GLÍCIDOS

Bioloxía 2º Bacharelato

Tema 2

Curso 2014 - 2015

Temario CIUGA Tema 2

Carbohidratos. Concepto, clasificación, nomenclatura e función biolóxica dos carbohidratos. Estrutura, propiedades e funcións dos monosacáridos (glicosa). Isomerías. Estrutura, propiedades e funcións dos disacáridos (sacarosa e lactosa). O enlace O-glucosídico. Estrutura, propiedades e funcións dos polisacáridos. Homopolisacáridos de reserva (glicóxeno e amidón) e estruturais (celulosa e quitina). Concepto de heteropolisacárido.

Criterios de avaliación: Recoñecer e representar a estrutura xeral dun monosacárido. Recoñecer e representar o enlace O-glucosídico. Recoñecer ás estruturas dos disacáridos e polisacáridos.

Observacións: Traballar os distintos aspectos dos monosacáridos coa glucosa, ribosa e fructosa. Referente a isomería hai que explicar o concepto de C asimétrico e relacionalo coa diversidade de monosacáridos. Explicar o significado da nomenclatura α e β e D/L.

Tema 2Características xerais dos glícidos

Os glícidos son biomoléculas formadas por cadeas constituídas por átomos de C, H e O con grupos funcionais -OH e -H. Nalgúns casos poden conter átomos de N, S e P.

A súa fórmula empírica é (CH2O)n. Ás veces son chamados, incorrectamente, hidratos de carbono.

Son as biomoléculas máis abundantes nos vexetais e tamén soi moi abundantes nos artrópodos. Nalgúns organismos supoñen o 90% das súas biomoléculas.

Glicosa, do grego γλυκύς significa doce, pero non todos os glícidos teñen este sabor.

Os glícidos son polihidroxialdehídos e polihidroxicetonas porque teñen un grupo carbonilo (C=O) en posición terminal (aldehido) ou posición intermedia (cetona).

OSAS ou monosacáridos

Aldosas. Teñen un grupo aldehido.Cetosas. Teñen un grupo cetona.Aldosas. Teñen un grupo aldehido.Cetosas. Teñen un grupo cetona.Aldosas. Teñen un grupo aldehido.Cetosas. Teñen un grupo cetona.

ÓSIDOS Polímeros formados

por dous ou máis monosacáridos.

Holósidos. Formados só por monosacáridos.

Disacáridos: 2 monosacáridosOligosacáridos: 3-10 monosacáridos.Disacáridos: 2 monosacáridosOligosacáridos: 3-10 monosacáridos.

ÓSIDOS Polímeros formados

por dous ou máis monosacáridos.

Holósidos. Formados só por monosacáridos. Polisacáridos: Máis de

10 monosacáridos.

Homopolisacáridos: Un só tipo de monosacárido.Heteropolisacáridos: Máis dun tipo de monosacáridos.

ÓSIDOS Polímeros formados

por dous ou máis monosacáridos.

Heterósidos. Formados pola unión de glícidos con outras substancias. Heterósidos. Formados pola unión de glícidos con outras substancias. Heterósidos. Formados pola unión de glícidos con outras substancias.

CLA

SIFI

CA

CIÓ

N

Tema 2Principais funcións biolóxicas dos glícidos

1. Función estruturalOs glícidos estruturais están formados por monosacáridos unidos mediante enlaces β. Este é un enlace estable porque a maioría dos organismos carecen de enzimas capaces de degradar estas moléculas. Exemplos de glícidos estruturais importantes:

Celulosa nos vexetais, quitina nos artrópodos e peptidoglicanos nas bacterias. Ribosa e desoxirribosa nos ácidos nucleicosCondroitina nos osos e cartilaxes.

