afriga 113 edición en galego

P R O D U C I Ó N D E L E I T E

Nº 113A N O X X

Outubro - Novembro 2014

A F R I G AE S T A M O S E N W W W . R E V I S T A A F R I G A . C O M , F A C E B O O K E T W I T T E R

DOSSIER: RECRÍA MANEXO DA ALIMENTACIÓN EN XATAS LACTANTES DURANTE ÉPOCAS DE BAIXAS TEMPERATURAS

DIARREAS NEONATAIS EN XATOS SISTEMAS DE RECRÍA DE XOVENCAS DE SUBSTITUCIÓN EN ISRAEL

A INVESTIGACIÓN SOBRE A FERTIL IZACIÓN DAS TERRAS AGRARIAS NOS 125 ANOS DO CIAM

BADIOLA MORDOC LUBASCA, VACA GRAN CAMPIONA NACIONAL

CIGUÑUELA DONZEL 223 PELÚA, VACA GRAN CAMPIONA USÍAS HOLSTEINS

CARMEN-OTS, VACA GRAN CAMPIONA PRIM’HOLSTEIN ATLANTIQUE

P R O D U C I R L E I T E N O P A R A Í S O : O S A Z O R E S

afriga113_Portada_galego.indd 1 22/10/2014 13:08

pub_fontao_thos_galego.indd 2 22/10/2014 20:29

AFRIGA ANO XX - Nº 113

sumario 3

If you would like to receive Afriga magazine via e-mail write to us at:

Edita: AFRIGA, Asociación Frisona Galega. Xunta de Goberno de Afriga: PRESIDENTE, Juan Francisco Novo García. VICEPRESIDENTE, Fernando Couto Silva. SECRETARIA, Josefina Iglesia Andión. TESOUREIRO, Manuel Berdomás Tejo. VOGAIS, José Ramón Pazos Fondevila, José Rodríguez Berbetoros e José Mercador Fontenla.

Produce: TRANSMEDIA Comunicación & Prensa. DIRECTOR, Manuel Darriba. DIRECTOR EXECUTIVO, José Manuel Gegúndez. DIRECTOR DE ARTE, Marcos Sánchez. DESEÑO-MAQUETACIÓN, Marcos Sánchez, Martín Sánchez.COORDINACIÓN-EDICIÓN, Verónica Rodríguez Gavín. REDACCIÓN, Begoña Gómez Rielo.CORRECCIÓN LINGÜÍSTICA, Alexandra Cabaleiro Carro.FOTOGRAFÍA E REALIZACIÓN EN AFRIGA TV, Raquel Anido.Enderezo: Ronda das Fontiñas, 272, Entreplanta A. 27002 LUGO. Teléfonos: 982 221 278, 636 952 893, 610 215 366. Email: [email protected]. Web: www.transmedia.es

Administración: AGER Servicios Empresariais SL. Praza da Mercé de Conxo 1, 1º B. 15706 Compostela. Teléfono: 981 534 350. Email: [email protected]. Web: www.ager.com.es

Tiraxe: 13.500 exemplares

Depósito Legal: C-1.292/94 - Afriga non se responsabiliza do contido dos artigos e colaboracións asinados.

A F R I G AP R O D U C I Ó N D E L E I T E

A F R I G A . T Va primeira televisión on-line

especializada na produción de leite

Entra en www.revistaafriga.com/tv e accede a todos os contidos:

Síguenos en:

Reportaxes de explotaciónsReportaxes didácticasXornadas técnicasConcursos morfolóxicos Eventos internacionaisPoxas

Se desexa recibir a revista Afriga por correo electrónico escríbanos a:

Síganos tamén en Twitter e FacebookSíganos también en Twitter y FacebookFollow us on Twitter and Facebook

ou visite a nosa webo visite nuestra webor visit our web

Si desea recibir la revista Afriga por correo electrónico escríbanos a:

[email protected]

www.revistaafriga.com

CONVOCATORIASNacional de Conafe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12Concurso Usías Holsteins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16Día de Campo de Millo Forraxeiro do CIAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19Concurso da Becerra Selecta da Estrada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20Concurso de Gando de Tineo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21Space de Rennes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

PANORAMA INTERNACIONALGAEC Pautonnier Jamin (Bretaña, Francia) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28Producir leite no paraíso (Os Azores) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

EXPLOTACIÓNSan Cristóbal SC (Cabizuela, Ávila) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

ECONOMÍAEstatísticas lácteas e cotas: estimacións alternativas e razoadas . . . . . . . 46

PRODUCIÓNRengrati, unha ferramenta clave para a toma de decisións nas explotacións de vacún de leite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

MANEXOManexo da cama quente e o sistema alternativo de cama de compost para un mellor benestar animal do gando vacún de leite . . . . . . . . . . . . . 58

NUTRICIÓNControl da urea no vacún de leite mediante cambios na ración e na inxestión de aceites esenciais . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

DOSSIER: RECRÍAManexo da alimentación en xatas lactantes durante épocas de baixas temperaturas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78Diarreas neonatais en xatos: situación en Galicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86Aspectos clave nos sistemas de recría de xovencas de substitución. Experiencia en Israel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94

afriga113_Sumario_galego.indd 3 21/10/2014 21:11

laboreo y siembra

picadoras de forraje

carros mezcladores

forraje

rotoempacadoras y encintadoras

Tel. +34 982 227 165www.duranmaquinaria.com

Búscanos en

gama profesional

más completaLa

pub_duran_gama_A4_afriga109.indd 4 22/10/2014 08:42


PICADORAS DE FORRAJE NEW HOLLAND FRNUEVAS ENTREGAS

ANTONIO SALGUEIRO PÉREZPROPIETARIO DE SERVICIOS DE MAQUINARIA CASADIÑO SLBreixa (Silleda, Pontevedra)

“SI COMPRÉ ESTA PICADORA FUE POR EL BUEN SERVICIO QUE OFRECE LA EMPRESA PORQUE LOS LLAMAS A CUALQUIER HORA, DE DÍA O DE NOCHE, Y SIEMPRE ESTÁN OPERATIVOS”

¿Por qué te decidiste por esta máquina?Hoy en día las máquinas son todas buenas, aunque parar también paran todas, así que, si compré esta picadora fue, por un lado, por la buena amistad que tengo con Antonio Durán y, por otro, por el buen servicio que ofrece la empresa porque los llamas a cualquier hora, de día o de noche, y siempre están operativos.

¿Desde cuando la tienes?Desde el 19 de septiembre.

¿Qué uso le vas a dar?Hierba y maíz.

Si ya la has probado, ¿cómo fue la experiencia con la picadora? De momento hice 280 horas de rotor con ella [a 14 de octubre] y por ahora bien, estoy contento. El cambio con respecto a la que tenía, que era de otra marca, fue muy grande, pero también hay que tener en cuenta que era una máquina del año 98.

¿Influyó en tu compra que Durán Maquinaria Agrícola sea el distribuidor oficial de las picadoras New Holland en España?Digamos que hice una compra por servicio.

¿Conocías la empresa anteriormente a esta compra?Sí, mi padre ya era cliente desde principios de los noventa, desde cuando Durán cogió la importación de Pöttinger en España.

¿Qué otros aperos has comprado en Durán Maquinaria?Varios autocargadores.

Máquina vendida en colaboración con Tecnor Lalín

Antonio Salgueiro, a la derecha, junto al maquinista de la FR 500, Carlos Blanco Silva

PUBLIRREPORTAxE 5

publirreportaxe_Duran_castelan.indd 5 21/10/2014 13:51


JUAN ALBERTO FERNÁNDEZ CANCELAPROPIETARIO DE SERVIZOS AGRÍCOLAS E FORESTAIS JUANPereiras-Couso (Coristanco, A Coruña)

“YO NO CONOCÍA LA EMPRESA, PERO COMPAÑEROS MÍOS DE ESTA ZONA ME DIJERON QUE SON MUY CUMPLIDORES Y MUY FORMALES Y, BÁSICAMENTE, ESO ES LO QUE BUSCAS”

¿Por qué te decidiste por esta máquina?Tenía que comprar una máquina y, en la medida de lo posible, uno compra lo que le gusta. Pero, realmente, los motivos que me llevaron a decidirme por esta picadora, que es la primera que tengo, fueron la relación calidad-precio y el servicio de Durán.

¿Cuándo te la entregaron?El 1 de octubre.

¿Qué uso le vas a dar?Maíz y hierba; la compré con los dos cabezales.

Si ya la has probado, ¿cómo fue la experiencia? ¿Qué ratio de trabajo hizo?A día de hoy [13 de octubre] ya le tengo hechas 150 horas. De momento estoy contento con ella, va muy bien y estoy muy satisfecho. Es complicado hablar de ratios de trabajo porque depende de las características de la finca y de cómo esté el maíz, pero la rentabilidad es buena.

¿Influyó en tu compra que Durán Maquinaria Agrícola sea el distribuidor oficial de las picadoras New Holland en España?Sí, está claro, por la cercanía; de hecho, si el distribuidor fuera de Sevilla no la hubiera comprado. No obstante, yo no conocía la empresa, pero compañeros míos de esta zona me dijeron que son muy cumplidores y muy formales y, básicamente, eso es lo que buscas. Y conmigo, de momento, lo que tratamos fue genial.

Durán Maquinaria Agrícola es el distribuidor exclusivo de las picadoras de forraje New Holland en España

Juan Alberto Fernández, delante de su picadora New Holland FR 700

PUBLIRREPORTAxE6



Tel. +34 982 227 [email protected]

www.duranmaquinaria.com

Bús

cano

s en

ANTONIO FARIÑA GARCÍASOCIO DE TRABALLOS AGRARIOS SAN XULIÁNVioxo de Arriba-Luaña (Brión, A Coruña)

“LA VERDAD ES QUE SOLO MIRAMOS ESTA MARCA PORQUE EL VENDEDOR NOS OFRECIÓ UN CONTRATO TIPO RENTING QUE NOS INTERESÓ”

¿Por qué os decidisteis por esta máquina?Nuestra picadora tenía 10 años y queríamos cambiarla porque, al tratarse de máquinas con las que se trabaja a un nivel muy alto durante las campañas, siempre conviene tener equipos nuevos para evitar estar parados, aunque solo sea un par de horas. La verdad es que solo miramos esta marca porque el vendedor nos ofreció un contrato tipo renting que nos interesó.

¿Cuándo os la entregaron?La tenemos desde principios de septiembre.

¿Qué uso le vais a dar?La vamos a utilizar tanto para maíz como para hierba.

Si ya la habéis probado, ¿cómo fue la experiencia? ¿Qué ratio de trabajo hizo?La experiencia, en lo que va de campaña [entrevista realizada el 13 de octubre], está siendo perfecta. Aparte de no dar ningún fallo, la máquina está a la altura de las expectativas que pusimos en ella. El ratio de trabajo es difícil de calcular porque depende de la extensión de la finca, pero de media podríamos hablar de unas 2 ha/hora.

¿Influyó en vuestra compra que Durán Maquinaria Agrícola sea el distribuidor oficial de las picadoras New Holland en España?Es la primera vez que trabajamos con ellos y, por ahora, estamos contentos. La realidad es que fuimos a Lugo para comprar un cabezal y volvimos con una máquina, así que se puede decir que sí.

Miguel Sánchez Ordóñez es el maquinista de esta picadora FR 700

PUBLIRREPORTAxE 7



A XORNADA AGRARIA DE CAIXABANK REUNIU EN SANTIAGO DE COMPOSTELA 250 PROFESIONAIS DO SECTOR

A Xornada Agraria estivo presidi-da polo director xeral de Caixa-Bank, Juan Antonio Alcaraz, acompañado na inauguración

polo director territorial de CaixaBank en Galicia, Marc Benhamou, e a directo-ra xeral de Produción Agropecuaria da Xunta de Galicia, Patricia Ulloa. Na súa intervención, Alcaraz subliñou a impor-tancia do agro en Galicia: “Trátase dun dos eixes fundamentais da estrutura produtiva galega, ao dispor do 8 % das explotacións agrarias do país e empre-gar máis de 50.000 persoas”.

