producto 2-bioartesania textil-h aymara pantalla · 2021. 3. 9. · edición lenguas originarias -...

5
YATICHAWIPANAKA LURIRINAKANA Suma p’itañanakampi ch’amañchasisna nayraru sartañataki Camélidos sudamericanos sata uywanaka mirayäwixa maya jach’a irnaqawiwa, qullqsa uywa uywachasnwa irtt’asipxaraki kawkiri jilata kullakanakaxa jakasipki niya 3500 m.s.n.m. ukpiri kumuniraranakana. Perú suyunxa, 150 waranqa jila wila masinakawa, uka uywa uywachawinpi sarnaqapxaraki, ukaxa 70% jani ukaxa 80% ukhaspawa qalpachanita, t’aqisita, sinti t’aqisita katunakankiwa. 5 waranqansa waranqapa ukha llamanaka (Lama glama), guanacos (Lama guanicoe) ukhamaraki warinakwa (Vicugna vicugna) uywachapxi, akiri suyuwa uraqpachana jilapacha uka uywanaka mirayaraki. 74% ukhaxa allphachu uywanakawa q’alpacha camelidos sata uka uywanakata, jilpachxa uywachapxiwa Puno, Cusco, Arequipa ukhamaraki Huancavelica uka katunakana. Allphachu uywana t’awrapanaka suma uñakipasnsti, payaruwa jaljti: Huacaya ukhamaraki Suri. Qhipa censo oficial ukanxa niya 2’909,212 ukhaxa Huacaya ukanwa, ukata 442,013 ukharakiwa Suri ukpirinakana. Allphachu uywachasnsti aychapa, t’awrapa, ukatsa yaqhanakampwa alxapxaraki. T’arwapatsti kuna imana ‘itatanakwa yächatxaraki. T’awranakaxa jilpachacha (70%) alxasirakiwa alakipanakaru, qapurinakaruraki (10%), agentes comerciales (17%), ukata isk’akiwa (3%) uywachirinaka kipka kunatasi aptxapxaraki. Perú suyuxa jila allphachu uywanaka uywachi, mirayiri, anqäxa markanakaru alxiri ukhamawa uraqi pachpachana. 2017 uka maranxa, anqäxa markanakaruxa aljasitaynawa p’itatanaka niya 127 waranqansa waranqapanaka ukhanaka 64 yaqha markanakaru. 2018 maransti t’awranapxa niya 4,500 toneladas ukjwa apsupxatayna, ukhanakatxa 90% ukhaxa industria ukaruwa uñtayataxäna, 10% ukharakiwa p’itañanakaru uñtayatäna. Allphachu uywana t’awrapa khust’ayataskipansa, chanipanakaxa iraqatakiskiwa uywa uywachirinakataki. Puno katunxa maya nayrachiwa utji, 2019 maranxa chaninakaxa iraqatanawa S/ 9 soles ukhatxa S/ 8 soles ukharu sapa libra (= 0.45 kilogramos), jani walt’ayatawa uñjasipxäna allphachu uywachirinakaxa, p’itirinakasa ukhamarakiwa. Ukhama uñjasinxa, kumuniraranakana utjasirinakaxa aski, q’uma, suma p’itañanaka utjnuqayañwa amuyupxatayna chaninaka jilpacha irt’asiñataki. Bioartesanía textil ukankanawa suma isinaka p’itaña jaqinakaru alxt’añataki, ukhamata p’itt’ari kullakanakaxa jila chaninaka irtt’asipxanapataki. Akiri qillqawinxa uñt’ayapxamamawa kunjamatsa maya nayrachi p’itiri lulunakaxa lurapxatayna bioartesanía uka Andes del sur del Perú ukana. Ukankarakiwa, walt’awinakapa ukhamarusa kunjamatsa kipkanaka yaqhawjanakana luraraksna ukanaka. ANDES DEL SUR UKANA, CAMÉLIDOS UYWANAKA MIRAYASNA NAYARARU SARTAÑANI 1 Ho Chau, R. (2017). Perú suyuq urin ayllukunapi chakra tarpuym paquchata uywaspa mirachiy: Prácticaspa yachayniyuq ruwayninkuna qatipay (2005-2015). 2 Ministerio de Agricultura y Riego (2015). Imaynan camélidos sudamericanos uyway, mirachiy ruwaykunaq kasqanmanta qhawariy. MINAGRI 3 MINAGRI (2018). Sumac Alpaca – Situación de la alpaca en el Perú. Boletín noviembre 2018. 4 Paquchaq allin willmayuq kayninqa ”titulos” nisqapin tupukun, rakhu kayninman hina. 1 titulupi huk gramo willmamanta 1metro sayayniyuq q’aytumanta riman. 8 tituluqa aswan ñañulla kilo willmamanta 8 metro q’aytu tupan. Sullk’a titulukunaqa qumpi chusi ruwanapaq, ichaqa 18manta-20kama (textil awaqkunaq ruwasqan) aswan ñañuchallataq achkha qullipaqtaq. Kunanpachaqa awaykunaqa 15-16 tituluman chayan. 2’909,212 ukhaxa Huacayas uka kastanakawa 442,013 ukanakarakiwa Suri kastaxa t'awranakapxa akirinakatakiwa jilpacha aptapxi Khawkha allphachunakasa utjpacha Perú katpachana? Allphachu aycha