2. Función enerxéticaA glicosa é moi abundante no medio interno das células. É o glícido enerxético máis importante porque se trata dunha molécula reducida da que se pode obter moita enerxía (dun mol de glicosa pódense obter 266 kcal) ademais é unha molécula pequena que pode atravesar as membranas plasmáticas sen dificultade.A glicosa almacénase habitualmente en forma de amidón (nas células vexetais) e de glicóxeno (nas células animais) para evitar que aumente a súa concentración no medio interno celular.

3. Outras funciónsAntibióticos (estreptomicina), vitaminas (vitamina C), anticoagulante (heparina), hormonal (hormonas gonadotropas e hipofisarias), lubricante (ácido hialurónico), cementante (condroitina), enzimática (ribonucleasas, xunto con proteínas), identitaria (fracción glicídica das glicoproteínas que forman o glicocálix) e inmunolóxica (inmunoglobulinas).Tamén teñen utilidade mediciñal e industrial. Moitos principios activos de orixe vexetal empregados como medicamentos e produtos industriais son glícidos, como a dixitalina do estralote (cardiotónico), a glirricina do regaliz (expectorante) e os taninos da codia do carballo (curtiente).

Tema 2Características dos monosacáridos

Son os glícidos máis sinxelos e non poden ser hidrolizados noutros glícidos máis simples. Fórmula xeral: CnH2nOn (n entre 3 e 7). Segundo o número de carbonos son: triosas, tetrosas, pentosas, hexosas ou heptosas. Represéntanse habitualmente mediante a proxección de Fischer.

O poder redutor dunha molécula consiste na capacidade de ceder un ou máis

electróns a outra molécula, átomo ou ión, que queda reducida.

Desde o punto de vista químico son polihidroxialdehidos (aldosas) ou polihidroxicetonas (cetosas).

Propiedades físicas:- Son sólidos cristalinos, de sabor doce, incoloros ou de cor branca.- Son hidrosolubles porque os radicais hidroxilo (-OH), como os hidróxenos presentan unha elevada

polaridade eléctrica.- Poden atravesar as paredes do intestino e chegar aos vasos sanguíneos.

Propiedades químicas:- Todos os monosacáridos conteñen alomenos un grupo -OH libre que lles dá carácter redutor: oxídanse

(perden electróns) fronte a outras sustancias que se reducen (toman electróns). Isto débese a que o carbono carbonílico oxídase a ácido carboxílico.

- En disolución forman moléculas cíclicas por reacción do grupo carbonilo con un dos grupos hidroxilo orixinando furanosas e piranosas.

- Poden unirse a grupos amino, fosfato ou sulfato e a outros monosacáridos mediante enlaces O-glicosídico.

- Poden oxidarse completamente a CO2 e H2O liberando gran cantidade de enerxía, polo que constitúen a fonte principal de enerxía das células.

- Presentan isomería.

Tema 2Compoñentes e nomenclatura dos monosacáridos

Aldehido

Alcohol primario

Alcohois secundarios

H

C l

C

lC

l

l

CH2OH

OH

HO

H

ll lO H

l l

C l

ll OHH

C l

ll

lOHH

Cetona

Alcohol primario

Alcohol primario

Alcohoissecundarios

H

C

C

lCH2OH

l

CH2OH

HO

O

l l

C l

ll OHH

C l

ll

lOHH

ll

Os monosacáridos están formados por:- Unha cadea carbonada.- Un grupo carbonilo.- Un grupo aldehido ou cetona.- Grupos alcohol.

