fisioterapia metodoak: neurologia

49
FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK NEUROLOGIAN

Upload: iker-villanueva

Post on 15-Jul-2015

339 views

Category:

Health & Medicine


3 download

TRANSCRIPT

Page 1: Fisioterapia metodoak: neurologia

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO

METODO ESPEZIFIKOAK NEUROLOGIAN

Page 2: Fisioterapia metodoak: neurologia

• http://davidaso.fisioterapiasinred.com/

• http://www.arturosuch.com/blog/

• http://neurofis-io.blogspot.com.es/

• http://fisteus.wordpress.com/

BLOG-AK

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 3: Fisioterapia metodoak: neurologia

• SARRERA

• PLASTIKOTASUN NEURONALA

• KONTROL MOTOREA

• ERRAZTE NEUROMUSKULAR PROPIOZEPTIBOA- KABAT

• BOBATH METODOA

• PERFETTI METODOA

• BIZKARREZUR-MUINAREN LESIOEN AZKEN AURRERAPENAK

AURKIBIDEA

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 4: Fisioterapia metodoak: neurologia

Neurologiaren arloko fisioterapian, fisioterapeutak erabiltzen

dituen teknikek nerbio-sistema zentral eta periferikoaren

lesioen ondorioak tratatzea dute helburu. Hasierako

balorazio baten ondoren, fisioterapeutak tratatu ditzaken

arazoak identifikatzen ditu eta, pazientearekin eta bere

senitartekoekin batera tratamenduaren helburuak finkatzen

ditu.

Sarrera

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 5: Fisioterapia metodoak: neurologia

Fisioterapeuta neurologikoak teknika desberdinak

erabiliko ditu pazientearen ahalmen fisikoak eta

asaldura estrukturalak hobetzeko nahiaz. Horrela,

pazientearen mugimenduen kalitatea eta

eraginkortasuna handituko ditu eta bere gorputz-

jarrera hobetu.

Sarrera

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 6: Fisioterapia metodoak: neurologia

Helburuak:

• Desgaitasun maila gutxitu.

• Eguneroko bizitzako ekintzak eta oinez ibiltzeko gaitasuna

hobetu.

Pazienteak jasan dezaken gehienezko ekintza terapeutikoa

bermatu behar da. Jasangarritasun maila hau gaitzaren

garrantziak eta egonkortasun medikoak baldintzatuko dute.

Sarrera

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 7: Fisioterapia metodoak: neurologia

G. Kidd (1992): “Nerbio-Sistema Zentralak

moldatzeko edo berriro sortzeko duen ahalmena,

inguruaren eskakizunei erantzuteko edo lesio baten

ondorioz. Garunaren forma aldatuko da funtzioa

aldatuz gero eta funtzioa aldatuko da forma aldatuz

gero”.

Plastikotasun neuronala

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 8: Fisioterapia metodoak: neurologia

Duffau H. (2006): “NSZ-ak bere mapa neurosinaptikoak epe

labur, ertain eta luzerako berrantolatzeko duen gaitasuna,

bere sare neuronalen funtzionamendua optimizatuz.”

Plastikotasun neuronala

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 9: Fisioterapia metodoak: neurologia

Mugimendua bat gauzatzerako orduan, garunak inguruko

informazioa barneko eta kanpoaldeko errezeptoreen bitartez

nerbio-sistema zentralean barneratzen du. Horrela

etengabeko ikasketa prozesu bat gertatzen da, aipatutako

mugimendua era argi, zehatz eta laburrenean gauzatzen da,

energia gastu txikienarekin eta ahal bezain modu orekatuan.

Plastikotasun neuronala

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 10: Fisioterapia metodoak: neurologia

Ramachandran VS, Plasticity and functional recovery in neurology. Clin Med.

2005 Jul-Aug;5(4):368-73.

Experiments on patients with phantom limbs suggest that neural connections in

the adult human brain are much more malleable than previously assumed. Three

weeks after amputation of an arm, sensations from the ipsilateral face are

referred to the phantom; this effect is caused by the sensory input from the face

skin 'invading' and activating deafferented hand zones in the cortex and

thalamus. Many phantom arms are 'paralysed' in a painful position. If a mirror is

propped vertically in the sagittal plane and the patient looks at the reflection of

his/her normal hand, this reflection appears superimposed on the 'felt' position of

the phantom. Remarkably, if the real arm is moved, the phantom is felt to move

as well and this sometimes relieves the painful cramps in the phantom.

