la fermentacion 111
TRANSCRIPT
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
1/41
UNIVERSIDAD NACIONAL“SANTIAGO ANTÚNEZ DE
MAYOLO”
ESCUELA PROFESIONAL DEINGENIERÍA INDUSTRIAL
TEMA:PROCESO UNITARIO DE LAFERMENTACION
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
2/41
EL PROPOSITODE ESTETRABAJO ESINFORMAR
SOBRE LAFERMENTACIÓNUN PROCESO
MUY UTILIZADOEN LA INDUSTRIA Y POCO
CONOCIDO.
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
3/41
OBJETIVOS ESPECIFICOS DE
APRENDIZAJE AL FINAL DE LACLASEEL estudiante•
C!n!"e#$n e identi%"a#$nlos
P#!"es!s Unita#i!s relativos a laFe#&enta"i!n
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
4/41
CONTENIDO'. CONCEPTO(. TIPOS
'. FERMENTACION ACETICA(. FERMENTACION ALCO)OLICA*. FERMENTACION BUTIRICA+. FERMENTACION LACTICA,. FERMENTACION -LICERICA
*. APLICACIONES INDUSTRIALES+. CONSIDERACIONES
,. EUIPOS
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
5/41
'.CONCEP
TO• La /e#&enta"i0n es un 1#!"es! "ata203i"! de
!4ida"i0n in"!&13eta5 t!ta3&ente anae#02i"a5siend! e3 1#!du"t! %na3 un "!&1uest! !#6$ni"!.
• Fue des"u2ie#ta 1!# L!uis Pasteu#5 7ue 3a
des"#i2i0 "!&! la vie sans l´air 83a 9ida sin e3ai#e:. La /e#&enta"i0n t;1i"a es 33e9ada a "a2!1!# 3as 3e9adu#as. Ta&2i1#!tistas s!n "a1a"es de #ea3i=a#3a.
• E3 1#!"es! de /e#&enta"i0n es anae#02i"! >a 7uese 1#!du"e en ausen"ia de !4;6en!.
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
6/41
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
7/41
En 3Os se#es 9i9!s• N! inte#9iene 3a &it!"!nd#ia ni 3a
"adena #es1i#at!#ia.• P#!1ias de 3!s &i"#!!#6anis&!s.• Se 1#!du"e 3a /e#&enta"i0n
en 3a &a>!#;a de 3as "
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
8/41
E3 2ene%"i! indust#ia3 1#i&a#i! de 3a
/e#&enta"i0n es 3a "!n9e#si0n de3&!st! en 9in!5 "e2ada en "e#9e=a >"a#2!?id#at!s en di04id! de
"a#2!n! 1a#a ?a"e# 1an.
Us!s
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
9/41
Carbohidratos
en dióxido de
Carbono
Preservación de
alimentos
Disminución en
tiempo de
cocinado
Mosto
en
vinoCebada
En:
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
10/41
(. TIPOS DEFERMENTACIÓN
'. ACETICA (. A
L C O )
O L I C A
*. B U
T I R I CA
+ . L A C
T I C A
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
11/41
'. FERMENTACIÓN AC@TICA• La /!#&a"i0n de $"id! a"
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
12/41
• C2H5OH +O2+ A"et!2a"te# a"eti CH3COOH+H20
• A3"!?!3 O4;6en! 2a"te#ia de3
9ina6#e $"id! a"
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
13/41
APLICACIÓN Y USOS
E3 a"id! a"!nesa "!nt#a 3a
Sa3&!ne33a
En 3a A1i"u3tu#a1a#a "!nt#!3a#3a#9as > ?ue9!s
En 3a e3a2!#a"i0n deen"u#tid!s 81e1in!5
a"eituna:
C!nsu&id! 1!#t!d!s 3!s 6#u1!s
#e3i6i!s!s
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
14/41
(. FERMENTACIÓN ALCO)ÓLICA
se t#ata de 3a#ea3i=ada 1!#&i"#!!#6anis&!s
7ue t#a2aan s!2#e3!s ?id#at!s de"a#2!n!5!2se#9a23es en6#an "antidad de/#utas > "e#ea3es.