ESPECIALISTAS DE PRESTIXIO CaixaBank contou para o programa des-te día coa participación de Carlos Buxa-dé, catedrático de Produción Animal da Escola Técnica Superior de Enxeñeiros Agrónomos da Universidade Politécnica de Madrid, que disertou sobre a impor-tancia da man de obra nas explotacións agrarias do século XXI; Ramón Artime, presidente da INLAC, quen reflexionou sobre a organización interprofesional láctea e os retos aos que se enfronta o sector; e Ignacio Sánchez, presidente do Fondo Español de Garantía Agraria, que centrou a súa conferencia na transición do sector lácteo do país cara a un futuro sen cotas.

AGROBANKA celebración deste evento supuxo a presentación de AgroBank en Galicia. CaixaBank deseñou unha liña de nego-cio completa co obxectivo de potenciar o seu crecemento neste segmento. Baixo a marca AgroBank, a entidade financei-ra desenvolveu unha oferta específica que inclúe a especialización de oficinas e equipos, o deseño de produtos e ser-vizos á carta, o lanzamento dunha liña

de financiamento por 2.600 millóns de euros ou a organización de iniciativas como actividades ou xornadas técnicas.

Alcaraz resaltou a aposta de Caixa-Bank polo sector agrario co lanzamento de AgroBank: “Reforzamos a especializa-ción cunha liña de produtos que paquetiza as prestacións aos clientes e unha canle completamente tematizada ao redor do agro, con 15 oficinas AgroBank en Galicia, e reforzamos a innovación tecnolóxica con dispositivos que nos permiten asesorar o cliente na súa casa e completar incluso a contratación. Todo iso potencia a propos-ta de valor de CaixaBank para os clientes agrarios co obxectivo de ser a entidade líder do sector”.

EXPERTOS DO MUNDO AGRARIO COMPARTIRON OS RETOS, OS PROBLEMAS E AS PROXECCIÓNS DE FUTURO DO SECTOR LÁCTEO

No encontro, celebrado o 7 de outubro na capital galega co lema Horizonte 2020, presentouse a nova liña de negocio AgroBank.

Carlos Buxadé Patricia Ulloa, durante a charla sobre a PAC

Intervención do director territorial de Galicia de CaixaBank na inauguración

Publirreportaxe audiovisual en www.afriga.tv

PUBlIRRePoRtAxe8

AFRIGA113_publirreportaxe_caixabank.indd 8 21/10/2014 21:12

es una marca mundial de AGCO.

66MF 6600 ES EL MOMENTOT R A C T O R I M P O R T · B i r l o q u e , 8 6 · A C o r u ñ a · Te l . 9 8 1 1 7 7 7 1 4 · F a x 9 8 1 1 7 7 7 0 6

A CORUÑAM.A.LISTE VILLAVERDE, S.L.OrosoTel. 981681652MUIÑO SUMINISTROS, S.L.San SadurniñoTel. 981404515AGRÍCOLA CARBALLEIRA, S.L.PontedeumeTel. 981431899TALL. CASTELLANA, S.C.ArangaTel. 981789511DESIDERIO FACALCarballoTel. 981703288

LUGOAGROFORESTAL SAN ISIDRO, S.L.LugoTEL. 982207334TALL. FDO. RIVAS, S.L.CospeitoTel. 982520105AGRÍCOLA CADI, S.L.SarriaTEL. 982531187JULIO ALVITE GARCÍAPastorizaTEL. 982349341

MASIDE MAQUINARIA, S.L.BarallaTEL. 982363339CIAL. LEMOS EIRE, S.L.ChantadaTel. 982440274 TALL. LOUREIRORibadeoTel. 982128473

OURENSEDESAGRI, S.L.Quintela de CanedoTel. 988211274AGRÍCOLA SUÁREZXinzo de LimiaTel. 988461127

RED MF DE GALICIA Y ASTURIASPONTEVEDRAAGRÍCOLA MORAÑESAMorañaTel. 986553611MAXIDEZA, S.L.LalinTel. 986781468

ASTURIASJOSÉ MANUEL UZ ALBATineoTel. 985837060

pub_massey_galego.indd 9 18/10/2014 23:14

distribución material gandeiro

Gomas e camas para vacas

Limpezas automáticas

Estabulacións libres

Gomas e Camas para Vacas

Tubular Bovino

Limpezas Automáticas

Inclúe unha detección individual do animal (identificación) que nos permite detectar e analizar as zonas de repouso, os períodos / frecuencia das fases de repouso, tendo en conta os cubículos visitados.

Tempo de descanso demasiado longo, demasiado curto, anormalmente parcelado ou diferente do habitual poden ser síntomas da enfermidade, problemas de patas, temperatura etc. Co noso sistema podemos vixiar o animal e o software SMART MAT con conexión de procesamento de datos permítelle consultala en tempo real en todos os dispositivos dispoñibles: PC, Smartphone...

NOVIDADE MUNDIAL

Smart matMantas

Xestión do rabaño mediante un colchón intelixente

IMPORTANTES PREMIOS

INTERNACIONAIS

pub_dismagan_galego.indd 10 22/10/2014 15:48

distribución material gandeiro

Tubular Bovino

Polígono Industrial do Corgo, parcela 3, 27163 O Corgo (Lugo)Tfnos.: 671 485 702 (Toni) • 671 485 703 (Servizo Técnico)E-mail: [email protected] // web: www.dismagan.es

Distribuidor en Asturias: Almacenes Ladislao, S.L.Polígono El Zarrín, s/n. La Espina, 33891 Salas (Asturias)Tfnos.: 985 837 385 - 629 566 500

A AUTÉNTICA LIMPEZA ALEMÁ. NON COMPRE IMITACIÓNS

MÁIS DE 50.000 LIMPEZAS

INSTALADAS EN EUROPA

ARROBADEIRAS ESPECIAIS PARA CANLES

LIMPEZAS AUTOMÁTICAS DE CABLE

pub_dismagan_galego.indd 11 21/10/2014 20:22


convocatorias12

Este certame, organizado por Conafe coa colabora-ción de Ascol, xuntou 134 animais de 50 explotacións de Asturias, Cantabria, Castela-A Mancha, Galicia, Madrid e Navarra. As cántabras desempeñaron un papel destaca-do na primeira parte do concurso. Iessi Mascalese Lezna (Cudaña), que xa apuntou maneiras ao gañar a sección de xatas de 11 a 13 meses por posuír un “gran balance”, ser “moi completa” e moverse “sobre as mellores patas” da súa categoría, proclamouse xata campiona. Máis tarde, Tezani-llos Sid Regaliz (SAT Tezanillos) desfilou pola pista coas xovencas de 23 a 26 meses e impúxose como gran campio-na polo seu “moi bo conxunto”.

No campionato de vacas foi Asturias a autonomía con mellor representación. Os animais de Diplomada Badiola, habituais no podio do Nacional, lograron os postos clave: vaca nova campiona, con Badiola Mordoc Lubasca; vaca intermedia campiona, con Badiola Shottle Megadonna ET, e vaca adulta campiona, con Badiola Damion Koketa. As tres chegaron á gran final grazas á súa corrección, o cri-terio máis valorado polo xuíz. Tras a expectación levantada por Serrabassa e os aplausos coordinados do numeroso pú-blico asistente, Lubasca levou a palmada da vitoria.

O recinto feiral Luis Adaro de Xixón recibiu un outono máis criadores de toda España que se citaron para competir no Concurso Nacional da Raza Frisona. Unha gandería da casa, a asturiana Diplomada Badiola, conquistou integramente a final de vacas, coroada por Badiola Mordoc Lubasca como gran campiona. A composición do palmarés correspondeulle este ano ao xuíz catalán Jaume Serrabassa.

XXXV CONCURSO NACIONAL DA RAZA FRISONA. XIXÓN, 27 E 28 DE SETEMBRO

Badiola Mordoc Lubasca (esquerda), vaca gran campiona nacional, e Badiola Damion Koketa, reserva

Badiola Shottle Megadonna ET, vaca intermedia campiona

Badiola Damion Koketa, vaca adulta campiona

Tezanillos Sid Regaliz, xovenca gran campiona

Iessi Mascalese Lezna, xata campiona

AS VACAS DE BADIOLA VOLVEN AO PODIO

Consulta o vídeo na web www.afriga.tv

AFRIGA113_convocatorias_nacional_galego.indd 12 21/10/2014 21:13


13convocatorias

PALMARÉS

CATEGORÍA GAÑADORA GANDERÍA

XATAS DE 8 A 10 MESES Llera Ladd-P Bailarina Llera Her SC (Cantabria)

XATAS DE 11 A 13 MESES E XATA CAMPIONA Iessi Mascalese Lezna Cudaña (Cantabria)

XATAS DE 14 A 16 MESES Argomota Windbrook Diosa Casa Patrón SC (Asturias)

XATAS DE 17 A 19 MESES Badiola Acme Manoly Diplomada Badiola SL (Asturias)

XOVENCAS DE 20 A 22 MESES Manolero Braxton Tefne Ganadería Manolero SC (Asturias)

XOVENCAS DE 23 A 26 MESES, XOVENCA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA Tezanillos Sid Regaliz SAT Tezanillos (Cantabria)

VACA NOVA ATA 30 MESES Badiola Atwood Megandroid Diplomada Badiola SL (Asturias)

VACA NOVA DE 31 A 35 MESES, VACA NOVA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA Badiola Mordoc Lubasca Diplomada Badiola SL (Asturias)

VACA INTERMEDIA DE 36 A 41 MESES Badiola Alexander Merche Diplomada Badiola SL (Asturias)

VACA INTERMEDIA DE 42 A 47 MESES E VACA INTERMEDIA CAMPIONA Badiola Shottle Megadonna ET Diplomada Badiola SL (Asturias)

VACA INTERMEDIA DE 4 ANOS Gayere Chati G. Spirte 976-B Ganadería Inclán SC (Asturias)

VACA ADULTA DE 5 ANOS E VACA ADULTA CAMPIONA Badiola Damion Koketa Diplomada Badiola SL (Asturias)

VACA ADULTA DE 6 ANOS OU MÁIS Badiola Goldwyn Megate I ET Diplomada Badiola SL (Asturias)

VACA EN PRODUCIÓN DE MÁIS DE 50.000 KG Planillo September Sara Ganadería Planillo (Navarra)

MELLOR AUTONOMÍA Asturias

MELLOR RABAÑO Diplomada Badiola SL (Asturias)

MELLOR CRIADOR Diplomada Badiola SL (Asturias)

MELLOR MANEXADOR Agapito Fernández (Cantabria)

MELLOR GRUPO EXPOSITOR Clube de Xóvenes Gandeiros de Galicia




convocatorias14

A representación de Galicia veu dada no certame mor-folóxico polo gando de Casa Nova, Granxa A Costa, SAT A Campa e Sixto, da Coruña; Casa Capón, Casa Pozo, Gandeiría Cid e SAT Rey de Miñotelo, de Lugo; e Blan-co, Gresande SC, Manteiga SC, Rato SC, SAT Berdón e SAT Carballeiras, de Pontevedra. O grupo de Africor Pontevedra contou co patrocinio de Tecnor Lalín. Algúns dos exemplares levados por estas explotacións finalizaron as súas seccións entre os cinco mellor clasificados do cam-pionato.

Os rapaces do Clube de Xóvenes Gandeiros de Galicia tamén se luciron. Avelino Souto recolleu a distinción ao terceiro mellor manexador do concurso. Xa dentro do pro-pio campionato nacional de novos manexadores, Cristina Carro foi proclamada campiona júnior e Avelino subcam-pión nesa categoría, e José Manuel Sánchez converteuse no campión sénior, seguido de Águeda Capón como sub-campiona.

