intres xuño 2005

Ano MundialAno MundialAno MundialAno MundialAno Mundialda Físicada Físicada Físicada Físicada Física

SUMARIOSUMARIOSUMARIOSUMARIOSUMARIO

COLABORADORESCOLABORADORESCOLABORADORESCOLABORADORESCOLABORADORES

Francisco Javier Silvela Sánchez, Rubén Costoya Sánchez, Ana Méndez Asorey, Mirta Sueiro Costoya,Rafa, Lucía Agra Mejuto, Edi C.C., Olalla Vázquez Varela, Marta Pájaro Varela, Iria Arias Pintor, CarmenLiñeira, Unha melómana da música da terra, Miriam Blanco Rodríguez, Alejandra Arenas, Verónica MouriñoSesto, Belén Torreiro Martínez, Marga Vilariño, Rocío López, Aritz Rodríguez García, Adrián Espiño, Zeltia,Daniel Mato, Enrique Mejuto, Tania, Nuria, Lorena, Beatriz Rey Gosenje, Rosa Mato Amboage, Unhateleadicta, Rober, Leticia Sánchez, Samuel Garabal, Inge, Cristina L. Somoza, Hugo de la Plaza, CristinaVizcaíno, Uxía, Ingri, Ángel M. Neira, Ruth Garrido, Rosa Cabado, Sandra Rodríguez, Ana V. Laíño, NoeliaRodríguez, Noelia Varela, Uxía Parrado, Estefanía Martínez, Xisela Fuciños, Mónica I. Parrado, Gloria Co-rral, David S1D, Inés Roca, Natalia R.C., Natalia Penas, Alberto Vilariño, María Cabanas, Damián Cagide,Anabel, Bea e unha chea de anónimos colaboradores/as.

Intres actuais2005 O ano mundial da físicaUn tráxico aniversarioOnda de racismoLorenzo VarelaO novo doberman da IgrexaQuerida directora de TVEn defensa da vidaAs plabras baleiras¿...Festa?Sen pasado ne futuroAs drogas da noiteNaufraxio en GaliciaAnimais mariñosentrevista a un activista deGreenpeaceA diglosia entre os mortos, aíndaque eles non falanLer para crerPena de morte

Intres de cineA morte de ninguénA man que arrola o berceCatro galegos nos GoyaLibro de familiaHai que botalos!

Intres divulgativos¿De que estamos formados’Albert EinsteinCiclo e conferencias de Física¿Inflúe o mobíl nas nosas vidas?Curiosidades matemáticasDevoradores de homesA saúdeAlimentos que se recomendanOs costumes orientaisEspanha empregou armas quími-cas contra civís!FoucellasA imaxe do anarquismo en Espa-ñaLisboa: a sua históriaMadeira

Intres CreativosContos solidarios

Asasinato no San RoqueLa Galice RomaineMind the Gap IIA miña primeira vezOs nosos contos de 1º de ESOPoemas

Intres lendariosContos popularesCantares de ReisLendas galegas

Intres musicaisOs oficios da músicaRay CharlesJanis JoplinEntrevista a un supervivinte da“movida madrileña”MelendiCantante, compositor, poeta...Belinda

Intres deportivosFernando TorresAnálise da liga

Intres para desconectarUn pouco de “ísica”Récords¿sabes que...?Facer feliz...TestNovasPasatempos

Intres do institutoAforro enerxéticoOs grafos do PavillónDía sen vehículos motorizadosFalamelide é nosaAxeita informaciónParticipa no teu futuroO contacontosClases sen fumeViaxe a GreciaViaxe a ParisBenvida e Ata sempreDespedida finalManifesto Corremelide

EQUIPODE REDACCIÓN

Directora: Mato Salgado,AnaDeseño Cuberta: AdriánEspiñoEquipo de redacción:Ana Agra MejutoNatalia Iglesias RodríguezZeltia Laya Sánchez,Jessica López BugeiroRocío López CoegoPablo Mouriño PereiroVerónica Mouriño SextoCelia Parrado RodríguezBelén Pena SánchezNatalia Rodríguez CarrilRoberto Rúa CastroMarcos Sánchez CaricobaVanessa Sánchez CarrilMaría Taboada CostoyaBelén Torreiro MartínezLorena Varela AmboageDiego Varela MejutoDiana Vázquez CodesidoMargarita Vilariño RibadullaCristina Vizcaíno FernándezXabier Garabal,Manolo Castro,Gloria RodríguezMabel PradaCarmen NietoPaco VeigaBelén F. GuzmánMiguel A. RodríguezSusana Losada...e alguén que nosesqueceu.

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

3

IntresX

uño2005

Do mesmo xeito que oano 2000 foi escollido comoAno Mundial das matemáti-cas, este presente ano 2005celebramos a Física no cen-tésimo aniversario dos ex-traordinarios descubrimentosde Einstein.

En apenas sete mesesde 1905, un asistente técni-co da oficina suíza de paten-tes en Berna chamado AlbertEinstein enviaba para a súapublicación seis artigos áprestixiosa revista alemáAnnalen der Physic. Estestraballos cambiaron a con-cepción da física, da historiae do mundo que hoxecoñecemos.

Por isto, o ano 2005 foiescollido como Ano Mundialda Física, comezando o 13 dexaneiro cunha cerimonia nasede da UNESCO, en París,conmemorando estas xeniaispublicacións que revoluciona-ron a visión da física no mun-do: o movemento browniano,a teoría cuántica e a teoríada relatividade.

Mediante o movementobrowniano Einsteinestableceu un método para“contar” átomos e determi-nar o tamaña dasmoléculas.Todo isto serviupara establecer de xeito ro-tundo e definitivo a estruturacorpuscular da materia. Poroutro lado a súa teoríacuántica demostrou que aluz, que ata ese momentofora considerada coma unhavibración do campoelectromagnético,isto é,como unha onda, se compor-taba no

efecto fotoeléctricotamén coma unha partícula.Esta na actualidade

denomínase fotón. Estedescubrimento foi fundamen-tal, porque establece anatureza dual da luz; unhasveces comportase comounha onda e outras comocorpúsculos materiais.Todoisto foi o xerme da mecánicacuántica que supuxo unhanova concepción da estruturada materia e do seucomportamento. Por últimocoa teoría da relatividadeEinstein estableceu que avelocidade da luz é fixa e queesta non depende do sopor-te no que se traslada.Ademais, deixou de conside-rar o espazo e o tempo comoentidades separadas, ecomezou a traballar a partirdun continuo espazo-tempoque dependía doobservador.Tamén demostroumediante a fórmula E=mc2que a masa e a enerxía sonintercambiables, é dicir, que

a masa se transforma enenerxía e que ámbalas soncoma as dúas caras damesma moeda de maneira queunha pequena cantidade demasa se pode transformarnunha enorme cantidade deenerxía.

Agora, tras teren expli-cados brevemente os moti-vos polos cales se nomeouao 2005 como Ano Mundialda Física, cabe taménexpoñer os obxectivos quecon esta conmemoración sepretenden acadar:

·Promocionar ocoñecemento da física entoda a sociedade.

·Fortalecer a ensinanzada física en todos os niveis.

·Xerar un aumento donúmero de estudantes deesta ciencia.

Promover a física como

2005, O Ano Mundial da Física2005, O Ano Mundial da Física2005, O Ano Mundial da Física2005, O Ano Mundial da Física2005, O Ano Mundial da Física

Intres Actuais

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

4

Intres

Xuñ

o20

05

base doutras disciplinas ecomo fundamento de novoscampos científicos e detecnoloxías emerxentes.

·Evidenciar os grandesretos da física do século XXI.

·Motivar a reflexión dorol da física no desenrolo dospaíses.

·Promover a física comoparte da nosa herdanza cul-tural.

Para rematar, lembrartamén que, igual que enmoitos outros lugares domundo, no noso I.E.S taménse celebrou este ano dedi-cado á física con tres intere-santes conferencias:Esquerda e dereita no cos-mos. a asimetria no univer-so por D. Jaime Barros, Porque me gusta tanto a físicapor D. Antonio RibasMenéndez e O CERN, o maiorlaboratorio de física do mun-do por D. Ramón Cid Manza-no. Estes tres actos tiveronlugar respectivamente o día30 de marzo, o día 6 de abrile o día 14 de abril e trataronde dar a coñecer ao alumnadodiversos temas relacionadoscoa física como por exemploa simetría dos espellos, osposibles obxectivos da físicanun futuro,o traballo realiza-do no CERN...

Estas xornadas foronunha boa iniciativa para facerver aos alumnos a importan-cia da física e ao mesmotempo facer que entraran encontacto con este presenteAno Mundial da física.

Inge-Maríe AndersenMartínez

UN TRÁXICO ANIVERSARIOUN TRÁXICO ANIVERSARIOUN TRÁXICO ANIVERSARIOUN TRÁXICO ANIVERSARIOUN TRÁXICO ANIVERSARIO

ONDONDONDONDONDA DE RAA DE RAA DE RAA DE RAA DE RACISMOCISMOCISMOCISMOCISMO

Preto de nós atópase o once demarzo, máis coñecido coma o11M, no que moita xente perdeuseres moi queridos, como mari-dos, esposas, fillos, tíossobriños, amigos...¿Por que? ¿por ser culpablesdun roubo, dunha violación,dun asasinato...? pois NON,morreron por ser xente inocen-te, por coller un tren á hora desempre para ir traballar ouestudar.Ese día toda España, e con elatodos nós, espertamos salpi-cados de sangue, sangue dexente inocente.Desde a chegada da noticia, onoso país estabaconmocionado, e por desgrazamoita xente preparando oloito.

España cambiou un vermelloinxusto por un negro de pena,dor, sufrimento... por un loitoconxunto.Agora xa nada podemos facermáis que recordalos con penae amargura, nuncaesquezades, querid@scompañeir@s a xente quemorreu o 11M, porque pordesgraza outro día podíanostocar a calquera de nós

Nos pasados días chamoumea atención un suceso ocorridonun barrio ao sur de Madrid:“Mozo español asasinado amans dun suramericano candoambos mantiñan unha pelexa”.Ata aquí mesmo se podería dicirque non me sorprende, poishoxe en día eventos comaeste xa non son noticianingunha, e pola con-tra acendemos o te-levisor ou a radio es-perando escoitaralgunha barbaridadedeste tipo ou aíndapeor. Ben, volvendo aoconto, o caso é que traseste desafortunadoacontecemento, mozosradicais deron en perse-guir a todos os inmigrantesque atoparon por diante, e nondebemos esquecer que foronmoitos, xa que neste barrio dacapital o número de persoasestranxeiras é o suficiente-mente alto como paraplantexarnos a busca desolucións efectivas.

Vendo que isto nonocorría, os veciños decidironconvocar unha manifestaciónmultitudinaria para pedir unhamaior seguridade, así como ocese deste xermolar de violen-cia xenófoba. Feito chamativoé o comportamento dos pais do

mozo falecido, que recla-man xustiza para o au-tor do asasinato –actitude totalmentecomprensible-, pero

que piden, igual que osdemais manifestantes

que se deixe deacosar aos outrosinmigrantes que

non cometeron maiordelito que vir a España

buscando unhaoportunidade para eles, perosobre todo para os seus fillos.Evidentemente trátase dunerro sinecdóquico, xulgamos otodo pola parte. Un feito pre-ocupante pero cada vez máisfrecuente nunha supostasociedade multicultural.

Beatriz Rey Gosenje. B1A

Intres Actuais

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

4

Intres

Xuñ

o20

05

base doutras disciplinase como fundamento denovos campos científicos ede tecnoloxías emerxentes.

·Evidenciar os grandesretos da física do século XXI.

·Motivar a reflexión dorol da física no desenrolo dospaíses.

·Promover a física comoparte da nosa herdanza cul-tural.

Para rematar, lembrartamén que, igual que enmoitos outros lugares domundo, no noso I.E.S taménse celebrou este ano dedi-cado á física con tres intere-santes conferencias:Esquerda e dereita no cos-mos. a asimetria no univer-so por D. Jaime Barros, Porque me gusta tanto a físicapor D. Antonio RibasMenéndez e O CERN, o maiorlaboratorio de física do mun-do por D. Ramón Cid Manza-no. Estes tres actos tiveronlugar respectivamente o día30 de marzo, o día 6 de abrile o día 14 de abril e trataronde dar a coñecer ao alumnadodiversos temas relacionadoscoa física como por exemploa simetría dos espellos, osposibles obxectivos da físicanun futuro,o traballo realiza-do no CERN...

Estas xornadas foronunha boa iniciativa para facerver aos alumnos a importan-cia da física e ao mesmotempo facer que entraran encontacto con este presenteAno Mundial da física.

Inge-Maríe AndersenMartínez

UN TRÁXICO ANIVERSARIOUN TRÁXICO ANIVERSARIOUN TRÁXICO ANIVERSARIOUN TRÁXICO ANIVERSARIOUN TRÁXICO ANIVERSARIO

ONDONDONDONDONDA DE RAA DE RAA DE RAA DE RAA DE RACISMOCISMOCISMOCISMOCISMO

Preto de nós atópase o once demarzo, máis coñecido coma o11M, no que moita xente perdeuseres moi queridos, como mari-dos, esposas, fillos, tíossobriños, amigos...¿Por que? ¿por ser culpablesdun roubo, dunha violación,dun asasinato...? pois NON,morreron por ser xente inocen-te, por coller un tren á hora desempre para ir traballar ouestudar.Ese día toda España, e con elatodos nós, espertamos salpi-cados de sangue, sangue dexente inocente.Desde a chegada da noticia, onoso país estabaconmocionado, e por desgrazamoita xente preparando oloito.

España cambiou un vermelloinxusto por un negro de pena,dor, sufrimento... por un loitoconxunto.Agora xa nada podemos facermáis que recordalos con penae amargura, nuncaesquezades, querid@scompañeir@s a xente quemorreu o 11M, porque pordesgraza outro día podíanostocar a calquera de nós

Nos pasados días chamoumea atención un suceso ocorridonun barrio ao sur de Madrid:“Mozo español asasinado amans dun suramericano candoambos mantiñan unha pelexa”.Ata aquí mesmo se podería dicirque non me sorprende, poishoxe en día eventos comaeste xa non son noticianingunha, e pola con-tra acendemos o te-levisor ou a radio es-perando escoitaralgunha barbaridadedeste tipo ou aíndapeor. Ben, volvendo aoconto, o caso é que traseste desafortunadoacontecemento, mozosradicais deron en perse-guir a todos os inmigrantesque atoparon por diante, e nondebemos esquecer que foronmoitos, xa que neste barrio dacapital o número de persoasestranxeiras é o suficiente-mente alto como paraplantexarnos a busca desolucións efectivas.

Vendo que isto nonocorría, os veciños decidironconvocar unha manifestaciónmultitudinaria para pedir unhamaior seguridade, así como ocese deste xermolar de violen-cia xenófoba. Feito chamativoé o comportamento dos pais do

mozo falecido, que recla-man xustiza para o au-tor do asasinato –actitude totalmentecomprensible-, pero

que piden, igual que osdemais manifestantes

que se deixe deacosar aos outrosinmigrantes que

non cometeron maiordelito que vir a España

buscando unhaoportunidade para eles, perosobre todo para os seus fillos.Evidentemente trátase dunerro sinecdóquico, xulgamos otodo pola parte. Un feito pre-ocupante pero cada vez máisfrecuente nunha supostasociedade multicultural.


Intres Actuais

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

5

IntresX

uño2005

Xesús Lorenzo VarelaVázquez naceu o 10 de agos-to de 1916 nun barco queentraba no porto d´A Haba-na, todo un símbolo do quesería a súa vida, a cabaloentre dous mundos.

Fillo de emigrantes, asúa infancia transcorre entreMonterroso e Bos Aires. En1931, ano de proclamaciónda Segunda República, volvea Galiza e instálase, con súanai, en Lugo, onde estuda obacharelato. Estes primeirosanos da República (1932) se-rán o tempo das primeirasinquedanzas literarias e polí-ticas, entre as que estarápresente o galeguismo e omarxismo, que o levarán aparticipar na fundación da Fe-deración de MocedadesGaleguistas e a militar natroskista Izquierda Comunis-ta. Neste contexto hai quesituar a súa amizade conÁnxel Fole e Ramón Piñeiro.

En 1934 deixa Galiza,logo de participar nosacontecementos revoluciona-rios e por caus destes, e mar-

cha para Madrid, ondecomeza a carreira de Filosoíae Letras e conecta co gupoPAN (Poetas Andantes e Na-vegantes). O grupo xorde dodiálogo entre un fato de ami-gos, diálogo que, nun segun-do momento, tomará formaescrita na revista PAN, apa-recida en 1935 e dirixida porXosé Otero Espasandín. Nelacolaboraron, alén de Varela,R.Dieste, Fersen, Antonio Es-pina... Tamén traballa comocrítico literario para o xornalEl Sol.

Nestes anos colaboranas Misións Pedagóxicas, unproxecto moi achegado aoque hoxe coñecemos comodinamización cultural e que seinsire dentro das reformaseducativas da II República. Aidea era levar a cultura aoslugares máis afastados, aotempo que tentaban dignifi-car os valores da cultura tra-dicional de medios rurais. Epara iso créase un Teatro deGuiñol, realízanse audiciónsmusicais, proxeccións cine-

matográficas, exposiciónsdidácticas..., sempreitinerantes. Este proxecto foiinterrompido polo comezo daGuerra Civil (1936).

Durante a Guerra Civil,xa afiliado ao Partido Comu-nista, combina o seu laborpolítico e militar coa activi-dades culturais ao servizo dacausa republicana, entre asque podemos citar ascolaboracións en revistascomo Hora de España, MiliciaPopular ou Diario del QuintoRegimiento. Tamén seresponsabiliza, a carón deAlberti, Mª Terresa León,Dieste... , de El Mono Azul.Hoja Semanal de la Alianzade Intelectuales Antifascistaspara la Defensa de la Cultu-ra. Esta publicación, máis in-mediata e combativa, ten noromance o seu mellor mediode expresión.

En 1937 publícase enValencia a antoloxía Poetasen la España Leal, onde aobra de Varela aparece a

LLLLLORENZO VORENZO VORENZO VORENZO VORENZO VARELAARELAARELAARELAARELA

Intres Actuais

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

6

Intres

Xuñ

o20

05

carón da de Machado, Albertiou Miguel Hernández. Naantoloxía Homenaje de des-pedida a las Brigadas Inter-nacionales, publicada en1938, tamén aparecerá a súaobra.

A guerra e a derrotadeixarán unha firme pegadana súa obra.

Perdida a guerra, Loren-zo varela vive en México en-tre 1936 e 1941. Neste bre-ve espazo de tempo partici-pa en importantes iniciativasculturais, como a creación darevista Romance e a colabo-ración en Taller, dirixida porOctavio Paz.

Será en México onde, en1940, apareza o seu primeiropoemario individual, Elegíasespañolas, ilustrado condebuxos do pintor exiliado Mi-guel Prieto e publicado na edi-torial Guerra Literaria. A obracomponse de tres elexías,Elogio del llanto, Primera Ele-gía Muladar (Tribunal del Vir-go), e Desagravio del VinoTinto, precedidas por unhadedicatoria (un poema divi-dido en dúas partes).

En 1941, Lorenzo Varelainstálase en Bos Aires, ondetraballa no xornalismo e natradución e leva a cabo unhaintensa actividade culturalmantendo as súas fidelidadespolíticas.

En 1942 publica Torresde Amor, ilustrado por Seoanee que será o libro que o con-sagra como poeta.

Dende decembro de

1942 até xullo de 1943, par-ticipa na revista De Mara aMar, da que é secretario. Aodesaparecer De Mar a Mar,Cuadrado, Seoane e Varelacrearán e dirixirán Correo Li-terario, unha revista na queaparecen publicacións de es-critores exiliados e latinoame-ricanos de diferentes nacio-nalidades, como Alberti, Fran-cisco Ayala, Mario deAndrade, Ernesto Sábato...Lorenzo Varela colaborou encase todos os números, coseu nome ou co pseudónimode Felipe Arcos Ruíz, con tex-tos sobre novidades literariasou pictóricas ou de creaciónpoética, como Ofrenda a losfranceses, Atenas ou Can-ciones a la Victoria. CorreoLiterario ten que pechar pormotivos políticos (Perónchega ao goberno) e Seoanee varela fundan Cabalgata.

En 1944 publica a súaprimeira obra en galego,Catro poemas pra catro gra-bados. Estes poemasdesenvolven unha temáticahistórica, cunha intensa car-ga mítica, presentando unspersonaxes de valores posi-tivos e proxectando o pasa-do sobre o presente cunespírito combativo e de re-sistencia. En María Pita pre-senta a heroína elevándoa asímbolo de loita polaliberdade:

María das batallas,Dareiche un reiseñor por

cada bala.I unha estreliña novaNo berce dunha dorna,Núa, espida, graciosa:Varona dos meus ollos,

unha estrelaQue ti ganache, pode-

rosa e leda.

En María Balteira recreaa famosa soldadeira que apa-rece nas cantigas de escar-nio e maldicir, gabándoa comounha muller que reafirma a súapersonalidade e loita contraa represión. A Ruy Xordoevoca, por medio do nome dolider irmandiño, a loitaantiseñorial. O touroreinterpreta o xuízo de Deusque superou o bispo Adaúlfopara demostrar a súa inocen-cia.

En 1943 edita un estudosobre a obra de Baudelaire,Actualidad de la obra críticade Baudelaire, e Murillo, mo-nografía sobre o pintor, en1945 El Renacimiento e en1948 Seoane, estudo dedica-do ao pintor amigo. E nestaépoca tamén escribe algúnscontos que nunca chegaron


Intres Actuais

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

7

IntresX

uño2005

a ver a luz en libro.

En 1954 publica Lonxe,un gran libro de poesía galegano exilio con dúas liñas te-máticas. Unha é a dosguerrilleiros galegos dos anoscorenta que loitan contra ofranquismo e onde destacanManuel Ponte ou Manuela. EnCompañeiros da miñaxeneración mortos ou asesi-nados lembra os amigosmortos na guerra e na repre-sión. A outra liña temática éa ausencia da Terra, o exilio(O galo), a diáspora por cau-sas económicas (Emigrante).

Nos anos cincuentacomezan a aparecer en Galizaalgúns poemas seus, sempreevitando os de temática máisconflitiva e é incluído porFrancisco Fernández del Rie-go na súa Escolma da poesíagalega IV. Os contemporá-neos.

En 1959 publica un novotexto, esta vez poético, so-bre Seoane: Ante unos gra-bados en madera de LuisSeoane. A partir destes anos

non vai publicar novosvolumes de versos.

En 1960 casa con MarikaGerstein, muller de ampla cul-tura que será a súacompañeira durante o restoda súa vida.

Sobre do ano 1960, opoeta comeza a pensar naposibilidade do regreso e fixounha visita a España, aíndaque, finalmente decidiu nosquedar.

Ao longo dos anos se-senta as súas publicaciónsdiminúen e boa parte da súapoesía está espallada aolongo de diferentes libros eálbums. Cómpre destacar apublicación de Homenaje aPicasso en 1963 e un novoensaio sobre Seoane, Seoaneo el arte sometido a la liber-tad, en 1966. Escribe novolume Galiza Hoy, publicadocon Seoane e Díaz Pardo naeditorial antifascista Rue-do Ibérico de París e neldenuncia a situación deGaliza baixo ofranquismo.

En 1970publícase o libroCastelao na vozdos poetas, noque se inclúe unsoneto deVarela. Taménnesta data apa-rece, no primeiroe único númeroda revista Cuco-Rei, o poemaCantiga novaque se chamacadea, dedica-do a Méndez

Ferrín. En 1971 publica unensaio sobre Salvador Dalí.

En 1976 regresa do exilio, e vi-virá entre Madrid e Galiza;mais a súa volta non foi unhaexperiencia positiva, poisnotou a indiferenza e odescoñecemento cara ao seulabor no exilio.

Nos seus últimos traballosprologa os libros Cen chaves deSombra, de Paz Andrade, eEscolma ferida de ManuelLueiro.

Morre en 1978.

Cristina López SomozaHugo de la Plaza VillasanteCristina Vizacíno Fernández

ESO 4 A


Intres Actuais

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

8

Intres

Xuñ

o20

05Intres Actuais

Tras a morte o pasadomes de abril do papa XoánPablo II, celebrouse un con-clave co fin de elixir un su-cesor deste polaco que logose converterá en Santo. Peroa elección non puido ser máissorprendente e previsible ávez: o cardeal JosephRatzinger, o máis estreito co-laborador do falecido pontífi-ce, que asumiría o cargo baixoo título de Benedicto XVI.Este primeiro papa do séculoXXI representou na Igrexa aimaxe dun gardián inflexibleda doutrina, represor de teó-logos innovadores; por sorteou por desgraza, parece serque este será un papado detransición, pois dados os se-tenta e oito anos do ex-cardeal, o seu tempo á fronteda Igrexa será relativamentebreve.

Podemos considerar opasado deste alemán máisben digno de esquecer, pois,ao parecer, cando era mozofoi obrigado xunto co seuirmán a ingresar nasxuventudes hitlerianas, aíndaque segundo afirma a súa fa-milia non simpatizaba co na-zismo.

A súa actual posturaconservadora reflíctese cla-ramente na misa “pro-elixindopontífice” previa ao concla-ve, en cuxa homilía o agoraBenedicto XVI se refería á“ditadura do relativismo” paradeixar claro que estes sontempos difíciles para adoutrina cristiá, nos que Eu-ropa volveu á época do pa-ganismo. Do mesmo xeito,como aseguraba nunha en-trevista concedida mesesatrás ao diario italiano “LaRepública”: “O laicismotransformouse nunhaideoloxía imposta pola políti-ca e que non concede espazopúblico á visión católica”.

Sen embargo, e aíndaque resulte sorprendente,Ratzinger foi nos seus temposde xuventude un teólogo pro-gresista do episcopado ale-mán e participou activamen-te nas aperturas do ConcilioVaticano II. Mais a súaactitude cambiou radicalmen-te, e chegou acombater este Conci-lio que antesdefendera, condenan-do a máis de cenestudosos dosEvanxeos por tentarpoñer en práctica osacordos desta reuniónde bispos presididospolo papa Xoán XXIII.O seu carácter nonmudou dende entón, econtinúa dicindo quea presenza de Deus énecesaria nasociedade actual ouesta autodestruirase,comparándoa coocorrido cos réximestotalitarios.

Outro tema

conflitivo no seu pontificadopodería ser a “ética sexual”.Baixo o seu criterio, a píldorafoi o punto de partida dunharevolución antropolóxica naque o acto sexual perdeu asúa intencionalidade efinalidade, e na que todos ostipos de sexualidade sefixeron equivalentes,chegando a equipararse ahomosexualidade e aheterosexualidade. Por isoasegura que a elección dogoberno español de legalizaro matrimonio entre persoasdo mesmo sexo non axuda enabsoluto a estes individuos“que sofren”, e lonxe disto édestrutiva para o modelo defamilia e a sociedade en xeral,poñendo polo tanto en perigoos elementos básicos dun sis-tema de dereito.

Con este panorama,¿credes que chegará un díano que poidamos comparaloco defunto Karol Wojtyla?


O NOO NOO NOO NOO NOVVVVVO “DOBERMAN” DO “DOBERMAN” DO “DOBERMAN” DO “DOBERMAN” DO “DOBERMAN” DA IGREXAA IGREXAA IGREXAA IGREXAA IGREXA

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

9

IntresX

uño2005

Intres Actuais

Levo moito tempo querendoescribirlle esta carta, pero até o de ago-ra non me daba decidido, á parte de queestiven ocupadísima vendo a tele nestaúltima tempada. Verá vostede, unha dascousas que máis me gustan é ver a tele,véxoa sempre que podo e son das quedeixan o vídeo a gravar se algunha dasmiñas series favoritas é en horario detraballo. Na miña casa temos unha telepara cada un, ademais das da cociña e dasala. Pero non me vou a enrollar aquí con detalles da miña vida, que vostede terá moito quefacer e eu tamén, que me vai empezar Luar, e me vai saír o sobriño no público. Aínda que noné da TVE, recoméndolle moito que o vexa, pois é do melloriño que temos na nosa tele galega...pero non se nos vaia antollar co Gayoso e levalo para a súa tele, que quedamos a velas vir.

Pois como lle dicía, querida directora, estiven moi ocupada esta tempada cola tele,porque hai que ver a cantidade de acontecementos, tan tristes algúns, que pasaron ultimamente.Teño que felicitala pola morte do papa. A ver, enténdame, quería dicir por todos os progra-mas que puxeron nesas datas. Eu xa quería ben a este papa noso, que me parecía moi boapersoa, pero, dígolle a verdade, antes de ver as súas reportaxes eu non sabía que era tan bo.Non lle me estraña que o fagan santo, e se teño saúde e cartos hei de ir aló, a Roma; xa queperdín o da morte, non hei perder o da canonización. ¡Que envexa me deron todas esas persoasque estiveron na praza de San Pedro día e noite, rezando a pé feito polo Santo Padre!. Non,outra coma esta non a perdo en directo, aínda que agora que recuperei a fe na nosa tele, nondubido que daquela nolo retransmitan con todo luxo de detalles.

E digo o de “recuperar a fe na tele”, porqueeu estaba tremendo cando gañaron as elecciónsos socialistas e pobre Sr. Urdazi, un profesio-nal excelente, tivo que abandonar o seu posto.¡Até nos van quitar a misa dos domingos!, penseieu e, por sorte, enganeime. E que estes socia-listas parecía que tiñan teima coa relixión, queaté a querían sacar da escola, da tele e de todaspartes. Agora, despois da morte do papa, a to-dos nos queda claro que España é un país cató-lico, como sempre foi e sempre ha de ser. ¡Queestado laico, nin que farrapos de gaita! Mirecomo nos solidarizamos todos, e puxemos asbandeiras con lazos negros. Ata os socialistas

QUERIDQUERIDQUERIDQUERIDQUERIDA DIRECA DIRECA DIRECA DIRECA DIRECTTTTTORA DE TELEORA DE TELEORA DE TELEORA DE TELEORA DE TELEVISIÓNVISIÓNVISIÓNVISIÓNVISIÓNEEEEESPSPSPSPSPAÑOLA:AÑOLA:AÑOLA:AÑOLA:AÑOLA:

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

10

Intres

Xuñ

o20

05Intres Actuais

se emocionaron coa morte de Xoán Paulo II, aíndarecordo a cariña de pena de Dna Mª TeresaFernández de la Vega e as palabras de Zapatero.É que os socialistas tamén teñen o seu corazonciño.

E aínda non tiveramos tempo de repoñernosdesta desgraza, e xa ve, que nos morre Rainiero deMónaco. ¡Que home tan bo e que vida tan triste lletivo que pasar! Porque os ricos tamén lle pasan assúas penas. ¡Que guapísima lle era a muller e quenamorado se lle vía dela! Mágoa que os fillos llesaíran algo tortos, aínda parece que a Carolina íaendereitando algo, ¡esa si que ten mala sorte coshomes!. Por certo, querida Carmen (e perdoe a con-fianza), tampouco estaría mal que falasen algo máis

sobre as familias reais europeas, que é moito máis bonito velo na tele que andar comprandorevistas. E se non teñen espazo, xa podían ir quitando todos eses programas de libros edocumentais que non sei quen os ve. É que na segunda cadea póñenlle cada cousa...

Menos mal que despois de tanta morte vennos a boa nova dun nacemento. Non sabe oque me alegrei, querida Carmiña (permítame que lle chame así), polo embarazo da princesa;case aínda máis que cando me decatei de que ía ter o meu primeiro fillo. Ai, Carmiña, esperoque non nos decepcione e nos vaia contando todos os detalles do embarazo, o parto e onacemento. Eu xa estou desexando saber se é neno ou nena ¿vannos poñer pola tele aprimeira ecografía real? ¡Que emocionante sería ver en posición fetal o noso futuro rei!

E antes de despedirme, que me vai empezar o Luar, quería dicirlle que non faga caso dascríticas. A audiencia non baixou nadiña, que llo digo eu que non coñezo a ninguén que nonestivera vendo todo o día o do papa. Ademais, é moito mellor que nos poñan a morte do papaou a de Rainiero, que os coñecemos todos. Porque, digo eu, e vostede aínda o saberá moitomellor ca min ¿Que nos importa a nós o que pasa en África ou en todos eses países,Uzbequistán, Kirziguistán ou nonseiquistán, se non sabemos sequera onde quedan? É certoque a min, que lle son moi sensible, me da moita pena ver negriños e mouros mortos. Pero éque eu a esta xente non lla coñezo de nada, e xa teño abondo cos meus problemas. E o daguerra do Iraq ¿é que non acabara xa? Todos os días a falar dela, e logo aínda se queixan doque puxeron do papa. Que non, miña Carmiña, que non faga caso e a quen non lle guste a teleque non a vexa e pague as cadeas privadas. Que se a tele é de todos será para ver cousasbonitas e non as salvaxadas que fan os negros ou os terroristas árabes. E antes de despedir-me dígolle, polo seu ben , que ate máis curto aos da segunda cadea, que lle van quitar toda aaudiencia con tanto documental deprimente, tanto programa de libros e tanto debate. Unabrazo.

Unha teleadicta.

QUERIDQUERIDQUERIDQUERIDQUERIDA DIRECA DIRECA DIRECA DIRECA DIRECTTTTTORA DE TELEORA DE TELEORA DE TELEORA DE TELEORA DE TELEVISIÓNVISIÓNVISIÓNVISIÓNVISIÓNEEEEESPSPSPSPSPAÑOLA:AÑOLA:AÑOLA:AÑOLA:AÑOLA:

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

12

Intres

Xuñ

o20

05Intres Actuais

Convidámosvos a entrarnesta páxina de “Mulleres -femias, para ser exact@s-armadas de América en favorda pistola”, que toda ela éun canto á vida, na que secondena o asasinato de TerrySchiavo. Se facedes clic en“Mission”, veredes que o usoda armas está avalado nadamáis e nada menos que polopropio Creador. É que, comodicía miña avoa, no mundoten que haber de todo e,como digo eu, parasurtido...internet.

En fin, que algúns oualgunhas xa non entendemosnada, nin sabemos que vidahai que defender. Acórdanosunha frase do actor CharltonHeston, presidente a Asocia-ción Americana do rifle: “Sómo quitaredes, morto”. Por sehai algún malpensad@,referíase ao rifle (o de dispa-rar, eh?). A nós, femias des-armadas e confusas,ocórrensenos que de aquípodiamos sacar un tema queseguro ía ser superventas enEEUU: “ANTES MORTA QUESEN RIFLE, QUE SEN RIFLE,QUE SEN RIFLE...”

Desarmed anddesorganizated and confusedFemales of Ghaliza Ceibe

P a l a b r a :sons articuladosque expresanunha idea ouconcepto.

Non sabe-mos se o nosop e n s a m e n t oorixinou alinguaxe ou se,pola contra, éesta o soported opensamento.

En todocaso, cada con-cepto deberíaaludir a unhaúnica e precisarealidade.

O tempo, que todo omodifica, tamén o fai coaspalabras. Termos en des-uso como os obxectosque designaban ou pros-critos, igual cás situaciónsque querían ocultar, ou pa-labras cheas de sentidocomo o honor, están hoxedevaladas. Un acto espon-táneo no noso século sig-nifica xusto o contrarioque na época na que seadmitiu no dicionario daRAE.

O libre uso da linguaparece ter tocado teito nanosa sociedade da infor-mación. As palabrasviaxan a través de cablese ondas para chegar áspantallas de plasma, titu-lares de periódicos, radio,folletos propagandísticos,lemas electorais..., xuntoás palabras, as imaxes, as

cores, as actitudes...Nunca na historia do

home as nosas neuronastiveron que procesar tan-ta cantidade e variedadede estímulos lingüísticos.

Varios pensadores au-guraron o uso e abuso determos moi apreciadospola sociedade. PAZ, DE-MOCRACIA, LIBERDADE,SOLIDARIEDADE, NATU-RAL, REVOLUCIÓN,DEREITOS son hoxe con-ceptos manoseados. Tan-to desde o espazo públi-co coma do privado, es-tas palabras explotáronsede tal maneira que xa ca-recen de significado inequí-voco.

Palabrería: palabrasvanas e ociosas.

Rosa MatoAmboage. B1A

AS PAS PAS PAS PAS PALABRAS BALEIRASALABRAS BALEIRASALABRAS BALEIRASALABRAS BALEIRASALABRAS BALEIRAS

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

13

IntresX

uño2005

Intres Actuais

Xa sei que este artigoencaixaría mellor no anteriorintres, debido á data á quese refire, pero como non foiposíbel, aquí vai;

Quizais este país debeser o único en que toda axente, ao unísono, celebra-mos un acto festivo da mesmamaneira: as doce uviñas o día31. Aquí si que non existennacionalidades con tradiciónsparticulares: soan as docecampanadas e case corentamillóns de persoas nospoñemos ante a televisiónpara ver caer a bóla do reloxoda Porta do Sol, aturando po-siblemente un ano máis aoRamon García coaconseguinte acompañante,para darnos as instruciónsacerca do “papamento” dasuvas, e por suposto darnos abenvida ao novo ano. Paraiso lles pagan.

E todos nós, procuran-do non atragantarnos cocostume de comelas senmastigar.

A cousa non é tanantiga; parece ser que naceua principios de século, candohabía excedentes de uva edebían inventar algo para queo persoal as tragase comofose.