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
15/41
ausen"ia de !4;6en!5!#i6inad! 1!# 3a a"ti9idad dea36un!s &i"#!!#6anis&!s
7ue 1#!"esan 3!s ?id#at!s de"a#2!n! "!&! 1ueden se#1!# ee&13! 3a 63u"!sa5 3a/#u"t!sa5 3a sa"a#!sa5 e3
a3&id0n5 et".5 1a#a !2tene#"!&! 1#!du"t!s %na3es una3"!?!3 en /!#&a de etan!38CH3-CH2-OH:5 di04id! de"a#2!n! en /!#&a de 6as >unas &!3
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
16/41
Tiene como fnalidad:• P#!1!#"i!na# ene#6;aanae#02i"a a 3!s&i"#!!#6anis&!s uni"e3u3a#es83e9adu#as: en ausen"ia de
!4;6en! 1a#a e33! dis!"ian 3as&!3!2tienen 3a ene#6;a ne"esa#ia1a#a s!2#e9i9i#5 1#!du"iend!e3 a3"!?!3 > CO( "!&!dese"?!s "!nse"uen"ia de 3a/e#&enta"i0n.
E d
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
17/41
O
C
OH
O
O
CO2
OH3
Pi#u9at!des"a#2!4i3a
sa
NAD+
A"id!
Pi#u9i"!
Etan
!3
NADH + H+
HC
CH
CH2 OH
CH3
O
A"eta3de?;d!
Es7ue&a deFe#&enta"i0n
a3"!?03i"a
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
18/41
*. FERMENTACION BUTIRICA
Luis Pasteur en 185
PRESENCIA DE ACIDOBUTIRICO OBUTANOICO
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
19/41
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
20/41
63"id!s en $"id! 2ut;#i"! 1!# a""i0n de2a"te#ias de 3a es1e"ie Clostridiumbutyricum en ausen"ia de !4;6en!. Se
1#!du"e a 1a#ti# de 3a 3a"t!sa "!n/!#&a"i0n de $"id! 2ut;#i"! > 6as. Es"a#a"te#;sti"a de 3as 2a"te#ias de3 6 se "a#a"te#i=a 1!# 3aa1a#i"i0n de !3!#es 1t#id!s >desa6#ada23es.
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
21/41
Se 1uede 1#!du"i# du#ante e3 1#!"es! densi3ad! si 3a "antidad de a="a#es en e1ast! n! es 3! su%"iente&ente 6#ande "!&1a#a 1#!du"i# una "antidad de $"id! 3$"ti"7ue 6a#anti"e un 1) in/e#i!# a ,. Es "a#a"te#;sti"a de 3as 2a"te#ias de3
6 6as Se "a#a"te#i=a 1!# 3a a1a#i"i0n de
!3!#es 1t#id!s > desa6#ada23es.
http://es.wikipedia.org/wiki/PHhttp://es.wikipedia.org/wiki/PHhttp://es.wikipedia.org/wiki/PH
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
22/41
www.galeon.com/bananasite/picukl.jpg
www.guiasistemàticadebacteriasyarchaeas.com
http://www.galeon.com/bananasite/picukl.jpghttp://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/http:%2F%2Fwww.guiasistem%C3%A0ticadebacteriasyarchaeas.com%2Fhttp://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/http:%2F%2Fwww.guiasistem%C3%A0ticadebacteriasyarchaeas.com%2Fhttp://www.galeon.com/bananasite/picukl.jpg
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
23/41
+. FERMENTACIÓN LCTICA• Se 33a&a a3 1#!"es! "e3u3a# d!nde se
uti3i=a 63u"!sa 1a#a !2tene# ene#6;a >d!nde e3 1#!du"t! de dese"?! es e3
$"id! 3$"ti"!.• Este 1#!"es! 3! #ea3i=an &u"?as
2a"te#ias 3$"ti"as5 a36un!s 1#!t!=!!s >
!"u##e en 3!s teid!s ani&a3es5 en"ie#t!s 1#!t!=!a#i!s5 ?!n6!s >2a"te#ias.
• En ausen"ia de !4;6en!5 3as "
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
24/41
L!s 236a#!s s!n e3 ti1!