Nesta edición do concurso de Conafe tomaron parte ganderías das provincias da Coruña, Lugo e Pontevedra, con moi bo posto de Cid Goldwyn Griselda (Gandeiría Cid, Barreiros), segunda na sección de vacas adultas de 5 anos e finalista no campionato. Ademais, os manexadores galegos foron protagonistas.

XXXV CONCURSO NACIONAL DA RAZA FRISONA. XIXÓN, 27 E 28 DE SETEMBRO

Cid Goldwyn Griselda, 2.ª na sección de vacas adultas de 5 anos

Pozosaa Sid 3322 Barbie, 3.ª na sección de vacas novas ata 30 meses

Manteiga Shottle Luna, 3.ª na sección de vacas intermedias de 36 a 41 meses

A PRESENZA GALEGA NO NACIONAL

O Clube de Xóvenes Gandeiros de Galicia recibiu o premio ao mellor grupo expositor do Nacional



15convocatorias

TLM colabora cos gandeiros de Pontevedra

Polígono industrial "Lalín 2000" • Parcela C-2 • 36500 Lalín (Pontevedra)Telf:. 986 78 75 26 • Fax.: 986 78 76 05Averías: Ordeño, Frío y Productos Ganaderos: 619 11 92 62 (Horario no laboral)Averías: Maquinaría Agricola: 606 98 69 54 (Horario no laboral)Email: [email protected]

GEA Farm Technologies

Cristina Carro, campiona júnior de manexadores

O grupo de Pontevedra, encargado do terceiro mellor expositor

José Manuel Sánchez, campión sénior de manexadores

Finalmente, o equipo do Clube, formado por 10 mozos e dirixido por Bonet Cid e Pedro Saavedra, foi merece-dor dun novo premio creado este ano pola organización ao mellor grupo expositor, co que se valoraron o coidado dos animais e o compañeirismo. Na terceira posición situouse o expositor dos gandeiros pontevedreses.

Avelino Souto, 3.º mellor manexador do concurso



convocatorias16

VII CONCURSO MORFOLÓXICO USÍAS HOLSTEINS. DOS TORRES (CÓRDOBA), 18 DE OUTUBRO

Foto de familia coa vaca gran campiona, Ciguñuela Donzel 223 Pelúa Vistahermosa Windbrook Sofía, gran campiona de xovencas

López_Lunar Dúplex Ali, xata campiona

O mellor rabaño foi o presentado pola gandería Huerta Los Tobías

Atalayuela Xacobeo Silvia, vaca intermedia campiona

PaLMarÉsCATEGORÍA GAÑADORA GANDERÍA

XATAS DE 3 A 6 MESES López_Lunar Xacobeo Hiba Abouk López LunarXATAS DE 6 A 9 MESES E XATA CAMPIONA López_Lunar Dúplex Ali López LunarXATAS DE 9 A 13 MESES H.Tobías Sid Silvy Huerta Los TobíasXOVENCAS DE 13 A 17 MESES Valbuena Fever 109 Angélica Dehesa de ValbuenaXOVENCAS DE 17 A 21 MESES Valbuena Dude 100 Flor Dehesa de ValbuenaXOVENCAS DE 21 A 25 MESES, XOVENCA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA DE XOVENCAS Vistahermosa Windbrook Sofía VistahermosaVACAS EN LACTACIÓN ATA 30 MESES H.Tobías Megageno Shandy Huerta Los TobíasVACAS EN LACTACIÓN DE 30 A 36 MESES E VACA NOVA CAMPIONA Atalayuela Kampman Reinalda AtalayuelaVACAS EN LACTACIÓN DE 3 ANOS H.Tobías Delete Sory Huerta Los TobíasVACAS EN LACTACIÓN DE 4 ANOS E VACA INTERMEDIA CAMPIONA Atalayuela Xacobeo Silvia AtalayuelaVACAS EN LACTACIÓN DE 5 ANOS La Raya Chicago Frívola La RayaVACAS EN LACTACIÓN DE 6 ANOS, VACA ADULTA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA DE VACAS Ciguñuela Donzel 223 Pelúa CiguñuelaMELLOR RABAÑO Huerta Los TobíasMELLOR CRIADOR Huerta Los Tobías

O municipio cordobés de Dos Torres, pertencente ao val gandeiro de Los Pedroches, celebrou a noite do 18 de outubro o sétimo concurso morfolóxico de vacún frisón Usías Holsteins, no que participaron máis de 60 animais procedentes de 18 ganderías da zona.

O certame será recordado, un ano máis, pola súa espec-tacular e emocionante final, na que o xuíz Paulino Badiola elixiu a Ciguñuela Donzel 223 Pelúa, propiedade da gan-dería Ciguñuela, gran campiona de vacas. O título de xo-venca gran campiona foi para Vistahermosa Windbrook Sofía (gandería Vistahermosa); o de xata campiona, para

López_Lunar Dúplex Ali (gandería López Lunar), men-tres que os premios de mellor rabaño e mellor criador re-caeron na gandería Huerta Los Tobías.


CINCO GANDERÍAS REPÁRTENSE OS PREMIOS PRINCIPAIS

AFRIGA113_convocatoria_DosTorres.indd 16 22/10/2014 15:58

batidor dE purín. EspEcial para pozos dE arEna

batidor dE purín para punta dE pala o tElEscÓpica

disponEMos dE EncaMadoras arrastradas Y suspEndidas dE 1 M3, 1.7 M3 Y 2.2 M3

batidor cEntríFuGo

FabricaMos En 6, 7 Y 8.5 MEtros

astilladoras vErticalEs Y horizontalEs dE 8,10,12,15, 20 Y 25 tn.

Gradilla nivEladora para caMas dE arEna. dE 4 a 7 discos dE trabajo dEpEndiEndo dEl ForMato dE los cubículos

capacidad dE 3 a 5 M3. ManEjablE por tractorEs pEquEños

ENCAMADORA ARRASTRADA CON CENTRAL HIDRÁULICA

cortasilos En ancho dE1.60 M, 2.00 M, 2.30M Y con potro opcional

w w w . c o r b a r s l l . c o m

maQUINarIa aGrÍcola corbar, s.l. polígono industrial san julián de la vega, s/n

27614 sarria, lugo // E-mail: [email protected]. y Fax: 982 53 14 63 // www.corbarsll.com

VISÍTANOS O LLÁMANOS

tE harEMos una dEMostraciÓn

pub_corbar_02.indd 17 18/10/2014 12:58

Untitled-2 18 18/10/2014 13:03


19convocatorias

En primeiro lugar sucedéronse unhas charlas, que ini-ciou Sonia Pereira ofrecendo uns datos sobre a presenza do millo na superficie agraria útil de Galicia e realizando unha análise da composición da dieta e da calidade do leite nas explotacións de vacún.

A continuación, Laura Campo comentou o funciona-mento do banco de xermoplasma do centro, onde conser-van preto de 700 variedades locais de millo recollidas a mediados das décadas de 1970 e 1980 por toda a cornixa cantábrica. Estudan cales ofrecen mellores rendementos e multiplícanas sen alterar a súa composición química. Estas variedades non resultan tan produtivas coma os híbridos comerciais pero teñen unha alta variabilidade, son xeneti-camente dinámicas e caracterízanse pola súa rusticidade.

Ademais, traballan coas variedades comerciais, tal como informou María José Bande. A intención do CIAM ao

DÍA DE CAMPO DE MILLO FORRAXEIRO DO CIAM. ABEGONDO, 25 DE SETEMBRO

O Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM) organizou un novo Día de Campo de Millo Forraxeiro, unha xornada de portas abertas inaugurada polo director da entidade, Manuel López, e celebrada un ano máis co obxectivo de amosar o estado dos ensaios deste cultivo tan importante na alimentación das vacas de leite.

AGRICULTORES E TÉCNICOS COÑECERON DE PRIMEIRA MAN O TRABALLO DO CIAM CO MILLO

respecto é servir de intermediario entre quen compra e quen vende, por iso dispoñen de parcelas de ensaio en ca-tro áreas galegas diferentes (Sarria, Trasdeza, Ordes e A Mariña Oriental), nas que obteñen uns resultados de pro-dución e calidade que divulgan anualmente para que cada gandeiro poida escoller as variedades para sementar que mellor se adapten á súa zona (a actualización de 2014 está publicada no número 109 desta revista).

Por último, Jesús Moreno foi o encargado de facer a va-loración dos ensaios de híbridos con xermoplasma elite, o que lles permite conseguir híbridos superiores aos que se están empregando na actualidade; isto é, con calidade forraxeira para o ensilado e con alta biomasa para o uso como biogás.

Tras estas intervencións visitáronse os campos experi-mentais e de cruzamentos.


AFRIGA113_convocatorias_ciam_galego_02.indd 19 21/10/2014 21:20

AFRIGA ANO XX- Nº 113

convocatorias20

O 14 de setembro tivo lugar na Estrada (Pontevedra) a décimo sétima edición do Concurso Frisón, integrado na Feira da Becerra Selecta e no que participaron 73 animais pertencentes a 27 explotacións das comarcas do Deza, Tabeirós e Terra de Montes.

G.PEREIRA MccUTcHEN TENI ET PROCLÁMASE XOVENcA GRAN cAMPIONA NA ESTRADA

PaLMarÉscatEGorÍas GaÑaDora GanDErÍa

XATAS ATA 7 MESES Argelina Windbrook Lucera ArgelinaXATAS DE 8 A 10 MESES, XATA CAMPIONA E XOVENCA GRAN CAMPIONA G.Pereira McCutchen Teni ET PereiraXATAS DE 11 A 13 MESES Midón Chavela Fever MidónXOVENCAS DE 14 A 16 MESES A.Peniña Aiko Feliciana Roja PeniñaXOVENCAS DE 17 A 19 MESES Carballeiras Gold Chip Andrea CarballeirasXOVENCAS DE 20 A 22 MESES E XOVENCA CAMPIONA Carballeiras Dude Cóncava CarballeirasXOVENCAS DE 23 A 28 MESES G.Pereira Lautamic Laura PereiraMELLOR CRIADOR Gandería Pereira (Forcarei)

O encargado de xulgar a competición foi o xuíz na-cional de Conafe Santiago García Souto, o cal, despois de analizar con detalle as características morfolóxicas de cada femia, nomeou a frisona G.Pereira McCutchen Teni ET, propiedade da gandería Pereira (Forcarei), xata campiona e xovenca gran campiona do certame. Precisamente, esta granxa tamén conseguiu o título de mellor criador. O outro premio gordo, o de xovenca campiona, recaeu en Carba-lleiras Dude Cóncava, presentada pola gandería Carballei-ras, de Lalín.

A continuación, celebrouse o concurso de novos ma-nexadores, cuxos premiados foron Fátima Míguez (1.ª) e Celia González (2.ª), na categoría de entre 6 e 14 anos, e María Manteiga (1.ª) e Alejandro Carral (2.º), na de entre 15 e 20 anos.

G.Pereira McCutchen Teni ET, xata campiona e xovenca gran campiona

O premio de mellor criador recaeu na gandería Pereira

XVII cONcURSO DA BEcERRA SELEcTA. A ESTRADA (PONTEVEDRA), 14 DE SETEMBRO


Carballeiras Dude Cóncava, xovenca campiona

AFRIGA113_convocatoria_a estrada.indd 20 21/10/2014 21:20


21convocatorias

Lorenzo Talent Talento, unha frisona de 62 meses pertencente á gandería Lorenzo, converteuse na vaca gran campiona do certame de frisón de Tineo, celebrado no marco da vixésimo cuarta edición do Concurso de Gando.

