intres 2010

ActualidadeO galego, o noso existirUxío NovoneiraO volcán islandésQuen estea libre de pecado...

DivulgaciónA importancia das matemáticasO quecemento globalOs SimpsonAlgo para abrir o apetitoArte urbano

LecturaUn día con Anxo Fariña

HerdanzaRecollendo tradición oral

CreaciónA palabra máis bonita...A voda perfectaMicrocontos de 3º de ESOAs historias de AgapitoUnha historia de malos tratosSe eu foseUn soño que nunca quixen soñarPoemasContos cunqueiráns

MadeiraOs exipcios e a madeiraO moble no imperio romanoO mobiliario do renacemento ebarrocoThomas Chippendale e o esti-lo inglés

COLABORADORES/ASCOLABORADORES/ASCOLABORADORES/ASCOLABORADORES/ASCOLABORADORES/AS

EQUIPO DEEQUIPO DEEQUIPO DEEQUIPO DEEQUIPO DEREDACCIÓNREDACCIÓNREDACCIÓNREDACCIÓNREDACCIÓN

Lucía MatoCarlota CasalAlba Fdez BujánAndrea VázquezXisela FuciñosCarme NietoZeltia LabrañaFernabdo LópezFernando PereiraXabier GarabalPaco VeigaEstrella BlancoSusana RodríguezXan GarcíaGloria R. ÍñiguezSusana Losada... e alguén que nos esqueceu

Ilustramos este Intres coaobra de Laxeiro

O EQUIPO DE REDACCIÓN

CUBERTCUBERTCUBERTCUBERTCUBERTAAAAAXan García Carballo

COLABORADORES/ASCOLABORADORES/ASCOLABORADORES/ASCOLABORADORES/ASCOLABORADORES/AS

SUMARIOSUMARIOSUMARIOSUMARIOSUMARIO

EQUIPO DEEQUIPO DEEQUIPO DEEQUIPO DEEQUIPO DEREDACCIÓNREDACCIÓNREDACCIÓNREDACCIÓNREDACCIÓN

Banda deseñadaUnha festa moi doceUnha rapaza con sorteUn conto de númerosE ti, entendes aos maiores?Roxo e ToxoUnha idea xenialPipo e o seu medo a voarO libro viaxeiro

MúsicaCampás na Terra de MelideA Banda do PetoO Tesouro dos Avós

DeportesO rallye galegoEntrevista a Xesús Ferreiroentrevista a Alejandro Peón

InstitutoVI Carreira solidariaXa estamos aquí!!A comida do anoMostra fotográficaUnha autocríticaConsulta ao profesoradoAs escolas de ferradoMaster ClassPremio Proxecto AnocaO paso polo institutoO noso sistema de ensinoDeseñando modaDesfile de moda deseñadaDesfile de moda clásicaViaxe a Tarragona e ValenciaViaxe a LituaniaCorremelide 2010Non é o final, é o principioManifesto da lingua galega

Adrián García S3B, Adrián S1D, Aitana Castro S2A, Alba Carreiro 2ºESO, Alba Casal Vázquez2º ESO, Alba Fdez Buján B2B, Alejandro Peón B1C, Alex, David, Fani B2A; Alumnado de 1º deESO, Alumnado de música de 1º BAC, Ana Santos Peón B1C, Andrea Vázquez B2A, Ángel CaboS3A, Ariadna S3D, Belén Casal 2º ESO, Brais 1º ESO, Carlos Mato B1C, Carlota Casal B2A, Cristina1º ESO, Cristina Conde B1B, Cristina Vázquez B1C, Diego Andrade S1A, Diego Rguez NoguerolB1A, Doa Laya B1C, Elena Varela S3D, Eva Vázquez Torreiro B1A, Fanny, Francisco MonterrosoB1C, Iria Adán Penas S3B, Iria Parras B1B, Isabel Varela S3D, Iván Yañez S1D, Jennifer MatoLópez B1C, Jessica Barreiro S3A, Jessica Varela López S1D, Lara Rguez Vázquez S3D, Laura 1ºESO, Laura Sánchez Agra B1C, Laura Segade B1C, Lorena Vázquez B1A, Lidia Rguez Penas B2A,Lucía Mato B1A, Mª Pilar Cabo, Manuel Penín S1D, Manuel Vázquez Mourazos S1D, María 1º ESO,María Díaz B1A, Marta Sánchez 1º ESO, Montse Pallares S3D, Naiara Vázquez S1B, Natalia LópezMejuto B1C, Nenos e nenas de 1º de ESO B, Nerea Pampín, Noelia Somoza B1C, Noelia VarelaB2C, Patricia Buján B 1B, Patricia Amboage S1A, Patricia Vázquez Porto B1C, Patry MéndezAsorey B1A, Roberto Loureiro B1C, Ruben Sánchez Oro B1B, Rubén Vázquez Sánchez B1A, SandraAmboage S3B, Sonia Mosteiro, Tamara Mato B1B, Tania F. Sesto S3A, Tania Santiso S1D, Vanesa,1º ESO, Vanessa Sánchez Carril S1A, Verónica Trabazo B1C, Xisela Fuciños B2B, Yago SleimanB1A, Yasmina El Gtaibi B1B, Yolanda Penas B1C, Yolanda Rouco B1A

33333

IES de

Me

lide

Xuño 2010Actualidade

O GALEGOO GALEGOO GALEGOO GALEGOO GALEGO, O NOSO EXISTIR!, O NOSO EXISTIR!, O NOSO EXISTIR!, O NOSO EXISTIR!, O NOSO EXISTIR!

Os pasados 21 de xaneiro e o 17 de maio celebráronse en Compostela dúas multitudinariasmanifestacións nas que participou IES de Melide, para protestar contra o decreto deplurilingüismo proposto pola Consellería de Educación e recentemente aprobado no Parlamen-to Galego.

Con estas dúas grandes manifestacións a prol da lingua mostrouse que os galegos egalegas non estamos dacordo coas medidas que quere adoptar o goberno da Xunta xa quesuporán un gran golpe a todo o labor que se veu facendo nestes anos pola normalización danosa lingua.

Uns cincuenta rapaces e rapazas do IES de diferentes idades formamos parte delas,levando con nós dúas pancartas feitas pola Asociación de alumnos do centrro.

Ese día a praza do Obradoiro, enchérase por dúas veces, nós, sentimos unha granemoción ao ver toda aquela marea de xente berrando «NON AO DECRETO» e ao poder formarparte dela.

Ademais serviunos para enchernos de forza para seguires loitando polo noso e parareinvindicar que a mocidade galega non vai ficar calada ante este tipo de feitos.

XISELA FUCIÑOS, B2A

* Se queredes saber o que vai supor a aplicación do decreto de plurilingüismo, lede conatención o folleto elaborado pola Coordinadora de Equipos de Normalización (http://www.coordinadoraendl.org/entrada.php), distribuído polo noso Equipo de Normalización.

44444

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

eActualidade

UXÍO NOUXÍO NOUXÍO NOUXÍO NOUXÍO NOVVVVVONEIRAONEIRAONEIRAONEIRAONEIRA

A Real Academia Galegadecidiu en sesión extraordi-naria recoñecer ao poeta doCourel e homenaxealo no Díadas Letras Galegas 2010 nodécimo aniversario do seupasamento. Nos seus textos,coidando a forma poética e alinguaxe, Novoneyra amosa oseu compromiso nacionalistae marxista.

O paraíso desa paisaxedo Courel e a Galicia arredadacos seus xeitos tradicionaisquedan marcados a fogo nasúa nenez e mocidade, e logovolcaríanse na súa obra poé-tica. A época históricaconvulsiva e represiva dostrinta e corenta reflectiransena súa poesía cívica e quizaisna súa inclinación polo mar-xismo.

O poeta e escritor UxíoNovoneyra nacera comoEugenio Novo Neira na aldeade Parada de Moreda, en ple-na serra do Courel, (Na bi-bliografía consultada dásecomo lugar de nacemento«Parada de Moreda», noCourel, pero tal lugar non apa-rece no Nomenclátor actual,

que recolle un «Parada» e un«Moreda», ámbolos dous lu-gares da parroquia de,Seoane do Courel Folgoso doCourel) o 19 de xaneiro de1930 , Provincia de Lugo, emorrera en Santiago deCompostela o 30 de outubrode 1999.

Foi fillo dunha familialabrega no Courel, unhapaisaxe que ficou nos seusversos, os mellores no tocan-te á paisaxística, dentroda literatura galega.

De novo estivo relacio-nado con intelectuais comoRamón Piñeiro, Luís Pimentel,Manuel María ou Anxel Fole.

Volveu a residir no Coureldo ano 1953 ata o ano 1962,recuperándose dunha doenzapulmonar, deixando na súaobra literaria este retorno,unha pegada fonda.

Fixo o bacharelato enLugo dende o ano 1945 ata1948.

En 1947 vai vivir a Pa-rada do Caurel a autoranoiesa María Mariño Carou(Día das Letras Galegas2007), con quen ten unha

profunda relación persoal ataa morte da poeta en 1967.Esta relación deixará unhaprofunda pegada na obra deámbolos dous poetas.

En 1948 coñece en Lugoao seu compañeiro dexeración, o escritor da TerraCha, Manuel María.

Logo fai un curso de Fi-losofía e Letra (matricúlasecomo oínte) en Madrid, ondeemigra de 1949 a 1951.

En Madrid ten unha for-mación cultural maiormenteautodidacta, publicando narevista universitaria Bengaladous poemas que formabanparte do libro inédito Desdelas cosas.

É tamén a súa etapa dedescubrimento da política es-tudiantil, da súa ideoloxía crí-tica. Dá o seu primeiro reci-tal poético dando comezo asúa sona como «decidor» depoesía.

En 1952 Novoneyravolve a Galicia para facer oservicio militar, pasando porSantiago de Compostela, ACoruña e Lugo, atopándoseoutra vez con Manuel María.

En Santiago toma con-tacto co Galeguismo e configuras como o pintor CarlosMaside, o ensaísta, filósofo eideólogo Ramón Piñeiro e a fi-gura emblemática e patriar-cal de Ramón Otero Pedrayo,que influirán na futura obranovoneyriana. Esta achegaao galeguismo, xunto e o re-torno ó Courel nunhasvacacións no ano 1952, fai-no volcarse a escribir engalego, lingua natal que xaendexamais deixaría.

No ano 1957 xa hai o seuprimer acto de rebeldía polí-tica contra a proscrición da

55555

IES de

Me

lide

Xuño 2010

UXÍO NOUXÍO NOUXÍO NOUXÍO NOUXÍO NOVVVVVONEIRAONEIRAONEIRAONEIRAONEIRA

nosa lingua, no medio dosanos escuros, facendobalbordo no ambiente repre-sivo fascista: valentementefala en galego no ciclo «Ho-menaje a la poesía gallega».

En 1962, até o 66, Ma-drid vírao de novo, esta vez,traballando en radio e televi-sión.

En Madrid asiste as ter-tulias do Café Gijón, con poe-tas e artistas plásticos.Relaciónase tamén cosmembros do grupo Brais Pin-to: o pintor Reimundo Patiño,o profesor Herminio Barreiro,o político Bautista Álvarez(logo deputado, fundador deUnión do Povo Galego en1964 e un dos fundadores doBNG) e os escritores RamónLorenzo, Bernardino Graña,Xosé Fernández Ferreiro eXosé Luís Méndez Ferrín(membro da Real AcademiaGalega no ano 2000).

Como unha chamadapermanente do destino, re-torna ao Courel en 1966, de-bido á enfermidade dos seuspais.

En 1968 coñece en Lugoa Elva Rei con quen casa en1973, con quen ten tres fillos:Branca Petra, Uxío e Arturo.

O seu pai morre en 1971e en 1973 a súa nai.

Como parte do seu com-promiso cívico e político tra-duce ao galego varios poe-mas do escritor e políticochinés Mao Zedong (El Pro-greso, 19-9-1976).

Novoneyra para estadata é xa un escritor consa-grado, figurando na Gran En-ciclopedia Gallega, e respe-tado polos seus contempo-ráneos como se reflicte en «Ofonosimbolismo na poesía de

Novoneyra» (1980) deClaudio Rodríguez Fer, «O ice-berg poético de Novoneyra»(1981) de Anxo Tarrío en1981, «De Pondal aNovoneyra» (1984) deMéndez Ferrín e «Poesíagalega» ( 1989 ) de RodríguezFer.

Reside ata 1983 entreLugo e O Courel, cando ten asúa definitiva mudanza eradícase en Santiago deCompostela.

Foi presidente da Aso-ciación de Escritores enLingua Galega ata o seupasamento.

GALICIA digo eu ún di GALICIAGALICIA decimos todos GALICIAhastr’os que calan din GALICIAe saben sabemos

GALICIA da door chora á forzaGALICIA da tristura triste á forzaGALICIA do silencio calada á forzaGALICIA da fame emigrante á forzaGALICIA vendada cega á forzaGALICIA tapeada xorda á forzaGALICIA atrelada queda á forza

libre pra servir libre pra servirlibre pra non ser libre pra non serlibre pra morrer libre pra morrerlibre pra fuxir libre pra fuxir

GALICIA labrega GALICIA nosaGALICIA mariñeira GALICIA nosaGALICIA obreira GALICIA nosaGALICIA irmandiñaGALICIA viva indarecóllote da TERRA estás mui fondarecóllote do PUEBLO estás n’il todarecóllote da HISTORIA estás borrosa

recóllote i érgote no verbo enteirono verbo verdadeiro que fala o pueblorecóllote pros novos que vein con forzapros que inda non marcou a malla d’argolapros que saben que ti podes ser outra cousapros que saben que o home pode ser outra cousa

sabemos que ti podes ser outra cousasabemos que o home pode ser outra cousa.

1968

LETLETLETLETLETANÍA DE GALICIAANÍA DE GALICIAANÍA DE GALICIAANÍA DE GALICIAANÍA DE GALICIA

Actualidade

66666

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

eActualidade

O VO VO VO VO VOLCÁN ISLANDÉSOLCÁN ISLANDÉSOLCÁN ISLANDÉSOLCÁN ISLANDÉSOLCÁN ISLANDÉSEYJAFJALLAJÖKEYJAFJALLAJÖKEYJAFJALLAJÖKEYJAFJALLAJÖKEYJAFJALLAJÖKULLULLULLULLULL

Xa todos estades cansa-dos de oír por aí que se o vol-cán islandés, que se a nubede cinza, que se os voos can-celados, etc. Pero realmentesabemos o que pasou? Paraos que non o saiban aquí vaieste pequeno resumo!

O volcán Eyjafjallajökull,máis comunmente chamadoEyjafjalla (aínda que nós, paraabreviar as cousas e non ma-tarnos a pronuncialo, ímosllechamar soamente volcán is-landés) é un glaciar enrealidade, un dos máispequenos de Islandia. Baixo oque se atopa o mesmo vol-cán.

Todo comeza a finais do2009 cando aparecenpequenos movementossísmicos. En principio sonpequenos pero todo o que seve, engana, e o 20 de marzo,o volcán entra en erupción. Oconto non remata aí, díasdespois, o 14 de abril,preséntase unha segundaerupción.

A primeira foi case comaun paseo pola praia pois nonhoubo danos materiais nin da-nos persoais xa que a erup-ción alcanzou zonasdespoboadas. Porén, NASAcavilou en que isto só era unpreludio dunha erupción aíndamaior! Por desgraza tivo razón

O 14 de abril o volcán is-landés volve entrar en erup-ción. As cousas complícansepois chégase a estimar que foi10 ou 20 veces peor que aprimeira. Esta erupciónprovocou algo máis que lava.

O Eyjafjalla está situadodebaixo dun glaciar e ó saír alava, esta arrefría moi axiñaformando pequenos fragmen-tos de vidro, os cales van as-

cender dentro da columna decinza. En principio non se veproblema ningún pero logoatopámonos con que os frag-mentos mesturados coascinzas danan seriamente osmotores dos avións e estesdeben cancelar as súas saídas.

A OTAN manda algúnsavións cazas para explorar azona e analizar a situación perocomproban de preto que nonse pode xogar coa mestura.Que pasou? Pois que foi chegaralí e comezárense a cristalizaros minerais no interior dos mo-tores dos cazas. Por sortechegaron a terra sen proble-mas. Pasados uns días, osvulcanólogos cren que o vol-cán comeza a expulsar menoscinza pero ao día seguinte aerupción fortalécese.

A cinza expulsada na se-gunda erupción ascende áatmosfera ocasionando a in-terrupción do tráfico aéreo. Osaeroportos comezan a pechare chegáronse a cancelar cer-ca de 95.000 voos ata a data.Pouco a pouco a situacióncomeza a estabilizarse peromoitos aseguran que, por uns

días, Europa retrocedera cer-ca dun século. Menos mal quesó por uns días!

Posiblemente os efectosmáis graves foron sobre o cli-ma. En resumidas contas,estivemos a piques de morrerde frío pero libramos! Se acinza chegase á estratosfera,a temperatura baixaríaglobalmente. Por sorte nonalcanzou esa altura.

Outra cousa moi curiosafoi que, o tempo no que osavións estiveron sen voar,reducíronse as emisión de ga-ses de efecto invernadoiro!Polo menos uns 2,8 millóns detoneladas de CO2! Realmen-te... si que contaminamosmoito...

Para rematar, dicirvos quecon este tipo deacontecemento chegamos áconclusión de que non somosquen de controlar o planeta eque as cousas da naturezaescapan e seguirán escapan-do das nosas mans.

CRISTINA CONDE CARRERA, TAMARA

MATO MELLA, SONIA MOSTEIRO

LABANDEIRA, B1B

77777

IES de

Me

lide

Xuño 2010Actualidade

QUEN ESTEA LIBRE DE PECADO…QUEN ESTEA LIBRE DE PECADO…QUEN ESTEA LIBRE DE PECADO…QUEN ESTEA LIBRE DE PECADO…QUEN ESTEA LIBRE DE PECADO…

Dicir Kobra Babaei époñerlle nome a un drama quesofren miles de persoas, so-bre todo mulleres, en moitospaíses arredor do globo.

A vida desta mulleriraniana corre grave perigotras ser condenada a lapida-ción, acusada, xunto co seuxa finado marido –aforcadopor ser declarado «culpablede sodomía» e adulterio- deser infiel durante o matrimo-nio.

Pero, como tantasoutras veces, o verdadeirodelito da parella non foi máisque o de carecer de recur-sos: sen posibilidade de gañara vida doutro xeito e cunhafilla de doce anos que alimen-tar, víronse abocados aomundo da prostitución nunpaís moi pouco permisivo coneste tipo de asuntos.

O avogado do matrimo-nio considera ilegal oaforcamento do marido, RahimMohammadi, posto que nonse lle informou de que fose afacerse efectiva a sentenzade execución, tal e comoobriga a lei do país. Asegura,ademais, que non había pro-bas reais para acusalo desodomía, e que se tratou sódun pretexto para poderaforcalo en lugar de lapidalo,como lle acontecerá a KobraBabaei se as autoridadesiranianas non dan marchaatrás.

En Irán, as lapidaciónsprohibíronse durante untempo grazas á presión dosorganismos internacionais,pero a finais do pasado anoreanudáronse e, dendeentón, xa morreron treshomes como consecuenciadestas prácticas: Houshang

Khodadadeh e ValiAzad –acusados deadulterio- máis outrohome non identifica-do. En total, apli-cando este e outrosmétodos, 664persoas foronexecutadas dendeprincipios de 2008ata mediados de2009.

Segundo infor-ma Amnistía Interna-cional, a día de hoxepolo menos setemulleres e doushomes atópansecondenados a mortepor lapidación enIrán, un método deexecución destinadoaos adúlteros e especialmen-te cruel tendo en conta quefalamos de xeitos de torturae degradación antes de aca-bar coa vida da persoa.

Para levalo a caboentérrase os homes ata a cin-tura e as mulleres ata o peito,e empréganse pedras o sufi-cientemente grandes comopara causar dor peropequenas dabondo para nonmatar a vítima ao instante,incrementando o seusufrimento mentres amultitude participa exaltadana barbarie de sangue e terra.

Se ben a pena de morteaínda continúa vixente en 90países, os casos de castigosfísicos desta índole «só», pordicir algo, perviven en 31. Ascifras non crean conciencia,pero os exemplos resultanmáis ilustrativos: o pasadomes de novembro unha nenade trece anos foi apedradaata a morte en Somalia, eproximamente, tal vez antes,

tal vez despois que KobraBabaei, unha muller embara-zada correrá a mesma sortelogo de dar a luz.

A ninguén pareceimportarlle, e nuncachegaremos a saber ata quepunto somos afortunados pornacer no lugar onde ofixemos. A todos nos horrori-za ver no telexornal ou ler nuntitular casos coma os destasmulleres. «Lapidación! MeuDeus! Pero iso aínda existe?».Non caemos na conta de quenon son atrocidades do pa-sado, senón barbaries dopresente, e de que fóra, aléndas nosas fronteiras, do nosominúsculo e pechado mundo,hai ollos que miran cara o ceosuplicando piedade, axuda, epreguntándose por que.

Como dixo Bob Dylan,cantas mortes serán nece-sarias para darnos conta deque xa foron demasiadas?

LUCÍA MATO GÓMEZ, B1B

88888

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

e

A IMPORTA IMPORTA IMPORTA IMPORTA IMPORTANCIA DANCIA DANCIA DANCIA DANCIA DAS MAAS MAAS MAAS MAAS MATEMÁTICASTEMÁTICASTEMÁTICASTEMÁTICASTEMÁTICAS

Divulgación

IntroduciónIntroduciónIntroduciónIntroduciónIntrodución

Dende as máis antigas civilizacións ata os nosos días,foron esenciais as matemáticas en todos os aspectos. Xaque as primeiras civilizacións coma os exipcios eran grandesmatemáticos na construción de pirámides e outros monu-mentos colosais. Neste traballo poderase observar como asantigas civilizacións coma Exipto ou a India utilizaban dife-rentes apartados das matemáticas, ou pintores , comaLeonardo da Vinci, tamén utilizaban números nas súascreacións ou como Eratóstenes utilizaba os ángulos para de-mostrar que a terra ten forma esférica.

Os Exipcios e a proporciónOs Exipcios e a proporciónOs Exipcios e a proporciónOs Exipcios e a proporciónOs Exipcios e a proporción

No antigo Exipto coidábase especialmente a produciónde pan. Para controlar a calidade deste produto contaban acantidade de cereal que había ao principio e o número debolos de pan que se obtiñan ó final. Ao cociente destas can-tidades chamábanlle pesu. Se o pesu era maior que 45, signi-ficaba que obtiñan demasiados bolos a partir do cereal quetiñan, e polo tanto, había pouco cereal en cada bolo, é dicir,o pan era de peor calidade. Os ingredientes de calquera ali-mento elaborado sempre gardan unha proporción. Nesta imaxe,pódense observar as proporcións dos exipcios.

A India e as fracciónsA India e as fracciónsA India e as fracciónsA India e as fracciónsA India e as fraccións

A India ten unha historia, na que se narra que existían 3 irmáns que tiñan que repartiros 17 camelos que o seu pai lles deixara en herdo.

O Irmán máis vello tiña que recibir 1/2 do total de camelos, o mediano 1/3, e o pequeno1/9. Pero, non sabían como repartir os camelos, pois ao facer os cálculos, obtiñan estesresultados.

1/2 de 17 = 8,5 1/3 de 17 = 5,66… 1/9 de 17 = 1,88…

Qué podían facer?, partir un camelo en cachiños?Alguén que pasaba por alí e viu a situación, decidiu presentarlles un camelo para

solucionalo. Con 18 camelos si que podían facer ben o reparto, pois:

1/2 de 18 = 9 1/3 de 18 = 6 1/9 de 18 =2

Pero como 9+6+2=17, ao final resultou que lles sobraba un camelo «o que lles deixaran»,entón puideron repartir os 17 camelos.

99999

IES de

Me

lide

Xuño 2010


Divulgación

Leonardo da Vinci e os números decimaisLeonardo da Vinci e os números decimaisLeonardo da Vinci e os números decimaisLeonardo da Vinci e os números decimaisLeonardo da Vinci e os números decimais

Leonardo da Vinci foi un sabio interesado por todas as ramas dosaber e por todos os aspectos da vida. A súa gran curiosidadelevouno a pintar moitas obras importantes, aínda que sen dúbida amáis famosa é a Gioconda ou Monna Lisa, debido á súa particularbeleza e ao seu peculiar sorriso. Si se observa o rectángulo debuxadosobre a súa cara, e se divide o longo do rectángulo polo largo,obterás un número moi próximo a 1,618.

Leonardo da Vinci bautizou este número como o «Número deOuro, e utilizouno tamén en moitas outras obras de arte, xa que esenúmero facía que todos os cadros parecesen «máxicos.

A xeografía e os ángulosA xeografía e os ángulosA xeografía e os ángulosA xeografía e os ángulosA xeografía e os ángulos

Antigamente críase que a Terra era plana.Eratóstenes, un sabio do século III a.C., sospeitaba xa

nesa época que a Terra era esférica. Que lle fixo pensar isto?Eratóstenes observou que no momento en que os raios

do sol caían perpendiculares á Terra, a sombra de dous pausiguais cravados en distintos lugares era diferente. Isto sópodía ocorrer se os ángulos que formaban os raios do sol cospaus eran distintos. E iso non podía pasar se a Terra eraplana!

Na imaxe, pódese observar un reloxo de sol, que coasombra que produce a variña calculaban o tempo as antigascivilizacións.

Gauss e o seu famoso polígonoGauss e o seu famoso polígonoGauss e o seu famoso polígonoGauss e o seu famoso polígonoGauss e o seu famoso polígono

Non todos os polígonos regulares se poden construír de forma exacta con regra ecompás.

Hai máis de 2.000 anos debuxábanse, con estemétodo, algúns polígonos como o triángulo equilátero,o cadrado, o pentágono regular e outros polígonosregulares que tiñan un número de lados múltiplo de2, de 3 ou de 5.

En 1.796, Gauss debuxou un polígono de 17lados utilizando soamente regra e compás, cousaque ata entón fora un problema imposible de resol-ver. Gauss non só conseguiu construír un polígonode 17 lados, senón que demostrou que só algúnspolígonos regulares con número impar de lados sepodían construír con axuda de regra e compás. Es-tes descubrimentos animaron a Gauss a seguirestudando matemáticas e, ao longo da súa vida,realizou moitos outros avances matemáticos impor-tantes.

1010101010

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

e

Números infinitosNúmeros infinitosNúmeros infinitosNúmeros infinitosNúmeros infinitos

Símbolo «0» procede da antiga Grecia, pero hai diferentes versións sobre como xurdiu.Algunhas persoas cren que este símbolo deriva dunha moeda sen valor chamada óbolo.

Os comerciantes usaban estas moedas como fichas para facer contas na area. Candoquitaban unha delas, quedaba unha marca redonda similar ao cero.

Outros pensan que vén da primeira letra da palabra grega «ouden»que significa «nada».Este Símbolo viaxou de Grecia á India, aos países árabes e de aí a Europa, ao longo decentos de anos.

O cero é, pois, un número co que os homes puideron contar a partir do 9 infinitas cifrase con ese símbolo tamén chegaron os números enteiros.

O gran invento das matemáticasO gran invento das matemáticasO gran invento das matemáticasO gran invento das matemáticasO gran invento das matemáticas

O braille é un alfabeto que utiliza puntos e guións en relevo sobre cartón,e lese movendo a man de esquerda a dereita, pasando os dedos por cadaliña.