Upload: others

Post on 14-Aug-2021

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Producto 2-Bioartesania textil-h AYMARA pantalla · 2021. 3. 9. · Edición lenguas originarias - Aymara Traducción: Beatriz Manzano. Diagramación: Saúl Ponce. PPD Perú Av. Jorge

YATICHAWIPANAKALURIRINAKANA

Suma p’itañanakampi ch’amañchasisna nayraru sartañataki

Camélidos sudamericanos sata uywanaka mirayäwixa maya jach’a irnaqawiwa, qullqsa uywa uywachasnwa irtt’asipxaraki kawkiri jilata kullakanakaxa jakasipki niya 3500 m.s.n.m. ukpiri kumuniraranakana. Perú suyunxa, 150 waranqa jila wila masinakawa, uka uywa uywachawinpi sarnaqapxaraki, ukaxa 70% jani ukaxa 80% ukhaspawa qalpachanita, t’aqisita, sinti t’aqisita katunakankiwa. 5 waranqansa waranqapa ukha llamanaka (Lama glama), guanacos (Lama guanicoe) ukhamaraki warinakwa (Vicugna vicugna) uywachapxi, akiri suyuwa uraqpachana jilapacha uka uywanaka mirayaraki.

74% ukhaxa allphachu uywanakawa q’alpacha camelidos sata uka uywanakata, jilpachxa uywachapxiwa Puno, Cusco, Arequipa ukhamaraki Huancavelica uka katunakana. Allphachu uywana t’awrapanaka suma uñakipasnsti, payaruwa jaljti: Huacaya ukhamaraki Suri. Qhipa censo oficial ukanxa niya 2’909,212 ukhaxa Huacaya ukanwa, ukata 442,013 ukharakiwa Suri ukpirinakana. Allphachu uywachasnsti aychapa, t’awrapa, ukatsa yaqhanakampwa alxapxaraki. T’arwapatsti kuna imana ‘itatanakwa yächatxaraki. T’awranakaxa jilpachacha (70%) alxasirakiwa alakipanakaru, qapurinakaruraki (10%), agentes comerciales (17%), ukata isk’akiwa (3%) uywachirinaka kipka kunatasi aptxapxaraki.

Perú suyuxa jila allphachu uywanaka uywachi, mirayiri, anqäxa markanakaru alxiri ukhamawa uraqi pachpachana. 2017 uka maranxa, anqäxa markanakaruxa aljasitaynawa p’itatanaka niya 127 waranqansa waranqapanaka ukhanaka 64 yaqha markanakaru. 2018 maransti t’awranapxa niya 4,500 toneladas ukjwa apsupxatayna, ukhanakatxa 90% ukhaxa industria ukaruwa uñtayataxäna, 10% ukharakiwa p’itañanakaru uñtayatäna. Allphachu uywana t’awrapa khust’ayataskipansa, chanipanakaxa iraqatakiskiwa uywa uywachirinakataki. Puno katunxa maya nayrachiwa utji, 2019 maranxa chaninakaxa iraqatanawa S/ 9 soles ukhatxa S/ 8 soles ukharu sapa libra (= 0.45 kilogramos), jani walt’ayatawa uñjasipxäna allphachu uywachirinakaxa, p’itirinakasa ukhamarakiwa.