XXIV CONCURSO DE GANDO. TINEO (ASTURIAS), 7 DE SETEMBRO

Lorenzo Talent Talento, vaca gran campiona

A GANDERÍA LORENZO RECOLLE O PREMIO GORDO EN TINEO

Outra femia que subiu ao podio foi Manolero Braxton Tefne, procedente da gandería Manolero, ao ser proclamada xovenca campiona e gran campiona. Nesta edición déronse cita preto de 90 animais chegados de 14 ganderías dos conce-llos de Xixón, Salas, Valdés e Tineo. O encargado de valorar os exemplares na pista foi o xuíz portugués Luís Mota.

Consulta o vídeo na web www.revistaafriga.com

Manolero Braxton Tefne, xovenca gran campiona

¿Necesita Novillas Frisonas?

AFRIGA113_convocatoria_Tineo_galego_02.indd 21 22/10/2014 15:59

A idea é que o asesor teña no seu móbil in-formación actualizada do rendemento da granxa do seu cliente. Permite preparar unha visita á granxa antes de realizala. Tamén pode permitir ver a evolución dunha decisión to-mada na visita anterior. Por exemplo, o nu-trólogo cambiou a ración de alimentación na última visita á granxa.

Tamén un asesor pode adiantar por iniciativa propia unha visita á granxa ao observar un empeoramento nos datos da granxa.

Podemos afirmar que T4C InHerd veu para quedar e temos a seguridade de que non hai volta atrás. Poder xestionar o noso negocio cun dispositivo que gardamos no noso peto ten infinitas vantaxes.

Coa mañá xa avanzada e co gandeiro xa na granxa chega o técnico de reprodución. A idea é ir observando as vacas xa inseminadas para confirmar a súa preñez. Que vacas son as que requiren este proceso? Dínolo a pan-talla do móbil. Como actuar cando o técnico me confirma ou non a preñez? Pois pulsando sinxelamente o botón adecuado: confirmar ou non confirmar.

Que é FarmVisit?

É unha aplicación dentro de T4C InHerd pen-sada para os asesores da granxa: nutrólogo, veterinario etc.

T4C INHERD. A XESTIÓN DO RABAÑO LELY NO MÓBILXestionar a granxa Lely dende o móbil é xa posible con T4C InHerd. Un deseño moi intelixente mostra realmente a información que o gandeiro necesita en cada momento. A aplicación FarmVisit permítelle ao asesor da granxa dispor dunha información moi gráfica do rendemento da explotación do cliente. Non haberá volta atrás, esta é a forma de xestionar as granxas e Lely volve ser pioneiro con esta iniciativa.

Que é T4C InHerd?

Ver un vídeo en Youtube, a mensaxería en WhatsApp ou navegar por Internet son tare-fas habituais nos teléfonos móbiles de hoxe en día. Tarefas que se realizaban sobre com-putadores agora realízanse sobre teléfonos de última xeración (Smartphone).

T4C é o programa de xestión do muxido Lely dende o computador. T4C InHerd é a versión de T4C para móbiles.

A gran vantaxe desta aplicación é poder xes-tionar a granxa en calquera momento e den-de calquera lugar.

Como é a súa utilización día a día?

Ao erguerse pola mañá, o gandeiro observa a pantalla do móbil. Primeiro centra a súa aten-ción na lista de atrasos. Observa varias vacas que aparecen habitualmente nesta lista polas mañás. Chaman a súa atención 2 vacas non habituais, 5106 e 4835.

Deseguido, o gandeiro pasa a observar a lista de vacas en celo e alí atopa a vaca 5106 (o celo é a razón do atraso no muxido). Ade-mais, préstalle atención ao gráfico que mos-tra que este animal está no momento óptimo para realizar a inseminación (zona verde). Debe apresurarse en chegar á granxa.

Outra lista que debe ser visualizada é a de saúde do ubre. E aí localizamos a 4835. O animal está a sufrir un proceso de mamite nun dos seus cuartos (a mamite é a razón do atraso no muxido). O gandeiro dende o móbil programa a separación do leite desta vaca para os próximos muxidos e fala co seu empregado para iniciar o tratamento con an-tibiótico do cuarto danado.

www.lely.com innovators in agriculture

EVOLVE.

ES14001-DE-advertisement-Frisona Espanola-210x297-TL.indd 1 31-Jan-14 09:19:30AFRIGA112_publirreportaxe_lely_galego.indd 22 22/10/2014 08:44

www.lely.com innovators in agriculture

EVOLVE.

ES14001-DE-advertisement-Frisona Espanola-210x297-TL.indd 1 31-Jan-14 09:19:30

AGROTEC ENTRECANALES SLLELY CENTER OUTEIRO DE REI27150 OUTEIRO DE REI (LUGO)Tel. + 34 609 85 77 [email protected]

A innovación ao servizo da gandería

O MELLOR SERVIZO O MÁIS PRETO POSIBLELely baséase no seu coñecemento das tecnoloxías máis avanzadas e das técnicas de diagnóstico máis recentes. Lely garante que só técnicos certificados interveñen no voso sistema de muxido automatizado.

AFRIGA112_publirreportaxe_lely_galego.indd 23 22/10/2014 08:44


convocatorias24

O período de incerteza actual, coa tendencia a unha maior mundialización, o embargo ruso, as crises sanitarias nalgunhas áreas xeográficas, a fin das cotas ou as interro-gantes sobre o futuro da PAC, marcou o programa deste ano, como non podía ser doutro xeito nun país e nunha rexión tan dedicados á produción láctea como son Fran-cia e Bretaña. Os organizadores do 28.º Space quixeron ser partícipes desta evolución e atenderon a preocupación existente por mellorar o rendemento das explotacións.

O TRABALLO A MEDIDAO “traballo a medida” para cada granxa e a súa importancia na estratexia empresarial foi o tema que se estivo analizando in situ na Plataforma de Investigación e Desenvolvemento deste ano. Uns actores caracterizados como gandeiros so-metéronse a un test sobre os problemas xerados no día a día para compartir co público os erros e os acertos máis frecuen-tes na súa resolución. Ao remate destes sainetes, expertos das Cámaras de Agricultura bretoas proporcionaron claves e medios para a organización das actividades e a xestión dos recursos humanos, na busca dun equilibrio entre a rendibili-dade técnico-económica e a calidade de vida.

O Salón Internacional das Producións Animais foi moi funcional este ano para os produtores de leite, que recibiron consellos profesionais sobre a organización do traballo e viron numerosas innovacións en produtos e servizos. Diso se trataba, tal como explicou o presidente do Space, Marcel Denieul: “O obxectivo é ofrecerlles aos gandeiros a gama máis ampla posible de todo o que necesitan para a súa granxa”.

XXVIII SPACE. RENNES (BRETAÑA), 16-19 DE SETEMBRO

Os sistemas de muxido e todo o material relacionado sempre ocupan un espazo preferente

O ministro de Agricultura francés, Stéphane Le Foll, inaugurou o Space en compañía de Marcel Denieul

Peza teatral da Plataforma de I+D sobre a organización do traballo

O SPACE MÁIS LEITEIRO


Verónica Rodríguez Gavín e Raquel Anido Enviadas especiais

AFRIGA113_convocatorias_space.indd 24 22/10/2014 18:44


25convocatorias

• ESPECIALISTAS EN TRANSFERENCIA EMBRIONARIA IN VIVO E IN VITRO

• Laboratorio móbil autorizado para exportación• Servizo en toda España e Portugal (leite e carne)• Preñar vacas difíciles? Transferencia embrionaria

terapéutica• Embrións dispoñibles con sistema de xestación

femia garantida

• RAZA HOLSTEIN: OS MELLORES PEDIGREES NO NOSO CATÁLOGO.• WAGYU, BROWN SUISSE, FLECKVIEH, ANGUS, PUSTERTALER

SPRINZEN…• AÍNDA NON TEN SEGURO NA SÚA EXPLOTACIÓN? Pídanos presuposto sen compromiso. Financiamento

total sen custo adicional.• RAZA BLONDA: a eficiencia cárnica por excelencia.

Embrións e animais vivos dispoñibles

Distribuidores exclusivos de

PONDEROSA HOLSTEINS para España e Portugal

Tel. 981 791 843 • 649 239 488

ANGUS, a raza chamada a liderar o mercado de carne de calidade

VENDA D

E ANIM

AIS

HOLS

TEIN

.

Nac

iona

is. I

mport

ados.

Xatas

, xove

ncas

pre

ñadas

ou va

cas

parid

as.

Fina

ncia

men

to.

[email protected]@embriomarket.commóbil 636 977 610

[email protected]@embriovet.esmóbil 649 809 064

[email protected]óbil 616 138 613

Toda a información que

necesitas:

Distribuidores oficiais para España: Blond d’Aquitania

www.embriomarket.com

[email protected]

Foto de familia dos empresarios galardoados no Innov’Space

Colchóns intelixentes merecedores dun premio á innovación

Entre os aspectos clave sinalados atópanse: 1) facer un diagnóstico da situación (tarefas, tempo empregado nelas, man de obra dispoñible e obxectivos da empresa); 2) es-tudar as posibles accións para levar a cabo (investimentos, contratación de persoal, reorganización, modificacións de técnicas e cambios no sistema) e 3) medir os impactos de-sas accións (laboral, económico e sobre a vida privada).

OS PRODUTOS INNOVADORESPrecisamente, un dos aspectos que contribúe a axilizar o funcionamento das ganderías é o emprego de novas tec-noloxías aplicadas. A gala do Innov’Space 2014, celebrada no transcurso da velada dos expositores, serviu para pór de relevo ese tipo de innovacións. Recolleron o seu premio 49 empresas, escollidas por un xurado entre 166 candidaturas, as cales estiveron debidamente sinalizadas nos pavillóns

con 1, 2 e 3 estrelas durante a feira. Os preditores xenómi-cos do servizo de xenotipado de femias de Genes Diffu-sion, o método de calibración por software dos contadores do leite de Delaval ou os colchóns con sensores de control de Bioret Agri foron algúns dos galardoados relacionados co mundo bovino.

O DEBATEOutro dos lugares nos que se falou da conxuntura actual foi a sala de conferencias. Cómpre destacar as charlas organi-zadas polo Instituto da Gandería (Idele) sobre o estado do mercado e as posibilidades de desenvolvemento internacio-nal do sector, así como a ofrecida pola Interprofesional Lác-tea francesa acerca de como anticiparse ás mamites.




convocatorias26

Carmen-Ots, vaca gran campiona Prim’Holstein Atlantique

Vacas Pie Rouge

Este ano organizouse a primeira poxa multirracial

Polo Club Internacional pasaron delegacións de Turquía, Corea do Sur, Burkina Faso, Paquistán ou Ucraína, entre outras moitas

O Space acolleu a presentación de Evolution International

Das 1.427 empresas expositoras, 457 eran internacionais

A superficie ao aire libre reservada á maquinaria aumenta cada ano

O CONCURSO PRIM’HOLSTEIN ATLANTIQUENo Space tamén houbo espazo para o entretemento. O ring estivo reservado o día 18 aos preto de 170 criadores de gando frisón inscritos no Concurso Prim’Holstein Atlantique, que rematou coa emotiva elección dunha vaca moi coñecida nos certames morfolóxicos da zona, Carmen-Ots, como gran campiona. Trátase dunha filla de Goldwyn, procedente da SCL Ferme D’Autes (Criquiers), elixida ademais vaca adul-ta campiona e mellor ubre e preparada polo catalán Quim Serrabassa. A decisión do xuíz Roger Frossard foi aclamada polos numerosos asistentes das bancadas e acompañada por un entretido xogo de luces e música.

A XENÉTICA E A XENÓMICAEsta edición reflectiu igualmente as novidades en xenéti-ca e xenómica. Por exemplo, celebrouse por primeira vez a Genomic Elite, unha poxa multirracial, organizada coa colaboración do Grupo Evolution, na que se puxo á venda o mellor das razas Prim’Holstein, Normande, Pie Rouge e Parda, e desenvolveuse o II Open Space Evolution para mostrar os avances da xenómica.