&as "!&n de 2a"te#ias7ue /e#&entan 3$"te!s"!&! 3a 3e"?e > a 2ase
de esta /e#&enta"i0n se
"#ean 3!s >!6u#ts.
M!3
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
25/41
Es7ue&a de
Fe#&enta"i0nL$"ti"a
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
26/41
CLASES DE FERMENTACIÓNLCTICA
HO!OL"CT#C$ H%T%&OL"CT#C$
P#!du"eni"a&entea"id! 3$"ti"!
Y!6u#t5 ues!
Se !2tienen !t#!s1#!du"t!s a1a#tede3 a"id! 3$"ti"!5
"!&! etan!3 >a6ua
E 3 d
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
27/41
Ee&13! dea13i"a"i0n
3a a"idi%"a"i0nde 3a 3e"?e.Cie#tas2a"te#ias
8Lactobacillus5Streptococcus:5a3 desa##!33a#seen 3a 3e"?e
uti3i=an 3a3a"t!sa 8a="a#de 3e"?e: "!&!/uente de
ene#6;a.
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
28/41
La "!a6u3a"i0n de 3a 3e"?e 8"uaada: #esu3ta de 3a1#e"i1ita"i0n de 3as 1#!te;nas de 3a 3e"?e5 >
!"u##e 1!# e3 des"ens! de 1) de2id! a 3a
1#esen"ia de $"id! 3$"ti"!. Este 1#!"es! es 3a2ase 1a#a 3a !2ten"i0n de3 >!6u#. E3 $"id! 3$"ti"!5dad! 7ue !t!#6a a"ide= a3 &edi!5 tiene
e4"e3entes 1#!1iedades "!nse#9antes de 3!sa3i&ent!s.
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
29/41
*.
APLICACIONESINDUSTRIALES
Fe#&enta"i0n a3"!?03i"a Una de 3as &e!#as &$sestudiadas en 3a indust#ia es 3a 1!si2i3idad de#ea3i=a# 3a /e#&enta"i0n a3"!?03i"a "!nt;nua "!ne3 !2et! de !2tene# &a>!#es "antidades de
etan!3. )!> en d;a e3 1#!"esa&ient! indust#ia3 dea36unas 2e2idas a3"!?03i"as "!&! 1uede se# e39in! ! 3a "e#9e=a se #ea3i=an en a&2ientes"!nt#!3ad!s "a1a"es de !/#e"e# a un #it&!
a1#!1iad! de est!s 1#!du"t!s de "!nsu&! a3&e#"ad!.
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
30/41
Una !#6ani=a"i0n 7ue uti3i=a este ti1!de /e#&enta"i0n es 3a e&1#esa2#asi3eGa HEt?an!31a#H5 3a "ua3 sededi"a a 3a 1#!du""i0n de 2i!etan!3.Indust#ia 3$"teas5 "e#9e"e#a5
9iti9in;"!3a5 "a/ete#a5 3i"!#5 de3"?!"!3ate5 de a#a2es5 1ani%"a"i0n59ita&inas > !t#!s aditi9!s
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
31/41
+. CONSIDERACIONES• Ti1!s de "e1a• C!ndi"i!nes de te&1e#atu#a5 a"ide=5
1?5 O(• Ti1! de sust#at! tie&1! de
/e#&enta"i0n.• 9a#ia23es 7ue in"3u>en en e3 1#!"es!OI-ENO Un! de 3!s /a"t!#es &$s
"#;ti"!s en 3a !1e#a"i0n de/e#&enta"i0n a 6#an es"a3a es e3
su&inist#! de un inte#"a&2i! de6ases ade"uad!. E3 !4;6en! es e3sust#at! 6ase!s! &$s i&1!#tante1a#a e3 &eta2!3is&! &i"#!2ian! > e3
an?;d#id! "a#20ni"! es e3 1#!du"t!
0
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
32/41
>a 7ue una s!3u"i0n satu#ada de!4;6en! "!ntiene a1#!4i&ada&ente &6KL de este 6as en a6ua. De2id! a
3a inuen"ia de 3!s in6#edientes de"u3ti9!5 e3 "!ntenid! &$4i&! de!4;6en! #ea3&ente es &$s 2a! de 3!7ue de2e#;a se# en a6ua 1u#a. P!# 3!tant!5 e3 su&inist#! se 3!6#a1u39e#i=and! ai#e en e3 /e#&entad!#du#ante e3 1#!"es!TEMPERATURA La te&1e#atu#a es !t#!
de 3!s 1a#$&et#!s esen"ia3es 1a#a e3 1!# 3! tant!