Ukhama uñjasinxa, kumuniraranakana utjasirinakaxa aski, q’uma, suma p’itañanaka utjnuqayañwa amuyupxatayna chaninaka jilpacha irt’asiñataki. Bioartesanía textil ukankanawa suma isinaka p’itaña jaqinakaru alxt’añataki, ukhamata p’itt’ari kullakanakaxa jila chaninaka irtt’asipxanapataki. Akiri qillqawinxa uñt’ayapxamamawa kunjamatsa maya nayrachi p’itiri lulunakaxa lurapxatayna bioartesanía uka Andes del sur del Perú ukana. Ukankarakiwa, walt’awinakapa ukhamarusa kunjamatsa kipkanaka yaqhawjanakana luraraksna ukanaka.

ANDES DEL SUR UKANA, CAMÉLIDOS UYWANAKA MIRAYASNA NAYARARU SARTAÑANI

1 Ho Chau, R. (2017). Perú suyuq urin ayllukunapi chakra tarpuym paquchata uywaspa mirachiy: Prácticaspa yachayniyuq ruwayninkuna qatipay (2005-2015).2 Ministerio de Agricultura y Riego (2015). Imaynan camélidos sudamericanos uyway, mirachiy ruwaykunaq kasqanmanta qhawariy. MINAGRI3 MINAGRI (2018). Sumac Alpaca – Situación de la alpaca en el Perú. Boletín noviembre 2018.4 Paquchaq allin willmayuq kayninqa ”titulos” nisqapin tupukun, rakhu kayninman hina. 1 titulupi huk gramo willmamanta 1metro sayayniyuq q’aytumanta riman. 8 tituluqa aswan ñañulla kilo willmamanta 8 metro q’aytu tupan. Sullk’a titulukunaqa qumpi chusi ruwanapaq, ichaqa 18manta-20kama (textil awaqkunaq ruwasqan) aswan ñañuchallataq achkha qullipaqtaq. Kunanpachaqa awaykunaqa 15-16 tituluman chayan.

2’909,212 ukhaxa Huacayas uka kastanakawa

442,013 ukanakarakiwa Suri kastaxa

t'awranakapxa akirinakatakiwa jilpacha aptapxi

Khawkha allphachunakasa utjpacha Perú katpachana?

Allphachu aycha

Page 2: Producto 2-Bioartesania textil-h AYMARA pantalla · 2021. 3. 9. · Edición lenguas originarias - Aymara Traducción: Beatriz Manzano. Diagramación: Saúl Ponce. PPD Perú Av. Jorge

5 Ho Chau, R. (2017). Agricultura familiar y desarrollo alpaquero en el sur del Perú: Auditoría técnica de las experiencias de Soluciones Prácticas (2005-2015).

Pachastuqita Qullqituqita Taqinita

Nayra sarawinakaxa janiwa suma sarayataxiti uywa uywachawina.Jaqi tantanakansa janiwa suma mayachasixa utxiti.Suma irnaqawinakaxa chhaqtañakwa munxaraki wayna tawaqunakaxa markatuqinakaru sarxapxi ukata.

Uywachiri jaqinakaxa aychana chanipa irxatañapakwa uñch’ukipxi, t’awra ixatañapsa qhawapxarakiwa, ukhamanpikiwa sarnakasipxi.Sapa allphachuxa janiwa t’awrapxa suma jilaykiti: niya 1.4 kg ukhakiwa t’awraxa apaqasi sapa allphachuta (Puno), 1.7 (Ayacucho), 1.8 (Cusco), 2 (Arequipa), Apurímac y Moquegua uka katunakanakwa 2.4 kg/ ukha apaqapxi. Allphachu uywana t’arwapaxa pisi chaninikiwa uywachirinakataki.Janiwa jilpacha t’arwata yänaksa lurapkiti.Bioartesanas textiles jupanakanxa janiwa suma mayañchasiwixa ujkiti t’arwa alxirinakampi ukhamaraki rikuanakampi.Janirakiwa kuna suma lurawinakasa suma uñt’ayatakiti.

Maymaya samini allphachunakawa utji, ukanakaxa jiwarayataxiwa

janq’ukamaki mirañapataki, janq’u t’awrawa jach’a rikuatuqinakanxa

chinipaxa jilxatatawa.

Uraqinakasa ch’apaqawa sinti uywanaka awatsutata.