AS OUTRAS RAZAS BOVINASResulta difícil levar a conta do gando vacún que estivo á vista na “granxa do Space” e que durante os catro días to-mou parte en campionatos, poxas e presentacións de des-cendencias. A organización cifrou en 350 o total de vacas leiteiras, e en 700 o total de cabezas, incluíndo tamén ove-llas, cabalos e cabras.

O pavillón 1 do recinto, un dos que adoita congregar máis público, estaba estruturado por razas e cada unha dispuxo de posto propio para que os visitantes puidesen documentarse. Ao coidado destes animais de alta calidade xenética estiveron 38 vaqueiros e 25 traballadores en prác-ticas, ademais de persoal das unidades de selección.

AS CIFRAS DA FEIRAO salón non só está especializado no vacún de leite, senón que teñen cabida o sector do vacún de carne, o caprino, o ovino, o avícola e o equino. Chegou a situarse hoxe en día como o segundo salón mundial da produción animal, e es-tas son as cifras nas que se apoia o título: unha superficie de máis de 68.000 metros cadrados, que inda este ano se in-crementou en 500 m2 máis para a exposición ao aire libre; 1.427 stands, dos cales 427 eran internacionais, e 114.728 visitantes, dos que 13.350 viñan de ata 118 países diferen-tes. En definitiva, aumentou a oferta de anos anteriores e aumentou o público, polo que os organizadores repetirán Space en Rennes do 15 ao 18 de setembro de 2015.



ANIMAIS DE 1º E 2º PARTO

ANIMAIS VENDIDOS EN POXAS ANTERIORES:

• OuteiroFinalCut Bohemia MB-88 3º P. 7ª xeración MB ou EX Vendida a Gandería Xusto

• OuteiroFinalCutSisi MB-88 3º P. Vendida a SAT Teixeiro

• OuteiroDarterAncoraMB-85 2º P.4 xeracións MB Vendida a Gandería Sinesio

• OuteiroMillionVita MB-86 1º P. Vendida a Gandería Sinesio

• OuteiroTunnoKeyty MB-85 1º P.3ª xeración MB Vendida a Gandería Sinesio

• OuteiroTunnoBaltica MB-85 1º P.6ª xeración MBVendida a Gandería Roxelo

• OuteiroAshlarBokeria BB-84 1º P. Filla de O Final Cut BohemiaVendida a Gandería Fermín

pub_poxaOuteiro_galego.indd 27 22/10/2014 15:45


panorama internacional28

control leiteiro e, daquela, visitante asiduo das explota-cións da zona. Logo, o seu gusto por “ter os pés na terra” fíxolle deixar atrás a burocracia, un cambio do que non se arrepinte: “Prefiro estar no campo e producir leite que estar nunha fábrica”, apunta. Despois dunhas prácticas de seis meses e de montar en 2003 a súa propia gandería, en 2007 recaeu nesta GAEC, onde está a aplicar os coñece-mentos adquiridos na súa etapa de controlador. De feito, el é o responsable da produción, coa axuda de Bertrand, mentres que Samuel se encarga dos cultivos agrícolas e da maquinaria.

Jamin é unha GAEC con tres socios, cuxos apelidos lle dan nome: os irmáns Bertrand e Samuel Pautonnier e Laurent Jamin, que se asociou a eles hai sete anos e quen nos guiou na visita a esta granxa situada nunha rexión con moito potencial gandeiro.

A historia laboral de Laurent está vinculada á gandería dende dous puntos de vista. Primeiramente foi técnico de

“ QUEREMOS UN ANIMAL QUE PRODUZA O SUFICIENTE E QUE TEÑA UN VALOR ECONÓMICO POR SE DECIDIMOS VENDELO”Laurent Jamin cambiou o seu traballo de controlador leiteiro para coller as rendas dunha explotación na que o obxectivo é a autosuficiencia e un dos medios para conseguila, o investimento en xenética.

Laurent Jamin, copropietario, coas vacas de produción acompañado por un técnico de Evolution

GAEC PAUTONNIER JAMIN. CHÂTILLON-EN-VENDELAIS (RENNES, BRETAÑA)


Verónica Rodríguez Gavín e Raquel Anido Enviadas especiais

AFRIGA113_panorama_internacional_rennes_galego.indd 28 22/10/2014 20:28


29panorama internacional

PRODUCIÓN LEITEIRAA cota é de preto de 900.000 litros e a media de produción anual está nos 9.500-10.000 litros (uns 30,2 l/vaca/día), cunha media de 7,5 lactacións e unhas taxas de 40 de graxa e 34 de proteína. O reconto de células somáticas alcanza as 200.000, pero asegura que o teñen controlado porque as vacas con RCS altos están identificadas e poderían baixár-llelos. Ao respecto, Jamin indica que lles están mudando o tratamento; queren reducir o uso de antibióticos e para iso están probando os aceites esenciais.

Tel. (+34) 985 303 752 – www.easy-covering.com P. de Somonte, c/Mª Glez. La Pondala nº 41, C.P. 33393 Gijón

(Asturias)

Naves Ganaderas, Almacenes y Cobertizos

Gran aislamiento · Ventilaciones Automáticas · Mejores Condiciones interiores

· AHORRO DE HASTA UN 90% EN CIMENTACIÓN

· MENOR ESTRÉS TÉRMICO

EASY-COVERING

Vila-Rodeiro (Pontevedra) Guadalajara

Nave para 150 vacas en ordeño Almacén de grúas y camiones

O rabaño consta de 110 vacas, das que 105 son de muxi-dura. Os animais están divididos en tres lotes: de preparto, de vacas secas e de produción. Algunhas vacas non secan ben, polo que, segundo a tempada, poden ir ao lote de pre-parto; tamén entran neste lote en función do peso corporal, así que se están máis gordas pasan ao pasto para que a flora microbiana se vaia adaptando e perdan as graxas.

No inverno adminístranlles 40 kg de silo de millo, 5-7 kg de alfalfa, 300-500 gramos de palla de colza, 10 kg de remolacha forraxeira, 1 kg de concentrado líquido, 3,5 kg de torta de colza e 1 kg de corrector (proteína bypass). O pastone achéganllelo como complementación individual, vaca a vaca, cun tope de 2 kg por vaca e día. Para as vacas de produción, o concentrado componse de 2/3 de pastone e 1/3 de proteína bypass ata confirmar a xestación. Unha vez que se confirma, a administración vai depender do nivel da produción; se teñen moito leite, e o estado corporal das vacas é o correcto, continúan.

No caso das xovencas, a alimentación baséase en feo de her-ba e mais millo húmido de concentrado, o que lles permite que estean “sas, con ubres con poucas graxas que entran en produción facilmente”. Entre as tres semanas e o mes antes do parto reciben un cuarto da dieta das vacas de produción.

Unha das metas desta GAEC é ser completamente autó-noma, non depender do mercado de alimentos, senón da terra: “Hai explotacións de trinta vacas por aquí que son autosufi-cientes e subsisten, son rendibles”, pon de exemplo Jamin.

GAEC PAUTONNIER JAMIN. CHÂTILLON-EN-VENDELAIS (RENNES, BRETAÑA)

Lote de vacas secas. O gando adoita pastar dende principios de abril ata novembro, primeiro só de día e logo tamén pola noite


AFRIGA113_panorama_internacional_rennes.indd 29 22/10/2014 07:29



Eles posúen unha superficie agraria de 130 hectáreas, das cales 20 se localizan nos arredores da granxa e as demais se atopan esparexidas nun raio de 4 quilómetros. Os cul-tivos maioritarios son o millo, plantado en 50 ha (35 para o silo e o resto para pastone) e o feo, en 35 ha, seguidos da alfalfa e da remolacha. O rendemento do primeiro adoita aproximarse ás 15 t de MS, inda que está sendo un ano de moito millo e contan con chegar ás 18. O rendemento da alfalfa tamén é bo, de entre 10 e 12 t de MS, polo que van aumentar a extensión desta e doutras leguminosas co fin de lograr unha dieta máis variada.

Segundo nos comenta, cando era controlador traballaba nunha zona de produción bastante extensiva, polo que ao montar a súa primeira gandería, malia que dispoñía dun terreo de 40 ha cunha carga gandeira de 1 vaca/ha, optou por un sistema intensivo e por ter as pradeiras de raigrás con trevo branco e millo durante todo o ano.

A ración leva millo, alfalfa, palla de colza, remolacha, concentrado líquido, torta de colza e corrector

CULTURA DE VENDA“Queremos un animal que produza o suficiente e que teña un valor económico por se decidimos vendelo”, di Jamin. Están investindo en xenética para poder comercializar proximamente os animais no mercado interior, o que cons-tituirá un piar económico da explotación. Forman parte do Grupo Evolution, que os prové do 100 % da xenética e os asesora na selección de touros.

Os obxectivos de selección na granxa son unha excelente produción, en primeiro lugar, e un bo ubre e unhas boas patas, en segundo lugar; finalmente, danlle importancia á morfoloxía funcional (capacidade corporal, de inxes-tión…). Na cabana contan con primeiras familias, nais de sementais que viven coas demais vacas, no mesmo ambien-te e coas mesmas condicións.

Fanlles sincronización de celo a todas as xovencas, ás que lles controlan o peso cada trimestre, e a primeira insemina-ción é aos 400 kg de peso vivo, cunha porcentaxe de acerto do 45 % (do 62 % na segunda inseminación). A taxa de concepción sitúase en 1,5 por preñez (1,8 para o conxunto do rabaño) e o primeiro parto prodúcese aos 24-26 meses. Ademais, empregan seme sexado nas vacas.

O FUTUROLaurent móstrase optimista, cre na produción e cre que ten futuro en Europa, pero advirte que “non é o Nadal”. A súa GAEC entrégalle sempre o leite á cooperativa de recollida Agrial e a remuneración é “boa, correcta”; en agosto, o prezo base acadou os 395 €/1.000 l, non obstante, afirma que para os veciños, que lles venden a empresas privadas, resultou máis baixo. Non ten unha visión do prezo do leite a longo prazo, inda que van mirar o custo de produción e como se valoriza o leite en comparación con este custo. No seu caso van “paso a paso” porque hai moitos cambios no sector e, malia que reali-zan investimentos, as contas están saneadas.

Actualmente encóntranse inmersos na ampliación do es-tablo para aumentar o rabaño ata as 130 vacas e así produ-cir máis leite cando se suprima a cota láctea, xa que Agrial llelo vai recoller (tras a sinatura dun convenio con outras cooperativas leiteiras) e o outro factor limitante, o medio-ambiental, non lles afecta porque a finca non ten unha pre-sión demasiado forte de nitróxeno.

O plan a curto prazo é ter as vacas máis tempo estabuladas para evitar unha presión excesiva nas pradeiras cando aumente o número de cabezas

Finca co lote de preparto e, ao fondo, as instalacións

Están ampliando o establo cun plan de mellora que lles cobre o 10 % do valor da obra

O muxido fano nesta sala de 2x8 paralela


AFRIGA113_panorama_internacional_rennes.indd 30 22/10/2014 07:30



A PRODUCIÓN EN DATOS O arquipélago dos Azores representa preto do 32 % da produción láctea de Portugal, con 541.734.014 litros, dos cales 351.073.541 se recollen na illa de São Miguel, que conta con 1.528 explotacións e 36 vacas de media en cada unha delas. A superficie agraria media, incluíndo pasto e cultivos forraxeiros, é de 6,8 hectáreas.

São Miguel ten aproximadamente 55.000 vacas, das que preto do 28 % está en control leiteiro, cunha media de 8.000 kg aos 305 días. Nos últimos anos existiron explota-cións que alcanzaron 11.500 kg aos 305 días e verificouse a aparición aos 305 días de primeirizas con límites máximos de 14.200 kg e de multíparas con 19.100 kg. A UTA media por explotación é de 0,9 persoas.