Os glícidos denomínanse habitualmente polo seu nome tradicional como glicosa, lactosa ou sacarosa. A denominación técnica describe a súa estrutura e composición. Escríbese en orde:

H

C

C

lCH2OH

l

CH2OH

HO

O

l l

C l

ll OHH

C l

ll

lOHH

ll

1

2

3

4

5

6

H

C l

C

lC

l

l

CH2OH

OH

HO

H

ll lO H

l l

C l

ll OHH

C l

ll

lOHH

1

2

3

4

5

6

1º, o tipo de anómero (α ou β); 2º, o tipo de estereoisómero (D ou L); 3º, o nome da molécula (glicosa, ribosa,...) e 4º, o tipo de estrutura cíclica (piranosa ou furanosa).Con carácter xenérico tamén pódense nomear o número de carbonos seguido da terminación -osa (triosa, tetrosa, pentosa...) e o prefixo aldo- ou ceto- segundo sexa aldosa ou cetosa (aldotetrosa, cetotetrosa…). Se están en forma cíclica, engádese o sufixo -piranosa (hexágono), ou ben -furanosa (pentágono), nos casos correspondentes (aldopentofuranosa).

Numeración: nos aldehídos asígnase o nº1 ao carbono que ten o grupo carbonilo e nas cetonas ao carbono terminal do ramal máis curto contando a partir do grupo carbonilo.

Tema 2Isomería

Os isómeros son compostos coa mesma fórmula molecular pero distinta fórmula estrutural. Tipos:

✦ Isómeros de función: compostos coa mesma fórmula molecular pero con distinto grupo funcional.

✦ Estereoisómeros: moléculas coa mesma fórmula plana pero distinta estrutura espacial. Isto sucede cando hai un ou máis carbonos asimétricos. Aparecen en todos os monosacáridos agás a dihidroxiacetona. Poden ser enantiómeros ou epímeros.

✦ Isomeros xeométricos: monosacáridos ciclados que adoptan conformación cis ou trans.

✦ Isómeros ópticos: diferéncianse polo tipo de rotación que producen na luz polarizada.

✦ Anómeros: monosacáridos ciclados que posúen un carbono anomérico (α/β).

H

C l

C

lC

l

l

CH2OH

OH

HO

H

ll lO H

l l

C l

ll OHH

C l

ll

lOHH

D-glicosa

Os carbonos asimétricos son os que están unidos a catro radicais diferentes. Identifícanse cun asterisco (*). Cando hai máis dun carbono asimétrico, fixámonos no -OH do carbono asimétrico que estea máis lonxe do grupo cetónico ou aldehido...

- Se queda á dereita dicimos que pertence á serie D.- Se queda á esquerda dicimos que pertence á serie L.

Cantos máis carbonos asimétricos presente un monosacárido, máis estereoisómeros terá. Número de estereoisómeros = 2n, sendo n o número de carbonos asimétricos.Os monosacáridos máis frecuentes na natureza os son os da serie D. Unha caracteristica notable e de gran importancia biolóxica dos estereoisómeros é que poden seleccionados específicamente polos enzimas, que diferencian os monosacáridos D e L.

*

*

*

*

Conformación nave da α-D-glicopiranosa

(menos estable)

Conformación sobre das furanosas

Tema 2Isómeros

Cando un par de isómeros son imaxe especular un do outro dise que son enantiómeros ou enantiomorfos.

Cando dous monosacáridos diferéncianse só na posición que ocupa un grupo -OH

dun carbono dise que son epímeros.

Estereoisómeros (C5H10O5)

Isómeros de función (C3H6O3)Conformación cadeirada α-D-glicopiranosa

Isómeros xeométricos

trans cis

Tema 2Isómeros ópticos

Os isómeros ópticos diferéncianse polo tipo de rotación que producen na luz polarizada.

Os isómeros destróxiros (+ ou R) desvían o plano de polarización cara a dereita.

Os isómeros levóxiros (- ou S) cara a esquerda.

Os isómeros ópticos non se corresponden necesariamente cos estereoisómeros D e L.

Filtro polarizador Disolución dun azucre

A luz branca vibra en

infinitos planos

A luz polarizada vibra nun só

plano

A disolución pode desviar o plano de polarización da luz

Tema 2Principais monosacáridos

Tema 2Principais monosacáridos

Nas aldohexosas, o aldehido de C1 forma un hemiacetal intramolecular co hidroxilo de C5 formándose un anel de piranosa. Nas cetohexosas, o grupo cetónico de C2 forma un hemicetal intramolecular co hidroxilo de C5 formándose un anel de furanosa. Nas aldopentosas, o aldehido de C1 forma un hemiacetal intramolecular co hidroxilo de C4 formándose un anel de furanosa.