Plastikotasun neuronala

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 11: Fisioterapia metodoak: neurologia

Kontrol motorea nerbio-sistema zentralaren kontrolak

zentzumen-informazioak eta motore-informazioak

barneratzearen emaitza da. Orokorrean, mugimenduak

gauzatzean hiru fase jarraitzen ditugu:

• Prestatze mugimenduak: egonkortzaileak.

• Mugimendu agonistak: gauzatzaileak.

• Azkem mugimenduak (antagonistak): inhibitzaileak.

Kontrol motorea

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 12: Fisioterapia metodoak: neurologia

Informazio aferentea jaso eta barneratu ondoren,

mugimendua gauzatzen da eta mugimendua nola deneko

informazioa garunera helduko da berriro. Ondoren, keinua

errepikatuz gero, mugimendua moldatu eta aldatu dezakegu,

gure nahien eta helburuen arabera. Prozesu honi Feedback

deitzen zaio.

Kontrol motorea

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 13: Fisioterapia metodoak: neurologia

Behin feedback ezberdinak gauzatuta, mugimendu zehatz

horri buruzko informazio guztia barneratu eta gordetzen da,

oroimen zinetikoan gordeko dena. Honi Feedforward

deitzen zaio. Feedforward-ak aurretiaz gorputza

mugimendurako prestatzen du, eta Feedback-a

mugimenduaren gauzatzera moldatzen da. Biek gorputz-

jarreran, muskulu-tonuan eta gorputzaren lerrokatzean

eragina dute.

Kontrol motorea

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 14: Fisioterapia metodoak: neurologia

VIDEO

Kontrol motorea

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 15: Fisioterapia metodoak: neurologia

Lokomozio eta nerbio-aparatuko lesioen ondorioz mugimedua eta bere

kontrolean eragina izan dezaketen asaldurak aurkitu ditzakegu:

• Muskulen kontrola:

o Indarra: zuntzen bilketa.

o Koordinazioa.

o Malgutasuna.

o Abiadura: zuntz motak.

o Muskulu-tonua.

o Motore-eskemak.

• Sentimena eta propozepzioaren asaldurak..

• Mina.

• Mugikortasun maila.

Kontrol motorea

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 16: Fisioterapia metodoak: neurologia

Lesio neurologiko baten ondoren sentimena, barneratze eta

pertzepzio-sistemak (gorputz-eskema, oreka-sistema,

automatismoak,…) eta azkenik kontrol motorea

berreskuratzeko abordatze desberdinak erabiliko ditu

fisioterapeutak. Orokorrean, atal bakoitza lantzeko teknika

zehatzak erabiliko ditugu, metodo desberdinak proposatuz.

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 17: Fisioterapia metodoak: neurologia

Metodo bakoitzak pertsonak inguruarekin erlazionatzeko dituen baliabide

zehatz batzuk lantzen ditu, bakoitzak bere erara eta autoreen

proposaturiko hipotesietan oinarrituta. Metodo bakoitzak informazio

trukaketan gertatzen diren hiru prozesuetatik bat (edo gehiago) landuko

du. Plastikotasun neuronala eta inguruarekin gauzaturiko harremana eta

estimulazioak método hauek garrantzitsu bihurtzen dituzte eta balio

klinikoa ematen diete. Metodo guzti hauen ebidentzia zientifikoa

balioesteko prozesuan dago oraindik, kalitatezko ikasketak diseinatzeko

zailtasunen ondorioz, baina bakoitzak bere indarguneak ditu garapen eta

interbentzioari dagokionez.

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 18: Fisioterapia metodoak: neurologia

• Bobath metodoa: pazienteen gakoen (gako zentrala, pelbisa,

sorbalda, ukondoa, eskua, belauna, orkatila) lerrokatze-egoerari

buruzko analisia burutu ondoren, arazo nagusiaren inguruko hipotesia

sortzen da (zein gakok desegonkortzen du pazientea)

• Kabat metodoa: Edo Errazte Neuromuskular Propiozeptiboa. Kontrol

motorea oinarri hartuta, input propiozeptiboen laguntzaz mugimendu

normalak oinarri dituzten patroiak garatzea du helburu, ezohiko

sinergiak apurtuz.