Pero algúns resístense,aínda que pareza incríbel ecean igual que outro díacalquera, incluso deitándoseantes das campanadas se haisono, sós ou acompañados.

Pero o ‘normal´ é que amaioría de nós esperemos im-pacientes, o derradeiro ins-tante do ano, con docepersoas, ou as que sexan, depé ante un electrodomésti-co, brindando con alegría (oumágoa) a esperada e famosafrase “¡feliz aninovo!” ou bus-cando un recuncho para cha-mar todos á vez a alguén que

non está...Seguramente bicando ao

mesmo, que hai dous minu-tos discutía contigo ao teucarón, pero despois das docexa todo forma parte do pa-sado, que máis dá, festa!Logo xa toca a diversión epor suposto, beber champánou cava ata fartar. Algúnsentusiastas tiran confeti eserpentinas cando a músicacomeza coas típicas canciónse desafinacións, abrindo pasoa que toda a familia baile erecorra o estreito comedor, oucorredor, apartando cadeirase mesas e...

Pero por suposto,sempre hai quen decida saírá rúa, xa que é moito máisdivertido, estreando asmellores galas e saudandocoa famosa frase a todo ocoñecido que se poña pordiante, a pesar do tráfico es-pantoso que debe haber nascidades, o frío que soe faceresa noite e as grandesesmorgas nas que a maioríacae.

Tamén están os valentesque van a unha festa organi-zada onde se encontraráncon máis de setecentas

persoas onde só collentrescentas, que farán unhahora de cola para deixar o“glamuroso” abrigo e outrapara recollelo; unha máis paraconseguir un cubata na ‘ba-rra libre´ e un par delas parapoder entrar no baño, esqui-vando certos vómitos. Eaínda están os fillos dos paisque a pesares de seren moifeitiños, acaban sendo unspetardos; as cousas comoson. Non é estraño tampoucover algunha que outra pelexaou algunha rapaza chorandoata as tantas, comotampouco falla que che poidasentar mal o marisco ou opavo ou o que sexa.

Os máis finos xa sabe-mos que van a unha cea ex-quisita de hotel carísimo e áfin, abúrrense como ostras;nunca mellor dito. Os máisesaxerados disfrázanse delentexoulas e traxe longo,coa última en perruquería nasseñoras, e as conversaciónsde negocios estresantes noscabaleiros. Non soen faltar osnenos que se empeñan enfacer unha serie de monadastales como tocar o violín ou

¿...FEST¿...FEST¿...FEST¿...FEST¿...FESTAAAAA...!...!...!...!...!

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

14

Intres

Xuñ

o20

05Intres Actuais

pór en práctica os primeirospasos de ballet, mentres ospais e avós aplauden cunsorriso de orella a orella, e osinvitados buscan unha ventápola que fuxir.

Un panorama que mola.Os agasallos, vaia dile-

ma! e para isto, rompémonosa cachola quince días antesou máis, para deducir quecousa pode cumprir os tresBBB! Bo, bonito e barato. Asíé que, o día anterior ao fes-tín poida rematar sendo undos peores do ano, e se énos últimos minutos do pe-che das tendas, moito mellor.Os centros comerciais xa po-den afirmar sen tapuxos queforon eles os inventores doNadal. Ai! Que sería de nós,

sociedade de consumo, seneses excelentes decorados...música de fondo, panxoliñas,árbores, bólas, velas, portais,postais, luces... etc, etc?

¡O Nadal pode chegar aser moi “guai”, por suposto!vacacións, movemento,familiaridade, agasallos...perotamén moi triste. Unha falsabandexa onde nos ofrecentodo tipo de ledicias, na quea maioría de nós caemos.Pero de verdade respiramostodos esa felicidade? Aparen-temente todo é paz e har-monía, pero detrás de milesde persoas hai desgrazas quenin o Nadal nin ningunha outraépoca poden facelasesquecer. Nadal solitario, defame, dor,

guerras...Amósannolo comoalgo que realmente non é;pasamos, finximos e seguimospara adiante.

Somos realmente nós?Claro que se non é así, a vercomo se ía celebrar esa noite,esa febre de Nadal. Un podeencerrarse a escuras e contapóns nos oídos, e deixarpasar o tempo, pero entónpasaría a ser a excepción dahumanidade...en moitos paí-ses o Nadal pasa desaperci-bido, non existe! pero aquísomos millóns de persoassomerxidas nesa tolemia, e ninun meteorito sería capaz dedestruíla. ¡Festa!

Lorena

250 Millóns. Podería ser osoldo dun actor de éxito,poderíaser o premio dunha lotería,podería ser o número de ven-das dun disco. Pero non é así.Trátase da cifra de nenos que entodo o mundo non saben o queé vivir nin soñar. 250 millóns deinfernos sen infancia. Os máisafortunados ingresarán nomundo adulto sen máisopcións que seguirtraballando, explotando o res-to da súa vida. Aos que a sortenon os acompaña, verán comoa súa saúde se vai minando ataque un día se apague sen terun só recordo agradablegardado para o último instan-te. Non tiveron tempo, o 80%deles traballaron de 16 horasen diante diarias sen un só díalibre.

En moitos países latinoa-mericanos, familias enteirasconstrúen manualmente ladri-llos. Unhas pequenas cubertas

de coiro nos dedos non son su-ficiente protección para evi-tar algunha pequena man que-brada que nunca poderá alcan-zar unha vida mellor.

As minas é outro dostraballos (ideais). A súa esta-tura permítelles entrar naescura boca do dragón quearranca os seus pulmóns edevora os seus ollos.

Os mercados, pódensedefinir coma unha cidade mal-dita de nenos aprisionados porfardos dúas veces máis gran-des ca eles ou carros cargadosde pesados soñosesnaquizados.

As fábricas tamén osengolen. ¿Por que tomar me-didas de seguridade? ¡que ton-tos son cando os produtos quí-micos encharcan os seuspulmóns ou arrancan a súapel!.

¿Non esperarán que en-cima de deixalos traballar ecambiar a súa fame por mise-

ria lles deamos algunha protec-ción?.

¡Iso non seria produtivo!.Berra unha voz anónima. Esesson os afortunados. O restodeixa os pés na rúa pedindoesmola ou camiñando polo ladosalvaxe das drogas, a prosti-tución e a criminalidade.

Nalgúns países moitospequenos que non saben lerxa aprenderon a disparar con-tra outros nenos que poralgunha razón son os seusinimigos.Rober, Rocio, Marga 1º BAC C

SEN PSEN PSEN PSEN PSEN PASADO NIN FUTUROASADO NIN FUTUROASADO NIN FUTUROASADO NIN FUTUROASADO NIN FUTURO


○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

14

Intres

Xuñ

o20

05Intres Actuais

pór en práctica osprimeiros pasos de ballet,mentres os pais e avós aplau-den cun sorriso de orella aorella, e os invitados buscanunha ventá pola que fuxir.

Un panorama que mola.Os agasallos, vaia dile-

ma! e para isto, rompémonosa cachola quince días antesou máis, para deducir quecousa pode cumprir os tresBBB! Bo, bonito e barato. Asíé que, o día anterior ao fes-tín poida rematar sendo undos peores do ano, e se énos últimos minutos do pe-che das tendas, moito mellor.Os centros comerciais xa po-den afirmar sen tapuxos queforon eles os inventores doNadal. Ai! Que sería de nós,

sociedade de consumo, seneses excelentes decorados...música de fondo, panxoliñas,árbores, bólas, velas, portais,postais, luces... etc, etc?

¡O Nadal pode chegar aser moi “guai”, por suposto!vacacións, movemento,familiaridade, agasallos...perotamén moi triste. Unha falsabandexa onde nos ofrecentodo tipo de ledicias, na quea maioría de nós caemos.Pero de verdade respiramostodos esa felicidade? Aparen-temente todo é paz e har-monía, pero detrás de milesde persoas hai desgrazas quenin o Nadal nin ningunha outraépoca poden facelasesquecer. Nadal solitario, defame, dor,

guerras...Amósannolo comoalgo que realmente non é;pasamos, finximos e seguimospara adiante.

Somos realmente nós?Claro que se non é así, a vercomo se ía celebrar esa noite,esa febre de Nadal. Un podeencerrarse a escuras e contapóns nos oídos, e deixarpasar o tempo, pero entónpasaría a ser a excepción dahumanidade...en moitos paí-ses o Nadal pasa desaperci-bido, non existe! pero aquísomos millóns de persoassomerxidas nesa tolemia, e ninun meteorito sería capaz dedestruíla. ¡Festa!

Lorena

250 Millóns. Podería ser osoldo dun actor de éxito,poderíaser o premio dunha lotería,podería ser o número de ven-das dun disco. Pero non é así.Trátase da cifra de nenos que entodo o mundo non saben o queé vivir nin soñar. 250 millóns deinfernos sen infancia. Os máisafortunados ingresarán nomundo adulto sen máisopcións que seguirtraballando, explotando o res-to da súa vida. Aos que a sortenon os acompaña, verán comoa súa saúde se vai minando ataque un día se apague sen terun só recordo agradablegardado para o último instan-te. Non tiveron tempo, o 80%deles traballaron de 16 horasen diante diarias sen un só díalibre.

En moitos países latinoa-mericanos, familias enteirasconstrúen manualmente ladri-llos. Unhas pequenas cubertas

de coiro nos dedos non son su-ficiente protección para evi-tar algunha pequena man que-brada que nunca poderá alcan-zar unha vida mellor.

As minas é outro dostraballos (ideais). A súa esta-tura permítelles entrar naescura boca do dragón quearranca os seus pulmóns edevora os seus ollos.

Os mercados, pódensedefinir coma unha cidade mal-dita de nenos aprisionados porfardos dúas veces máis gran-des ca eles ou carros cargadosde pesados soñosesnaquizados.

As fábricas tamén osengolen. ¿Por que tomar me-didas de seguridade? ¡que ton-tos son cando os produtos quí-micos encharcan os seuspulmóns ou arrancan a súapel!.

¿Non esperarán que en-cima de deixalos traballar ecambiar a súa fame por mise-

ria lles deamos algunha protec-ción?.

¡Iso non seria produtivo!.Berra unha voz anónima. Esesson os afortunados. O restodeixa os pés na rúa pedindoesmola ou camiñando polo ladosalvaxe das drogas, a prosti-tución e a criminalidade.

Nalgúns países moitospequenos que non saben lerxa aprenderon a disparar con-tra outros nenos que poralgunha razón son os seusinimigos.Rober, Rocio, Marga 1º BAC C

SEN PSEN PSEN PSEN PSEN PASADO NIN FUTUROASADO NIN FUTUROASADO NIN FUTUROASADO NIN FUTUROASADO NIN FUTURO


○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

15

IntresX

uño2005

Intres Actuais

*Estas non son máis que unhas de tantas, xa quecada día son máis.

KETAMINA: Anestésico utilizado enveterinaria.Relacionado coa música dence desde hai unhadécada. Ten propiedades alucinóxenas, psicodélicas e esti-mulantes. Pode provocar ataques de pánico, delirios ealucinacións suicidas.

GHB (ÉXTASE LÍQUIDO): Tratase de óxibato sólico, unanestésico para o tratamento de la narcolespsia e facilitadorda perda do peso. Sintetizouse por primeira vez no 1960 efixo a súa aparición nos clubs británicos no 1994, e a Españatardou un ano máis en chegar. Sóese atopar en estado líqui-do transparente ou en pequenas cápsulas de plástico. Úsaseespecialmente polos seus efectos euforizantes e porque au-menta o desexo sexual. En doses elevadas produce náu-seas, alucinacións e vómitos, e incluso pode chegar a pro-vocar a morte por sobredoses.

CRACK: Mestura de coca e amoníaco. O seu nomedébese ao son que produce a coca cristalizada cando dequeima para aspirar. Considérase como unha das sustanciasmáis aditivas existentes e asóciase a grupos marxinais.

METANFITAMINA (SPEED): Estimulante con efectossimilares ás anfetaminas. É coñecida co nome de “coca depobres” polos seus efectos similares e o seu baixo custo.Aumenta a autoestima, a capacidade de atención e provocaun alto estado de euforia.

MDA (CRISTAL LOVE PILL): Variante da anfetamina.Foi utilizada nos anos 40 como depresor do apetito. Nosúltimos anos volveu en forma de po para ser inxerida oral-mente. En doses baixas, de 30 ou 40 mg, produce unhasensación de euforia e empatía.

CONSUMO DE ÉXTASE NO MUNDOAUSTRALIA———————————————3.4%IRLANDA——————————————2.4%ESPAÑA——————————————1.8%CANADÁ—————————————1.3%ISLANDIA———————————0.9%GRECIA———————————0.7%ISRAEL———————————0.4%CROACIA————————0.3%VENEZUELA——————0.3%GHANA————————0.01%

¿REALMENTE PENSADES QUE MERECE A PENA?O INTELIXENTE NON É SÓ O QUE SACA BOAS NOTAS,SENÓN SABER TAMEN TOMAR DECISIÓNS IMPORTANTESCOMA ESTA.

Ti decides, iso é verdade. Pero eu teño a necesidademoral de dicirche que, se es un dos que consomen drogas, atúa decisión non foi a máis acertada.

AS DROGAS DAS DROGAS DAS DROGAS DAS DROGAS DAS DROGAS DA NOITEA NOITEA NOITEA NOITEA NOITE.....

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

16

Intres

Xuñ

o20

05Intres Actuais

O pesqueiro “O Bahía”regresaba a Galiza dende oPaís Vasco, onde estivera

na pesca da anchoa,cando o día 9 de xuño do pa-sado ano naufragou repenti-namente nas costas galegascon 10 tripulantes a bordo,

preto das Illas Sisargas, foi acausa do mal tempo.

Na operación de resca-te participaron embarcaciónsde Salvamento Marítimo, he-licópteros da Xunta de Galizae tamén efectivos da GardaCivil e Protección Civil.

Cando se estaba a pro-ceder co rescate, cabía aposibilidade de que osmariñeiros desaparecidosestivesen nas adegas dopesqueiro afundido entre 70e 100 metros deprofundidade. Era moi difícilo rescate debido á

profundidade, pero ante aspeticións dos familiares,pensouse na posibilidade deutilizar submarinistas especia-lizados para mergullarse nazona do afundimento.

Os 10 membros da tri-pulación falecidos pertencíanás confrarías de Cangas eRedondela, en Pontevedra.

Lucía Agra Mejuto. B1C

NANANANANAUFRAXIO EN GALIZAUFRAXIO EN GALIZAUFRAXIO EN GALIZAUFRAXIO EN GALIZAUFRAXIO EN GALIZA

O home xera a diariotoneladas de lixo que vanparar ao mar, sen ter enconta as consecuencias desaacción. O simple feito de ti-rar unha bolsa de plástico áauga pode facer que un ani-mal morra afogado. Os res-tos dunha rede de pesca, as

O lixo mariño atópaseen todas partes: en alta mar,no fondo mariño, nas maris-mas, nas desembocaduras deríos e praias. A culpa é detoda a xente que verte o seulixo ao mar pensando queeste o come, pero esa non éa realidade; cada ano, porculpa disto, morren millóns deanimais que son inocentes eteñen dereito a vivir. Morrende forma cruel e dolorosaanimais como focas, leónsmariños, baleas, golfiños,tartarugas mariñas, peixes,crustáceos e corais.

¡¡¡BASTA XA!!! RECI-CLA, NON CONTAMINES ESALVA ANIMAIS.

Lucía Agra Mejuto. B1C

latas der e f r e s -c o . . .todo élixo que,por culpada accióndo home,pasa aser ocausanteda mortede moitosmillóns deanimaisc a d aano.

Pero non só se seguentirando residuos ao mar adiario, senón que, ademais,trátase de materiais que tar-dan miles de anos en degra-darse, polo que se acumu-lan manchando e contami-nando cada día máis a augae tamén o fondo mariño.

ANIMAIS MARIÑOSANIMAIS MARIÑOSANIMAIS MARIÑOSANIMAIS MARIÑOSANIMAIS MARIÑOS○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

17

IntresX

uño2005

Intres Actuais

¿Recordas comocomezaches colaborandoen Greenpeace?Hai quince anos. Primeiro es-taba nunha asociación galegada Coruña chamada Biotopo,entrei nela para poder entraren Greenpeace, porque co-laboraban xuntas. EnGreenpeace comecei comosocio pagando unha cota;despois como voluntario nungrupo de apoio, que estánpor toda España; e ata ago-ra que son activista da aso-ciación.

¿A que idade comezachesno mundo da ecoloxía?Aos dezasete anos, pero istoxa viña dende pequeno, por-que sempre me gustou estemundo.

¿Por que decidiches entrara formar parte do día a díade Greenpeace?Porque me considero unhapersoa moi sensibilizada costemas ambientais. Dentro deGreenpeace podo levar a

cabo a miña defensa persoalcontra os agresores do pla-neta.

¿Es capaz de compaxinarben o teu traballo coa sal-vación do planeta?Si, de momento si, porqueteño un traballo que mo per-mite, polo menos actuar den-tro da comunidade, pero anivel de España depende.¿Vexetariano?Podes ser ecoloxista e seromnívoro. Se esvexetariano, podes selo pormoitos motivos, como osufrimento dos animais ouporque comen alimentostransxénicos... Non está re-ñido ser ecoloxista con servexetariano. Eu, polo momen-to si que son vexetarianodende hai anos.

¿Consideras Greenpeaceun hobby ou é algo máispara ti?Si, considéroo unha forma devida.

Fálame un pouco de

CEMMAColaboro tamén en CEMMA,que é máis ben unha asocia-ción científica que se encar-ga de todo o litoral galego.Encárgase de facer un estudode todos os animais mariñosde Galiza, sobre todo do del-fín mular. Ten un convenio coaXunta hoxe en día para lega-lizar o traballo que estamosfacendo.

¿Diríasnos algo para re-matar esta entrevista?Si, daría unha mensaxe aaquela xente que desexa co-laborar na defensa danatureza, para que se mova,porque o noso planetanecesítavos.

Verónica Mouriño. B1B

ENTREVISTENTREVISTENTREVISTENTREVISTENTREVISTA A UN AA A UN AA A UN AA A UN AA A UN ACTIVISTCTIVISTCTIVISTCTIVISTCTIVISTA DEA DEA DEA DEA DEGREENPEAGREENPEAGREENPEAGREENPEAGREENPEACECECECECE, MARCOS LÓPEZ, MARCOS LÓPEZ, MARCOS LÓPEZ, MARCOS LÓPEZ, MARCOS LÓPEZ

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

18

Intres

Xuñ

o20

05Intres Actuais

¿ Quen estaría dispostoou disposta a escribir unartigo no que se reflictantodos estes datos cos queestamos traballando?- ¡ Eu! Dixo Uxía- ¡ Eu tamén!. Asíempezou o lío. Tocounos des-cribir os pormenores da tarefaque nos leva enredando den-de hai tempo. Tratábase decontinuar con algo que polovisto comezara o ano pasa-do : o traballo coas esquelas¡Toca madeira!

Pero nós agora iamosanalizar con máisprofundidade o temados TOPÓNIMOS.

Os xornais que re-v i s a m o su n h amoread e

rapaces e rapazas de 1º e 2ºda ESO

foron : La Voz de Galicia,maioritariamente, El CorreoGallego, El Progreso e Farode Vigo.

Contabilizamos un totalde 2.635 esquelas e, antesde empezar co asunto queimos tratar, permitídenos undato :¡PrimeiraSorpresa! ouprimeirad e -

cepción, como queirades,fronte ao 94% das escritasen lingua castelá do curso pa-sado, agora atopámonos cun97 %.¡¡ Que pasada, a situa-ción empeorou!!

De momento non imospermitir que o desalento nosinvada e imos cos topónimos.

Para comezarfacémosvos unha preguntiña

¿ Como vos pa-rece que

A DIGLA DIGLA DIGLA DIGLA DIGLOSIA ENTRE OS MORTOSIA ENTRE OS MORTOSIA ENTRE OS MORTOSIA ENTRE OS MORTOSIA ENTRE OS MORTOSOSOSOSOS,,,,,AÍNDAÍNDAÍNDAÍNDAÍNDA QUE ELES NON FA QUE ELES NON FA QUE ELES NON FA QUE ELES NON FA QUE ELES NON FALANALANALANALANALAN

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

19

IntresX

uño2005

Intres Actuais

queda mellor: A Coruña ou LaCoruña? Supoñemos quediredes A Coruña ou iso é oque a nós nos gustaría, por-que a realidade é que se uti-liza La Coruña no 86% dasesquelas ¡Danlle a razón aoalcalde da cidade!, famosodefensor deste xeito de re-ferirse á nosa provincia .

Pero non pensedes queremata así o conto, isto só éunha anécdota da que xa es-tamos cansos.

A lei de Normalización ditextualmente no seu artigo 10“os topónimos de Galizaterán como única formaoficial a galega”, polo tan-to chegamos a unha conclu-sión. Os concellos que idesver no mapa seguinte, queson os que non cumpren aLei, realmente NON EXISTEN,non na nosa terra.

Nas esquelas revisadasaparecen a miúdo ostopónimos que vedes, repe-tidos unha e outra vez, só ásveces o nome correctolémbranos que están aí, peromoi poucas, a verdade.

Como podedes consta-tar é na provincia da Coruñaonde máis infractoresatopamos pero ¿será porqueé da Coruña o xornal máisconsultado, polo tanto do quetemos máis datos, ou arealidade é esa?

Hai casos realmente cu-riosos para referirse a unmesmo lugar. Para A Pobra doCaramiñal aparecen ata catroformas diferentes denomeala: Puebla; A Pobra;Puebla del Caramiñal; P. DoCaramiñal¿Que pasa? ¿Haiconfusión? ¿Non sabemos?¡Non queremos saber!.

No que se refire a luga-res máis pequenos, parro-quias, aldeas... a situaciónclama ao ceo e non sabemosse rir ou chorar cando lemos:Taboeja, La Silva, Irijoa, Fe-ria del Tres, Vijoy, Mesón delViento, Puente del Puerto..etc. etc.

¿Quen son os culpablesda situación?¿De quen é aresponsabilidade de facernoschegar o nome correcto doconcello ou localidade na quevivimos?¿Son os mortos osque elixen unha lingua que nonusaron de vivos?¿A rutina, o

desinterese invaden os me-dios de comunicación? ¿Asfunerarias móvense nairregularidade por ignorancia?¿A dor dos familiares permiteque outros decidan por eles?¡Culpables TODOS!.

Sabedores de que se-gundo as nosas enquisas, o44% das persoas que habi-tualmente len o xornal, miranas esquelas sempre e un 20%fano ás veces, e conscien-tes da importancia destefeito, nós decidimos que imosaportar un grao de area efacer chegar o resultado donoso traballo e as nosasreflexións aos concellos, asfunerarias, e aos medios in-formativos. Farémolo a prin-cipios do Curso que vén ouagora, se nos dá tempo. Xavos contaremos.

Uxía e Ingri no nome detodos /as os/as de 1º e 2ºESO

La CoruñaArteijoIrijoaLa BañaLa CoruñaÓrdenesOza de los RíosPuebla del CaramiñalPuentecesoPuerto del SonRiveiraSan SaturninoSobrado de los MonjesTordoyaVillarmayor

LugoPidrafitaVillalba

PontevedraBayonaLa CañizaLas NievesPuentecaldelasPuentecesuresVillagarcía de Arosa Así o ven os nenos e nenas

A DIGLA DIGLA DIGLA DIGLA DIGLOSIA ENTRE OS MORTOSIA ENTRE OS MORTOSIA ENTRE OS MORTOSIA ENTRE OS MORTOSIA ENTRE OS MORTOSOSOSOSOS,,,,,AÍNDAÍNDAÍNDAÍNDAÍNDA QUE ELES NON FA QUE ELES NON FA QUE ELES NON FA QUE ELES NON FA QUE ELES NON FALANALANALANALANALAN

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

20

Intres

Xuñ

o20

05Intres Actuais

O Tribunal Federal Supremode Alemaña anulou o día 22de abril de 200500 a senten-cia pola que Armin Meiwes,coñecido como “o caníbal deRotenburgo”, tería que cumprirunha condena de oito anos emedio por devorar e matar aun coñecido seu. Este homexa fora condenado hai unsanos, pero o caso foi revisa-do a petición súa, do seuavogado e da súa familia.A Audiencia Provincial deAlemaña non puido xulgar aArmin Heiwes por canibalis-mo, xa que o canibalismo nonestá tipificado coma delito enAlemaña. O novo xuizo terálugar en Francfort, e aíndase descoñece o lugar ondese celebrará.A fiscalía teme que o caníbalestea na rúa dentro de pouco-nun prazo duns cinco anos-pola súa boa conducta e bus-que novos obxectivos. Polotanto, a fiscalía considera acondea insuficiente e solicitaque sexa condenado porasasinato, xa que en Alemañaun asasinato está castigadocoa cadea perperuta. O seuavogado defensor sostén quese lle debe reducir a conde-na, xa que o asasinato contouco consentemento da vícti-ma.

Por InternetDurante o proceso de Meiwes

puídose demostra que o ca-níbal castrou, decapitou,troceou e comeu partes docorpo de Bernd JürgesBrandes. A súa víctima era uninxeñeiro informático berlinésde tan só 43 anos. Os feitostiveron lugar ne marzo de2001.Esta macabra historiaremóntase a finais do veránde 2000, cando Armin Meiwespuxera un puxera un anuncioen Internet co seguinte tex-to: “Busco xoven que queiraser devorado”.

O caníbal, actualmente de43 anos, invitou á súa vícti-ma a unha mansión do s.XVIII na localidade deRotenburgo e alí realizou oseu ritual sanguento. Oprimeiro que fixo foi castraloe despois verdugo e víctimaintentaron comer o pene. Avíctima botou máis de dezhoras desangrándose atéque o caníbal se cansou e llecortou o a gorxa cun coitelo.Acto seguido,descuartizouno co mesmocoitelo e, por se non fose su-ficiente, grabou todo cunhacámara de video. Candorematou codescuartizamento, enterroualgunhas partes do corpo de

Brandes no xardín e outrasgardounas no conxelador dasúa casa para así comelaspouco a pouco.Durante o xuizo, Meiwesconfesou que mentres víaesas arrepiantes imaxesmasturbábase.

Dende os oito anosPor se a narración do acusa-do non abondase para impre-sionar aos presentes na sala,a declaración acompañousede proxeccións de video, nasque a maior parte dos asis-tentes tivo que pechar osollos en varias ocasións. Ocaníbal non aforrou nin o máismínimo detalle cun discursoconfiado, lúcido e sorrinte.Explicou que sendo un ado-lescente xa sentía un mar-cado interese polo canibalis-mo e cando tiña entre oito edoce anos fantaseaba concomer aos compañeiros declase que me gustaban. Aspelículas de zombies e asimaxes de matadeiros facíanque a súa fantasía se exci-tase.O máis curioso de todo é queMeiwes era un home moi es-timado no seu traballo esempre estaba disposto aaxudar os seus compañeirosde labor. El máis o seuavogado sosteñen a mesmaidea: “Para min non foi unasasinato. Só se pode come-ter iso en contra da voluntadeda víctima. Só lle practiqueia eutanasia”

Nota: Segundo declaraciónsde Meiwes hai cerca dun mi-llar de persoas dispostas adeixarse comer.

Ángel Manuel Carril. B1C

LER PLER PLER PLER PLER PARA CRERARA CRERARA CRERARA CRERARA CRER

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

21

IntresX

uño2005

Intres Actuais

1. ¿En que países actual-mente existe a pena demorte?En China, Cuba, Exipto, Es-tados Unidos (algúns esta-dos), Guatemala…

2. ¿Existe en España apena de morte?Non, en España a pena demorte está abolida, só sepode utilizar en caso de gue-rra.

3. Distintas formas depracticar a pena de morte.- Silla eléctrica- Inxección letal- Cámara de gas- Lapidación- Fusilamento- Decapitación- Aforcamento

4. ¿Nos países nos queexiste a pena de morteexiste menoscriminalidade?Non, as estatísticasdemostran que a pena demorte non consigue diminuíros delitos con ela castigados.

5. Razóns a favor e en con-tra da pena de morte.Razóns a favor:- A pena de morte é a únicacapaz de conseguir quealgunhas persoas seabsteñan de facer acciónscriminais.- É a única arma que ten asociedade para defenderse.É coma unha lexitimación.- Toda pena ten como fin acorrección.

Razóns en contra:- Non se pode castigar aninguén coa pena de mortexa que é imposible medir o

grado deculpabilidaden u n h apersoa.- Non é pre-ciso matar aopreso, chegacon recluílo.

6. Crítica encontraNós non es-tamos a fa-vor da penade morte,p e n s a m o sque toda persoa ten dereitoá vida tal e como se di naDeclaración Universal dosDereitos Humanos; se alguéncomete un delito non ten porque ser castigado coa súaexecución xa que hai outrotipo e castigos.No caso de que a persoa quecometa un delito teña untrastorno psicolóxico, nondebe ser recluído no cárcere,senón que debe ser ingresa-do nun centro psiquiátrico.Por outra parte, tamén pen-samos que todas as persoasdeben ter as mesmascondicións. Porque se a xenteque ten diñeiro comete omesmo delito que a ten unsrecursos económicos máisescasos, ten máis probabili-dades de que a súa pena sexamenor; ou no caso de quefose acusado de pena demorte podería pasar a tercadea perpetua ou unha penamenor.

7. Declaración do Congre-so de Deputados do día 5de outubro de 2005O Congreso de Deputados nodía Internacional contra apena de morte manifesta:

I. O seu absoluto respectopolo dereito á vida, procla-mado na Declaración Univer-sal de Dereitos Humanos erecollido no artigo 15 daconstitución española.II. O seu firme rexeitamentoá pena de morte en todo lu-gar e baixo calquera circuns-tancia, por ser unha forma decastigo discriminatoria, inhu-mana e irrevogable.III. A súa esixencia de quese conmute a pena de morteaos españois condenados nomundo e de que asexecucións cesen de inme-diato en todos os países.IV. A súa plena crenza en quea abolición da pena capitalserá unha realidade nesteséculo XXI que contribuirá ácreación dunha orde interna-cional máis humana e máisdigna.V. O seu interese en que aAsemblea Xeral de NaciónsUnidas aprobe unha resolu-ción pro moratoria dasexecucións capitais con mi-ras á abolición definitiva ápena de morte.

Ruth Garrido Ríos &Sandra Rodríguez Amor. B1C

PENA DE MORTEPENA DE MORTEPENA DE MORTEPENA DE MORTEPENA DE MORTE

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

22

Intres

Xuñ

o20

05Intres de cine

FICHA TÉCNICANacionalidade: EspañaAno de producción: 2004Estrea (en Galicia): 14-05-05Xénero: DocumentalTítulo orixinal: La mort de

ningúDirección: Joan DolçIntérpretes: personaxes reais

e Juan EchanoveGuión: Joan DolçProductoras: Malvarrosa Me-

dia coa colaboración deTV3

O 2 de marzo de 1974 ogarrote vil funcionou por úl-tima vez en España. Poucoantes das dez da mañá overdugo acabou coa vida doanarquista catalán Puig Antichna prisión de Barcelona, Caseao mesmo tempo corría amesma sorte na prisión deTarragona un misterioso va-gabundo que fora condena-do á pena capital poloasasinato dun garda civil endecembro de 1972. O poucoque se sabía del era o que elmesmo contara: que sechamaba Heinz Ches, quenacera en Polonia en 1939 eque non tiña familia.

Segundo palabras do di-

rector, Joan Dolç, “o réximefranquista executouno porquenon era ninguén e comoninguén estaba pasando áhistoria”. O documentalreconstrúe a biografía dunsdos últimos executados dofranquismo e demostra queChes non era polaco, ninnacera en 1939 e si tiña fa-milia. O home axustizado enTarragona chamábase GeorgMichael Welzel e nacera naRepública Democrática Ale-mana en 1944. Welzel era unfuxitivo da Alemania do Este,que saíra clandestinamentedo seu país buscando máisoportunidades. A ironíatráxica desta historia é queo maior líder da loitaanticomunista de Europa,Franco, acabou executandoa un fuxido dun país comu-nista.

As autoridades coñecíanperfectamente a verdadeirapersonalidade de Ches, perohabía motivos políticos paraocultar a verdade. Tras oatentado contra CarreroBlanco, en decembro de 1973,o réxime franquista viusecambaleado polo se tomaronmedidas para que se percibiseun reforzo da autoridade.Aplicáronse entón sentenciasde morte, xa firmadas conanterioridade, como a doanarquista catalán PuigAntich, que se convirteu nunsímbolo da loitaantifranquista. Para maquillaresta execución dun presopolítico, condenado por untribunal militar, decidiuseexecutar ao mesmo tempo aun delincuente común, quequitara ferro ao asunto edespolitizase as execucións.

Heinz Ches foi o

“ninguén” que fixo o papel de“despistador”. A súaexecución só asistiron os queestaban obrigados a facelo.Anque os detalles deste pe-noso acontecementogardáronse coma secretosumarial, sábese que morreua mans dun verdugo inexper-to que prolongou a súa ago-nía ata extremos moidoorosos.

Este acontecementoinspirou á compañía catalanaEls Joglars na súa obra tea-tral La Torna, estreada en1977. A partir dos poucosdatos coñecidos constrúeseunha farsa na que todos ospersonaxes levan máscaraexcepto Ches, que asiste im-pávido como ao espectáculoque se constrúe ao seu re-dor. “Torna” en catalán era onome que recibía unha pezade pan que non chegaba ao

GARROTE VIL

A MORTE DE NINGUÉNA MORTE DE NINGUÉNA MORTE DE NINGUÉNA MORTE DE NINGUÉNA MORTE DE NINGUÉN(O ENIGMA DE HEINZ CHES)(O ENIGMA DE HEINZ CHES)(O ENIGMA DE HEINZ CHES)(O ENIGMA DE HEINZ CHES)(O ENIGMA DE HEINZ CHES)

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

23

IntresX

uño2005

Intres de cine

peso previsto. O director dacompañía, Albert Boadella, foixulgado na transición demo-crática por un tribunal militarque o condenou ao cárceree provocou o seu exilio.

O documental é unhavaliosa radiografía dos últimosanos do franquismo. Nelinterveñen personaxes comaos xornalistas José Luis Mar-tín Prieto e Manuel CampoVidal; a familia de Ches:irmáns, compañeira e fillos; oseu avogado Jordi Salvá, ohistoriador Juan eslava Ga-lán, o escritor Manuel VázquezMontalbán e o actor e dra-

maturgo Albert Boadella en-tre outros. REsultanarrepiantes algunhasdeclaracións coma as dunexministro de xustiza dofranquismo que xustifica ofeitos e quítalles importanciacunha naturalidade pasmosa.

Sacar aos mortos comaestes do esquecementosupón a recuperación da nosamemoria histórica, que nos faientender mellor o presente ereformulalo dende outrasperspectivas. A vista destedocumental permítenos, pois,unha nova lectura de frasestan cacarexadas ultimamente

coma “a traizón aos mortos”coa que acusan certos polí-ticos desmemoriados do nosopasado aos que intentan ne-gociar a paz presente.

Colectivo Antiamnesia

Esta é unha películaestadounidense de CurtisHanson e que foi estreadanos cines en 1992. A pe-sar de ser de intriga, noné recomendada para me-nores de trece anos e asúa duración é de aproxi-madamente 110 minutos.

Nela relátase a histo-ria de Peyton Flandes,unha muller que, tras per-der o seu marido e o seufillo, decide vingarse deClaire Bartel ao que acusade toda a súa desgraza.

Tras conseguirintroducirse como neneirana familia Baertel, un ma-trimonio con dous fillosque aceptan a Peyton

como unha muller bonda-dosa e servizal, pon enmarcha un terrible planque ameazará condestruír a vida de Claire.Un diminuído psíquico quetraballa para a familia, ob-serva algo raro sobrePeyton, pero ninguén ter-mina por crelo e acabasendo despedido; senembargo, é el máis tardequen saca a familia deapuros e descobre que aencantadora neneira es-conde algo máis.

Rosa CabadoMiguélez. B1A

A MAN QUE ARROLA O BERCEA MAN QUE ARROLA O BERCEA MAN QUE ARROLA O BERCEA MAN QUE ARROLA O BERCEA MAN QUE ARROLA O BERCE


Título orixinal:The Hand ThatRocks the Cradle»

País: EE.UU.Ano: (1992)Duración: 105'Director: Curtis HansonActores: Annabella Sciora,

Rebecca De Mornay,Matt McCoy

Guionista: Amanda Silver

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

23

IntresX

uño2005

Intres de cine

peso previsto. O direc-tor da compañía, AlbertBoadella, foi xulgado natransición democrática porun tribunal militar que ocondenou ao cárcere eprovocou o seu exilio.

O documental é unhavaliosa radiografía dos últimosanos do franquismo. Nelinterveñen personaxes comaos xornalistas José Luis Mar-tín Prieto e Manuel CampoVidal; a familia de Ches:irmáns, compañeira e fillos; oseu avogado Jordi Salvá, ohistoriador Juan eslava Ga-lán, o escritor Manuel Vázquez

Montalbán e o actor e dra-maturgo Albert Boadella en-tre outros. REsultanarrepiantes algunhasdeclaracións coma as dunexministro de xustiza dofranquismo que xustifica ofeitos e quítalles importanciacunha naturalidade pasmosa.