Tema 2Formas cíclicas

A molécula da maior parte dos monosacáridos de cinco ou máis carbonos (agás nas cetopentosas) adoptan unha forma cíclica cando están en disolución. Isto débese á formación de enlaces hemiacetal (alcohol + aldehido) ou hemicetal (alcohol + cetona).

O carbono do grupo carbonilo das formas cicladas vólvese asimétrico e recibe o nome de carbono anomérico. Os dous novos estereoisómeros que se forman reciben o nome de anómeros. Os anómeros diferéncianse pola posición do grupo hidroxilo do carbono anomérico.

O

piranosa

O

furanosa

OOH

H

Nos anómeros α o grupo hidroxilo está cara abaixo.

Nos anómeros β o grupo hidroxilo está cara arriba.

O

OH

H

Tema 2Formas cíclicas

Tema 2Método de ciclación de Haworth

Enlace

Inclinación 90º

Rotación

α-D-glicopiranosa

β-D-glicopiranosa

Tema 2Monosacáridos de interese biolóxico

Existen outros monosacáridos derivados dos anteriores por procesos químicos de:- Redución: Desoxiazucres como a desoxirribosa, compoñente

do ADN.- Oxidación: Azucres ácidos como o ácido glicurónico que

intervén na ósmose celular.- Substitución: Aminoazucres como a N-acetil-glicosamina e o

ácido N-acetil murámico, que forman parte das paredes bacterianas e a glicosamina.

Triosas Hai dúas: gliceraldehido e dihidroxicetona. Son intermediarios no metabolismo celular dos glícidos e das graxas.

Tetrosas A maioría son intermediarios metabólicos. A eritrosa está relacionada coa fixación de CO2 nos vexetais.

PentosasA ribosa é un compoñente fundamental dos nucleótidos e dos ácidos nucleicos. A xilulosa e a ribulosa participan na fixación de CO2 nos vexetais.

HexosasA glicosa, a fructosa, a galactosa e a manosa interveñen no metabolismo enerxético. Son moi abundantes en todos os tipos de células.

Heptosas A sedoheptulosa intervén na fixación do CO2 no ciclo de Calvin.

N-acetil-glicosamina

Ácido glicurónico

β-D-desoxirribosa

Tema 2Identificación dos glícidos

O reactivo de Fehling utilízase para identificar a presenza de glícidos redutores.

Este reactivo é unha disolución acuosa de sulfato de cobre que presente unha caracteristica cor azulada.

! ! CuSO4 ↔Cu+2 + SO4-2

! !Cando os grupos aldehido ou cetona do azucre oxídanse a ácido (-COOH), ceden electróns que son captados polo Cu+2 que se reduce a Cu+.

Cu+2 + O2 ↔ Cu2O

O Cu+ reacciona dando lugar a Cu2O, que forma un precipitado insoluble de cor vermella.

O cambio de cor aprovéitase para detectar a presenza de glícidos redutores e valorar a súa concentración. Os glícidos non redutores non producen cambio de coloración na disolución.

Reactivo de Fehling

Reactivo de Fehling

+ sacarosa

Reactivo de Fehling

+ glicosa

Tema 2Enlaces glicosídicos

A unión de monosacáridos para constituír glícidos máis complexos denomínase condensación. Cando se unen moitos monosacáridos chámase polimerización. Nesta reacción interveñen dous grupos hidroxilo de moléculas distintas e prodúcese a liberación dunha molécula de auga.

O enlace O-glicosídico une dous monosacáridos mediante o osíxeno dun dos grupos hidroxilo implicados.