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
33/41
P)La &a>!# 1a#te de 3!s &i"#!!#6anis&!s"#e"en 01ti&a&ente ent#e 1) ,5, >5,.Pe#! du#ante e3 "#e"i&ient! en un/e#&entad!#5 3!s &eta2!3it!s "e3u3a#ess!n 3i2e#ad!s a3 &edi!5 3! 7ue 1uede!#i6ina# un "a&2i! de3 1) de3 &edi! de
"u3ti9!. P!# 3! tant! se de2e "!nt#!3a# e31) de3 &edi! de "u3ti9! > aGadi# un$"id! ! una 2ase "uand! se ne"esite1a#a &antene# "!nstante e3 1).
Esta adi"i0n de3 $"id! ! 2ase de2e se#&e="3ada #$1ida&ente de ta3 &ane#a7ue e3 1) de3 &edi! de "u3ti9! sea e3&is&! en t!d! e3 /e#&entad!#
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
34/41
De1endiend! de 3a /!#&a /;si"a en 7uese en"uent#e e3 &edi! de "u3ti9! se
1ueden en"!nt#a# 9a#ias "3ases 7ue s!n
,. EUIPOS DE
FERMENTACION
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
35/41
E3 &edi! de"u3ti9! es&!9id!
inte#i!#&ente1!# &edi!s&e"$ni"!s
. Fe#&entad!# de tan7ue a6itad!
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
36/41
E3 &edi! de"u3ti9! es2!&2ead!
e4te#na&ente.
(. Fe#&entad!# de"i"3!
&e ! e "u 9! se
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
37/41
&e ! e "u 9! se3e in>e"ta ai#e 1a#a se#a6itad!5 e3 "ua3ta&2i
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
38/41
+. DILUDORES 9e#sati3idad. Est$n
1#e1a#ad!s 1a#ae/e"tua# en una&is&a unidad5 e31#!"es! de dis1e#sa#5&e="3a# > di3ui#
1#!du"t!s dedi/e#entes9is"!sidades. Pa#a
&e!#a# tie&1!s de/a2#i"a"i0n5 1uedenin"!#1!#a# siste&a de9a";! > d!23e "a&isa
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
39/41
,. Fe#&entad!# de 3e"?! %!A7u; e3 &edi! se in&!9i3i=ae9itand! 7ue 3!s &i"#!!#6anis&!sse di/undan /a"i3itand! su#e"u1e#a"i0n. Es un &!# "!n"ent#a"i0n "e3u3a#5 3!7ue 1e#&ite una &a>!# a"ti9idad. N! ?a> ne"esidad de #e&!9e# 3as
"
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
40/41
EB-RAFIA• http://centrodeartigos.com/articulos-enciclopedicos/article!"###.html
• http://www.educarchile.cl/ech/pro/app/detalle$%&'#33#().