Utiliza combinacións de 6 puntos para xerar todas as letras do alfabeto.Así, por exemplo, a letra «a»escríbese como:


Divulgación

Para escribir un número utilízanse as primeiras letras do alfabeto precedidas por unsigno que indica que é un número. A coma dos números decimais tamén se escribe como:

O sistema de braille foi inventado por Luis Braille aos 15 anos, despois de perder a visiónnun accidente cando só tiña 3 anos de idade. O seu sistema de puntos é un grand inventoque se utiliza para escribir moitísimos libros.

MANUEL VÁZQUEZ MOURAZOS, S1D

1111111111

IES de

Me

lide

Xuño 2010Divulgación

O QUECEMENTO QUECEMENTO QUECEMENTO QUECEMENTO QUECEMENTO GLO GLO GLO GLO GLOBALOBALOBALOBALOBAL

O quecemento global,coñecido tamén co nome decambio climático, é un pro-blema medioambiental queestá afectando o noso plane-ta dende fai anos e, a medidaque avancemos no tempo,será peor. Algunhas das súasconsecuencias son irreversi-bles, pero aínda estamos atempo de frealo, ou mellordito, reducilo para que avan-ce máis lentamente. Iso si, senon actuamos con rapidez eseguimos ao mesmo ritmo,aumentarán as inundaciónsdebido a que haberá máis tor-mentas e chuvias torrenciais;os glaciais derreteranse máisaxiña subindo o nivel do marconsiderablemente, o que darálugar á desaparición de praiase algunhas illas; e a extinciónde especies acelerarase de-bido a que os animais, as plan-tas e os ecosistemas non seadaptarán con facilidade aoscambios producidos.

A actividade humana,xunto con outras, é a princi-pal causa deste cambioclimático. Por unha parte,atopámonos coa actividadeindustrial (máis notable nascidades) e a enorme cantidadede vehículos que circulan díaa día polas nosas estradas.Este feito provoca a libera-ción dunha grande cantidadede gases, xerados nas distin-tas actividades industriais ena queima do combustible doscoches, que se acumulan naatmosfera contaminándoa efavorecendo o efectoinvernadoiro. Hoxe en día, nanosa sociedade, sería impen-sable vivir sen coche. Apoboación o único que quereé a comodidade (loxicamenteé máis cómodo utilizar o co-che que ir andando) e non separa a pensar no grave pro-blema que ocasiona: a con-

taminación. Por outra parte,atopámonos coa talaincontrolada de árbores e osincendios que están provo-cando a extinción da nosa flo-ra e fauna e, ademais inflúenna capacidade que ten o nosoplaneta de limpar a atmosferaposto que, as árbores edemais vexetación, serven depulmón a terra ó filtrar os con-taminantes e liberar osíxeno.

O noso afán controladorlévanos a destruílo todo e,pouco a pouco, estamos aca-bando co máis valioso quetemos, o noso planeta. Haiunha expresión que di: «OMUNDO TEN DABONDO PARA

SATISFACER AS NOSAS NE-CESIDADES, PERO NON ANOSA COBIZA». Sen dúbida,a Terra ten moitos recursos echegan para cubrir as nece-sidades de toda a poboaciónmundial, pero a xente é moiambiciosa e sempre queremáis do que ten ou necesita.Somos uns inconformistas! Vi-vimos nunha sociedadeconsumista na quedeberiamos administrar esesrecursos de maneira respon-sable e equilibrar o que gas-tamos co que a terra poderepoñer.

Mª JOSÉ PARRADO ALONSO, B1A

1212121212

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

eDivulgación

Os debuxos anima-dos que máis nos gus-tan: Os Simpson

Son unha familia tí-pica dos Estados Unidosque vive en Springfield,una cidade ficticia deAmérica.

Homer, o pai,traballa comoinspector desegur idadenunha plan-ta deenerxía nu-clear aínda quet a m é ntraballou enmáis de 120empregos.

É gor-do, calvo enon dema-s i a d ointel ixente.Encántanl leas rosquillas,a cervexa e at e l e v i s i ó n .Homer está ca-sado conMarge, una amade casatraballadora e respon-sable coa que ten tresf i l l os: Bar t , L i sa eMaggie.

Bart é un problemá-tico neno de dez anos,un neno rebelde quesaca malas notas aoque lle gusta moversepor Springfield no seumonopatín.

Lisa, de oito anos,é unha nena intelixente,

competitiva e sensibleque adora o Jazz e to-car o seu instrumentopreferido o saxofón.

Pouco teñen en co-mún os dous irmáns,mais os dous son faná-t i c o s a b s o l u t o s

dunha serie dedebuxos animados ex-tremadamente violentachamada Rasca e Pica,e tamén de Krusty opallaso.

A terce i ra i rmá,Maggie, un bebé que secomunica facendo ruídoco chupete.

Na ser ie, que fa ialusións á cultura popu-lar e que está cargadade humor, apareceronun gran numero depersoas coñec idas:cantantes como BritnaySpears, grupos de mú-sica como Green Day,The Who, The RollingStones ou os Red Hot

Chillie Peppers, of u t b o l i s t aRona ldo, opapa XoanPaulo II, ac-tores comoR i c h a r dGere ou opropio ac-tor españolJ a v i e rBardem, asíc o m ot a m é nShakespere,

A b r a h a mLinco ln ou

Paris Hilton en-tre outros.

M a t tGroening é o au-

tor desta ser ie dedebuxos animados quecomezou a emitirse en1989. Groen ingestudou f i l oso f ía etraballou como perio-dista e caricaturista. OsSimpson levan o nomeda súa familia.

RUBEN SÁNCHEZ ORO E PATRICIA BULAN LÓPEZ, B1B

OS SIMPSONOS SIMPSONOS SIMPSONOS SIMPSONOS SIMPSON

1313131313

IES de

Me

lide

Xuño 2010Divulgación

Chocolate…umm! Estáboísimo si…pero…cada vezque o comes só pensas naslorzas da barriga e nos pun-tos negros, verdade? Ben,pois iso rematou! Este manxarobtido dos grans da plantade cacao contén un gran nú-mero de propiedadesantioxidantes e poderes cu-rativos.

A Theobroma ( cacao),unha das 1000 especies deesterculiáceas que viven nascálidas e húmidas rexiónstropicais é unha árbore deentre 5 e 8 metros de alturacunha coroa de 5 pólasgrosas . As flores nacennestas e tamén no tronco,durante todo o ano pero aprodución limítase a dous pe-ríodos sucedidos polasestacións de chuvia. Osfroitos son unhas «espigas»de entre 15 e 20 centímetrosde longo e 10 de ancho;conteñen unhas 30 ou 40sementes do tamaño dunhanoz que concentran un 50 %de materias graxas. Catromeses despois da súa flora-ción estes atópanse prepa-rados para a recolección trasa cal se someten a unha se-rie de procesos (fermenta-ción, secado, torrefacción…)antes de poder utilizarse paraelaborar o chocolate.

O cacao foi cultivadodesde os tempos máis remo-tos polos Toltecas (tribomexicana) ata que osespañois se fixeron co seumonopolio durante variosséculos e introducírono enEspaña cara 1520 modifican-do un chisco as receitasmexicanas e inventando asío chocolate líquido. Pero osindios mexicanos seguírono

ALGO PALGO PALGO PALGO PALGO PARA ABRIR O APETITARA ABRIR O APETITARA ABRIR O APETITARA ABRIR O APETITARA ABRIR O APETITOOOOO

consumindo, como non ? Defeito recentementedescubriuse que os Kuna,unha tribo que pervive enPanamá na que se consome40 cuncas de cacao por día,o risco de sufrir catro dasenfermidades máis mortais enOccidente (ictus, insuficien-cia cardíaca, cancro ediabete) se reducen nestepobo a menos dun 10%.

A capacidadeantioxidante dos alimentosmídese en ORAC (en inglés «capacidade de absorción deradicais de osíxeno»). O ca-cao puro ten 2600 unidades,o valor máis alto de todos osalimentos estudados. Inclu-so o chocolate con leite(13.120 ORAC ) queda porriba do té verde (1.220 ORAC). Sorprendido? Pois a cousanon queda aí…. tose noctur-na??? Come unha onza de

chocolate negro! Recentesestudos demostran que émáis eficaz cós xaropes concodeína para calmala. Outrasinvestigacións outorgan aocacao capacidadeantidiarreica e incluso certautilidade fronte ás caries.

Suficientes argumentospara consumir unha onza dechocolate negro por día, aque si???

*MOITO OLLO: O cacaoé un ingrediente moi sensibleaos cambios de temperaturapolo que oscilacións de ape-nas 2º C provocan que amanteiga de cacao se fundae logo se recristalice quedan-do en forma dunha capa decor branca que se forma nasuperficie das tabletas dechocolate.DOA LAYA LOLO, LAURA SÁNCHEZ AGRA,

B1C

1414141414

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

eDivulgación

É indubidable que osgraffitis hoxe en día xa os po-demos considerar como unhaarte, un movemento artístico.

Dende os seus comezos,nos anos 60 en Nova York,esta arte tivo moita evoluciónen canto á súa consideracióne influencia na sociedade.Pero incluso para mirar nassúas orixes teriámonos queremontar a hai miles de anos,xa que as primeiras mostrasson as pinturas rupestres naPrehistoria, tamén no ImperioRomano se facían inscriciónsen latín vulgar con consignaspolíticas, insultos,declaracións de amor….

Dende os anos 60 osgraffitis tiveron un contido político, e era unha forma de mostrar o descontento social,normalmente o escenario eran paredes e inmobles de barrios marxinais. Filadelfia foi un dosescenarios máis importantes para esta arte que sempre estivo relacionado co mundo do hiphop e do rap.

Pero pouco a pouco foise cambiando a forma de ver estas pintadas, e pasouse de vercomo algo marxinal a empezar a considerarse como unha arte, incluso foron aparecendotipos ou estilos de graffitis, entre eles:

O TAG ou firma; o pioneiro foi Taki 183, é dentro da escala o chanzo máis baixo pola súasinxeleza.

TAG CON OUTLINE; firma con borde, Super Kool foi omáis destacado.

BUBBLE LETTERS; letras pompasTHROW UPS; son unha versión chapuza do estilo an-

terior.BLOCK LETTERS; son letras grandes.WILD STYLE; estilo salvaxe.MODEL PASTEL; busca crear estilo e chamar a aten-

ción, son os tamén chamados 3D. DIRTY; estilo lixo,orixinario de Francia.

GRAFFITI ORGÁNICO. CHARACTERS.ICONOS. GRAFFITIABSTRATO; que se afastan moitos dos orixinais.

RASGOS COMUNES; con 3D, destelos, brillos…

É paradóxico ver que antes os graffiteiros eran perseguidos polas súas pintadas, e quehoxe en día moitos son considerados artistas, ou escritores, que é como normalmente se lleschama. E son en moitas ocasións contratados por concellos, comerciantes…xa que un graffiteironunca vai pintar por encima dos debuxos doutro para facer as súas obras, evitando queoutros fagan protestas en tendas ou institucións públicas de protesta, aínda que isto paramoitos dos escritores é unha ofensa e rechazan estes traballos porque consideran que vanen contra dos seus principios e da súa liberdade artística.

CARLOS MATO SALGADO, B1B

ARTE URBANOARTE URBANOARTE URBANOARTE URBANOARTE URBANO

1515151515

IES de

Me

lide

Xuño 2010

O día 28 de outubro veu Anxo Fariña ao IES deMelide. Veu porque nos agasallaron con un libro seu,Os Megatoxos e a espada Esmeralda.

Presentouse con diapositivas de debuxos seus,pois non hai que esquecer que non só é escritor, senónque tamén é debuxante, conferenciante... Logo, colleua Nuria, unha rapaza de 1º de ESO C, debuxouna nunhapizarra e púxolle ás e rabo.

Foi unha divertida visita, pero non moi longa.Xa ten á venda o terceiro libro da colección: Os

Megatoxos e os templarios da luz.JESSICA VARELA LÓPEZ, S1D

O escritor vigués Anxo Fariña asistiu ao noso ins-tituto o día 28 de outubro. Antes do segundo recreto,todos e todas os alumnos e alumnas estaban na aulade audiovisuais, onde tamén estaba Anxo. Puntual-mente empezou a darnos unha interesante charla so-bre as vantaxes de contar ou escribir historias, paraexplicalo mellor, colleu un alumno como voluntario.Despois debuxou unha alumna estupendamente nunhapizarra. Ao acabar co debuxo, empezou a falar do seuexitoso libro Os Megatoxos; contou en que se inspira-ra, os lugares que escollera para representar a historia... Despois acabouse a cita cunharolda de preguntas.

DIEGO ANDRADE, S1A

A min Anxo Fariña pareceume un bo artista e escritor e que ten unha grande imaxinaciónpara escribir. Tamén o título que lle puxo aos seus libros chamoume moito a atención porqueé moi chamativo e interesante.

TANIA SANTISO, S1D

Anxo Fariña fíxonos pasar un anaco moi agradable e divertido. Ensinounos coas súaspalabras o fácil que é construír relatos curtos e que dun círculo pódense sacar moitascousas. E coa súa conferencia fíxonos cavilar que a literatura pode ser moi divertida.

MARTA SÁNCHEZ, S1D

Hoxe, día 28 de outubro veu ao IES de Melide Anxo Fariña, o escritor e ilustrador dosMegatoxos.

Deunos unha charla dicíndonos como se facía para escribir un libro. Díxonos que oprimeiro paso é escribir un punto. Ese punto daríanos a idea principal.

Despois, sacou a unha compañeira e debuxouna moi ben. E sabedes como a debuxou?Mirándoa fixamente, debuxouna. Polo seu carácter fíxolle rasgos que lle parecían importan-tes.

Finalmente díxonos que a el lle levaba escribir un libro catro ou cinco meses, sen estartodo o tempo escribindo; e unhas ilustracións, tres semanas máis ou menos.

A min paréceme que Anxo Fariña ten unhas ideas xeniais, porque lin o libro A espadaesperalda e encantoume.

Recomendo os libros de Anxo Fariña a todos os nenos/as e adultos. E, se o len, esperoque teñan a mesma opinión ca min.

NAIARA VÁZQUEZ NEIRA, S1B

UN DÍA CON ANXUN DÍA CON ANXUN DÍA CON ANXUN DÍA CON ANXUN DÍA CON ANXO FO FO FO FO FARIÑAARIÑAARIÑAARIÑAARIÑA

Lectura

1616161616

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

eHerdanza

CANTIGAS DA TERRA DE MELIDECANTIGAS DA TERRA DE MELIDECANTIGAS DA TERRA DE MELIDECANTIGAS DA TERRA DE MELIDECANTIGAS DA TERRA DE MELIDE

A aldeíña de Corbelle,aldeíña de namorados.A aldeíña de Corbelle,tenvos contos ben soados,vai casar o Paliquerocon Teresa de Parrado.As de Garceiras, pernas tortas,e as do Ribeiro tamén,pra boas mozas Corbelle,todas ben feitas se cren.

Informante: Antonio Souto Blanco.Recollida por Iria Souto García, dos Ánxeles.

Sae ti bo bailador,sae ti pronto a bailar,vai quitar a mellor mozaque hai neste lugar.Vai quitar a mellor mozaque hai neste lugar,sae ti e saca a mellor moza,sae ti pronto a bailar.Ai lalelo, ai lalalo,Ai lalalo, ai lalelo.

Informante: A avoa de Vanessa. Ela aprendeuna na escola.Recollida por Vanessa Rodríguez Barreiro, de Folladela.

Maruxiña de Forneiro,se coceses faime un bolo,se mo fas faimo de millo,que de trigo non cho como.E pra que non digas que tal e que cual,que foi ou non foi, que tal que sei eu,eu aló non fun e ela acó non veu,nin eu llo pedín nin ela mo deu.

RECOLLENDO TRADICIÓN ORALRECOLLENDO TRADICIÓN ORALRECOLLENDO TRADICIÓN ORALRECOLLENDO TRADICIÓN ORALRECOLLENDO TRADICIÓN ORAL

LENDAS E OUTRASLENDAS E OUTRASLENDAS E OUTRASLENDAS E OUTRASLENDAS E OUTRASHISTHISTHISTHISTHISTORIAS DORIAS DORIAS DORIAS DORIAS DA TERRAA TERRAA TERRAA TERRAA TERRA

DE MELIDEDE MELIDEDE MELIDEDE MELIDEDE MELIDE

Unha parella de noivossaía pola noite á discoteca.Ao chegar , a parellaempezou a bailar e a mozaquitou a chaqueta e colgounano percheiro. Pero foisefacendo tarde e tiveron quemarchar ás présas.

Na metade do camiño amoza deuse de conta de quelle esquecera a chaqueta nadiscoteca e acordou co seumozo que a fora buscar el eque ao día seguinte lla leva-se á súa casa.

Á maña seguinte o mozofoi á casa da súa moza eabriulle o pai a porta. O mozopreguntoulle ao pai se esta-ba a súa filla e estecontestoulle que falecera ha-bía cinco anos.

Informante: O pai deNaomi.

Recollida por NaomiEstévez, de Melide.

1717171717

IES de

Me

lide

Xuño 2010Herdanza

RECOLLENDO TRADICIÓN ORALRECOLLENDO TRADICIÓN ORALRECOLLENDO TRADICIÓN ORALRECOLLENDO TRADICIÓN ORALRECOLLENDO TRADICIÓN ORAL

REFRÁNS DA TERRA DE MELIDEREFRÁNS DA TERRA DE MELIDEREFRÁNS DA TERRA DE MELIDEREFRÁNS DA TERRA DE MELIDEREFRÁNS DA TERRA DE MELIDE

- Polo San Martiño, mata o porco e proba o viño.

Informante: O pai de Lorena.Recollido por Lorena Carrón, de Campos.

- Pola ignorancia equivocámonos e polas equivocaciónsaprendemos- Vale máis pouco pecar que moito confesar- Días de todo, vésperas de nada

Informante: O pai de Cristina.Recollidos por Cristina López Roca, de Furelos.

- O amigo do teu viño non o queiras por veciño- Sogra, avogado e doutor, canto mais lonxe mellor- O amigo e o cabalo non hai que cansalo

Informante: O pai de Laura.Recollidos por Laura López Roca, de Furelos.

- Marzo marzolo, trebón e raiolo.- Marzo marzán, á mañá cara de rosa e á tarde cara de can.- En San Xoán, a sardiña pica o pan.- O último día de novembro, día do Santo André, o mostoviño é.- Non se pillan as troitas coas pernas enxoitas.

Informante: O pai de Nuria.Recollidos por Nuria Rouco, de Beigondo.

Esta lenda trata domeu avó, do que lle pasou.Antigamente en todas ascasas sementábase o tri-go, e o normal era quesempre houbese algún des-perfecto polos paxaros, quello comían todo. Ao meuavó ocorréuselle una idea,contarllo ao cura, xa que ocura vivía practicamentefronte por fronte. O cura,para que os paxaros nonlle comeran o trigo a meuavó, ía rezar todos os días.E o sistema deu resultado.

Dende aquelas, candomeu avó de novo o volveusementar, non foi necesa-rio facer nada, porque ospaxaros non se achegaban.

Informante: O pai deLaura.

Recollida por LauraCouso, de San Román.

LENDAS E OUTRASLENDAS E OUTRASLENDAS E OUTRASLENDAS E OUTRASLENDAS E OUTRASHISTHISTHISTHISTHISTORIAS DORIAS DORIAS DORIAS DORIAS DA TERRAA TERRAA TERRAA TERRAA TERRA

DE MELIDEDE MELIDEDE MELIDEDE MELIDEDE MELIDE

1818181818

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

eCreación

A PA PA PA PA PALABRA MÁIS BONITALABRA MÁIS BONITALABRA MÁIS BONITALABRA MÁIS BONITALABRA MÁIS BONITA DOA DOA DOA DOA DOGALEGO… E A MÁIS FEAGALEGO… E A MÁIS FEAGALEGO… E A MÁIS FEAGALEGO… E A MÁIS FEAGALEGO… E A MÁIS FEA

Sen a palabra non somos nada. Coa palabra amamos, rimos e facemos rir, choramos… efacemos chorar, agarimamos, berramos…, pero coa palabra tamén deixamos que se amose anosa parte máis ruín, a máis escura.

Pensando, mirando no máis fondo de nós mesmos, de nós mesmas, descubrimos calesson as tres palabras coas que máis nos identificamos, aquelas que mellor transmiten o quesomos e o que pensamos. E tamén buscamos unha, e só unha –para que máis?- coa quedeixamos que o mundo vexa ese outro eu que temos agachado. Son estas:

IVÁN BARREIROIVÁN BARREIROIVÁN BARREIROIVÁN BARREIROIVÁN BARREIROAs súas tres palabras máis bonitas:- Natureza. A natureza hai que coidala porquegrazas a ela estamos aquí.- Saúde. Se non se ten saúde, non se ten nada.- Amigos. Os amigos son moi importantes parater onde te resgardares nos malos e nos bos mo-mentos.

A súa palabra máis fea:- Enfermidade. Cando aparece a enfermidade,todos nos poñemos tristes… e pasámolo mal.

MARCOS ROCAMARCOS ROCAMARCOS ROCAMARCOS ROCAMARCOS ROCAAs súas tres palabras máis bonitas:- Campo. Cando estou no campo síntoma libre.- Can. Os cans fan moita compañía e protéxente.- Familia. Somos do mesmo sangue, e todosnos apoiamos para o que faga falta.

A súa palabra máis fea:- Violencia. A violencia é algo inmoral, unha falade respecto cara os teus semellantes moi grande.

ADRIÁN ROCAADRIÁN ROCAADRIÁN ROCAADRIÁN ROCAADRIÁN ROCAAs súas tres palabras máis bonitas:- Vida. É, realmente, o único que temos.- Única. A única que temos, a palabra o di.- Aproveita. O único que podes facer, se esalgo listo, vivir o presente de forma única.

A súa palabra máis fea:- Morte. O que ninguén quere.

1919191919

IES de

Me

lide

Xuño 2010Creación


TTTTTAMARA PÉREZAMARA PÉREZAMARA PÉREZAMARA PÉREZAMARA PÉREZAs súas tres palabras máis bonitas:- Sinxelo. A min gústanme as cousas simples,sen voltas.- Pomba. O símbolo da paz, iso que nunca chega.- Añórote. É, simplemente, bonita… polo que levaconsigo.

A súa palabra máis fea:- Nunca. É unha palabra que non se debe utili-zar. Non se debe dicir nunca a nada.

LUCÍA VALIÑOLUCÍA VALIÑOLUCÍA VALIÑOLUCÍA VALIÑOLUCÍA VALIÑOAs súas tres palabras máis bonitas:- Ámote. É unha palabra bonita porque é a quelle poño á xente que aprecio e que quero.- Meu todo. É o que lle digo a unha persoa quequero moito e que o é todo para min.- Quérote. .

A súa palabra máis fea:- Odio. Non podo evitar sentilo ás veces, poucas,cando alguén me fai algo malo.

ALEJANDRO MEJUTALEJANDRO MEJUTALEJANDRO MEJUTALEJANDRO MEJUTALEJANDRO MEJUTOOOOOAs súas tres palabras máis bonitas:- Galego. Porque é o noso prezado idioma.- Valor. É unha palabra que arrinca do interiorporque só desde aí ten sentido.- Respecto. É o que todos teriamos que sentirao intentar facer algo perigoso .

A súa palabra máis fea:- Medo. O peor que se pode sentir.

PPPPPAAAAAULA FISTEUSULA FISTEUSULA FISTEUSULA FISTEUSULA FISTEUSAs súas tres palabras máis bonitas:- Estráñote. É unha palabra que utilizo a unhapersoa moi especial para min cando non a teño cer-ca.- Adórote. É unha palabra bonita, que utilizocoa xente que quero e aprecio.- Sempre. Utilízoa con persoas moi importantespara min, das cales non me quero separar nunca.

A súa palabra máis fea:- Non. Esta palabra non me gusta porque sempreque oio «non» é por algo malo.

2020202020

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

e

LUCÍA CORRALLUCÍA CORRALLUCÍA CORRALLUCÍA CORRALLUCÍA CORRALAs súas tres palabras máis bonitas:- Amor. É unha palabra moi bonita porque todosnecesitamos alguén que nos queira, que nos deaamor.- Amizade. É algo moi bonito, porque se aamizade é verdadeira, sempre terás alguén aí conquen contar.- Paz. Todos e todas necesitamos harmonía nanosa vida.

A súa palabra máis fea:- Envexa. Para min esta palabra é a máis feaporque, se es unha persoa envexosa, nunca poderás ser feliz.

AITAITAITAITAITOR CUESTOR CUESTOR CUESTOR CUESTOR CUESTAAAAAAs súas tres palabras máis bonitas:- Romanticismo. Gústame porque estaría moiben que máis xente fose romántica.- Paz. Gustaríame que ninguén fose máis queninguén, que ninguén abusase de ninguén, quehoubese paz en todas partes.- Rap. Gústame esta palabra porque é un tipode música moi desprezada, e quero que se deixe decriticar porque ten o mesmo dereito de existir queoutros tipos de música.

A súa palabra máis fea:- Pobre. Non me gusta nada que haxa pobresno mundo, porque eu creo que todos e todas debemos ser iguais.

JOSÉ ÁNGEL FREIREJOSÉ ÁNGEL FREIREJOSÉ ÁNGEL FREIREJOSÉ ÁNGEL FREIREJOSÉ ÁNGEL FREIREA súa (única) palabra bonita:- Galegos. Estou orgulloso do noso falar, danosa lingua.

A súas tres palabras máis feas:- Merda. É unha palabra que non debe ser pro-nunciada porque ofende moito.- Gocefellos. É unha palabra da que hai xenteorgullosa, pero a min paréceme fatal.- Regra. Habería que buscar outro significadopara esta palabra cando se refire ás mulleres.

Alumnado do PDC de 3ºAlumnado do PDC de 3ºAlumnado do PDC de 3ºAlumnado do PDC de 3ºAlumnado do PDC de 3º

Creación


2121212121

IES de

Me

lide

Xuño 2010Creación

PERSONAXES POR ORDEPERSONAXES POR ORDEPERSONAXES POR ORDEPERSONAXES POR ORDEPERSONAXES POR ORDEDE APDE APDE APDE APDE APARICIÓNARICIÓNARICIÓNARICIÓNARICIÓN:::::CuraPedroLolaAlfredo

A escena transcorre nunhapequena capela un poucopobre, sen adornos. O curaestá casando un home, Pe-dro, e unha muller, Lola. Aoparecer o cura é moi lentolendo.

CURA: Aceptas esta mullercomo a túa lexítima esposa,para amala e respectala nasaúde e na enfermidade, nariqueza e na pobreza, no boe no malo, no artificial e nonatural, por mar e por terra,na casa e fóra da casa, concalor e con frío, no fácil e nodifícil ata que a morte vossepare?PEDRO: Si, queroCURA: Aceptas a este homecomo o teu lexítimo esposo,para amalo e respectalo nasaúde e na enfermidade, nariqueza e na pobreza, no boe no malo, no artificial e nonatural, por mar e por terra,na casa e fóra da casa, concalor e con frío, no fácil e nodifícil... (os noivos míransecon cara de aburrimento) ...ata que a morte vos separe?LOLA: Si, quero

(Vanse bicar, pero o homecon cara de asco apártaselentamente. De súpeto,irrompe na escena Alfredo).

ALFREDO: OPÓÑOME!!CURA: Demasiado tarde, ca-les son as túas razóns?ALFREDO: Eu.... é que...CURA: Que?ALFREDO: É moi persoal...PEDRO: Tamén me opoño!LOLA: (Moi sorprendida) Porque? Xa non me queres?(Mírao con cara de tristeza)PEDRO:: É que eu...ALFREDO: Quérote, PedroPEDRO: Eu tamén! (Abrázasecon Alfredo)CURA: (indignado) Pero, queé isto?PEDRO E ALFREDO: É oamor!!!