• Perfetti metodoa: Edo Ezagutzazko Ariketa Terapeutikoa. Pazienteak

inguruarekin duen harremanak indarra hartzen du. Erreabilitazio

prozesua ikasketa-prozesu (ezagutzen eta prozesu

neuropsikologikoen garapena) bezala ulertzen da eta mugimendua

ezagutza lortzeko tresna bezala (mugimenduari zentzua ematea).

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 19: Fisioterapia metodoak: neurologia

• Vojta metodoa: edo Lokomozio-Terapia Erreflexua. Ontogenesiaren,

erreakzio posturalen eta jatorrizko erreflexuen balorazioan oinarriturik,

narraste erreflexuan eta iraulketa erreflexuak tratamenduaren

oinarritzat dituen metodoa da.

• Halliwick metodoa: Ur-terapiaren zentzuzko erabilera Nazioarteko

Funtzionamendu Sailkapenean oinarrituta.

• Affolter metodoa: Edo Abordatze Terapeutiko pertzeptibo-kognitiboa.

Ukitze eta mugimendua oinarritzat hartuta pazientea inguruan era

egoki baten kokatzen laguntzen dugu metodo honi esker.

• Bizkarrezur-muineko lesioen azken aurrerapenak.

• Nerbio-sistema zentraleko lesioen estimulazio elektrikoa.

• Mobilizazio neurala gaitz neurologikoetan.

• Animaliek Lagundutako Terapia eta Hipoterapia.

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 20: Fisioterapia metodoak: neurologia

1. Datu pertsonalak.

2. Datu orokorrak: pertsonari buruzko datuak (ogibidea, lanbidearen

behar kognitibo, emocional eta fisikoak, eskuina / ezkerra, familia-

egoera) eta inguruari buruzko datuak (seme-alabak / umeak,

etxebizitza, aisialdia,…). Pazienteari buruzko iritzia (kognitiboa,

emozionala, gaitzarekiko,…)

3. Ohar medikuak: diagnostikoa eta data, tratamenduak eta data,

gainontzeko diagnostikoak, arrisku faktoreak, laguntza teknikoak,

botikak,…)

4. Erreabilitazio taldea: helburuak eta terapia saioen maiztasuna.

Balorazioa

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 21: Fisioterapia metodoak: neurologia

5. Anamnesia:

• Zer egin dezake laguntzarik gabe? (altxatu, gelatik ibili, gauzak

hartu, irentsi,…)

• Zainketa pertsonala burutu dezake? (komunera joan, jantzi, garbitu,

jan,…)

• Zer egiten du aisialdian? (lagunak, ekintza kulturalak, irakurri,

telebista ikusi,…

6. Funtzioa eta gorputz-egitura:

• Gorputzaren ze atal da arazoen arduraduna?

7. Ze jarduera da ikasi nahi duen hurrengoa?

• Zer uste du lor dezakela erreabilitazioarekin?

Balorazioa

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 22: Fisioterapia metodoak: neurologia

8. Pazienteak duen informazio maila (terapeutaren

balorazioa):

• Ze informazio maila du diagnostiko, pronostiko, arrisku

faktore, ondoez eta terapiei buruz?

9. Jarduerak / Parte hartzea:

Balorazioa

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 23: Fisioterapia metodoak: neurologia

Italian jaiotako erreabilitazio metodoa da, 70ko hamarkadan Carlo

Perfetti neurologoak eta bere lankideek egindako lanaren emaitza.

Neurozientzien aurrerakuntzekin batera bilakaera jasan du método

honek eta gaur egun ere bere eboluzioak jarraitu egiten du. Hori dela

eta, historian zehar izen desberdinak hartu ditu: hasieran Goi-Mailako

Errazte Kortikala deitu zitzaion, geroago Mailakako Kontrol Sekuentziala

deitu zen eta gaur egun Ezagutzazko Ariketa Terapeutikoa deitzen zaio.

Ezagutzazko Ariketa Terapeutikoa: PERFETTI

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 24: Fisioterapia metodoak: neurologia

Azken izen honek mugimendua berreskuratzeko orduan prozesu

kognitiboek duten garrantzian du bere oinarria. Metodo hau Teoria

Neurokognitiboaren bilakaera bat da. Teoria honen hipotesi nagusiaren

arabera, mugimendu automatiko edo gidatuaren kalitatea mugimendua

gauzatzean parte hartzen duten prozesu kognitiboek (pertzepzioa,

atentzioa, oroimena, lengoaia) baldintzatzen dute.