Juqhunakasa jani walt’ayatawa uñjasipxi.5

Perú suyu qullu patxanakanwa allphachu t’awranakaxa llawipxi, ukanakaxa kunatakitï munapki ukaru aptataxaraki. Uka lurawinaka khust’ayañapatakixa p’itiri tantanakanxa, suma amtawinakaru phuqañaspawa, kawkiri jani walt’awinakatï utjki ukanakaru chhaqtayañtaki:

ALLPHACHU UYWANA T’AWRAPA YÄCHAÑATAKI

Page 3: Producto 2-Bioartesania textil-h AYMARA pantalla · 2021. 3. 9. · Edición lenguas originarias - Aymara Traducción: Beatriz Manzano. Diagramación: Saúl Ponce. PPD Perú Av. Jorge

ALLPHACHU UYWACHIRINAKAMPI UKHAMARAKI P'ITIRINAKAMPIXA SUMWA MAYACHT'ASIPXAÑAPA

Nayrachina khust’awinakapa

Taqinpachataki

Wali yatxatata, ch’amañchata p’itiri warminakawa p’iqtapxaspa isi lurañanaka, ajlliñanaka, alxañanaka ukhamarusa khitata saraña wakichawinakaru.Chachanakasa warminakasa walwa waytasipxaspa bioartesanía ukaru.Nayra saräwinakaxa mayanpi wali yäqataxaspawa.Allphachu t’awranakaxa mayanpi wali yächataspawa.Bioartesanía uka irptirinakaxa yatichata, ch’amañchataspawa.Mayachasiwinakaxa utjaspawa actores sociales ukanakampi, samawjitanaka yächañataki.Turismo ukaruwa wali thurinchsna bioartesanía ukampi nayraru sartañataki.

Pachasataki

Kuna imana samini allphachunakwa uywachapsna (janq’u, ch’iyara, ch’umpi, uqhi, yaqhanakampi).Juqhunaka, layanakasa, suma alinakasa suma uñjataxaspawa.Energía solar ukampiwa kunanaksa lurapsna, janiwa pachasaru sinti q’añuchapsnati.

Qullqituqita

Chaninakasa jitxataspawa suma ajlljata t’awra alxasna.Kuna imana yänaka luratanakasa jitxataspawa ukhamarusa alxapsnawa isinaka rikuanxa khawkhalla munapchispa ukhamarjama.Marca colectiva ukaniñapawa, ukawa wali uñt’aysitani

WALT’AWINAKA: ALLPHACHU T’AWRA SUMA YÄCHAÑATAKI

6 LF: Light Fibre (LFX: color beige, LFY: color vicuña, LFZ: color vicuña intenso).

Bioartesanía textil uka sartayañatakixa suma lurawinakawa utjxañapa allphachu t’awrata. Ukhama lurawinakampiwa kuna imana samini allphachunaka uywachapsna, alpachu uywiri jaqinakasa nayraruwa sartapxaspa, p’itirinakansa ukhamaraki. Uka jaqqhatañatakixa akirinakawa iwxt’awinakaxa:

Juqhunakasa suma uñjataxaspawa, jani sinti uywanaka awatsusna, nayra yatiwinakawa sarayaña.

Allphachu uywanakaxa suma ajlliñawa, suma mirañapataki ukhamaraki maymaya samini uywaniñataki.

Irnaqawinakaxa mayachatañapawa, suma allphachu uywa uywañataki, jilayañataki ukhamaraki t’awra llawiñataki.

Mayarukiwa allphachu t’awraxa apt’apisiñapa.

Warminukaruxa wali ch’amañchañawa kunjamatsa mathapiwinaka p’iqinchaña, yäqasiña ukhamaraki nayraru sartañtuqita.

Lurawinaka ch’amañchantuqita:

Centro de interpretación y de recreación biocultural ukawa lurt’añaspa, ukasti turismo ukhamaraki p’itirinakampiwa mayañchasiñapa.

T’awranakatwa kuna imana yächasiñapa, lurasiñapa.

Suma qapuñanaka, suma saminchaña ukhamaraki khuspacha lurt’atañapaxiwa isinakaxa, energía solar ukampikiwa lurasiñapa q’atampinaka.

Lurt’aña yatiwinakasa ch’amañchatañapawa, machaqa tecnología ukanakasa utjnuqayatañapawa.

Machaqa lurst’ata isinakawa apsuñaspa, ukanakasti 100% khusankañapawa, janiwa pacharu q’añuchañapakiti.

Eventos comerciales ukhamaraki ruedas de negocio ukanakaru sarañawa wakisispa.

Maya yatirimpi yaticht’ayasiñasa wakisispawa, catálogos, cartas ukanakaniñasawa. T’awra ajlljañatakisa ukjañapawa qillqatanakaxa.