(Lola, enfadada, vaise daigrexa)

PEDRO: Ejem.... Ehhhhhh.....

(O cura míraos con cara deodio, Alfredo e Pedro aban-donan a igrexa)

ALFREDO: JA JA JA!!!!Volveu funcionar! Fixécheloxenial!PEDRO: Ti tamén, xa van...creo que catro veces!ALFREDO: E coa gorda doano pasado, cinco. Cantosacamos con esta?

PEDRO: 7000 eurosALFREDO: Non está mal, coneste negocio cada vez saca-mos entre 6000 e 10000 •PEDRO: Excepto a alemá dehai tres anos. Por certo, comose chamaba?ALFREDO: Non me acordo,sen embargo acórdome dasúa conta, 12000!

PEDRO: Temos que buscaroutra solteirona corentona.Estou pensando na que viveen fronte do...ALFREDO: Cala! Esa persoaque se acerca cun pao naman non é...PEDRO: LOLAAAAAA!!!!!!!

(Lola perségueos, eles inten-tan refuxiarse na igrexa, peroestá o cura con outro pao)

LOLA: Pensas que eu sontonta?PEDRO: Un pouco... querodicir... NON!!!!!

(O cura golpea a Alfredo copao e Lola dálle a Pedro)

LOLA: (Quitándolle a carteiraa Pedro) Pensaban timar-nos!!!!CURA: Pero nós somos máislistos, isto engana a calquera(Di quitando o alzacolos) Aonde imos?LOLA: Imos para casa, cari-ño.

AUTOR: ADRIÁN PRIETO DE DIOS,S1D

Esta obra foi premiada no concurso de Creación Literaria organizado poloENDL do centro na modalidade de teatro

A VA VA VA VA VODODODODODA PERFECTA PERFECTA PERFECTA PERFECTA PERFECTAAAAA

2222222222

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

eCreación

PÁXIN

A SUPR

IMID

PÁXIN

A SUPR

IMID

PÁXIN

A SUPR

IMID

PÁXIN

A SUPR

IMID

PÁXIN

A SUPR

IMID

AAAAA

2323232323

IES de

Me

lide

Xuño 2010Creación

A mañá que cambiou aA mañá que cambiou aA mañá que cambiou aA mañá que cambiou aA mañá que cambiou avida de Xosévida de Xosévida de Xosévida de Xosévida de Xosé

Estábase vestindo como cadamañá para saír comprar a co-mida para o xantar cando desúpeto alguén chamou á súaporta. Saíu a ver quen era,e, cando abriu a porta, alíestaba ela, a persoa coa quepasaría o resto da súa vida.

MARÍA VÁZQUEZ AGUADO, S3B

A vodaA vodaA vodaA vodaA voda

Casei solitario.PAULA MEJUTO, S3B

O significado doO significado doO significado doO significado doO significado dosilenciosilenciosilenciosilenciosilencio

Moito dixen quedando cala-do.

ALBA LOUREIRO, S3B

O soño da rapazaO soño da rapazaO soño da rapazaO soño da rapazaO soño da rapaza

Unha rapaza soñou que o seucan fora atropelado por uncoche. Cando espertou, o seucan estaba morto na estrada.

VANESSA TARRÍO, S3D

Memorias dun ratoMemorias dun ratoMemorias dun ratoMemorias dun ratoMemorias dun ratoesfameadoesfameadoesfameadoesfameadoesfameado

Espertou e o gato aínda es-taba alí.

SAMUEL PANDELO, S3D

O final da rúaO final da rúaO final da rúaO final da rúaO final da rúa

Cando conseguiu chegar aofinal da rúa, xa non había ninrastro daquela pobre muller.Non puido facer nada porsalvala.

ELENA VARELA, S3D

O ruído estremecedorO ruído estremecedorO ruído estremecedorO ruído estremecedorO ruído estremecedor

Todo estaba en silencio. Derepente oíuse un pum, pum!Estremecinme.

CRISTINA VARELA, S3D

O teléfono solitarioO teléfono solitarioO teléfono solitarioO teléfono solitarioO teléfono solitario

Soa o teléfono, pero xa nonhai ninguén para collelo.

IVÁN SÁNCHEZ, S3D

MICROCONTMICROCONTMICROCONTMICROCONTMICROCONTOS DE 3º DE ESOOS DE 3º DE ESOOS DE 3º DE ESOOS DE 3º DE ESOOS DE 3º DE ESO

Érase unha vez un can que se chamabaRompepedras. Chamábase así porque os díasde lúa chea daba uns berros que fendían aspedras. Un día de lúa chea o can non dabaladrado. Os demais cans ríronse del porqueagora era igual ca eles. Os donos foron ver oque lle pasaba. Cando viron que non ladrabapegáronlle ata que o can morreu.

Luliana, que era a muller do dono do can,foi recollelo para enterralo, pero cando chegoualí o can xa non estaba. Alguén levara ao canmorto.

O can non estaba alí porque unha fadacolleuno e volveulle a dar vida. Agora o can xaestaba ben, pero Luliana e o dono terían que pagar por todo o que lle fixeron ao pobrecan.

E o can estaba moi feliz cos seus novos donos, que lle daban moito cariño e amor.Agora non só daba uns berros que fendían as pedras, agora tamén voaba as noites delúa chea.

NAIARA VÁZQUEZ NEIRA, S1D

AAAAACONTECEMENTCONTECEMENTCONTECEMENTCONTECEMENTCONTECEMENTO FO FO FO FO FASCINANTEASCINANTEASCINANTEASCINANTEASCINANTE

2424242424

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

eCreación

O 28 de abril saíu na prensa a noticia da mortede Agapito Pazos Méndez, un home que viviu duran-te 79 anos empadroado na cama 2 da habitación 415do hospital de Pontevedra tras ser abandonado contres anos ás portas do centro por padecer importan-tes minusvalías físicas. A pesar das súas limitacións,integrouse totalmente no centro e chegou a asumira responsabilidade de vixiar algúns pacientes cosque compartiu habitación e de gardar as chaves do moble onde estaban os medicamen-tos.

Fontes do centro hospitalario destacaron a intuición de Agapito para determinar agravidade dos enfermos, xa que frecuentemente anticipaba o seu falecemento.

O alumnado de 3º de ESO recreou esta historia de distintas maneiras para Intres.

Cansado de ver sempre as mesmas vistasCansado de ver sempre as mesmas vistasCansado de ver sempre as mesmas vistasCansado de ver sempre as mesmas vistasCansado de ver sempre as mesmas vistasHai 79 anos meus pais deixáronme aquí neste hospital,

no de Pontevedra, máis concretamente na habitación 415,non sei por que, supoño que sería por vergoña de ter un fillocon espiña bífida e síndrome de Down. Pero eu que nin sequeraos coñezo si que me avergoño deles e eles deberíano facerde si mesmos.

Levo aquí setenta e nove anos e espero chegar aosoitenta, pero se non chego quero deixar constancia de quetodos os médicos, medicas, enfermeiros, enfermeiras e demaisque pasaron por aquí, me coidaron e se preocuparon por min,son a miña verdadeira familia e a que quero de verdade.

Os meus maiores entretementos son ver a televisión,que eu mesmo merquei cos meus aforros, e a compañía dosque me veñen visitar, pola miña incapacidade.

Estas catro paredes son verdes, a cor da esperanza,por iso supoño que é a miña cor favorita, xunto coa azul domar. Eu nunca permitía que me sacasen de aquí, como moitoata o patio do hospital, non máis aló, pero un día Antonio, unbo amigo meu e traballador deste hospital díxome se quería irver o mar e eu aceptei de bo grado. Para min ese día foi o máis especial da miña vida, e aíndaque hai vinte anos no meu recordo aínda está esa imaxe do mar ondeando que non esquecín,nin nunca esquecerei.

AGAPITO PAZOSIRIA ADÁN PENAS , S3B

A miña triste vidaA miña triste vidaA miña triste vidaA miña triste vidaA miña triste vidaOla, chámome Agapito, e esta é a historia da miña pobre vida. Cando era moi pequeno,

con tan só uns poucos meses de vida meus pais abandonáronme nun hospital de Pontevedra,concretamente na habitación 415, disque foi porque teño unha malformación física; e ataagora, cos meus oitenta anos non coñecín a meus pais nin a ningún familiar. Levo aquíencerrado oitenta longos e pobres anos. Só saín unha vez deste centro para ir ver o mar, arespirar aire puro, para cambiar de aires e non respirar o aire daquel hospital que atufaba aenfermos e a menciñas.

AS HISTAS HISTAS HISTAS HISTAS HISTORIAS DE AORIAS DE AORIAS DE AORIAS DE AORIAS DE AGAPITGAPITGAPITGAPITGAPITOOOOO

2525252525

IES de

Me

lide

Xuño 2010Creación

Cando cheguei á praia e vin aquel mar tan grandesentín unhas ganas moi grandes de irme metendo pouco apouco nel e desaparecer baixo aquelas grandes ondas deespuma tan branca; total non tiña a ninguén no mundo,estaba completamente só; sen pais, sen familia, sen ami-gos, sen unha triste mascota que me fixera compaña…pero pensei que con suicidarme non conseguía nada, aíndaque para estar na completa soidade tampouco merecía apena vivir.

Non aprendín a escribir, e tiña un nivel moi deficientede lectura. Agora, coa idade tan avanzada que teño, pensoque aínda que enriquecera a miña cultura pouco ía gañar emenos aos meus anos, aínda que unhas enfermeiras quetiven hai bastantes anos sempre me apoiaban e intenta-ban convencerme de que nunca era tarde para comezar aaprender. Total, non tería a quen lerlle un libro ou un conto,ou algo que eu escribise, como un poema cando me aburrise.

E teredes que me perdoar por ser tan pesimista e tannegativo, pero é que a miña vida non ten nada bonita,senón, como vos contei, foi, e de momento é, moi triste ebaleira.

A miña triste historiaA miña triste historiaA miña triste historiaA miña triste historiaA miña triste historiaA miña vida non é coma a vosa. Meus pais abandonáronme aos poucos meses de

nacer; non me deixaron nun orfanato nin na rúa , senón na habitación 415 no hospital dePontevedra, onde me atopo agora escribindo.

Estou aquí case sen forzas, sen ánimo, pero coa forza suficiente para escribir isto,para que todos poidades coñecer a miña historia .

Quereredes saber por que meus pais me abandonaron. Pois veredes, tiña unha defi-ciencia e desde sempre crin que me abandonaran por iso.

Preguntarédesvos se nunca saín de aquí. Pois case nunca, só unha vez para vero mar,para respirar o aire e sentir a sensación na miña cara.

Quero pedir, aos meus 80 anos , na etapa final da miña vida , que a sociedade nondiscrimine a xente con deficiencias e que os axude e que os comprenda.

Para rematar direivos que esta é a miña triste historia.ARIADNA, S3D

AgapitoAgapitoAgapitoAgapitoAgapitoHoxe vin unha noticia na prensa: morre un home na habitación 114 do Hospital Provin-

cial de Pontevedra. O seu nome era Agapito. A foto do xornal facíaseme coñecida, perotoda a xente da vila dicía que non era un home coñecido noso.

Esa mesma noite non daba durmido. Non sei se foi soñando ou non, pero recordei quenera o defunto Agapito.

Lembrei que unha vez que fora ao hospital de Pontevedra entrara por equivocaciónnun cuarto moi escuro. Alí estaba, un home triste e solitario. Ese era Agapito.

Pregunteiille quen era. Primeiro falábame moi asustado pero logo logrei que se sentisecómodo. Contoume que levaba moitos anos alí pechado. Encerrárano aos poucos meses denacer porque tiña algúns defectos físicos. Nunca saíra dese cuarto.

Aquel día logreino convencer e leveino a ver o mar que estaba preto do hospital.Foi a única vez, segundo el, que saíra fóra do hospital, e debía ser certo porque o

home estaba atemorizado.


2626262626

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

e

Estiven toda a tarde con el, pero candoescureceu tíñame que ir e el dixo que volveríapara o seu cuarto, pero sempre co recordomeu e do mar. Deume as grazas e colleu dúascunchas de mar, unha para min e outra parael. Logo foise.

Agora recordo outra cousa. No xornalpoñía unha cousa moi curiosa: Agapito morreue na súa man tiña unha cuncha de mar.

SANDRA AMBOAGE GARCÍA, S3B

A historia de AgapitoA historia de AgapitoA historia de AgapitoA historia de AgapitoA historia de AgapitoXoán, un veciño meu, era celador dun

hospital de Pontevedra. Un día, cando íafacendo as súas tarefas rutineiras polo hos-pital, chegou á habitación 415 e encontrouun neno de tres anos ingresado. ChamábanlleAgapito. Estaba el soíño, non se sabía nadada súa familia.

Agapito era un neno que tiña parálise namaioría do seu corpo, pero sempre estaba fe-liz. Xoán era o encargado de axudarlle na súavida cotiá: duchalo, vestilo, darlle de comer…

O tempo ía pasando e fixéronse moi ami-gos. Xoán estaba preocupado porque Agapitonunca saíra da súa habitación e non coñecíanada do que había fóra do hospital. O día doseu 18 aniversario, Xoán preparoulle unha sorpresa a Agapito, levaríao a ver o mar.

Chegou o día e Xoán levou a Agapito no seu coche a unha praia de Pontevedra.Chegaron ás doce da mañá e alí comeron tortilla e xeados e gozaron da brisa do mar. Agapitoera feliz, por primeira vez podía gozar do día e do sol fóra da habitación dun hospital. Chegoua noite e tiveron que regresar.

Pasaban os días, Agapito xa sempre estaba triste e non falaba con ninguén. Xoán nonpodía ver así o seu amigo, decidiu que dende agora el levaríao á súa casa, deixaría detraballar e coidaría del.

Ao día seguinte cando Xoán foi á habitación de Agapito, a 415, para darlle esa nova¡encontrouno sen vida¡

ADRIÁN GARCÍA RODRÍGUEZ, S3C

Estas catro paredes son a miña casa, desde a miña infancia vivo nesta especie dehospital de Pontevedra e a habitación 415 é o único que recordo: dúas camas, una ventá,uns andeis con libros e un baño. Cando era moi pequeno trouxéronme aquí meus país e aprimeira vez que me vin no espello comprendín por que, non é que sexa moi fermoso quedigamos as miñas malformacións na cara e no resto do corpo nótanse a quilómetros dedistancia.

As únicas visitas que teño son médicos e enfermeiras que son a miña familia e candoera moi pequeno víñame facer compaña un profesor que foi o que me aprendeu a sumar,restar, dividir e espertou o meu interese pola lectura. Grazas a el instaláronme o andel quetanto adoro.

Un día, sen esperalo collín o libro máis groso que había e empecei a ler a definición

Creación


2727272727

IES de

Me

lide

Xuño 2010

dunha palabra sorprendente «mar» ecando a lin souben que tiña que saberque era, e fun lendo todos os librosque contiñan esa palabra no seu títu-lo e así o meu interese aumentou.Intentei convencer aos médicos queme levaran a velo, pero só obtiñarespostas negativas ata que un díadixéronme que si.

Era a cousa máis fermosa que vine como quería sentir o tacto da areanos meus pés e a auga funme de ondaos médicos e boteime á auga. Logosupoño que me devolverían á habita-ción porque o meu soño estabacumprido e o mal da enfermidadetamén.

LARA RODRÍGUEZ VÁZQUEZ , S3D

Atopeino mirando o mar, díxomeque era a primeira e moi posiblementea última vez que saía daquel cuarto415 no que levaba vivindo dende aquel día no que seus pais o abandonaran pouco tempodespois de nacer, por culpa daquel defecto físico, que tanto lle condicionara a vida.

Nunca volvín saber del, ata onte, que vin no xornal que Agapito, aquel home sorrinte esolitario, morreu no cuarto 415.

ELENA VARELA PEDREIRA

Eu estaba alí. Levaba alí anos e anos, anos e anos metido na mesma habitación, ahabitación 415. O único que vin na miña vida diferente a aquilo, foi simplemente marabilloso.O meu defecto físico superábame, e nin eu mesmo quería saír daquel lugar, aquel lugar queeu mesmo consideraba a miña casa, o meu fogar.

Pero aquel día, o día que cumprín os dezaoito anos, decidinme e saín de alí. Saín veralgo tan bonito como o é o mar. Sen máis volvín para a miña casa, a miña habitación. Peroagora con oitenta e dous anos, acábase todo tal e como empezou, na habitación 415.

ISABEL VARELA IGLESIAS. 3º ESO D

A historia de AgapitoA historia de AgapitoA historia de AgapitoA historia de AgapitoA historia de AgapitoComo todas as mañás,Agapito abriu os ollos e viu as mesmas catro paredes, a mesma

cama, os mesmos frascos de xarope, que para el xa eran como cadros, e as enfermeiras e osmédicos coma a súa familia, esa que nunca tivera nin chegaría a ter.

Pero esta mañá si tiña algo diferente, algo especial, era o día no que Agapito sairía doseu cuarto por primeira vez, da habitación 415 onde loitaba con todas as forzas por curarsedese defecto físico que tamén nacera con el.

A vida de Agapito era monótona, pero hoxe algo cambiaría, foi o día no que Agapitodescubriu o mar, ese gran manto azul que cubría parte da Terra e que a el tanto lle chamabaa atención.Por fin estivo fronte a el, a auga molláballe os pés e as súas lágrimas de felicidadeas meixelas brancas por non saír nunca ao sol.

Mañá Agapito volvería espertar e volvería ver as mesmas cousas ata os 82 anos, peroagora estaba feliz porque cumprira o seu soño, ver o mar.

Creación


2828282828

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

eCreación

E alí estaba eu, tumba-da naquela cama que pare-cía que cada vez se facíamáis fonda e me tragaba paradentro, rezando para quenada malo me estivera pa-sando e que todo fora un malsoño do que nuns instantesía despertar... pero non, nonfoi asi. Non so non espertei,senón que quedei durmida.Durmida para sempre nunsoño profundo do que nuncamais espertaría.

Comezarei dicindo quenson, ou quen era:Chamábame Alexandra Moráne cando iso me pasou, tiñavintetrés anos recén cumpli-dos. Vivía en Vilalba, nunharesidencia cerquiña da casade Carme, miña amiga íntimadende que me instalaranaquel lugar. Meu gran soñoera pintar, sempe o foi, poriso estaba estudando acarreira de belas artes. Averdade e que era unha ra-paza coma as outras,gustábame saír, viaxar,coñecer xente... o normalnunha rapaza de vintetres.Era moi feliz, non lle podíapedir máis a vida:tiña bosamigos, unha boa carreira,cartos para pagala,intelixencia para facela... Ataaquela noite, aquela malditanoite que, sen eu sabelo, se-ría o comezo do fin, e o finda miña propia existencia...

Todo comezou o 23 de

xaneiro de 2004 cando eu es-taba, como outro díacalquera, estudando para osúltimos exames, cando Carmeentrou na miña habitación:- ¡Hola Alexandra!¿A queandas?¿Xa estudando?¡Ai,pero que aplicadiña me es!. .. Pois estuda, estuda, peronon fagas plan de estudar osabado que xa o tes ocupa-do... ¡imos de festa!- ¿De festa? ¡Que ben!Apeteceme moito saír, de ve-ras... E que estou tan ago-biada cos exames... Ademais,necesito desconectar unpoco de todo isto.- ¡Sabía que che gustaría aidea! Pois si che vai ben pasomañá a recollerte a iso dasonce e media, ¿paréceche?- ¡Paréceme!Pois logovemonos mañá as once e me-dia. E mira de chegar á hora,que nos coñecemos.- ¡Si muller! Descoida queserei puntual, e ti mira de es-tar preparada, que noscoñecemos... chiscoume unollo, e foise. Chegou o díaseguinte, o sábado. Averdade e que se me fixo undía moi curto, polo que non éde extrañar que as once emedia chegaran o meu reloxotan pronto. De feito,chegaron o mesmo tempo oque soou a porta da miñahabitación e tamén ao mesmotempo o que eu me acababade arreglar, cos meus zapa-tos novos, o vestido negroque sempre me gustara eaquel peiteado con ondasque, según dicía Carme, mefavorecía tanto. Como era deesperar, a que estaba detrásda porta era Carme asi quexa saín para marchar cantomais antes, mellor.Atopábamonos nunha disco-

teca, bailando, pasandooben, cando o vin a el. Foi oúnico segundo que maldixende toda a miña vida, de todanon, da que puiden vivir, cla-ro...- Hola, chámome Hugo. ¿Ticomo te chamas? -dixome- Eu chámome Alexandra...,Alexandra Morán -dixen cunfío de voz, producto donerviosisimo.- Pois encantado Alexandra,eu como xa che dixen sonHugo, Hugo Tanoira -riu. E quete vin dende o outro lado dadiscoteca e... non sei...apetecíame vir falar contigoe saber como te chamabase... bueno... aquí me tes,estábame preguntando seche apetecería vir tomar uncafé conmigo algún día... nonsei, se ti queres...- Cla... Claro...Encantaríame.

E aquí foi o comezo damiña historia. Como era deesperar, pasou o normal:Hugoe eu fomos un día a tomarese café. Despois os cafesconvertéronse en tardes decine, as tardes de cine en tar-des na miña residencia, ataque finalmente as tardesxuntos convérteronse ennoites, noites aínda maisxuntos. Co tempo, foi me-drando a confianza, foron me-drando os sentimentos eHugo acabou por gañar o meucorazón, culminando tanmarabilloso amor cunha vodadun Hugo e dunha Alexandramoi noviños, tan noviñoscoma de dezaoito anos. Undía, xa instalados el máis eunun piso ás aforas deVilanova, tivemos unha dis-cusión:- ¡Alexandra!¿Onde está amiña camisa azul?

UNHA HISTUNHA HISTUNHA HISTUNHA HISTUNHA HISTORIA DE MALORIA DE MALORIA DE MALORIA DE MALORIA DE MALOS TRAOS TRAOS TRAOS TRAOS TRATTTTTOSOSOSOSOS

2929292929

IES de

Me

lide

Xuño 2010Creación

- Na cadeira.- Non está.- Púxencha alí.- Pois non está, ¿ou no meoes?- Non te poñas así, pos outrae xa está.- ¿Pero como me falas así?- Hugo ¿Que nos pasa? ¿Dis-cutimos por unha simple ca-misa?- ¡E que non fas nada!- Teño que preparar osexames, fago as tarefas dacasa, teño que coidar a miñanai...- Anda, anda... Non esaxeresque tampouco fas tanto...- Pero se o que non estátraballando nin estudando esti, o único que fas e estartodo o día na casa pegado atele e bebendo...- Bla, bla, bla. . . ti nonescoitas nada. . ¿De que vas?- ¡Hugo, xa abonda! ¿Paraque casaches comigo? ¿Paraestar así? ¿Para terme deescrava?

Pegoume un cachete esaín correndo cara a habita-ción. Despois veume pedirperdón e arranxamos. Un

tempo despois volvemospelexar por outra parvada,pero desta vez non me deuso un cachete, senon que medeu unha tunda tan forte, quenon me puiden presentar aoexame, xa que era incapaz demoverme. Aquel día soou otimbre da porta. Era Carme,que viñera verme:- ¡Amigaaaaa!¡Cantotempo!¿Como est... ¿e esesmouratóns?¿E que fas nunhacadeira de rodas?... Foi... ¿Foiel verdade?... Alexandra...- Fala baixo por favor, non oespertes, porfavor, non odespertes.-boteime a chorar.- Alexandra, tes quedenuncialo, non podes seguirasí, sei que tes medo perotodos che imos axudar...Alexandra telo que facer...

Naquel momentosentiuse un berro dende ocuarto de arriba. Acababa deespertar.- ¡Alexandra!¡Que fas aquí?¿Equen é esta mona? -dixoHugo, moi enfadado- Xa po-des ir saíndo da miña casanena e ti... ¡Pasa para arri-ba! Parva... que pareces par-va!... ¿E ti que? ¿Aínda si-gues aqui? Vaiteme de aquí.vaiteme de aquí antes de quete bote eu.

Carme saiu asustada,pero tamén apenada, moiapenada por terme que deixarun dia mais naquel inferno, senpoder facer nada. Pero máisapenada e asustada estabaeu; apenada por ter coñecidoese home e ter perdido tan-tos ano da miña vida e asus-taba polo golpe que acabadade notar no lombo, tremendode que aquela horrible imaxefora a última cousa que ve-ría.

O único que recordo e

que abrín os ollos e vín asparedes brancas do hospital,pero iso so foi media hora.Media hora despois deume underrame cerebral imposible deparar, o único que vin...nada... non vin nada. E aítodo acobou e sedesvaneceu. Polo mundo dosmortos non o vin vagando,estará apodrecendo noinferno. Como xa dixen, ab-solutamente todo acabou eabsolutamente todo perdín...perdín, máis ben regalei, amiña xuventude. Regalei osanos máis bonitos da miñavida a un home que o únicoque fixo foi cuspir encimadeles, regalei o meu soño deser unha famosa pintoracoñecida por todo o mundo;perdín a miña ilusión de viaxarpor Moscú, Grecia, EstadosUnidos... e o máis importan-te, perdín a miña vida. E odesencadeante foi unha sim-ple camisa, unha estúpida ca-misa que o final. ¿sabedesdonde estaba? Na cadeira.Seino, sei que non é xustopero que se lle vai facer, estefoi o meu destino. Foi o meudestino como o de tantasoutras mulleres que, adiferenza de min, elas noncontaron a súa historia eviviron no anonimato, peroque están máis preto do quenos cremos. Pode ser ela...esta... esa... aquela... perocomo foron elas e o fun eu,podía ser a túa irmá, a túanai, a túa filla, ou incluso.timesma. Din que dos erros seaprende, aprende ti dosmeus, e faino canto antes,porque pódeseche facer tar-de como se me fixo a min.

NATALIA LÓPEZ MEJUTO, B1C

UNHA HISTUNHA HISTUNHA HISTUNHA HISTUNHA HISTORIA DE MALORIA DE MALORIA DE MALORIA DE MALORIA DE MALOS TRAOS TRAOS TRAOS TRAOS TRATTTTTOSOSOSOSOS

3030303030

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

eCreación

Aquela noite pensei que non seguiríaviva… pensei que os meus días, as miñas ho-ras ou meus minutos os meus segundos, omeu tempo de vida rematara…! Rematara cunfinal triste, desesperanzador… cun final coque eu xamais soñara… a miña historiacomeza así:

Aquela mañá sooume o espertador comotodas as mañás. Apagueino. Sentía que pre-cisaba durmir máis, que necesitaba máis ho-ras enriba daquela cousa tan brandiña comoera a miña cama, dentro daquelas sabas eaquelas mantiñas que tan quentes eran. Peronon podía ser, tiña que erguerme e comezaro día co pé dereito.

Así foi. Erguinme con dificultade, puxena bata de casa, as zapatillas, fun á cociña,acendín a televisión e comecei a preparar omeu almorzo. Rematei, e ía apagar a televi-sión, cando vexo que a presentadora di: «NOTICIAS DE ÚLTIMA HORA: ROGAMOS QUETEÑAN AS PORTAS DA SÚAS CASAS PECHA-DAS, O VIOLADOR MÁIS FAMOSO NESTE PAÍSNESTES MOMENTOS ANDA SOLTO POLA ZONADE BOIRO». Boiro, non daba creto ao sucedi-do, non podía crer o que estaba a escoitar.Boiro, alí era onde vivía eu. Fun ao meu cuartoe vestinme. Logo lavei os dentes, collín asmiñas cousas, pechei a porta con chave efun ao meu traballo.