Sacar aos mortos comaestes do esquecementosupón a recuperación da nosamemoria histórica, que nos faientender mellor o presente ereformulalo dende outrasperspectivas. A vista destedocumental permítenos, pois,unha nova lectura de frases

tan cacarexadasultimamente coma “atraizón aos mortos” coa queacusan certos políticosdesmemoriados do noso pa-sado aos que intentan ne-gociar a paz presente.

Colectivo Antiamnesia

Esta é unha películaestadounidense de CurtisHanson e que foi estreadanos cines en 1992. A pe-sar de ser de intriga, noné recomendada para me-nores de trece anos e asúa duración é de aproxi-madamente 110 minutos.

Nela relátase a histo-ria de Peyton Flandes,unha muller que, tras per-der o seu marido e o seufillo, decide vingarse deClaire Bartel ao que acusade toda a súa desgraza.

Tras conseguirintroducirse como neneirana familia Baertel, un ma-trimonio con dous fillosque aceptan a Peyton

como unha muller bonda-dosa e servizal, pon enmarcha un terrible planque ameazará condestruír a vida de Claire.Un diminuído psíquico quetraballa para a familia, ob-serva algo raro sobrePeyton, pero ninguén ter-mina por crelo e acabasendo despedido; senembargo, é el máis tardequen saca a familia deapuros e descobre que aencantadora neneira es-conde algo máis.

Rosa CabadoMiguélez. B1A

A MAN QUE ARROLA O BERCEA MAN QUE ARROLA O BERCEA MAN QUE ARROLA O BERCEA MAN QUE ARROLA O BERCEA MAN QUE ARROLA O BERCE


Título orixinal:The Hand ThatRocks the Cradle»

País: EE.UU.Ano: (1992)Duración: 105'Director: Curtis HansonActores: Annabella Sciora,

Rebecca De Mornay,Matt McCoy

Guionista: Amanda Silver

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

24

Intres

Xuñ

o20

05Intres de cine

O sgalegos nonpodemos terq u e i x adespois daúltima edicióndos Goya, xaque catrod e l e satópanse nanosa terra,ou como bendixo Mabel Ri-bera, unhadas premia-das, no nosopaís de Nun-

ca Máis.Dende logo, o que si

está claro é que a gran triun-fadora da noite foi a películade Alejandro Amenábar, Maradentro. A historia dotetrapléxico Ramón Sampedrocalou fondo nos corazóns dosespañois e levou catorce das

quince estatuíñas ás que es-taba nominada, e tres delasforon para os nosos galegos.

O primeiro foi TamarNovas, que daba vida aosobriño do tetrapléxico , nacategoría de mellor actor re-velación; o segundo foi CelsoBugallo, o irmán de Ramón,como actor de reparto e, aterceira, Mabel Ribera,Manuela, a cuñada de Ramón,

a quen to-d o scoñecemospolo seupapel deBalbina nas e r i eP r a t o s

combinados, como actriz dereparto. Pero a noite nonrematou aquí para osgalegos, porque o cuartoGoya foi o de Julio Fernández(presidente de Filmax) pola

película P3KPinocho 3000como mellor fil-me de anima-ción.

O sgalegos pode-mos estar moi

orgullosos dos nosos actores,que viron reflectido o seu ta-lento nunha gala de tal ca-tegoría, ademais derecoñecer que o gañaroncompetindo, en casos comoo de Mabel Ribera, con actri-ces da talla de Victoria Abrilou Silvia Abascal.

Así que nunca foi tancerta a frase de: “GaliciaCalidade”.

Seguide así, gañandoéxitos.Miriam Blanco Rodríguez.B1A

CACACACACATRO GALEGOS NOS GOTRO GALEGOS NOS GOTRO GALEGOS NOS GOTRO GALEGOS NOS GOTRO GALEGOS NOS GOYYYYYAAAAA

O pasado sábado 12-02-05 estreouse a serie Li-bro de Familia en Melide.Fixeron falta bastantes me-ses para podela facer. Arodaxe fíxose en Melide, istofoi unha boa propaganda

contaba como era a vida dosnosos avós.

Hai dúas cousas queforon o mellor, o primeiro foronos meus compañeiros queactuaron na película, e o se-gundo, ver os sitios por ondeandamos os de Melide. Nun-ca crin que nesta vila se íafacer unha serie. Síntome moiorgulloso de que Melide saírana tele.

O que menos me gustoufoi que entre os protagonis-tas non fora ningún da vila,aínda que si houbo bastantexente de Melide queparticipou.

Daniel Mato Cela. S3B

para a nosa vila, xa que asívirá moita máis xente avisitala. Estreouse nunhacarpa que puxo o Concellono parque, para presenciaro primeiro capítulo da serie.Alí apareceron todos os ac-tores e actrices, os de Melidee os que non o eran, a direc-tora...

Antes ce comezar, a al-caldesa e a directora pronun-ciaron unhas palabras. Candorematou, a xente falaba moiben da serie, porque lles gus-tara moito e dicían que eramoi boa. A min, persoalmente,gustoume moito, porque se

LIBRO DE FLIBRO DE FLIBRO DE FLIBRO DE FLIBRO DE FAMILIAAMILIAAMILIAAMILIAAMILIA

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

25

IntresX

uño2005

Intres de cine

Vinte e cincocurtametraxes contra Fragaque queren mostrar a Galizareal, cunha ollada crítica eclaras intencións políticas.Ese é o miolo do proxecto Haique botalos, promovido polocolectivo Burla Negra (comonon!!) xunto coa productoraA Fraga Maldita (nunca mellordito!!), participando tamén naproducción Manuel Rivas,Mabel Rivera ou MargaritaLedo... e máis de 100profesionais!!

Hai que botalos é unhainiciativa política e culturalque o colectivo Burla Negrapensou para intervir no anoelectoral “amosando unha vi-sión crítica da situación realna que se atopa Galiza. Cadaun dos vinte e cinco proxectosten o seu equipo propio e to-tal liberdade no guión e noxénero escollido, polo que nofilme haberá documentais e

traballos de ficción.Hai que botalos segue

aberto e os promotores soli-citan apoio voluntario de to-dos os que queiran partici-par, de tódolos xeitos xa haivarias curtametraxes en fasefinal e outras moitas a piquesde remataren o guión ou agravación.

A idea é que se poidacomezar a exhibición no finalda primavera.

Máis de cen profesionaiscolaboran coa iniciativa,algúns con notoriedade nassúas respectivas áreas.Mabel Rivera, que vén degañar un goya por Mar aden-tro, Luís Tosar, Carlos Blan-co, Vítor Mosqueira ou Miguelde Lira xa comprometeron asúa presencia. Realizadorescomo Henrique Banet, Mar-garita Ledo, Xosé Zapata eRicardo Llovo dirixiránalgunhas das curtas. Taménescritores como Manuel Rivas,Suso de Toro, Xavier Queipo,Camilo Franco, Séchu Sendeou Rosa Aneiros colaboran naparte técnica e creativa.

Entre os temasescollidos, inclúese unha bio-grafía de Manuel Fraga, acarretaxe de votos no rural,

a censura na TVG, a crise dogalego, a deficiencia nasinfraestruturas, aprecariedade laboral, a emi-gración dos mozos ou as con-secuencias do Prestige. En-tre os xéneros atópansedebuxos animados,documentais, monólogos erelatos de ficción. Entre aspropostas, destaca unhaadaptación de Julio CortázarLa casa tomada, un mangano que un grupo musical loitacontra os inimigos danatureza ou un arremedo daserie South Park, para a oca-sión rebautizada como NorthWest Park.

Unha vez rematada, apelícula Hai que botalosdistribuirase en todo o paísen salas comerciais, e ondecalquera que desexe colabo-rar na súa proxección aproxecte!! Tamén está pre-visto editar a fita en DVD.

Este proxecto nace encontinuidade con Hay moti-vo, filme de acción políticaque varios cineastasespanhois realizarandenantes das eleccións do 14de marzo de 2004.

ZeLTiA 1ºbac B*fonte; A Nosa Terra

HAI QUE BOHAI QUE BOHAI QUE BOHAI QUE BOHAI QUE BOTTTTTALALALALALOS!!!!OS!!!!OS!!!!OS!!!!OS!!!!

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

25

IntresX

uño2005

Intres divulgativos

Pois... basicamente,estamos formados por pun-tos solitarios, individuais eviaxeiros, que non acouganen ningún lugar, sempreinquedos e en movemento,que xiran arredor de puntosagrupados de tres en tres.

É mágoa que as partí-culas máis fundamentaissexan moi difíciles de repre-sentar. Pero se facemos usodunha aproximación e dunmodelo que a nós nos poderesultar familiar, poden con-siderarse como puntos demateria (que polo tantoposúen unha masa precisa),pero os cales teñen unhasdimensións que, ata o deagora, escaparon a toda po-sible medida.

Cando a enerxía secondensa (simplificandocando dous fotóns altamen-te enerxéticos chocan)fórmanse “puntos”. Existendous tipos:• Os puntos que perma-necen sempre solitarios(como por exemplo o elec-trón, o muón ou o neutrino).• Os puntos que non po-den evitar a súa asociacióninmediata: os quarks.

Cando os quarks seagrupan de dous en dousobtéñense os MESÓNS, queson todos inestables. Maiscando os quarks se agrupande tres en tres forman partí-culas que coñecemos ben(como os nucleóns que for-man o núcleo dos átomos:protón e neutrón) ou taménoutras partículas, estas ines-tables, como son aspertencentes á familia dos

chamados “protóns pesa-dos”.Se nos limitamos ás partícu-las estables (que son as quemáis nos interesan posto queson as que compoñen tantoo noso corpo como a materiaque nos rodea), a lista destes“compoñentes simples” é bre-ve:• Na categoría de “pun-tos solitarios” o ELECTRÓN• Na categoría de “pun-tos asociados” o quark u (up)e o quark d (down)E ... ¡ iso é todo ¡

O ceo, a Terra, ovento, o mar, as árbores, osanimais e os seres humanos,todo isto e todo o resto estáformado por quarks u, porquarks d, por electróns epolo baleiro.

A modo dedivertimento, imos construír(só no pensamento, porquena realidade é naturalmenteimposible) unha vaca, á quechamaremos “A Marela”. Eimos facelo contando só con

electróns, con quarks u econ quarks d. ¡É todo o quenecesitamos!

O proceso comeza “fa-bricando” os nucleóns.Vexamos:

� � Fabriquemos protóns� Receita de cociña:cóllense dous quarks u e unquark d. Sóltanse e... in-mediatamente obtense unprotón.

� � Fabriquemos neutróns� Receita de cociña: ago-ra collemos un quark u edous quarks d e... inmedia-tamente, ó soltalos,obteremos un neutrón.

� � Ademais dun bo e abun-dante cargamento deneutróns e protóns, temosnecesidade de constituír uncargamento similar deelectróns. Traballando fino,exactamente tantoselectróns como protóns.Nestes momentos temos xaos “materiais” necesarios paraobter átomos. Vexamoscomo:� Fabriquemos átomos

¿DE QUE EST¿DE QUE EST¿DE QUE EST¿DE QUE EST¿DE QUE ESTAMOS FORMADOS?AMOS FORMADOS?AMOS FORMADOS?AMOS FORMADOS?AMOS FORMADOS?

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

26

Intres

Xuñ

o20

05Intres divulgativos

� Receita de cociña: Para“A Marela” necesitamos so-bre todo átomos de carbo-no, de osíxeno, de hidróxenoe de nitróxeno. Mans áobra:

• Receita para o hidróxeno:Tomar un protón e soltar unelectrón nos arredores. Xiraráe xirará (como a canción deXil Ríos) arredor do protónmáis ou menos ben. En todocaso, permanecerá nasproximidades. Iso si, nonpoderemos saber exactamen-te o lugar concreto no queestá nun certo momento(impídenolo o Principio deIncerteza de Heisenberg)pero isto non representa nin-gún problema. Chega con sa-ber que estará nos lindespróximos do protón. Digamosque estará baixo o manto pro-tector (mediante ainteracción electromagnéti-ca) do protón.

• Receita para o carbono: To-mar seis protóns e seis ousete neutróns e mantelos uns

instantes uns fronte aosoutros. Xuntámolos o máxi-mo que podamos e forma-rán unha bola sólida (entra-rá en xogo a interacción nu-clear forte, moi intensa perode moi curto alcance). Sol-tar posteriormente seiselectróns, que comezarán agravitar nos arredores (xasabes que xirando,xirando,...)

• Receita para o nitróxeno: To-mar sete protóns e sete ouoito neutróns e mantelos unsinstantes uns fronte aosoutros. Xuntámolos o máxi-mo que podamos e formaránunha bola sólida (entrará enxogo a interacción nuclearforte, moi intensa pero de moicurto alcance).. Soltar pos-teriormente sete electróns,que comezarán a gravitar nosarredores.

• Receita para o osíxeno: To-mar oito protóns e de oito adez neutróns e mantelos unsinstantes uns fronte aos

outros. Xuntámolos o máxi-mo que podamos e formaránunha bola sólida (entrará enxogo a interacción nuclearforte, moi intensa pero de moicurto alcance).. Soltar pos-teriormente oito electróns,que comezarán a gravitar nosarredores.• Facemos o mesmo con outrotipo de átomos, tamén ne-cesarios, como o calcio e ofósforo para formar os osos,ou ben o ferro para constituíra hemoglobina do sangue da“Marela”, e así con todo tipode átomos que necesitemos.

• Agora precisamos reunirestes átomos en moléculas.Non hai problema:� Para a auga dous áto-mos de hidróxeno e un áto-mo de osíxeno.� Para outras moléculashaberá que reunir decenas,centenares e ata miles deátomos. Non preocuparseporque temos dabondo.

� � Agora cómpre constituír,a partir destas moléculas,algunhas decenas de miles demillóns de células vivas. Faise.O proceso é rutineiro.� � Por último, pero non poriso menos importante nin me-nos complicado, é mester me-diante unha montaxexuizosa e racional das cé-lulas, rematar a vaca, for-mar á “Marela”.

Precisamente de todoiso están formadas todas asvacas (e por suposto nósmesmos). Na nosa “fabrica-ción” esqueciamos só douselementos, só dous pero de


○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

27

IntresX

uño2005

Intres divulgativos

carácter primordial:�� A escala do tempo�� A longa e pausada evo-lución que conduciu ó pla-no da vaca. Este plano tende especial que se repro-duce a si mesmo e que,posto en presenza de sus-tancias favorables,“realízase” de xeito autó-nomo ... como un ordena-dor que podería construírsea partir do seu propio pro-grama.Agora ben, o importante éque na base para “fabricar”á “Marela” só había “pun-tos” (electróns, quarks ue quarks d) que como to-dos os “puntos” que formano noso planeta e os seushabitantes, naceron dacondensación da enerxía haide 10.000 a 20.000 millónsde anos.

Mais... hai algodesacougante. Tanto a teo-ría como as experiencias rea-lizadas teñen confirmado quetoda partícula posúe a súapartícula ”inversa” ouantipartícula.

Os quarks e oselectróns posúen todos assúas antipartículas. E isto dalugar a algunhas curiosida-des:

1ª Cando unha partí-cula atopa á súaantipartícula, ambas as dúasse destrúen mutuamente e amateria que as constituíavolve a ser enerxía pura (porexemplo, en forma de radia-ción visible, UV ou ben en for-ma de raios X).

2ª Como a enerxía secondensa en “puntos” dá

sempre orixe a un númeroigual de “puntos” e“antipuntos”. E como as pro-piedades dos “antipuntos”son aproximadamente asmesmas que teñen os “pun-tos”, pódese imaxinar perfec-tamente que os antiprotóns(dous antiquarks u e unantiquark d), os antineutróns(un antiquark u e dousantiquarks d) e osantielectróns poden formarantiátomos, antimoléculas,anticélulas, anti”Marelas”, etc... e finalmente, por qué non,antiplanetas.

En resumo, ó organizar-se entre elas, asantipartículas deberían darorixe a conglomerados deantimateria. Pero, ¿existentales conxuntos deantimateria no Universo? Estaé a típica pregunta que mellorsería no facer... porque aíndanon se atopou unha respostaprecisa. Sen embargo, pare-ce probado que si existeneses conglomerados, maisson (afortunadamente) me-nos abundantes que a mate-ria ordinaria. ¿Por qué? Mis-

terio. Outro misterio é o dapropia existencia da materiaordinaria. Porque, efectiva-mente, se á creación de cadapartícula corresponde a crea-ción dunha antipartícula coaque se pode aniquilar, uns ins-tantes despois da creación doUniverso todas esas partícu-las e antipartículas terían queterse destruído mutuamente.Entón, ¿cómo explicar quehaxa materia sen a súa con-trapartida en forma deantimateria?

As investigacións futu-ras da Física de partículasdeben dar unha resposta, quedaquela explique, polo menosen parte, como é posible quea materia que nos rodeaexista e que nós mesmosexistamos. Ata entón, a le-tra da cantiga de SiniestroTotal “inspirada” na titulada“Sweet Home Alabama” daSteve Miller Band seguirátendo vixencia: ¿Quen so-mos? ¿De onde vimos?¿Adonde vamos? ¿Quéfacemos nesta Galaxia?...

Departamento de Física eQuímica.


○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

29

IntresX

uño2005

Intres divulgativos

Albert Einstein (1879-1955) naceu en Alemaña o14 de maio de 1879 e pasoua súa xuventude en Munich,para trasladarse despois aMilán. Aos 15 anos Einsteinabandona os seus estudos,máis tarde remataraos enSuíza.

Na súa infancia desta-ca pola enorme curiosidadea prol da natureza e as súacapacidade para resolver cál-culos matemáticos de eleva-da complexidade, aos 12 anosxa era coñecedor daxeometría de Euclides.

Ingresou no InstitutoPolitécnico Nacional de Zúrichonde se doutoraría en 1905.

Contribucións ao campo daFísica:

1º-Movemento browniano:estudaba o movemento alea-torio entre as partículas pre-sentes nun fluído, foi unhaproba máis para que seaceptase a existencia dosátomos.

2º -Efecto fotoeléctrico: foien 1905 cando Albert Einsteininterpretou correctamente oefecto fotoeléctrico tratadoanteriormente por Max Plank.

Segundo este, a luz estabaconstituída por fotóns (par-tículas cunha enerxía deter-minada). As radiacións deintensidade elevada posúenun gran número de fotóns,pero cada un deles leva unhaenerxía determinada. Unhavez que esta radiación cho-ca co cátodo, e dado que ofotón leva a enerxía necesa-ria para arrancar un electrón,prodúcese o efecto fotoeléc-trico. Tamén pode ocorrerque os fotóns non teñan a

enerxía necesaria para arran-car o electrón e neste casonon se produciría o citadoefecto aínda que seincrementase o número defotóns. Esta enerxía do fo-tón consómese no traballo deextraer o electrón e o restoen comunicarlle enerxíacinética que lle permiteafastarse do metal. Avelocidade máxima coa queos electróns parten do metaldepende da frecuencia da luzque incide e non da súaintensidade. En 1921 recibiuun premio Nobel debido aestes estudos.

3º-Teorías da relatividade:Estas teorías resultan

das novas concepcións refe-rentes ás medidas espacio-tempo realizadas por diver-sos observadores enmovemento relativo. A teoría

de Newton aceptaba que to-dos os observadores realiza-rían as mesmas medidas deintervalos de espazo ou detempo, independentementeda velocidade coa que semovan. Ante esta situaciónEinstein formulou dúas teo-rías:

Teoría da relatividade es-pecial ou restrinxida: tratasobre o campo electromag-nético, a súa propagación noespazo e no tempo e a cons-

tancia da velocidade daluz sen ter en conta avelocidade do foco emi-sor. Einstein afirma que osexperimentos realizadosnun sistema de referen-cia son independentes decalquera movemento rec-tilíneo uniforme do mesmo.Exemplo: Imaxinemos

unha situación na que haxaun observador A fixo, en re-lación ao solo, e un vagónmovéndose con velocidade Vcon respecto ao solo. Dentrodo vagón hai unha bóla quese move cunha velocidade Fen relación ao vagón. Destexeito para o individuo B queestá fixo con respecto aovagón, a velocidade da bólaé F. Sen embargo, para ooutro individuo a velocidadeda bóla é: V+F.

No caso da luz as cousasnon ocorren deste xeito:

Temos un observador Afixo con respecto ao solo, queobserva un vagón que levaunha velocidade V en rela-ción ao solo. Dentro del unindividuo B acende unhalanterna de modo que, parao observador B, a velocidadeda luz é C. Segundo Einstein,

ALBERT EINSTEINALBERT EINSTEINALBERT EINSTEINALBERT EINSTEINALBERT EINSTEIN

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

30

Intres

Xuñ

o20


para o observador A, avelocidade da luz emitida polalanterna tamén é C, e nonC+V.

Teoría xeral darelatividade: Ocomportamento dos corposmovéndose libremente baixoa acción dun campogravitatorio é indistinguible daque terían en ausencia destecampo. Así Einstein postulouo principio da equivalenciasegundo o cal para experi-mentos locais, as forzasgravitatorias e as reacciónsou forzas aparentes que apa-recen en todo sistema de re-ferencia non inercial sonequivalentes.

Na sociedade:A partir de 1919 Einstein

recibiu o recoñecemento in-ternacional e acumulou unhagran cantidade de premiosprocedentes de distintas so-ciedades científicas. En 1923visitou España impulsado porPastor. Foi un defensor per-manente do pacifismo e do

Estas son algunhas das súas frases:

- “O nacionalismo é unha enfermidade infantil. É o sarampelo da humanidade”

- “Se a miña teoría da relatividade é exacta, os alemáns dirán que son alemán e os francesesque son cidadán do mundo. Pero se non, os franceses dirán que son alemán e os alemánsque son xudeu.”

- “¿Por que esta magnífica tecnoloxía científica, que aforra o traballo e nos fai a vida máisfácil, nos aporta tan pouca felicidade? A resposta é esta: simplemente porque aínda nonaprendemos a utilizala con tino”.

- “Una velada na que todos os presentes están absolutamente de acordo é una veladaperdida”-“O problema do home non está na súa bomba atómica senón no seu corazón.”

Mirta Sueiro Costoya. 1. BAC. A

sionismo e opúxose á parti-cipación de Alemaña na IGuerra Mundial. As súas teo-rías chegaron a ser ridiculi-zadas en público polosantisionistas. Cando Hitlerchegou ao poder Albertabandonou Alemaña para in-gresar no Instituto deEstudos Superiores enPrinceton.

Enviou tamén unha car-ta ao presidente D. Rooseveltna que pedía a creación dunprograma de investigaciónsobre as reaccións en cadeae conseguiu acelerar a fabri-cación da bomba atómica.Posteriormente escribiulle denovo ao presidente paradisuadilo de utilizar a armanuclear.

A ciencia sempreocupou nel o primeiro lugarpois como ben dicía: “ Só odescubrimento da naturezadel Universo ten un sentidoduradeiro”.

Einstein é autordalgunhas obras como:

Sobre el sionismo, Elmundo como yo lo veo, Laevolución de la Física...

ALBERT EINSTEINALBERT EINSTEINALBERT EINSTEINALBERT EINSTEINALBERT EINSTEIN

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

31

IntresX

uño2005

Intres divulgativos

Nos pasados meses demarzo e abril, tivo lugar nonoso centro un ciclo de con-ferencias de divulgación cien-tífica para conmemorar o AnoMundial da Física.

A primeira conferencia foiimpartida por D. Jaime Ba-rros Leboreiro, licenciado enQuímica Industrial cunha cua-lificación de sobresaliente.Traballou como profesor deQuímica entre1983 –1985 eposteriormente como profe-sor de Informática coa cate-goría de Xefe de Estudos. Foiautor tamén dunha tesedoutoral de 3 anos.

Este conferenciantefalou sobre a asimetría doUniverso. As súas palabrasimpactaron ao deixar claroque, polo de agora, nonseriamos quen de comunicar-nos cos extraterrestres ( nocaso de que os houbese) apesar de que moitos científi-cos como a doutora Wuestiveran traballando a proldisto, pois o que para nós é

materia, para eles podería serantimateria e viceversa, oque para nós é o Norte, paraeles sería o Sur.

A segunda conferenciaestivo a cargo de D. Anto-nio Rivas Menéndez.Celebrouse o día 6 de abril.Antonio Rivas licenciouse enCiencias Químicas polaUniversidade de Santiago deCompostela en 1981; senembargo cando estabaestudando 3º de Químicadecatouse de que era un granafeccionado á Física, así poisao rematar a súa carreira deQuímica matriculouse en 1997na UNED, na licenciatura deFísica. Agora está a piquesde conseguir o seu propósitode licenciarse en Física (real-mente é un modelo a seguir).Son moitos os estudantesque non teñen claro o quequeren facer, e moitos delesoptan por escoller a mesmacarreira que os seuscompañeiros, sen embargo,este señor deixounos ben cla-

ro que iso non pode ser, “un ten que escoller o quemáis lle guste, sen mirar assaídas que poida ter”. Nistoestou totalmente de acordocon el, pois non podemostraballar toda a vida en algoque non nos gusta.

Nesta conferenciafomos informados dos pasosa seguir na carreira de Físi-ca e das múltiples saídas queten, pois son demasiadas ascousas que aínda están pordescubrir e que resultaríanatractivas para calquera tipode persoa, calquera avanceque se poida obter será deproveito para a humanidade.

O 14 de abril acudiu aonoso centro D. Ramón CidManzano, que forma partedo corpo de catedráticos naespecialidade de Física e Quí-mica, actualmente é profe-sor de ensino secundario noIES “Xulián Magariños” enNegreira.

A finalidade desta con-ferencia foi informarnos so-bre o CERN, o maior labora-torio de Física do Mundo. Estásituado en Xenebra, entreSuíza e Francia. O CERN dis-pón dun acelerador de partí-culas de 25 km de perímetro,este laboratorio foi a base deInternet, eran moitos os físi-cos que para desenvolvercorrectamente o seu traballoprecisaban comunicarse amilleiros de km de distancia.O feito de gardar esta formade comunicación en segredonon os levaría a ningures, asíque decidiron facela pública.

O CERN cumpriu 50 anosen setembro do ano pasadoe ao longo destes anos foisefacendo cada vez maior.

CICLCICLCICLCICLCICLO DE CONFERENCIAS DE FÍSICAO DE CONFERENCIAS DE FÍSICAO DE CONFERENCIAS DE FÍSICAO DE CONFERENCIAS DE FÍSICAO DE CONFERENCIAS DE FÍSICA

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

32

Intres

Xuñ

o20


Milleiros de científicostraballan nestes intres parasaber que ocorre cando cho-can uns protóns con outros,este experimento levarase acabo nun circuíto situado a100km de profundidade. Os100.000 millóns de protónsnecesarios proceden de áto-mos de hidróxeno, unha vezobtidos circularán a granvelocidade e en sentidos con-trarios, así os choquesxerados serán máis violentos.Para iso son necesarios 7billóns de voltios e unha gran-de superficie circular , xa queos protóns terán que circulara gran velocidade edispoñendo de curvas abertasfacilitarán a circulación.Precísanse tamén catro de-tectores que a través dunordenador nos proporciona-rán información sobre o acon-tecido cando choquen estesprotóns .

Pero hai algo que real-mente nos chamou a aten-ción a todos, a Universidadede Santiago de Compostelaten un grupo de científicos

traballando no CERN, peronon só é iso, senón que Mar-ta Penas Garrido, unha rapa-za de Negreira foi nomeadarecentemente membro per-manente do Comité Científi-co do CERN, e iso debe moti-varnos a todos, ao integrar-nos no mundo da Físicapoderiamos gozar de grandesoportunidades, así como estarapaza o conseguiu, quizaisnós...

Sinceramente non creo,sería bastante difícil, perotranquilos, non é esa a únicasaída da Física senón quedispón de moitas máis comose pode comprobar consul-tando o tríptico conmemora-tivo do Ano Mundial da Físi-ca.

Mirta Sueiro Costoya. 1ºBAC A.

CICLCICLCICLCICLCICLO DE CONFERENCIAS DE FÍSICAO DE CONFERENCIAS DE FÍSICAO DE CONFERENCIAS DE FÍSICAO DE CONFERENCIAS DE FÍSICAO DE CONFERENCIAS DE FÍSICA

Coido que si. Moitos expertos aseguran que produce cancro e outra serie de fenómenos prexudiciaispara a nosa saúde.

Fóra destes casos, eu quero poñer por argumento o aspecto do vicio, xa que creo queexisten outras cousas que son máis malas para a nosa saúde e ás que non se lles dá tantaimportancia.

A moita xente este aparello cáusalle adicción porque todos podemos ver que existen unhaserie de persoas que son incapaces de vivir se non o teñen. É certo que é moi interesante e moiútil porque permítenos manternos en comunicación cos nosos amigos, familia...sen embargo,goza de aspectos moi negativos; impide estudar porque incita ao entretemento, fai que semprese teña que estar pendente del; para mirar a hora, enviar un SMS...

Nos últimos tempos, a tecnoloxía deste tipo de teléfono avanzou moitísimo. Hoxe nos móbilesde última xeración podemos gravar vídeo, sacar fotos, entreternos cos videoxogos, ver a cara dapersoa coa que queres falar(videochamada)...e recordemos que hai anos apenas se podía pasarda pantalla en branco e negro.

Dentro de pouco non debe estrañarnos que xa non fagan falla aparellos que marcaronetapas da historia como a televisión ou o ordenador. É moi difícil manterse á última moda xa quecada mes saen ao mercado novos modelos.

RAFA. 1ºBAC-C

¿INFLÚE O MÓBIL NAS NOSAS VID¿INFLÚE O MÓBIL NAS NOSAS VID¿INFLÚE O MÓBIL NAS NOSAS VID¿INFLÚE O MÓBIL NAS NOSAS VID¿INFLÚE O MÓBIL NAS NOSAS VIDAS?AS?AS?AS?AS?

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

33

IntresX

uño2005

Intres divulgativos

UN NÚMERO QUE VALE OSEU PESO EN OURO

1,618... parece a simplevista un número calquera,pero en realidade é un nú-mero de ouro. En Grecia, fi-lósofos e artistas descubrironque os rectángulos que teñenpor lados a e b de maneiraque a/b = 1,618, son espe-cialmente harmoniosos. Unrectángulo así chamáronorectángulo áureo. A ese nú-mero, resultado de 1 +v5/2,simbolizárono coa letra gregaf («fi») en honor ao escultorgrego Fidias. O rectánguloáureo ten unha curiosapropiedade. Se creas nel uncadrado tomando como ladoo lado curto do rectángulo, aparte que sobra é, á súa vez,un rectángulo áureo; unhaespecie de fillo que gardaexactamente as mesmasproporcións que o seu pai.

HISTORIAS DE PINun documento exipcio

de hai 1700 anos, xa se men-cionaba este número dándolleun valor de 256/81, ou o queé o mesmo, 3,1604. Aínda nonafinaran moito.

O matemático chino TsuChong-Chih, que viviu hai1500 anos, deulle un valor de3/1, é dicir, 3,1415929. Xa seía acercando máis.

A idea de relacionar estenúmero ao símbolo p érecente (hai uns 300 anos) eocorréuselle ao matemáticoWilliam Jones, aínda que o

popularizou LeonardEuler. Ao longo da histo-ria, os matemáticos detodo o mundo trataronde obter as maioresaproximacións de p.Unha das últimaslográrona David eGergory Chodnovsky, queatoparon o seu valor connada menos que1.011.196.691 decimais,que escrita en folio, ocu-paría 260.000 páxinas.

POTENCIA DO COSMOSEn maio de 1997,

astrofísicos de varios lugaresdo mundo puideron observarcos seus telescopios un es-pectáculo alucinante:trátase dunha xigantesca ex-plosión cósmica causada polochoque de dúas estrelas deneutróns. O fenómenoproduciuse a ...7000 anos luz

da Terra. En quilómetros, éa p r o x i - madamente6 , 6 2 .Isto queredicir que a explosión ocorreuhai 7000 anos e que o seubrillar tardou todo ese tempoen chegar ata nós viaxando

á velocidade da luz. Ese cho-que liberou unha cantidade deenerxía equivalente a cincoquintillóns de veces o daprimeira bomba atómica.

IGUAL COMO DOUS RAIOSIGUAIS

Estamos tanacostumados a utilizar algúnssignos que non nos pregun-tamos de onde veñen. Porexemplo, as dúas raias ( = )que indican a igualdadeempezou a usalas un mate-mático inglés chamado RobertRecorde hai uns 400 anos.Nun dos seus libros, conta

que elixiu ese signo porque«dúas cousas non poden sermáis iguais que dúas rectasparalelas».

UN «r» MAL FEITOO símbolo da raíz

cadrada apareceu porprimeira vez nun libro alemánde álxebra no 1525. Antesdisto, para indicar a raíz dunnúmero escribíase «raízde...». Logo, para abreviarcomezouse a usar «r». Perose o número era longo, o trazohorizontal do r alongábase ataabarcar todas as cifras, Asínaceu o símbolo , como un rmal feito.

O POETA INCANSABLEO escritor e matemático

francés Raymond Queneau,escribiu hai uns trinta anos,un libro titulado « Cen billónsde poemas». E non era unhametáfora: a súa obra contiña,en verdade,100.000.000.000.000 de poe-sías distintas en soamentedez páxinas.

A solución ao misterioestá no inxenio do poeta ma-temático. En cada unha dasdez páxinas do libro escribiuun poema de 14 versos cunhapeculiaridade: cada un dos

ÿþÿ�×

ALGUNHAS CURIOSIDALGUNHAS CURIOSIDALGUNHAS CURIOSIDALGUNHAS CURIOSIDALGUNHAS CURIOSIDADESADESADESADESADESDDDDDAS MAAS MAAS MAAS MAAS MATEMÁTICASTEMÁTICASTEMÁTICASTEMÁTICASTEMÁTICAS

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

34

Intres

Xuñ

o20


versos encaixaba perfecta-mente en calquera liña detodos os demais poemas.Ademais fixo que as follasfosen recortables en tiras, deforma que todas elas fosenintercambiables. Pois, efec-tivamente, a cantidade depoemas distintos que se po-den compoñer con estes 140versos é de 100 billóns. Sete atreves a intentalo, de-bes saber que, no caso deque poidas compoñer e ler unpoema por minuto, tardarás190 millóns de anos enacabalos todos.

GALILEO E OS CORPOS QUECAEN

A velocidade coa quechega un corpo ao chan trasunha caída libre no baleiro véndada por unha ecuación desegundo grao que relacionao espazo e a velocidade.

A masa non intervénpara nada. Así que avelocidade coa que cheganao chan unha bóla de aceiroe unha de corcho é a mesma.Ese problema apaixonou aGalileo que, segundo contan,deixou caer desde a torre in-

clinada dePisa dousobxectos ded i s t i n t opeso paracomprobarexperimen-talmente asúa teoría.M o i t o

tempo despois, cando sepuido realizar o experimentonun tubo de vidro no que sefixera o baleiro, comprobouseque a teoría de Galileo eracerta.Belén Torreiro Martínez S3D

Os animais atacan aosbebés, esnaquízanos... ¿Queestá a pasar? ¿Por que ata-can ao home?

OSOS PARDOS. Un osopardo matou e devorou adous excursionistas enAlasca. Os biólogos queestudaron o caso considera-ron que o ataque do osoproduciuse ao verseameazado no seu propiohábitat.

TIGRES. Unha tigresaaterrorizou a Nepal e o norteda India en 1907. Cando amataron, xa acabara con 436persoas. No momento da súamorte, a tigresa estaba de-vorando o cadáver dunhanena.

TIBURÓNS. A culpa deque hoxe asociemos o tibu-rón cun animal asasino tenao cine. Nos anos do tráficode escravos e durante a Se-gunda Guerra Mundial, oscombates navais do Pacíficoe os naufraxios provocaronataques de tiburóns atraídospolo olor do sangue. Istodesencadeou situacións dedepredación que hoxe sonanormais.

CROCODILOS. Oscrocodilos máis perigosospara o home son os mariños,pola súa forza e tamaño. En1945, mil xaponesesrefuxiáronse nos manglaresdunha illa fuxindo das tropasbritánicas. Durante o día,estes animais non sedeixaron ver, pero pola noitecebáronse coas tropas.

Estes casos de diferen-tes animais demostra que,cando o ser humano irrompeno hábitat dun animal, estevólvese máis agresivo para

defender o seu territorio.Sandra Rodríguez AmorRuth Garrido Ríos. B1C

DEVDEVDEVDEVDEVORADORES DEORADORES DEORADORES DEORADORES DEORADORES DEHOMESHOMESHOMESHOMESHOMES

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

34

Intres

Xuñ

o20


versos encaixaba per-fectamente en calquera liñade todos os demais poemas.Ademais fixo que as follasfosen recortables en tiras, deforma que todas elas fosenintercambiables. Pois, efec-tivamente, a cantidade depoemas distintos que se po-den compoñer con estes 140versos é de 100 billóns. Sete atreves a intentalo, de-bes saber que, no caso deque poidas compoñer e ler unpoema por minuto, tardarás190 millóns de anos enacabalos todos.

GALILEO E OS CORPOS QUECAEN

A velocidade coa quechega un corpo ao chan trasunha caída libre no baleiro véndada por unha ecuación desegundo grao que relacionao espazo e a velocidade.

A masa non intervénpara nada. Así que avelocidade coa que cheganao chan unha bóla de aceiroe unha de corcho é a mesma.Ese problema apaixonou aGalileo que, segundo contan,deixou caer desde a torre in-

clinada dePisa dousobxectos ded i s t i n t opeso paracomprobarexperimen-talmente asúa teoría.M o i t o

tempo despois, cando sepuido realizar o experimentonun tubo de vidro no que sefixera o baleiro, comprobouseque a teoría de Galileo eracerta.Belén Torreiro Martínez S3D

Os animais atacan aosbebés, esnaquízanos... ¿Queestá a pasar? ¿Por que ata-can ao home?