Malia que puntualmente existen cruzamentos con Jer-sey, Montbéliard e Sueca Vermella, a Holstein Frisia é, sen dúbida, a raza maioritaria, cunha representación que chega case ao 98 % do efectivo leiteiro. Esta raza é a que presenta maior adaptabilidade á rexión, tendo en conta as difíci-les condicións climáticas e orográficas, a estrutura agraria existente ou o manexo utilizado, polo que é coa que se con-segue obter un maior rendemento para as explotacións.

PRODUCIR LEITE NO PARAÍSO

No destino turístico dos Azores tamén hai vacas, e moitas. A produción leiteira é un piar moi coidado e potenciado na economía destas famosas illas atlánticas que, ademais de volcáns e de mar, teñen pasto.

En toda a illa de São Miguel só existe unha decena de explotacións con vacas estabuladas

José Manuel Gegúndez e Raquel Anido Enviados especiais

AFRIGA113_panorama_internacional_azores_galego.indd 32 22/10/2014 18:44


33panorama internacional

MODO DE TRABALLOAs vacas están sempre nos prados; en toda a illa de São Miguel só existe unha decena de explotacións con vacas estabuladas. Son vacas nómadas que se van cambiando de finca na busca de pastos. Para o traslado do gando é habitual que o gandeiro dispoña de carros de transporte de animais que poden engancharse ao tractor ou á carri-ña. Os gandeiros tamén teñen unha unidade móbil de muxido que van trasladando de finca cando mudan as súas vacas. Esta unidade conta cun comedeiro para penso que serve de reclamo para que as vacas se acheguen para ser muxidas. O circuíto de muxido é un remolque sobre o que está montada a instalación, o que permite cambia-lo de lugar. O leite que se obtén pásase directamente ao

O leite que se obtén do muxido pásase directamente ao tanque que leva o gandeiro na carriña

tanque que se leva na carriña; posteriormente, o gandeiro transpórtao ao punto de recollida ou directamente á cen-tral láctea.

A maiores dos pastos, é habitual a recollida de herba, tanto en silo coma seca, e nos últimos anos empezou a uti-lizarse o silo de millo. Os devanditos alimentos son sub-ministrados aos animais en comedeiros nas propias fincas onde pastan.

Ao estar os animais en liberdade, vese con frecuencia en todas as fincas un semental acompañando o rabaño, co cal se lles dá saída aos machos de alto valor xenético que nacen nas explotacións que coidan con máis dedicación a xenética.

AFRIGA113_panorama_internacional_azores_02.indd 33 22/10/2014 06:43



COMERCIALIZACIÓN DOS DERIVADOSOs principais produtos derivados dos lácteos son os queixos típicos dos Azores (São Miguel e São Jorge, prin-cipalmente), o queixo tipo Flamengo e outros; manteiga, leite UHT e leite en po, cuxo destino é sobre todo Portugal continental, que acada o 80 % do mercado. No entanto, existe un mercado emerxente que provén dalgúns países de África (Angola ou Marrocos) e de Europa, ademais do de-nominado “mercado da saudade”, conformado por Estados Unidos e Canadá, onde viven moitos emigrantes orixina-rios dos Azores.

A COOPERATIVA UNIÃO AGRÍCOLAEntre as actividades que desenvolve a Cooperativa União Agrícola salienta o aumento progresivo de todo o acompa-ñamento técnico nas áreas de apoio aos agricultores, esen-cial para o aumento da competitividade das explotacións agropecuarias, a celebración de varios protocolos, como o feito coa Asociação Portuguesa de Criadores de Raça Frísia, no ámbito da adhesión ao libro xenealóxico, a for-mación e información aos seus asociados das máis recentes actualizacións do sector, onde destaca a realización de cur-sos de formación e coloquios, así como a publicación do xornal Agricultor 2000 e da revista anual Genética.

Esta cooperativa é unha das maiores institucións de ca-rácter asociativo do país, a cal lles proporciona aos seus asociados un gran número de servizos, coma contabilidade agrícola, control leiteiro, inseminación artificial, transfe-rencia de embrións, podoloxía, servizos xurídicos, servi-zo de proxectos e apoio aos agricultores e mais asistencia médico-veterinaria, que garanten a saúde e a reprodución das explotacións.

OS PRINCIPAIS PRODUTOS DERIVADOS DOS LÁCTEOS SON OS QUEIXOS TÍPICOS DOS AZORES (SÃO MIGUEL E SÃO JORGE, PRINCIPALMENTE), O QUEIXO TIPO FLAMENGO E OUTROS; MANTEIGA, LEITE UHT E LEITE EN PO, CUXO DESTINO É SOBRE TODO PORTUGAL CONTINENTAL

Descarga de leite na central láctea. Tamén o descargan en puntos intermedios de recollida

O circuíto de muxido está montado sobre un remolque, o que permite cambialo de lugar

A herba e o silo de millo sonlles subministrados directamente nas fincas


VEA STRIGOSAPratex R1

www.rocalba.com Expresión vegetal

MESTURAS FORRAXEIRASAmplo catálogo de fórmulas adaptadas a distintos usos e terreos

Forraxescon nome

propioVEA STRIGOSA

Pratex R1

www.rocalba.com Expresión vegetal

MESTURAS FORRAXEIRASAmplo catálogo de fórmulas adaptadas a distintos usos e terreos

Forraxescon nome

propio

pub_rocalba_galego.indd 35 20/10/2014 08:58



O prezo do solo é alto e a dispoñibilidade de terras é escasa pola alta carga gandeira

A superficie agraria media, incluíndo pasto e cultivos forraxeiros, é de 6,8 hectáreas

Decantáronse pola raza frisona porque é a que mellor se adapta á difícil orografía da zona

A través do servizo de apoio á calidade do leite, a en-tidade axuda os produtores a tomar medidas curativas e preventivas no manexo da explotación, o cal permite que poidan mellorar a calidade do leite producido. Nos últi-mos anos incrementouse o servizo agronómico, co que os técnicos se encargan de aconsellar sobre as sementeiras, a nutrición vexetal e outros asuntos relacionados.

A Cooperativa União Agrícola/Associação Agrícola de São Miguel está composta por gandeiros de leite (o 90 % dos socios), gandeiros de carne e agricultores.

Posúe unha fábrica de pensos que ten unha cota de mer-cado do 65 % nas vacas leiteiras e un recinto feiral, ademais de comercio de fertilizantes, máquinas de muxido, tracto-res, máquinas agrícolas, equipamentos forraxeiros, todos os utensilios necesarios para a actividade agrícola, taller e, recentemente, construíuse un novo conxunto de almacéns, esenciais para o funcionamento de toda a área comercial e da nova fábrica de pensos.

Cabe destacar que dentro das instalacións da coope-rativa existe un restaurante, no cal comercializan como prato estrela a carne de vaca vella previamente macerada en cámara. Este restaurante é un dos referentes gastronó-micos da illa e a súa visita recoméndase en todas as guías turísticas.

A Cooperativa União Agrícola CRL tivo un volume de negocio en 2013 de preto de 45 millóns de euros, polo que se erixe coma unha das 20 maiores empresas da rexión. Desta forma convértese nun piar fundamental na mellora dos custos dos factores de produción na illa de São Miguel e dos Azores, onde as dúas institucións lles dan emprego a 240 persoas.

O ARQUIPÉLAGO DOS AZORES REPRESENTA PRETO DO 32 % DA PRODUCIÓN LÁCTEA DE PORTUGAL, CON 541.734.014 LITROS


1ª de Sección 9-12 meses Verona

Dairy Show 2014

Pru

ebas

ANAFI

agosto

2014

IN DIS C U TIBLE

LÍDER

Manuel Rei ja 610 526 785 - Noel Balsa 619 760 916 - Alberto Lamas 680 115 019 - José Baña 636 515 [email protected] ~ w w w . s e m e n z o o . i t

Distribuidores en Galicia:

pub_semenzoo.indd 37 22/10/2014 06:50



As instalacións abranguen unha fábrica de pensos e un recinto feiral

PAIXÓN POLA XENÉTICAOs produtores azorianos sempre tiveron unha enorme pai-xón pola xenética, polo que a Cooperativa União Agrícola ten unha particular atención nesta área. Os produtores son moi esixentes na selección dos touros para a súa explotación e sempre utilizan animais top, na procura de que manteñan o equilibrio entre a boa produción e o alto tipo. Utilizan touros que teñen bos índices de lonxevidade, que sexan po-sitivos en ubres e intentan que tamén sexan positivos en leite, aínda que os teñen usado negativos en leite. Nos úl-timos vinte anos foron utilizados sementais coma Golden-Oaks ST Alexander, Canyon Breeze Allen, Fustead Emory Blitz, R-E-W Buckeye, Breeze Storm Atom Canyon, Er-bacres Damion, Regancrest Dolman, Sildahil BW Dutch Boy, Crackholm Fever, Alzi Juror Ford, Willow-Marsh-CC Gabor, Be-Ware Juror Geno, Braedale Goldwyn, Henhessen Hiicrest, Summershade Igniter, Summershade Inquirer, Gillette Jordan, Bernardis Joko Maya, Carol Prelude Mtoto, Comestar Outside, Glenn-Ann Palermo, Duncan Progress, Startmore Rudolph, Gen-Mark Stmatic Sanchez, Pursuit September Storm-RC, Comestar Stor-matic, Ladino Park Talent-IMP, Towerview-Acres Talis-man, Rietben Tee Off ou Hartline Titanic.

Máis recentemente, os produtores micaelenses están a utilizar touros como Maple-Downs-I GW Atwood, De-Su 521 Bookem, Regancrest-GV S Bradnick, O-Man End-Story, Plushansky Farsano, Lars-Acres Felices Favre, Comestar Lauthority, Velthuis Let IT Snow, Long-Langs Oman-O-Man 2, Zani Bolton Mascalese, Ensenada Ta-boo Planet, Gillette Windbrook, Monument Impression, Sildahl Jett Air, Gen-I-Beq Brawler, Comestar Lavan-guard e O-Bee Krusader.

aFecciÓn aoS concUrSoS morFolÓXicoS

Nunha rexión marcadamente leiteira e apaixonada da xenética coma esta non podían faltar as citas dos criadores de gando na pista dos campionatos morfolóxicos, onde desfilan os mellores exemplares frisóns das explotacións.

A Cooperativa União Agrícola/Associação Agrícola de São Miguel convoca anualmente o Concurso Micaelense da Raza Holstein Frísia con grande éxito de participantes e de público. A anterior edición, xa a décimo terceira, desenvolveuse os días 21 e 22 de xuño nas novas instalacións que ten esta entidade na illa de São Miguel e xuntou 250 animais e máis de 700 persoas. Á parte do concurso de xatas, xovencas e vacas, celebráronse os de preparadores e manexadores e o xuvenil.

Como novidade, a Organización decidiu celebrar un segundo campionato anual, o Concurso Micaelense Holstein Frísia de Outono, que por primeira vez vai ter lugar en novembro, concretamente os días 29 e 30.