Ezagutzazko Ariketa Terapeutikoa: PERFETTI

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 25: Fisioterapia metodoak: neurologia

Tatamendua ez dago soilik muskuluetara zuzenduta (indartze

muskularra), mugimendua garun-mailan nola antolatzen de ere

kontutan hartu behar da. Beraz, mugimendua berreskuratzeko orduan

antolaketa horretan parte hartzen duten prozesu kognitiboak aktibatzea

beharrezkoa da. Prozesu hauek pertzepzioa, atentzioa, oroimena,

lengoaia, irudi motorea, arrazonamendua,… dira.

Ezagutzazko Ariketa Terapeutikoa: PERFETTI

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 26: Fisioterapia metodoak: neurologia

Metodo hau, hasiera baten, hemiplegia zuten pazienteen eskuen

erreabilitaziorako sortu zen. Eskuaren funtzioa aztertzen zuten

ikerketetan eta pazienteekin zituzten esperientzietan oinarrituta, eskua

ukimenaren organua zela proposatu zuten. Beraz, ukimen-informazioa

ardatz nagusi zuten ariketak erabiltzen hasi ziren eskuaren funtzioak

berreskuratzeko.

Eskuaren nerbio-sistemari buruzko kontzeptuak gorputz osora aplikatzen

hasi ziren eta honek gorputz atalak NSZ-arentzako duten esanahia eta

garrantzia era sakonago baten ulertzea ahalbidetu du. Beste eratako

ukimen-informazioa jasotzea ahalbidetzen duten ariketak sortu dira, hala

nola presioa, pisua, zinestesikoak, marruskadurakoak,…

Ezagutzazko Ariketa Terapeutikoa: PERFETTI

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 27: Fisioterapia metodoak: neurologia

Teknikak objektu ezberdinak, gorputz-atalen kokapenak,

ehundurak, angeluak, pisuak, erresistenziak,… azterketa eta

ezagutza erabiltzen ditu, guztiak zailtasun ezberdinetan

mailakatuta. Gehienetan ohol bat eta fitxak erabiltzen dira

goiko gorputz-adarren lanerako eta beste elementu batzuk

beheko gorputz-adarrentzako. Teknika honetan erabiltzen

diren tresnek garrantzi handia dute.

Ezagutzazko Ariketa Terapeutikoa: PERFETTI

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 28: Fisioterapia metodoak: neurologia

Hemiplegia jasan duten pazienteek zailtasunak izaten dituzte gorputza

atal desberdinetan zatitzeko eguneroko ekintzak egiterako orduan.

Beraz, ariketa bakoitza groputzaren zatiketa bat gauzatuz askatuko den

korapilo bat izan behar da.

Adibidez: “Eskuko zein atzamar mugitu dizut?”

Pazienteari eskatzen dizkiogun lanek NSZ-a lanean jartzea bilatu behar

dute, ariketa mentalen bidez. Baina jartzen diogun lana ezin da

errezegia izan, ez bait ditu goi-mailako antolakuntza-beharrizanak

piztuko, ezta zailegia ere, pazienteak konpentsatzio prozesuak martxan

jarriko dituelako.

Ezagutzazko Ariketa Terapeutikoa: PERFETTI

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 29: Fisioterapia metodoak: neurologia

Ariketak hiru mailatan banadu daitezke, eskakizunaren arabera:

• Lehenengo mailako ariketak: luzaketari gehiegizko erantzunaren

kontrola. Terapeutak gidatzen ditu mugimenduak.

• Bigarren mailako ariketak: Pizte normalaren eta zuntz-muskularren

piztearen kontrola. Terapeutak mugimendua gidatu eta pazienteak

ahal duen neurrian gauzatzen du.

• Hitugarren mailako ariketak: Eskema mentalen kontrola eta unitate

motoreen piztea. Mugimenduaren kalitatea handitzera eta

mugimendua automatizatzera zuzenduta. Pazienteak gauzatzen du

mugimendua.