OSOS PARDOS. Un osopardo matou e devorou adous excursionistas enAlasca. Os biólogos queestudaron o caso considera-ron que o ataque do osoproduciuse ao verseameazado no seu propiohábitat.

TIGRES. Unha tigresaaterrorizou a Nepal e o norteda India en 1907. Cando amataron, xa acabara con 436persoas. No momento da súamorte, a tigresa estaba de-vorando o cadáver dunhanena.

TIBURÓNS. A culpa deque hoxe asociemos o tibu-rón cun animal asasino tenao cine. Nos anos do tráficode escravos e durante a Se-gunda Guerra Mundial, oscombates navais do Pacíficoe os naufraxios provocaronataques de tiburóns atraídospolo olor do sangue. Istodesencadeou situacións dedepredación que hoxe sonanormais.

CROCODILOS. Oscrocodilos máis perigosospara o home son os mariños,pola súa forza e tamaño. En1945, mil xaponesesrefuxiáronse nos manglaresdunha illa fuxindo das tropasbritánicas. Durante o día,estes animais non sedeixaron ver, pero pola noitecebáronse coas tropas.

Estes casos de diferen-tes animais demostra que,cando o ser humano irrompeno hábitat dun animal, estevólvese máis agresivo para

defender o seu territorio.Sandra Rodríguez AmorRuth Garrido Ríos. B1C

DEVDEVDEVDEVDEVORADORES DEORADORES DEORADORES DEORADORES DEORADORES DEHOMESHOMESHOMESHOMESHOMES

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

35

IntresX

uño2005

Intres divulgativos

“A saúde non o é todo,mais sen saúde non somosnada”, frase dita porShopenhauer.

Un parágrafo moi eviden-te pero que a miúdoesquecemos , cando outrascousas captan a nosa aten-ción.

Pero, que é a saúde?Con frecuencia

escoitamos que a saúde é aausencia de enfermidade. Senembargo, o simple feito denon estar enfermos non sig-nifica necesariamente queesteamos sans. O conceptode saúde abarca moito máisque a ausencia deenfermidade algunha. Paraentender o que significa de-bemos ter en conta, ademais,o estado físico, os factorespsicolóxicos, a súa relaciónco entorno... coñecendoestes factores podemos darunha exacta definición.

SAÚDE: estado debenestar físico, mental e so-cial.

Este estado parece unobxectivo difícil de conseguir.Sen embargo, o que si queestá ao noso alcance é fo-mentar actitudes e valorespersoais que promovan asaúde e tratar de evitar queesta sexa prexudicada.

Querido lector, axuda amellorar a saúde de todos!!

A SAÚDEA SAÚDEA SAÚDEA SAÚDEA SAÚDE O cerebro só require parao seu funcionamento osíxenoe glicosa, sen embargo preci-sa doutros nutrientes para odesenvolvemento dopensamento, da memoria...

As vitaminas do grupo Bson as máis beneficiosas parao sistema nervioso; se carece-mos desta vitamina, pódenseproducir determinados trastor-nos como irritabilidade nervio-sa e depresión. Tamén son im-portantes os minerais para ofuncionamento das neuronas.Os ácidos graxos insaturados(algúns deles encóntranse nosfroitos secos) son moi necesa-rios para o desenvolvementodo cerebro. Sen embargo, oexceso de aditivos altera ocomportamento do sistemanervioso.

Agora que nos atopamosen época de exames, precisa-mos informarnos sobre os ali-mentos que nos axudarán amellorar o noso rendemento,os máis recomendados son oscereais integrais, como a avea,e os froitos secos oleaxinosos,como as noces.

Noces:Son ricas en vitamina B6,

que intervén no bofuncionamento do cerebro.Contén fósforo e potasio,mentres que é baixa en sodio,polo que favorece o bo estadodo sistema cardiovascular.Tamén contén ferro, magnesioe calcio. A noz é unha dasmellores fontes deoligoelementos que seencontran en tan pequenacantidade no noso organismo,pero que son imprescindiblespara a vida.

Mais a noz só é unexemplo dun alimentosaudable, pero dispoñemos demoitos outros dos que renega-mos.

Hoxe en día, a maioría damocidade aliméntasebasicamente de comida rápida,mais xa hai xente adulta quecomeza a mergullarse taménnese mundo.

A nosa vida transcorre ávelocidade da luz, dependemostotalmente dun reloxo querexe completamente os nososactos, pero parece que iso nono podemos cambiar. Sen em-bargo, a comida rápida non éa mellor solución, pois aíndaque corras e corras, se che dáun infarto, de seguro que pa-rarás.

Pero tampouco sonmoitas as posibilidades dasque dispoñemos para evitareste tipo de comida. Porexemplo, no instituto o únicoque se vende é pastelería co-mercial rica en graxas elambetadas que acaban cosnosos dentes.

Non se debe pasar sencomer nada no recreo, iso din,pero tamén hai que pensarque, se o facemos, só estare-mos prexudicando o noso or-ganismo, quizás facéndollemáis mal do que pensamos.

Debemos reflexionar epensar sobre a gran cantidadede xente que está a morrer acausa de enfermidadescardiovasculares provocadaspor este tipo de alimentos.

Quizais se deberíanpoñer no mercado máisprodutos vexetais, tipobandexas de froita ao lado damáquina de café, por exemplo,pero se seguimos así, non seia onde iremos parar, de segu-ro que non moi lonxe.

Somos novos e temos asolución na man. Regula a túaalimentación.

Mirta Sueiro Costoya. B1A

ALIMENTALIMENTALIMENTALIMENTALIMENTOSOSOSOSOSQUE SE RECOMENDQUE SE RECOMENDQUE SE RECOMENDQUE SE RECOMENDQUE SE RECOMENDANANANANAN

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

36

Intres

Xuñ

o20

05

O ioga é consideradoun medio para liberardoenzas que afectan tan-to ao corpo como á men-te, unha filosofía prácticaque permite ao individuomellorar a súa calidade devida, inclusive é recomen-dado por moitos médicospara combater algúnsproblemas de saúde.

Este “deporte” naceuna India hai miles de anose foise transmitindo demestres a discípulos aolongo dos séculos.

Esta disciplina foi evo-lucionando de acordo cosproblemas que foronxurdindo na sociedade,pero sen perder a súaverdadeira esencia. Axudaa mitigar, aliviar e rever-ter tensións, ansiedade,angustia, depresións,enfermidades…É unha dis-ciplina terapéutica que seutiliza para preverdoenzas e buscar equili-brio no corpo. Unha dasc a r a c t e r í s t i c a sfundamentais é o controlda respiración, xa quecontribúe á osixenacióndo sangue e á ampliacióndos pulmóns.

As sesións de ioga con-sisten nunha serie de pos-turas e movementosrelaxados, rematando cunsminutos de meditación.Cada postura serve paraestimular a circulación enzonas específicas do corpoe mellora as condicións dosmúsculos e diferentes ór-

ganos. Dise que, porexemplo, persoas queteñen problemas nasmans e practican ioga ex-perimentan mellores re-sultados que as que utili-zan muñequeiras, igualque é considerado un bométodo para tratar adiabete, a artrite e oestrés.

Moita xente pensa quepor practicar esta discipli-na hai que levar unha die-ta vexetariana, pero nonestán no certo, simplemen-te é aconsellable levarunha alimentación equili-brada.

O ioga é un exercicioapto para todo tipo depersoas sas ou enfermas esexa cal sexa a súa consti-tución. Para a terceiraidade é esencial aproveitartoda técnica que lles sexafavorable para mellorar asúa calidade de vida.

Aínda que osmovementos son lentos esuaves, poden causar da-nos se non son ben realiza-dos, por isto é necesariorecorrer sempre á axudadun profesor experimenta-do nesta técnica.

Verónica MouriñoSesto B1B

OS COSTUMES ORIENTOS COSTUMES ORIENTOS COSTUMES ORIENTOS COSTUMES ORIENTOS COSTUMES ORIENTAIS XA FORMANAIS XA FORMANAIS XA FORMANAIS XA FORMANAIS XA FORMANPPPPPARTE DE TARTE DE TARTE DE TARTE DE TARTE DE TODO O MUNDOODO O MUNDOODO O MUNDOODO O MUNDOODO O MUNDO

Intres divulgativos

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

37

IntresX

uño2005

Intres divulgativos

Un libro publicado haiuns anos en Alemaña proba queo Exercito español lanzou armasquímicas á poboación do Rif

Sobre a conciencia doExercito Espanhol recae aresponsabilidade de empregarpor primeira vez gas ,despois daI Guerra Mundial e do Reino Uni-do en Iraq no 1919, dendeavións contra a poboación civil,campesiños do Rif, que declara-ban no 1923 república islámicaindependente do resto deMarrocos.

Os habitantes do Rif, desasterras inhabitábeis non acepta-ban o protectorado espanhol nonorte nin o francés no sur deMarrocos.

O lendario Abd el-Krim, quetan bravamente loitara contra asforzas coloniais ao principio dadécada dos vinte, só se lle puidosometer regando as súas aldeascon armas químicas, cun gasvelenoso, que afectaba á pel eas súas vías respiratorias e con-taminaba o medio ambiente.

Ademais, dise que Francis-co Franco non foi o heroe daguerra de África, cuxo falsoprestixio militar valeulle o man-do no pronunciamento do 1936contra a República, si non cóm-plice directo do xenocidio se,dadas as súas funcións noExercito de África, tivocoñecemento das matanzas degas no Rif.

O xefe de departamento degas das forzas armadas deAlemaña lembraba aínda no

1938, cando aAlemaña de Hitlerestaba metida noapoio á Espanhade Francona Gue-rra Civil, que o findo conflicto colo-nial en Marrocosna década ante-rior fora posíbelporque as armasq u í m i c a sarroxadas dendeavións contami-

naban as aldeas da rexión mon-tañosa do Rif, poñendo así fin aresistencia dos seus habitan-tes.!!

Os suministros de gasvelenoso concertáronse a travésda Embaixada espanhola en Ber-lín. Acordouse un envío de un gascoñecido como “Cruz amarela”que os alemáns transportaríanata Málaga, onde se faría cargodelas o exercito espanhol.

Esta indigna cooperaciónsecreta militar hispano-alemana,anterior a chegada de Adolf Hitlerao poder, pero que foi preludioda posterior colaboración quefixo posíbel o envío a Franco deavións para cruzar o estreito, tivoentón o apoiadas principais po-tencias coloniais europeas,incluídas Francia e Gran Breta-

ña.Un alto comisario francés

en Marrocos calificou a preten-sión de Abd el –Krim de estable-cer unha república islámica no Rifcomo “ a maior ameaza para acivilización e paz de Occidente”,a que se debía facer frontecalquera prezo, é dicir,empregando armas químicas.

O goberno de Londres,ante o risco de que a rebelióndo rifenho puidera estender ofundamentalismo islámico aExipto e a outros territorios ára-bes sometidos ao dominio bri-tánico, deu por bo o suministrode gas velenoso alemán aoexercito espanhol violara o Tra-tado de Versalles, que prohibíaterminantemente o emprego dearmas químicas, tras a súa utili-zación na Primeira Guerra Mun-dial.

Pero no momento que, porexemplo, a Guerra do Golfosementaba a barbarie e inxustizaao mundo, aquela conductainhumnana do militarismoprepotente debe servir para avi-var sensibilidades pacifistas. Obelicismo desenfreado non res-pecta as máis elementaisbarreiras morais e conduce aesos crimes horribles.

En Decembro do 1924, ocónsul alemán en Tetúan infor-maba que os bombardeos congas velenoso tería éxito paraacabar reducindo aos árabes(non dicía aos beréberes rifeños,si non que xeralizaba!!) sempreque se poida seguir ocultando aopinión pública mundial oprocedemento que se estabaempregando.!!

CADA VEZ FAISE MAIS PA-TENTE QUE OS PAISESOCCIDENTAIS TEÑAN UNHA DO-BLE MORAL PARA XUSTIFICAROS SEUS MASIVOS BOMBAR-DEOS AEREOS NESTACONTENDA DESENCADEADAPARA LIBERAR PAISES ORIEN-TAIS , PERO NA QUE O FIN NONXUSTIFICA OS MEIOS!!

ZeLTia 1ºbac B

ESPESPESPESPESPANHA EMPREGOU ARMASANHA EMPREGOU ARMASANHA EMPREGOU ARMASANHA EMPREGOU ARMASANHA EMPREGOU ARMASQUÍMICAS CONTRA CIVÍS!!!!QUÍMICAS CONTRA CIVÍS!!!!QUÍMICAS CONTRA CIVÍS!!!!QUÍMICAS CONTRA CIVÍS!!!!QUÍMICAS CONTRA CIVÍS!!!!

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

38

Intres

Xuñ

o20


A historia dofranquismo en Galicia, aoigual que no resto do esta-do, está chea de dolor, an-gustia e represión. Peroquizais onde esta represiónse fixo máis patente foi, pre-cisamente, en Galicia. Estelugar, poucos días despoisdo alzamento fascista, esta-ba practicamente dominadopolas forzas militares sen,case, enfrontamentos. Unhasituación, que, en cambio,favoreceu a organización departidas guerrilleiras por to-das partes. Así, temos oscasos de Foucellas, de Pilo-to, de pancho ou de Langullo.Todos eles conseguiron re-sistir ata os anos 60 e 70.Pero quizais, se houbese queelixir un nome mítico destesmártires da liberdadehabería que falar deFoucellas.

Era natural dunha aldeacoruñesa: Foucellas. En1936 traballou como peónnunha serraría da parroquiade Mesía. Era de estaturapequena pero de forte com-

plexión física. Pertencía áC.N.T. e en Xuño de 1936 xase enfrontou co destacamen-to da Garda Civil de Cabruy.Ao dicir da xente, era un re-belde nato y tiña un don ra-rísimo: cheiraba os gardasa cen metros á redonda.Aínda que oficialmente selanza ao monte en 1941,asegúrase que, antes de querematase o verán de 1936,xa andaba por aquel montefustigando as forzasinimigas.

Foucellas instálase nosMontes de Boecio. A partidacomponse case toda deprisioneiros republicanos(“que recorreran tódolospasos da amargura, comaCristo”). A zona batida é ado cuadrilátero Betanzos-Ordes-Arzúa-Guitiriz. Cabre-ra Baja e bateu toda a zonanorte de Puebla de Sanabria—de onde parece que eranatural «Abelardo»—, den-de San Martín de Castañedaata Santa Eulalia deRionegro. Esta partidacaracterizouse pola ocupa-ción pola forza de varias vilase aldeas do Val de Sanabria,Santa Colomba de Sanabriae Trefació, entre outros, asícomo por unha serie de mor-tíferas emboscadas quetenderon ás forzas do orde.

Esta partida actuoumoitas veces apoiada porgrupos foráneos e, moi par-ticularmente, polo de“Girón” (leonés) e o de“Abel” (galego). Ao dicir dasxentes, “Abelardo” levaba nasúa partida aos melloresprácticos da rexión e cóntaseque os seus homes eran osmáis hábiles introdutores,na Serra do Eixe, das parti-

das que ían invernar nosMontes do Castelo, o santua-rio da guerrilla do Noroestede España. Os mandos destapartida eran militantes doP.C.E. e case todos foronevacuados cara oestranxeiro.

Con dicir que aosguerrilleiros se lles chegoua chamar “os foucellas”... Xaque levaba un asistente moieficiente: un tal «Ricardín»Por outra parte, a travésdesta partida a guerrilla darexión podía dispor deinfinidade de puntos deapoio. A mediados de maiode 1948, cando a partida sedirixía cara os montes deLalín, sostiveron unha duraliorta coas forzas represivase sufriron baixas importan-tes. O 9 de marzo de 1952,cando “Foucellas” se encon-traba na zona de Betanzos,foi descuberto no seurefuxio. Abriuse un tiroteo,o guerrilleiro resultou feridonun pé, e detivérono. Foixulgado por un consello deguerra, na Coruña, eexecutado o 26 de xullo de1952.

Aritz RodríguezGarcía. 1ºBAC.-B

FOUCELLASFOUCELLASFOUCELLASFOUCELLASFOUCELLAS

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

39

IntresX

uño2005

Intres divulgativos

Buenaventura DurrutiDumange foi a expresión darebeldía e a utopía anarquis-ta, unha testemuña deliberdade e loita. Así foi a súavida. Naceu, sendo o segun-do de 8 irmáns, o 14 de xullode 1896 en León. Comeza asúa xuventude igual có seupai, obreiro afiliado á UXT.Como membro da sección fe-rroviaria, participa con ardorna folga xeral revolucionariade 1917, impulsada enconxunto coa ConfederaciónNacional de Traballadores(CNT, anarcosindicalista).Isto custoulle a expulsión daUXT por radical e marchouexiliado a Francia onde se re-lacionaba cos, taménexiliados, anarquistas, afilián-dose a este partido en xaneirode 1919 tras a súa chegadaa España.

Xunto a FranciscoAscaso forma o grupo Crisol,que na historia foi lembradocomo “Os Solidarios”. O gru-po reunía o máis valioso doproletariado catalán, gol-peando a reacción onde máis

doía ata que chegou aditadura de Primo de Riveraen 1923. Dos Solidarios nun-ca se resaltou a defensa daCNT na hora tan desespera-da, cando miles de militantescaeron. Case todos os Soli-darios morreron ou purgaronlongas penas, mentres Durrutie Ascaso se refuxiaron enParís.

Coa volta de Durruti aBarcelona, o ano1931 é deefervescente actividade.Intégrase á FAI (FederaciónAnarquista Ibérica), creadasecretamente en xullo de1927. Cando Durruti e Ascasonon estaban presos,traballaban como mecánicosnunha empresa de Barcelo-na, e eran vistos como o puñoda Revolución Social.

A CNT e a FAI loitaroncon coraxe, e derrotaron osalzados de Cataluña, con

Durruti como unha das figu-ras máis representativas davitoria popular, pero sofren adolorosa baixa de FranciscoAscaso. O 24 de xullo, candoo comunismo libertario empe-zaba a ser unha realidade,

partiron cunha columna caraAragón coa milicia igualitaria.Alí non deron recuperado acidade, pero axudaron átransformación social quesignificou o “establecementodas colectividades agrariasaragonesas”. Na súa persoa,Durruti encarnaba o que eranos sentimentos e metas dostraballadores en armas,sendo un peculiar “xefe” cuxoprivilexio principal eracombater na primeira fila.

Esa vida radiante rema-taría en novembro de 1936.O día 15 chegou a reforzar acolumna de Madrid con 1800homes; de inmediato van aomáis duro do combate, e o19 alcanzouno unha bala,cando supostamente transi-taba unha área segura.Morreu na madrugada do 20,sendo sepultado 2 díasdespois no cemiterio deMontjuich, acompañado doduelo máis multitudinario vis-to na urbe. O principalsospeitoso da súa morte foi

o PCE (partido comunista es-pañol) estalinista, que des-ataría meses máis tarde unhabrutal persecución contraanarquistas e outros radicais,e non só liquidou a Revolu-ción, senón que foi o comezoda fin da propia República áque dicían salvagardar.

Francisco Javier SilvelaSánchez 1º BAC C

Durruti

Ascaso

Funeral deDurruti

A IMAXE DO ANARQUISMO EN ESPA IMAXE DO ANARQUISMO EN ESPA IMAXE DO ANARQUISMO EN ESPA IMAXE DO ANARQUISMO EN ESPA IMAXE DO ANARQUISMO EN ESPAÑAAÑAAÑAAÑAAÑA

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

40

Intres

Xuñ

o20


Desde a sua origem, Lis-boa viveu sobre tudo sob osigno do comércio. ChamadaUlissipo pelos fenícios, depoisOlisipo pelos romanos, foi umaescala nas rotas marítimas daantiguidade; mais tarde foiconhecida como Felicitas Ju-lia, um cruzamento de viasromanas. Os musulmanoschamaram-na al-Ušbuna etomaram-na por assalto em711; anos mais tarde, em844, rodearam-na demuralhas e fizeram dela umimportante centro comercial.

Reconquistada peloscristãos e logo perdida denovo, a cidade foi ocupadadefinitivamente pelos portu-gueses em 1147. Em 1255Afonso III o Reformador, reide Portugal,fezde Lisboa a ca-pital do seu reino; porém,outras cidades, como Évora,por exemplo, disputaram-lhea sua capitalidade durantecerto tempo.

A fortuna de Lisboa estáligada ao seu porto. A partirdo século XIV, a cidade foium porto activo que acolhecada ano numerosos navios.Ao tranferir à capital, em1482, a Casa da Guiné eMina, cirada por Henrique oNavegante em Lagos, amonarquia fez de Lisboa ametrópole do comércioatlântico. À medida que seestenderam as conquistasafuiram à cidade o ouro deÁfrica, as especiarias de

Oriente, o açúcar brasileiro eos produtos europeusoferecidos em contrapartida.A liberdade do comércio comO Brasil puido, por algumtempo, favorecer a outrosportos; porém, os perigos daguerra no mar obrigaram a quese volvesse ao sistema doscomboios, para o maiorproveito de Lisboa como emtempos do monopólio real. Em1797 segurava ainda asquatro quintas partes docomércio imperial.

No século XVI, tanto pelasua riqueza como pelo núme-ro dos seus habitantes, Lis-boa figurava entre asprimeiras cidades da Europa.As 15 hectares da cidadevisigoda e as 100 do séculoXIII, eram desde havía muitotempo insuficientes. Dasbeiras do Tejo, a cidadedesbordou amplamente pelaspendentes da colinas.

No século XVIII, umterrível desastre assolou estapróspera cidade: o 1 deNovembro de 1755, um sismomuito violento arruinou osbairros comerciais, provocan-do mais de 30000 mortos.Desta desgraça nasceu umanova cidade, construída se-gundo os planos de Eugéniodos Santos, a Lisboa dePombal, com uma ampla fa-chada ao mar sobre oadmirável emprazamentopotuário que oferece o “Marda Palha”.

Uma vez desaparecido oimpério colonial, Lisboa ficoureduzida, a começos do sécu-lo XIX, ao papel de simplescapital política do seu país,que atravessava por muitasdificuldades. Incluso chegoua parecer que cedia ao Porto,a metróple do Norte, o papelde capital industrial.

Entre 1801 e 1864, apopulação da cidadeestancou-se nuns 200000habitantes. Depois dum sé-culo, o desenvolvimento de-mográfico, amplamente ali-mentado por uma fortemigração rural, recomeçou aum ritmo acelerado.

Certemente, os quatrobairros que constituem acidade têm menos de 900000habitantes e certas paróquiascomo Carnide ou Charnecatêm ainda um carácter rural,mas Lisboa desbordaamplamente sobre osconcelhos vizinhos nos que secriam cidades-dormitório. Namesma cidade, o sectorterciário (comércio, bancos,serviços públicos)d e s e n v o l v e u - s econsideravelmente; na beirado Tejo, criaram-se importan-

tes centros industriais:Seixal, Casilhas e, sobre tudo,Barreiro.

Desde 1966, a grandeponte, chamada ao começoSalazar e hoje do 25 de Abril,une as duas partes da capi-tal, aglomerando um grandeconjunto que, desbordando aLisboa histórica ou os 82 km²da cidade oficial, estende-seamplamente nas duas beirasdo Tejo.

O 25 de Agosto de 1988declarou-se um incêndio deenormes proporções no cen-tro histórico de Lisboa. A ve-

LISBOLISBOLISBOLISBOLISBOAAAAA: A SU: A SU: A SU: A SU: A SUA HISTÓRIAA HISTÓRIAA HISTÓRIAA HISTÓRIAA HISTÓRIA

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

41

IntresX

uño2005

tustez das instalações, comabundantes estruturas demadeira, e o carácter comer-cial da zona explicam asdificuldades dos bombeiros,assim como a destrutividadedo fogo.

As perdas no patrimónioarquitectónico da cidade sãocompletamente irreparáveis.Os primeiros balanços dosinistro lançaram umas cifrastrágicas: uma pessoa morta,trinta feridas e umas perdasmateriais calculadas em 500milhões de dólares. OsArmazéns Grandela, os deEduardo Martins e os doChiado arderam por comple-to. O elegante café Ferrari,com os seus interiores demadeira antiga, o museu dodisco antigo Valentim deCarvalho e, sobre tudo, aCasa de Batalha, um imóvelde 350 anos de antiguidade(do qual permanece milagro-samente em pé a estruturade pedra), sucumbiramtambém às chamas. Areconstrução do bairro doChiado e da Baixa Pumbalinafoi encargada ao arquitectoÁlvaro Siza Vieira.

É a ilha principal dumpequeno arquipélagoportuguês situado a 32ºlatitude norte no oceanoAtlântico, a uns 1000 km. aosudoeste de Lisboa. Asuperfície total da ilha é de196 km. quadrados, e temuma população de 275000habitantes, com umadensidade de 346 habitantespor km. Quadrado. A ilhasurgiu tras uma série deerupções vulcânicas que seproduciram durante a EraTerciária. Uma série devulcães, entre os que desta-ca o Pico Ruivo, alinham-seentre Tristão, ao oeste, e SãoLourenço, ao leste, formandouma cadeia de montanhas econos cuja altitude sódescende por debaixo dos1200 m. nos seus extremos.

Da cordilheira, efortemente inclinados emdirecção ao mar formandoalcantilados impresionantes,surgem grandes moles delava profundamente quebra-dos. A única esplanada é aPaúl da Serra, meseta despi-da situada a 1400 m dealtitude no centro-oeste dailha.

A HISTÓRIAA ilha era já conhecida pelosnavegantes fenícios. Sabe-seque foi descoberta pormarinheiros italianos

provavelmente genoveses, acomeços do século XIV; a ilhaaparece nos mapasflorentinos dos Médici de1351. Durante expediçõesmarítimas levadas a cabo soba influência do grande prícipeportuguês Henrique o Nave-gante, dois marinheiros destanação, João Gonçalves Zarcoe Tristão Vaz Teixeira,tomaram possessão da ilhaem 1419 em mome do rei dePortugal João I. O primeirogovernador da ilha foiBartolomeu Perestrelo, e até1750 um membro da suafamília ocupou sempre estecargo. A mulher de CristóvãoColombo pertencia a estafamília. Colombo foi a Madeiraem 1478 para comerciar comaçúcar, e foi nesta ilha ondese casou. Naquela época a ilhaera já rica. Os portugueses,que a baptizaram com o nomede Madeira porque estavacoberta de bosques,queimaram a imensa maioriadas árvores para dedicar asterras à agricultura, que pron-to alcançou grandeprosperidade. A cana deaçúcar e o vinho foram até osnossos días as mais grandesriquezas de Madeira. A partirde meados do século XVintrioduciram-se na ilha ascepas de malvasia.Ana Vázquez Laíño ESO 4 B

MADEIRAMADEIRAMADEIRAMADEIRAMADEIRA

Intres divulgativos

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

42

Intres

Xuñ

o20

05Intres creativos

En realidade, Mutitumba(que durmen debaixo dasárbores) en Zimbabwe,Busege (pequenos lobos) enUganda, Skadukinders (nenosdas sombras), Buoidoi (pol-vorientos), Saligoman (des-agradables), Gamines,Phaseurs, Chinches, Cabri-tos... son os innumerablesalcumes de 90 millóns de des-poseídos, dos meniños darúa, co que son chamados enSuráfrica, Ruanda, Vietnam,Chile, Colombai, Congo... estapodía ser unha das súas his-torias: Mutitumba soñaba conescoitar o mar dentro dunha

Para as mozas e os mozos do I.E.S de Melide, con cariño e agradecemento de partedun Carballo con Botas, que un día vos contou contos para que cambiedes o mundo.

¡Graciñas!4-5-2005

BUSEGE E MUTITUMBABUSEGE E MUTITUMBABUSEGE E MUTITUMBABUSEGE E MUTITUMBABUSEGE E MUTITUMBA, UNHA HIST, UNHA HIST, UNHA HIST, UNHA HIST, UNHA HISTORIA CONTRAORIA CONTRAORIA CONTRAORIA CONTRAORIA CONTRAO ODIOO ODIOO ODIOO ODIOO ODIO

caracola. Alguén lle falara doson das ondas e da calor napraia, pero debaixo daquelaárbore que o acubillaraninguén sabía do mar, daarea, nin dunha simple cara-cola. Aínda así, Mutitumbaprecisaba daquel soñoestrano coma únicaposibilidade de vecer a friaxe,o certeiro terror da noite.Precisaba durmir, quería so-ñar coa calor do sol para nonser vencido pola máis terribledas mortes, a do frío debaixodunha árbore no inverno dasúa alameda. Nun desessoños apresentouse un nvenolobo: “chámome Busege eveño fuxindo da guerra donorte onde fun enroladocando neno. Meus paistrocáronme por algo para co-mer, eles non tiñan culpa,eramos oito irmáns e a fameapretaba sen cesar. O día noque me levaro os homes daguerra moito cherei, naquellugar eran moitos cama min.Algúns, día e noitelimpabamos as escopetas emetralletas, outrosdisparábannas. As caras dosnenos semellaban oxidadascomo aquelas armas. Vinmeniños coma ti abríndose ensangue e morte, escoitei be-rros que enxordeceron osmeus ouvidos, que ninguénsoportaría, que eu nuncaquixera escoitar. Así que undía decidin fuxir. Faláranmedun bosque onde ninguén fora

capaz de entrar polo medoos lobos, pero eu sabía quemaior terror que o que euvivira non sería capaz deaniñar mesmo no animal máisfero. Adentreime ata toparmecon eles, ollaron as alimañaspara min e ao verme deberonsentir tanta mágoa que meacubillaron na súa manada,chamáronme Busege (peque-ño lobo) e con eles percorrínos bosques facéndome feroe forte. Medrei ao mesmotempo que medrou u odioconmigo. Un día decidí partirna percura dos que me fixerandano, quería vinganza, odia-ba o home coma o pode odiaraquel lobl.

No camiño ía verquendoodio e morte pola faciana, erapoderoso, tiña a forza doslobos e a intelixencia doshomes, ninguén poderíacomigo.

Tiña tantas gañas deodiar, tantas gañas de ma-tar...

Enfurecido adentreimena túa alameda cando sentínalgo estrano, o sentido dunhaperda, algo profundo desapa-recía dentro de min. Co rocedas árbores na miña pel deneno lobo, co bater de pon-las convertidas en brazos queadentraban as súas mans nomeu corpo, co palpar dastoradas, mesmo das follas,sentía como se arrrincaba,como se desprendían osanacos do oidio que me

CONTCONTCONTCONTCONTOS SOLIDOS SOLIDOS SOLIDOS SOLIDOS SOLIDARIOSARIOSARIOSARIOSARIOS

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

43

IntresX

uño2005

Intres creativos

acompañaba, os bocados davinganza que me enfurecía,sentí que ía perdendo aquelafán de destruir todo, e comocomprenderás foron moitas asárbores contra as que batínata chegar onda ti, pequeñoMutitumba. Vinte deitado pordebaixo desta árbore, nestaalameda, e na túa cara porfin descubrín as cores datenrura. Decateime que xa

non buscaba morte, nen odio,nen vinganza. Decateime quena túa cara habitaba a máispoderosa e cruel dasvinganzas, o teu silenzo, atúa bondade. Por eso agoraquero levarte onda o mar,quero que escoites o son dacaracola, que mires para asondas, que sintas a súa ca-lor. Quero que ti tamén ceibesentre as augas a tenrura que

te habita, quero que ti,Mutitumba, sexas quen deparar por fin as gañas deodiar”.

Aquel foi o derradeirosoño de Mutitumba. Topáronobaixo dunha árbore naquelalonxana alameda, os ollos pe-chos e un poderoso sorrisonos beizos. A súa cara erade paz.

A NENA QUE CHORABA PEDRAS E O COCIÑEIROA NENA QUE CHORABA PEDRAS E O COCIÑEIROA NENA QUE CHORABA PEDRAS E O COCIÑEIROA NENA QUE CHORABA PEDRAS E O COCIÑEIROA NENA QUE CHORABA PEDRAS E O COCIÑEIROMINGUANTE.MINGUANTE.MINGUANTE.MINGUANTE.MINGUANTE.

Yetana, a nena do de-serto, era domadora deventos enriba dunha alfom-bra de areas e pedrasrachada pola calor refuxiadadentro nunha tenda de cam-paña. Yetana non domabaleóns, nen elefantes,crocodilos ou xirafas, doma-ba os ventos do mencer e dolusco e fusco, os ventos dosolpor e os da desesperanza.Un día de friaxe topouse cunvento endiañado que se llemetou polas orellas, era ovento da tristeza que foi di-recto ao corazón. Ao princi-pio non sentiu nada peropouco a pouco a tristezadomouna a ela. Co tempo,Yetana escomezou a chorar,chorara moitas outras veces,pero neste caso o seu prantoera diferente, Yetana chorabapedras. No principio non eranmáis que areas secas comaas do seu deserto, pero axiñase converteron en pedriñasque enroxecían a súa cara.O estrano suceso apareceu


○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

44

Intres

Xuñ

o20

05Intres creativos

en todos os xornais, a xentevoltou a mirada cara osufrimento do seu pobo ecoma sempre nestes casosxurdiu a caridade, tamén cha-mada mentira, compaixón,cociencia intranquila. Nos paí-ses importantesorganizáronse caravanas so-lidarias e telemaratóns.

Un día pola fronte daspequenas montañas de areae pedra apareceu unha equi-pa de científicos extranxeirosque lle dixeron á nena: “Nonte preocupes Yetana, somoscientíficos dun país importan-te, a nosa tecnoloxía avan-zada fará que non sofrasmáis”. Prepararon un remedoquímico con potentescompoñentes trnasxénicosque axiña derreterían aspedras que choraba a nena.Yetana bebeuno a groliñospero as pequenas areas doseu pronto convertéranse encroios diminutos que amancaban aíndamáis. Pasados osdías chegou un gru-po de médicos espe-cialistas mundiais enbágoas estranas.“Non te preocupespequena; somos dunpaís moi importante,a nosa mediciña étan avanzada que oteu problema imossolucionar”. Prepara-ron un remedo depirulas, xaropes einxeccións de dife-rentes cores e tama-ños, ela só sentiuque os croios eranpedras enormes. Aequipa médicar a p i d a m e n t eabandonou aquel lu-

gar.Pasou o tempo e foi

maior o sufrimento ata queunha noite montado nunhaburra apareciu un cociñeiro,do país dos chupanubes –queandaban todo o día copensamento nas nubes- eninguén lle fixo moito caso.Achegouse á jaima de Yetanae pediu permiso para entrar.“¿Qué quere?”,preguntáronlle. “Facerlle acea á nena”, contestou.Afanouse nas potas e fogóns,botou estranos ingredientes,cociñou e axiña serviu unhaestrana sopa de cor verde in-tenso. Cando a nena aquelasopa tomou, de súpetodesapareceron as pedras dosseus ollos. Todos ficaronabraiados e axiña con forzapreguntaron “¿Quen es ti?¿De que país tan importantechegas aquí?”. O chupanubescontestou: “Son cociñeirodun país minguante e a vosa

filla ten o corazón entriste-cido que é o mal máis im-portante”. Eles preguntaroncal era o seu segredo. “¿Quélle prepara á nena? Sopa deesperanza. O meu país noné importante, é un paísminguante, cada vez somosmáis pobres e sufrimos todoo que sufristes vos; un díadescubrimos que precisába-mos remedo, os nosos filloschoraban pedras, así quebuscamos ingredientes atatopar a receita desta sopade esperanza. Recolectamosortigas da razón, cultivamoscebolas da tolerancia,sementamos allos de ternu-ra, cocémolos con auga delibertade (que cae na chuviade outono) e servimos encuncas verdes sopa de es-peranza. Axiña temos forzapara ceer que algún día se-remos libres, os nosos nenosdeixan de chorar bágoas depedra e xogan na area

sorrindo. Canto máismingua o noso país máiscociñeiros somos, emáis sopa de esperan-za temos. Así que ago-ra andamos polo mun-do cociñándoa porquesabemos que só disexeito seremos capacesde parar todo eso quefai minguar o noso paísdiminuto e por fin se-remos libres”. Dendeaquel día Yetana, e osda súa tribo cociñan díae noite a sopa de es-peranza. Pódovolo dicireu, que un día coñecína Yetana e tamén aaquel cociñeirochupanubes dun paísminguante. Por certo...¡Que rica estaba a sopade esperanza!....


○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

45

IntresX

uño2005

Intres creativos

Non estivera nunca enMelide polas festas do San Ro-que. Era o primeiro día de ce-lebración, a noite estaba moicalorosa, non había nin unhanube no ceo e a luz da lúa facíaque nos rincóns das casas sóexistise unha impenetrableescuridade. A rúa estaba aba-rrotada de xente que nonaguantaba nin dentro dos pubsnin da discoteca debido a queo ambiente de sauna que ha-bía nestes, causado pola nu-merosa xente que se atopabadentro e pola falta de aireacondicionado en todos deles,era insoportable para moitos.As festas dese ano foran or-ganizadas polo concello conmoito coidado e, segundo dicíaa xente da vila, aspiraban a seras mellores que xamaisexistiran; había organizadosconcertos, xantares e inclusoexcursións para tódalasidades. Todos eran conscien-tes da importancia que teríanesas festas, ou polo menos isoparecía ao ver tanta xente, eupolo menos nunca vira unhamultitude así nas festas dunhavila. Era algo incrible.