O prato estrela do restaurante da cooperativa é a carne de vaca vella


MASSEYCO-OP BOSSIDE MASSEY -ET

Eurodistribución Ganadera, SL - CRI España

[email protected]+34 987 213 172 +34 676 46 77 46 www.criespana.com

Un toro de Confianza

3608 hijas

Mantiene la prueba con los mejores valores y miles de hijas

pub_cri.indd 39 20/10/2014 09:00

SAC, referente mundial de la tecnología de ordeño, presenta:

S.A.CHRISTENSEN & COwww.sac.dk

TUBIO ROMERO

TUBIO ROMERO

Ctra. Santiago-Noia Km 15, 15281 Urdilde – A Coruña Telf.: 981 805 112 – [email protected] – www.importlait.com

Delegación en Ordes: Rúa da Feira, 14 baixo 15690 Ordes (A Coruña) Telf.: 981 682 419

PANTALLA TÁCTIL • Para un mejor seguimiento de las incidencias del ordeño • Alerta individualizada para cada vaca en tiempo real• Válida para todo tipo de salas de ordeño • Fácil de manejar• Control de la separación • Posibilidad de seguir on-line el proceso de ordeño por Internet

pub_importlait.indd 40 20/10/2014 10:03

www.etxeholz.net Teléfono 948 983 390

Porque las vacas prefieren pisar blando

suelos de goma

• Antideslizantes• Resistencia garantizada• Fácil colocación en puzzle• En pasillos, salas de espera y ordeño• Adaptables con arrobadera

Made in Canada

www.animat.ca Para más información llámenos a Interlock España y le pondremos en contacto con nuestro distribuidor más próximo 948 98 33 90

COLCHÓN CONTINUO Y GOMAS PARA ARROBADERA

L I M P I E Z A S A U T O M Á T I C A S

Gracias a los 40 años de experiencia que cada una de las compañías atesora en el diseño, fabricación y montaje de material ganadero, nos ponemos a su disposición para asesorar y suministrar las mejores soluciones a los profesionales del vacuno de leche de alta producción.

pub_importlait.indd 41 20/10/2014 10:03


explotación42

rentes ao sistema robotizado –co que estaban contentos–, senón ao continuo crecemento da explotación, o que facía que a súa capacidade sempre fose insuficiente.

Os outros argumentos para o cambio foron, dun lado, o elevado prezo de mantemento do sistema e, doutro, o sobrecusto –arredor de 24 céntimos vaca/día– dos 5-6 kg de penso que cada animal comía directamente no robot, un concentrado específico que coa ración unifeed afirman non precisar, ao substituílo por outros compoñentes.

Co sistema robotizado tiñan unha media de muxidos diarios de 2,8 pero, ao ter un número tan elevado de vacas de produción, aseguran que existía bastante descompensa-ción entre as que se muxían 2 veces e as que o facían 4. En cambio, agora na sala fan tres muxidos –ás 07.00, ás 15.00 e ás 11.00 horas–, co cal o control dos animais é maior.

Entre as particularidades da nova sala destacan a des-infección automática dos condutos media hora antes de cada muxido e o flushing de lavado da sala de espera (lim-peza automática mediante onda de auga) despois de cada muxido. Esta última leva incorporado un sistema para ir arrimando as vacas e mais un ventilador para evitar sufo-cacións nesta zona.

A gandería San Cristóbal está dirixida polos irmáns Ireneo (48 anos), Guillermo (47) e José Ignacio (38) Her-nández Martín. O fundador da explotación foi o seu pai, Críspulo Hernández (76), que xa se xubilou hai seis anos pero que aínda segue colaborando nalgúns labores puntuais.

Na actualidade teñen un rabaño de 580 animais, dos ca-les 260 son vacas en lactación, e o seu propósito é seguir medrando ata onde as circunstancias llelo permitan.

A media de produción do último exercicio foi de 37 litros vaca/día, cun 3,55 % de graxa e un 3,30 % de proteína. Cóm-pre subliñar que desde a posta en marcha do sistema robotiza-do –desde hai doce anos ata o pasado 10 de outubro– a media se mantivo sempre entre os 35 e os 41 litros. En canto ao reconto de células somáticas, a media dos últimos anos oscilou entre 150.000 e 180.000, pero nos últimos meses acadaron rexistros de ata 240.000 debido á masificación dos robots.

A cota histórica da granxa (ano 1985) era de 250.000 kg. A partir de aí foron comprando ata chegar aos 2.112.000 kg actuais, aos que se suman 1.038.000 kg que alugaron esta campaña.

A razón do cambio dos catro robots que tiñan ultima-mente pola sala de muxido non obedece a problemas inhe-

A estrea dunha sala rotativa de 40 puntos no mes de outubro deu comezo a unha nova etapa nesta explotación abulense, na cal pasaron de ter un a tres empregados para que os tres muxidos diarios non supoñan unha merma na calidade de vida dos seus propietarios.

A visita a esta granxa tivo lugar durante a viaxe dun grupo de gandeiros de Africor Lugo ao val de Los Pedroches; na imaxe aparecen dous dos propietarios da explotación, Guillermo (cuarto pola esquerda) e Ireneo (á dereita de Guillermo)

SAN CRISTÓBAL SC. CABIZUELA (ÁVILA)


AMPLIANDO CARA A UN FUTURO SEN COTAS

AFRIGA113_explotacion_SanCristobal.indd 42 22/10/2014 17:31


43explotación

Un dos motivos que no seu día levou a estes tres irmáns a decantarse polos robots foi a calidade de vida que este sistema lles proporciona aos gandeiros. A volta aos tres muxidos na sala podería supor unha regresión neste aspec-to, pero Ireneo explícanos que antes a mentalidade estaba en ser autosuficientes, é dicir, en facer eles sós todo o tra-ballo, e que agora queren medrar con base na contratación de persoal, de maneira que poidan ter quendas de traballo, días libres e vacacións. Á parte do seu traballo, a día de hoxe contan con tres empregados, dous que contrataron agora para muxir e outro que xa tiñan e que fai todo tipo de tarefas dentro da explotación.

Entre eles tamén teñen os labores divididos: Guillermo encárgase da alimentación e da limpeza dos patios; José Enrique, do mantemento da granxa e do muxido da mañá, e Ireneo, do manexo e da xestión da explotación (compras, vendas, xenética...).

Distribuidas por:Avda. Terra Cha, 1127260 Castro Riberas de Lea (Lugo)e-mail: [email protected]

Telf.: 982 310 026659 445 627660 417 676

Fax: 982 310 295

Gandería Casa Gallardo de Guntín (Lugo)

Vista xeral das instalacións

MANEXO E ALIMENTACIÓNAs vacas en lactación alóxanse nunha nave aberta, reparti-das en dous lotes de características similares. A súa ración está integrada por 20 kg de silo de millo, 12 kg de silo de cereal (centeo con presecado cun 17 % de proteína), 2 kg de semente de algodón, 1,8 kg de soia, 6 kg de copos de millo, 4 kg de alfalfa e correctores.

Actualmente, estes animais dormen en cubículos de area. Non obstante, teñen en marcha un proxecto “pendente de aprobación medioambiental pola Administración” para cambiar a cama fría de palla, un sistema que xa se empe-zou a aplicar en varias explotacións de Lleida e Valencia. Consiste en facer un colchón de palla de suficiente grosor que logo se fresa diariamente cun rotovátor ou cunha grade rotativa, engadindo palla nova para branquear cunha fre-cuencia semanal ou incluso superior.

A recría –a partir da desteta, que fan aos dous meses– alóxase por lotes de idade en varios patios e alpendres con cama de palla. Ata os catro meses, as xatas son agrupadas en casetas de cinco en cinco e despois van pasando a gru-pos cada vez máis amplos, ata que son trasladadas ao lote de secas, dous meses antes do parto. A súa alimentación inclúe palla (6 kg), silo de centeo (9 kg), soia (1 kg) e copos de millo (1 kg). Cómpre aclarar que estas cantidades son aproximadas, xa que varían en función da idade.




explotación44

SELECCIÓN XENÉTICAO traballo constante e o bo criterio á hora de facer os acopla-mentos fixeron da Cooperativa San Cristóbal unha explota-ción destacada no ámbito da selección xenética. En concreto, dela saíu a vaca San Cristóbal Lauri Mtoto ET, cualificada EX92 SM-91 2E 16*, que foi número 1 por ICO en España varios anos e que, como anécdota, agora está nunha gandería do Corgo (Lugo) por motivos de amizade cos propietarios e porque periodicamente lle practican fecundación in vitro no laboratorio de Xenética Fontao.

Comenta Ireneo que todo comezou a finais dos 90 coa compra duns embrións da familia Lauri Sheik, dun dos cales naceu esta vaca. Ao comprobar os seus bos resulta-dos produtivos, comezaron a traballar intensamente cos seus embrións –cómpre destacar que foi a primeira granxa española que comercializou embrións fóra do país–, ata chegar aos 44 descendentes actuais rexistrados no libro xe-nealóxico da raza frisona en España. Trátase de exemplares de excelentes índices produtivos, morfolóxicos e secunda-rios que, no caso dos machos, foron vendidos a centros de inseminación de España e Italia. A última descendente rexistrada, de setembro de 2012, é Xacinto Artes Artika ET, propiedade da gandería Xacinto, na que está agora a memorable nai.

Non obstante, esta vía de negocio non é a que lles inte-resa a estes gandeiros abulenses que, a día de hoxe, están unicamente centrados na produción leiteira. Neste sentido, buscan vacas de tamaño medio, lonxevas, con bos ubres, boas patas e altos índices de produción.

Un lote de recría

Casetas individuais exteriores para os acabados de nacer

MATERIAS PRIMAS E PREZO DO LEITEDispoñen de 150 ha de superficie agrícola, das que arredor de 100 as teñen en propiedade. Unhas 35 ha son de regadío e nelas cultivan millo –esta campaña recolleron 80 t/ha, se ben chegaron a colleitar ata 92 t/ha nalgunha ocasión–, mentres que nas restantes cultivan centeo.

O resto das materias primas adquíreno no mercado, in-tentando sempre comprar a longo prazo para optimizar os custos. Uns días antes da nosa visita, pecharon os prezos dos copos de millo (0,17 €/kg), da alfalfa (0,17 €/kg) e da soia (0,36 €/kg) para os próximos meses.

O leite entréganllo a Lactalis. En setembro finalizaron un contrato de compravenda por un importe de 0,35 €/kg + 0,005 €/kg (prima AA) +/- calidades e IVE. O contrato actual (outubro-decembro) firmárono cun prezo base dous céntimos inferior.

Vista aérea da sala de muxido

Vacas de produción a ambos os lados do corredor de alimentación

Zona de enfermería anexa á sala de espera

De esquerda a dereita, copos de millo, soia e semente de algodón

Pacas de alfalfa



GEA Farm Technologiesengineering for a better world

Los sistemas CowScout y Rescounter II nos indican cuando nuestro animal está en celo y cuando es el mejor momento para inseminar. Aumente sus niveles reproductivos sin necesidad de hormonas, controle los celos 24 horas al día tanto en vacas adultas como en novillas desde cualquier dispositivo.CowScout nos proporciona además la posibilidad de controlar bajos periodos de actividad y los peridos de ingesta de nuestros animales. CowScout y Rescounter II con sistema de cuello o pata permiten la conexión de los datos al programa de gestión DairyPlan C21.

GEA Farm Technologies Ibérica S.L.

Avda Sant Julià 147 -08403 Granollers, BarcelonaTel: +34 938 617 120, Fax: +34 938 494 988, email: [email protected] | www.gea-farmtechnologies.es

Nueva aplicación CowScout control ingesta diaria

Sistemas de detección de celos GEA Fam Technologies

CowScout & Rescounter II eficiencia reproductiva probada

Aplicación on line 24 horas

pub_gea.indd 45 18/10/2014 23:38


economía46

As contradicións detectadas nos datos presentados polas dúas principais fontes de información sectorial no que se refire á evolución da produción de leite, como son o Observatorio de Mercados e os Informes de Monitorización do Sector Lácteo, obrígannos a analizar tanto as bases estatísticas soporte da información coma a metodoloxía empregada nas súas estimacións.

Estatísticas LácteAS e cotas: eStIMAcIóNS ALterNAtIvAS e rAzOAdAS

As subas de prezos na segunda metade de 2013, xunto coa perspectiva da inminente eliminación do sistema de cotas en 2015, contribuirían a un aumento da produción de leite e, apenas comezada a actual e última campaña, es-tendeuse a preocupación polo posible pagamento por su-pertaxa que resultaría dun balance final no que a produción exceda a cota asignada a España.