Bioartesanía uka lurañatakixa mayanchañasawa circuitos turísticos jani ukaxa turismo rural comunitario ukanakampi.

Alianza público-privada ukasa utjnuqayañawa camélidos uka uywanaka q’atampi mirayaskakiñataki maypacha katuna.

1 3

Ch’ullqinchasiñapawa mayachasiwinaka ukhamata

pachasasa ukatsa kunanakatï utjki ukanakata suma p’itawinpi

sarnaqañataki.

Jaqinakana irnaqawinakapa jallallt’aña, nayra yatiwinakapa yächañataki.

Machaqa lurawinakasa utjnuqayañawa, kuma imana yänakaru

tukuyaña t’awraxa.

Machaqa lurawinakaxa mayanchatañapawa rikuanakampi,

ukhamatwa jilpacha chaninaka irtt’asipxaraksna.

2 4

1

KUNA LURAWINAKASA WALI YÄCHATAÑAPAWA, VALOR AGREGADO UKAWA LURASIÑAPA

Ch'amañchatañapawa sartawinaka ukhamaraki

amuyuwinakaxa

Kuna lurawinakasa wali yächatañapawa, valor

agregado ukawa lurasiñapa

Machaqa, suma, q'uma rikuanakawa utnuqayaña

Allphachu uywachirinakampi

ukhamaraki p'itirinakampixa sumwa mayacht'asipxañapa

Yapu suma achuyañataki iwxt'anaka:

2CH'AMAÑCHATAÑAPAWA SARTAWINAKA UKHAMARAKI AMUYUWINAKAXA

4

MACHAQA, SUMA, Q'UMA RIKUANAKAWA UTNUQAYAÑA

3

“uñxatañarakikispawa “Manejo sostenible de camélidos” ukhamaraki “Infraestructura natural para conservar el agua”

Suma uñjawi, suma uñt’ayawi, ajlljawi, suma jaltayana t’arwanaka.Isinakawa lurañaspa, suma p’itata isinaka.

-

-

Page 4: Producto 2-Bioartesania textil-h AYMARA pantalla · 2021. 3. 9. · Edición lenguas originarias - Aymara Traducción: Beatriz Manzano. Diagramación: Saúl Ponce. PPD Perú Av. Jorge

SUMA LURAWINAKA

Puno uka katuna suma lurt’awinakapaAsociación Textiles Corani, uka tantaxa 33 warminaka ukhamaraki 1 chacha ukanakawa ch’amañchi, jupanakaxa Comunidad Campesina Quelcaya ukampiwa mayanchasipxatayna, maymaya samini alpachu uywanakana t’awrapata kuna imana lurañanakwa amtapxatayna rikua taypinakana alxañataki.

21

• Energía solar fotovoltaica ukampixa sapurutjama jitxatäna qaputanakaxa, 180 ukha wayutxa 320 wayunakwa jitxatayapxäna, maya amparampi luratjamakinawa, suma qala, lankhu ukhamanawa.• Machaqa isinakwa apsupxatayna, ukanakaxa sinti sumpachanakanawa nayra lurasinakata sipansa.• Jilpacha chaninakaru alxasxäna uka luratanakaxa sumipana.

Valle del Colca ukana sua lurt’awinakaArtesanos Asociados Sumac Pallay de Sibayo (AASUPASI) ukaxa maya p’itirinaka tantawa, 22 qillqatanitpacha niya 2 qillqatankamawa. Municipalidad Distrital de Sibayo ukampi mayacht’asisinwa bioartesanía textil uka luraña amtapxatayna turismo vivencial uka k’atampi chamañchañataki.

Akiri lurawinakawa uñacht’aysitu kunjamatsa bioartesanía textil uka wali ch’amañchapsna ukanaka, ukhamata p’itiri kullakanakasa nayraru sartapxañapataki suma allphachuna t’awra apnaqasna. Ukatsa, tantiyaraksituwa kunjamatsa irnaqawinakasa jitxataspa p’itiri kullakanakataki ukanaka.

Arequipa Puno

4800 - 5000

Distrito: CoraniProvincia: Carabaya

Región: Puno

Región: PunoRegión: Arequipa

Distrito: SibayoProvincia: Caylloma

Región: Arequipa

Jaqqhatawinaka:• 12.5% ukhanakwa jitxatayapxatayna yaqha samini alpachunaka.• 82% ukhanakwa t’awra jitxatayapxatayna.