Chegara a Melide esamesma tarde con dous amigosmeus de Curtis. Os tresdecidiramos durmir as menoshoras posibles e pasar unhasfestas inesquecibles.

Alá polas tres da noite

aventureime,convencidopolos meusamigos, aentrar no KM.As gafasempanáronsemenada máispoñer un pédentro do lo-cal, non com-p r e n d í acomo podíahaber tantaxente nun si-

tio tan pequeno, de tantaspersoas como había case nonse escoitaba a música, só seoía barullo, tarareos e osasubíos da xente de Brocos;pero non me quedaba máisremedio que entrar, posto queaos meus amigos aquel am-biente parecía encantarlles enon me apetecía pasar a noitesó, así que seguín o meucamiño cara o inferno.

A noite transcorría connormalidade, eu precisaba saírdo local cada pouco tempo atomar un pouco o aire ou amexar posto que non me atre-vía a entrar no baño por medoao que podía atopar alí;parecíame un pecado nonaproveitar a noite para darunha volta e disfrutar do am-biente; pero esas saídas noneran moi longas, posto quenon quería incomodar aosmeus amigos.

Alá polas cinco da madru-gada volvín dun deses paseose ao entrar no KM tiven queescoitar aos meus amigos,posto que estaban molestosporque querían cambiar unpouco de ambiente e non meatopaban para marchar;expliqueilles que me liara unpouco mentres estabamexando e que o sentía moito,e pareceron quedar conformescoas miñas palabras dedesculpa. Dispuxémonos a saír

do KM para ir á ZOE onde ía ha-ber un espectáculo ás cinco emedia, pero cando estabamoscollendo as chaquetasescoitamos un balbordo na rúaincluso superior ao que habíadentro do local; e de repente vi-mos como un rapaz abríacamiño entre a xente de dentroe quedaba parado no medio dapista. Parecía ser máis ou me-nos da miña idade, estaba com-pletamente cuberto de sangue etiña os ollos en branco. A músi-ca do local parara de soar e sóse escoitaban murmurios, algúnberro histérico e os choros dorapaz. Quedei moi asombradoao velo entrar, non o esperaba.Tiña na cabeza un corte enormedo que non paraba de brotarsangue, tiña o corpo che demagoaduras, un ollo completa-mente negro e inchado e aroupa chea de barro. De repen-te o rapaz deixou de laiarse,abaneou un pouco, e caeu nochan; ao pasar isto, os berroshistéricos e incluso algún desmaioempezaron a verse e escoitarseentre a xente do local, que noncría o que estaba a ver. Algúnsde nós acercámonos ao rapazpara intentar taparlle a ferida dacabeza coa nosa roupa a ver separaba de sangrar, outroscolleron auga para limparlle asferidas, outros dábanlle aire ouintentaban mantelo esperto. Euestaba espantado, tremíametodo o corpo, parecía que esta-ba nun pesadelo. O rapazlevantou a cabeza e fixou a súamirada nos meus ollos, abriu aboca como para intentar diciralgo pero nese intento queimoutodas as súas forzas edesmaiouse.

De alí a un anaco chegoua ambulancia e a policía, peronon puideron facer nada, nomedio da xente o rapaz xa es-taba morto; a escena era terri-ble, as luces do local iluminabana súa cara e o seu corpo enriba

ASASINAASASINAASASINAASASINAASASINATTTTTO NO SAN ROQUEO NO SAN ROQUEO NO SAN ROQUEO NO SAN ROQUEO NO SAN ROQUE

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

46

Intres

Xuñ

o20

05Intres creativos

dunha poza de sangue que cadavez era maior, posto que o líqui-do seguía saíndo do corpo senvida, as luces brancaspalpabrexantes creaban unhaescena a cámara lenta, propiadunha película de terror, mentresoutra vermella ía iluminando ascaras chorosas, abraiadas ou enshock das persoas que estabanalí; esa imaxe non se irá da miñacabeza na vida, quedou grava-da fortemente no meu cerebro.A policía desaloxou o local ondesó quedaron eles e os médicosco corpo do rapaz; tamén nosmandaron agardar fóra para res-ponder a algunhas preguntas.

Despois de agardar na rúauns minutos, saíron do local cin-co policías con caderno e bolí-grafo na man anotando toda axente que estaba alí, pedindo osD.N.I e facendo preguntas sobrecomo ocorrera todo; a min nonme apetecía nada falar coa poli-cía, quería marchar e tirarme nacama a durmir un bo anaco; peroiso non era posible, así quequedei alí a contestar todo o queme preguntaron. Xusto candome fixeron a última pregunta saíudo local o corpo envolto nunhasaba e enriba dunha padiola es-coltado por médicos e policías.Logo, acercóusenos un axentelocal e informounos que a festarematara, como mínimo por esanoite e que volveramos ás nosascasas a descansar, tampoucoesquecerei o alivio que sentínao dicirme que podía mar-char para a cama.

Cando chegamos áparrillada «El Molino», que eraonde nos aloxabamos, fomoscada un para o seu cuarto senpronunciar nin unha palabra,neses momentos as ganas defalar non existían.

Á mañá seguinte baixeicedo a almorzar, posto que nondurmira nada en toda a noitepolo nervioso que estaba, enon facía nada quedándome nocuarto. Alí, grazas á televisión

que estaba acesa, ao xornalque collera para ler e á xenteque estaba almorzando efalando do tema, informeimeun pouco de quen era o rapaz,como estaban asinvestigacións, que ía pasarcoas festas, e outras cousasrelacionadas co tema.

O morto, como eu calcu-lara, tiña máis ou menos a miñaidade, dous anos menos para serexactos, e, segundo comenta-ban os veciños, era un rapaz quenin se metía en líos, que non eramoi coñecido na vila e que nonexistía ningunha razón aparentepara que lle sucedera iso. Puidenler no xornal que o concello tiñapensados u s -pen-der

as festas e axudar en todo oposible á policía que non tiñaningunha pista para averiguarquen fora o asasino, posto quenon había ningunha testemuñae que capturar un asasino non étan sinxelo como semella na te-levisión.

Ás doce da mañá os meusamigos xa baixaran dos seus

cuartos e xa tiñamos decididoque esa mesma tardevolveriamos a Curtis para in-tentar esquecer todo o antesposible.

Pasou unha semana xadende que ocorreron os feitos;ninguén se esqueceu daquelanoite, aínda non avanzaronnada as investigacións, e a te-levisión aínda fala bastante dotema; Galiza estáconmocionada e Melide xa noné a vila que era, a xente tenmedo de andar pola rúa, tenmedo de que volva pasar algoparecido.

Por suposto eu non sonunha excepción e tampouco douborrado da miña mente o pasa-do aquel día, cada vez que pe-cho os ollos vexo o rapazríndose de min por mexar na rúa,véxome chamándoo, dándolleun bo puñetazo no ollo edeixándoo medio atontado,collendo unha barra de ferro eestampándolla contra a cabe-za; nunca esquecerei o sondesa barra contra a súa ca-beza; véxome marchando dolugar e deixando o corpo naescuridade tirado no chan pen-sando que o golpe non forapara tanto e que de alí a unpouco espertaría só cunha dorde cabeza, nunca esquecerei queaquel golpe fora demasiado

forte e que lle partín o cranio,nunca esquecerei que eumatei a ese rapaz...

ASASINAASASINAASASINAASASINAASASINATTTTTO NO SAN ROQUEO NO SAN ROQUEO NO SAN ROQUEO NO SAN ROQUEO NO SAN ROQUE

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

47

IntresX

uño2005

Intres creativos

- Sen dúbida ningunha, éralleun home coidadoso. Fíxeseque todos os días, antes demarchar ás súas camiñatasde sempre, colocaba a habi-tación e limpábaa el mesmopara aforrarme traballo. ¡Queeducado!Dicíame que se seguíatraballando así, dentro de 15anos sería unha vella inváli-da. Pois iso, cando volvía, aícerquiña da noite, antes desecarse e cambiarse ou co-mer algo, recollía todo. Dicíaque era porque tiña mala me-moria e se non ordenaba epasaba a limpo ao momen-to... nada. ¿Sabe o que máisme chamaba a atención? Quese preocupaba polospequenos detalles, xa sabe,em..., quería sempre o panodobrado pola metade, as za-patillas á esquerda da cama...A el gustáballe pasar as follasdo caderno; a min ata mepoñía dos nervios, todo otempo, e veña pasar follas efollas e follas, ¡que mal!

- ¿E que me di dos seuspasatempos?

- Ui, pasaba horas e horas

lendo. Sempre li-bros estranxeiros,claro. Os seus fa-voritos eran os deGunter Gras seAmin Malouf, oualgo así. Eu seilloporque obrigoumea ler un tochograndísimo, nuncao acabei. Erancousas nunca vis-tas por aquí.Sempre comenta-ba que unha vezque liches un librodeses, o restoeran lixo. ¡O queé ter cultura! É

que era francés, e eses depor alí dan moito de si.Sempre tiña unha radio pren-dida. Quería estar á última ennoticias, música... de todo.Así era que despois sabíatodo dos políticos, deportis-tas, sabios e estes que son“moito máis” na Xunta einstitucións desas. A min assúas cancións durmíanme,Chopin, Bach... Eu mesmaensineille a apreciar a alegríae sabedoría das muiñeiras.Porque, ¿sabe?, eu antes bai-laba, ¡ui como bailaba!, si se-ñor; aínda que lle pareza men-tira, cada vez que movía oesqueleto, polo menos 15homes poñíanse aos meuspés.Tiña por costume ir todos ossolpores correr cunharapariga. Eu non sei, o run-run da xente dicía que anda-ban liados. A min iso non megustaba; xente nova, leñaverde, todo é fume. Iso deandar por aí xuntos, sensabelo a familia... ¡Boh!, malnon facían.

- ¿Como se chamaba a rapa-za?

- Anxelita. Seguro que elasabe moito máis ca min. Eusó o coñecía do choio. Eu sonde Palas, pero veño todos osdías traballar ao Estilo dendehai 27 anos. Daquela eutamén era moza, pero nontanto coma eles. Facíamecompaña nos días de choiva.Eu ensineille a xogar á brisca.Agora ela é profesora do Nº2. Se ten algunha dúbidamáis, chámeme, que estareiencantada de falarlle daquelestraño inquilino.

II

Cando cheguei alí eran as7:47 da tarde; tres horasatrasados. Día chuvioso;húmido; forte vento do nor-deste; ceo encapotado; senxente na rúa; o único son,aparte dos naturais, que seescoite provén das case 200tascas abertas. Si, xustocomo me explicarían máis tar-de, era o típico día outonizonesta comarca.Atopo, por fin, o lugar ondeme hospedaría durante unsanos. Ante a miña sorpresa,non está tan mal. Entreaquelas catro paredes tiñaprevisto escribir o meu libro,en segredo. Pero pronto medecataría de que iso era im-posible, aos dous días todo omundo estaba ao corrente ecargados de ideas para o meuproxecto.

III

- ¿Vostede como o coñeceu?

- Se é un deses seres hipó-critas que primeiro veñen moiagradables e desinteresadospero que no fondo nonqueren máis que buscar chis-mes para despois vendelos;

LA GALICE ROMAINELA GALICE ROMAINELA GALICE ROMAINELA GALICE ROMAINELA GALICE ROMAINE

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

48

Intres

Xuñ

o20

05Intres creativos

fágame o favor de saír damiña casa xa.

- Non se confunda, señora,eu só quero saber que pen-saba, que escribía, que sen-tía... a súa vida privada im-pórtame pouco. El era unhome pouco sociable; tiña osseus amigos pero non eradeses que sempre andan áprocura de máis.

- Coñecémonos facendosendeirismo. A ambos nosgustaba correr, andar en bici.El comprara unha de cuartaman, destas antigas de ma-nillar curvo e baixo.Faciamos carreiras entre nós.Case sempre gañaba eu. Cotempo funlle collendoagarimo. Era un bo home, moiintelixente e observador.Notábase que era un ilustra-do da Bretaña. As súas ideaschocaban coas nosas. Nós sótiñamos relación en horas deocio. Enténdanos, os dousestudabamos e, o que me-nos apetece é poñerse a falardestas cousas en media horaque tes libre. As nosas con-versas eran máis ben relacio-nadas co cine, a música, amoda e cousas así.

- Entendo. ¿Nunca lle faloudo seu traballo, dos seusproxectos? Ha de saber quequería escribir un libro. Oprimeiro que se facía deestudos xeográficos sobreGaliza.

- Si, xa o sabía. Creo queaínda non se publicou, ¿non?

- Así é

- Pois lamentándollo moito, eusó lle podo falar do que vivíncon el. ¿Probou a preguntarlle

a Xosé Luís Carril? Elesintercambiábanse os apuntes.Era como o seu compañeirode traballo.

IV

A primeira impresión que tivenfoi que me atopaba nunhapequena vila mariñeira, comaa que imaxinas cando lesunha descrición nun conto ouves unha película. A pequenadiferenza é que estáchantada en terra firme, nocorazón dun Reino perdidoque se atopa indeciso entreseguir progresando e imitaraos veciños ou decantarsepolo seu lado máis autócto-no, tentando desfacer opouco que quedaba. Unhavila afastada e allea a todo oque acontece ao seu redor,porque os melidenses teñenclaro que a eles nunca llesvai afectar, e na que o inexo-rable paso do tempo parecedeterse.Un pobo no que coñeceríaoutros niveis de realidade eque nunca se atopará en li-bros porque é imposible deplasmar. Realidades quedescobres a partir das expe-riencias da xente que está aoteu carón. Xente que desexacontinuar coa súa vida desempre, coa tradición dosseus antergos, pero que, ávez, sabe coller o bo quetraen os metecos,ofrecéndolles a cambio valo-res desta cultura dados conespecial agarimo, entusiasmo,emoción e sabedoría.

V

- ¿Coñeceuno en persoa?

- Si, pero non eramos gran-des amigos. El paraba aquí de

vez en cando. Sempre toma-ba unha copiña de viño e con-taba un conto cos veciños.

- ¿Era coñecido polo pobo?

- Mire, este é un núcleopequeno. Aquí todo se sabe.Non existe a discreción ninos segredos, xa sabe. Ecando pasa algo así... a xenteaínda abre máis a orella. Eratodo unha atracción ao prin-cipio: a súa boca falaba setelinguas, os seus ollos virannove países distintos, os seusoídos deleitáranse con gran-des compositores europeos.Sen dúbida era unha atrac-ción. Imaxínese o que foipara este pobo, o quetrouxo, o que deixou. Si se-ñor, era grandioso. Foi comoun espertar. O que non sei épor que escolleu Melide paraquedarse e non Santiago ouLugo.El cada día asustábase máisdo atrasados que estabamosneste país. Si, moi bonito, leisque nos defenden, democra-cia, ciencia, declaración dosdereitos humanos... pero, adicir verdade, as herdanzasían para os irmáns máis ve-llos, as mulleres na casa esen estudos... Eu agora faloben del porque as súas ideascomezaron a ser frutíferas haitan só uns poucos anos.Cando estivo aquí, hai uns 20anos, moito o temos critica-do polos seus aires liberais.Non rezaba, seica era pro-testante; trataba por igualaos mozos cós vellos; tiñacomo amigos mulleres...Provocou toda unha revolu-ción.

- ¿Que me di do seu traballocientífico?


○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

49

IntresX

uño2005

Intres creativos

- Diso non sei nada. Fale coseu amigo Carril. Por moitoque nos falara diso, a maioríade nós eramos case analfa-betos e non iamos entendernadiña.Aínda que levou a contrariaen temas fundamentais aunha masa de 5000 persoase realmente os seuscostumes non nos agradaban,teño que dicir que foi unhasorte, un orgullo e un honortelo con nós. Coido quesempre botaremos de menoso seu característico saúdo:un “bos días, amigo” pronun-ciado con unha firme pero ávez cariñosa seriedade.

- Grazas pola información ¿Aconta?- Nada. Invita a casa. Xasabe, se quere algo máis, asportas do Norte están sempreabertas.

VI

A morriña que sentín ao irmedo meu segundo fogar non haipalabras neste mundo que aexpresen. A mágoa quesentes ao ver que, cada se-gundo que pasa, vasteafastando dos teus seres

queridos, a tristura que inun-da o teu interior dificultanaínda máis a separación.Sabedor de que nunca máisvolverás, que o retorno é im-posible, a pena que dá mo-ver o pano en sinal de adeus,un adeus para sempre e nonun ata pronto, é inaguanta-ble. ADEUS.

VII

- ¿Que relación gardaba conel?

- Era, daquela, tan só oitoanos máis vello ca el. Euestudara xeografía, pero es-taba no paro. “Se estudashas ter un bo futuro”, xa ve.Cando me decatei da súachegada e dos seus propósi-tos, enseguida me puxen encontacto con el. Dendeaquela, xuntabámonos unhavez á semana e falabamosdos avances do seu traballo.Eu prestáballe libros, apun-tes, notas. Ao se tratar dunlibro de estudos xeográfico-económicos e antropolóxicosde Galiza, todo o relacionadocoa miña materiaconsultábamo antes.

- ¿Que opina do proxecto?

- A derradeira vez que o vinestaba bastante completo,pero non sei como quedou olibro. Dáme rabia e mágoa queteña que vir un estranxeiropara facer un estudo sobre adistribución da poboacióngalega.

- ¿Cres que as súas avanza-das ideas naquela épocapuideron marcar a maneira defacer e escribir o libro?

- Moitísimo. Estrañábase dos

nosos anticuados costumes.De aí o nome que lle queríapoñer: “La Galice romaine”.

- ¿Sabe algo del?

- Ao principio mandabámonoscorreo, pero catro anosdespois de marchar de Melidenon volvín saber nada del nindo estudo. ¿Para que queresaber todo isto?

- Son da editorial “Luciérna-ga”. Queremos publicar o seulibro. Só nos faltan datos paraa introdución e ocorréusenosvir aquí coñecer o ambienteno que o escribiu.

- Entón, por fin, despois de20 anos...

- Cremos que é imprescindi-ble. É o único libro deste tipoque se coñece. Levamos 15días un compañeiro e eu pro-curando información paracompletalo. Cando o publi-quemos, mandámoslle unhacopia para vostede.

VIII

A amigos, a amigas, acompañeiros, a compañeiras,a benfeitores, a benfeitoras,a axudantes, a ilustres e anon tan ilustres , a xefes, acompatriotas, a irmáns desangue, lingua, coñecementoe corazón... en fin, a todasaquelas persoas que co seuapoio, esforzo e ilusión fixeronposible este libro, querodicirlles: BOS DÍAS, AMIGOS

Asinado: Abel BouhierDedicatoria de Abel Bouhierdo libro “La Galice romaine”

Rosa Mato Amboage (B1A)


○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

50

Intres

Xuñ

o20

05Intres creativos

Conversa no messenger en-tre seis individuos de moi dis-tantes lugares.

Cubano: ¿Que fixestes comeu país, tío?Alemán: Atrévete a equivo-carte e a soñar.Canadense: A paz é moitomáis que o non belicismo.Coreano: E ti?Galego na Arxentina: Son unbichiño pequeniño...Yonki: Só mo arrebataredesmorto.

- “A paz é moito máis que obelicismo” di:Pero tío, abre os ollos. ¿Nonte dás conta de que namaioría de países o númerode mortos por armas de fogonon sobrepasan os 150 e nosEstados Unidos chega a11100?

-“Só mo arrebataredesmorto” di:É que nós somos así porquetodo o noso pasado estivotinguido de sangue.

-“Atrévete a equivocarte e asoñar” di:Bah, tío, non flipes, e logocos nazis (120000000 demortos) os indios extermina-dos por españois, a invasiónde China por Xapón e oshindús falecidos a mans deingleses.

-“Só mo arrebataredesmorto” di:Ben, nós somos unhasociedade multicultural. Haimoitos negros...

-“Son un bichiño pequeniño”di:Pois eu vou andando por BosAires e vexo rosados,amarelos, negros, brancos,

café conleite...

-“Só moarrebataredesmorto” di:É que meupai con todaa pobreza....

-“A paz émoito máisque o belicis-mo” di:Si, moitísima,nós temos odobre deparo ca vós e a longo prazo...

-“¿Qué fixestes co meu país,tío? Di:O voso erro é o afán capita-lista que encobre o odio e omedo por todo que tedes...

-“¿Qué fixestes co meupaís,tío? Di:O número de mortos e de vio-lencia descendeu nos últimos10 anos, mentres que a ven-da de armas e municiónascendeu un 150%...

-“Atrévete a equivocarte e asoñar”Por non dicir todos as noti-cias sobre atracos, mortes,roubos, pragas e posiblesmasacres.... Porque candoprendo os vosos canaistelevisivos, só vexodesgrazas.

-“¿Qué fixestes co meu paístío? Di:Estades acojonados.

-“Son un bichiño pequeniño”di:As vosas mortes sonproporcionais ó número dearmas que tedes.

-“Só mo arrebataredesmorto” di:Iso non é razón ningunha. Omeu é un país moi grande eas armas teñen só un finlúdico, encántanos a caza.Ademais, en moitas familias,o ter unha arma na casaproporciónalles seguridade.

-“A paz é moito máis que onon belicismo” di:Boh, iso é unha trola! Aquí o70% das familias temos ar-mas e non por iso imos ma-tando a todos os que nos fanrillar os dentes.

-“¿E ti?” di:O que pasa é que hoxe endía a ideoloxía dominante é oantiamericanismo...-“¿E ti?” di:As ideoloxías positivas, as quepropoñen unha utopía, estángravemente enfermas. Así, oaspecto construtivodesapareceu, só queda o as-pecto destrutor, o odio caraaos outros: a América, aosxudeus e ás mulleres.

-“Atrévete a equivocarte e asoñar” di:Os americanos son uns

MIND THE GAP (II)MIND THE GAP (II)MIND THE GAP (II)MIND THE GAP (II)MIND THE GAP (II)

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

51

IntresX

uño2005

Intres creativos

imperialistas.

-“¿Qué fixestes co meu país,tío?” di:Putos globalizadores demerda!!!!!!

-“¿E ti?” di:É unha falta de realismo eunha estupidez odiar acalquera.

-“Son un bichiño pequeniño”di:¿Que é para ti o odio?

-“Só mo arrebataredesmorto” di:E iso que máis terá?!!!

-“Atrévete a equivocarte e asoñar” di:É o contrario de amor.

-“A paz é moito máis que onon belicismo” di:Mentira, o contrario é a luci-dez, a coraxe e a autocrítica.

-“¿Qué fixestes co meu país,tío?”di:O odio é a angustia ante apropia vulnerabilidade

-“¿E ti?” di:Antipatía é aversión cara

unha cousa cuxo mal sedesexa.

-“Son un bichiño pequeniño”É un sentimento que nos dáseguridade e protección-

-“Só mo arrebataredes demorto” di:Si home, e que máis. O quesodes vós é uns envexosos.

-“Son un bichiño pequeniño”di:Non é iso , animal. É que llereprochamos a Bush que nonsexa Deus, cando sempre nosfixo crer que si.

-“¿Que fixestes co meu país,tío?Falando de Deus, ese non erao que amaba a todos os se-res humanos? Eu non vexoque Bus sexa tan caritativo...

-“Atrévete a equivocarte e asoñar” di:Non hai máis que ver as súasprioridades...-“¿Qué fixestes co meu país,tío?”E detrás del, van boa partedos americanos. Porque xa sesabe, a onde vas tolo?, aonde van todos.

-“Son un bichiño pequeniño”Que lle queres, é a súamaneira de ser... Agora vosmando un exemplo:

Galegos versus americanos,conversación real gravada dafrecuencia de emerxenciamarítima canal 106. Na costaFisterrá, entre galegos e nor-teamericanos, en outubro, 16de 1997:-Galegos: Les habla el A-853,por favor, desviade o vosorumbo quince graos Sur paraevitar colisións......Aproxímanse cara a nós,distancia 25 millas náuticas.

-Americanos: Recomendamosque desviedes o voso rumboquince graos Norte para evi-tar colisións.

-Galegos: Negativo. Repeti-mos, desviade o voso rumboquince graos Sur para evitarcolisión.

-Americanos: Fala un capitándun navío dos Estados Uni-dos de América. Insistimos,desviade o voso rumbo 15graos Norte para evitar coli-sión.

-Galegos: Non o considera-mos conveniente. Suxerimosque desvíen o seu rumbo 15graos Norte para evitar coli-sión

-Americanos: Fálalles o ca-pitán James Howard, ao man-do do portaavións USSLINCOLIN, da Mariña dos Es-tados Unidos, o segundo na-vío máis grande da flota nor-teamericana. Escóltannosdous acoirazados, seisdestrutores, cinco cruceiros,catro submarinos e numero-


○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

52

Intres

Xuñ

o20

05Intres creativos

sas embarcacións de apoio.Dirixímonos cara as augas doGolfo Pérsico para prepararmanobras militares ante unhaeventual ofensiva de Iraq.Non suxiro, ordeno que des-víen o seu rumbo 15 graosNorte!!! Do contrarioverémonos obrigados a tomaras medidas que sexan nece-sarias para garantir aseguridade deste buque e daforza desta coalición UDS.Pertencen a un país aliadomembro da OTAN e destacoalición..... Por favor,obedezan inmediatamente equítense do noso camiño!!!!!!

-Galegos: Fala Juan ManuelSalas Alcántara. Somos dúaspersoas. Escóltanos o nosocan , a nosa comida, dúascervexas e un canario queagora está durmindo. Temoso apoio da Cadea Dial da Co-ruña e o canal 106 deemerxencia marítimas. Nonnos diriximos a ningún lado xaque falamos desde terra fir-me, estamos no faro A- 853Fisterra, da costa de Galicia.Non temos a máis puta ideado posto no que estamos noranking de faros españois.Poden tomar a s medidas queconsideren oportunas e llesdea a gana para garantir aseguridade do seu buque de

merda, que sevai dar unhostiazo con-tra as rochas,polo que vol-vemos a insis-tir e suxerimosque o mellor,máis san emáis recomen-dable e quedesvíen o seurumbo 15graos Sur para

evitar colisións......!!!!!!!

-Americanos: Ben, recibido,grazas.

-“¿Que fixestes co meu país, tío? Di:Veña oh!!! Ja , ja ja!!!!!!!!!

-“Só mo arrebataredesmorto” di:Ide por aí!!!! O mundo preci-sa unha forma de imperialis-mo para asegurar a orde eorganización da sociedade.

-“A paz é moito máis que onon belicismo” di:Si, xa, coma a invasión deOriente Próximo que preten-de reafirmar a hexemonía doimperialismo americano.

-“¿Que fixestes co meu país,tío?” di:Por iso, non constitúe tan sóunha guerra, é unha elecciónque decidiron sen máis oshomes de Bus.....

-“¿Qué fixestes co meu país,tío?” di:E o carallo foi que en lugardo esperado aplauso popular,as tropas encontráronsecunha inesperada oposición.

-“Son un bichiño pequeniño”di:

O ocorrido en Iraq amosa quena actualidade o dereito in-ternacional redúcese ao po-der do máis forte.

-“Só no arrebataredes morto”di:Os pacifistas non son máisque uns ilusos.

-“Atrévete a equivocarte e asoñar” di:¿E ti cres que as guerrasxustas son as de defensa pro-pia e as santas?

-“Só no arrebataredes morto”di:Claro, as guerras xustas sonas de defensa propia e assantas.

-“¿E ti?” Di:O home en esencia éguerreiro e o seu afán de loitapódese bloquear, pero nonsuprimir.

-“A paz é moito máis que onon belicismo” di:Ningunha guerra tenxustificación algunha...

-“A paz é moito máis que onon belicismo” di:E menos as santas, non sedeben matar as ideoloxías.

-“¿Que fixestes co meu país,tío? Di:As relixións son inútiles: Aban-donaron as armas ante a vi-sión do inferno na terra, oupor bendicilo.

-“Son un bichiño pequeniño”A única filosofía útil hoxe é aque nos ensina o que nonqueremos ver.

Rosa Mato, Bea Rey, MirtaSueiro. 1º BAC. A.


○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

53

IntresX

uño2005

Intres creativos

Recordo a miña primeiravez como se fose hoxemesmo. Xa hai tempo dendeaquela, pero nunca consigosacala da cabeza, sobre todonos días nos que peor meatopo.

Xa levabamos tempopensando en facelo,invadíanos a curiosidade, osaber que se sentía, pero apesares de ter tantas ganasde probar, nunca encontrá-bamos nin o momento nin olugar oportuno.

Era unha tarde deinverno cando soou o teléfo-no, era o Lalo, tan só medixo: “En dez minutos navella casa á que cada sába-do imos a panda do botellón,porque hoxe facémolo.” Conestas simples palabras o meucorazón empezou a latexarcon forza, e sen pensalomarchei correndo ao lugar in-dicado co único pensamentodos minutos que me queda-ban de espera.

Ao chegar alí, xa estabao Lalo agardando, o únicoque lle preguntei foi de ondeos sacara. Díxome que llos co-llera ao irmán. Sen máis pa-labras comezamos a facelo.Por fin chegara o momentomáis desexado e había quedisfrutalo. Ao acabar, os dous

sentiámonos feli-ces, contentos edesexando repetir.Fora unha experien-cia única, assensacións naquelmomento eran difí-ciles de explicar, ninhoxe o saberíafacer.

D e s p o i sdaquela primeiravez, volvemos que-

dar en máis ocasións. Era unsegredo, tan só o Lalo máiseu o sabiamos, era un pactode silencio o que había entrenós os dous; pero os da pan-da xa empezaban a sospeitar,polo que un día invitámolos aque participasen. Agora en-tre os cinco o pracer e a di-versión eran maiores. Cadavez as nosas xuntanzas eranmáis frecuentes, inclusochegamos a facelo dúas outres veces ao día, e xa nonnos escondiamos de ninguén,daba o mesmo o que a xentepensase de nós.

Un día chegou o Lalotodo contento, traía unhasraias para probar. Eu non eraconsciente do que supoñíapasar dos simples “petas”,que o Lalo lle collía ao irmánmaior, a consumir cocaína, xaque tan só fora un par deveces.

Ao rematar o instituto,cada un dos da panda tomouo seu camiño, moi separadosos uns dos outros. Unmarchou a estudar ao ReinoUnido, os outros taménchegaron a ser homes deproveito e o Lalo marchoupara América.

Cando coñecín a Maruxaas raias xa eran un hábito namiña vida, pero ela axudoume

a deixalas e pouco a poucoconseguino. Uns poucos me-ses despois de deixar porcompleto as drogas, chegouo Lalo de América e dendeaquela a miña vida volveucambiar. As noites eran acontinuación dos días, as dro-gas marcaban a nosa exis-tencia.

Unha triste mañáavisáronme da morte de Lalopor unha sobredose. Foi duroaquilo, quizais o golpe máisduro de todos, e tenteideixalas de novo, pero elaspuideron comigo, foron máisfortes ca min, de novoconvertéronse na miña razónde vivir.

¡Cantas noites teño pa-sado moribundo nas rúas, nosbancos do parque! ¡Cantoschoros de Maruxa! ¡Cantasmiradas cheas de medo epena reflectían os ollos dosnenos...!

Por eles estou hoxeaquí, para curarme, parachegar a ser o pai que nun-ca fun, xa que despois dosuicidio de Maruxa me ne-cesitan máis que nunca.Será por eles, pola memoriadela e do Lalo, polo que saiadeste pozo do que onte nonvía a saída e hoxe xa vexoun raio de esperanza.

Ana Mato Salgado. B2B

A MIÑA PRIMEIRA VEZA MIÑA PRIMEIRA VEZA MIÑA PRIMEIRA VEZA MIÑA PRIMEIRA VEZA MIÑA PRIMEIRA VEZ

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

54

Intres

Xuñ

o20

05Intres creativos

O DRAO DRAO DRAO DRAO DRAGÓN QUE TIÑA O RABO MÁIS CURTGÓN QUE TIÑA O RABO MÁIS CURTGÓN QUE TIÑA O RABO MÁIS CURTGÓN QUE TIÑA O RABO MÁIS CURTGÓN QUE TIÑA O RABO MÁIS CURTO CÓO CÓO CÓO CÓO CÓDUNHA BÓLADUNHA BÓLADUNHA BÓLADUNHA BÓLADUNHA BÓLAHai millóns de anos, nun país chamado Fricolacumbreque había undragón chamado Rabolongo. Os demais dragóns ríanse del porquetiña o rabo moi curto e non pegaba co seu nome.- Mirade! O dragón que ten o rabo máis curto có rabo dunha bóla.- Oíches, mamalón!, o nome non che pega nada –dicíanlle.E cada vez que o insultaban, o dragón sacaba unhas tesoirasxigantes e ameazaba:- Como volvades insultarme, córtovos o rabo e quédavos igual cómeu.E marchaba sempre saltando, e cada vez que tocaba cos pés nochan, saían chispas.- Oes? Si, ti es o do rabo máis curto có dun porco –dicíalle outrodragón.- Para empezar, non é porco, é bóla. E para continuar... Xa estou cheo!E o dragón, cada vez que alguén o insultaba cortáballe o rabo aos dragóns, e nunca máis oinsultaron.Iso si, quedoulle o alcume de “Segarrabos”

Noelia Rodríguez López. S1D

ERNESTERNESTERNESTERNESTERNESTOOOOO

Unha vez Ernesto ía polo monte na súa bicicleta. Era xa media noite, nonse vía case nada, ía frío e empezaba a chover. Ernesto meteuse nunhacova. Era moi longa e tiña moitos corredores e pasadizos. Acendeu unlume e comezou a durmir.De noite sentiu que alguén lle murmuraba algo no oído. Espertou e viu untroll. Ernesto preguntoulle polo seu nome, pero o troll non llo contou.Díxolle que o seguira e o rapaz seguiuno. O demiño levouno ante unpequeno buraco e díxolle ao rapaz que se metese alí e que iría parar a uncuarto cheo de diñeiro; o pícaro entrou e despois dun longo percorridofoi parar a unha recámara sen saída, só cunha fiestra no teito; logocerrouse o buraco por onde entrara. El axiña comprendeu que estaba

atrapado.De súpeto, pola fiestra apareceu a cara do troll e, ríndose del, díxolle que ía quedar atrapadopara sempre. Ernesto colleu un croio e tirouno á fiestra, deulle ao troll, que caeu rompendoos cristais.O rapaz escapou rapidamente pola ventá, colleu unha lata de gasolina, expandiuna polacova e plantoulle lume.

MALUARTEMALUARTEMALUARTEMALUARTEMALUARTEA semana pasada, cando estaba eu tumbada encima da cama lendo unha revista, apareceuunha luz pola ventá, e de repente apareceu un ananiño que levaba un gorro azul e un monovermello.Era pequeno e tiña as orellas puntiagudas, igual que o seu nariz.- Ola, eu son Maluarte e vivo en Marte, onde estou?- Estás en Melide, na miña casa, que fas aquí?

OS NOSOS CONTOS NOSOS CONTOS NOSOS CONTOS NOSOS CONTOS NOSOS CONTOS DE 1º ESOOS DE 1º ESOOS DE 1º ESOOS DE 1º ESOOS DE 1º ESO

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

55

IntresX

uño2005

Intres creativos

- Non o sei, cando espertei, aparecín aquí.O trasno comezou a mirar a miña habitación e dixo:- Este é un bo sitio para instalarse- Que nin se che ocorra iso!- Por que?- Porque non, e punto –contesteille.Mauarte comezou a berrar coa rabia, e de repente entraronos meus pais.- Que pasa aquí?- Nada, este trasno que...- Imaxinacións túas, aquí non hai ningún trasno.O trasno xa desaparecera.Cando marcharon, Maluarte apareceu e eu collino nunha bol-sa e empecei a darlle golpes contra a ventá. Cando o estabafacendo, apareceu detrás miña.- Voute castigar –dixo con aire de resabido.De repente, aparecín en Venus.Revisei todo e estaba soa, construín unha casa e ao redor fixen un xardín. Pouco a poucofun construíndo a miña propia cidade, con supermercado, librerías... pero seguía estandosoa.Unha mañá, cando estaba eu chorando na ventá, apareceu Maluarte.- Creo que che chegou de castigo. Se queres concédoche un desexo- Si, quero volver á casa.- Iso non pode ser.- Pois logo, quero que veñan os meus pais e amigos a vivir comigo.Clin! Apareceron.Co tempo, coas radiacións, convertémonos en extraterrestres. Aparecéronnos antenas,outro ollo, e a pel púxosenos verde.Dende ese día, vivimos todos alí. Tamén compramos unha nave por se queriamos ir de viaxeá Terra.

Noelia Varela Puga. S1D

O MERLO MERLO MERLO MERLO MERLO COBIZOSOO COBIZOSOO COBIZOSOO COBIZOSOO COBIZOSOHai moito, por aqueles tempos, o merlo era branco coma aneve. Cando voaba confundíase coas nubes e cando andaba,coa neve. Así que a pega, cando se puxo nas pólas do abeto,non viu o paxaro, parado noutra póla próxima. O merlo pensouque andaba moi atarefada rañando a codia coas patas e

picoteándoa co seu peteiro...- Eh, pega! Por que maltratas o pobre abeto?