Ezagutzazko Ariketa Terapeutikoa: PERFETTI

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 30: Fisioterapia metodoak: neurologia

Errazte Neuromuskular Propiozeptiboa edo Kabat-en diagonalak izenaz

ere ezagutzen den teknikak ukimenaren azaleko informazioa eta

informazio sakona (giltzaduraren kokapena, muskuluen luzapena,…)

erabiltzen ditu nerbio-sistema sutu eta muskulu-sistema martxan

jartzeko. Ohiko mugimendu bat burutzeko antzeman-mekanismoa

(propiozepzioa eta zentzu zinetikoa) barneratze-mekanismoa (NSZ)

eta gauzatze-mekanismoa (esqueleto-muskuluak) era egoki baten

funtzionatzea derrigorrezkoa da. Hiru hauetariko baten bat ez bada

eraginkorra, mugimendua desegokia izango da. ENP metodoa hiru

mekanismo hauei zuzenduta dago, barneraturiko mugimenduak

erabiltzen dituelako.

Errazte Neuromuskular Propiozeptiboa: KABAT

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 31: Fisioterapia metodoak: neurologia

Metodo hontan gehienezko eskuzko erresistentzia kontzeptua

garrantzitsua da, hau da, mugimendua bere osotasunean gauzatzea

baimentzen duen eta pazientearen indarrari egokituta egon behar den

mugimendu isotoniko bati jartzen zaion gehienezko erresistentzia.

Eskuak erabiliko dira erresistentzia hau gauzatzeko, mugiaraziko dugun

gorputz-atalari moldatzeko duten gaitasunagatik eta mugimendu hori

gidatzeko duten erraztasunagatik. Gainera erresistentzia ibilbide osoan

zehar moldatzea ahalbidetzen dute, egoera neuromuskularraren

arabera.

Errazte Neuromuskular Propiozeptiboa: KABAT

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 32: Fisioterapia metodoak: neurologia

1. Fisioterapeutak bilatzen duen mugimenduaren kontrako

norabidera zuzenduta jarriko ditu eskuak.

2. Giltzadurak errazte-jarrera baten kokatuko dira,

gehienezko indarra lortzea ahalbidetzen dueña.

3. Luzatze-estimulu egokiak erabiliko ditugu..

1. Muskulu antagonisten uzkurtzea ere bilatuko dugu,

muskulu ahulenen tonua igo eta mugimendua gidatzeko.

Errazte Neuromuskular Propiozeptiboa: KABAT

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 33: Fisioterapia metodoak: neurologia

Baliabide eragileak pazienteari informazio gehiago emateko erabiltzen

dira, horrela mugimendu egokia lortzeko (bide aferenteak era zehatz

baten piztuz):

• Eskuzko kontaktuak: fisioterapeutaren eskuen posizioa

ezinbestekoa da ariketa errazteko. Kontaktuak mugimendua zuzendu

eta errazteko baliagarria izango da eta debekatuta dago besarkatzen

duten kontaktuak egitea, pazienteari informazio desegokia eta

norabide anitzekoa emango diotelako.

• Berba bidezko estimuluak: pazienteari emango dizkiogun aginduak

dira eta errazak, zehatzak eta laburrak izan behar dira. Garrantzitsua

da hitzak momentu aproposean esatea, ez beranduegi (pazientearen

erantzuna ez da egokia izango) ezta arinegi ere (fisioterapeutak

mugimendua gutxiago kontrolatuko du).

Errazte Neuromuskular Propiozeptiboa: KABAT

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 34: Fisioterapia metodoak: neurologia

• Ikus-estimuluak: pazienteak gorputz-atala begiradarekin jarraituko

du, honek mugimenduaren gauzatzea erraztuko duelako.

• Kokapen-estimuluak: ahoz gorako etzanerak aurrealdeko

muskuluen ekintza erraztuko du; alboko etzanerak kontrako alboko

muskuluen eta enborraren muskuluen lana erraztuko du. Burua

edozein kokapenetan desorekatuz gero biroreka erreakzio bat lortuko

dugu, ariketa errazteko tresna baliagarria dena.

Errazte Neuromuskular Propiozeptiboa: KABAT

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 35: Fisioterapia metodoak: neurologia

• Giltzaduren propiozepzio-estimuluak: ariketa guztiak giltzaduren

mugako kokapenean hasiko dira. Horrela, giltzadura barneko

errezeptoreen bitartez (lotailuetan eta kapsulan daudenak)

mugimendua hasteko eta amaitzeko jarrerei buruzko informazioa

bidaliko dugu.

• Muskulu-estimuluak: gehienezko erresistentziaren bitartez kate

muskular osoan zehar giharrak piztea lortzen du. Horregatik luzaketa-

estimulu bat erabiliko dugu hasieran: ardatz neuromuskularrak

gehienezko luzapenean kokatu eta uzkurduraren hasierari lagunduko

diogu.