Ía algo desconcertada, aquela noticiainquietábame, e sentía un grande respectocara a ela. Cando cheguei á oficina, aquiloparecía calquera lugar menos unha oficinade traballo. Enriba da miña mesa había unhapila de papeis e arquivos que organizar, e eunon sabía se ía ser capaz de facelo, non sa-bía se ía ter o tempo suficiente como parafacelo. Rosa, a miña compañeira de traballo

Se eu fose rica mercaría unha casa.Se eu fose profesora aprobaría a tódolosalumnos. Se eu fose traficante colleríanmeá primeira. Se eu fose espía tería unhas ga-fas con raios láser. Se eu fose presidentamercaría un país. Se eu fose guitarrista teríamoito éxito. Se eu fose pintora pintaríacadros de cores chamativas. Se eu fose hu-morista non tería moita graza. Se eu foseóptica aconsellaríalle a todo o mundo levarlentillas. Se eu fose periodista inventaría asnoticias. Se eu fose taxista enganaría osestranxeiros para que me pagasen máis. Seeu fose famosa iría a moitas festas. Se eufose piloto gañaríalle a Alonso. Se eu fosefutbolista sería o número nove. Se eu foseastronauta buscaría marcianos. Se eu fosemarciana esconderíame dos astronautas. Seeu fose arqueóloga tería un esqueleto dundinosauro na miña habitación. Se eu fosecientífica deseñaría unha máquina do tempo.Se eu fose escritora escribiría unha novelade tres páxinas. Se eu fose pirotécnicaencargaríame dos fogos do Apóstolo. Se eufose actriz faría unha película de medo. Seeu fose pasteleira especializaríame en facermadalenas. Se eu fose vagabunda durmiríanas portas de Caixa Galicia. Se eu fose mili-tar iría en tanque ás compras. Se eu foseunha Deusa provocaría tormentas. Se eufose reloxeira os meus reloxos nunca se atra-sarían. Se eu fose monxa regalaría rosarios.Se eu fose bruxa non poñería sombreirospuntiagudos e poñería unha pamela. Se eufose cazadora sería de coiro. Se eu fosefisioterapeuta daría moi boas masaxes. Seeu fose odontóloga roubaría pasta de dentes.Se eu fose informática tería o ordenadormáis potente do mundo. Se eu fosecarpinteira faría unha mesa de seis patas.Se eu fose deseñadora deseñaría roupa moiatrevida. Se eu fose escrava rebelaríamecontra o meu señor. Se eu fose pirata nonenterraría un tesouro, senón que o gasta-ría. Se eu fose camareira invitaría a xenteque me caese ben. Se eu fose avogada teríaun maletín cheo de papeis. Se eu fosepaleontóloga traballaría moito ao aire libre.Se eu fose vaqueira levaría un sombreiromoi grande .

NATALIA LÓPEZ MEJUTO, B1C

SE EU FOSESE EU FOSESE EU FOSESE EU FOSESE EU FOSE UN SOÑOUN SOÑOUN SOÑOUN SOÑOUN SOÑO

3131313131

IES de

Me

lide

Xuño 2010Creación

tamén estaba algo sobresaltada, e o únicoque me dixo foi: «Hoxe tocouche a ti a maiorparte do traballo, así que xa sabes, María,comeza xa, que se non non vas dar remata-do». Aínda por riba que estaba toda atonta-da, tocábame a min traballar e traballar todaa mañá sen parar. Pero naquel intre non opensei, acendín o ordenador e rapidamenteentrei na páxina web da televisión de Galicia,que era onde vira a noticia pola mañá. Nada,alí non había noticias acerca do ocorrido.Dispúxenme a traballar, e por un tempo tra-tar de esquecer o sucedido.

A media mañá tomei o meu café comotodos os días, e ás dúas máis ou menos funcomer coas compañeiras de traballo. Falamose falamos sobre a noticia que saíira na tele-visión, e segundo aparecía en case todos osxornais. Pola tarde comezamos a traballarsobre as catro e media, como todos os díaslaborais. Estiven alí ata as oito e media, eentre a mañá e a tarde conseguín organizartodo aquel traballo que se amontoaba aprimeira hora da mañá na miña mesa detraballo. Saín de alí esgotada. Doíame a ca-beza, e non tiña nin forzas para camiñar.

Cheguei á casa, e o primeiro que fixenfoi deitarme un pouco no sofá, naquel intresentín un gran alivio no meu corpo. Case mequedo durmida, pero o soar do teléfonoespertoume. Era miña nai, chamábame paradicirme se estaba ben, e que non esquecerapechar a porta da casa, que nunca se sabíao que podía pasar. Despedinme dela e colgueio teléfono. Mirei o reloxo, eran xa case asdez. Pensei no que me dixera miña nai, erecordei que cando entrara na casa non pe-chara a porta. Fun correndo e pecheina. Ceei.Logo fun para a cama, non me apetecía vera tele, e prefería esquecer a noticia do vio-lador, se cadra a xente estaba a esaxerar.Quedei durmida nun intre. Aquela noite creoque pasou pola miña mente de todo, incluídoo violador. Entrou pola miña porta, sen facerapenas ruído, pero eu decatárame, estabanerviosa, non sabía que facer, se chamabapor teléfono a alguén para que me viñerasocorrer, tería que falar en voz alta e se ofacía o violador escoitaríame e entón calqueracousa podería pasar. Entrou ata a saliña. Vindende debaixo da cama, por un fiíño de luz,

como miraba todos os caixóns e collía o quemáis lle gustaba, ou simplemente o que lleapetecía. O fío de luz, de repentedesapareceu, e vin como a súa sombra separaba diante da porta da miña habitación.Viume, viume a mirada. Riuse e marchou tale como viñera. Non daba creto, non o podíacrer, virame alí, o violador, e marchara tal ecomo viñera, sen máis.

Menos mal, que todo isto só fora un te-rrible soño, un soño, no que pensei, ao prin-cipio, que non sei se morrería do medo. Perograzas a deus agora atópome aquí contan-do isto, contando a miña historia, que ao finsó era un soño. Pero o mellor de todo, foicando ao día seguinte, me levantei e fixen ode todos os días, como non, tamén acendína televisión, e vin como a noticia estrelaaquela mañá era: «O VIOLADOR VOLVE ES-TAR NA CADEA» Aquela mañá, si quecomezara o día co pé dereito.

ISABEL VARELA IGLESIAS, S3D

CO QUE NUNCA QUIXEN SOÑARCO QUE NUNCA QUIXEN SOÑARCO QUE NUNCA QUIXEN SOÑARCO QUE NUNCA QUIXEN SOÑARCO QUE NUNCA QUIXEN SOÑAR

3232323232

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

eCreación

O GALEGOO GALEGOO GALEGOO GALEGOO GALEGO

Miña linguaMiña culturaMiña identidade

Meu todo está a morrer,e eu non podo facer nada.Meu todo pérdese no tempo,e eu non podo facer nada.

Meu todo perde aliados,meu todo non ten apoio,meu todo está a morrer,e eu non podo facer nada.

Eu non me quero render e deixalo ir.Eu non quero que se vaia.Eu non quero unha loita perdida.Unha loita que aínda non comezou.

Da boca dos anciáns escoitámola,da boca dos pais aprendémola,da boca dos nenos rexorde.

Non raches a cadea milenaria,non raches o que todos conseguimos,non queiras desfacer o noso.

Miña linguaMiña culturaMiña identidade

Tu corazón ya no palpita,tu alma ya no siente,tu cabeza ya no orbitapor donde orbitaba siempre.

Sentimientos olvidadosque hoy han vuelto a recordarsueños agarrotados,imposible ya escapar.

Tus labios saben a hiel,y te duele afrontarque antaño sabían a mielque hoy no quiere brotar.

NEREA PAMPÍN

HOXEHOXEHOXEHOXEHOXEHoxe non xantei,xa que almorcei tardee a comidanon entraba.Hoxe fai bo día,o sol entra pola fiestrae na casa non se aguanta.Hoxe estou felize os paxaros cantan,ao son dunha canción de amor.Hoxe quero gritar, porque amiña alegría e sinxela.Hoxe quero amar, comoamou Rosalía ao seu galán.Hoxe quero rír, porque afelicidade enche chantada.

QUERO SER...QUERO SER...QUERO SER...QUERO SER...QUERO SER...Quero ser un cisneSin preocupaciónstan fermosa como ele voar,e chorar,e sentir,e non ser esta mullerforte de porcelana,que ere todo o mundo.Quero cambiar o mundo,quero gritar as inxustizas,quero sentir,olvidar,chorar, permetirme ser feliz.HOXE QUERO SER EU.

A TIA TIA TIA TIA TIEstás lonxe,pero eu síntote cercaé hora de recordaros momentos felicesque xunto a ti vivin.Recordó os momentosde alegría,e os de tristeza.As dúas na cocinacontando un contó ouben na hortamentres me contabasas túas anécdotasTi aprendícheme,o esencial,por iso e momentode darche as GRAZAS FANNI

POEMASPOEMASPOEMASPOEMASPOEMAS

3333333333

IES de

Me

lide

Xuño 2010Creación

O viaxeiro sempre está para volverO viaxeiro sempre está para volverO viaxeiro sempre está para volverO viaxeiro sempre está para volverO viaxeiro sempre está para volver

O viaxeiro sempre está para volver,pois, ningún vieiro,por fermoso que quixese parecer,da súa Galicia, endexamaisa ningún galego,foi quen de facer esquencer,e coa túa lingua, a galega,viaxeiro galego,o mundo vas percorrer.Ti, ao eido cultural, sempre,contribuirás a enriquecer.Deixando do teu petofluír á palabra galega,galego, así artellas o teu pensamento .Eres ti, galego, Galicia lévala dentro.Fachendoso de ti mesmo,da palabra que te habita,que perpetuarás no tempo,por máis que percorras camiñoso referente, viaxeiro galego,o referente, agóchalo dentro!

EDI C. C. 2.009

GaliciaGaliciaGaliciaGaliciaGalicia

Galicia vaite impresionarAchégate e xa verás.Lendas, contos e costumesIrás aprendendo sen parar,Camiños e verdes paisaxesIrás visitando no lugar, ondeAgarimo e acubillo non che vai faltar.

Fala galegoE todos te entenderánRapaces e anciánsMoito cho agradecerán;Ousado serás se te atrevesSen vergoña a falalo,Anímate e empeza xa.

Achégate, achégate e verás.

Non nos importa de onde veñasO noso fogar será teu tamén,Sexa por traballo ou por lecerAs portas abertas sempre as vas ter.

Tormentas e choivasE neve a cachón,Regadíos de auga no seu corazónRecordos dun tempo que non olvidouA voz dunha terra pedindo compaixón.

Mª JOSÉ PARRADO ALONSO, B1A

A nosa riqueza é a natureza,nela vivimos e nela bailamos,tamén cantamos esobre todo gozamos.

Que bonita é a natureza!que bela é a terra!que bonita é na súa fermosuraa beleza da natureza!

Que será de nós sen anatureza?Non teríamos mares,sen lagos, sen bosques,non teríamos a nosa riqueza.

Que belo é o firmamento!que belo é o solpor,que belo é o noso planeta,que beleza é a nosa natureza!

MANUEL VÁZQUEZ, S1D

POEMASPOEMASPOEMASPOEMASPOEMAS

3434343434

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

eCreación

REIMUNDOREIMUNDOREIMUNDOREIMUNDOREIMUNDO, O ENFEITIZADO, O ENFEITIZADO, O ENFEITIZADO, O ENFEITIZADO, O ENFEITIZADO

Reimundo era un home moi especial.Ninguén sabía onde nacera pois aparecera undía, repentinamente, na aldea de Vilamor, queera coñecida polos casteláns como Villamor, alápolo concello de Toques, pretiño de Melide.

Pero non era esta a única causa de quefose tan coñecido por aqueles lugares, poistodos o coñecían despois como Reimundo, «oenfeitizado».

Cando chegou á aldea, todos lle pregun-taban como fora parar alí e de onde viña, peroel sempre dicía o mesmo:

- Ai, veciño, eu non che me acordo denada de antes, pero se ben queres que choconte, direiche que indo cara a algún lugar unha noite, vin unhas mulleres que bruxaseran, pois enfeitizáronme para que non soubese a onde ía e os meus pés me encamiñasenaquí.

Todos pensaron que era un delirio, pero posto que co paso do tempo lles demostrouque estaba completamente nos seus cabais, empezáronlle a crer que era «o enfeitizado».

Ninguén sabe se é certo, pero a miña bisavoa, que foi quen me contou estahistoria, afirmou que o seu marido, é dicir, o meu bisavó, nunca lle mentira e queseguramente tampouco o fixera co seu pasado.

ANDREA VÁZQUEZ VARELA, B2A

CONTCONTCONTCONTCONTOS CUNQUEIRÁNSOS CUNQUEIRÁNSOS CUNQUEIRÁNSOS CUNQUEIRÁNSOS CUNQUEIRÁNS

RAMÓNRAMÓNRAMÓNRAMÓNRAMÓN, O GAITEIRO, O GAITEIRO, O GAITEIRO, O GAITEIRO, O GAITEIRO

Ramón é un home que xa vai velliño, e opobre está tolo, pero feliz. Naceu nunha pa-rroquia da cal non lembro ben o nome, queestá ao lado de Rourís, alá polo Terra de Melide,e alí pasou a maior parte do tempo desde quenaceu.

Cando era mociño traboulle unha cobra eo veleno deixouno tolo. Non se puido facer nadapara que curase, aínda que seu avó o levase ácurandeira de Vilatuxe e ao sabedor deAndabao, que seica este aprendera o oficiofacendo o servizo militar en Alxeciras facéndollede axudante cando tiña permiso a un curandeiroandaluz que era visitado por moitos mouroscon doenzas semellantes á de Ramón.

Ramón foi agarimado por toda a parroquia e ao cabo dos anos acabou sendoquerido por todos, e iso malia a súa tolemia, sempre inocente. Agora é feliz coa súagaita e o seu caxato, indo de paseo por Arzúa adiante ambientando os da vila coassúas muiñeiras e xotas, que reflicten a súa felicidade e tamén a súa tolería, porque só éabrir a boca e xa un se dá conta de que non está ben da cabeza.

RAQUEL CONDE SANTOS, B2B

3535353535

IES de

Me

lide

Xuño 2010

CONTCONTCONTCONTCONTOS CUNQUEIRÁNSOS CUNQUEIRÁNSOS CUNQUEIRÁNSOS CUNQUEIRÁNSOS CUNQUEIRÁNS

A SEÑORA CELIAA SEÑORA CELIAA SEÑORA CELIAA SEÑORA CELIAA SEÑORA CELIA

A señora Celia naceu nunha aldeapreto de Visantoña, e aínda que non sa-bía ler nin escribir, era unha muller moiintelixente.

Moitas veces contaba historias quelle aconteceran polo mundo adiante, porexemplo en Andalucía, onde pasara vinteanos. Máis tarde mudárase á vila de Melide.

Era unha muller moi relixiosa e posuíaun poder moi especial, pois aparecíasellexente que ía morrer. Un día, estando nasúa casa, deuse conta de que as floresque estaban na maceta cambiaran de lu-gar. Uns días máis tarde, Sancho, o databerna, apareceu fronte dela nun abrir epechar de ollos. Un tempo despois sóubose que Sancho morrera dun ataque ao cora-zón.

Ela vivía de alugueiro na rúa de Teléfonos e o propietario da casa, un tal Lisardo,quería botala xa que lle pagaba pouco, aínda que a veciñanza murmuraba que el estabapasando un mal momento económico. Moitas veces, para lograr que marchase, Lisardoía pola noite asustala, pero ela nunca lle facía caso.

Unha noite na que a señora Celia estaba con Hermisinda, a muller do cesteiro,empezáronse a sentir golpes, e máis tarde unha pedra rompeu a ventá; a voz dunhome sentíase cada vez máis intensamente. A señora Celia pregoulle a Deus que esehome se fose. Ela non tiña a onde marchar. Logo disto apareceu unha luz moi pequeniñaque comezou a medrar máis e máis, ata que desapareceu pola ventá. Non se soubomáis nada de Lisardo en toda a vila.

Este episodio tivo moita repercusión en Melide, e aínda cando a neta de Hermisindamo contou, tremíanlle as mans.

ALBA FERNÁNDEZ BUJÁN, B2B

Creación

3636363636

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

eMadeira

Neste recuncho dedi-cado á historia do mobletrasladarémonos 5000anos atrás no oriente…estades xa? Si, en terreoExipcio, en tempos defaraóns…

Seguro que estaredesa pensar: «e estes demadeira… que van pintarao antigo Exipto???».Pois, moi fácil, nonsabiades que os exipciostamén decoraban os seusfogares? Pois si, e o ma-terial máis utilizado paraa fabricación do mobilia-rio foi a madeira.

Fagamos unhacousa... Imos pensar noVal do Nilo, 4000 ou 5000anos atrás, e imosimaxinar os arboredos deamieiro, sicómoros,acacias e tamariscos. Asúa madeira tiña a calidadesuficiente para satisfacera demanda do mobiliariomáis sinxelo e utilitario, xaque daquela, o fundamen-tal era que os moblesfosen útiles.

Pero a riqueza e opoder da aristocracia fixoque tamén se importasenas luxosas madeiras decedro e piñeiro de OrienteMedio, así como ébanoafricano, que chegaba através do Nubia. Estasforon as madeiras máisprezadas e non porcasualidade, xa que teñencaracterísticas de conser-vación moi boas, e son poristo, as que máis se

atopan nos enxovais fu-nerarios.

E estaredes pensan-do xa a estas alturas,como sería o seu mobilia-rio? Pois adoitaban tercadeiras, cos seus respal-dos máis ou menos altose os seus asentos enmadeira ou máis habitual-mente, fibra vexetal etalos. Tamén se atoparonpequenas mesiñas demadeira. Polo quepuidemos saber, naquelestempos os exipcios noneran moi dados e faceresas comidas familiaresque por aquí tanto sepractican, e este é o mo-tivo polo que probable-mente non se llesocorrera fabricar grandesmesas para comer en gru-po tendo en conta quecomían sos, ou comomoito en parella.

No dormitorio o ele-mento imprescindible eraa cama e adoitaba sermoi sinxela, formábaa unsimple marco de madeiracon catro patas no que seaxustaba un trenzadovexetal, que facía asfuncións do somier quetodos temos na cama.Xunto á cama é onde apa-rece outro moi coñecidoelemento, orepousacabezas; normal-mente de madeira aíndaque decorado con alabas-tro ou simplemente debarro; algunhas veces orepousacabezas forrábase

con liño para suavizar ocontacto coa cabeza.

Nos dormitoriosadoptaban ter arcaces,mobles con caixóns paragardar a roupa, que eraprincipalmente de liño, e odemais vestiario. Taménse atopan referencias decaixóns para gardar os

OS EXIPCIOS E A MADEIRAOS EXIPCIOS E A MADEIRAOS EXIPCIOS E A MADEIRAOS EXIPCIOS E A MADEIRAOS EXIPCIOS E A MADEIRA

3737373737

IES de

Me

lide

Xuño 2010Madeira

obxectos de aseo: peites,espellos, pinzas, perrucas,e demais recipientes paraos produtos de cosméti-ca, tales como as paletase os botes de Khol. O kholé un po feito con elemen-tos naturais que utilizabanxa os exipcios para pintarprincipalmente os ollos...porque, se vos dadesconta, sempre andan cosollos moi perfilados en ne-gro, non?

Pero, como sucedeen todas as civilizacións,había diferenzas entre omobiliario do pobo e o daaristocracia. Seguro que aa todos nos vén á menteo impresionante tronodourado atopado na tum-ba de Tutankhamon. Omobiliario das clasespodentes era máis rica-mente decorado. Nosmobles atópansebaixorrelevos en ouro oumarfil e madeiras finas,normalmente con moti-vos de animais e plantas.

Os carpinteiros, eba-nistas e construtores desarcófagos non utilizabano cravo. Eran grandesmestres no ensamblaxede táboas, axudándosecon pequenas espiñas oufalcas de madeiras máisduras, e tamén de colasanimais e vexetais. Taménse utilizaba o verniz, fa-bricado con óleo de cedroe máis tarde utilizouse agoma arábiga, extraída daacacia. Descoñécese

exactamente a súa com-posición final, pero xa fosetranslúcido ou opaco, in-coloro ou negro, o vernizera empregado, como acera de abella, como capaprotectora do mobiliario edas fermosas pinturas eincrustacións cos que es-taban decorados.

En xeral, os moblespresentan dous estilos dedecoración ben diferencia-dos que corresponden aoseu uso. Por unha parte,mobles destinados a tercontacto co corpo huma-no, como as cadeiras, ta-llos, camas... Neles apa-recen elementos animais,patas de touro, de león,cabezas de parrulo, ás depaxaros... E por outra,mobles destinados aconter ou servir de sopor-te de obxectos de usocotián: baúis, caixas, co-fres, mesas..., que utilizan

elementos da arquitectu-ra civil e relixiosa, comofrisos, columnas, ou linteisesculpidos na propiamadeira ou ben pintados.

O máximo esplendorno mobiliario acadousedurante o Imperio Novo.Demóstrano os moblesatopados na Tumba deTutankhamon, da dinastíaXVIII. Pero, en xeral, a in-formación que temos so-bre o mobiliario exipcio égrazas aos gravados,papiros, xeroglíficos… eaos mobles que seatoparon nos sarcófagosna pirámides, que nospermiten, 500 anosdespois, ter informaciónsobre a importante cultu-ra faraónica.

VÍCTOR AYUDE E DIEGO BELLO,CICLO DE MADEIRA

OS EXIPCIOS E A MADEIRAOS EXIPCIOS E A MADEIRAOS EXIPCIOS E A MADEIRAOS EXIPCIOS E A MADEIRAOS EXIPCIOS E A MADEIRA

3838383838

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

eMadeira

Desde o Ciclo deMadeira queremosofrecervos a través doINTRES unha serie dereportaxes pequeniñas parademostrarvos todo o quefomos aprendendo aolongo deste tempo sobre ahistoria da madeira e dosmobles. Nas seguintes liñasimos falarvos, en concreto,da historia do moble no im-perio romano.

Pero antes de nadaimos poñernos en contex-to. Roma conquistou edominou todas as terras eaugas do Mediterráneo e,ao conquistar todos os te-rritorios, logrou con toda adiversidade de pobos unhacultura común.

Podemos situarnos notempo, para o que debe-mos viaxar aí até o ano 27a.n.e. e rematar coa caídado imperio no ano 427 danosa era. Precisamente poriso, as cousas que sabe-mos, e no que se baseanas nosas informacións,proveñen das escavaciónsde Pompeia e Herculano, através das cales nos pode-mos facer unha idea decomo era a vida hai XXséculos.

Nos restosarqueolóxicos encontradosfiguran mobles de madeira,como poden ser camas,mesas, armarios ou outrosobxectos que nos permitenimaxinar como era o seuambiente. O romano foi unpobo moi poderoso e prác-tico, moi influenciadoculturalmente por Grecia,até o punto de que sechegan a repetir exacta-

mente algúns tipos demobles. Destaca, porexemplo, o emprego debronce con elementosorixinais, xa que hai moitomobiliario deste material.

Facían, en efecto,mobles de bronce, cuxa de-coración era moi rica, unhasveces cicélanse e outras re-cóbrense ou incrústansellesprata e metais preciosos.Outros complementos dadecoración foron as teas ede tapices, chegados den-de os pobos máis afastadosdo Imperio.

Os romanos tiñanpoucos mobles nos seusfogares. Dábase importan-cia aos ambientes diáfanos,aínda que isto non queiradicir que non existisenunha gran variedade demobles, senón queamoblaban as súas casasco xusto, deixando espazosdespexados.

Tiñan grande variedadede mesas, pois coñécenseata cinco tipos de mesas di-ferentes, todas de orixe

grega e con diferentes for-mas xeométricas: rectan-gulares, cadradas, redon-das, octogonais..., taménse diferenciaban polo núme-ro de patas, algunhas eran

O MOBLE NO IMPERIO ROMANOO MOBLE NO IMPERIO ROMANOO MOBLE NO IMPERIO ROMANOO MOBLE NO IMPERIO ROMANOO MOBLE NO IMPERIO ROMANO

3939393939

IES de

Me

lide

Xuño 2010Madeira

de tres e outras de catro.Para os romanos, pareceque este moble non tiña de-masiado valor artístico;gardando sempre asexcepcións, facían simplestaboleiros soportados so-bre cabaletes e reforzadoscon ferraxes, xa que enmoitas ocasións ían sercubertos con teas ou tapi-ces. E había tallistas eartesáns que con frecuen-cia lles daban formas áspatas, con motivos animaisou vexetais.

Contaban cun gran nú-mero e variedade deasentos, moitos delesfeitos con tallos sen brazosnin respaldo, cadeiras en-tronizadas, pesadas poltro-nas e unha especie de ha-macas para deitarse duran-te os banquetes.E temosentendido que se pegabanunhas banquetes que nontiñan desperdicio, pois co-mían durante días...Durmían, comían, bebían,falaban, xogaban..., bueno,facían de todo.

A decoración, namaioría das vivendas esempre nas casas nobres,era extraordinaria.Empregábanse moldurascon diferentes motivos, amaioría florais, relevos deestuco, etc. Tiñan estatuas,murais ao fresco e mosai-cos, que normalmente re-presentaban escenas davida cotiá, e é precisamen-te destas decoracións deonde hoxe en día se sabemoito de como vivían e quetipo de cousas tiñan.

En Roma atopamos acadeira en forma de tesoira,

que se repite en Exipto eGrecia, ás veces pregable ede bronce, á que llechamaban «bisellium» e queservía de tallo e apoia-pés.Ás veces os laterais ou bra-zos dos bisellium eran re-matados cun relevo de ca-beza de animal, pois comoxa dixemos antes, osanimais eran un xeito deadornar moi recorrido.

Seguindo co mobiliariopara pousar os traseiros,nos lugares públicos erancorrentes os bancos, echamábanlles «scamum», eeran de bronce ou de pedra.Non sabemos se os haberíade madeira, porque non seconservan, aínda que nonsería raro que si oshoubese.

A mesa ocupaba un lu-gar importante na casa,eran rectangulares con so-portes de pedra, bronce econ taboleiros de madeirasexóticas, que traían polomar de lugares afastados.O «cartibulum» era a mesacaracterística, con soporte

de mármore, e xeralmentecon dúas patas simulandodous leóns. O «lectus» -cama- romano tiña arma-dura de bronce ou madeiracon soportes torneados ebrazos curvos. O «triclinio»-leito grande concapacidade para trespersoas, utilizado tanto porgregos como por romanospara comer- estaba tododecorado con teas ealmofadóns. Temos cons-tancia tamén doutrosmobles secundarios comoveladores, candelabros, etc.

Así e todo, o moble ro-mano por excelencia é obaúl. Atópase na casa docampesiño, nos palacios,nas sancristías... Ao tempoque de armario servía taménde banco, de mesa -unpouco como a artesa nascociñas tradicionaisgalegas-, e temos constan-cia de que nalgunhas casasse atoparon ata trinta, oumáis...

DANIEL MÍGUEZ, HEITOR RIAL, CICLO DE MADEIRA

O MOBLE NO IMPERIO ROMANOO MOBLE NO IMPERIO ROMANOO MOBLE NO IMPERIO ROMANOO MOBLE NO IMPERIO ROMANOO MOBLE NO IMPERIO ROMANO

4040404040

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

eMadeira

Neste pequeno artigo,os estudantes do Ciclo deMadeira quérenvos ofrecerun pequeno percorrido poralgúns estilos da historia domoble, arredor doRenacemento e do Barro-co. Son só uns pequenosapuntamentos para quevos deades unha idea decomo foron mudando ascousas pouco a pouco copaso do tempo... e de comoforon tamén mudando osgustos.