A pega, que non o vira, case cae do susto.- Confesa! –saltoulle o merlo- Ensíname o que querías agochar baixo

a codia do abeto.Era un anel de ouro, fino e pulido, que brillaba na escuridade. O merlo revolteou ata a pega.- Quero un así. Onde o atopaches?A pega suspirou. O merlo era moi curioso.o- Lonxe, moi, moi lonxe –respondeu- Hai que ir ao centro da terra por un sitio nada bonito,amigo meu, alí é onde vive o Rei dos Tesouros Secretos.- Lévame alí –dixo o merlo.E seguiu á pega ata un lago no cume da montaña máis alta de por alí. Ao lado había unhacova moi negra.- Aquí é –susurrou a pega- Escoita ben: primeiro atravesarás unha sala toda de cobre,


○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

56

Intres

Xuñ

o20

05Intres creativos

despois unha de prata e por último, outra de ouro. Se consegues pasalas todas sen tocarnada de ningunha, chegarás á sala do trono de diamantes co rei sentado nel. Darache o quelle pidas.- Vale, adeus.- Sobre todo, non toques nada.E todo sucedeu como dixo a pega. A primeira sala era de cobre, a segunda de prata, pero...Ai! O merlo quedou pasmado coa beleza daquel lugar, non só había paredes, teito e chan deouro, senón que ata había area de ouro e miles de cacharros do mesmo metal! O merlo nonaguantou máis, meteu o peteiro na area. Pobre paxaro! Que fixo? De súpeto oíuse como doteito saía o Rei dos tesouros secretos. Era estraño, o merlo viu un homiño pequeno, cunhacoroa de zafiro, roupas de xade e un cetro de cristal:- Desgraciado! Como te atreves a tocar os meus tesouros sen o meu consentimento? –berrou o rei- agora, destruireite! Fadas, ninfas, trasgos, bruxas e magos, invocade para mina peor criatura e que mate este cobizoso merlo mandándoo así aos infernos!Dito isto, un monstro máis horrible que eu que sei apareceu na sala nunha nube de ouro. Omerlo xa estaba case fóra cando o último sopro da criatura o alcanzou.Á entrada da cova a pega seguía esperando.- Xa vexo, non te resistiches á tentación do ouro.- Xa ves? E que ves? Me cago no demo! –dixo o merlo sen alento.- Mírate na auga.O merlo inclinouse sobre o lago, agora era negro coma un anaco de carbón, excepto opeteiro, que quedou dourado coma a area, e iso tranquilizouno un pouco.Uxía Parrado López. S1C

RUBÉN O DETECTIVERUBÉN O DETECTIVERUBÉN O DETECTIVERUBÉN O DETECTIVERUBÉN O DETECTIVERubén era un rapaz que tiña 17 anos, era alto, louro e tiña perilla.Seus pais, Sara e Manuel, mudáronse de casa, esta tiña trasteiro e soto.

Ao día seguinte de instalarse, Rubén baixou ao soto e encontrouunha pelota. Como era afeccionado ao fútbol e ademais era boxogador, púxose a darlle patadas, e, de repente, apareceu unhapantasma que lle repetía que se fose e que non lle contará aninguén que estaba alí escondido, en caso contrario, mataríao.

Rubén foise sen dicir nada e subiu á súa habitación.Á mañá seguinte, un home petou á porta, Sandra abriulle e este

dixo se podía ver a súa casa. Os pais de Rubén aceptaron. Primeiroensináronlle o trasteiro e viu que estaba todo en orde; logo viu acociña, o comedor, a sala de estar, os dormitorios, os baños etamén viu que estaba todo en orde. O home mirou o reloxo e dixoque se tiña que ir, aínda que quedara sen ver o soto. Rubénalegrouse.Pasaron catro anos, Rubén tiña 21 e estudara para ser detecti-ve.Un día saíu buscar traballo e despois de dúas semanasencontrouno en Barcelona.

Cando estaba ins- talado na súa oficina, déronlle o seu primeiro caso. Tratábasedun home que buscaba o culpable da morte da súa muller e o roubo do seu coche.Rubén sorprendeuse ao ver que era o mesmo señor que estivera na súa casa. O homeexplicoulle que a policía deixara o caso por non ter ningunha proba.Dous meses despois, resolveu o caso, o asasino fora o amante da súa muller.O home era pobre, como non tiña diñeiro, díxolle que lle axudaría nos seus próximos casos.O seguinte caso tratábase dun bebé abandonado nunha casa, e anos despois os seus paisadoptivos querían saber quen e por que o abandonaran.


○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

57

IntresX

uño2005

Intres creativos

Ao mes seguinte, coa axuda daquel home, resolveu o caso.Esa fin de semana saíu a divertirse, coñeceu unha rapaza que tamén era detective e que sechamaba Susana. Despois dunha longa conversación sobre os casos de cada un, fixéronseamigos.Un ano despois, Rubén tiña 22, Susana saía con el todas as fins de semana. Unha tardefalaron da idea de abrir unha axencia de detectives. Despois dunha longa discusión sobre otema, chegaron a un acordo.Medio ano despois, o 8 de xuño, inauguraban a axencia, ocasionalmente ese día era oaniversario de Rubén, 23 anos. Pola noite, cando o estaban a celebrar xorde un problema,Rubén tiña unha chamada do home para dicirlle que tiña problemas. Rubén presentouse deinmediato no lugar que lle indicara , a azotea do edificio máis alto da rúa Prats. Aterrara unOVNI chegado de Marte con bombas e pistolas de raios láser para facer estoupar a Terra.Rubén, de inmediato, foi xunto un feiticeiro para pedirlle unha poción para facelos desapare-cer, pero o feiticeiro díxolle que necesitaría uns meses para facela.Como non había tempo que perder, volveu ao lugar. O OVNI estaba manexado por un robot eo “alien” que o acompañaba, os extraterrestres capturaran un ancián. A cousa poñíase difícilporque eles só tiñan un puñal e unha espada.Ese día deuse conta de que había cousas que non podían solucionar os detectives e decidiuchamar o exército, que tomou o mando.Ao exército, con todas as súas armas, non lle foi difícil arrestalos e poñer orde na cidade.Estefanía Martínez Núñez. S1C

A SOMBRA DO DRAGÓNA SOMBRA DO DRAGÓNA SOMBRA DO DRAGÓNA SOMBRA DO DRAGÓNA SOMBRA DO DRAGÓNEstaba alí, naquel estraño lugar. A xente corría dun lado a outro como fuxindo de algo, algodo que eu non me decatara. Intenteille preguntar a unha muller que corría desesperada,seguida dos seus tres fillos, pero non me escoitou. De súpetounha sombra xigantesca escureceu máis aínda aquel ceovermello. Non había dúbida, era el. Ía coñecer aquel ser doque tanto oíra falar. Esa sombra veloz que leva os nenos,ninguén sabe como nin para onde. Era o gran dragón docastelo de Pambre.Agora entendo a desesperación coa que corría aquela seño-ra.A lenda di que o dragón do castelo de Pambre rouba os nenospara convertelos en escravos. O curioso é que non é el quenos leva nas súas poderosas garras; simplemente desapare-cen unha vez que a sombra do enorme animal cobre a vila.Aínda que era consciente de que con só sete anos o meu futuro era incerto, non sentíamedo. Naquel momento só pensaba nos meus pais e a miña irmá que viña de camiño.Xisela Fuciños Vázquez. S1B

A LEBRE DISFRAZADA DE VELLAA LEBRE DISFRAZADA DE VELLAA LEBRE DISFRAZADA DE VELLAA LEBRE DISFRAZADA DE VELLAA LEBRE DISFRAZADA DE VELLAÉrase unha vez unha lebre que estaba farta de vivir no bosque e cheirar mal. Un díaocorréuselle disfrazarse de vella, dunha vella pobre que non tiña para comer. Horas despoispasou unha velliña chamada Isabel e a lebre atacouna, Isabel en seguida caeu no chaninconsciente mentres que a lebre lle sacaba a roupa e a poñía ela.Desde ese día, a lebre, máis coñecida como “a fera” poñíase todas as tardes na praza davila, un lugar chamado Castromil. Sentábase na praza e ao seu lado tiña un carteliño quepoñía: “Son unha pobre velliña que non ten nin para comprar un bocadillo. Unha esmola”.


○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

58

Intres

Xuñ

o20

05Intres creativos

Toda a xente da vila de Castromil cría o conto e todos os días dábanlle unha boa propina coaque a lebre non dubidaba en comprar cousas finas, perfumes, etc. Pero ás 8 da tardecambiábase para volver á praza e seguir rogando esmolas.Un día, unha señora chamada Dolores descubriu o engano da lebre porque lle viu o pelo, opelo que non parecía dunha vella, e gritou:- Esta é unha impostora, enganounos a todos co conto de que era unhavella, e mirade agora, ata parece que ten máis cartos ca nós, viviu ánosa conta! Impostora!A “fera” sentíase moi avergonzada e ao cabo dun día deuse conta deque o seu destino era ser unha lebre, unha simple lebre que nacera parahabitar no bosque e ter amigos animais.Pero agora, coas súas mentiras e os seus enganos nin os animais dobosque a querían preto deles.Á lebre non lle quedou máis remedio ca pedir perdón coas seguintespalabras: “Perdoade, fun moi inxusta ao pensar que podía ser o centrodo universo e ter uns amigos mellores, pero agora Deus deume o meucastigo e fíxome comprender que non podo ter mellores amigos ca vós”Os animais, con boa fe, perdoáronlle e seguiron no bosque todos felicese contentos, como unha familia.

Mónica Iglesias Parrado. S1

QUEN FQUEN FQUEN FQUEN FQUEN FALARA?ALARA?ALARA?ALARA?ALARA?Imanol era un rapazolo de 14 anos que vivía en Galiza.A el gustáballe moito viaxar, por iso todos os veráns ía de vacacións á Rioxa, que era o seulugar de nacemento.Xa remataran as clases e, coma sempre, estaba inquedo por marchar para alá.Despois de moitos días de angustia, a espera xa rematara.Chegara o día!Pero...Levantouse da cama e viu que enriba do armario había algo que nunca antes vira. Chamoullea atención e foi mirar para ver o que era.Colleu a cousa na man e, tan asombrado estaba, que ata pálido se puxo. Sabedes o que eraesa cousa? Pois, é demasiado difícil de explicar, pero ao parecer era unha boneca diabólica.Aínda que el lle tiña moito medo ao feito de ter na casa unha boneca diabólica, decidiu levalacon el de vacacións.Xa aló, a boneca comezou a facer cousas un tanto raras.E, de repente, escoitou!Imanol, Imanol!Era a boneca quen o chamaba!Gloria Corral Cea. S1A

O MONSTRO DE IBERIAO MONSTRO DE IBERIAO MONSTRO DE IBERIAO MONSTRO DE IBERIAO MONSTRO DE IBERIAManolo era un rapaz novo e atrevido que nunca montara nun avión. Era a primeira vez. El emais os seus pais ían de excursión a Mallorca. No aeroporto de Santiago de Compostelacompraron os billetes e, tras unha longa espera, marcharon. Manolo sentou no asento. Oavión era cómodo, pero o que non sabían era que tamén era perigoso. Era un perigoinsospeitado.A medio camiño, Manolo viu unha sombra debaixo do seu asento e, de golpe, levantouse contanta forza que tropezou contra o teito. Todos miraban para el, asombrados da acción doneno.


○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

59

IntresX

uño2005

Intres creativos

A sombra subiu pola parede, colgouse do teito e fíxose visible. Era un monstro pequeno. Tiñaunhas grandes gafas cor vermella e uns pequenos ollos marróns. Non tiña pelo, senón unhaviscosa masa verde, o nariz pequeno e chato e unha boca que case non lle collía na cara.Tamén tiña unha gran barriga e unhas pequenas patas.O neno levantouse e correu polo corredor cara ao baño. Alí encerrouse sen deixar pasar aninguén. Os outros pasaxeiros tamén corrían, pero a maioría sen saber o que pasaba. Corríansimplemente por ver os outros con medo. O monstro entrou na cabina de mandos e ospilotos desmaiáronse. Ninguén conducía o avión.O monstro plantouse diante do baño e comezou a chorar. Manolo deuse conta de que nontiña malas intencións, entón abriu a porta do baño e saíu lentamente.O monstro mirouno e pediulle a súa amizade. Xusto entón, o avión comezou a descender enpicado.Manolo foi correndo á cabina e espertou ao piloto. Logo o avión aterrou en Mallorca edurante as vacacións o neno e o monstro fixéronse moi amigos.Agora chámanlle o monstro de Iberia, por aparecer nun avión desta compañía.

David. S1D

O MAO MAO MAO MAO MAGOGOGOGOGO-A-A-A-A-AGUIAGUIAGUIAGUIAGUIAEstaba eu na miña habitación unha noite estrelada mirando cara as estrelas cando,

de súpeto, unha púxose a brillar moito e mirei para ela fixamente, cando medecatei de que me chiscaba un ollo. Eu devolvinllo e vin que se achegaba cara a

min cunha gran rapidez. Pero, cando chegou á miña habitación, transformousenunha fermosa aguia parlante que me dixo:

- Ola, son o Mago-aguia que veño facer os teus soños realidade –dixo conaire moi sabio. Tes que pedir tres desexos.Eu, sorprendida, pensei que todo era un soño fantástico dos meus,pero non, todo era realidade. Entón respondinlle:- Que non haxa guerras no mundo, é o que máis desexo de todo,

paz para todos; pode facerme ese soño realidade?- Si –respondeu- pero trátame de ti, muller.

Sacou unha ramiña de oliveira do peto, meteuna na bocae converteuse nunha pomba. De súpeto, volveuse outra

vez aguia. E dixo que xa estaba concedido.- Cal é o teu segundo desexo?

- Ir polo ceo, visitar todo o universo, todos os astros etodo o firmamento.

- Vale, iso está feito.Fomos montados nunha bicicleta espacial, con dous turbos detrás.Visitamos todo, todo o universo. Canto volvemos á habitación, díxome que lle pedira oterceiro desexo, que tiña que marchar para o ceo, xa que ía amencer. Eu dixen:- Que non te vaias nunca, ese é o meu desexo.- Pero iso non pode ser, teño que marchar, pide outro.- Quero vivir feliz ao longo da miña vida.- Iso si, ese desexo está concedido –dixo con voz moi forte- xa está, xa cho concedín.Eu, moi feliz, díxenlle:- Grazas!, Moitas grazas!. Virás algunha vez visitarme?Non contestou, foise afastando ata chegar ao ceo. Ao chegar alí, a estrela dixo:- Siiiiiiii!!!, adeuuuuuussss!!E entón quedei durmida, pero xusto nese momento entrou miña nai pola porta para que meerguera. De repente, houbo un contratempo que logrou que se fixese outra vez de noitepara que eu volvera durmir, ese foi Mago-aguia.

Inés Roca Agra. S1D


○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

60

Intres

Xuñ

o20

05Intres creativos

ÁRBOREÁRBOREÁRBOREÁRBOREÁRBORE

Na primavera, cando todo brota,amósa-los teus gromosadornando o teu perfilexuberante!Ti, que nos protexes, no verán,do calor sofocante ...Ti, que donas referente, sen falar,a calquera camiñante ...Despregando harmonicamenteo abano das túas pólas,acolles, sen dubidar,ata ás aves migratorias!Bicando o ceo,cos teus saloucos máis altos,os niños acubillas ...E, na lonxevidadees o reflexo da hospitalidade!Ti, Árbore!símbolo da vida e da realidade,quixéramos hoxe multiplicarte!e, aínda máis ...Con esta plantación, perpetuarte!Mais, como non!Comezaremos por respectarteco gallo de que a terra sempre,manteña o seu corazón VERDECENTE!

EDI C. C.

GALICIAGALICIAGALICIAGALICIAGALICIAO MEU REFERENTEO MEU REFERENTEO MEU REFERENTEO MEU REFERENTEO MEU REFERENTE

Galicia, es o meu referente,Galicia, sentinte desde o bercepor iso non te afastarei da menteaínda que o castelán me espeten.Quérote Galicia , e como boa nai quees,loitarei, loitarei , para que te res-pecten.A túa bandeira azul e brancaalí onde vaia ,ondearei .E as bágoas que esvaran polasfazulascando de rabia se amosenporque alguén de Ti se mofe,coa túa bandeira ,enxugarei.Mais, non son quen de deter asbágoascando Ti me acolles,cando Ti me falas.De emoción me enches,non teño palabras...Respóstache o meu corazónabrente,Que, es Ti, Galicia,Ti, o meu referente.

EDI C. C.

POEMASPOEMASPOEMASPOEMASPOEMAS

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

61

IntresX

uño2005

Intres Lendarios

OS AOS AOS AOS AOS AVISOS DVISOS DVISOS DVISOS DVISOS DA MORTEA MORTEA MORTEA MORTEA MORTEUn rapaz encontrouse coa morte unha vez, e fixéronse

moi amigos. Entón o rapaz díxolle á morte que, xa que eranamigos lle ía pedir un favor: que se podía avisar antes de irpor el, que así podía divertirse mellor. A morte prometeulle aorapaz que así o faría.

Despedíronse, e pasaron mitos anos sen que o rapaz recibiraningún aviso. Pero un día presentouse a morte diante do rapaz,que agora xa ía indo vello, e díxolle que viña por el. O home,todo asustado, díxolle que iso non era o trazaran, que quedarade avisalo con tempo, e que estas non eran as palabras. Amorte contestoulle:- ¿Branquexouche o pelo?- Branquexou –contestou o home.- ¿Caéronche os dentes?- Caeron.- ¿Perdiches as forzas?- Perdín.- ¿E logo, que máis avisos querías?

O RAO RAO RAO RAO RATTTTTO DO MONTE E O DO DO MONTE E O DO DO MONTE E O DO DO MONTE E O DO DO MONTE E O DA CASAA CASAA CASAA CASAA CASASaíu unha vez un rato da casa nun día de inverno, e encontrouse cun rato do monte

cheo de frío e moi fraco.- ¿E ti cómo estás así tan fraco?-díxolle o rato decasa- Vente comigo , que alí onde eu estou hai semprede comer sen necesidade de pasar frío nin mollarsepara buscar de comer.- ¿E o gato? – Preguntoulle o do monte.- ¡Bo! –respóndelle o da casa. Hai un, pero é como senada. Sempre está durmido. Ti ven e verás comopaso diante del e nin sequera me ve.

Foron os dous á casa, e viron o gato durmidodiante da porta. Pasou o rato por diante del todo con-fiado, pero o gato abriu un pouco os ollos, deu unbrinco, e o gato quedou entre as uñas e os dentes dogato.

O rato de monte que tal viu, deu media volta e dixo:- Vale máis no monte fraco, que gordo no cu do gato.

DEIXA O MUNDO COMO ESTÁDEIXA O MUNDO COMO ESTÁDEIXA O MUNDO COMO ESTÁDEIXA O MUNDO COMO ESTÁDEIXA O MUNDO COMO ESTÁUn galego e un andaluz están nunha fonda onde só lles puxeron de comer un prato

de patacas con carne, estando a carne no lado do galego e as patacas no do andaluz...O andaluz comezou a falarlle ao galego do movemento de rotación do mundo,e, para

explicarllo mellor, comezou a mover lo prato, pois o que quería era deixar a carne do seulado, e namentres dicía:- ¿Lo ves? Así es como gira.

Pero o galego, entendeu o xogo, e volteando o prato, coa carne para si berroulle aoandaluz:- ¡Deixa o mundo como está ou féndoche a testa!

CONTCONTCONTCONTCONTOS POPULARESOS POPULARESOS POPULARESOS POPULARESOS POPULARES

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

62

Intres

Xuñ

o20

05Intres Lendarios

Por todos é sabido que onoso país é lugar de festexose tradicións .

Os galegosaproveitamos a mínimaoportunidade para organizarunha alborada e troulear.Como non podía ser menos, oNadal é unha desas épocas .

Dende hai moitos anosen Galicia, a noite do 5 dexaneiro íase cantar Os Reis .Soían vir a Melide, doce, quin-ce ou máis gaiteiros, cada uncoa súa panda de mozos, queían cantando os “reis” polascasas e así pasaban toda atarde e parte da noite.Taménían polas aldeas e nos doussitios ,a xente dáballescartos, chourizos, ovos, etc,que é o que todos coñecemospor aguinaldo de Reis.

AGUINALDOS DA TERRA DE MELIDEAGUINALDOS DA TERRA DE MELIDEAGUINALDOS DA TERRA DE MELIDEAGUINALDOS DA TERRA DE MELIDEAGUINALDOS DA TERRA DE MELIDE

San Xosé e mais MaríaEles van para BelénEles van cantar os reisesCantémolos nós tamén.

(para onde daban o aguinaldo)

Eiquí nos deron a requenavivaQuen nola deu, moitos aniños vivaEles que vivan e nós que vivamosRoguen a Deus que no ceo nos vexamos

(para onde non daban o aguinaldo)

San Xosé ía moi tristeporque ía polas montañase María moi alegreco seu fillo nas entrañas

Eiquí non deron do demo cousa,de hoxe nun ano estén baixo da lousa.Eiqui non deron, eiqui nos daráno cu da galiña i o rabo do can

O día de ReisPero o paso do tempo

non perdoa, e todo vaiperdendo forza e intensidade, e, como non podía ser me-nos, os Cantares de Reistamén foron desaparecendopaseniñamente no ocaso .

Por iso, no concello deBoimorto organizouse o díadous de xaneiro a I Xuntanzade Reiceiros, na que partici-paron arredor de 15 cuadrillasde reiceiros , o número decompoñentes destas variabadende unha voz e unha gaita,tan só, ata cuadrillas de 20 e30 persoas.

O obxectivo era nondeixar morrer esta tradición ,demostrar que non é precisoperder as nosas raíces, se nolopropoñemos; a música é par-

te importante da nosa histo-ria.

O concurso consistía nainterpretación dun cantar porcuadrilla; os mellores seríanagasallados cun 1º premio de300 € e un 2º premio de 150€. Aínda que o premio nonestaba mal, xa que un docenon lle amarga a ninguén,todos os alí presentes creoque tíñamos máis presenteque o que primaba era a re-cuperación da tradición.

Esperemos que esteobxectivo se vaia lograndopouco a pouco , e entre todospoñer da nosa parte para queas nosas raíces non se vaianperdendo .

Un saúdo. Unhamelómana da música daterra!

CANTIGA DOS ÁNXELESCANTIGA DOS ÁNXELESCANTIGA DOS ÁNXELESCANTIGA DOS ÁNXELESCANTIGA DOS ÁNXELES

Anxeliños somos,e do ceo baixamos,Se nos dan licenciaos reises cantamos

Anxeliños somos,e do ceo vimos,bolsillos traguemosdiñeiro pedimos

E denantes das docea Belén chagaren

Eiquí hai señoresQue gastan chelina,que nos han de darea súa prepina

E denantes das docea Belén chegaren

Señora casada,señora solteira,torresmos e ovos,queixos da queixeira.

Déanos señoraanque sea poucoun touciño enteiroe a metá de outro

Que bastantes porcosten para matar

CANTCANTCANTCANTCANTARES DE REISARES DE REISARES DE REISARES DE REISARES DE REIS

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

63

IntresX

uño2005

Intres Lendarios

O CASTRO DEPEDROUZOS (Melide- ACoruña)

Din que no castro dePedrouzos hai tres minas ouvigas: unha de ouro, outrade prata e outra de alcatrán;como non se sabe cal é esta,e tocarlle non se pode, poistodo canto hai no arredor sequeimaría, non se anda enbusca das outras dúas.

Neste castro habíatamén un señor encantado,e unha vez pasou por alíunha muller que daba peito.O encanto a quen ninguénvía, chamouna para quedera de mamar a unmeniño que el tiña elevouna por unha minamoi longa ata unhacasa bonitísima.Despois que lle deude mamar, trouxo oseñor unha untura emandoulle á mullerque metera nela osdedos e logo que lleuntara os ollos ó neno.Fíxoo así, mais ela sense dar conta pasou os de-

dos por un ollo seu e dendeentón vía por el coma osencantos.

O outro día era 27 e foia muller á feira das Crucesde Sobrado e polo ollo queuntara viu ao señor do cas-tro que ninguén máis vía. Envez de calar e de non facercaso, chamouno aínda queel non lle falaba.

Dende o outro día amuller foi e díxolle o señor.¿Con que ollo me viches nafeira? Ela mostroulle con calfora e tiroullo naquel intre.

O CASTRO PEDRO(Folladela-Melide-A Coru-ña)

Un rapaciño de Ordesandaba gardando o gando eao chegar ao castroapareceulle cunha tendadicíndolle:

-Neniño, que cousa é aque che gusta máis disto.

-Pois, señora,gústanme estas tesoiriñas.

-Ben, ven mañá porelas; pero trae un molete depantrigo e unha cunca demanteiga, e dareichas.

Ao día seguinte, o ra-paz foi ao castro e sentouencima dunha pedra,pousando a cunca mais omolete. Cando quixoerguerse, notou que estabaapegado á pedra, e era quecontara na casa o sucedidono monte e non dera tino dosegredo que a moura lle en-cargara.

Chegando a noite, oíuunha voz que lle dixo:

“Neniño, vaite, queteñen moita pena por ti

na túa casa”O rapaz

marchou, máis amanteiga e opantrigo queda-ron apegadospara sempre.

M i r i a mB l a n c o

Rodríguez 1ºBAC-A

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

64

Intres

Xuñ

o20

05Intres Musicais

OS OFICIOS DOS OFICIOS DOS OFICIOS DOS OFICIOS DOS OFICIOS DA MÚSICAA MÚSICAA MÚSICAA MÚSICAA MÚSICA

A música é unha arte, pero tamén é un oficio ao que se dedican moitas persoas paragañar o sustento. A música, como arte en xeral, é unha actividade desinteresada. Estapostura idealista refírese fundamentalmente aos seus motivos máis profundos, pero nesta,como en calquera outra profesión, é posible e desexable unir a vocación persoal á rendibilidade.O traballo ben feito é froito dun afán persoal de superación, aínda que o recoñecementopersoal suporía un importante estímulo engadido.

A diferenza entre o profesional e o afeccionado non é tanto de grao como de salario: oprofesional cobra polo que fai e o afeccionado non cobra ou incluso paga. A especializaciónconduciu á segregación de compositores, intérpretes e oíntes, pero son moitos máis osoficios relacionados coa música. Detrás duna orquestra sinfónica, dun teatro de ópera,dunha actuación multitudinaria ou dun disco, hai un gran equipo de profesionais sen os caleso resultado visible non sería posible. Case todos eles teñen que ter coñecementos musicais.

A ComposiciónA ComposiciónA ComposiciónA ComposiciónA ComposiciónO primeiro e máis importante para que exista unha actividade musical é crear a música.

Na tradición oral e nas súas manifestacións máis antigas, a música era resultado anónimo dofacer colectivo. En tempos máis recentes, a función de crear música personalizouse eespecializouse enormemente. A creación musical máis libre é aquela que non responde aencargos nin a outras condicións que poidan coartar a fantasía. Este é o caso dos composi-tores que máis se comprometen coa creación para descubrir novos camiños. En moitos ca-sos, estes creadores tiveron que sobre- vivir con outros oficios máis ou menosrelacionados coa música, como a do- cencia, a administración ou o periodis-mo.

Os compositores teñen dereito a percibir unha remuneración pola difusiónda súa obra, xa sexa en partituras, discos, concertos, retransmisións, gravaciónsou calquera outro medio. En tempos pasados, os creadores non tiñan control so-bra estes beneficios económicos, pero afortunadamente hoxe xa non sucede isto,e de todo iso, correspóndelles unha porcentaxe. Os herdeiros conservan osdereitos ata setenta anos despois da morte do autor, e despois as obraspasan a dominio público por lei. As asociacións ou sociedades de auto-res encárganse de controlar e xestionar estes dereitos a travésdunha rede mundial. En España, a Sociedade Xeral de Autores e Edito-res conta con 53000 socios.

En casos contados, os compositores tamén poden recibir un en-cargo remunerado ou algún premio polo seu labor. Ata o século XIX oscompositores traballaban sempre por encargo; hoxe en día os composito-res que atenden a demanda da música in- cidental para cine, radio ou televi-sión, conseguen grandes beneficios eco- nómicos; o seu labor consiste encompoñer músicas adaptadas a cada xénero, a unhas duracións prefixadase a uns requisitos técnicos moi específi- cos. Sacrifican parte da súa propiacreatividade, pero a reiterada propagación da súa música recompénsalles cunbos dereitos de autor. En algúns conservatorios estranxeiros existe unhaespecialidade para estudar composición aplicada aos medios.

O traballo de composición non sempre é creativo, tamén pode consistir en adaptar,orquestrar ou arranxar temas musicais de outros. Algúns temas son compostos por músicosque só crean a melodía.

Para ser compositor necesítase musicalidade, oído e boa memoria. En segundo lugar faifalla ter estilo, técnica e paciencia. Ademais, o compositor debe saber promoverse e debededicar a esta tarefa case tanto tempo como á creación. Por motivos de discriminaciónsexual, aínda son poucas as mulleres compositoras, aínda que o seu número vai en aumento

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

65

IntresX

uño2005

Intres Musicais

e a súa presenza é cada día máis importante. Os movementos feministas rescataron nomesde compositoras como Beatriz de Día, María Martínez, María Malibrán, Clara Wieck...

A InterpretaciónA InterpretaciónA InterpretaciónA InterpretaciónA InterpretaciónA imaxe do intérprete sóese identificar coa do gran virtuoso, que é o que máis chama a

atención. O mérito do virtuoso consiste en sobresaír dentro da profesión, por iso son unhaelite entre os músicos. Estes intérpretes soen facer carreira como solistas para exhibir ao

máximo todas as súas facultades.Os instrumentos melódicos oucantantes contan sempre con co-laboración de pianistas acompa-ñantes.

Para alcanzar a cima do vir-tuosismo é necesario ter gran-des facultades musicais e gran-des dotes para a actuación enpúblico. Os virtuosos soen culti-var unha imaxe excéntrica paradistinguirse aínda máis. O virtuo-sismo é un fenómeno que produ-ce admiración e rexeitamento aomesmo tempo.

Ademais dos virtuosos, haioutros profesionais da interpre-tación que son tamén grandes ar-tistas. Poden ser concertistas oumembros de diversas agrupacións.

Sóeselles chamar músicos de atril , porque, a diferenza dos solistas, non tocan de memoria,senón lendo a partitura posta no atril.

Nos últimos anos creáronse moitas orquestras sinfónicas en España grazas ao apoio dasadministracións autonómicas e locais, xerando unha oferta laboral estable. Tamén se funda-ron orquestras xuvenís, que serven para completar a formación dos futuros músicosprofesionais. Dentro dos profesores de orquestra existen diversas categorías. O concertinoé o primeiro violín e xefe da orquestra. Cada corda e sección soe ter ademais un xefe propio,encargado de revisar os materiais e de coordinar ensaios parciais se fosen necesarios.

O Comercio e fabricación de instrumentos.O Comercio e fabricación de instrumentos.O Comercio e fabricación de instrumentos.O Comercio e fabricación de instrumentos.O Comercio e fabricación de instrumentos.As actividades musicais xeran unha importante actividade comercial, sobre todo de

venta de pianos, instrumentos electrónicos e informática musical. Ademais de vender osseus produtos, as tendas de instrumentos e partituras asesoran aos seus clientes. Haivendedores especializados que fan demostracións de instrumentos e dos novos inventosque a electrónica vai poñendo en circulación.

No campo dos instrumentos musicais tamén exercen a súa profesión os afinadores, ostécnicos reparadores, os restauradores e os fabricantes. En España fabrícanse especial-mente guitarras e instrumentos folclóricos. Tamén hai construtores de órganos de tubos,continuadores da tradición hispana. Os construtores de instrumentos de corda denomínanse“luthiers” e son persoas que seguen construíndo instrumentos musicais coas súas propiasmans. É frecuente a compra-venda de instrumentos de segunda man, que serven durantemoitos anos e a veces séculos.

OS OFICIOS DOS OFICIOS DOS OFICIOS DOS OFICIOS DOS OFICIOS DA MÚSICAA MÚSICAA MÚSICAA MÚSICAA MÚSICA

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

68

Intres

Xuñ

o20

05

que os informadores sonempregados da redacción.

Edición.Edición.Edición.Edición.Edición.A publicación de partituras

corre a cargo do copista, quefai uso de programasinformáticos para esta tarefa. Ocopista debe coñecer perfecta-mente o solfexo, as normas deortografía e de tipoloxía musi-cal... para preparar coa maiorlimpeza e corrección o material.

Este é un traballo laborio-so e lento que require moita pa-ciencia e perfección. Este pro-fesional tamén preparan as par-tituras das orquestras separan-do a parte correspondente acada instrumento, de maneiraque o músico só ten no seu pa-pel a parte que lle correspondeinterpretar. O único que usa apartitura completa é o director.

A GravaciónA GravaciónA GravaciónA GravaciónA GravaciónAs gravacións realízanas

produtores musicais, que son osresponsables do resultado so-noro. Comproban coa partiturana man os resultados e introdu-cen as rectificacións pertinen-tes, controlando as mesturas,reverberación, axuste de fre-cuencias... Dirixen o equipo degravación, formado porenxeñeiros e técnicos, que sonos responsables de manexar osaparatos. O seu papel é creativoe deben ter unha perspectivada música moi completa. Ás ve-ces interveñen na realización debandas sonoras de películas,anuncios...O seu papel é fun-damental na retransmisión deconcertos en directo.

Rubén Costoya Sánchez

OS OFICIOSOS OFICIOSOS OFICIOSOS OFICIOSOS OFICIOSDDDDDA MÚSICAA MÚSICAA MÚSICAA MÚSICAA MÚSICA

Intres Musicais

OS INSTRUMENTOS INSTRUMENTOS INSTRUMENTOS INSTRUMENTOS INSTRUMENTOSOSOSOSOSDE CORDDE CORDDE CORDDE CORDDE CORDAAAAA

O violín é un instrumento de corda, un dosprincipais compoñentes da orquestra. O violín nace comounha combinación do rabel e da lira de braccio ecomeza a tocarse na Europa do séculoXVI. Trátase dun cordófono, posto que oson prodúcese ao vibrar as súas catroc o r d a s . Pertence á familia d ecorda segundo a clasifica- c i ó ntradicional.O seu tama- ñ ovaría segundo o in- t é r -prete, aínda que osmáis habituais m i d e nuns 35 cm de l o n g o .Está feito de madeirae as súas c o r d a sson de metal. O seudoce son re- alza tantoa música de c á m a r acomo a popular oumesmo o jazz. É uninstrumento moi populardebido á súa

expresividade.Outro

instrumento d ecorda moic o ñ e c i d o p o rtodos nós é o

violonchelo,que non é máisca un vio- l í nb a i x o q u ese toca e n t r ea s pernass e n - t a d o .Este m i d e

arredorduns 75cm. esúa apa-rición foiun pouco

posterior á do violín.Por último, o membro máis grande desta familia é

o contrabaixo. Mide uns 2 m. e tócase de pé. Ten,igual que os dous anteriores, catro cordas. Ecronoloxicamente podemos situalo paralelo aoviolonchelo.

Calquera destes instrumentos faise soar cun arco,feito de crins de cabalo, máis tamén se pode tocarpunteando as súas cordas.

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

69

IntresX

uño2005

Intres Musicais

RARARARARAY CHARLESY CHARLESY CHARLESY CHARLESY CHARLES

Ray Charles xorde denovo tras a película «Ray»protagonizada por JamieFoxx, que nos descobre aapaixonante vida do rei doSoul.

Este gran artista naceu(1930) na pobreza, nunha vilade Xeorxia onde os negrospertencían ao grupo dos máismiserábeis. A súa nai, ArethaRobinson, era unha orfa queaos 16 anos quedou embara-zada do seu pai adoptivo, queao pouco desapareceu parafundar outra familia; mentres,Aretha marchou da súa casae instalouse en Greenville(Florida), onde traballou delavandeira para sacar adiantea Ray e ao seu irmánpequeno, froito doutra rela-ción, que morreu afogado nunaccidente doméstico quedeixou traumatizado a Ray, in-capaz de reaccionar esocorrelo; na película ese ac-cidente é o evento centralda súa existencia. Nove me-

ses despois do accidente,Ray comezou a ter problemasnos ollos: vítima dun glauco-ma, aos sete anos xa perderatotalmente a vista. Unha ins-titución para cegos e xordos

axudouno a desenvol-verse na escuridade,e alí estudou música.

Q u e d o uorfo sendo menor deidade, pero grazas aosconsellos da súa naisoubo gañar a vidapolo zona de Florida,tocando o piano enbandas de todo tipo,pero logo se decatoude que desa maneiranon crecería musical-mente, e foise ácidade máis afastadade Florida, Seattle. Alícoñeceu a QuincyJones, daquelas untrompetista adoles-cente, que quedou

pasmado polo oído do pianis-ta e a súa capacidade paraorquestrar; foroncompañeiros musicais, e nanova cidade Ray chamou aatención do público negro porimitar como ninguén a NatKing Cole e Charles Brown. Ealí espertou o instinto comer-cial do propietario deSwingtime, un modesto selo

dos Ánxeles especializado enmúsica para afroamericanos.As primeiras gravacións deRay fixéronse en Seattle no1949, pero ao ano seguintexa usaba o seu propio nomenos Ánxeles.

Swingtime acabouvendendo o contrato de Raypor 2.500$ a Atlantic, a com-pañía dos irmáns Ertegun,dous turcos fascinados polosritmos negros.

En Atlantic, logrouerotizar o gospel, a músicada súa igrexa baptista. O granescándalo de moitos crentes,volvérono como unha profa-nación, unha blasfemia.Despois disto Ray Charlescomezou co rock and rollonde falaba do sexo sen nin-gún pudor.