Errazte Neuromuskular Propiozeptiboa: KABAT

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 36: Fisioterapia metodoak: neurologia

Pazienteak mugimendu guztiak aktiboki gauzatuko ditu eta

fisioterapeutak bideratzaile lanak egingo ditu, mugimendu

horiek gidatu eta piztuz. Horretarako pazientearen

mugimenduekin batera mugituko da (gorputz-atalaren

mugimendua ez oztopatzeko) higiene posturala (lesioak

ekiditzeko) beti zainduz eta eskuak era zehatz baten

kokatuz (mugimendua gidatu eta pizteko).

Errazte Neuromuskular Propiozeptiboa: KABAT

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 37: Fisioterapia metodoak: neurologia

Gorputz-atal bakoitzak bi mugimendu egiten ditu, era espiroideoan,

diagonal izenekoak. Diagonal bakoitza bi norabidetan gauzatuko da,

muskulu antagonistak landuz. Beraz, bi diagonaletatik abiatuz lau

mugimendu-eskema erabiltzea posible da.

Mugimendu-eskema hauetan giltzadura uurunek hartzen dute parte baina

erdialdekoek ez (ukondoa eta belauna), hasieratik amaierara hedatuta

egoten dira. Mugimendu hauek pibot izeneko giltzadura baten inguruan

gauzatzen dira: goiko gorputz-adarretan sorbalda eta beheko gorputz-

adarrean aldaka.

Erdialdeko giltzadurak mugitzeko patroi zatituak erabiliko ditugu.

Diagonal bakoitzean bi patroi zatitu erabili ditzakegu, batek erdialdeko

giltzadura tolestuko du eta besteak hedatu.

Errazte Neuromuskular Propiozeptiboa: KABAT

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 38: Fisioterapia metodoak: neurologia

Errazte Neuromuskular Propiozeptiboa: KABAT

BIDEOA

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 39: Fisioterapia metodoak: neurologia

Berta eta Karel Bobath-ek sortu zuten, NSZ-ean gaitzak zituzten

pazienteak tratatzeko asmoz. 40ko hamarkadan jaio zen. Bizirik dagoen

kontzeptu bat da, mugimenduarekin lotutako zientziek aurrerapenekin

aberasten joan dena.

IBITA da nazioarteko bideratzaileen elkartea, Bobath kontzeptuaren

irakasketaren arduraduna, gaitz neurologikoak dituzten pazienteen

ebaluazio eta tratamendurako.

Ikuspuntu holistiko bat da, gaitz neurologikoren bat pairatzen duten

helduei eta umeei zuzendutakoa, pazienteen eta terapeutaren arteko

prozesu interaktibo baten oinarritzen dena (bai ebaluazioan eta baita

tratamenduan ere).

Tratamendu egokia lortzeko mugimendu normala ulertu behar da, bide

pertzeptibo guztiak mugimendua errazteko erabili eta postura zehatzez

baliatu.

BOBATH METODOA

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 40: Fisioterapia metodoak: neurologia

Metodoaren ezaugarri nagusienetarikoa jokaera motorearen

antolakuntza bilatzen duela da: jokaera motorea gizabanakoaren eta

bere inguru eta betebeharren arteko etengabeko hartuemanean

oinarritzen da.

Mugimenduaren disfuntzioa hobetzea da metodoaren ardatz nagusia:

NSZ-eko gaitz baten ondoren kontrol motorean arazoak agertuko dira

eta honek asaldurak ekarriko ditu, aurretiaz jakin daitezkenak. Hau

horrela, mugimenduaren disfuntzio bat egongo da, desgaitasun maila

handitu dezakena. Trataturiko eta kontrolaturiko mugimenduaren

disfuntzio batek ez du zertan desgaitasuna sortu edo desgaitasun maila

igo behar.

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

BOBATH METODOA

Page 41: Fisioterapia metodoak: neurologia

Erreakzio ekintzen inhibizioa eta mugimendu normalen berrikasketa dira

bere oinarri nagusiak. Horretarako gakoak erabiliko ditugu. Kontzeptu

honen arabera, garun-lesio batek erreflexu-sistemaren hiperreakzioa

ekarriko du, NSZ-aren inhibizioaren galeraren ondorioz. Lesio central

honek gorputz-jarreraren tonuaren arazoa eragingo du, borondatezko

mugimenduari oztopoak jarriz, bai plangintza egiterakoan eta bai

mugimendua gauzatzeko orduan.