O enlace N-glicosídico consiste na unión dun monosacárido e un composto aminado para dar lugar a un aminoazucre, como a D- glicosamina e a N-acetil-glicosamina.

A rotura dos enlaces glicosídicos é unha hidrólise que se produce pola adición dunha molécula de auga nunha reacción catalizada enzimaticamente. Así rexenéranse os grupos hidroxilo das moléculas implicadas, que quedan separadas.

β-D-glicopiranosa β-D-glicosamina

Están formados por dous monosacáridos unidos mediante un enlace O-glicosídico.

Este enlace denomínase dicarbonílico cando se establece entre dous grupos anoméricos. Neste caso e molécula non posúe poder redutor porque carece de grupos -OH anoméricos libres.

Cando un dos grupos implicados non é anomérico, o enlace denomínase monocarbonílico. O disacárido resultante é redutor pois queda un grupo -OH anomérico libre.

Os disacáridos posúen as mesmas propiedades que os monosacáridos.

No enlace monocarbonílico intervén o carbono anomérico da primeira osa e calquera carbono non anomérico da segunda osa. No enlace dicarbonílico interveñen os carbonos anoméricos de ambas osas.

Nomenclatura:1. Nome do monosacárido que emprega o -OH do grupo carbonilo na unión, acabado

en -osil.2. Carbonos implicados no enlace, entre parénteses, e separados por unha frecha.3. Nome do segundo monosacárido terminado en:

-osa, nos enlaces monocarbonílicos.-ósido, nos enlaces dicarbonílicos.

Tema 2Disacáridos

Tema 2Disacáridos

Sacarosa

Maltosaα-D-glicosaα-D-glicosa

α-D-glicosa β-D-frutosa

Este carbono conserva o seu poder redutor

Estes tres carbonos anoméricos perderon o

seu poder redutor

carbonos anoméricos

Tema 2Disacáridos de interese

Sacarosa α-D-glicopiranosil (1→2) β-D-fructofuranósido

Está formada polos monosacáridos glicosa e frutosa.É o azucre de mesa, que se consume comunmente no ámbito culinario. Procede da cana de azucre (20% en peso) e da remolacha azucareira (15% en peso). Forma parte fundamental da savia elaborada das plantas. É sintetizada nos tecidos fotosintéticos e circula polos vasos ata os lugares de consumo e reserva.Non ten carácter redutor porque posúe un enlace dicarbonílico entre os dous carbonos anoméricos. A sacarosa é dextróxira pero a mestura de frutosas e glicosas que resulta da súa hidrólise é levóxira.

Lactosaβ -D-galactopiranosil (1→4) β-D-glicopiranosa

Está formada por glicosa e galactosa. Atópase libre no leite dos mamíferos. Tamén aparece nalgúns glicolípidos, unida a outras moléculas. Hidrolízase por acción do enzima lactasa.Posúe un carbono anomérico libre polo que presenta poder redutor.

Tema 2Disacáridos de interese

A maioría dos disacáridos so aparecen cando son hidrolizados parcialmente os polisacáridos: son metabolitos intermedios que non cumplen ningunha función en estado libre. Algúns exemplos son:

Maltosa α-D-glicopiranosil (1→4) α-D-glicopiranosa

Celobiosa: β-D-glicopiranosil (1→4) β-D-glicopiranosa

Isomaltosa: α-D-glicopiranosil (1→6) α-D-glicopiranosa

Tema 2Polisacáridos

Son glícidos formados por longas cadeas, lineais ou ramificadas, de monosacáridos unidos mediante enlaces O-glicosídicos.

Adoitan ser macromoléculas dun elevado peso molecular.

Na polimerización dos monosacáridos para dar lugar aos polisacáridos libérase unha molécula de auga por cada enlace O-glicosídico que se forma.

Características dos polisacáridos- Son insolubles ou non se disolven

facilmente na auga pero poden dar lugar a dispersións coloidais.