Ray sempre foi unmullereiro, xogaba con variascartas, e o resultado foi unhaducia de fillos...recoñecidos.

En 1959 deixou Atlanticdespois de recibir un dosmellores contratos da histo-ria: ABC-Paramount pagáballeas gravacións e mostrábasexenerosa no reparto de be-neficios, con eles Rayrentabilizou a súa arte, eademais, comezaba a lanzara súas interpretacións decancións country. Esasgravacións establecéronocomo artista estadouniden-se, apreciado a ambos ladosda barreira racial.

Esta compañía taméntapaba a relación de RayCharles coas drogas, ata queuns axentes de aduanas en-contraron marihuana e heroí-na no seu coche cando re-gresaba de Canadá. Foi noti-cia en todo o mundo, e istofoi o que condicionou a Ray

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

70

Intres

Xuñ

o20

05

á hora de deixar os seus pro-blemas coa heroína, mais se-guía consumindo marihuanacon tranquilidade.

Para Ray a súacegueira non supuxoningunha barreira ao longoda súa vida diaria. Na súacasa ou no seu traballodesenvolvíase con tanta sol-tura que moitos visitanteschegaban a sospeitar que

Intres Musicais


JANIS JOPLINJANIS JOPLINJANIS JOPLINJANIS JOPLINJANIS JOPLIN(1943-1970)(1943-1970)(1943-1970)(1943-1970)(1943-1970)

A mellor cantantebranca da historia do blues,e tamén representante do“acid-rock”.

Este volcán, nacidonunha pequena vila de Texas(Port Arthur) no 1943,chegou á súa fin un 4-10-1970, pero a súa alma segueactiva. Era unha muller forte,que soportou críticas feroces,algunha delas feita con moimala intención, que soubosobrepoñerse a músicos quenon tiñan nin unha décimaparte do seu talento, era ca-paz de tumbar bebendo acalquera, e soubo gañar orespecto do mundo machis-ta.

finxía a cegueira. Para orde-nar os seus traxes usaba unpeculiar sistema, consistíaen marcar as solas dos za-patos e os traxes, istopermitíalle coordinar estilose colores á hora de vestirse.Cociñaba sen axuda e inclu-so resultou ser un excelentecociñeiro.

Foi proclamado O pai dosoul, pero sempre mantivounha distancia respecto a esamúsica. Durante os seus anosde esplendor non se adaptouao soul sureño nin seaproximou ao son Motown ouao son Filadelfia. Raycontinuou triunfando congrandes baladas country. Fixoversións dos Beatles ecomezou a ser moi familiarentre o público: participabaen comedias dos BluesBrothers ou Leslie Nielsen;

aparecía en campañas pu-blicitarias vendendo dendePepsi-Cola a outrosprodutos. Ray era unhapersoa maior que ía por li-bre e que perdera o compásestético e ideolóxico dosnovos tempos. Nin sequeracando a enfermidade se apo-dera del, renuncia á músi-ca. Pasa os seus últimosmeses rematando Geniusloves company, a colecciónde duetos que sería o seuéxito póstumo, e colaboran-do na película que nosdescobre a súa apaixonadavida e na que é interpretadopor Jamie Foxx - que grazasa esta extraordinaria inter-pretación recibiu o pasado 27de Febreiro o Óscar ao melloractor- rexurdindo de novo aimaxe de Ray Charles, quepermanecerá inmortal entrenós.

Natalia R.C. 1ºBAC

Janis triunfou e gañou.O 12 de agosto de 1970

foi a última vez que Janis sesubiu a un escenario, a

derradeira frase quepronunciou foi moi curiosa, foialgo semellante a unha últi-ma vontade: “Se aínda vosqueda enerxía, ide para acasa e gastádea en amar aquen comparta a vosa vidacon vós. Adeus”.

Foi unha lenda do rocke do blues, nacida e mortapara ser mito, un personaxeinmortal que posuía ese ex-cepcional, inexplicable ecativador punto de tolemia eque facía posible a súa vozcascada, desgarrada, sen-sual, imperiosa, burlona, des-amparada, obscena, vital,agresiva, vibrante... ¡nonexisten palabras para

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

70

Intres

Xuñ

o20

05

á hora de deixar os seusproblemas coa heroína, maisseguía consumindo mari-huana con tranquilidade.

Para Ray a súacegueira non supuxoningunha barreira ao longoda súa vida diaria. Na súacasa ou no seu traballodesenvolvíase con tanta sol-tura que moitos visitanteschegaban a sospeitar que

Intres Musicais


JANIS JOPLINJANIS JOPLINJANIS JOPLINJANIS JOPLINJANIS JOPLIN(1943-1970)(1943-1970)(1943-1970)(1943-1970)(1943-1970)

A mellor cantantebranca da historia do blues,e tamén representante do“acid-rock”.

Este volcán, nacidonunha pequena vila de Texas(Port Arthur) no 1943,chegou á súa fin un 4-10-1970, pero a súa alma segueactiva. Era unha muller forte,que soportou críticas feroces,algunha delas feita con moimala intención, que soubosobrepoñerse a músicos quenon tiñan nin unha décimaparte do seu talento, era ca-paz de tumbar bebendo acalquera, e soubo gañar orespecto do mundo machis-ta.

finxía a cegueira. Para orde-nar os seus traxes usaba unpeculiar sistema, consistíaen marcar as solas dos za-patos e os traxes, istopermitíalle coordinar estilose colores á hora de vestirse.Cociñaba sen axuda e inclu-so resultou ser un excelentecociñeiro.

Foi proclamado O pai dosoul, pero sempre mantivounha distancia respecto a esamúsica. Durante os seus anosde esplendor non se adaptouao soul sureño nin seaproximou ao son Motown ouao son Filadelfia. Raycontinuou triunfando congrandes baladas country. Fixoversións dos Beatles ecomezou a ser moi familiarentre o público: participabaen comedias dos BluesBrothers ou Leslie Nielsen;

aparecía en campañas pu-blicitarias vendendo dendePepsi-Cola a outrosprodutos. Ray era unhapersoa maior que ía por li-bre e que perdera o compásestético e ideolóxico dosnovos tempos. Nin sequeracando a enfermidade se apo-dera del, renuncia á músi-ca. Pasa os seus últimosmeses rematando Geniusloves company, a colecciónde duetos que sería o seuéxito póstumo, e colaboran-do na película que nosdescobre a súa apaixonadavida e na que é interpretadopor Jamie Foxx - que grazasa esta extraordinaria inter-pretación recibiu o pasado 27de Febreiro o Óscar ao melloractor- rexurdindo de novo aimaxe de Ray Charles, quepermanecerá inmortal entrenós.

Natalia R.C. 1ºBAC

Janis triunfou e gañou.O 12 de agosto de 1970

foi a última vez que Janis sesubiu a un escenario, a

derradeira frase quepronunciou foi moi curiosa, foialgo semellante a unha últi-ma vontade: “Se aínda vosqueda enerxía, ide para acasa e gastádea en amar aquen comparta a vosa vidacon vós. Adeus”.

Foi unha lenda do rocke do blues, nacida e mortapara ser mito, un personaxeinmortal que posuía ese ex-cepcional, inexplicable ecativador punto de tolemia eque facía posible a súa vozcascada, desgarrada, sen-sual, imperiosa, burlona, des-amparada, obscena, vital,agresiva, vibrante... ¡nonexisten palabras para

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

71

IntresX

uño2005

Intres Musicais

describila!, podemos describir a Janis enteiramente como ALMA. É a súa alma núa e limpa oque se percibe cando canta blues.

Foi a raíña das emocións ocultas, a voz dos corazóns torturados, unha muller que nonparecía deste mundo. Janis Joplin veu ao mundo, e o mundo namorouse dela.

Cando cantaba poñía o seu corazón, a súa alma e a súa vida na canción. Berraba,retorcíase, choraba, facía uso do pracer e da paixón...era sentimento puro o que exhalaba a súa voz. Aoremate dun concerto, estaba empapada en suor...

Morreu con apenas 27 anos porque quixo vivirao límite, experimentar todo o posible e vivir a vidafóra do escenario coa mesma intensidade coa queactuaba sobre el. Por iso se dixo de ela que noncantaba...”Janis sangraba”. A súa música está feitapara a emoción, para chorar, saltar, berrar e, sobretodo, gozar deste tesouro que nos deixou o mundo.

Janis Joplin foi unha moza extraordinariamenteintelixente, sensible e cunha gran capacidade paraaprender coñecementos novos, pero precisamente poresa mesma tendencia do seu carácter receptivo ácomprensión e á aceptación de todo aquilo que vía esabía, era enormemente vulnerable en tanto quecalquera demostración de hostilidade ou de incom-prensión cara a ela, facíaa sentirse rexeitada, e aquiloproducíalle unha gran sensación de confusión e de

dor. Isto explica a súa acusada tendencia a quitar a dor que lle producía sentirse rexeitadacon sustancias depresoras do sistema nervioso, é dicir, alcohol e drogas. Ela seguía a“ecuación”: música-drogas.

Tiña calidades como persoa culturalmente inquieta, que lía todo o que caía nas súasmans e que buscaba nas conversas cos seus compañeiros o debate.

Como todo gran artista, como todo gran talento, foi capaz de crear unha nova linguaxe,de reinventar a música e todo o que a rodeaba, como ela soubo facer no rock americano dosanos 60 e que nunca coñeceu o medo a transgredir, a innovar, a ser ela mesma; a súapersonalidade nunca foi lineal, nin previsible, nin axustada ao tipo de perfil no que podemosencarar á maioría das persoas. Janis Joplin é a día de hoxe un mito, unha lenda e unpersonaxe inmortal porque, sen dúbida, ela posuía ese punto de tolemia cativador que talvez conlevaba de maneira inequívoca a xenialidade que envolvía a súa inimitable forma decantar, de interpretar e de sentir a música, e que a envolvía a toda ela.

“Perla” (como lle chegaron a chamar os seus amigos) chegou a ser un personaxe acuxa figura podemos aproximarnos desde puntos de vista moi deferentes, e en cada undeles, vela á súa vez desde diferentes caras.

Nela atopamos unha alma que, a través da forza da súa voz e o seu sentimento foirecoñecida como unha das intérpretes de blues e rock máis grandes que existiron xamais, áaltura de nomes como os de Bessie Smith, Sarah Vaughan ou Billie Holiday.

Deixaba a súa pel, os seus sentimentos e a súa vida en cada canción. O blues, unhamúsica que é imposible tocar se non se sente no máis profundo do corazón, cobrou unhadimensión completamente nova na voz de Janis. Estremecía, conmocionaba e impactabacomo ningunha, porque vela cantar era vela sentir con tal intensidade a música que eraimposible non darse conta de que estaba deixando anacos da súa propia vida en cadaescenario.

Unha vida que non foi fácil, porque outro dos prismas desde os que podemos intentarcoñecer a Janis é desde a vida dunha moza nacida e criada no seo dunha sociedade

JANIS JOPLINJANIS JOPLINJANIS JOPLINJANIS JOPLINJANIS JOPLIN

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

73

IntresX

uño2005

Intres Musicais

ENTREVISTENTREVISTENTREVISTENTREVISTENTREVISTA A UN SUPERVIVENTE DA A UN SUPERVIVENTE DA A UN SUPERVIVENTE DA A UN SUPERVIVENTE DA A UN SUPERVIVENTE DAAAAA“MO“MO“MO“MO“MOVIDVIDVIDVIDVIDA MADRILEÑAA MADRILEÑAA MADRILEÑAA MADRILEÑAA MADRILEÑA”””””

1. Define á xuventude madrileña da época:Despois da morte de Franco, comeza a abrirse esa porta da liberdade que nunca

estivera aberta, con isto comeza o interese por todo. Había unha gran diversidade en cantoao estilo da xente que, segundo el, saía en “pandilla”, denominábanse “tribos urbanas”, habíamoitos tipos, entre eles: os “rockers” que eran un estilo como os protagonistas da pelí-cula Grease. Os da “new wave”, eran os innovadores da época, moi parecidosaos compoñentes do grupo musical Durán, durán. Os “punkys” os“heavys”, e…agora mesmo non lembro máis, estes eran os máis comúns.

2.¿Esa xuventude tiña algo especial que non teña a de agora?Esa xuventude reaccionou en busca da súa liberdade e das súas

canles de expresión despois de moitos anos de imposición. Era-mos novos e estabamos reple- tos desa ousadíaprovocadora que sempre nos dá a falta de i d a d ee a ausencia de prexuízos, non t i - ñamosnada que perder nin que gañar, e unhacidade, por fin, aberta ao cambioonde quedaban moitas cousas porfacer. A xente de agora xa ten todo o quequere e non valora esa liberdade, nin ningunhaoutra cousa, eles están pe- chados nun ámbito consumistae non fan nada por buscar cousas novas.

3.¿A movida foi tal e como se fala na actualidade dela?Si, penso que si, é algo moi próximo, así que recórdase

bastante, aínda que penso que os que non a viviron nonsaberían lembrala como é debido, un claro exemplo disto éo dos anos 60-70 en San Fran- cisco, o nacemento doshippies, que aínda que se recorden e se fale deles, osque non o vivimos non podemos falar diso tal e como foi.

4.¿Que música se escoitaba pola rúa?Como agora, había moitos tipos de música desde Elvis ata o máis

moderno, pero os grupos e artistas que máis éxito tiñan eran:Dentro do heavy e do rock, estaban: Led Zeppelin, AC / DC, Iron Maiden,

Barón Rojo, Burning, Leño, Eric Clapton, Emmerson...Entre o pop, había maioritariamente nacionais: Mecano, Radio Futura, Loquillo y los

Trogloditas, Gabinete Calligari, Alaska y los Pegamoides, Ramoncín el rey del pollo frito…Amaioría da música era de importación, tamén a había española, pero creada por influenciada estranxeira.

5.¿Consideras estes anos algo que se debe lembrar ou polo contrario como algo pasaxeirosen a máis mínima importancia?

Os que estivemos alí para vivila claro que a debemos lembrar, foi a nosa xuventude,pero os demais aínda que a queiran recordar, será diferente. Non é o mesmo vivilo queescoitalo. Algo como a movida habería que vivilo para poder falar de como foi realmente.

6.Dime en poucas palabras unha definición da movida:Irrepetible para aqueles que a vivimos. Tras a saída da ditadura, comezamos a coñecer

cousas que xamais imaxinamos que puidesen chegar a existir no Madrid dos 80.Unha época innovadora e, sobre todo, experimental.

Verónica Mouriño Sesto. B1B.

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

74

Intres

Xuñ

o20

05Intres Musicais

MELENDIMELENDIMELENDIMELENDIMELENDI

O 21 de xaneiro abría os ollos en Oviedo un meniñoque levantaría paixóns... ¡boas e malas! Puxéronlle Ramón,pero, por aquel entón, el xa prefería que o chamaran poloseu orixinal apelido: Melendi. ¡Iso xa indicaba que queríaser diferente aos demais!. E sempre loitou por conseguilo...

Súa irmá, un ano e medio maior que el, era a rapazaperfecta e exemplar da casa. En cambio, Melendi era orebelde, o anti-cole, o lacazán... ¡Tiña todo o que seuspais non aturaban! Mira que sufriron con el... ¡Cantas noitessen pegar ollo esperándoo na porta! ¡Cantas cartas dodirector con queixas polo seu mal comportamento!

De pequeno, quería ser futbolista e chegou a xogarno equipo da súa cidade, inda que xa escondía unha voca-ción, a música. Melendi tívoo clarísimo. Deixou os estudos,ben, máis ben invitárono a abandonar o instituto polassúas trasnadas... E comezou a traballar de camareiro epizzeiro. Foi entón cando comezou a frecuentar locais noc-turnos e a meterse na música máis que nunca... En cantopuido, independizouse en Oviedo, inda que non deixou dedar tumbos. E é que Melendi quería dedicarse á música,

pero non tiña cartos e estaba só... Fixo moitas trasnadas. Foise a Segovia a traballar nunhafeira de xamóns e chegou a fuxir a Ibiza ¡por unha rapaza!

Menos mal que en xaneiro de 2001 atreveuse por fin a montar un grupo: “Bosque deSherwood”. Loitou por sacalo adiante, mesmo deron varios concertos en Oviedo, pero nonsaíu ben...¡Non podía tirara toalla!e decidiu escribir tres temas super persoais: “Sin noticiasde Holanda”, “Vuelvo a traficar” e “El informe del forense”.E gravou unha maqueta na súacasa por se algún día alguén quería escoitala. Unha tarde de abril de 2002 Melendi estabatraballando de camareiro nun local e viu entrar o responsable dunha discográfica. Viñafacerlle unha proba a un compañeiro, pero el aproveitou para tocar os seus temiñas eensinarlle o seu estilazo. O cazatalentos alucinou e viu nel unha futura estrela do popflamenco e a rumba canalla. Por iso, á semana seguinte chamárono para darlle unnotición...¡Íase a Madrid a gravar un disco! Entre agosto e setembro do 2003, meteuse nosestudios Oasis e deixou a pel para que o seu primeiro álbum vira a luz.¡E viuna!A discográficanon lle fixo moita promoción e case ninguén o coñecía ao principio, pero Melendi non paroude traballar ata conseguilo.¡E arrasou co seu disco!E iso que dicían que era lacazán e unrapaz malo. Pois demostrou que diso non tiña nada.

Tania e Nuria

O irreverente cantante de Oviedo, Ramón Melendi é capaz de refundir a rumba máiscanalla co flamenco rock máis auténtico. Apuntaba maneiras para ser futbolista, pero aguitarra, sen dúbida, golpeoulle o corazón. O seu primeiro disco “Sinnoticias de Holanda” logrou alcanzar os primeiros postos nas listas deventa grazas ao tema “Con la luna llena”, sintonía oficial da volta ciclistaa España 2004.

A continuación, “Que el cielo espere sentao” xa está na rúa dendeo pasado mes de abril. Abandonadas as rastas e adoptando un lookmáis atractivo, presenta como credencial o que será unha nova bomba,o seu primeiro sinxelo “Caminando por la vida”, unha rumba de aireoptimista que cala fondo á primeira.

Ana Méndez Asorey. B1A.

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

75

IntresX

uño2005

Intres Musicais

CANTCANTCANTCANTCANTANTEANTEANTEANTEANTE, COMPOSIT, COMPOSIT, COMPOSIT, COMPOSIT, COMPOSITOR, POETOR, POETOR, POETOR, POETOR, POETAAAAA...............

Joaquín R. Martínez Sa-bina nace en Úbeda (Jaén)en 1949, e con só catorceanos comeza a facer os seusprimeiros poemas e a ler au-tores como Marcusse,Proust...

Aos dezaseis anos for-ma a súa primeira banda,“Merry Youngs”, queversionaba a Elvis, ChuckBerry, etc.

Nun principiomatriculouse na Universidadede Granada para estudarFiloloxía Románica, pero en1968, durante o estado deexcepción, seu pai, comisa-rio de policía, recibe a ordede detelo.

Tense que exiliar ata oano 1977 en Londres por pórun cóctel molotov nunha su-cursal bancaria como protes-ta polo proceso de Burgos.

Da súa época inglesa,son moitas as anécdotas queconta, actuou ante GeorgeHarrison no seu aniversario,recibindo unha propina de cin-co libras, e durante dous anosfoi “squatter” (ocupa).

De volta en España,comeza a actuar en pequenospubs madriliños e aparece enprogramas de televisión que

lle van dando certa fama. Omáis destacable destescomezos foron as súasactuacións en “LaMandrágora” con J.Krahe eAlberto Pérez.

Como dato a destacar,direi que antes que comocantante, no mundo da mú-sica foi coñecido como grancompositor. En 1979 AntonioFlores grava unha canción deSabina, “Pongamos que ha-blo de Madrid” converténdoaen número un dos 40principais. Serían moitos osque posteriormente tamén sebeneficiarían do talento deJoaquín: Miguel Ríos, Ana Be-lén...

É coñecido o seu laborsocio-político, participa nasfestas para o referendo daOTAN, actúa en mitins políti-cos, etc.

En 1986 temos a primeirareferencia poética de Joaquín,a Deputación de Granada pu-blica “De lo contado y susmárgenes” con poemas escri-tos inéditos. Será no 2000cando apareza a súa primeirabiografía autorizada JoaquínSabina. Perdonen la tristeza,de Javier M. Flores.

Desde logo é un homepolifacético; fixo pequenospapeis en series de televisióne en películas de cine, a últi-ma no ano 2004, “Isi & Disi”,escribe tamén unha columnasemanal en Interviu, titulada“Esta boca es mía”, tamén sededica á hostalería, sepasades por Madrid nondeixedes de ir á “La Cantinade la Mordida”.

Da súa vida privada, sóresaltar que baixo esa apa-rencia de home débil e inclu-so pouco atractivo, está un

conquistador nato, tivo dúasfillas con Isabel Oliart.

A súa saúde... precaria;no 2001 sofre un leve infartocerebral, o que o leva a to-mar unha gran decisión, istodixo na súa biografía: “Segu-ramente cerrará alguna fábri-ca de tabaco por mi culpa,porque, señores, están vien-do a un ex-fumador “. No2003 diagnostícanlle unhagrave lesión nas cordasvocais. Os rumores que falanda súa suposta adición a dro-gas como a cocaína sempreforon en aumento e inclusose chegou a dicir que o seudeterioro físico era porquepadecía SIDA, algo que nun-ca se chegou a confirmar.

Da súa faceta como can-tante, quizais a máiscoñecida, vou intentarresumila o máximo posíbel,

pero pensade que son casetrinta anos de carreira pro-fesional.

O seu primeiro elepé “In-ventario” ve a luz en 1978, ea partir de aquí sucédense osdiscos, en 1980 “Malas com-pañías”, “La Mandrágora”

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

76

Intres

Xuñ

o20

05

BELINDBELINDBELINDBELINDBELINDAAAAABelinda é unha rapaza

que cos seus 15 anos xa estátriunfando en parte do mun-do co seu primeiro disco quese chama coma ela. Naceu o15 de Agosto do 1989, poloque é Leo, en España, perocon 4 anos marchou paraMéxico!! Por iso se consideramexicana, aínda que os seusavós son españois. Mide 1´67cm. e pesa 50 Kg.

Nos seus días libresgústalle compoñer canciónse saír coas súas amigas afestas como calquera mozada súa idade. Tamén lle gus-tan moito os deportes extre-mos, ir de compras e, sobretodo, ama a súa música.Soña, como case todo o mun-

(1981), “Ruleta Rusa”(1983), “J.S y viceversa”(1985), en 1987 consolídaseo seu éxito vendendo500.000 copias de “Hotel,dulce hotel”, sucédense oséxitos: “El hombre del trajegris” (1988), “¡Con un par!”(1990), chega ao millón decopias con “Física y Quími-ca” (1992) e en 1994, feitohistórico en España, sae ávenda “Esta boca es mía” da

“Los ingredien-tes que debe reuniruna buena canciónson una buena letra,buena música, buenainterpretación y algomás. Ese algo más,nadie sabe en quéconsiste, pero es loque te llega dentro”.

Joaquín Sabina.

Intres Musicais

CANTCANTCANTCANTCANTANTEANTEANTEANTEANTE, COMPOSIT, COMPOSIT, COMPOSIT, COMPOSIT, COMPOSITOR, POETOR, POETOR, POETOR, POETOR, POETAAAAA...............

que se venden 80.000 co-pias na primeira semana;pasa o mesmo con “yo, mi,me, contigo” (1996). No 98canta, xunto a Fito Páez“Enemigos íntimos”, e comose o título fose unha premo-nición, as discrepancias en-tre os dous cantantes fixosuspender a xira.

En 1999 publicouse “19

días y 500 noches” (o meufavorito), que gañou catroPremios da Música da SGAE(incluíndo mellor autor, artis-ta pop, disco e canción)ademais de conseguir o On-das 2000 á mellor canción. No2002 aparece “Dímelo en lacalle” e no 2003 artistasfemininas interpretanalgunhas das súas canciónsen “Sabina entre todas lasmujeres”.

Na actualidade está co-laborando en discos como“Neruda en el corazón”, “ytodo vanidad” e con artistascomo Café Quijano. E algo doque está moi orgulloso,encargáronlle a composicióndo single do Himno do Cen-tenario do Atlético de Madrid,“Motivos de un sentimiento”.

María Taboada. B1A.

do, coa paz mundial e conque a súa música chegue aoscorazóns de todas aspersoas. Odia o maltrato aosanimais, porque ela ten unchihuahua chamado Bambi,que lle fai moita compañía edivírtese moito coas súastrasnadas. Tenlle medo ásinxeccións. Por todo isto epola súa música é xa un mo-delo a seguir polas rapazasnovas.

No seu disco aparecen14 cancións incluíndo unhacon Andy y Lucas, No Entien-do. Despois de gravar estevídeo xuntos fixéronse moiamigos, a ela impresionoulleo talento dos gaditanos. Tra-ta temas sobre todo amoro-

sos, que combina con músi-ca pop-rock.

Olalla Vázquez Varela,Marta Pájaro Varela, Iria

Arias Pintor.

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

77

IntresX

uño2005

Intres Deportivos

FERNANDO TFERNANDO TFERNANDO TFERNANDO TFERNANDO TORRESORRESORRESORRESORRES

Este rapaz con só 20 anos xa se converteu nunha estrela futbolís-tica e en todo un ídolo para todas nós. Naceu o 20 de marzo de 1984 nacidade de Madrid, aínda que ten raíces galegas xa que os seus avós sonde aquí, concretamente da pequena aldea de Gastrar, onde tamén comezouo seu interese polo fútbol con só catro anos.

É un dos moitos futbolistas solidarios, pertence a moitas ONGs esobre todo gústalle axudar aos máis pequenos, por exemplo este pasa-do Nadal participou na campaña “Un neno un xoguete”. Ademais partici-pa coa Fundación Talita, con Crecer Xogando, con Oliver Mayor e naorganización do tamén deportista Lance Amstrong.

O grupo que máis lle gusta é “El canto del loco” e ademais é moiamigo de Dani, o cantante do grupo. Sempre intenta ir a todos os concertos e o último CD quecomprou foi o seu directo.

Moitos din del que é o Beckham español, xa que ademais de ser o ídolo das rapazas é oexemplo a seguir dos rapaces. Son moi coñecidos os seus cortes de pelo: mechas louras,extensións, cresta, pelo de punta… ademais de todo isto encántalle a moda, entre os seusfavoritos están Custo, Replay, Dolce & Gabbana, Hugo Boss e Pepe Jeans, do que é imaxeeste ano!!! A pesar de todo isto el afirma que non gasta moito diñeiro en roupa, que só comprao que lle senta ben. Ademais da roupa gústanlle os reloxos grandes.

Cando chegou á maioría de idade, cumpriu un dos seus antollos: sacar o carné deconducir, sacouno con bastante facilidade. Ao conseguilo comprou un impresionante Porsche,aínda que o acaba de cambiar por un potente Hummer.

No seu tempo libre ten unha adicción: a Play Station. Torres non ten suficiente co seutraballo e cando chega á casa engánchase á máquina. Ademais outra das súas afeccións éxogar ao billar, que por certo se lle dá moi ben.

Olalla Vázquez Varela, Marta Pájaro Varela, Iria Arias Pintor.

ANÁLISE DANÁLISE DANÁLISE DANÁLISE DANÁLISE DA LIGAA LIGAA LIGAA LIGAA LIGANestes intres a Liga das estrelas non pode estar máis interesante. F.C.Barcelona e Real

Madrid son os principais clubs que están en boca da xente á hora de formular as apostas conrespecto a onde irá parar o título ligueiro.

A miña opinión, baseada na realidade da clasificación, é que o título ligueiro finalmenteserá acadado polo Barça, xa que é un equipo moi sólido comezando polo porteiro que, conCasillas, é dos mellores de España. A defensa esta marcada por xogadores de tanta autoridadee potencia como Puyol. No Centro do campo destacan a calidade e visión de xogo de Xavi queacadará o seu froito en forma de goles coa dianteira mellor do mundo.

Son moitos os puntos que separan a este equipo dos “Galácticos” de Florentino Pérez.Non vexo capaz o Madrid de acadar o liderato a pesar de contar con figuras tan determinantescomo Zinedine Zidane, Luís Figo, Ronaldo...que contan coa fama mundial tanto polas súasactuacións coas seleccións como polo seus anuncios publicitarios.

O DEPOR estou practicamente seguro de que acadará postos de Europa porque ten quedemostrar que segue sendo un dos mellores clubs en todo o mundo.

Remato facendo referencia á abraiante tempada do Celta de Vigo e a situación dosdemais equipos galegos.

Coido que para o próximo ano poderemos gozar do derbi que tanto nos gusta aosafeccionados galegos. Non está en tan bo momento o Pontevedra que, como non poña aspilas, non vai manter a categoría o próximo ano. Tamén é certo que está a ser moi prexudicadopolas situacións arbitrais e pola mala sorte. Respecto ao Racing de Ferrol, coida destacar aimpresionante actuación de Mario Bermejo, o “pichichi” da segunda división. O Racing fixounha primeira volta moi boa e agora parece ver cumprido o seu obxectivo, a permanencia.

RAFA.1ºBAC C.

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

78

Intres

Xuñ

o20

05Intres para desconectar

“““““UN POUCO DE FÍSICAUN POUCO DE FÍSICAUN POUCO DE FÍSICAUN POUCO DE FÍSICAUN POUCO DE FÍSICA...”...”...”...”...”

A LA LA LA LA Lei de Murphyei de Murphyei de Murphyei de Murphyei de Murphy.....

Baseándonos en que os gatos sempre caen de pé e as tostadas polo lado damanteiga (unha das leis de Murphy); se atamos unha tostada ó lombo dun gato, untámolae deixamos caer o felino, ¿Por que lado o fará?

Respostas:Respostas:Respostas:Respostas:Respostas:1. Obviamente non cae, ao ser a lei de Murphy inquebrantable ao igual que a lei dagravidade, quedarán suspendidas no aire xirando eternamente.

2. Todo depende do prezo da alfombra, se custou un “wevo” mancharase de manteiga.Se o gato e a alfombra son persas, é probable que se alíen para evitar a mancha.

3. Hai un caso no que non se cumpre a lei de Murphy: “Ao realizar o experimento só, esen medios para acreditalo”.

Exames de institutoExames de institutoExames de institutoExames de institutoExames de institutoRespostas de exames de institutoRespostas de exames de institutoRespostas de exames de institutoRespostas de exames de institutoRespostas de exames de instituto-A catedral de León:Foi construída polos romanos grazas a un arquitecto americano.

- Formación das cordilleiras:As montañas non se forman en un ou dous días, tardan moito tempo en formarse.

- ¿Que é a atmosfera?:A atmosfera é o sitio onde se encontran os procesos atmosféricos como as nubes. Nestaparte prodúcense os raios sísmicos, que son aqueles que producen os terremotos e otemblamento da terra.

- Movementos do corazón:De rotación ao redor de si mesmo e de traslación ao redor do corpo.

- Círculo:É unha liña pegada polos dous extremos formando un redondel.

- Averiguar se é primo o número 2639:Pa´ min este número é primo porque creo que non hai ningún númeroque dividido por este número que é 2639 nos dea exacto. Se vostede veque está mal corríxao.

- Primeira lei de Mendel:Mendel era un home que durante toda a súa vida dedicouse ó cruce das plantas. Das súasexperiencias fixo un libro pero publicárono nunha encadernación mala e a xente non seenterou. Despois de Mendel dúas persoas descubriron o mesmo que el sen sabelo e vironque perderan o tempo inutilmente.

-O anarquismo;É unha ideoloxía racional e astrinxente.

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

82

Intres

Xuñ

o20


FFFFFAAAAACER FELIZ A UNHA MULLER ÉCER FELIZ A UNHA MULLER ÉCER FELIZ A UNHA MULLER ÉCER FELIZ A UNHA MULLER ÉCER FELIZ A UNHA MULLER ÉDODODODODOADOADOADOADOADO.....SÓ NECESITSÓ NECESITSÓ NECESITSÓ NECESITSÓ NECESITAS SER:AS SER:AS SER:AS SER:AS SER:

AmigoCompañeiroAmanteIrmáPaiMestreEducadorCociñeiroMecánicoDecorador

EstilistaSexólogoPsicólogoAudazPrudenteSimpáticoAtléticoCariñosoAtentoIntelixente

CreativoDoceAmbiciosoForteComprensivoToleranteCapazValenteFiableApaixonado.

E sobre todo moi solvente!!

Da mesma forma , hai que poñer atención en:Da mesma forma , hai que poñer atención en:Da mesma forma , hai que poñer atención en:Da mesma forma , hai que poñer atención en:Da mesma forma , hai que poñer atención en:a.- Non ser celoso, pero tampouco desinteresado.b.- Levarse ben coa familia, pero non prestarlle máis atención que a ela.c.- Darlle un espazo, pero ao mesmo tempo preocuparse por onde andou.

Recordar as datas de/a:Recordar as datas de/a:Recordar as datas de/a:Recordar as datas de/a:Recordar as datas de/a:AniversarioAniversario de noivosAniversario de vodaGraduaciónO santoMenstruaciónPrimeiro bicoCompromisoAniversario do irmán máis apreciadoAniversario dos avósE da amiga máis querida.

E seguir isto ao pé de letra non asegura o 100% da felicidade dela, xa que isto podelevar a que se sinta inmersa nunha vida sofocante causada pola perfección.E FUGARSE CON CALQUERA DESGRACIADO VIVIDOR QUE ESCONTREE FUGARSE CON CALQUERA DESGRACIADO VIVIDOR QUE ESCONTREE FUGARSE CON CALQUERA DESGRACIADO VIVIDOR QUE ESCONTREE FUGARSE CON CALQUERA DESGRACIADO VIVIDOR QUE ESCONTREE FUGARSE CON CALQUERA DESGRACIADO VIVIDOR QUE ESCONTREPOR AÍ.POR AÍ.POR AÍ.POR AÍ.POR AÍ.DIXO DEUS:DIXO DEUS:DIXO DEUS:DIXO DEUS:DIXO DEUS: ¡AMÁDEAS!¡AMÁDEAS!¡AMÁDEAS!¡AMÁDEAS!¡AMÁDEAS!PERO NUNCA DIXO QUE HABÍA QUE ENTENDELAS.PERO NUNCA DIXO QUE HABÍA QUE ENTENDELAS.PERO NUNCA DIXO QUE HABÍA QUE ENTENDELAS.PERO NUNCA DIXO QUE HABÍA QUE ENTENDELAS.PERO NUNCA DIXO QUE HABÍA QUE ENTENDELAS.

FFFFFacer feliz un home é moito máisacer feliz un home é moito máisacer feliz un home é moito máisacer feliz un home é moito máisacer feliz un home é moito máisdoado:doado:doado:doado:doado:

SexoSexoSexoSexoSexoComidaComidaComidaComidaComida

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

84

Intres

Xuñ

o20


UN ADEUS Á ROLEYUN ADEUS Á ROLEYUN ADEUS Á ROLEYUN ADEUS Á ROLEYUN ADEUS Á ROLEY

Seguro que moitos de vós ao ler, ver ou simplementeescoitar este nome, A Roley, xa saberedes ao que me estoua referir ou, mellor dito, do que vou falar neste novo númerode Intres , pero para quen non o saiba, estoume a referir áhamburguesería máis popular e coñecida en Melide.

Aínda que os máis cativos non a coñeceredes, e refíromea non visitala con frecuencia, como a visitamos os da miñaidade.

Pero vós, os outros, si quesabedes que local é este, por-que... ¿quen non foi algunha vezcomer á Roley? ¿Quen non pasoua comer un sábado á noite antesde ir para a casa? Pois, o quemáis e o que menos, xa pasamostodos, ¡e como se agradecíaneses bocadillos, as patacas fritascon salsa rosa...! Eses si que eranalmorzos antes de ir para a casa.

Non sei o que fariades vóscando tiñades tempo libre, peroseguro que tiñades un local pre-

ferido para pasar a tarde ¿si ou non?, pois o meu local, comoo dos meus compañeiros, era a Roley. Nós alí pasamos tar-des de verán, de inverno... etc. naquel curruncho ondepasabamos desapercibidos da xente que entraba, e, sobretodo, ese local era onde iamos fumar os nosos primeiroscigarros ás escondidas dos nosos pais, e o noso amigo Ma-nolo, o dono da Roley, non lles dicía nada, sempre nos encu-bría en todo.

E con isto, o que quero é transmitir un Adeus á Roley eun ata sempre a Manolo e á súa Senhor (señora), seguroque vos estaredes a preguntar ¿por que un adeus? porque aRoley pechou as súas portas para sempre, e ¿cando pechou?pois esta Semana Santa.

¡¡¡ADEUS, ROLEY!!! ¡¡¡ATA SEMPRE, MANOLO!!!Ángel Neira Carril

OS ADOLESCENTESOS ADOLESCENTESOS ADOLESCENTESOS ADOLESCENTESOS ADOLESCENTESNestes tempos estanse a observar moitos malos tratos a causa dos homes que

só nos queren ás mulleres para que traballemos e fagamos o que eles queiran.Tamén existen problemas de embarazos entre adolescentes, que se preocupan

diso cando o problema non ten remedio.A xuventude quere ter un corpo que se axuste á moda, un corpo de modelo.

Deixan de comer para perder peso e fan moito exercicio para adelgazar e isto trae comoconsecuencia enfermidades como a bulimia e a anorexia, que poden producir incluso amorte. Así que ¡vivide a vida!.

Natalia Penas Mato S3B.