Jaqqhatawinaka:

3800m s.n.m.m s.n.m.

Page 5: Producto 2-Bioartesania textil-h AYMARA pantalla · 2021. 3. 9. · Edición lenguas originarias - Aymara Traducción: Beatriz Manzano. Diagramación: Saúl Ponce. PPD Perú Av. Jorge

Cadena productiva de la bioartesanía textil sartayañataki allphachu t’awrapa yächasna ukhamaraki suma sartawinaka apthapiwinaka,ukanaka yaqha chiqana arkxatañataki.

Bioartesanía ukaxa yanapiwa:

POLÍTICAS NACIONALES UKARUSA YANAPIRAKSNAWA

Estrategia Nacional de Biocomercio (Decreto Supremo N° 008-2016-MINCETUR)Uka kamachixa ch’amañchiwa chuxña alinaka, uywanaka suma uñjañataki; ukhamaraki nayra yatiwinaka sarayaskakiñataki.

PENX - Plan Estratégico Nacional Exportador – 2025 (Resolución Ministerial N° 377-2015) Ministerio de Comercio Exterior y Turismo ukawa phuqayi, ukanxa p’itaña irnaqawinakawa utjañapa allphachu t’awranpi sasina sani.

29073 yupayniyuq kamachikuy, Ley del Artesano y del Desarrollo de la Actividad Artesanal. P’itiriwa jakawi sarayaña yati sasinwa sixa akpiri kamachixa, p’itirinakarakiwa kunjama yächansa yati uka lurawinaka sarayaskakiñataki sapa katuna. Yatiwipanaka yaticht’asa, kuna imananaka khusanaka urañañpi.

Sumaq kawsay wiñariypa taripayninkuna (ODS). Agenda 2030 uka phuqañsa yanapirakiwa valor agregado lurasna, akirinakana:

- T’aqisiñanakaxa tukusiñapawa – ODS 1- Salud ukhamaraki bienestar – ODS 3 - Igualdad de género – ODS 5- Aski irnaqawi ukhamaraki qullqi jitxatayawi - ODS 8- Vida de ecosistemas terrestres – ODS 15

Estrategia Nacional de Biocomercio

PENX - Plan Estratégico

Nacional Exportador

Ley del Artesano y del

Desarrollo de la Actividad Artesanal

Objetivos deDesarrolloSostenible

(ODS)

Akiri nayrachixa suma luratanawa Programa de Pequeñas Donaciones del Fondo para el Medio Ambiente Mundial (PPD) khaya Arequipa, Cusco, Puno y Tacna jupanakana yanapt’wipanpi. Kipka PPD ukhamaraki HELVETAS Swiss Intercooperation ukanakana sarantayatanawa.

Lurt’irinaka: Carmen Giusti, Jan R. Baiker, Manuel Mavila y Jhulino Sotomayor Yanapt’asirinaka: Teófilo Condori, Pedro Lauraceo, Alberto Reyes, Luis Rosa-Pérez y Marco Sotomayor.Edición y concepto: Milagros León y Andrea Cruzado.Diseño y diagramación: Periférica® www.periferica.pe 1era edición. Diciembre 2020. Lima – Perú.

Edición lenguas originarias - AymaraTraducción: Beatriz Manzano.Diagramación: Saúl Ponce.

PPD Perú Av. Jorge Chávez 275, Miraflores. Lima – Perú(01) 625 9068 / www.ppdperu.org

K’atampi yatxatañataki akiri QR ukaru mantma:

NAYRARU SARANTAÑATAKI (ALAXSARU SUMA ARKTAÑATAKI)

SECT

OR

PRIV

ADO

Agencias de viaje, galerías textiles en las grandes ciudades, yaqhanakapi.

AYLL

UNAK

A LOCA

L

REGI

ONAL

Gobiernos regionales

Municipalidades distritales ukhamaraki provinciales

Jak’ankirkama ayllunakkama

Luratanaka uñacht’ayañawa.Pilotos o experiencias similares.Proyectos de inversión.

Proyectos de inversión.Yant’asiwinakasa utjañapawa allphachu t’awraxa cadena de valor ukaniñapataki.

Ch’amañcht’ri yatiqasiwinaka.Utjirinakatsa sumpacha uñasiyasna.Sart’asiwinaka ukhamarusa q’uma uñacht’ayañanakampi.

Luratanaka uñacht’ayañawa.Adquisición de productos para venta.Alxañataki amtanaka.