O Renacemento(séculos XV-XVII) é unhaépoca que se caracterizoupola sobriedade e aausteridade na forma devida. E esta maneira de en-tender a vida inflúe, emoito, tanto nos gustoscomo nos costumes. Entrenós aparece o estilo doRenacemento máiscoñecido por estilo español,que será o máis represen-tativo das nosas artes de-corativas. Os mobles desteestilo caracterízanse funda-mentalmente por estarconstruídos en madeira denogueira encerada, labradacunha ornamentaciónxeométrica, levarincrustacións de marfil,nácara e metal. As tapice-rías son de veludo e o coirorepuxado.

Pezas representativasdesta época son, porexemplo, o bargueño, aarca, o taquillón, cadeira debrazos de frade, arquiban-co, mesa de afiadores... Obargueño é o moble máis

característico. É un escrito-rio típico de finais do sécu-lo XVI, consta de dúas par-tes, a superior onde segardan os documentos e nainferior unha mesa. Édunha gran riqueza orna-mental con influenciamudéxar, cheo de caixónse con aplicacións de ferrocicelado.

O Barroco, pola contra,é un estilo de mobles euro-peo moi decorativo. Data deprincipios do século XVIII eestá caracterizado polassúas liñas fluídas e irregu-lares. Acaba creando am-bientes súper recargados,con gran cantidade de ador-nos exóticos, para dar aimaxe de riqueza á casa. Osmobles barrocos son degrandes dimensións, e es-tán decorados conmármores, sendo as corespredominantes o ouro, aprata, o azul brillante e overde.

O estilo Luís XIII sim-boliza o período de transi-ción entre o Renacementoe o Barroco. Os mobles sonausteros, con patas en for-ma de columnas unidas portraveseiros. As tapiceríasson de teas brocadas,veludos e coiro,e a simetríamarca a ornamentación dosmobles con grandes tallasde anxos, cabezas deanimais, bustos demulleres, etc.

O chamado estilo LuísXIV cadra xa dentro do pe-ríodo barroco.Caracterízase polas súas

O MOBILIARIO DO RENAO MOBILIARIO DO RENAO MOBILIARIO DO RENAO MOBILIARIO DO RENAO MOBILIARIO DO RENACEMENTCEMENTCEMENTCEMENTCEMENTO EO EO EO EO EDO BARROCODO BARROCODO BARROCODO BARROCODO BARROCO

formas pesadas, patasapuntadas, decoración conformas xeométricas ou ca-bezas de muller, follas deacanto... e pola utilizacióndo bronce como protectordas esquinas. A madeirausada é o ébano para oschapeados, conincrustacións de cunchas,pedras, madeiras doutrascores e metais. A tapiceríaé polo xeral de coiro.

ALBERTO SÁNCHEZ, DIEGO RODRÍGUEZ,DIEGO BLANCO, BORJA TATO, CICLO DE

MADEIRA

4141414141

IES de

Me

lide

Xuño 2010

Thomas Chippendale,nado en 1779, foi un ebanis-ta Inglés creador dun estilode mobles de luxo quealcanzou gran difusión e quese considerou tipicamente in-glés.

Chippendale dedicábaseao deseño e fabricación demobles. Era un dos «tres mag-níficos» creadores de mobi-liario do século XVIII inglés,xunto a Thomas Sheraton eGeorge Hepplewhite

Recibe a influencia doestilo Rococó. Enmárcaselleno estilo medio-xeorxiano,rococó inglés e neoclásico. Aspatas eran curvas. Presen-taba calados e reixa

Chippendale era moitomáis que un ebanista, era undeseñador de interiores queaconsellaba sobre amobladoe mesmo de que cor debíapintarse a habitación.

Ao principio, Chippendaletraballou asociado cotapiceiro James Ranni e, máistarde, co axudante deRannie, Thomas Haig, pero ocontrol artístico dos moblesde luxo estaba firmementenas mans de Chippendale.

O seu taller foi conti-nuado polo maior do seu oncefillos, tamén chamadoThomas, quen é coñecidocomo Thomas Chippendale oNovo (1749-1822).

Chippendale o Novotraballou nos estilosneoclásico tardío e Rexencia,«a delicadeza bastante logra-da da fase final de Adam».

Unha bancarrota e avenda das existencias alma-cenadas no local de St.Martin’s Lane en 1804acabou coa última fase da fir-ma.

M o b i l i a r i orecoñecible como« C h i p p e n d a l e »produciuse en Dublín een Filadelfia, e taménen Lisboa,Copenhagen, eHamburgo.

Como un heroedo pobo para osartesáns ingleses,dedícaselle unha figu-ra esculpida a tama-ño natural entre ospersonaxes soados que ador-nan a fachada do MuseoVitoria e Alberto de Londres.

Os seus deseñosfixéronse moi populares en-tre mediados e finais do sé-culo XIX, chegando a darnome a un estilo, até o pun-to de que os comerciantesespecializados falaban de va-riantes como o «Chippendalechinés», «Chippendale góti-co», e mesmo o «Chippendaleirlandés».

Moito do que logo seasociou ao seu nome tenpouca relación cos concep-tos orixinais do inglés.

ADRIÁN ENJAMIO E DIEGO BELLO,CICLO DE MADEIRA

THOMAS CHIPPENDTHOMAS CHIPPENDTHOMAS CHIPPENDTHOMAS CHIPPENDTHOMAS CHIPPENDALEALEALEALEALEO ESTILO ESTILO ESTILO ESTILO ESTILO INGLÉSO INGLÉSO INGLÉSO INGLÉSO INGLÉS

Madeira

4242424242

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

eBanda Deseñada

MANUEL PENÍN, MIGUÉLEZ, S1D

UNHA FESTA MOI DOCEUNHA FESTA MOI DOCEUNHA FESTA MOI DOCEUNHA FESTA MOI DOCEUNHA FESTA MOI DOCE

4343434343

IES de

Me

lide

Xuño 2010Banda Deseñada

VANESSA SÁNCHEZ CARRIL, S1A

UNHA RAPAZA CON SORTEUNHA RAPAZA CON SORTEUNHA RAPAZA CON SORTEUNHA RAPAZA CON SORTEUNHA RAPAZA CON SORTE

4444444444

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

eBanda Deseñada

UN CONTO DE NÚMEROSUN CONTO DE NÚMEROSUN CONTO DE NÚMEROSUN CONTO DE NÚMEROSUN CONTO DE NÚMEROSJESSICA VARELA LÓPEZ, S1D

4545454545

IES de

Me

lide


E TI, ENTENDES AOS MAIORES?E TI, ENTENDES AOS MAIORES?E TI, ENTENDES AOS MAIORES?E TI, ENTENDES AOS MAIORES?E TI, ENTENDES AOS MAIORES?IRIA PARRAS VÁZQUEZ, B1B

4646464646

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

e

ROXO E TOXOROXO E TOXOROXO E TOXOROXO E TOXOROXO E TOXODIEGO ANDRADE RAMOS, S1A

Banda Deseñada

4747474747

IES de

Me

lide

Xuño 2010

ROXO E TOXOROXO E TOXOROXO E TOXOROXO E TOXOROXO E TOXODIEGO ANDRADE RAMOS, S1A

Banda Deseñada

4848484848

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

e

NAIARA, VÁZQUEZ NEIRA, S1D

UNHA IDEA XENIALUNHA IDEA XENIALUNHA IDEA XENIALUNHA IDEA XENIALUNHA IDEA XENIAL

Banda Deseñada

4949494949

IES de

Me

lide


PIPO E O SEU MEDO A VOARPIPO E O SEU MEDO A VOARPIPO E O SEU MEDO A VOARPIPO E O SEU MEDO A VOARPIPO E O SEU MEDO A VOAR

PATRICIA AMBOAGE SANTOS, S1A

5050505050

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

eBanda Deseñada

O LIBRO VIAXEIROO LIBRO VIAXEIROO LIBRO VIAXEIROO LIBRO VIAXEIROO LIBRO VIAXEIRO


5151515151

IES de

Me

lide


O LIBRO VIAXEIROO LIBRO VIAXEIROO LIBRO VIAXEIROO LIBRO VIAXEIROO LIBRO VIAXEIRO


Tira de Mafalda, pintada polos alumnos e alumnas de plástica na planta baixaTira de Mafalda, pintada polos alumnos e alumnas de plástica na planta baixaTira de Mafalda, pintada polos alumnos e alumnas de plástica na planta baixaTira de Mafalda, pintada polos alumnos e alumnas de plástica na planta baixaTira de Mafalda, pintada polos alumnos e alumnas de plástica na planta baixado Instituto de Melidedo Instituto de Melidedo Instituto de Melidedo Instituto de Melidedo Instituto de Melide

5252525252

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

e

Parroquia Son Parroquial de Melide/ San Salvador

Toques seguidos na campá grande, e antes de comezar a misa, tres toques.

Furelos Primeiro, tres toques e despois as dúas campás xuntas. Barreiro/ Maceda Toques seguidos na mesma campá. Vitiriz Tres badaladas para comezar e unha para finalizar. Santalla de Agrón/As Cazallas/Santa Mariña/Gondollín/ Arcediago/Novela/ Castañeda/Liñares/ Rairiz/San Román

Tres toques.

Folladela Dez toques rápidos e tres máis lentos. Mato Soa a campá cando chega o cura. San Martiño das Varelas

Tres badaladas trinta minutos antes do comezo da misa; uns minutos antes do comezo, soan outros tres toques.

Santa María de Campos

Moitos toques coa pequena e dous coa grande.

Os Ánxeles Tres toques media hora antes da misa. Visantoña/Beigondo Un toque unha hora antes da misa; dous toques media hora antes

e tres ao comezar a misa. Serantes Sete badaladas. Vimianzo Unha hora antes, toques rápidos coa campá pequena e un forte

coa campá grande; media hora antes, toques rápidos e dous fortes; para comezar a misa, toques rápidos e tres fortes.

Sta María de Barazón Trinta badaladas na campá grande. Vilamea Seis badaladas media hora antes; seis badaladas quince minutos

antes e tres toques xusto antes de comezar. Niñodaguia Un toque quince minutos antes de comezar; dous toques ao

comezar e tres no medio da misa. San Román Varios toques media hora antes. Belmil Vinte minutos antes, dous toques; ao comezar, tres campanadas. Pezobre Tres toques: un media hora antes, outro un cuarto de hora antes

e o terceiro ao comezar. Vilamor Dez badaladas un pouco antes e tres cando entra o cura. Ordes Tres toques media hora e un cuarto de hora antes da misa.

No que vai de ano, todas as alumnas e alumnosde 3º estivemos ocupados preguntándolle a nosos pais,avós, achegados, coñecidos... sobre os variados sonsque emiten as campás das igrexas da redonda. Contodos eses datos, coas anécdotas e curiosidades ela-boramos este artigo que esperamos vos resulte intere-sante.

Alta me vexono meu colgarelloque chova que nevede aquí non me apeo

Un pouco de historia.Un pouco de historia.Un pouco de historia.Un pouco de historia.Un pouco de historia.As campás son obxectos (para nós instrumentos

musicais) moi antigos. Nos pobos mesopotámicos e naantiga China (3000 a.C.) xa se empregaban como ins-trumentos de sinalización; sabemos por Homero que osgregos as usaban para emitir toques militares; para os romanos eran fundamentais: indica-ban a apertura dos mercados, a hora do baño, o paso de criminais, a proximidade duneclipse, chamaban ao xantar, convocaban aos cidadáns para que acudisen ao senado...; através de Bizancio chegana Europa: os primeirosexemplos de campás euro-peas acháronse en Nola,cidade da provincia deCampania (en Italia) e de aíderivou o seu nome actual.Os cristiáns empregáronnasconstantemente e o seu usocorreu parello á liturxia.

Usos e toquesUsos e toquesUsos e toquesUsos e toquesUsos e toques

A) TA) TA) TA) TA) Toques relixiosos:oques relixiosos:oques relixiosos:oques relixiosos:oques relixiosos:1- A misa1- A misa1- A misa1- A misa1- A misa

Soen ser toques con-tinuados coa campá gran-de, e ao final tres, dous ouun son. Acostuman espa-ciarse un cuarto de hora ecando o cura chega ao al-tar anúnciase con tresnovos toques. Polo que ve-remos, na Terra de Melidehai múltiples variantes:

Música

AS CAMPÁS NA TERRA DE MELIDEAS CAMPÁS NA TERRA DE MELIDEAS CAMPÁS NA TERRA DE MELIDEAS CAMPÁS NA TERRA DE MELIDEAS CAMPÁS NA TERRA DE MELIDE

Igrexa de Santalla

5353535353

IES de

Me

lide

Xuño 2010

Parroquia Toques Parroquial de Melide/ San Xosé das Cazallas

Se o defunto é home, tres toques na campá grave; no caso da muller tres toques na campá aguda. No caso de San Xosé das Cazallas, cando o defunto é un neno, toques seguidos durante bastante tempo.

Furelos Se é home, tres toques agudos e dous graves; se é muller, tres toques agudos e un grave. No caso dos nenos non se toca a campá por considerarse “anxiños”.

Barreiro/Maceda/Mato/ Folladela/Santa Mariña/Os Ánxeles/ Gondollín/Novela/Liñares/ Sta María de Barazón/ Rairiz/Serantes/Belmil/ Vilamor/Sta María de Campos/A Capela/Ordes

Se é home, dous toques; se é muller, tres; no caso dun neno, en Barreiro e Belmil, soan toques rápidos na campá pequena, ao “voo ou repenique”. No caso de Maceda, Mato, Folladela, Santa Mariña , Os Ánxeles, Novela, Liñares, Barazón, A Capela e Ordes, non hai toque específico para os nenos. En Gondollín, Rairiz e Vilamor, se o neno non fixo a comunión non soa a campá.

Vitiriz/San Salvador Se é home, dous toques na grande; se é muller, dous toques na pequena.

Santalla de Agrón/ San Martiño das Varelas

Se é home, dúas xeiras e dúas picadas; se é muller, tres xeiras e dúas picadas. No caso de San Martiño, cando o defunto é un neno, as campás non tocan.

Arcediago/Castañeda/ Visantoña/Carballido

Se é home, dous toques na grande e un toque na pequena; se é muller, dous na pequena e un na grande; se é neno, tres toques na grande.

Vimianzo Para o home, toques rápidos e dous toques fortes; para as mulleres, toques rápidos e tres toques fortes.

Beigondo Se é home, unha badalada; se é muller, dúas badaladas. Vilamea/San Román/ Pezobre/

Se é home, tres toques; se é muller, dous. En San Román, no caso dos nenos, non toca a campá.

Niñodaguia Se é home, unha badalada na grande, unha na pequena e unha na grande; se é muller, un toque na pequena, un na grande e un na pequena.

Durante a Semana San-ta, as campás permanecenmudas e o seu son ésubstituído (de xoves a sá-bado) polo das carracas. Porcerto, que este anorecuperouse a carraca queantigamente había nunha dastorres da catedral de San-tiago.

2- A defuntos2- A defuntos2- A defuntos2- A defuntos2- A defuntosEn moitos lugares o son

das campás axúdanos a sa-ber se o morto é home, mullerou neno. Velaí van as varian-tes atopadas:

Nalgunhas parroquias tiñan variantes se o defunto era un cura: en Santa Mariña, candoo morto é o cura, a campá dá catro badaladas; en Santalla de Agrón da cinco toques.

3- A festa3- A festa3- A festa3- A festa3- A festaEra o que se empregaba para anunciar o día grande da parroquia. As campás daban

toques alegres e nalgúns casos mesmo cantaban ao ritmo da muñeira. En moitas das aldeasda redonda este toque perdeuse e as campás soan nas festas igual que calquera outro día.Aínda así, nos seguintes lugares, as campás repenican o día grande: Melide, Barreiro, Vitiriz,San Salvador, Furelos, San Martiño das Varelas, Folladela, Os Ánxeles, Arcediago, Visantoña,Vimianzo, Santa María de Barazón, Beigondo, Carballido, Niñodaguia, Belmil, San Román,Vilamor e Ordes.

4- T4- T4- T4- T4- Toque de oraciónoque de oraciónoque de oraciónoque de oraciónoque de oraciónUsábase todos os días do ano: á saída do sol, ao mediodía e á postura. O toque

consistía en tres badabadas normalmente na campá grande. Este son perdeuse na Terra deMelide e só o recordan en San Xosé das Cazallas, Niñodaguia e en Vimianzo.

Hai anos tamén se empregaban para avisar do rezo do rosario, do viático, do sermón,dun bautismo, do rezo de ánimas... Vaia, que o son das campás tiña que estar moi presentena vida dos veciños...

B) TB) TB) TB) TB) Toques non relixiososoques non relixiososoques non relixiososoques non relixiososoques non relixiososAdemáis dos toques anteriores a campá tamén se empregraba con moitos outros fins.

Podía avisar aos veciños dun incendio –toque de lume- con badaladas fortes e rápidas na

Música


5454545454

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

e

campá maior ou alternado acampá grande coa pequena.En moitas aldeas aínda orecordan: Melide, Furelos,Vitiriz, Barreiro, San Salvador,Santalla de Agrón, San Xosédas Cazallas, Maceda, Mato,Folladela, San Martiño dasVarelas, Santa María de Cam-pos, Santa Mariña, OsÁnxeles, Gondollín, Arcediago,Castañeda, Visantoña,Serantes, Vimianzo, SantaMaría de Barazón, Beigondo,Carballido, Vilamea, SanRomán, Belmil, Pezobre,Vilamor, A Capela e Ordes.Una curiosidade: enNiñodaguia tiñan un toqueparticular; para avisar dolume, dábanse docebadaladas coa campá gran-de.

Antigamente, ocampaneiro tiña a obriga deavisar aos veciños se se acer-caba a tronada repenicandoas campás; a xente aoescoitar o toque de trona-da refuxiábase nas casas ouse estaba no monte volvíapara o pobo. Aínda que nonera tan empregado como oanterior, recórdase nalgúnslugares: Melide, Barreiro,Vitiriz, Santalla de Agrón, SanMartiño das Varelas, OsÁnxeles, Arcediago,Castañeda, Visantoña,Serantes, Vimianzo,Beigondo, Carballido, SanRomán e Vilamor.

Hai anos existía a crenzade que o son da campá podíaalonxar as treboadas; ocampaneiro esconxurabacando se achegaban unhasnubes perigosas. O toque deesconxurar tronadasrealizábase mediantebadaladas moi lentas coa

campá grande.Recórdase en Melide,Barreiro, Vitiriz,Santalla de Agrón, SanMartiño das Varelas, OsÁnxeles, Gondollín,Arcediago, Visantoña,Serantes, San Román eVilamor.

O toque de per-didos empregábasepara avisar da desapa-rición dunha persoa. Otoque tiña dúasfuncións: por unhabanda, ao escoitar asbadaladas, a persoaperdida podía voltar áaldea; por outra, reuníaaos veciños para saírna busca do desapare-cido. Habitualmenteconsistía nunrepeniqueo de tres campás eaínda hoxe é recordado enMelide, Furelos, Barreiro,Vitiriz, San Martiño dasVarelas, Os Ánxeles,Arcediago, Vilamea, SanRomán, Belmil, A Capela.

Moitos destes toquesforon desaparecendo a me-

dida que os medios de comu-nicación e as novastecnoloxías entraron nasnosas vidas. Antigamenteexistía o toque de avisos(substituído polo teléfono)que convocaba aos veciñospara arranxar os camiños, re-parar a traída de augas...

Fotos de igrexas da Terra deMelide de Manolo Castro

Música


5555555555

IES de

Me

lide

Xuño 2010

Un pouco de literatura e maxia.Un pouco de literatura e maxia.Un pouco de literatura e maxia.Un pouco de literatura e maxia.Un pouco de literatura e maxia.

Xa vimos que para algúns pobos, as campás tiñano poder de esconxurar trebóns. En Rendal (Arzúa), odía de Sábado Santo, as campás curaban a dor demoas a quen fose capaz de tanxelas collendo a cadeado badal cos dentes. En moitas zonas de Europa, otanxido das campás producía alivio inmediato nasmulleres que estaban de parto (aínda así, dise queunhas campás de Compostela tiveron que ser fendidasporque ao tanxelas provocaban abortos nas mulleresembarazadas). Segundo conta a lenda, ás doce danoite, cando a campá deixa de soar, érguense osdefuntos e merodean os camiños.

Foron moitos os escritores que se sentiron atraí-dos polas campás e os seus sons. Así, Pondal fálanosda «Campana de Anllóns»; Rosalía da de «Bastavales;cóntanos Valle Inclán:

As campás son familiarescomo a voz das avoase piadosas madrugadoras,sinxelas como vellas centenarias.

A seguinte estrofa pertence a Ramón Cabanillas:

Campaíña faladorada igrexa do meu lugarnon me chores como mortocanta como no Nadal.É certo que vou pra lonxepero teu meigo din-dansoando nos meus oídoscomigo vai.

E para finalizar, Méndez Ferrín:

...a Grande Fraga de Tagen Ata era comaunha campá enorme onde resoaba o arruallodo meu corazón.

Nota: a riqueza etnográfica da Terra deMelide fixo imposible recoller neste traballo to-dos os toques de campás presentes nas súasparroquias. Queda pois pendente para outroscursos a continuación e ampliación deste tema.

ALUMNADO DE 3º DE ESOCURSO 09-10

Música


5656565656

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

eMúsica

Os alumnos e alumnasde música de primeiro debacharelato recibimos unhainvitación para participar noconcurso de Ponte nas On-das, que este ano está de-dicado ao Tesouro dos Avós,lévase organizando durantevarios anos e consiste enfacer unha reportaxe dotema que propoñan.

A todos/as nos pareceuboa idea a de participar ecomezamos a pensar sobre oque íamos facer a reportaxe,despois de moito pensar eaproveitando que estabamosa tratar o tema da igrexa, dasúa historia, das campás etcdecidimos poñernos mans áobra, e o primeiro era buscarunha persoa informada notema da igrexa. Encontramosna aldea de Santalla de Agróna señora Aurora, que é a ac-tual sancristá da parroquia,pero dende a súa infanciaestivo vinculada á igrexa tan-to por tradición familiar comopor devoción.

Entón acudimos ataSantalla xunto a señora Au-rora para que nos contaracomo era e como é a vidadun sancristán, como se pre-para unha misa, que cantosse realizan durante a misa,como se tocan as campásetc.

Aurora é unha muller moifaladora, o que axudou paraque nos contara infinidade decousas, unas que xa todoscoñeciamos pero outras que,se no chega a ser por ela,quedaban no tinteiro e nonse reflectirían na reportaxenin nós obteríamos esa in-formación.

Para realizar a reportaxetivemos que acudir ata

Sabemos que a banda do peto foi reorganizada alápolo ano 1982 ou 1983 pero non puidemos confirmar adata exacta da súa formación. Naceu por iniciativa popu-lar e estaba integrada tanto por homes coma por mulleres.A súa finalidade era a diversión. Os instrumentos estabaninventados polos propios compoñentes con materiais re-ciclados, e pretendíase que imitasen sons reais (moitosdestes instrumentos tiñan nomes propios). Dentro do seurepertorio destaca a peza «O pau, o pau, o pau María, opau», unha canción tradicional galega. Non acostumabanter ensaios, a actuación soía ser espontánea, aínda queá hora de tocar en público contaban coa axuda dun di-rector. Acostumaban tocar nas rúas, sobre todo nas festasdo San Caralampio, en Melide, aínda que chegaron a ac-tuar en Lugo. A banda continúa na actualidade pero connovos compoñentes.

ANGEL CABO, S3A

A BANDA BANDA BANDA BANDA BANDA DO PETA DO PETA DO PETA DO PETA DO PETOOOOO O TESOUROO TESOUROO TESOUROO TESOUROO TESOURO...............

5757575757

IES de

Me

lide

Xuño 2010

Santalla varias veces, nunprincipio acudimos para gra-var a aldea de Santalla e paracomentarlle a Aurora o quequeríamos facer. Despoisacudimos xa para realizar aentrevista onde ela noscontou entre outras moitascousas que as campás casetodas teñen un nome diferen-te en cada parroquia, e quenon soan da mesma formancando están molladas;ensinounos e explicounospara que eran a maioría dosutensilios que son necesa-rios para realizar unhamisa…etc

A terceira vez acudimospara gravar como se toca-ban as campás e o seu son,e aproveitando que estabaLadislao, párroco de Santalla,falamos con el e permitiunosgravar a misa, cousa da queestamos moi agradecidos xaque para nada contabamoscon poder gravar toda unhamisa.

A última vez que acudi-mos a Santalla foi para gra-var a capela da Santa Cruz,pertencente á parroquia deSantalla, como a parroquiapróxima que se chama Vilela.Acudimos ata ela porque Au-rora contounos queantigamente era unha capelamoi visitada e cunha tradi-ción moi antiga. Elacontounos que antes non eraa capela que se pode apre-ciar na foto senón que sim-plemente era un altar, peroque, como era unha capelacon moita afluencia de xente,pouco a pouco entre osveciños fórona construíndoata o que é actualmente.Falounos tamén que na festadesta capela á parte de ha-

ber unha romaría tiñan unhapoxa para sacar diñeiro paraa aldea, díxonos que moitaxente era moi crente e viñande xeonllos ou descalzos , encabalo, andando desdeArzúa, Santiso,Folladela... xaque se ofreceran por algunhacousa.

E xa que estabamoscon unha persoa maiorpreguntámoslle como recor-

Música

O TESOURO DOS AO TESOURO DOS AO TESOURO DOS AO TESOURO DOS AO TESOURO DOS AVÓSVÓSVÓSVÓSVÓS

daba a súa infancia, comosubsistían, que comían, a quexogaban etc e ela non tivoningún problema en respon-der a todo.

Por último podemos dicirque foi unha boa experien-cia, que aprendemos moito eque esperamos que vos gus-tara tanto a vós como aoxurado de Ponte nas Ondas.

ALUMNADO DE MÚSICA DE B1B

5858585858

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

eDeportes

Ímoslle dedicar unhasección desta revista aocampionato de rallys galego,no que por graza ou pordesgraza estou traballandodende dentro, en concretona asistencia de dous pilotosmelidenses, non estamos afalar doutros que Delfino Ra-mos e Carlos Guerreiro.Tamén vos podo comentar asrelacións que manteño congrandes pilotos docampionato, como Pedro Bur-go (que este ano está cen-trado no Nacional), con Al-berto Meira (que está de lí-der do Galego con dúasprimeiras posicións, e ten oseu Evo X valorado en120.000 •), Luís Vilariño (quepese ás boas posicións con-seguidas, segue a pensar encomprar o Xsara WRC feito ámedida e valorado sobre700.000 •, e ata agora, co-che no que pensou, cocheque comprou), Alberto Otero(máis cerca que nunca decambiar o seu 206 por unMitsubishi a cambio de que-dar entre os tres primeiros daRACC), Iván Ares (que nonse acaba de adaptar aoMitsubishi, e xa estivo a pi-que de estampalo en variasocasións) e Martín Bello, queo teño aquí ao lado e ao quelle vou facer algunhas pre-guntas:- Martín, este ano estáspegando duro a bordo doteu C2, canto invertichesnel?Invertín algo máis de40.000•. Aínda lle hai quefacer algunhas melloras nadirección, pero conseguimosunha caixa fantástica.- Veste campión da RACCesta tempada?