Heziketa motorea helburutzat duen metodoa da, funtzio motorea

hobetzea ahalbidetzen dueña, inhibizio neuromuskularra eta

estimulazioaren bitartez.

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

BOBATH METODOA

Page 42: Fisioterapia metodoak: neurologia

Tratamenduaren oinarriak:

• Eskuzko tratamendua.

• Tratamendu goiztiarra.

• Gorputz-jarreraren tonua erregulutu.

• Lerrokatze posturala.

• Asaldura handiena duten nerbio-bideak estimulatu.

• Konpentsazioen inhibizioa mugimendu normala errazteko.

• Pazientearekin elkarlana.

• Estimulazio sentsitiboa.

• Eguneroko ekintzentzako laguntza.

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

BOBATH METODOA

Page 43: Fisioterapia metodoak: neurologia

Mugimendu normala: Gorputz Jarrera Sistemaren (feedback-

feedforward) erantzuna pentsamendu, ideia edo estimulu baten aurrean.

Helburu bati zuzendua, automatikoa, ekonomikoa eta pazientearen

ezaugarriei egokitua (adina, sexua, gorputzaren neurriak,…).

Kontrol-gakoak: errezeptore ugariko guneak dira (azalekoak,

propiozeptoreak,…), NSZ-aren ate bezala erabilgarriak direnak

kanpoaldetik NSZ-eraino. Gorputz-jarreraren tonua moldatzeko balio duten

gorputz atalak dira:

• Pelbisa

• Burua

• Sorbalda-gerrikoa

• Eskuak

• Oinak

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIANBOBATH METODOA

Page 44: Fisioterapia metodoak: neurologia

Gorputz-jarrera selektiboak: gure giltzadurak “orekatuta”

edo “plomuarekin lerrokatuta” dauden gorputz-jarrerak dira,

eguneroko ekintzetara zuzenduta: zutik, jesarrita, ahoz-gorako

etzaneran, ahoz-beherako etzaneran.

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

BOBATH METODOA

Page 45: Fisioterapia metodoak: neurologia

BIDEOA

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

BOBATH METODOA

Page 46: Fisioterapia metodoak: neurologia

BIZKARREZUR-MUINAREN LESIOAK

BIDEOA

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 47: Fisioterapia metodoak: neurologia

BIZKARREZUR-MUINAREN LESIOAK

BIDEOA

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 48: Fisioterapia metodoak: neurologia

BIZKARREZUR-MUINAREN LESIOAK

BIDEOA

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN

Page 49: Fisioterapia metodoak: neurologia

• Ramachandran VS. Plasticity and functional recovery in neurology. Clin Med. 2005 Jul-Aug;5(4):368-

73.

• Jackson A, Lemon RN. Motor control: forcing neurons to change. Curr Biol. 2001 Sep 4;11(17):R708-9.

• Molinari M, Filippini V, Leggio MG. Neuronal plasticity of interrelated cerebellar and cortical networks.

Neuroscience. 2002;111(4):863-70.

• Patton J, Dawe G, Scharver C, Mussa-Ivaldi F, Kenyon R. Robotics and virtual reality: a perfect

marriage for motor control research and rehabilitation. Assist Technol. 2006 Fall;18(2):181-95.

• Cincotta M, Ziemann U. Neurophysiology of unimanual motor control and mirror movements. Clin

Neurophysiol. 2008 Apr;119(4):744-62.

• Rothwell JC. Overview of neurophysiology of movement control. Clin Neurol Neurosurg. 2012

Jun;114(5):432-5.

• Olivier E, Davare M, Andres M, Fadiga L. Precision grasping in humans: from motor control to

cognition. Curr Opin Neurobiol. 2007 Dec;17(6):644-8.

• Urbin MA. Sensorimotor control in overarm throwing. Motor Control. 2012 Oct;16(4):560-78.

• Lohse K, Shirzad N, Verster A, Hodges N, Van der Loos HF. Video games and rehabilitation: using

design principles to enhance engagement in physical therapy. J Neurol Phys Ther. 2013

Dec;37(4):166-75.

BIBLIOGRAFIA

FISIOTERAPIAN ESKU HARTZEKO METODO ESPEZIFIKOAK

NEUROLOGIAN