- Non posúen carácter redutor e non reducen o reactivo de Fehling.

- Non son cristalinos.- Non teñen sabor doce.

Clasificación dos polisacáridos segundo a estrutura:

- Homopolisacáridos.- Heteropolisacáridos.

Polisacáridos de reserva

- Constitúen formas de almacenamento de monosacáridos que ulteriormente poderán ser degradados para obter enerxía.

- Teñen enlaces α. - Hidrolízanse moi facilmente para liberar os

monosacáridos que os forman cando é preciso. - Como non son solubles en auga e non participan do

equibrio osmótico da célula, constitúen unha forma práctica de acumulación intracelular de glícidos.

Polisacáridos estruturais

- Son parte fundamental da maioría das estruturas esqueléticas dalgúns seres vivos como as plantas e os artrópodos, formando paredes celulares e exoesqueletos.

- Teñen enlaces β. - Son moi resistentes á hidrólise porque hai moi poucos

enzimas capaces de catalizar a rotura dos enlaces β.

Clasificación dos polisacáridos segundo a función:

Tema 2Amidón

Polisacárido de reserva propio dos vexetais. Acumúlase en forma de gránulos dentro das células: nos amiloplastos das células vexetais, sobre todo nas sementes, raíces e tallos. Tamén aparece nalgúns protistas.

Constitúe a principal fonte de glícidos da alimentación humana. É moi abundante nas patacas, cereais, legumes e pan. A súa hidrólise durante o proceso dixestivo, permite obter grande cantidade de glicosa.

O amidón é insoluble en auga fría pero en auga quente prodúcese a dispersión dunha fracción (amidón soluble) de xeito que os graos insolubles se inchan formando unha pasta denominada engrudo de amidón.

O amidón está formado por dúas moléculas: amilosa e amilopectina. A proporción entre estos dous compoñentes varía segundo o organismo no que se atope, pero como promedio a amilosa representa o 30% do seu peso, e a amilopectina un 70%.

A hidrólise do amidón é catalizada por dous enzimas: α-amilasa ou maltasa, que rompe os enlaces α-(1→4) α-dextrinasa ou R-desramificante que rompe os enlaces α-(1→6).

O resultado é dextrina (moléculas de ramificación), maltosa, isomaltosa e glicosa, quedando ao final só glicosa.

Tema 2Amidón

Amilopectina: constituída por α-D-glicopiranosas (polímero de maltosas tamén), formando unha cadea ramificada con unións (1→4) e (1→6). Estas últimas orixinan sitios de ramificación cada doce monómeros.

Amilosa: formada por α-D-glicopiranosas unidas mediante enlaces (1→4). É un polímero de maltosas que forman unha longa cadea sen ramificar. Adopta disposición helicoidal con seis monómeros por cada volta da hélice.

Tema 2Glicóxeno

Polisacárido de reserva dos animais e dos fungos e dalgunhas bacterias. Nas células do fígado e nos musculos estriados aparece en forma de gránulos visibles e moi abundantes. Está formado por maltosas (α- D-glicopiranosas) unidas mediante enlaces (1→4) e (1→6).

A súa estrutura é semellante á da amilopectina, aínda que con ramificacións máis abundantes (aproximadamente cada oito ou dez moléculas de glicosa). A hidrólise do glicóxeno é moi semellante á do amidón aínda que actúan outros enzimas específicos.

Os dextranos son polisacáridos de reserva semellantes ao glicóxeno que posúen os lévedos. Son α-D-glicopiranosas ramificadas, con enlaces moi variados (1→3), (1→2) e outros.

Tema 2Estrutura do Amidón e do Glicóxeno

Amilosa

Glicóxeno: cada tramo está formado por 8-10 glicosas α(1→4)

Amilopectina: cada tramo da cadea principal está formado por 12 glicosas α(1→4), e cada

brazo está formado por 24-30 glicosas α(1→4)

Tema 2Celulosa

É o compoñente maioritario das paredes celulares dos tecidos vexetais. É o constituínte principal de materiais de gran importancia económica como papel, madeira e algodón.

A celulosa é un polímero non ramificado da β-D-glicopiranosa, con enlaces (1→4), formado por longas cadeas de máis de 15000 monómeros. Estas cadeas dispóñense de xeito paralelo uníndose mediante enlaces por ponte de hidróxeno, dando agregados de organización e complexidade crecente chamados micelas, microfibriñas, macrofibriñas, e fibras.

O enlace β do seu enlace O-glicosídico faina resistente aos enzimas dixestivos da maioría dos animais. Só uns poucos microorganismos e algúns invertebrados son quenes de segregar celulasa, o enzima que hidroliza este enlace. Algúns animais como os termes e os rumiantes, teñen nos seus tractos dixestivos estes microorganismos como simbiontes, polo que poden dixerir a celulosa.

Unha micela contén 60-70 cadeas moleculares. Visible con microscopio electrónico.

Unha microfibriña contén 20 micelas. Visible con microscopio electrónico.

Unha macrofibriña contén 250 microfibriñas. Visible con microscopio óptico.

Unha fibra de celulosa contén 1500 macrofibriñas. Visible a simple vista.

Cadea monomolecular de celulosa

Tema 2Quitina

A quitina é o compoñente fundamental do esqueleto externo dos artrópodos, das cutículas e do recubrimento celular dos fungos.

A quitina é un polisacárido lineal formado por unidades de N-acetil-β-D-glicosamina, un derivado da glicosa. Os enlaces son de tipo (1→4), o que dá lugar a unha cadea semellante á da celulosa.

Os monómeros son moléculas de N-acetil-glicosamina

Dous monómeros, unidos por enlaces β(1→4) forman unha quitobiosa

Tema 2

PectinaCompoñente das paredes vexetais. Formada principalmente por un monómero derivado da galactosa. É abundante na mazá, na pera, a ameixa e no marmelo. Posúe gran poder xelificante que se aproveita para facer marmeladas.

Hemicelulosa Compoñente da matriz da parede celular dos vexetais. Contén aldopentosas: xilosa e arabinosa.

Agar-agarProducido polas algas vermellas, contén D e L-galactosa, e tamén ésteres sulfúricos delas. Usado na industria alimentaria como espesante en sopas, flans, etc, e na industria microbiolóxica como base para preparar medios de cultivo sólidos.

Mucopoli-sacáridos

Tamén chamados glicosaminoglicanos. Están formados por ácido glicurónico máis N-acetil-glicosamina ou N-acetil-galactosamina. Unidos a proteínas extracelulares forman os proteoglicanos. Exemplos: Ácido hialurónico que forma parte da substancia intercelular dos tecidos conxuntivo, sinovial e humor vítreo. Condroitina, que forma parte dos ósos, cartílaxes e o tecido conxuntivo. Heparina, que actúa como anticoagulante nos pulmóns no fígado e a pel.

Heteropolisacáridos e Heterósidos

Glicolípidos Formados por ceramidas e oligosacáridos complexos. Abundantes nas membranas celulares. Exemplos: cerebrósidos e gangliósidos.

Glicoproteínas

Formados por glícidos e unha fracción proteica. Exemplos:Mucoproteínas ou mucinas: lubricantes e antisépticos das vías respiratorias, dixestivas e uroxenitais.Glicoproteínas: como os aglutinóxenos do sangue, algunhas hormonas, e as estruturais das membranas celulares.Peptidoglicanos: forman parte das paredes bacterianas.

Os heteropolisacáridos están formados por dous ou máis monosacáridos diferentes ou derivados deles, como ácidos ou ésteres.

Os heterósidos están formados por unha parte glicídica e outra non glicídica. Son especialmente importantes como constituíntes das membranas celulares.