Non, hai pilotos como Alber-to Otero capaces de deixartea dúas velas nun só tramo, eademais dáselle moi bentraballar en mollado, mentresque eu é aí onde fallo.- Gustaríache que o teugran amigo Bamarti llearrebatase o campionato aA. Meira?Os dous son moi grandes pi-lotos, pero si que me faría ilu-sión, xa que a Bamarti nuncao vin con tanta ilusión comoeste ano.- Martín, dime un dos douspilotos que che vou dicir coque ti te quedas:- Burgo – Meira?Burgo- Fran Lago – Alberto Ote-ro?Alberto- Bamarti – Iván Ares?Bamarti- Marta – Magariños?Marta- Ben, Martín, pois moitasgrazas e espero que nosvexamos en Noia.Nada, e grazas a ti, pero an-tes de marchar queríafelicitarvos polo labor quefacedes na asistencia, senvós non habería carreira.Deica logo.

Esta foi a entrevista quese lle fixo a Martín Bello, ac-tual líder da copa RAAC e queestá a facer temposdescabelados, no bo sensoda palabra.

Tamén lle fixemos unhaspreguntas a Luís Vilariño so-bre como está a afrontar estatempada:- Boas, Luís. Que tal?Pois mellor que nunca, ja,ja.Este ano estamos a dar es-pectáculo, tempos e unha

gran tempada.- Que tal che vai ese granMaxi Megane?Estamos sacando o mellordel, pero en breve vaise pro-ducir un cambio, ou pódeseproducir...- Ben, fainos aquí unpequeno adianto.Tiña pensado mercar un XsaraWRC, feito a medida, só quehai outro comprador pordiante.- De que cantidade esta-mos a falar?Duns 700.000 • aproximada-mente.- É dicir, con ese xa vasgañar, nin Meira ninninguén.Ben, con ese tería pensadoparticipar nalgunhas probasdo mundial, aínda que os Rallisda Ulloa e do cocido os co-rrería nel.- E para cando estaría lis-to ese xoguete?Aínda non é seguro, hai outrocomprador por diante miña,se el se bota atrás, mércooeu.- Luís, que dis do teuprotexido Alberto Otero?É o piloto que ten máis saídade todos, por iso o teño nomeu equipo, e ademais,coñezo a Alberto dende queel era un neno.- Pois moitas grazas, Luís,e xa volveremos a falar enNoia.Si, pero sen papeis e senbolis, je, je.

Dous grandes pilotosentrevistados, e, sobre todo,dous mitos, tanto dentrocomo fóra das carreiras. Ataa próxima.

YAGO SLEIMAN JIMÉNEZ, B1A

O RALLO RALLO RALLO RALLO RALLYE GALEGOYE GALEGOYE GALEGOYE GALEGOYE GALEGO

5959595959

IES de

Me

lide

Xuño 2010Deportes

- Como comezaches nomundo do motor e da com-petición?- Comecei a duras penas,con moitas ilusións e esfor-zándome cos aforros. - A que idade foi máis oumenos? - Hai 21 anos.- Cal foi o coche co queempezaches?- Con un Seat 124 sport- E recordas onde foi?- Si, foi no Rallye de Narón,que era en terra.- Cando te desfixechesdese primeiro coche nonche deu pena despois dosbos momentos quepasaches nel ao ser o teuprimeiro coche?Non me deu moita pena por-que xa acabei con el noprimeiro rallye, na segundasección.- Cando lle comentaches ateus pais, amigos… queías empezar neste mundo,recordas que che dixeron?- Os amigos xa o vían vir por-que sabían que me gustabamoito, e na casa nos lles fixomoita graza.- Xa sabemos que paraeste hobby aínda quesoamente se corra enGalicia fai falta unha graninversión no coche etamén en cada rallye.Custouche moito conse-guir todo ese diñeiro? Senon che importa, pódesnosdicir arredor de cantoscartos estamos a falar?- Pois, a ver, foi moi difícilporque con 19 anos todo écosta arriba; no primeiro co-che gastaría sobre 1200 •,era un coche moi sinxelo.- Quen che axudou axuntar todo este diñeiro

que necesitabas? Foronpatrocinadores, crédi-tos...?- O de créditos nunca mepasou por a cabeza, porquepenso que son para primeiranecesidade. Foron unsaforros de traballar, e, claro,os patrocinadores taméninfluíron, sobre todo amigosde toda a vida e a Deputacióndérame 15000 pesetas.- Como te sentías eseprimeiro día cando estabasna saída, co teu copiloto ádereita, esperando queche deran a saída?- Pois, a verdade, é que nonme sentía, todo se che facíamoi grande porque non tiñasquen te asesorara, non écomo agora; todo un desas-tre.- Recordas con bos ollosaquel día que foi o teu de-

but, ou prefires esqueceloe seguir para adiante?- Toda a primeira experien-cia, aínda que non sexa boa,sempre está aí, e prefirorecordalo sempre con bo hu-mor.- Sábesnos dicir máis oumenos cantos rallyescorriches?- É unha cousa que non sei,nunca levei a contabilidade,pero máis ou menos sobre 200carreiras.- E de todos eses cantosganaches?- Ralis absolutos gañei 5 ou6, e despois en categoríastamén bastantes, pero nonme acordo do número.- Hai algún rallye en espe-cial que che gustaríaesquecer por algo quepasou ou por outro moti-vo?

ENTREVISTENTREVISTENTREVISTENTREVISTENTREVISTA A XESÚS FERREIROA A XESÚS FERREIROA A XESÚS FERREIROA A XESÚS FERREIROA A XESÚS FERREIRO,,,,,PILPILPILPILPILOOOOOTTTTTO LO LO LO LO LOCAL DE RALLOCAL DE RALLOCAL DE RALLOCAL DE RALLOCAL DE RALLYEYEYEYEYE

6060606060

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

e

esquecer non, porque sempreaprendes algo, á parte dosaccidentes típicos, no 2005no Rallye de Narón, a mortedun copiloto que eu coñecía.- De todos os quecorriches, poderíasnosdicir cal foi o que máis chegustou e por que?Si, a ver, todos, cando gañassobre todo. Quizás foi o deSan Remo en Italia que é todode clásicos e un rallye docampionato do mundo. Eranuns tramos espectaculares e«mólache» moito.- Correndo en tantosrallyes, xa damos porsuposto que te relacionascon moitos pilotos e copi-lotos, se tes que destacara algún, saberíasnos dicira quen?Amigo, que sempre foi unhafigura a seguir, que me botouunha man, ao que lle estoumoi agradecido é a JuanCostoya, de Ferrol, e, comobo copiloto a nivel coñecidode clásicos, quizais LoloGarcía e, como ídolo, Ari Ba-tan.- Como cualificarías osrallyes galegos de hoxe endía?- Pois a nivel de participa-ción, cunha canteira mellor deEspaña, temos moi boacanteira como son Pedro Bur-go, Vallejo, Víctor Senra;aínda que apostamos menospor este deporte, hai moitacantidade, o único é que sefan copas mal informadas etal.- Cambiarías algo?- Que o que vaia, que vaiacon garantías e que poidaloitar polo campionato, etamén cambiaría a postura dafederación.

- Sufriron moitos cambiosdesde que ti corres nosrallyes? No tema deseguridade, organización,publicidade…Si, moitos, os ralis cambiaronmoito para mellor enseguridade e cunhasinfraestruturas moitomellores, agora no nacionalxa levamos GPS por se pasaalgo para localizarrapidamente o vehículo.- Hoxe pola mañaestivemos lendo eninternet unha entrevistaque lle fixeron ao pilotoestradense Bamarti e dicíaque nos rallyes galegosque deberían mellorar osmedios de comunicación,vostede que pensa sobreisto?Eu penso que nos galegos,nos nacionais e en todos por-que move moita xente estedeporte, e é onde creo quefalla a federación.- Ben, xa damos porsuposto que nas carreirascompetides uns contra osoutros pero despoislevádesvos todos ben,non?- Si, en xeral si hai bo rollo,e, sobre todo, en históricos,porque xa somos xente «for-

mal» e non nos picamos tan-to.- Nos sentes algo ou bas-tante medo cando chegasa unha orquilla e ves a todaa xente na cuneta animán-dote a pé de pista sabendoque os podes pillar porcalquera fallo que haxa?- Pois a verdade é que seestán no sitio que teñen queestar non sinto nada, pero averdade é que cando non es-tán onde teñen que estar, le-vas algo de apuro e levantasalgo o pé ou fas un sinal coaman, aínda que non sole pa-sar.- Cando colliches porprimeira vez un coche detracción traseira, tíñasllerespecto ou xa antesfuches a algún curso depilotaxe?- Non, non fun, quizás tíñallemáis medo a un dianteira,porque eu sempre correra cuntraseira.- Cre que co nivel que haihoxe en día no campionatogalego, vostede se corresenel que daría feito ostempos que fai AlbertoMeira, IvánAres,Bamarti… oumellores?- Iso non volo podo dicir pero


Deportes

6161616161

IES de

Me

lide

Xuño 2010

se os 2 temos un Ford scortmk1 ou mk2 gáñolle. Pero senon custaríame moito faceros seus tempos, porque oscoches evolucionaron moito.

- Cando din por aí:«Ferreiro o rei da traseira»que sentes?Nos se sente moita cousa, xaque hai pouco era eu só, perose foramos 3000 si.

- Como se che deu porfacer o ano pasado aquí nanosa vila, en Melide, o 1ºrallye de históricos deGalicia?- Déronnos a oportunidade detraer unha proba para Galicia,e gazas a Antonio Sainz(irmán de Carlos Sainz)entereime e organiceino, éunha oportunidade moi boapara Galicia e, sobre todo,para Melide.

- Contaches ca axuda dealguén especialmentepara facelo, porque orga-nizar un rallye custa moitodiñeiro e moito traballo,non?- Contei coa axuda de PabloBalboa e de Javier Anido, edespois tamén contei coaaxuda da escudería Ferrol eescudería A Coruña, que seencargaron de facer os tra-mos.- E cando o sábado ao fi-nalizar xa todo o rallye tesubiches ao podio e vichesque todos os veciños cheaplaudían, que sentías?- Sénteste un un pouco ido,pero moi ben.

- Ti corriches co Ford ScortMkI e Alberto Otero (Coto)co teu MkII, deixáchesllo

de boagana?- Claro que si,só que sempretes a dúbidade se o tipo secomportará,xa que en 10anos non lledera ningúngolpe forte.- Que chepasou polac a b e z acando checomentaronque che sa-caban alicenza depiloto enGalicia?

- Fastídiachepolo impoten-te que tesentes, xa que hai alguén quefai o que quere.

- Por que decidiches ven-der o Ford Scort MKII? Por-que creo que pasaches moibos momentos nel, non?- Por necesidade económicae tamén para preparar melloro porche e o MKI.

- Que tal polos rallyes eu-ropeos? Hai moitarivalidade?Si, hai máis rivalidade, hai uncento e pico de coches e 50xa son porches, ou sexa haiun nivel moi alto, pero moiben.

-Para ir finalizando, quepensas sobre o teu veciñoe á vez piloto Alberto Ote-ro? E do principiante Car-los Rubén Guerreiro?- A. Otero ten unas mans im-

presionantes e xa vai de so-brado, pero fáltanlle uns anospara asentar a cabeza, peroten moito futuro. E C.R.Guerreiro ten unha cabezaimpresionante, xa que non llefalla nunca e penso que pro-mete moito. Se xuntamos acabeza dun e as mans dooutro sería invencible, sonuns fenómenos.

- E xa para finalizar, queconsello nos dás a todos osque temos a ilusión de al-gún día formar parte destemundo e estar aí loitandocun coche polocampionato?- Pois empezar con moita ca-beza, humildes, sempre cen-trados, e non querer comer omundo xa ao principio.

MARTÍN VÁZQUEZ RÍO E MIGUEL IGLESIAS VILELA, B1C


Deportes

6262626262

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

eDeportes

- Ola, Alexandro. Empeza-remos desde o principio.Cóntanos desde candoempezaches a xogar o fút-bol?

- Pois, realmente, se non meequivoco, empecei a xogarno 2001, cando tiña 11 anos.

- Cal foi o equipo no queempezaches?- Comecei xogando no equi-po de fútbol do meu concello,o Santiso, na categoría in-fantil de lateral esquerdo.

- Recordas como foi ecomo te sentiches noprimeiro partido coSantiso?- Non me lembro a verdade,pero penso que foi xogandocomo local no campo doSantiso, pero non estou se-guro, é que pasou xa tantotempo!!!O que si recordo é que esta-ba algo nervioso e á vez emo-cionado por ser o meuprimeiro partido debutado coSantiso, pero teño querecoñecer que co paso dosminutos me fun adaptando áscondicións do parido.

- Como terminaches esaprimeiro temporada noSantiso?- Quedamos entre os tresprimeiros dos postos máis al-tos da clasificación. Recordoque foi unha boa temporadapara o equipo, aínda que euteño que recoñecer que nontiven a sorte de marcar nin-gún gol.

- Estiveches semprexogando no Santiso?- Non estiven sempre noSantiso.O Santiso desfixo ascategorías inferiores edesprazouse a Melide, ondepasou a chamarse Atlético deMelide. Pero despois regreseide novo para o Santiso, ondeestou agora.

- Cóntanos a túa mellorexperiencia de todos estesanos xogando ao fútbol?- Para min o mellor foi regre-sar ao Santiso de novo. Etamén gardo un gran recordode cando xoguei a final daCompostela Cup que xogamosen Santiago no campo de SanLázaro, aínda que perdemos4-1, gardo un gran recordo.

E agora deixamos o pasa-do e imos falar unpouquiño do presente.- Como e de quen foi a ideade formar un equipo paraparticipar no campionatoque se disputou no IES?- Isto decidímolo todos os ra-paces da clase de 1º de BACC, cando o profesor de Edu-cación Física nos dixo o docampionato. Como a case to-dos os rapaces da clase nosgusta o fútbol decidimos par-ticipar.

- Vivías eses partidoscomo se realmente forapara gañar a liga coSantiso?- Si ,xa que este campionatoé como unha liga, aínda quemáis curta, pero tamén opasei moi ben pois xoguei cos

compañeiros de clase.

- Como foi a experienciade xogar cos teuscompañeiros de clase?- Ter, non tiven novas expe-riencias cos compañeiros por-que xa xogara con algúnsoutros anos, e con outrosxoguei contra eles, perogustoume igualmente volvera xogar con eles.

- E logo os teuscompañeiros xogan conti-go no Santiso?- Non, no Santiso non xogancomigo, eles xogan noutrosequipos de fútbol.Eu xogueicon eles noutros campionatosque houbo en anos anterio-res no IES de Melide.

- Supoñemos que seríasmoi feliz cando teproclamaches o segundomáximo goleador, peroque foi o que sentichesnese momento?- Sentinme contento,emocionado....non sei, non oesperaba, foi unha grata sor-presa, pero síntome feliz porser o segundo máximogoleador.

- Que recordas dese día?- Que estaba cos meuscompañeiros, e que celebreicon eles ser un dos máximosgoleadores do campionato.Recordo que o celebramos nade Xan tomando unhas CocaColas

-Como senta quedar desegundo?

Hoxe entrevistaremos a Alejandro Peón, alumno de 1º B de BAC, un dos máximosgoleadores do IES de Melide. El contaranos a súa experiencia e o seu punto de vista destatemporada.

ENTREVISTENTREVISTENTREVISTENTREVISTENTREVISTA A ALEJANDRO PEÓNA A ALEJANDRO PEÓNA A ALEJANDRO PEÓNA A ALEJANDRO PEÓNA A ALEJANDRO PEÓN

6363636363

IES de

Me

lide

Xuño 2010Deportes

- Moi contento, xa que seique podo conseguir ser undos máximos goleadores, esei que se me esforzo podoconseguir máis coa axuda dosmeus compañeiros, pero detodas formas estou moi or-gulloso de ser o segundomáximo goleador.

-Aínda que non fuches omáximo goleador, sabe-mos que loitaches porselo, co teu esforzo e co datúa clase conseguistesquedar segundos noCampionato. Como ocelebrastes?- Celebrámolo todos cunhasCoca Colas na cafetería deXan, e tamén cuns bocadi-llos, despois cos demaiscompañeiros que nosestiveron animando durantetodos os partidos quexogamos.Conclusión: Alexandre, seguexogando no Santiso e parti-cipando nos campionatos defútbol no IES de Melide.

VERÓNICA TRABAZO, JENNIFER MATO,NOELIA SOMOZA ROUCO, ANA SANTOS

PEÓN

O día 20 de Decembro os rapaces e rapazas de 1º e2º da ESO; 3º e 4º da ESO e do PCPI; o alumnado debacharelato e o do ciclo de Madeira celebramos un anomáis a carreira solidaria. Os cartos recadados nesta carreiradestináronse para a ONG Save the children, para conse-guir recursos e axudar aos miles de nenos e nenas deCosta de Marfil que sofren as consecuencias da pobrezae da guerra. Un golpe de estado no ano 2002 provocouun conflito armado entre as forzas gobernamentais e asforzas rebeldes que levou á división do país, con tensións,inseguridade e destrución de infraestruturas, especial-mente as sanitarias e educativas.

O país africano, milagre dos anos 80, viu medrar apobreza nun 44%. Aínda que o conflito remitiu en 2007,ano en que se asinaron os acordos de paz, a situación deinestabilidade e de vulnerabilidade segue existindo.

Costa de Marfil está no posto 166, sobre 177, noíndice de Desenvolvemento Humano de Nacións Unidas.

Un de cada 10 nenos morre antes de cumprir os 5anos por enfermidades facilmente prevenibles, como amalaria, o sarampelo e as respiratorias. Os índices dedesnutrición son cada vez máis altos. Tamén aumenta-ron os matrimonios infantís, así como os casos de abusoe de traballo infantil, especialmente nas plantacións decacao e café.

Por este motivo todos debemos implicarnos pararecadar diñeiro para axudar a mellorar a vida de miles denenos e nenas, concretamente os e as de Costa de Mar-fil.

Este ano ao igual que o ano pasado dous rapacesdo IES leron o seguinte manifesto:

VI CARREIRA SOLIDVI CARREIRA SOLIDVI CARREIRA SOLIDVI CARREIRA SOLIDVI CARREIRA SOLIDARIAARIAARIAARIAARIA

6464646464

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

e

Bo día, benvidos e benvidas:O 20 de novembro de 1959 a Asemblea Xeral das Nacións Unidas proclamou a

Declaración dos dereitos do neno e da nena, recollendo 10 dereitos, denominados princi-pios, e establecendo esta data para a conmemoración a nivel mundial .Estes principiosson os seguintes:

1. Dereito á igualdade, sen distinción de raza, relixión ou nacionalidade.2. Dereito a unha protección especial para que poidan crecer física, mental e social-

mente sans e libres.3. Dereito a ter un nome e unha nacionalidade.4. Dereito a unha alimentación, vivenda e atención médica adecuadas.5. Dereito á educación, e atención especial para os nenos física ou mentalmente

diminuídos.6. Dereito á comprensión e amor por parte das familias e a sociedade.7. Dereito a unha educación gratuíta. Dereito a divertirse e xogar.8. Dereito a atención e axuda preferentes en caso de perigo.9. Dereito a ser protexido contra o abandono e a explotación no traballo.10. Dereito a recibir unha educación que fomente a solidariedade, a amizade, e a

xustiza entre todo o mundo.

Antes de comezar a carreira, o alumnado e profesorado interesado en participar encheuo carné de corredor/ar e tivo buscar patrocinadores entre os seus familiares e coñecidos,que se comprometeron a abonar unha cantidade por cada quilómetro simbólico que el percorra.Así, os participantes transmitían aos seus achegados a problemática da infancia en Costa deMarfil, fomentando un espírito xeneroso e solidario.

Ao final da Carreira, cada participante multiplicou os quilómetros percorridos polo prezofixado por cada un dos patrocinadores. Sumando todos, obtíñase o resultado da axudadestinada aos nenos e nenas de Costa de Marfil que sofren as consecuencias da guerra civil,sen poder estudar e sen recibir os coidados médicos necesarios que lles permitan labrarse unfuturo.

Unha vez que o participante reuniu todo o diñeiro, debía entregalo ao seu profesor deEducación Física, quen llo entregou á Secretaria do IES de Melide para que o envíasemediante transferencia bancaria á ONG Save the Children. Todos se implicaron; dende alum-nos, profesores e persoal non docente, participando por unha boa causa.

Entre todos podemos!!Mª PILAR CABO E AITANA CASTRO, S2A

VI CARREIRA SOLIDVI CARREIRA SOLIDVI CARREIRA SOLIDVI CARREIRA SOLIDVI CARREIRA SOLIDARIAARIAARIAARIAARIA

Instituto

6565656565

IES de

Me

lide

Xuño 2010Instituto

Somos «os pequenos» ,entramos a modiño, sen facerbarullo , non queremos quese note a nosa presenza.Sentímonos como un polbonun garaxe coma quen di,eagora, que xa pasaron unsmeses, somos quen de respi-rar fondo e contarvos osnosos pensamentos. Eupensei...

Que me ía perder porque onoso colexio era moi pequeno,logo comprobei que non erapara tanto (Cristina)

Que era diferente, que habíamáis liberdade, que podiamosandar ao noso aire.Enganeime, é ao contrario,estamos máis atados (Paula)

Que me ía custar moitoerguerme pola mañá porqueno noso colexio entrabamosás dez e media. (Cristina)Que os «profes» eran máismalos do que son narealidade. (Lorena)

Que sería moi difícil adap-tarme, non foi así. (Uxía)

Eu estaba negra, non había

ningunha nena da miña claseanterior!! Agora estou pre-parada para chegar acalquera sen ser coñecidos.(Lorena)

Para min presentábase com-plicado porque non coñecíaa ningún profesor, agora xateño claro que quero seguirestudando e chegar áuniversidade. (Fernando)

O primeiro día estaba moi ner-vioso, e se non me tocabacon nenos do meu colexio! Xaestou tranquilo! (Pablo)

Despois de visitar o IES a minparecíame un cárcere, agoragústame! (Laura)

A min dábame preguiza pen-sar nos próximos seis anos noInstituto: materias novas,raras, incomprensibles...agorapenso que se pode facer, éasumible. (Diego)

Todos dicían que era moi di-fícil, tiña medo de non apro-bar, agora penso quetraballando podo con isto.(Cristina)

Os nenos e nenas de 1ºcompartimos con vós osnosos sentimentos. Espera-mos seguir facéndoo nosvindeiros números da revis-ta.

ALUMNADO DE 1º DE ESO

O mércores de Entroido, os rapaces e rapazas de 1º de ESO fixemos un xantar. Omenú foi moi variado: tortillas, orellas, filloas, e pratos tradicionais marroquís. Todos os

nenos trouxeron comidas elaboradas nas súascasas para compartir. Convidamos aos pro-fesores que quixeron acompañarnos eaproveitamos a ocasión para estar un anacocos amigos e amigas. Despois de cantar, comonon había clase, fixemos unha chea de xogos:con globos, en parella… e rematamos cunhas«pachangas» das que saíron gañadores osde 1ºB, que somos nós. Pasamos unha tardexenial. Pódese repetir? Quizais a finais decurso.

NENOS/@S DE 1ºDE ESO B

A COMIDA DO ANOA COMIDA DO ANOA COMIDA DO ANOA COMIDA DO ANOA COMIDA DO ANO

XA ESTXA ESTXA ESTXA ESTXA ESTAMOS AAMOS AAMOS AAMOS AAMOS AQUÍ!!!QUÍ!!!QUÍ!!!QUÍ!!!QUÍ!!!

6666666666

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

e

O IES de Melide viaxa ao pasado ou A historia en brancoe negro, son algúns dos títulos con que os nenos e nenasde 1º comezan a crónica desta mostra.Os alumnos e alum-nas fixemos esta exposición coas fotos antigas que nósmesmos buscamos nos caixóns, entre os recordos das avoasou nas casas dos veciños. As fotos eran todas en branco enegro e transportábante a épocas pasadas vendo comovestía a xente, as súas celebracións plasmadas no anaco depapel, a riqueza, a pobreza, a felicidade, o traballo..., é dicir,moitos sentimentos en dúas cores.

A Historia é algo máis que datas, guerras ou personaxesfamosos, é a vida , os recordos … e as fotos foron comounha fiestra que nos dá acceso a aquela vida que a nós, áxente nova, nos semella algo irreal.

Ás rapazas chamáballes moito a atención a moda, asfestas e os rapaces miraban máis os mozos na mili ou oscabalos, pero todos estabamos de acordo en que era moicuriosa a foto dun personaxe da historia de España, quizaiso maior dictador que houbo no noso país.

Esta mostra foi todo un éxito, e nos días en que estivoaberta entraba e saía moita xente.

CRISTINA, MARÍA, BRAIS, VANESA, LAURA, MARÍA…..

MOSTRA FOMOSTRA FOMOSTRA FOMOSTRA FOMOSTRA FOTTTTTOGRÁFICAOGRÁFICAOGRÁFICAOGRÁFICAOGRÁFICA:::::A HISTA HISTA HISTA HISTA HISTORIA É ALGO MÁIS…ORIA É ALGO MÁIS…ORIA É ALGO MÁIS…ORIA É ALGO MÁIS…ORIA É ALGO MÁIS…

Instituto

6767676767

IES de

Me

lide

Xuño 2010

Como ensinante, cada vez que escoito a palabra inte-gración non podo evitar pensamentos cando menos con-tradictorios . Por un lado, paréceme unha palabra conmoito contido pero sinto que ás veces só queda niso, nunhapalabra. Integración no entorno familiar, na sociedade , naescola…. Pero, que significa realmente?

Na escola pódese reducir a tratar de evitar as diferenzasentre os alumnos «ben dotados», intelectualmente falando,e os que, por diferentes circunstancias non contan coascapacidades suficientes para adquirir as competencias bá-sicas. Deberiamos de esforzarnos en tratar de atopar epositivizar todo aquelo que un alumno posee sexan calessexan as súas circunstancias. Ás veces, escoitar a un neno,telo en conta, pedir a súa opinión pódenos devolver a ilu-sión, facernos sentir que aínda non perdimos a capacidadede quedarnos literalmente coa boca aberta.

Resulta tan difícil non facer comparacións!

Opinión de IvánOpinión de IvánOpinión de IvánOpinión de IvánOpinión de Iván

….non sei nada dedemocracia, pero sei oque é unha dictadura.

Nas dictaduras oxefe do estado é o quemanda: Franco,Napoleón, Fidel Castro,Raúl Castro…..

Os dictadores sonmachistas, mandanmoito, teñen o poder,algúns matan xente oumétena no cárcere.

Franco dicía: Nonqueremos que os nenosfalen o galego.

Fidel Castro, o deCuba , non quere que axente de España vaía vi-vir alí, de vacacións, si.A irmá de Fidel marchoupara Estados Unidos, e moita xente de Cuba , támenmarchou.

Profe, aínda sei máis cousas……..

Iván ilustrou o seu comentario con este debuxo.

IVÁN YAÑEZ ROUCO, S1D

UNHA AUNHA AUNHA AUNHA AUNHA AUTUTUTUTUTOCRÍTICAOCRÍTICAOCRÍTICAOCRÍTICAOCRÍTICA

Instituto

6868686868

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

eInstituto

Os alumnos e alumnas demúsica de 1º de BAC, decidi-mos facerlle unha enquisa aoprofesorado do noso institu-to relacionada coas materiasque nos imparten día a día.Quixémola facer pouco deta-llada e pouco chamativa, xaque o que realmentequeriamos era ver a impor-tancia que lle daban á músi-ca, á nosa música.Pensabamos que nola ían eli-minar completamente candolles plantexamos a primeiracuestión: Que dúas materiasda ESO suprimirían? Nondubidaron nada en descartarcunha alta porcentaxe aRelixión, a segunda con máispuntos en contra foi a Edu-cación para a cidadaníacunha porcentaxe moi aproxi-mada ao Portugués. Algúnsprofes, pola contra, decidironque eliminarían tecnoloxía,música, castelán… Pero moipoucos o fixeron. Podedesver claramente asporcentaxes na gráfica.