• http://www.educa.madrid.org/web/ies.mateoaleman.alcala/*+O,%alumnos.pd
• http://html.rincondel0ago.com/1uimica-industrial.html• http://
www.insht.es/%nshteb/Contenidos/&ocumentacion/*etosOnline/+nciclopediaO%*/tomo
3/"".pd • http://www.saber.ula.0e/bitstream/#234)5"!6/#5"#6/#/procesos.pd
• http://
www.scielo.org.m/scielo.php$pid'7#4()-""432(("(((4((((48script'sciarttet8tlng
'pt• http://www.diccionariodel0ino.com/inde.php/ermentacion-alcoholica/
• http://
blogs.creamoseluturo.com/bio-tecnologia/2(##/(3/#4/la-ermentacion-alcoholica-como-s
e-produce-y-aplicaciones/• https://
www.google.com.m/search$1'ermentacion9de9la9cer0ea8biw'#(248bih'4668
source'lnms8tbm'isch8sa';8ei'tC?y*+!4&o80ed'(C@AoB
'isch81'ermentacion9de9la9cer0ea• http://www.cer0eas.ino/proceso-cer0ecero/elaboracion-en-casa/ermentacion/
• http://www.cer0eadeargentina.com.ar/procesos/ermentacion.html
http://centrodeartigos.com/articulos-enciclopedicos/article_87111.htmlhttp://www.educarchile.cl/ech/pro/app/detalle?ID=133105http://www.educarchile.cl/ech/pro/app/detalle?ID=133105http://www.educa.madrid.org/web/ies.mateoaleman.alcala/TEORIA_AQ_alumnos.pdfhttp://html.rincondelvago.com/quimica-industrial.htmlhttp://www.insht.es/InshtWeb/Contenidos/Documentacion/TextosOnline/EnciclopediaOIT/tomo3/77.pdfhttp://www.insht.es/InshtWeb/Contenidos/Documentacion/TextosOnline/EnciclopediaOIT/tomo3/77.pdfhttp://www.insht.es/InshtWeb/Contenidos/Documentacion/TextosOnline/EnciclopediaOIT/tomo3/77.pdfhttp://www.saber.ula.ve/bitstream/123456789/16719/1/procesos.pdfhttp://www.scielo.org.mx/scielo.php?pid=S1405-77432007000400004&script=sci_arttext&tlng=pthttp://www.scielo.org.mx/scielo.php?pid=S1405-77432007000400004&script=sci_arttext&tlng=pthttp://www.scielo.org.mx/scielo.php?pid=S1405-77432007000400004&script=sci_arttext&tlng=pthttp://www.diccionariodelvino.com/index.php/fermentacion-alcoholica/http://blogs.creamoselfuturo.com/bio-tecnologia/2011/03/14/la-fermentacion-alcoholica-como-se-produce-y-aplicaciones/http://blogs.creamoselfuturo.com/bio-tecnologia/2011/03/14/la-fermentacion-alcoholica-como-se-produce-y-aplicaciones/http://blogs.creamoselfuturo.com/bio-tecnologia/2011/03/14/la-fermentacion-alcoholica-como-se-produce-y-aplicaciones/https://www.google.com.mx/search?q=fermentacion+de+la+cerveza&biw=1024&bih=499&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=ZzsSVbnoLtCGyATE84DoAQ&ved=0CAYQ_AUoAQ#tbm=isch&q=fermentacion+de+la+cervezahttps://www.google.com.mx/search?q=fermentacion+de+la+cerveza&biw=1024&bih=499&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=ZzsSVbnoLtCGyATE84DoAQ&ved=0CAYQ_AUoAQ#tbm=isch&q=fermentacion+de+la+cervezahttps://www.google.com.mx/search?q=fermentacion+de+la+cerveza&biw=1024&bih=499&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=ZzsSVbnoLtCGyATE84DoAQ&ved=0CAYQ_AUoAQ#tbm=isch&q=fermentacion+de+la+cervezahttps://www.google.com.mx/search?q=fermentacion+de+la+cerveza&biw=1024&bih=499&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=ZzsSVbnoLtCGyATE84DoAQ&ved=0CAYQ_AUoAQ#tbm=isch&q=fermentacion+de+la+cervezahttp://www.cervezas.info/proceso-cervecero/elaboracion-en-casa/fermentacion/http://www.cervezadeargentina.com.ar/procesos/fermentacion.htmlhttp://www.cervezadeargentina.com.ar/procesos/fermentacion.htmlhttp://www.cervezadeargentina.com.ar/procesos/fermentacion.htmlhttp://www.cervezas.info/proceso-cervecero/elaboracion-en-casa/fermentacion/http://www.cervezas.info/proceso-cervecero/elaboracion-en-casa/fermentacion/http://www.cervezas.info/proceso-cervecero/elaboracion-en-casa/fermentacion/https://www.google.com.mx/search?q=fermentacion+de+la+cerveza&biw=1024&bih=499&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=ZzsSVbnoLtCGyATE84DoAQ&ved=0CAYQ_AUoAQ#tbm=isch&q=fermentacion+de+la+cervezahttps://www.google.com.mx/search?q=fermentacion+de+la+cerveza&biw=1024&bih=499&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=ZzsSVbnoLtCGyATE84DoAQ&ved=0CAYQ_AUoAQ#tbm=isch&q=fermentacion+de+la+cervezahttps://www.google.com.mx/search?q=fermentacion+de+la+cerveza&biw=1024&bih=499&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=ZzsSVbnoLtCGyATE84DoAQ&ved=0CAYQ_AUoAQ#tbm=isch&q=fermentacion+de+la+cervezahttps://www.google.com.mx/search?q=fermentacion+de+la+cerveza&biw=1024&bih=499&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=ZzsSVbnoLtCGyATE84DoAQ&ved=0CAYQ_AUoAQ#tbm=isch&q=fermentacion+de+la+cervezahttps://www.google.com.mx/search?q=fermentacion+de+la+cerveza&biw=1024&bih=499&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=ZzsSVbnoLtCGyATE84DoAQ&ved=0CAYQ_AUoAQ#tbm=isch&q=fermentacion+de+la+cervezahttp://blogs.creamoselfuturo.com/bio-tecnologia/2011/03/14/la-fermentacion-alcoholica-como-se-produce-y-aplicaciones/http://blogs.creamoselfuturo.com/bio-tecnologia/2011/03/14/la-fermentacion-alcoholica-como-se-produce-y-aplicaciones/http://blogs.creamoselfuturo.com/bio-tecnologia/2011/03/14/la-fermentacion-alcoholica-como-se-produce-y-aplicaciones/http://blogs.creamoselfuturo.com/bio-tecnologia/2011/03/14/la-fermentacion-alcoholica-como-se-produce-y-aplicaciones/http://www.diccionariodelvino.com/index.php/fermentacion-alcoholica/http://www.diccionariodelvino.com/index.php/fermentacion-alcoholica/http://www.diccionariodelvino.com/index.php/fermentacion-alcoholica/http://www.scielo.org.mx/scielo.php?pid=S1405-77432007000400004&script=sci_arttext&tlng=pthttp://www.scielo.org.mx/scielo.php?pid=S1405-77432007000400004&script=sci_arttext&tlng=pthttp://www.scielo.org.mx/scielo.php?pid=S1405-77432007000400004&script=sci_arttext&tlng=pthttp://www.scielo.org.mx/scielo.php?pid=S1405-77432007000400004&script=sci_arttext&tlng=pthttp://www.saber.ula.ve/bitstream/123456789/16719/1/procesos.pdfhttp://www.saber.ula.ve/bitstream/123456789/16719/1/procesos.pdfhttp://www.saber.ula.ve/bitstream/123456789/16719/1/procesos.pdfhttp://www.insht.es/InshtWeb/Contenidos/Documentacion/TextosOnline/EnciclopediaOIT/tomo3/77.pdfhttp://www.insht.es/InshtWeb/Contenidos/Documentacion/TextosOnline/EnciclopediaOIT/tomo3/77.pdfhttp://www.insht.es/InshtWeb/Contenidos/Documentacion/TextosOnline/EnciclopediaOIT/tomo3/77.pdfhttp://www.insht.es/InshtWeb/Contenidos/Documentacion/TextosOnline/EnciclopediaOIT/tomo3/77.pdfhttp://html.rincondelvago.com/quimica-industrial.htmlhttp://html.rincondelvago.com/quimica-industrial.htmlhttp://html.rincondelvago.com/quimica-industrial.htmlhttp://www.educa.madrid.org/web/ies.mateoaleman.alcala/TEORIA_AQ_alumnos.pdfhttp://www.educa.madrid.org/web/ies.mateoaleman.alcala/TEORIA_AQ_alumnos.pdfhttp://www.educa.madrid.org/web/ies.mateoaleman.alcala/TEORIA_AQ_alumnos.pdfhttp://www.educarchile.cl/ech/pro/app/detalle?ID=133105http://www.educarchile.cl/ech/pro/app/detalle?ID=133105http://www.educarchile.cl/ech/pro/app/detalle?ID=133105http://centrodeartigos.com/articulos-enciclopedicos/article_87111.htmlhttp://centrodeartigos.com/articulos-enciclopedicos/article_87111.html
-
8/18/2019 La Fermentacion 111
41/41
La '%&!%(T$C#)(es vida en ausencia
de aire*