VIDEOVIDEOVIDEOVIDEOVIDEOXXXXXOGOSOGOSOGOSOGOSOGOS

Se hai un xogo que me-rece a categoría de clásico,é, sen dúbida, “Los Sims”, unsimulador social que ten ohonor de ser o videoxogo máisvendido da historia. Os fansdeste particular “Gran Herma-no” están de noraboa, postoque unha nova edición sairáá venta proximamente.

Ana Méndez Asorey.B1A.

TELEFONÍATELEFONÍATELEFONÍATELEFONÍATELEFONÍAMÓBILMÓBILMÓBILMÓBILMÓBIL

Por fin o oviño con cá-mara!! Si!! Como o les,Siemens sacou o oviño concámara (SL65),o móbil máis es-perado. Posúeun orixinaldeseño contapa deslizanteque, ao abrirse,descobre un te-léfono coas últimasprestacións, cámara de fo-tos e de vídeo!! Agoraagardaremos polo oviño concámara e mp3!!

Ana Méndez Asorey.B1A.

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

86

Intres

Xuñ

o20

05Intres do Instituto

AFORRO ENERXÉTICOAFORRO ENERXÉTICOAFORRO ENERXÉTICOAFORRO ENERXÉTICOAFORRO ENERXÉTICO

Durante o presente cursoestivo a funcionar un grupo detraballo que baixo o título “¿Éposible un modelo económicosostible sen eficiencia e aforroenerxético?” .As principais conclusións ásque chegou son as seguintes:

� � Reafirmámonos na impor-tancia que para acomunidade educativa, enomeadamente para oalumnado, teñen todosestes temas relacionados coaforro enerxético, coa efi-ciencia enerxética, cos modelos económicos posibles e co desenvolvemento sostible.

� � Constatamos a potencialidade, que para a introducción destes aspectos nas preocupaciónsdo alumnado, posúe o traballo interdisciplinario e globalizado, ademais de como meca-nismo de presentación da complexidade e implicacións da problemática medioambiental.

� � Salientamos a necesidade de introducir prácticas de aforro e eficiencia enerxética noscentros, como un medio máis para concienciar ó alumnado en particular, e á comunidadeeducativa en xeral, sobre a virtualidade destas prácticas para aspirar a undesenvolvemento económico respectuoso co medio ambiente.

� � Asumimos a importancia de iniciar canto antes, no momento en que chega alumnadonovo ó centro, as actuacións neste campo para que no decorrer do tempo se vaiansedimentando actitudes e valores que asuman a importancia que para o futuro terán asprácticas de aforro e eficiencia enerxética.

� � Comunicamos que a rea-lización dunha auditoríaenerxética ó Centro, por par-cial e imperfecta que sexa, éde vital importancia paradescubrir usos e prácticascontraindicadas e incidir nasmedidas convenientes queimpliquen un maior aforro eun uso máis eficiente daenerxía sen perda deconfortabilidade.

� � Informamos á comunidadeeducativa sobre a importan-cia de practicar, no Centro,nos fogares, no Concello, encalquera instalación sexa re-sidencial ou non, medidas de

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

87

IntresX

uño2005

Intres do Instituto


eficiencia e aforro enerxético.

� � Subliñamos a necesidadede abordar desde unha ópti-ca interdisciplinaria osestudos sobre estes temas,e salientamos aoportunidade que isto podesupoñer para o aumento dac o o r d i n a c i ó ninterdepartamental no Cen-tro.

� � Declaramos que non seráposible un desenvolvementoeconómico sostible,respectuoso coa Natureza, senon se practican da formamáis eficaz posible medidasde aforro e de eficiencia

enerxética. Neste sentido aspiramos á introducción dun novo modelo enerxético baseadonos seguintes aspectos:

a) Suficiencia: hai que consumir menos, é básico transmitir esta idea ó alumnado.b) Eficiencia: hai que facer máis, producir máis con menos enerxía; hai que introducir nasociedade as ideas e a filosofía do chamado factor 4, que consiste, basicamente, enduplicar o benestar coa metade dos recursos naturais.c) Na aposta decidida polo desenvolvemento das enerxías renovables. En consecuencia:

� Apoiamos o uso e a potenciación de fontesde enerxía renovables (eólica, solar térmi-ca, solar fotovoltaica, mareomotriz,xeotérmica e biomasa) no camiño de conse-guir alternativas enerxéticas viables ásfontes de enerxía convencionais (petróleo,carbón e gas natural). Neste sentidoanceiamos que as alternativas enerxéticasconsideradas de futuro por constituír fontesenerxéticas limpas, razoablemente segurase, practicamente, inesgotables, como son axeración de hidróxeno como combustible apartir de fontes renovables e a obtención deenerxía eléctrica a partir da reacción nuclearde fusión, sexan impulsadas polos poderespúblicos, aportando fondos para a investigación que faciliten e impulsen a introducciónde financiamento privado en I+D nestes campos1 , no camiño de obter estas fontes de

1 Sabemos que cando se aposta decididamente por unha tecnoloxía, invertindo o que sexa necesario,aportando recursos humanos e materiais provintes tanto do ambito estatal como privado, os resultadosnon tardan en aparecer. Temos o caso paradigmáticos das baterías para os terminais da telefonía poronda. Cando se descubriron oportunidades de negocio e se apostou fortemente por esta tecnoloxíaaoportando fondos e recursos para a investigación, pronto se produciron os resultados desexados.

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

88

Intres

Xuñ

o20



enerxía o antes posible2 .

� � Reclamamos que as Administracións pú-blicas, e preferentemente para nós aConsellería de Educación e Ordenación Uni-versitaria, asuman as prácticas de aforro eeficiencia como un factor máis de calidadenas súas actuacións e actividades. Aninguén se lle escapa o extraordinario efec-to negativo que transmiten e a imaxe dedescontrol e malgasto que trasladan, certasconductas, certas formas de proceder e ac-tuar que se producen nas oficinas e de-pendencias públicas, con total desprezo deica prácticas e usos enerxéticos minimamentecomprometidos coa saúde medioambiental do planeta.

� � Recomendamos á Dirección do centro que, na medida en que os recursos orzamentarioso permitan, tome medidas encamiñadas a aumentar as prácticas de aforro e eficienciaenerxética no Centro. Entre outras propoñemos:

a) Instalar progresivamente termóstatos nas súas dependencias.b) Apagar algúns radiadores situados preto das portas de acceso nos corredores daplanta baixa.c) Colocar entre as paredes e os radiadores paneis de chapa de madeira forrados depapel de aluminio en todos os radiadores do Centro.d) Instalar progresivamente balastros electrónicos nos equipos de iluminación.e) Instalar sensores de apagado automático en certas dependencias do Centro.f) Adquirir paneis fotovoltaicos de silicio policristalino para uso didáctico.

Como unha das activi-dades da campaña deconcienciación que sedesenvolveu entre oalumnado convocáronsedous certames dos que aseguir imos a dar unha moibreve referencia:

A título individual foiconvocado un concurso paraelaborar e deseñar unhapostal de nadal que estivesecentrada no aforroenerxético, ou ben no mal-gasto que as veces se fai daenerxía. O gañador foi oalumno de 4º de ESO Alber-to Vilariño Tarrío. O seu pre-

mio consistiu nun lote depilas recargables co seucorrespondente cargador.¡Parabén!

A título colectivoconvocouse un certame en-tre os grupos de 1º e 2º deESO. O obxectivo era prac-ticar na aula medidas deaforro e eficienciaenerxética. A clase queresultou gañadora, porestreito marxe pois todos osgrupos tiveron uncomportamento excelente,foi a de S1D. O premioconsistiu nunha viaxe á vilaourensá de Allariz. Visitouse

a fermosa vila así como di-ferentes instalacións relacio-nadas coa xeneración deenerxía eléctrica (central debiomasa e minicentral hi-dráulica), con actividades eindustrias tradicionais (mu-seos do xoguete, de fábri-cas de curtidos e do procesodo liño) ou con oficios rela-cionados co agro e agandería (ecoespacio doRexo).

Miguel A. RodríguezMéndez

Coordinador

2 Consideramos que o proxecto internacional ITER (Reactor Internacional Termonuclear Experimental)pode ser, en tanto que suporá, de ter éxito, a solución do problema enerxético do mundo, o inicio do findas restriccións enerxéticas ó desenvolvemento económico.

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

85

IntresX

uño2005

Intres para desconectar

O V O I D E E P Q UU O Q U E I X A R DR V G A F E A T I AI O A D I O V O L PV I F Q U E V E R AE D A V I O U R I RR E S E E V E R D EI D I C V O V O I DA A N E D I T O D ES S M R T D E R C E

G S T V A C E D OD C Z A L P C T RZ H A A T S E S MD I F E E H R N SO R Ñ O G F F S EL L B U O T G H SO O P C A Ñ V T EA R N Z C J S O AS E I R E C U A R

ENCRUCILLADOSENCRUCILLADOSENCRUCILLADOSENCRUCILLADOSENCRUCILLADOS...E SOP...E SOP...E SOP...E SOP...E SOPASASASASAS

Busca nesta sopa 6 palabras coa axudadas súas definicións.

Persoa que da mala sorte: _ _ _ _Arte dos ourives: _ _ _ _ _ _ _ _ _Que ten forma de ovo:_ _ _ _ _ _Acto de queixarse: _ _ _ _ _ _Entrar en calor: _ _ _ _ _ _Cor da herba fresca: _ _ _ _ _

Natalia Penas Mato. S3B

Descubre nesta sopa as palabras que secorresponden coa súa definición.

PoetaSono que se fai despois do xantar (aorevés)Falar con seseoRetrocederPreparar un molde para facer o baleirodunha parte dun edificioEnganoAve mariñaAntes do tempo esperado

13

28

674

9

5

ENCRUCILLADOENCRUCILLADOENCRUCILLADOENCRUCILLADOENCRUCILLADO

Verticais1. Tipo de vivenda3. Sei máis un4. Animal rumiante6. Cada peza dura e ríxida que forma oesqueleto dos vertebrados

Horizontais2. Despedida5. Tipo de uva7. Auga en estado sólido8. Adán e...9. Recipiente para beber

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

89

IntresX

uño2005

Intres do Instituto

OS GRAFOS DO PAOS GRAFOS DO PAOS GRAFOS DO PAOS GRAFOS DO PAOS GRAFOS DO PAVILLÓN NOVILLÓN NOVILLÓN NOVILLÓN NOVILLÓN NOVVVVVOOOOO

1º «BAL1º «BAL1º «BAL1º «BAL1º «BALONCESTONCESTONCESTONCESTONCESTO»O»O»O»O»Este grafo é un dos mellores, segundo a opinión dalgúns

compañeiros. Empregouse nel un degradado azul-amarelo-azul,uns bordes laranxa, unhas sombras negras e uns brillos de corbranca. A súa elaboración foi bastante dificultosa porque:

·Posta a punto do autor despois dun tempo sen pintar.·1ª toma de contacto cos materiais.·Moita xente que se amoreou para presenciar o espectáculo.

2º «FÚTBOL»2º «FÚTBOL»2º «FÚTBOL»2º «FÚTBOL»2º «FÚTBOL»Un dos peores, segundo a miña opinión, xa que os materiais

deixaron moito que desexar. A combinación de cores baseousenun fondo amarelo con lunares laranxa, uns bordos-sombravermellos, todo isto resaltado con negro e potenciado conbrillos de cor branca.

Problemas: Houbo que ensanchar os bordos en negro posto que na primeira pasadaescorregaron uns chorros de pintura pola parede e quedaban fatal.

3º «BÁDMINT3º «BÁDMINT3º «BÁDMINT3º «BÁDMINT3º «BÁDMINTON»ON»ON»ON»ON»Bastante positiva a opinión dos compañeiros sobre este

grafo, aínda que eu non quedei satisfeito de todo. Caracterízasepola súa simpleza, xa que está feito unicamente de cor verde,bordes negros e amarelos, e brillos en branco.

Problemas: O amarelo dos bordos non cubría ben o verdedo fondo e houbo que aplicar negro por enriba.

4º «4º «4º «4º «4º «VVVVVOLEIBOL»OLEIBOL»OLEIBOL»OLEIBOL»OLEIBOL»Para min o mellor, posto que tiven un axudante de excep-

ción, Daniel Mella, o cal, aínda que non prestou moita axuda, sique influíu no bo “rollo” que alí se formou mentres se pintaba.Utilizouse o violeta e o azul para o fondo, laranxa como borde,e branco facendo de brillo.

5º «A5º «A5º «A5º «A5º «ACTIVIDCTIVIDCTIVIDCTIVIDCTIVIDADES NA NAADES NA NAADES NA NAADES NA NAADES NA NATUREZA»TUREZA»TUREZA»TUREZA»TUREZA»Este graffiti serviu para contradicir as opinións que divul-

gaban que unha cousa tan grande non podía caber nun espazotan pequeno. Neste graffiti intentouse aproveitar as cores quesobraran dos demais grafos.

Problemas: Algúns sprays acabáronse antes do previsto.

AGRADECEMENTOS: A Manolo, o profesor de E.F., que moveu infinidade de fíos para que esteproxecto se levase a cabo. Á Directiva do IES que non se opuxo a esta idea, aínda queparecese bastante arriscada.

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

90

Intres

Xuñ

o20


DÍA SENDÍA SENDÍA SENDÍA SENDÍA SENVEHÍCULVEHÍCULVEHÍCULVEHÍCULVEHÍCULOSOSOSOSOSMOMOMOMOMOTTTTTORIZADOSORIZADOSORIZADOSORIZADOSORIZADOS

O pasado luns, 6 dexuño, celebramos no institu-to o “Día sen vehículos mo-torizados”. O obxectivo eraprovocar unha reflexión so-bre a necesidade de diminuíras emisións de CO2 áatmosfera, así como lembrara necesidade, cada día máissentida, de practicar medi-das de aforro e eficienciaenerxética.

Moitos de nós viñemosandando ou en bicicleta ócentro. Cómpre que iniciati-vas como esta, e outras quepoidan aparecer, teñancontinuidade. A saúde donoso planeta non aguantamoitas máis toladas.

Colectivo de alumnado,persoal non docente e

profesorado a prol da efi-ciencia e o aforro

enerxético.

FFFFFALAMELIDE É NOSAALAMELIDE É NOSAALAMELIDE É NOSAALAMELIDE É NOSAALAMELIDE É NOSA.....

Dispoñémonos a escribir este artigo e, se vos somossinceras, non sabemos moi ben cal é o noso fin, quizais quese escoite algo máis Falamelide.

Para os despistados: Falamelide é a radio do instituto,se a queredes sintonizar non tedes máis que sintonizar o90.5 da FM, e para saber días e horarios só tedes que fixarvosnos letreiros que hai pegados polos corredores.

En Falamelidepoderedes escoitardiversidade de temas e, porsuposto, ¡Moita música!

Non estamos moi infor-madas, pero imaxinamos queen toda Galicia non haberámoitos centros que contencon algo así.

¿De verdade credes quevale a pena desperdicialo? nós non; polo tanto quizais sexaese un dos motivos polos que estamos a escribir isto. Nonpodemos deixar de lado a esas persoas que fan que Falamelidenon se vaia abaixo, a todas elas moitas grazas e noraboa.

Pola nosa parte non queda nada máis que dicir, sópedirvos un favor e é que cando rematedes de ler isto pare-des a reflexionar un pouco sobre el.

O dito, a escoitar Falamelide e graciñas polo vosotempo!!!

Marga e R¨cyo (BAC 1ºC)

AXEITAXEITAXEITAXEITAXEITADADADADADA INFORMAA INFORMAA INFORMAA INFORMAA INFORMACIÓNCIÓNCIÓNCIÓNCIÓNCando falamos de información neste centro ¿falamos de información axeitada? É dicir

¿dispoñemos dunha información que responda aos nosos intereses? Ao meu parecer, non.Todo o mundo comenta a indecisión do alumnado á hora de escoller unha carreira. É

bastante tráxico chegar a segundo de Bacharelato sen saber que camiño coller, a maioría daxente colle as optativas “simplemente por coller”. É verdade que se nos propor-cionan ao longo do curso unha serie de charlas informativas, pero enrealidade ¿a quen lle interesan? soamente ao que queira dedicarse aiso. Sei que é imposible traer unha persoa que fale de cada unhadas carreiras que quere estudar o alumnado, pero penso que seríamáis proveitoso que se nos falase dos temas realmente relacio-nados coa universidade: a ma- trícula, as residencias universitariase os seus prezos, os tipos de ma- terias que hai... Seguro que todo isonos interesaría máis, porque despois quéixanse de que non acu-dimos a estas reunións, sen embargo se eu vou estudar unha Filoloxía,unha Enxeñería, etc ¿para que quero eu unha información sobre soldadura ecaldeirería? ¿para cultura xeral? Non, creo que isto non é o caso.

Por iso escribo este artigo, para que se nos sexa concedida unha información que real-mente precisamos e da que non somos coñecedores. Estamos a aprender xeometría, sintaxe,etc cando non sabemos nin como se constrúe un currículo ¿é iso axeitado? Non sei, vósveredes, mais aí tedes a miña opinión.

Mirta Sueiro Costoya

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

91

IntresX

uño2005

Intres do Instituto

PPPPPARTICIPARTICIPARTICIPARTICIPARTICIPA NO TEU FUTUROA NO TEU FUTUROA NO TEU FUTUROA NO TEU FUTUROA NO TEU FUTURO

Unha mañá informeime deque había un proxecto de algode política de emprego,apunteime (“non creo que sexanmoitas horas”).

Pasan os días, os meses,reunímonos, discutimos e redac-tamos.

Pasado case un ano,chámanme un mediodía dicindoque me vou catro días a Bruxelascon todo pagado. Xa teño outravisión do proxecto.

Bruxelas, unha tranquilacidade. Parlamento, Metro,Comisións, Fundación Galicia Eu-ropa, eurodiputados,conselleiros...

Un mes máis tarde, decembro, de novosoa o teléfono, hai que expoñelo no Parla-mento Galego. Cada día gústame máis!

Alí estiven aprendendo erelendo o proxecto paracontárllelo aos políticos o pa-sado día 27 de decembro.

Eles na tribuna, oíndonose poida que escoitándonos. Nós,no hemiciclo! Pedindo o que amocidade galega precisa e, oque é tan importante ou máis,o que non precisa.

Con esta historia só pre-tendo convencervos de queparticipedes, en que? Encalquera actividade ao voso al-cance. Nunca sabemos o quepode ser bo ou malo... cedo outarde todo ten a súa recom-pensa e, como alguén dixo “o

saber non ocupa lugar”

A.M.A.

O CONTO CONTO CONTO CONTO CONTAAAAACONTCONTCONTCONTCONTOSOSOSOSOSO pasado mércores 8 de

maio chegou ao noso institu-to un contacontos. O seunome era Anxo e xa estiveraen Melide polo mesmo motivohabía catorce anos.

Cando entramos na aula

de audiovisuais, quedamos unpouco abraiados porque ohome non tiña traza de dedi-carse a contar contos.

Pouco despois de sen-

tar nas nosas cadeirascomezou o seu relato,empezou dicindo que era deMonforte, onde había unhaONG que se dedicaba arecadar cartos para mercarbicicletas que logo serían

doadas a paísespobres onde,grazas a esteservizo,os mé-dicos podíanchegar a tempoa calqueraemerxencia.

A l g u n h adas actividadesque realizabanpara xuntarcartos consistíaen ir polos ins-

titutos de Galicia contandocontos, outra delas é facerpaseos guiados en bici porMonforte.

As historias das que

falaba eran entretidas, xaque as contaba por medio depersonaxes imaxinarios e aomesmo tempo trataban detemas de moita relevanciaque nos poden afectar a to-dos. Algúns deles eran a gue-rra e a fame no mundo.

Segundo ía avanzandona súa narración a xentemostrábase máis interesadaporque tamén formaba parteda historia.

Cando a sirena de cam-bio de clase soou Anxofinalizou o que empezara edeunos as grazas por portar-nos ben, antes de marchartamén quixo deixar o nomedunha páxina web onde llepoderiamos consultar o quequixeramos.

Daniel Mato Cea,Enrique Mejuto Sesar. 3ºB.

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

92

Intres

Xuñ

o20


CLASES SEN FUMECLASES SEN FUMECLASES SEN FUMECLASES SEN FUMECLASES SEN FUME

Os alumnos de 1º de E S O A do nosocentro, a proposta do titor e seguindo a in-vitación da Vicedirección (Xefatura de Acti-vidades Extraescolares) e o Departamentode Orientación, decidiron tomar parte naactividade “CLASES SEN FUME” promovidapola Dirección Xeral de Saúde Pública daConsellaría de Sanidade da Xunta de Galiciadentro do programa de “Promoción da vidasen tabaco”.

Ao longo do curso realizamos variasactividades queiremos referindoneste artigo-re-sumo que pre-sentamos.

En todasas sesións deT i t o r í adedicouse untempo a infor-mar dosprexuízos quecausa para to-dos, fumadoresou non, o con-sumo do taba-co. Aportáronsedatos concre-tos de casoscoñecidos porparte de alum-nos e titor,preparáronse asdistintas activi-dades, etc…

A actividade comezou co compromisoadquirido por todos e cada un dos alumnos eo titor de non fumar durante a duración dacampaña (de novembro a maio), pero inten-tamos chegar un pouco máis lonxe e procu-raremos que ese compromiso se prolonguedun modo indefinido.

A primeira actividade era confeccionarun slogan e un debuxo relacionado co mesmo.Todos os alumnos fixeron o seu slogan e,coa colaboración do profesor de EducaciónPlástica e Visual, o debuxo correspondente.Por votación de todos elixiuse aquel que nospareceu máis axeitado e remitímolo áConsellaría de Sanidade.

Fixéronse copias dos slogans ecolocáronse repartidos por todo o Instituto.

Avanzado o curso, preparouse un pequeno“discurso” que os alumnos en grupo de dousleron en todas las aulas de E.S.O. do Institutoe tamén aos alumnos do 3º Ciclo de EducaciónPrimaria dos tres Colexios de Melide, do de To-ques e dos dous de Santiso. A todos elesenvióuselles unha pequena mostra dos sloganspor se lles interesaba expoñelos no seu res-pectivo Colexio.

P r e -paramos unGuión de Radioque gravamosna emisora doI . E . S .FALAMELIDE,estando á espe-ra da súa emi-sión, tanto polanosa emisoracomo por RadioMelide.

N o npuidemos facerunha comparsaalegórica aotema poloEntroido, porquedesde principiosde curso estabap r o g r a m a d aoutra actividadepara ese día efaltaban bastan-

tes alumnos.O máis importante non é o que fixemos

ao longo do curso. O máis importante –e esaera a nosa intención principal- é concienciar atodos do gravísimo problema que supón o con-sumo do tabaco. Os datos son elocuentes:ademais de causar unhas 18.000 mortes ao anoen España, tamén hai que ter moi en conside-ración que a calidade de vida diminúe dun xeitoalarmante.

Rematamos este brevísimo repaso coareflexión coa que terminabamos a charla im-partida polas distintas clases:” Dálle un NONgrandísimo ao tabaco e un SI moito máis gran-de á vida”

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

93

IntresX

uño2005

Intres do Instituto

VIAXE A GRECIAVIAXE A GRECIAVIAXE A GRECIAVIAXE A GRECIAVIAXE A GRECIA

A nosa viaxe comeza oxoves 10 de marzo. Moi, moicediño reunímonos todos noaeroporto de Santiago. Paramoitos de nós era o primeirovoo que realizabamos na nosavida e os nervios estaban a florde pel. Tivemos que esperarmentres facturabamos aequipaxe e se facían todas esascousas que se fan nosaeroportos que ninguén entendee que che fan estar alí unha horasen facer nada e a medida deque pasaba o tempo aumenta-ba a tensión.

E chegou o momento dede embarcar. Despedidasemotivas, bágoas por aquí,bágoas por alá, o pito do detec-tor de metais, nostálxicosadeuses... pero nós iamos cheosde felicidade. Agora si, a nosaviaxe comezaba ¡O IES deMelide poñía rumbo a Grecia!

Os avións son algo incrible,son bichos enormes que sucanos ceos e cando vas dentro nonte enteras de nada, a non serpola diferencia de presión que chetapona os oídos e iso fastidia unpouco. Ademais, nalgúns mo-mento estás ao lado das nubese incluso chegas a ver algunhas

cidades.Ao pasar algo máis dunha

hora facemos a primeira escala,Barcelona, e como nos sobratempo os galegos imos conquis-tar as Ramblas.

Nas Ramblas cada un foi aoseu. Parecía un circo na rúa: mi-mos, flores, globos e mercados.Así tras unha agradable paradanas terras catalanas arrincamoscara ao país das ruínas por ex-celencia. Pero non íamos sos,senón que os raparigos de Amese Pontepedriña tamén se unironá viaxe.

¿A primeira impresión deGrecia? pois houbo de todo.Imaxinade unha cidade enormecon moitísimotráfico ex e n t e ,mestizaxe dec u l t u r a s ,tendas detodo tipo e oque máis noschamou aatención, acantidade dequioscos quealí había.

Pois ben,na nosa estan-

cia en Atenas fixemos as visitasobrigadas a lugares de interese,como xa podedes imaxinar: AÁgora, a Torre dos ventos e,como non, a Acrópole, que foi oprincipal centro de atención paratodos. Nunha palabra, impresio-nante.

Xa no barrio de Plaka pro-bamos a comida típica de alí: osgyros, os sublakis, os iogures...que en xeral tiveron grande éxi-to.

Na mañá seguinteachegámonos ao Pireo paraembarcar rumbo a Santorini. Acuriosidade invadíanos todo ocorpo por saber como sería obarco que nos levaría duranteoito horas de viaxe. Non estabamal, era grande, ofrecía serviciode cafeterías e butacas, un ele-mento importante, pois trasunha noite en vela sen chiscarollo o único que desexábamosera durmir. Pero a nosa desgra-cia foi que non nos deixaron ninmedia butaca para os galegos.Así que cabreados e furiososocupamos en cadeiras incómo-das calquera recuncho que senos poñía por diante, roncandocoma se podía e máis de unacabou co pescozo retorto.

Santorini é unha illa nonmoi grande, pero moi bonita,onde puidemos contemplar osseus estratos volcánicos e a súarechamante estructuraxeolóxica, así como as fermosasvistas que ofrecían os acantila-

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

94

Intres

Xuñ

o20


dos. ¡E que praias...! con aquelaareíña vermella e negra. Porsuposto, houbo valente que semergullaron naquelas augas. Eque dicir das profes, que ataluciron os seus tipiños, comonon, Susana e Natalia ¡fóravergoñas!.

Pois alí en Santorini, ondeestivemos algúns días, tivo lu-gar a gran festa da viaxe¿imaxinades? Foi moi divertido,xa pola tarde nos iamos facendoa idea de que íamos vivir unhanoite grega, comida grega,camareiros gregos, músicagrega, bailes gregos, festexosgregos...

Rematamos de cear todosxuntos, Ames, Melide ePontepedriña; imaxinádevos,ocupábamos todo o restauran-te, a verdade é que era pequeno,pero... jeje. Todos tranquilospuxémonos a bailar, e aquí haique puntualizar que Susanasoltou a melena e desfrutoucoma unha anana alí coscamareiros dálle que dálle... senpensar mal ¿eh?, que non para-ba de suar co que se movía cosritmos gregos, de feitoanimounos a todos. E de repen-te ¡¡¡PLAS!!! todos calamos emiramos para o chan, uncamareiro todo ledo comezou atirar algún prato ao chan e nós¡ala! ¡ai vai, toleou!. Pero non,

explicáronnosque, aíndaque agoraxa non eramoi usual,os gregoscando es-tán moicontentosn u n h afesta paraamosar oben que op a s a nescachanpratos noc h a n .¡ Q u e

cousas teñen as culturasoccidentais, que ben!

O día seguinte volvemos aAtenas para pasar os dousnosos últimos días. Fixemosunha excursión pola Argólida queresultou moi interesante anquealgo apurada de tempo. Polocamiño fixemos unha paradiñapara ver a canle de Corinto. Aseguinte parada foi Micenas, unenclave arqueolóxico da Idadedo Bronce, onde puidemos vera fortaleza do mítico Agamenón,que conduciu aos gregos na gue-rra de Troia. Paramos en Naupliopara comer, e aínda que nontivemos moito tempo puidemosver que se trataba dunhafermosa cidade, a primeira capi-tal do estado grego moderno.Rematamos a xornada no famo-so e impresionante teatro deEpidauro, ondepuidemos com-probar as exce-lentes condiciónsacústicas coasque os gregosconstruían osseus teatros.

O últimodía foi esgotador,case non sobre-vivimos á visitado MuseoArqueolóxico Na-cional, pero

fómonos apañando comopuidemos para contemplar a salamicénica e as esculturas da épo-ca arcaica e clásica. Tan prontosaímos do museo fomos a todapastilla a aproveitar as poucashoras que nos quedaban parafacer as últimas compras. A par-tir das catro da tarde comezoua nosa viaxe de regreso deaeroporto en aeroporto atachegar a Labacolla á 1 da noite,onde nos agardaban as nosas fa-milias.

Alberto, Lorena,Zeltia...entre outr@s.

¡Grecia...! Recordos quenunca esqueceremos. Pasámolode marabilla naquela viaxe cul-tural e ao mesmo tempo diver-tida. Ademais de ver un montónde cousas coñecemos a moitaxente nova de outros institutos.Coas que máis migas fixemos foicoas compañeiras do IES deAmes, a verdade é que sonxente marabillosa e seguimos encontacto con elas para recordarvellos tempos e correr novasaventuras.

Aquilo é outro mundo. Osprimeiro días do regreso bota-mos moito de menos aquilo ecada vez temos máis ganas devolver. Así que ¡a ver se organi-zan outra igualiña a esta para oano! ¿Oíches Susana?. Pero pormoito que organicen, par nósesta será inesquecible.

María e Damián.

VIAXE A GRECIAVIAXE A GRECIAVIAXE A GRECIAVIAXE A GRECIAVIAXE A GRECIA

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

95

IntresX

uño2005

Intres do Instituto

VIAXE A PVIAXE A PVIAXE A PVIAXE A PVIAXE A PARISARISARISARISARIS

O Departamento de Francés organizou unha viaxe de estudios a Francia que serealizou no mes de marzo pasado, visitáronse as cidades de Bayonne, Bordeaux, le«Futuroscope» (Poitiers) e Paris.

Esta actividade levouse a cabo conxuntamente co IES Breamo de Pontedeume.Aproveitamos esta ocasión para manifestar o noso agradecemento ó apoio prestado

polo equipo directivo e compañeiros do centro, así como a colaboración e confianza dos paisde Assumpta, Bruno, Emma, Laura, Lucía, Patricia, Rocio, Silvia e Soraya, que co seu intere-se e comportamento motívannos a seguir traballando para que esta actividade teñacontinuidade.

MERCI BIEN et À LA PROCHAINE!!!Anabel e Bea.

Melidenses no Sacre Coeur (Montmartre) Louvre, seguindo os pasos de Dan Brown

Dama de Ferro Mundo máxico (Disneyland)

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

96

Intres

Xuñ

o20


BENVIDBENVIDBENVIDBENVIDBENVIDA AA AA AA AA AOS QUE CHEGARONOS QUE CHEGARONOS QUE CHEGARONOS QUE CHEGARONOS QUE CHEGARONNONONONONOVVVVVOSOSOSOSOS

S1AS1AS1AS1AS1A

S1BS1BS1BS1BS1B

S1CS1CS1CS1CS1C

S1DS1DS1DS1DS1D

S1ES1ES1ES1ES1E

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

97

IntresX

uño2005

Intres do Instituto

AAAAATTTTTA SEMPRE AA SEMPRE AA SEMPRE AA SEMPRE AA SEMPRE AOS QUE MARCHANOS QUE MARCHANOS QUE MARCHANOS QUE MARCHANOS QUE MARCHAN

B2AB2AB2AB2AB2A

B2BB2BB2BB2BB2B

B2CB2CB2CB2CB2C

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

98

Intres

Xuñ

o20


DESPEDIDDESPEDIDDESPEDIDDESPEDIDDESPEDIDA FINALA FINALA FINALA FINALA FINAL

Chegou o momento definalizar unha etapa e em-prender outra, o momento dedespedirme do que vou deixaratrás, o momento de volverter que marchar.

Parece mentira que metoque xa estar a escribir isto,a miña carta de despedida.Sempre pensei no quepoñería, pero o que nuncapensei foi que os anos pasa-rían tan rápido e que tan axiñatería que estar a facelo.

Sempre custa abandonarlugares, e máis sabendo quenunca retornarás. Todoempeza e todo se acaba,nada é para sempre, e istoacabouse para min.

Estou contenta polo quevai vir, pero tamén sinto tris-teza polo que vou deixar, xaque sei que nunca vai ser omesmo nin os mesmos, poriso, á vez que estouescribindo, vánseme pasandomil e unha imaxes, centos derecordos pola cabeza. Agoraestou percorrendo copensamento o instituto, oscomilóns na cafetería, as es-capadas nas horas libres á bi-blioteca, as escapadas nashoras de clases pola manive-la (ou o que fose) aconserxería, as carreiras polasescaleiras, os xogos e bromasno ximnasio, a aula de abaixode tecnoloxía, ondeemprendín tantos proxectosnunca rematados, a antigaclase de debuxo onde alguénde mirada triste e hoxe depresenza ausente me ensinouque o mellor debuxo é o quese fai co corazón; a segundaaula de música, onde coasmelodías de Mozart nacía amaxia no meu corazón. A cla-se Álvarez Carballido, o meuinesquecible 2ºD e a claseFernán e Aldara, o meulembrado 3ºD; as aulas da

planta de arriba... cantosrecordos en cada un destesrecunchos, canta xente que osfixo especiais.

Con cada liña estou máispreto de marchar, e iso cadavez dáme máis pena, aíndaque este curso foi o máis durode todos, demasiado queestudar, pouco tempo parafacelo, presión, agobio, todoo mundo falando da“selectividade”, toda a con-fianza que os demais tiñan enmin, medo a decepcionar... eno único no que pensaba eranos días que quedaban aquí,desexando que pasaran omáis axiña posible, e poñerfin a isto, pero agora nonquero, porque sei que voubotar de menos todo isto; oencontro cada mañá con elas,botando as primeiras risas dodía ata que cada unha se vaipara a súa clase esperando aque chegaran as 11:10 paravolvernos xuntar todas,mentres a Ro aproveitabapara facer unha graza e sa-carnos a todas o maior dossorrisos.

A tranquilidade que metransmitían as palabras deKarina e o sorriso de Pulinaante calquera adversidade,tantos comentarios,preocupacións e alegrías com-partimos as tres. Véndotedous sitios máis atrás, ásveces evitando o cruce dasmiradas, sempre sendirixirnos palabra e intentan-do esquecer as vellas histo-rias que hoxe volveron rena-cer.

As historias tamén decada fin de semana que mecontaba Marga detrás do muroda clase de música que nosillaba ás catro cotorriñas. Oreencontro á saída do insti-tuto xunto con Nata e Silviacontando as parvadas que

acontecían cada día.A tremenda soidade que

sentía cando pensaba que,aínda que saíse ao corredor,non o vería, e iso acababa unpouco máis coa miña alegría.A súa ausencia neste últimocurso convertíase en presenzano meu pensamento en todomomento.

Difícil será taménesquecer a voz da Belenciñamandándome calar e eu senpoder deixar de falar.

As mesmas clases e amesma extraordinaria profe-sora (cos seus defectos e vir-tudes) de Lingua Castelá eLiteratura dende 2º de ESOata hoxe.

As excelentesexplicacións de Xeografía eHistoria que nos daba CarmenSantos, quizais de carácterrespectuoso e co corazónmáis fermoso. E os demaisprofesores deste ano e cur-sos anteriores que aíndaseguen saudando polos corre-dores.

Xa a piques de rematar,estoume dando conta de queo que debo sentir non é tris-teza polo feito de marchar,senón ledicia por marchar coque levo.

Grazas a todos os quetanto me ensinastes e quefixestes destes últimos seisanos os mellores da miñavida.

Ata sempre.Ana Mato Salgado. B2B.

MANIFESTO CORREMELIDE 2005Queremos facer un canto.Un canto a todos os aterecidos.Un canto a todos os aldraxados.Un canto a todos os tristes.Un canto a todos os desprestixiados.

Basta xa de facérmonos as vítimas!Non somos o que queren facernos ver.Non somos carne de canón.Non somos veleiros que zozobran.Non somos correntes sen rumbo.

Hai unha semente que plantar,un pasado que rescatar,unha cultura para dignificar,unhas riquezas que explotar,unha lingua que falar.

Temos unha árbore que coidar.Non a asoballes.Non a tales.Non a fagas murchar.Non a esquezas.

Escribiremos as follas en branco.Para amosar as nosas inquedanzas.Para liberar os nosos pensamentos.Para transmitir o noso legado.Para ceibar os nosos ideais.

Despecharemos as portas do noso futuro.Polas que entrarán aires novos.Polas que chegarán nubes cargadas de esperanza.Polas que marcharán as augas ennegrecidas.Polas que virán bos tempos para Galiza.

Temos algo pendente.Non ti, nin eu,senón todos.

Rescátaa, loita, protéxea.Non teñas medo.Sé un rapaz que fala na súa lingua nai.Sé un home que loita polo seu.E sé un vello que nos deixe errar.

Rosa Mato Amboage.Beatriz Rei Gosenge.

intres xuño 2005

Documents