Cando viron a segundapregunta o primeiro quefixeron foi poñer unha grancara de asombro, xa que llespedimos que elixiran só catromaterias para impartir naESO. As Matemáticas queda-ron en primeiro posto cun24%, seguidas do Galego cun22%, detrás desta o Casteláne de seguido o inglés, istoquere dicir que gañaron osnúmeros e as linguas.Acadaron unha porcentaxemenor as Ciencias Naturais,as Ciencias Sociais, a Edu-cación física… A música sórecibiu o 1% dos votos, o quenos fai pensar que non so-bra, pero que tampouco éimprescindible, parece ser que

ao resto dos profeso-res non lles molesta.Como os viamos unpouco preocupadospolo resto das pregun-tas que quedaban,fixémosllelas faciliñas,porque non se trata deasustalos…

A terceira pre-gunta era se lle pare-cían axeitadas as ho-ras semanais da súamateria.Un 59% dixoque si e o 41% restanteque non. Tamén recibiumoitos votos a favor anosa cuarta e penúlti-ma cuestión, algo pa-recida á anterior, perocun fin diferente. Asnosas clases duran 50minutos, polo que anosa pregunta foi esa,se lles parecía axeitadaa duración das clases.Un 60% non dubidou encontestar que estabasatisfeito co tempo quese lle dedica a cadaclase da súa materia, pero un20% dixo que non, ao igualque os que dixeron que de-pendía da materia.

Para ir rematando, a úl-tima pregunta que llesfixemos foi relacionada cosinformes PISA, do que moitosigual non oístes falar, perodespois de ler isto seguro quealgo aprendedes. Os informesPisa (Informe do Programa In-ternacional para a Avaliaciónde Estudantes) baséanse naanálise do rendemento deestudantes, a partir dunsexames mundiais que se fancada tres anos e teñen comofin a valoración internacionaldo estudantado. O que real-mente nos interesa a nós,

son as respostas dos nososmestres, pero un 7% decidiunon responder, un 54%opinou que lle parecía mal oude maneira moi sutildixéronnos que pensaban queson unha trapallada. O restoopinou que ben, que estáncontentos de que os resul-tados sexan 505 en Galiza e488 en España (estas pun-tos mídense nunha escala ar-bitraria).

Finalmente, queremosdarlles as grazas aos 50 pro-fesores/as enquisados donoso instituto, por non des-cartarnos a música, taménpor responder as nosas cues-tión sen ningunha oposicióne con moita amabilidade.

CONSULCONSULCONSULCONSULCONSULTTTTTA AA AA AA AA AO PROFESORADOO PROFESORADOO PROFESORADOO PROFESORADOO PROFESORADO

6969696969

IES de

Me

lide

Xuño 2010Instituto

Somos dúas alumnas de1º de Bac de música quefomos de excursión a Meira(Lugo) a entrevistar a unantigo profesor das chamadasescolas de ferrado, que erana antiga forma que tiñan osnenos de poder ir a escola.Isto consistía en que os quequerían asistir a clasedebíanlle de dar ao profesorun ferrado de colleita comopago das clases.

Na nosa vila, Melide, haiuns corenta anos había unhasvinte escolas ata a aperturado Colexio Nº1. Estas escolasestaban nas aldeas, como porexemplo en Paredes, Piñor ouZas do Rei, e tamén eranescolas de ferrado. Investi-gando polas nosas aldeas,preguntándolles aos nososavós dixéronos que antes nonpodían ir todos a escola xaque case ninguén podía daro ferrado ao mestre, ademaisa maioría dos nenos saían atraballar moi novos.

A nosa experiencia enMeira foi moi gratificante epuidemos aprender moitascousas que descoñeciamospor completo, como as for-mas de dar escola. Tivemosa oportunidade de entrevis-tar ao señor Salustiano, queé o pai dun profesor aprecia-do por todos no noso institu-to. Durante o camiño ao pobolucense este profesor foinosexplicando lembranzas da súainfancia en Meira e taménrecordos do seu pai, dándo-nos ideas de preguntas paraa entrevista ao igual queZeltia, a nosa profesora demúsica e principal responsa-ble de que un pequeno grupode alumnos fóramos a disfru-tar dun bo día e aprender

moitas cousas. Á parte doseñor Salustiano taméntivemos a ocasión de entre-vistar a varios alumnos, e noxantar aproveitamos para vero traballo dos ferreiros, unoficio xa case esquecido portodos.

Queremos recordar acompaña de Lidia Barreiro, aprofe de castelán que foirecentemente nai, polo cal lle

damos a nosa máis sinceranoraboa

Por estas razóns quere-mos agradecerlles a PacoVeiga, a Zeltia Labraña, aoSeñor Salustiano, a todos osantigos alumnos de Meira e aSilvia, a condutora do bus, aposibilidade de vivir esta ex-periencia. GRAZAS

CRISTINA CONDE CARREIRA, B1B, EPATRICIA VÁZQUEZ PORTO, B1C.

AS ESCOLAS DE FERRADOAS ESCOLAS DE FERRADOAS ESCOLAS DE FERRADOAS ESCOLAS DE FERRADOAS ESCOLAS DE FERRADO

7070707070

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

eInstituto

O 26 de febreiro, logodunha longa viaxe en busproseguida por outra longaestadía na estación á esperadun profesor que non apare-cía chegamos á facultadeonde se celebraba a MasterClass de física.

Pola mañá asistimos adúas interesantes conferen-cias sobre partículas, que nonchamou a atención como aque seguiu a esta, que tra-taba sobre un interesantetema de actualidade como éo acelerador de partículassuízo LHC. Esta última foi im-partida por un profesor queestivera en Suíza traballandono colisionador. Despois dis-to déronnos unha noción para

poder realizar a actividade datarde. O noso labor consisti-ría en analizar mostrasrecollidas dun antigo acele-rador de partícula do Cernpara identificar as partículasás que pertencían as mostras.

Tras pelexar entre nósdiscutindo se as partículaseran muóns, taus, quarks ouelectróns, tocou dar os re-sultados.

Unha vez finalizado isto,asistimos a unhavideoconferencia na que par-ticiparon outros centros detodo o mundo, ademais dopropio Cern, cuxa imaxe con-sistía en dous traballadoresdo centro situados diante dunimpresionante decorado que

emulaba ao LHC. Nesta, com-paramos os resultadosobtidos e fixemos unconcursiño para demostrartodo o que aprenderamos. Foiunha experiencia interesanteque repetiriamos encantados.A próxima vez que o depar-tamento de física organicealgo, apuntádevos!

ALEX, CARLOTA, DAVID, FANI B2A

3 5 9 47 2 4 5

75 6 4 8

98

4 76 92 3 4 8

6 13 5 9

7 9 5 41 5 6

5 8 3 77 4 11 8 4 29 4 6

3 9

2 6 58 6 4 7 1

78 2

2 3 7 6 8 9 15 7

3 13 9 4

6 7 3 1 5

ADIVIÑASADIVIÑASADIVIÑASADIVIÑASADIVIÑAS1. Cal é o único animal que morre entre aplausos?2. Se estiveses no medio do mar afogándote, que farías?3. Que significa cando ruxe o león?4. Cal é a planta que non dá nin flor, nin froito?5. Unha familia composta por: pai, nai e filla. Ao ano morreo pai, e a nai e a filla fanse irmás, como é posible?6. Pensa rápido: Imaxinas que estás nun barco que seestá a afundir, achéganse un conxunto de tiburóns, tesunha pistola cunha bala, que fas? O barco afúndese e ostiburóns achéganse, que fas?

SOLU

CIÓ

N Á

S A

DIV

IÑA

SSO

LUC

IÓN

ÁS

AD

IVIÑ

AS

SOLU

CIÓ

N Á

S A

DIV

IÑA

SSO

LUC

IÓN

ÁS

AD

IVIÑ

AS

SOLU

CIÓ

N Á

S A

DIV

IÑA

S1.

O m

osq

uito

2.

Chora

r para

desa

fogar

3.

Que

a p

elíc

ula

vai

com

ezar

4.

A p

lanta

do p

é5.

Fanse

monxa

s6.

Fáci

l, d

eix

alo

de i

maxi

nar

PPPPPASAINTRESASAINTRESASAINTRESASAINTRESASAINTRES

MASTER CLASSMASTER CLASSMASTER CLASSMASTER CLASSMASTER CLASS

7171717171

IES de

Me

lide

Xuño 2010Instituto

A finais de decembro osalumnos e alumnas de 4º deESO, 1º de BAC e do Ciclo deMadeira asistimos a unhacharla que nos deron os in-ternos do cárcere de Teixeiro,a igual que en anos anterio-res, pero nesta ocasión eradiferente, xa que a un grupode alumnas de Antropoloxíade 1º de BAC, coordinadaspor Loli Vázquez, a nosaprofe, se nos deu unhaoportunidade que nonesqueceremos xamais.

Ofrecésesenos aposibilidade de participar noproxecto ANOCA (AprenderNO Cárcere) e o noso laborera facer un traballo no quese reflexionase sobre a edu-cación no cárcere e as nosasimpresións sobre as charlas.

Nós decidimos orientar otraballo cara os distintoscamiños que podemos tomarao longo da vida. Como fíocondutor utilizamos o Camiñode Santiago, centrámonos naeducación e ao mesmo tempointentamos ser unha fiestraaberta cara o mundo do queeles están privados.

Por sorte fomos selec-cionadas para expoñer o nosotraballo dentro do cárcere epoder coñecer algunhas dasinstalacións do centro peni-tenciario de Teixeiro. Despoisdun tempo de espera eincerteza confirmáronos queo día 1 xuño acudiríamos. Conmoitos nervios e despois depasar rigorosos controis, en-tramos no recinto penitencia-rio. Benito, antigo profesor deinglés do IES de Melide, eJosé Antonio, director daescola, guiáronnos polasinstalacións. Amosáronnos as

aulas e o salón de actos ondefaríamos a nosa intervención.

Os asistentes eran osalumnos da escola e dez máisdo módulo terapéutico, quevisitamos posteriormente.Este módulo está dedicado ádesintoxicación dos internosque así o requiren volunta-riamente. eles mesmos nosamosaron o seu día a día,celas, talleres, ximnasio...sempre acompañados dosprofesores e funcionarios.Descubrimos que o réximedeste módulo era diferentedos demais, tratan de baseara súa convivencia no respec-to e de amañar todo falando;de feito, para eles os funcio-narios eran os seus titores.

Había moita cor e reali-zaban moitas actividadesque nos sorprenderon comotapicería, ebanistería, club delectura... ademais de asistirasiduamente ás clases. Fantodo isto a pesar de botanquince horas diarias encerra-dos nas celas. Durante todo

o tempo non deixaron de in-sistir en que estabamos ven-do a cara amable do cárcere.

Esta visita serviunospara decatarnos dosprexuízos que ten a nosasociedade a cerca docárcere, moitas veces alimen-tados polas películas ameri-canas.

Chegamos ao institutocon dous agasallos, un delesé una pomba que simboliza aliberdade que eles non teñen.O outro era un espello feitopor eles co logotipo daunidade terapéutica. Nonobstante, para nós o galanomáis prezado foi aoportunidade que nos deronde entrar nas súas vidas e areflexión sobre os consellosque nos deron.

LUCÍA MATO, YASMINA EL GTAIBI,LORENA VÁZQUEZ, VERÓNICA TRABAZO,DOYA LAYA, LAURA SEGADE, YOLANDA

ROUCO, MARÍA DÍAZ E LAURA SÁNCHEZ,ANTROPOLOXÍA 1º DE BAC

PREMIO PROPREMIO PROPREMIO PROPREMIO PROPREMIO PROXECTXECTXECTXECTXECTO ANOCAO ANOCAO ANOCAO ANOCAO ANOCA

7272727272

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

eInstituto

Nós, alumnas de primeirode bacharelato, quixemosrealizar unha síntese do quepensamos que supón o pasopolo instituto tanto no ámbi-to educativo como social.

Comezamos comentan-do as primeiras impresións queen xeral se senten ao entrarnun edificio que supón uncambio moi importante nasnosas vidas. Unha instituciónde grandes dimensións conmoitas caras diferentes, pro-fesorado novo e tantopersoal non docente facíaque nos sentísemos moi infe-riores e pequenas, pero aomesmo tempo maiores porempezar unha nova etapaque nos facía máisindependentes. Os primeirosdías acostuman ser moi si-lenciosos, sen ningunha par-ticipación na clase posto quenon coñeces a ninguén, oupouca xente da aula, perologo vas adquirindo confian-za e pronto convertes a túaclase nunha «segunda fami-lia». A nivel educativoconsiderámolo un curso fácilen canto a contidos, pero dedifícil adaptación nos primeiros

meses polos motivos xa co-mentados.

O paso a segundo cicloé considerado xeralmentecomplicado, xa que o profe-sorado deixa de ser tan pro-tector, aportando máisliberdades e responsabilida-des. Tamén resulta difícil aadaptación a novas materiastales como Física e Químicaou Bioloxía e Xeoloxía. Porén,cuarto dise que é máis fácilporque xa podes escoller ma-terias que che gustan máis,aínda que esta elección re-sulta difícil. Ademais, a repe-tición de contidos de cursosanteriores facilita o estudo.

O que temos moi claro éque o bacharelato é moitomáis difícil, xa que requirededicarlle moitas máis horasde estudo, así como máisatención na clase.

No noso IES contamoscon moito material especiali-zado para un mellor ensino, apesares de que os alumnosás veces non o sabemoscoidar como é preciso. Porexemplo isto ocorre na aulade informática, onde desapa-

O PO PO PO PO PASO POLASO POLASO POLASO POLASO POLO INSTITUTO INSTITUTO INSTITUTO INSTITUTO INSTITUTOOOOO

rece material e os ordenado-res estráganse por mal uso.

Contamos con diferen-tes actividadesextraescolares, como porexemplo a radio, ondecalquera pode gravar un pro-grama sobre o que queira;INTRES, a revista de todos/as e na que se debería parti-cipar máis; o CUALE, para re-forzar o inglés, entre outras.

O que resulta un poucoaburrido é a monotonía detodos os días; ao escoitar asirena entramos como «ro-bots» ás nosas aulas, bota-mos seis horas sentados,atordados con diferente edemasiada información queprovoca en nós un cansazoao final da semana que se vaiacumulando e aumenta naépoca dos exames.Persoalmente isto gustaríamecambialo e propoñemos daras clases ao aire libre, máisexcursións educativas...

Pero sen dúbida estepaso serviranos para acadaros nosos obxectivos para terun bo futuro.

PATRY E EVA, B1A

7373737373

IES de

Me

lide

Xuño 2010Instituto

Antes de nadagustaríame dicir que decidínfalar sobre este tema xa queten demasiada importanciapara nós, os estudantes, erealmente poucas veces nosparamos a cuestionalo.

Para empezar reflexiona-remos sobre o que máis de-bemos valorar no estudante,é dicir, o que verdadeiramenteimporta á hora de ter enconta a intelixencia e oesforzo dunha persoa. Aresposta está moi clara, xaque o obxectivo daescolaridade, quero dicir, detodos os anos que pasamosnun centro, débese a unharazón moi importante e á vezmoi simple: chegar a ter unhaserie de coñecementos quenos permitan poder elixir pornós mesmos, por nósmesmas, sen necesidade deque ninguén nos diga o quetemos que facer ou opinar,como ben di o lema do nosoinstituto «estudar para elixir,elixir para ser libres», ou oque é o mesmo, ser críticos,non crer todo o que noscontan nin deixarnos influen-ciar por outras posturas,senón ter a nosa propia opi-nión, baseándose sempre narazón para elaborala.

Aquí chegamos a unpunto moi importante, ondenos temos que preguntar:estamos seguindo as pautasadecuadas coas queacadaremos este obxectivo?;verdadeiramente, a nosa for-ma de estudar lévanos a po-der ser críticos e expresar anosa opinión?; acaso estudarnon é reproducir o que nos diunha fonte de información através das nosas palabras ou,incluso, coas palabras

mesmas da propia fonte?Porque, aínda que com-prendamos a información,dáselle moita máis impor-tancia ao feito dememorizala, xa que se nono facemos ou se no examenon a poñemos, está claroque non obteremos a pun-tuación que desexamos.

Entón, o que efecti-vamente se valora é a me-moria, a capacidade parareter información ereproducila e non orazoamento que nos pode le-var ás nosas propiasconclusións, a elaborar asnosas propias opinións, acomprender o que nos queredicir o autor nun texto, porexemplo. E, de que nos servememorizar por exemplo ascaracterísticas dun autor,dunha ideoloxía, das formasde relevo ou as fases da se-gunda guerra mundial sequizais dentro de cinco anosnon nos acordemos de nada?O realmente importante éentender o que di o texto,saber interpretalo, porquesempre que necesitamos con-sultar algo, podémolo facer entodo tipo de fontes, que cadavez son máis accesibles atodo o mundo.

A verdade é que, enefecto, hai algunhas cousasque temos que memorizarirremediablemente, como atáboa de multiplicar, certasfórmulas que nos axudan adesenvolver un problema...Pero ás veces non somosconscientes da enormecantidade de contidos quetemos que reter no noso ce-rebro, sobre todo na épocade exames. E a realidade éque, aínda que vaiamos

estudando día a día, ao finalquen ten máis memoria équen mellor se defende noexame. Por algo na fala colo-quial se confunde«intelixencia» con «memoria».

Con isto quero dicir quesería conveniente cambiar onoso sistema de estudos edeixar de lado os examescomo único sistema de cuali-ficación, para implantaroutros métodos que nosaxuden e que nos faciliten acomprensión do temario sennecesidade de recorrer á me-morización. Por exemplo,facendo traballos ou comen-tarios do tema en cuestiónna nosa casa coa informa-ción necesaria. Porque o im-portante non é que saibamosde carreira a información,senón que sexamos quen deentendela e de explicala napráctica.

Este método funcionanoutros países, como Ingla-terra, nos que se lle dá moitamáis importancia á lectura eonde se avalían os alumnos ealumnas a partir de traballos.Neles, o importante é enten-der; por exemplo, ler un libroe identificar as ideasprincipais que caracterizan apersoa que o escribiu a partirduns apuntamentos. Neles amemoria xoga un papel se-cundario.

ALBA FERNÁNDEZ BUJÁN. 2º BAC B

O NOSO SISTEMA DE ENSINOO NOSO SISTEMA DE ENSINOO NOSO SISTEMA DE ENSINOO NOSO SISTEMA DE ENSINOO NOSO SISTEMA DE ENSINO

7474747474

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

eInstituto

Como resultado dun anode traballo realizado nunhanova materia que se ofertoueste curso no IES, temos untraballo que exporemos nundesfile se celebrará a finaisde maio.

Nel poderedes ver unhaserie de irrepetiblescreacións, froito dos nososmiolos, aínda que estascreacións contan con influen-cias de diferentes estilos edeseñadores.

Como, por exemplo, dodeseñador anglosaxónAlexandre McQueen do quese toman influencias parafacer un tocado cósmico(aínda que tamén falariamos

de influencias filosófico-atomistas) ou o chaleco mas-culino feito de papel deburbullas.

Outras influencia de ca-rácter moito mais opero é obolso feito con envoltorios dechupa-chups, un dos símbo-los españois, ou o traballodesempeñado con bolsas,exemplos disto son o ponchofeito con bolsas de Zara ou omagnífico vestido creado apartir de bolsas de Pull andBear e bordadas a man!Ademais da faldra de bolsasde plástico tipo «feria deAbril», non podo esquecer dlaboriosa faldra de chapascun bolso a xogo (a marca

DESEÑANDO MODDESEÑANDO MODDESEÑANDO MODDESEÑANDO MODDESEÑANDO MODAAAAA

das chapas non será revela-da por non facerlle publicidadea Estrella , que non nos pagapor iso)

Na nosa colección taméntedes bolsos conreproducións de obras de ar-tistas como Dalí, Miró ou Frida

Caben ecos para influen-cias do xenial e innovadorDavid Delfín como na cami-seta soga.

Tamén Galicia estivopresente nas nosascreacións, como no traxe feitocon follas de millo (quetraballo coselas!) ou a faldraconstruída a base de follasde carballo..

Tedes creacións doutrotipo, como o vestido prateadorolo galáctico ao máis puroestilo Hollywood dos 60 ou opolbo que nos evoca aoxenial Ed Wood e o seu polboroubado, fantástico sendubida

Aínda así quédanme co-sas por nomear que gardareino peto para deixarvos coaintriga e facervos ver o vídeo,que proximamente estará col-gado na web do instituto.Esperámosvos

CARLOTA CASAL, B2A

7575757575

IES de

Me

lide

Xuño 2010Instituto

Como moi ben sabedes, esteano neste centro impartiuse porprimeira vez a materia de deseño.Poucos fomos os afortunados dedisfrutar desta, xa que contába-mos cun número reducido depersoas, oito, e ademais todasmulleres.

Como levar á práctica estaasignatura? Pois esta foi a primeirapregunta ou o primeiro chanzopara chegar ao que a continuaciónveremos. Tíñamos que crear,imaxinar, pintar, deseñar… así quemesturando todo istoocorréusenos algo, XURDE UNHAIDEA! Por que non intentamos facerun desfile? Todo isto carrexabamoito traballo e esforzo, pero conmoito entusiasmo e ganas,arriscámonos a intentalo.

Primeiramente elaboramosos bocetos das nosas futurasobras, incluíndo todo tipo de deta-lles. O que pasou e que algúnsdeles foron imposibles de realizar,ou ben por tempo ou ben por me-dios, pero que non se diga que nondeixamos correr libre a nosaimaxinación.

Unha vez coñecido oobxectivo, había que conseguirmedios para poder poñerse mansa obra. Durante días, pouco apouco, íamos elaborando osdeseños, axudándonos unhas aoutras, xa que gozábamos dunhamoi boa relación. Unha vez rema-tados, ata hoxe, estiveron bengardadiños para que non se es-

tragasen.As modelos, a música, o am-

biente, o cartel… todo nun desfileé importante, pero como non, apasarela, que hai que agradecerao ciclo de madeira que nosaxudasen a levar a cabo esteproxecto coa construción damesma, senón, todo sería imposi-ble.

Non pensedes que só nosadicamos a isto durante o curso,fixemos tamén a outras moitas ac-tividades: practicamos deseño grá-fico, xa que participamos no con-curso de cartel da Festa do Queixoen Arzúa. Ningunha de nos saíugañadora, pero intentámolo, eoutro ano será.

Tamén recibimos unha parteteórica, que non estivo nada mal,

DESFILE DE MODDESFILE DE MODDESFILE DE MODDESFILE DE MODDESFILE DE MODA DESEÑADA DESEÑADA DESEÑADA DESEÑADA DESEÑADAAAAANO IES DE MELIDENO IES DE MELIDENO IES DE MELIDENO IES DE MELIDENO IES DE MELIDE

e expuxemos dous traballos: so-bre a evolución no deseño dalgúnobxecto ou a vida e obra dalgúndeseñador. Isto axudou a abrir anosa imaxinación e inspirarnos encreacións de deseñadores impor-tantes.

Como non, aínda para enri-quecer máis a nosa cultura,viaxamos A Coruña a visitar unmuseo, onde tivemos aoportunidade de practicar grava-do. Tamén a Londres, visitando osmuseos de arte máis importante.

Soamente engadir dende amiña experiencia, que mereceu apena, polo aprendido e sobre todopola amizade entre as alumnas.Se poidera repetiría a experiencia,pero por outros motivos esperonon ter que facelo.

NOELIA VARELA PUGA, B2C

7676767676

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

eInstituto

Neste curso, na materiade cultura clásica, estudamoso vestido na antigüidadegrega e romana, en partepara aprender unha cousamáis do mundo clásico e enparte para poder facernostraxes axeitados para a granfesta romana que íamos viviren Sagunt (Valencia), ondefomos de viaxe de estudosen abril, como se detallanoutro artigo desta revista.

Estudamos as caracte-rísticas das principais vesti-mentas femininas e masculi-nas e fixemos talleres prácti-cos na aula, aprendemos afacer túnicas, peplos equitóns nuns minutos e sencoser unha puntada. Conestes coñecementos básicos,cada un de nós elaborou oseu vestido na casa e o re-sultado foi espectacular, es-taba claro que todos

recibíramos moita axuda, so-bre todo das nais e pais, queempregaron moitas horas desono para que lucísemos unauténtico traxe romano aqueldía.

Para sacarlle partido aosnosos modeliños,apuntámonos a un desfile demodelos que as alumnas deDeseño de 2º BAC levaban untempo preparando conNatalia, a profe. Á parte dodepartamento de plástica,que preparou un decoradoexcepcional usando materiaisreciclables, nesta actividadefoi imprescindible a colabora-ción do departamento demadeira que fabricou unhamagnífica pasarela para queo pase de modelos fose au-téntico. Este departamento,incluso improvisou en poucashoras unha litera romana,para que unha das nosas

modelos, que sufrira un es-guince, fose portada por dousvoluntariosos escravos roma-nos. Ademais, o noso equipode reporteiros de Falamelideencargouse de gravar os des-files para deixar constanciadocumental desta actividade.Con toda esta infraestruturao éxito da actividade, que serealizou na primeira semanade maio, estaba garantido.

Os de cultura clásica,queremos aproveitar esteespazo para amosarvos unspatróns moi sinxelos cos quepodades facer o voso traxeromano e participar na granfesta romana ARDE LUCUS,que terá lugar en Lugo du-rante o último fin de semanade xuño. Unha delegación deromanos melidenses acudiráa esta festa o sábado 26 dexuño, anímate ti tamén!!, émoi sinxelo.

Aquí vos deixamos uns breves apuntes de como facer un traxe romano. como facer un traxe romano. como facer un traxe romano. como facer un traxe romano. como facer un traxe romano.

Os antigos gregos e romanos usaban roupas amplas cinguidas con fíbulas (especiede imperdibles) e cintos e sen apenas costuras.

