A

NA

YA

/HA

RIT

ZA

, S

.A.

Fis

ika

eta

Kim

ika

DB

H 4

. F

otok

opia

tzek

o ba

imen

a du

en m

ater

iala

.

1 Osatu testua honako hitz hauek erabilita: erdigune; unibertso; heliozentrismo; geozentrismo; izar.

-aren arabera, Lurra da unibertsoaren ;

ren arabera, berriz, Eguzkia da

erdian dagoena. Gaur egun, badakigu Eguzkia ez dagoela -

aren -an; aldiz, dauden mila milioi -etatik bat baino ez da.

2 Merkurioren bira-periodoa, lurreko urtetan, 0,24 bada, handik Eguzkiraino dagoen batez besteko distantzia, km-tan, honako hau izango da:

A. 5,90 107 km B. 5,91 107 km C. 5,79 107 km

Datua: 1 UA = 1,5 1011 m.

3 Arrazoitu honako esaldi hauek egia (E) ala gezurra (G) diren:

A. Eguzkia da unibertsoaren erdigunea.

B. Planetak, haien ibilbidean, abiadura konstantearekin higitzen dira.

C. Bi gorputzen arteko grabitazio-indarra beraien arteko distantziarekiko alderantziz proportzionala da.

D. Gaur egungo eredu kosmologikoak dio galaxiak elkarrengandik urruntzen direla azkartasun konstantean.

4 Osatu planeten datuei buruzko honako taula hau:

Planetaeguzkirainoko batez

besteko distantzia (ua)

eguzkirainoko batez besteko distantzia

(km)

bira-Periodoa (lurreko urteak)

Lurra 1 150 000 000 1

Marte 1,524

Jupiter 11,86

Urano 2,879 109

Izen-abizenak: ..............................................................................................................................................

Ikasturtea: .............................................................. Data: .......................................................................

Astronomia eta grabitazioa

90

5.PROBA

A

NA

YA

/HA

RIT

ZA

, S

.A.

Fis

ika

eta

Kim

ika

DB

H 4

. F

otok

opia

tzek

o ba

imen

a du

en m

ater

iala

.

5 Grabitazio unibertsalaren legearen adierazpen matematikoa honako hau da:

A. G = F M m

d2 B. F = G

M m

d2 C. F = G

M m

d

6 Badakigu RT = 6 370 km; MT = 5,98 1024 kg; G = 6,67 1011 N m2/kg2 dena. De-magun ez dagoela marruskadurarik. Kasu horretan, 1 500 km-ko altueratik erortzen uzten den objektu baten azelerazio grabitatorioa honako hau izango da:

A. 9,81 m/s2 B. 6,44 m/s2 C. 6,39 m/s2

7 Lotu jarraian aipatutako esaldi bakoitza unitatean ikasi dugun legeren batekin:

A. Bi gorputzen arteko erakarpen-indarra zuzenean proportzionala da haien masen

biderkadurarekiko. ...................................................................................................

B. Planetek Eguzkiaren inguruan bira egiten dute, orbita eliptikoak eratuz.

................................................................................................................................

C. Planeta batek Eguzkiaren inguruan duen bira-periodoaren karratua zuzenean

proportzionala da hark Eguzkiraino duen distantziaren kuboarekiko. .......................

8 Erabili 6. ariketatik behar dituzun datuak, eta adierazi Lurrak zenbateko indarrarekin erakarriko duen 500 g-ko masa duen eta 10 m-ko altueran dagoen gorputz bat:

A. 4 900 N B. 4,9 N C. 49 N

9 Adierazi irudiko elementuaren zer zenbaki dagokion termino hauetako bakoitzari:

Orbita eliptikoa

Afelioa

Perihelioa

Planeta

Izarra

Ekortze-eremua

10 Erabili 6. ariketako datuak, eta adierazi lurrazaletik 350 km-ko altueran orbitatzen duen satelite baten bira-periodoa, T, zein den:

A. T = 0 s B. T = 6 200 s C. T = 91,3 min

91

Nombre y apellidos: .....................................................................................................................................Izen-abizenak: .............................................................................................................................................

5. Ebaluazio-proba

1

2

2

5

6

3

4