As vestimentas grega e romanas son moi semellantes entre si, só varían os nomes.Para facer ir vestido de romano/a convén buscar por casa ou mercar unha tela que

teña boa caída e algo de peso.As mulleres levaban as túnicas ata os pes, polo que se necesitaría entre 3 e 4 m. de

tela de ancho normal (1,5 m.).Os homes levaban a túnica ata os xeonllos de largo, o ancho debe medir o dobre do

que miden as costas.Convén que as cores sexan variadas e compre recordar que os ricos usaban cores

claras e vivas mentres que as clases baixas usaban tons cor terra e pardo.Os vestidos pódense coser ou suxeitar con imperdibles e deben cinguirse cun cinto.Tanto o home como a muller poden usar unha túnica e sobre ela un manto (optativo)

VVVVVestiduras femininas:estiduras femininas:estiduras femininas:estiduras femininas:estiduras femininas:- Túnica: peplo dórico, peplo xonio ou quitón, stola- Manto: himation, palla

VVVVVestiduras masculinas:estiduras masculinas:estiduras masculinas:estiduras masculinas:estiduras masculinas:- Túnica: quitón, túnica, exomis- Manto: himation, clámide, toga- Roupas militares: armadura de lexionario, sagum (capa), paenula (capa)

DESFILE DE MODDESFILE DE MODDESFILE DE MODDESFILE DE MODDESFILE DE MODA CLÁSICAA CLÁSICAA CLÁSICAA CLÁSICAA CLÁSICA

7777777777

IES de

Me

lide

Xuño 2010Instituto

PPPPPara mullerara mullerara mullerara mullerara mullerPPPPPeplo xónico ou quitóneplo xónico ou quitóneplo xónico ou quitóneplo xónico ou quitóneplo xónico ou quitón Himation ou palaHimation ou palaHimation ou palaHimation ou palaHimation ou palaPPPPPeplo dóricoeplo dóricoeplo dóricoeplo dóricoeplo dórico


7878787878

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

e

Podes ampliar información nos seguintes lugares da rede:• http://aspasiamelide.blogspot.com/2010/04/moda-clasica-nova-tempada-primavera.html• http://culturaclasicasagunt.wikispaces.com/file/view/indumentaria_cas.pdf• http://www.ardelucus.com/• http://www.roman-empire.net/society/soc-dress.html• http://www.santiagoapostol.net/latin/vida_roma.html• http://recursos.cnice.mec.es/latingriego/Palladium/latin/esl143ca6.php• Lexión romana: http://www.taringa.net/posts/imagenes/1666679/El-Legionario-romano-y-su-equipo.html

PPPPPara homeara homeara homeara homeara home

Instituto


Túnica ou quitónTúnica ou quitónTúnica ou quitónTúnica ou quitónTúnica ou quitón

Exomis:Exomis:Exomis:Exomis:Exomis:vestimenta propia de escravose obreiros

ClámideClámideClámideClámideClámide

TTTTTogaogaogaogaoga

7979797979

IES de

Me

lide

Xuño 2010Instituto

Os alumnos e alumnas deCultura clásica de 3º e 4ºfixemos unha viaxe aTarragona e Valencia duranteunha semana do mes de abril,para coñecer diferentes luga-res relacionados coaromanización e realizar dife-rentes actividades coa cultu-ra clásica.

O domingo 18 de abril,moi cediño, saímos rumbo acidade de Tarragona(Catalunya) co noso condutorde fiar, Balburiña, ao mando.Nun principio pensabamos quecatorce horas de viaxe condezanove persas nun bus íaser algo insoportable, pero anosa experiencia foi que sepasaron coma dúas horas declase. Chegamos á tardiña aonoso alucinante hotel deTarragona, e nesta cidade pa-samos dous días vendo mo-numentos (na súa maioría ro-manos, como o anfiteatro,murallas...), o museoarqueolóxico, praias ...incriblemente interesantes emoi ben conservados. E comonon, non imos esquecer onoso tempo libre polas ram-blas, que percorremos comovinte veces nestes dous días.

O martes pola tardedespedímonos de Tarragona esaímos en dirección ádesexada cidade de Valencia.Foron catro horas de viaxe moidivertidas nas que tiñamosunhas gañas tolas por chegar,sobre todo cando, xa nacidade, non atopabamos o al-bergue meténdonos por dife-rentes rúas estreitas. Despoisde media hora atopámolo e onoso impacto ao entrar nel foigrande, porque hai unha grandiferenza de pasar dun hotelde tres estrelas a un alber-gue xuvenil; pero foi cuestiónde asimilalo e seguir a disfru-tar da nosa viaxe. O persoal

do albergue foimoi amable exeneroso connós.

Dous díasfomos a Sagunt,unha antigacidade de orixeromana preto deValencia, pararealizar talleresrelacionados coacultura clásica,como escrituraromana e cómpu-to do tempo.Pero o mellor foiir vestidos de ro-manos (comoben vistes nosdesfiles) a ver noteatro romanounha comedia enlatín titulada Mi-les Gloriosus.

Outro dosdías en Valencia fixemos unharuta de sendeirismo en Xelva,un pobo de orixe medieval dointerior. Recorremos uns 8 kmcunhas vistas impresionantesvendo a Penya Tallada, unharocha cunha fendedura de 25m. feita polos romanos parapermitir o paso da auga, e oacueduto romano. Para pasarpolo acueduto tivemos quefacer números, porque esta-ba moi alto e non tiñavarandas e nos daba vertixe.

En Valencia visitamos to-dos os lugares importantescomo a Catedral, o MercadoCentral, o Mercado de Colón,a lonxa da Seda, as Torres deSerráns... Tamén visitamos omuseo arqueolóxico deL’Almoina e, como non, aCidade das Artes e das Cien-cias, xa no último día paradespedirnos dunha viaxe quenon esqueceremos ningún dosque fomos nin querendo.

Nesta viaxe lembramos

ben as noites sen durmir porestar xogando partidas,falando ou de festa. O tempolibre foi o mellor, aínda que asnosas confusións polas rúasdas cidades daban ganas derir e chorar.

Tamén recordamos aschamadas de atención de Su-sana e Gloria a altas horas damadrugada por facer dema-siado barullo e a primeiras ho-ras da mañá por quedardurmidos.

Somos Tanuska e Jessye acabamos de contarvos anosa experiencia persoal.Recomendámosvos que, sealgunha vez vos dan aoportunidade que nos derona nós, aproveitádea. Grazasa Susana, a profe de culturaclásica, porque conseguiu queo soño de moitos de nós (polomenos de nós as dúas) sefixese realidade.

TANIA F. SESTO E JESSICA BARREIRO,S3A

VIAXE A TVIAXE A TVIAXE A TVIAXE A TVIAXE A TARRAARRAARRAARRAARRAGONA E VGONA E VGONA E VGONA E VGONA E VALENCIAALENCIAALENCIAALENCIAALENCIA

8080808080

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

eInstituto

Sveiki, draugai! Kaipsekasi? Kas naujo? Uff, nonsigo, que o lituano non é omeu! Traducíndoo ao galego:«Ola amigos! Que talestades? Como vai iso?» :)

Moitos de vós saberedesque, hai uns meses, alá pornovembro do 2009, ungrupiño de alumnos e alum-nas do IES, acompañados pordous profesores, Isabel eXosé Tomás, tivemos aoportunidade de viaxar aLituania para levar á prácti-ca un intercambio lingüísticoe cultural que, en realidade,xa fora posto en marchamoito antes. Jolanta, queestivo connosco hai dous cur-sos como lectora en inglés,foi a «iniciadora» desteproxecto ao poñer en con-tacto ao profesorado do de-partamento de inglés do IESde Melide coa súa antiga pro-fesora de inglés, Irena, doseu antigo instituto: o AdolfasSapoka Gimnasium de Utena.Así, vía internet, comezou ointercambio de ideas e, froitodelas, naceu no ano 2008 oblog «What’s up, Lithuania?»(www.whatsuplithuania.blogspot.com),onde alumnos dun e outrolado de Europa comezamos acompartir fotos e comenta-rios sobre os nosos respecti-vos institutos e vilas: Utenae Melide.

Malia todo, a viaxe ataLituania plantexábase difícile, sobre todo… Cara. Por isoos profesores solicitaron unhabeca ás institucións, para quealgúns dos alumnos matricu-lados no Cuale (antiga Escolade Idiomas) puidesen levalaa cabo. E… Así foi! Fomos dezos afortunados (Iria, Paco eLucía, de 1º de BAC, e Inés,Sergio, Xisela, Noelia, David,Andrea e Judith, de 2º) que,o 4 de novembro, acompa-

ñados porIsabel e To-m á s ,chegamos aoaeroporto deVilnius trasunhas cantase tediosas ho-ras de viaxe:en bus ataMadrid, e enavión dendeBarajas ataPraga e de alía Vilnius, ca-pital deLituania. O noso periplo poraquelas terras acababa decomezar!

Nada máis poñer o péfóra das instalacións doaeroporto, comezamos a sen-tir o «fresquiño» que nosacompañaría durante toda aviaxe: temperaturas de en-tre -3 e 4º C, nada compa-rado coas que, segundo osnosos anfitrións nos conta-ron, chegan a darse en plenoinverno: ata 25ºC… baixocero, aí é nada!

De camiño cara Utena,perdidos polas autoestradasdun país afastado e alleo, osentimento de amor pola terrainvadiunos e demos en arran-carnos co repertorio comple-to de cancións galegas: den-de as «ondiñas veñen e van»ata a «saia da Carolina», pa-sando por moitas outras eacompañados pola pandeiretade Xisela.

Unha vez en Utenachegamos á fin ao instituto,onde os nosos anfitrións nosrecibiron con té e doces,nunha calorosa benvida queconseguiu espantar o frío quenos envolvera uns minutosantes. Tras darnos uns pla-nos da vila e contarnos, enliñas xerais, en que consisti-rían as actividades planeadas

para eses días,presentámonos por fin enpersoa aos nosos respecti-vos anfitrións, con cuxas fa-milias habiamos de pasar osdez días da nosa estadía alí.

A mañá seguintepresentouse cuberta porunha espesa capa de neve exeo, polo que algúns de nóspuidemos sentir o «firme»chan lituano baixo as nosaspousadeiras. Nada grave,afortunadamente non pasoudunha simple cuada... Oudunhas «simples cuadas»,porque a algún non lle chegoucon caer unha soa vez senónque repetiu, e repetiu, erepetiu…

Pola mañá visitamos omuseo etnográfico:representacións dos antigosfogares, traxes rexionais,apeiros de labranza… quealgúns puidemos ter entre asnosas mans e mesmo tentarmanexar.

A comida tivo lugar,coma case todos os días quepasamos alí, no comedor es-colar, onde os boliños e amáquina expendedora –bara-tísima, por certo- casetiveron tanto éxito, por nondicir máis, que o xantar pre-parado polas cociñeiras.

Esa tarde, como se

VIAXE A LITUVIAXE A LITUVIAXE A LITUVIAXE A LITUVIAXE A LITUANIAANIAANIAANIAANIA

8181818181

IES de

Me

lide

Xuño 2010Instituto

fósemos auténticos convida-dos de honra, fomos recibi-dos polo alcalde, o directorda escola e algunha que outrapersonalidade local. Mesmo aprensa se atopaba alí pararetransmitir a noticia no xornalda vila. Con Irena, a profe-sora lituana, como tradutora,o alcalde transmitiunos a súabenvida e desexounos unhafeliz estancia en Utena, apor-tando algúns datos históricose demográficos sobre o lugare obsequiándonos cun bolí-grafo como recordo da visi-ta.

De volta ao institutopuidemos visitar as súasinstalacións, coas que nosacabamos familiarizando aolongo dos días: a biblioteca,a galería coas obras de artede alumnado e profesorado,as aulas de baile e de edu-cación física –con actuaciónde baile en directo incluída-,a aula da orquestra e dosensaios, onde algúns dos ra-paces que nos acompañabantocaron as súas guitarraseléctricas e baterías para nós,e, en definitiva, todos e cadaun dos recunchos do AdolfasSapoka.

Pola noite –cómpre teren conta que alí a noite chegamáis ben cedo-, xa sen pro-fesores, todos os rapaces erapazas, lituanos e galegos,quedamos nunha cafeteríapara ver un partido de ba-loncesto que se disputabaentre un equipo lituano eoutro español. As tirantecesestaban aseguradas, peroaínda así sobra dicir que, parao seu pesar (e vai con cari-ño), gañamos.

O terceiro día chegou e,con el, o traballo, porque anosa misión en Lituania nonconsistía só en pasalo ben(aínda que, obviamente, era

o fundamental),senón quetamén habíatraballo quefacer. Unhas se-manas antes departir cara onoso destino,estiveramos pre-parando unhaserie depresentac iónsen powerpointsobre distintostemas: Melide eo noso instituto, Galiza e acultura galega dentro do mar-co español, tópicos sobre unse outros… Chegara a hora depoñernos en marcha e mos-trar aos lituanos as nosaspaisaxes, costumes, gastro-nomía… como eles levabanfeito neses días. En fin,chegara a hora deencandilalos, e se ben todasas presentacións estiveronmoi logradas, salientou o pa-pel de Fran como oradorxenial, cos seus chistes e coasúa recorrente frase «Thebest in the world», para re-ferirse a calquera cousa, oque fose, da nosa terra: den-de o noso marisco e praiasata os noso equipo, o Depor.Para finalizar, unha muiñeirabailada por Noelia e Xisela eo himno galego, todos ergui-dos coa man alzada no peitoao estilo dos actos oficiais,como bos embaixadores donoso país. A risa estivogarantida, e a promoción tu-rística, tamén.

Amais diso, comezamosa asistir ás clases, a maioríaun tanto pesadas para nósporque, comocomprenderedes, nonestabamos moi postos enlituano, e de non ser polasclases de inglés e polas ama-bles traducións dos nosos

novos amigos, non habiamosentender nada.

Pasou a noite e o cuar-to día pasou ante nós comocaído do ceo… Talvez porquepasamos a tarde nun museoetnocosmolóxico e nun ob-servatorio astronómico, cunobservatorio xigante. Segun-do comentarios de Irena,aquela había de ser unha vi-sita que non esqueceriamosen moito tempo. Non tarda-mos moito en comprender oporqué: escaleiras, escaleirase escaleiras, empinadas, al-tas, estreitas, chanzos e máischanzos que parecía que nonían acabar nunca. Pero, comoé ben sabido, as cousas boasmerecen un pequeno sacrifi-cio, pois desde alí puidemoscontemplar unha preciosaestampa nocturna cun ceoescuro onde só se distinguíanas estrelas e un horizontebranco, cuberto de neve,fermosísimo.

O peor foi saír de alí echegar ata o observatorio,onde un telescopio xigantenos agardaba. Imaxinade esaestampa do polo norte quetodos tedes na mente, co seuoso polar branco e algún queoutro piñeiro por aquí e poralá, e tooooodo cuberto deneve. Ben, agora quitádelleo oso polar e multiplicade o


8282828282

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

e

frío por mil: así nos sentimosnós naquel paseo ata o ob-servatorio e incluso dentro doedificio, pois o frío xa noscalara ata os ósos. Proble-mas térmicos aparte, un cien-tífico ofreceunos unha char-la, acompañada dun vídeo conimaxes incribles, sobre o uni-verso, e ata nos ensinou unfragmento de meteorito, tre-mendamente denso e pesa-do, que puidemos soster nasnosas mans para sentir oestraño calor que despren-día… Moitos quedaron pen-sando se aínda conservaría atemperatura dende o seuchoque contra atmosfera.Despois decatámonos de queestivera sobre un radiadordurante un bo anaco. Comose soe dicir, un fallo tenocalquera.

O sábado tivo lugar anosa visita á capital: Vilnius,unha cidade tranquila reple-ta de historia en cada un dosseus recantos, especialmen-te na fermosa e branca ca-tedral, en cuxas catacumbasas tumbas de reis e raíñas eas imitacións das súas antigascoroas e xoias, hoxe en díadesaparecidas, nos acompa-ñaron. A guía que nos dirixíamostrounos tamén diversasrúas e igrexas do máis curio-so, narrando todo tipo de his-torias sobre elas. Posterior-mente tivemos tempo librepara acudir a un mercado egastar as nosas litas (moedalituana, 1• equivale a unhas3,45 litas) mercando produtoslocais, como gorros ecalcetíns de la, bixutería deámbar e pezas de artesanía,etc. Pola tarde, e sobre todopor petición dos compañeiroslituanos, fomos a un centrocomercial, o «Akropolis», encuxo interior se atopaba,ademais, unha pista de

patinaxe so-bre xeo.

Esanoite algúnsde nós acudi-mos á festaque unha dasrapazas ofre-ce una súac a s a ;puidemos asíexperimentaro tipo de ac-tividades quelevan a caboos lituanos danosa idade para divertirse:sen estendernos moito, dire-mos que non hai moitasdiferenzas agás no horario,arredor das 12, na casa.

O domingo pola mañápasámolo coas nosas respec-tivas familias anfitrioas e,chegada a tarde, quedamosnunha boleira. Despois diso,algúns volveron coas familias,outros quedaron para pasearpola vila e, algúns, tivemosque ir ao catecismo e á misa;a relixión máis practicada enLituania é o cristianismo.

A mañá do sétimo día danosa estancia en Utenapasámola entre clases eexposicións daspresentacións e, chegada atarde, preparámonos paraunha excursión a Anyksciai,unha vila veciña onde visita-mos o museo do cabalo, nósfixemos fotos no parque e atafixemos pan ao estilo lituano,do que se facía antigamentealí: escuro, de coramarronada.

Ao día seguinte vivimosalgúns dos momentos máisemocionantes e intensos danosa viaxe. Os estudantes deespañol do instituto chegaroncoa súa profesora, Agne,unha amiga de Jolanta queviña de pasar dous anos en

Castela aprendendo español,e obsequiáronnos cunscalcetíns de la ben quentiñospara arredar dos nosos pésas xeadas temperaturas doexterior. Despois diso, chegoua hora de facer nós mesmosde profesores: comezamosexpoñendo a presentaciónsobre Galiza e España de Iria,Fran e Lucía, desta vez enespañol, para continuar coacanción «Jueves», de La Ore-ja de Van Gogh, cuxa historiade fondo relatamos aoslituanos que, coma nós, semostraron realmente emocio-nados e se solidarizaron coador dos atentados do 11-M.Instando aos alumnoslituanos a lernos as súasrespostas, pois tratábase deencher ocos e ordenar fra-ses da canción, descubrimoso seu magnífico nivel –algúnsxa lían con bastante fluidez-para o escaso número de ho-ras de clase que levaban tido.Todo un exemplo para nós,sen dúbida.

Máis tarde, Isabel, To-más, Irena e algún dos pro-fesores lituanos prepararonun xogo para nós: repartirondiversas tarxetas con pala-bras en distintos idiomas (in-glés, francés, lituano, ruso –que eles imparten-, español

Instituto


8383838383

IES de

Me

lide

Xuño 2010

e galego) co obxectivo debuscar, entre as tarxetas dosdemais, as nosas mesmas pa-labras en idiomas diferentes.Finalmente chegamos á con-clusión de que, se ben exis-ten moitas diverxencias, ospuntos en común supéranase, por un intre, todos nos sen-timos membros dunha granfamilia europea.

Para finalizar co día daslinguas, unhas rapazasexpuxeron a historia do seuidioma, xunto con diverso vo-cabulario de utilidade e pala-bras curiosas; en canto re-mataron, chegou o turno dosgalegos: Judith, Andrea eDavid falando sobre o galego,as súas orixes e o conflito lin-güístico. Como peche da se-sión, todos tivemos aoportunidade de aprender untrabalinguas en galego elituano.

Pola tarde, os lituanosvestíronse cos mandís eleváronnos ata unha dascociñas da escola, onde pre-pararon unha receita sorpre-sa que, ao final, resultou sermoi parecida á das nosasorellas de Entroido, só que,como ingrediente extra, le-vaban por riba unha capa demel. E, como colofón a estedía tan ateigado de activida-des, actores e actriceslituanos e galegos represen-taron sobre o escenario unhaobra de teatro estilo musi-cal, na que fixeron gala doseu enorme talento.

Como ben é sabido, todoo bo remata, e por iso o últi-mo día que iamos pasar enLituania con todos os rapa-ces e rapazas quecoñeceramos na nosa viaxefoi ben aproveitado: despoisdas clases, un grupo degalegos, acompañado polosseus anfitrións, foron ao su-

permercado para mercaraceite, patacas, ovos…¿E que se fai con todoiso? Pois unhas tortillasespañolas coas que de-leitar os padais dosnosos anfitrións que, aofin e o cabo, ben nolomerecían! Con algún ac-cidente de por medio astortillas chegarían casesas e salvas á noite,onde nos agardaba unhacea moi especial… Peromentres tanto, unhanova actuación musicaltivo lugar no salón deactos do instituto, etanto lituanos comogalegos mostramos asnosas músicas e bailestradicionais. Ademais,Xisela e Andrea ofrecéronnosa versión dun conto galegotanto na nosa lingua coma eninglés, mentres Iria, improvi-sando e facendo gala do seutalento para o debuxo, o ilus-traba en directo para todo oauditorio. Unha actuaciónrealmente fantástica!

Unha vez rematada aactuación, pasamos ao co-medor, onde un grupo nume-roso de rapaces e rapazaslituanos, e tamén algúns pro-fesores e membros dasasociacións de bailes locais,nos agardaban para cear to-dos xuntos produtos típicosda terra. Unha cea deliciosaque rematou en baile: todosxuntos, no centro do come-dor, seguindo as instruciónsdos «directores do baile», ungrupo de persoas maioresvestidas con traxes rexionais,movéndose ao son da músi-ca en directo, cambiando deparella e de pasos segundovariaba o ritmo. Unha noitedivertida coma poucas, querematou coa retirada ás ca-sas para preparar a

equipaxe…Bágoas e abrazos para

unha despedida intensa echea de emocións nosagardaban ao día seguinte,cando á fin chegara a horade volver á nosa vida habi-tual e despedirnos, quen sabese para sempre, dos nososnon só anfitrións, senóntamén xa amigos lituanos,persoas amables e servizaiscoma poucas, amais de di-vertidas e intelixentes, quenon esqueceremos. Aínda nonsabemos, a día de hoxe, seeles poderán levar a cabo oseu desexo de vir aquí pero,por se acaso iso non sepuidese dar, nós xa fixemosunha promesa: sen dúbida,volveremos a aquela terra fríaque nos acolleu coa máiscalorosa das apertas e daque, pase o que pase,gardaremos sempre o recordoimborrable dunha experienciaúnica, máxica e irrepetible.Mes tave mylime, Lietuva!

By a witness, with love.LUCÍA MATO B1A

Instituto


8484848484

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

eInstituto

CORREMELIDE 2010CORREMELIDE 2010CORREMELIDE 2010CORREMELIDE 2010CORREMELIDE 2010

8585858585

IES de

Me

lide

Xuño 2010Instituto

CORREMELIDE 2010CORREMELIDE 2010CORREMELIDE 2010CORREMELIDE 2010CORREMELIDE 2010

8686868686

Xuño

201

0IE

S d

e M

elid

e

Hai uns días estiven cuns amigos rememorandoa nosa entrada no IES… a sensación de pequenez,de ser unha no medio dun mar de xente, o alto egrande que parecía todo, o medo a perderte nosoutros pisos por non saber onde estaba nada… To-dos eses medos, nerviosismos e, como non, ilusiónpor comezar un novo período estámolos revivindohoxe… Medo por comezar, nervios polo que virá e ilu-sión, sempre a ilusión de algo novo.

A primeira vez que entrei no instituto non foi oprimeiro día de clase, foi nunha «pre-visita» paracoñecer onde estaba todo, mais hoxe é o día no quepenso que non teño idea de onde ir cando precisoalgo. Porén, síntome na casa. Poden parecer tonte-rías, pero son pinceladas que colorean a miña estan-cia neste centro, moitas veces querido e outras tantas odiado. Como nas mellores relacións.

Agora, ao saír, levo un saco de cousas… Levo experiencias, levo amigos e amigas, lembranzasde xente á que admiro… Aquí falo de persoas das que nunca poderei olvidarme… Falo de Broz e assúas clases de debuxo, falo de Manuel Ramos e as súas matemáticas. Falo de Xan e o seu bohumor dispensando nos recreos. Falo de Cristina e as súas abraiantes clases de literatura, falode Paco Veiga e a súa recreación de escenarios mentres ensina literatura medieval. Falo de MaríaCuquejo, a miña titora de cuarto e a súa maneira de dar clase, falo de Jaime e as explicacións eninglés, falo de Violeta que nos fixo ver algo na filosofía…, falo de tantos, pero quédanme tantospor nomear… Como se acostuma dicir, non están todos os que son, pero son todos os que están.

A todos, a todas, grazas. Grazas por permitirme ver o mundo dende os voso ollos e darmeliberdade para mirar polos meus.

Grazas polos exames que me fixeron valorar as clases normais.Grazas por todo.Despois disto, só me queda despedirme do meu centro durante os últimos seis anos, onde

medrei e tiven o meu primeiro voo intelectual. Estrañarei mestres e amigos, e finalmente despoisde seis anos maldicindo o espertador… botareino de menos.

Amigos, compañeiros, sorte na vida. Vémonos on the road.CARLOTA CASAL VÁZQUEZ

Ola, compañeir@s do IES:O outro día dixéronme que podía escribir unha carta para despedirme deste instituto, pero

non estaba moi segura de se quería escribila ou non. Así e todo, hoxe, esperando no centro a queme desen unhas notas e sen ter que ir a ningunha clase, dinme conta de que, como xa sospeitaba,o botarei de menos… e por iso agora estou a escribir.

Supoño que a algúns de vós lle estrañará que diga que botarei de menos todo isto perocrédeme que a vós tamén vos pasará.

Estes últimos días de agobio quería que todo rematase, e hoxe, que chegou o día, parécemeimposible e achéganse ao meu recordo tantos momentos destes últimos seis anos!

Despois de tanto tempo levo comigo un montón de situacións divertidas e educativas aomesmo tempo –as clases deses profesores que conseguen que os vexas con respecto perotamén con agarimo-, momentos aburridos –porque non vou negar que tamén houbo moitas cla-ses que se me fixeron inacabables- e moitísima xente á que sempre recordarei –amigos, profes eeses compañeiros cos que case non falei pero dos que de vez en cando me pregunto que anda-rán a facer-.

Por iso decidín despedirme de todo o que deixo, e creo que esta foi a mellor maneira.Despídese,

ANDREA VÁZQUEZ VARELA

PS: Unha etapa da miña vida acaba de rematar e outra xa está empezando, pero estaque remata sempre permanecerá comigo.

NON É O FINALNON É O FINALNON É O FINALNON É O FINALNON É O FINAL, É O PRINCIPIO, É O PRINCIPIO, É O PRINCIPIO, É O PRINCIPIO, É O PRINCIPIO

Instituto

O luns pola mañá polo corredor do instituto,atopámonos con PacoVeiga sentado nun banco. Funlle levar un libro e encomendounos atarefa de redactar un manifesto sobre a nosa lingua para un día tanespecial como o é hoxe.

Tras moito cavilar sobre como raios comezar isto, decidimos comezardicíndovos... OLA amigos!!

Ben, que dicirvos sobre a lingua que non saibades xa? Esa linguaque moitos de nos acostumamos a falar e que nos identifica como pobo.Esa lingua da que algúns senten absurda vergoña, pero da que a maioríade nós nos sentimos orgullosos.

Idioma da nosa terra natal, dos nosos antepasados, e, se taménqueremos que o sexa da nosa descendencia, coidémola!!!!!

Poderíamos darvos moreas de razóns polas que debemos respec-tar, coidar, empregar e incluso amar o GALEGO; pero, posto que teredescousas máis entretidas que facer que escoitarme, só vos darei algunhasdelas.

Non esquezamos que foi lingua nosa antes que ningunha outra;porén, non poderemos atopar nunca unha coma ela que nos permitaexpresar a nosa realidade.

Esas miles de formas que existen en Galiza de designar a choiva,ou de dicir como está unha porta (aberta, pechada, cerrada, entorna-da, arrimada, ...).

Outra razón é que os nosos avós non tiveron tanta facilidade paraempregala como agora temos nós, e se eles loitaron por ela, non apodemos tirar ao lixo.

Todos coñecedes estas e outras moitas razóns, así que, comoalguén me dixo algunha vez, cómpre rematar este manifesto a favor dalingua cunha cita galega dalgún deses autores que loitaron polo idiomadende a morriña da emigración e o exilio. Poderíamos ter escollido calqueraoutra de calquera outro autor, pero pareceunos axeitado rematar men-cionando estes catro versos de Celso Emilio:

«…falar a fala nai,a fala dos abós que temos mortos,e ser, co rostro erguido,mariñeiros, labregos do lingoaxe…»

LIDIA E ANDREA B2A

MANIFESTMANIFESTMANIFESTMANIFESTMANIFESTO POLA LINGUO POLA LINGUO POLA LINGUO POLA LINGUO POLA LINGUAAAAA

intres 2010

Documents