Jorge Santiso e Francisco Sineiro(1)

Universidade de Santiago de Compostela (USC) (1) O texto péchase coa información dispoñible a data 30 de agosto de 2014 (datos de xuño para as entregas de leite e Informe de Monitorización de agosto)

Consulta o estudo completo en www.revistaafriga.com

AFRIGA113_producion_sineiro_galego_02.indd 46 22/10/2014 06:52


ECONOMÍA 4747

As opcións de reducir a produción de leite nunha explo-tación son limitadas e, en todo caso, requiren un axuste que implica un certo desfase temporal, o que explica a activa-ción do mercado de cesión temporal de cotas, con prezos que nalgunhas operacións superan os sete céntimos, con implicacións evidentes nas economías das explotacións, so-bre todo nun escenario de deterioración dos prezos do leite.

A información, sempre importante, resulta neste caso de-terminante, xa que o risco de pagamento por supertaxa na explotación depende da evolución do sector no seu conxunto.

Dúas iniciativas recentes responden a este interese e convértense nas fontes de referencia para o sector: na Unión Europea, o Observatorio dos Mercados Lácteos (DG-Agri) e, en España, os Informes de Monitorización do Sector Lácteo (Ministerio de Agricultura, Alimenta-ción e Medio Ambiente). As dúas recollen, actualizan e difunden a información sectorial relevante, en particular a referida á evolución da produción de leite.

As previsións elaboradas e presentadas polo Ministerio de Agricultura no Informe de Monitorización do mes de agosto sinalan un risco de excedente récord para o final de campaña, dunhas 250.000 toneladas de entregas por riba da cota. Estas previsións chocan co mapa publicado pola DG-Agri no Observatorio dos Mercados Lácteos, onde a produción de leite aparece estancada, fronte a un aumento xeneralizado nos demais países da Unión Europea.

As contradicións sinaladas entre as dúas fontes de refe-rencia aumentan a confusión, o que obriga a analizar tanto as bases estatísticas soporte da información coma a meto-doloxía empregada nas estimacións.

O estancamento, mesmo o retroceso, das entregas de leite en España que sinala o mapa do Observatorio non resulta crible nin é coherente co conxunto da información existente. A información de base do Observatorio, aínda que tomada de Eurostat, organismo da estatística pública europea, procede na súa orixe das enquisas lácteas que fai o Ministerio de Agricultura. Lamentablemente, estas en-quisas presentan unha consistencia moi limitada, o que lle quita validez como referencia.

Pola súa parte, os Informes de Monitorización do Mi-nisterio de Agricultura ofrecen unha perspectiva ben dis-tinta, mesmo oposta, cun aumento importante da produ-ción e cunhas previsións de superar amplamente a cota asignada a España. Estas estimacións teñen como base as declaracións de entregas de leite ante o Fondo Español de Garantía Agraria (FEGA) nos meses da primavera de

2014, ás que aplica un dobre modelo: no primeiro, modelo A, extrapola ao resto do ano as entregas medias diarias nos meses de abril, maio e xuño; no segundo, modelo B, aplica a porcentaxe de evolución das entregas neses meses sobre o mesmo período do 2013.

Os modelos aplicados polo Ministerio de Agricultura le-van a unha sobreestimación das vendas de leite á industria: no primeiro caso, por non ter en conta a estacionalidade da produción de leite e, no segundo, por considerar que o forte aumento da produción nos primeiros meses se vai manter ao longo de toda a campaña.

Aínda que o perfil estacional da produción varía de ano en ano, o certo é que a produción da primavera ten un peso superior á media, a pesar da menor incidencia das forraxes frescas nos sistemas intensivos (ver a gráfica); polo tanto, unha extrapolación ao conxunto do ano debería incluír hi-póteses de estacionalidade das que resultarían entregas con valores máis moderados.

EN GALICIA, O PRIMEIRO ROBOT DE MUXIDO COMEZOU A ANDAR EN XANEIRO DE 2005, PERO HOXE EN DÍA XA ESTÁN A TRABALLAR MÁIS DE SESENTA UNIDADES E A TENDENCIA APUNTA A QUE O MERCADO DE ROBOTS DE MUXIDO SEGUIRÁ A MEDRAR NOS VINDEIROS ANOS

ELABORAMOS ESTIMACIÓNS ALTERNATIVAS QUE INDICAN UN CRECEMENTO MÁIS MODERADO DA PRODUCIÓN, CUNHAS PREVISIÓNS DE EXCESO DA COTA QUE PODERÍAN MOVERSE ENTRE AS 20 E AS 110.000 TONELADAS, CONSIDERABLEMENTE MÁIS BAIXAS CA AS DO MINISTERIO DE AGRICULTURA


2009/10

2010/11

2011/12

2012/13

2013/14

23,0 %

23,5 %

24,0 %

24,5 %

25,0 %

25,5 %

26,0 %

26,5 %

Abril-Xuño Xullo-Set Out-Dec Xaneiro-Marzo

Estacionalidade das entregas de leite en España(Elaborado a partir de datos FEGA)

Estacionalidade das entregas de leite en España(Elaborado a partir de datos FEGA)



economía48

se pronunciou sobre a previsible ralentización da produción de leite nos vindeiros meses.

Pola nosa parte elaboramos estimacións alternativas que teñen en conta a estacionalidade, o efecto dos prezos e a tendencia da produción de leite nos últimos anos. Estas es-timacións indican un crecemento máis moderado da pro-dución, cunhas previsións de exceso da cota que poderían moverse entre as 20 e as 110.000 toneladas, considerable-mente máis baixas ca as do Ministerio de Agricultura.

O balance final da campaña 2014/15, última de vixencia das cotas, só poderá coñecerse unha vez rematada esta; no medio ano que falta, as entregas de leite poden verse afec-tadas, por exemplo, por cambios nos prezos, como ocorreu en anos anteriores. Pero insistimos en que, coa información actual, as estimacións do Ministerio non parecen razoadas e tenden a unha sobreestimación do problema dun even-tual pago por supertaxa.

As decisións con respecto ao gandeiro deberían conside-rar, ademais, o efecto das compensacións; no caso de exce-der as cotas no conxunto do sector, o importe da supertaxa que ha de pagar por quilo de cota excedida nunha explota-ción concreta vai depender das posibilidades de compen-sación por cotas asignadas e non empregadas por outros gandeiros, polas cotas non asignadas que forman parte da Reserva Nacional ou por traspases da cota de vendas di-rectas. A repartición recente de 161.000 toneladas da Re-serva reduce a marxe de compensación, pero, en todo caso, sempre se vai contar coas cotas non empregadas, que na anterior campaña acadaron as 331.000 toneladas.

Como conclusión, queremos resaltar a importancia da información para a toma de decisións, pero tamén a nece-sidade de coidar o seu rigor e a súa neutralidade, tanto da información coma das previsións que se formulen, sobre todo cando proceden das administracións públicas, ás que corresponde, en definitiva, o seguimento do sector e a xes-tión das cotas.

Neste sentido consideramos urxente unha revisión a fondo das enquisas lácteas, polas contradicións que presen-tan con outras fontes de información e por formar a imaxe do sector lácteo español no contexto europeo (o mapa do Observatorio no que España destaca pola baixada da pro-dución de leite é ilustrativo para este respecto).

Do mesmo xeito, entendemos que as previsións feitas públicas polo Ministerio de Agricultura deberían ter en conta todos os elementos dispoñibles, coma a estacionali-dade ou as bases de comparación, para dotalas así de vali-dez como soporte da toma de decisións que, en definitiva, só lles corresponde tomar aos gandeiros. Non se entenden moi ben as razóns que poden levar a unha extrapolación simple do 6-7 % de aumento nos primeiros meses da cam-paña cando a Comisión Europea, nun contexto paralelo, prevé un aumento do 2,8 % para 2014 a pesar do 6 % rexis-trado a inicios do ano.

No modelo B, o Ministerio salva a cuestión da estacio-nalidade, pero non ten en conta que a forte evolución das entregas nos primeiros meses da campaña, arredor do 6 %, se debe a que a produción nese mesmo período de 2013 foi atípica, especialmente baixa, condicionada polos prezos baixos no leite e altos nos pensos. Estes aspectos quedan ben reflectidos na gráfica, que relaciona as entregas co índice prezos leite/prezos penso.

0,9

0,8

0,7

1,0

1,1

1,2

1,3

0 %

-2 %

-4 %

2 %

4 %

6 %

8 %

abr-

11xu

ñ-11

ago-

11ou

t-11

dec-

11fe

b-12

ab

r-12

xuñ-

12ag

o-12

out-1

2de

c-12

feb-

13ab

r-13

xuñ-

13ag

o-13

out-1

3de

c-13

feb-

14ab

r-14

xuñ-

14

Var. entregas mes sobre mesmo mes ano anterior Rel. prezos leite/pensos

Prezosleite/pensos

Var. entregas

2009/10 2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 2014/151.250

1.350

1.450

1.550

1.650

1.750

Entregas abril-xuño (miles de t)

y=1484+33x (--> + 2,2%)1.704

-4,0 %

-2,0 %

0,0 %

4,0 %

2,0 %

6,0 %

8,0 %

Entregas abril-xuño (var. sobre o ano anterior)

6,1%

2009/10 2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 2014/15

O comportamento atípico da primavera de 2013 en rela-ción cos últimos anos pode visualizarse na seguinte gráfica: o aumento do 6,1 % de 2014 sobre 2013 responde á caída da produción nese ano, rompendo a tendencia da serie, que se mantén en niveis máis moderados do 2,2 %.

entregas abril-xuño (miles de t)

entregas abril-xuño (var. sobre o ano anterior)

Relación de prezos leite/pensos e variación de entregas

Non parece razoable estender esta taxa de incremento ao resto do ano, pois na segunda parte de 2013 xa se recupe-rou a produción, polo que cabe esperar un ritmo máis suave para o que queda de campaña. Sorprenden estas estima-cións do Ministerio cando xa a propia Comisión Europea



pub_progenex.indd 49 22/10/2014 06:56

pub_progenex_doble.indd 50 21/10/2014 20:20

pub_progenex_doble.indd 51 21/10/2014 20:20


PRODUCIÓN52

INTRODUCIÓNO sector lácteo español supón o 17 % da produción final gandeira e o 6 % da produción agraria, datos que poñen de manifesto a súa importancia económica e, ao mesmo tem-po, evidencian o seu papel na sustentabilidade ambiental e social, contribuíndo ao equilibrio territorial e á fixación de poboación no tecido rural.

Nestes intres, o sector lácteo atópase nun momento cru-cial, no que a aplicación da recente reforma da Política Agraria Común (PAC) se une á desaparición do réxime de cota láctea en 2015.

A Rede Nacional de Granxas Típicas (Rengrati) foi posta en marcha hai unha década polo entón Ministerio de Agricultura, Alimentación e Medio Ambiente e a día de hoxe constitúe un referente e unha das máis importantes fontes de información para o sector leiteiro.

A desaparición do réxime de cotas na Unión Europea, nun escenario de firmeza na demanda internacional, pode representar unha oportunidade para o sector lácteo es-pañol, cunha produción que, limitada pola cota asignada ao noso país, non cobre a demanda interna. No entanto, xera tamén unha serie de incertezas e riscos nun horizonte próximo que aconsellan abordar estratexias sectoriais e/ou empresariais de cara a aumentar a competitividade das ex-plotacións leiteiras, ben a través da optimización dos custos de produción, a diversificación da produción, a internacio-nalización e o reforzo das relacións intersectoriais, ben, por suposto, apostando polos programas de innovación no va-cún de leite como eixes fundamentais de desenvolvemento e competitividade sectorial.

Subdirección Xeral de Produtos GandeirosDirección Xeral de Producións e Mercados Agrarios Ministerio de Agricultura, Alimentación e Medio Ambiente (Magrama)

RENGRATI, UNHA FERRAMENTA CLAVE PARA A TOMA DE DECISIÓNS NAS EXPLOTACIÓNS DE VACÚN DE LEITE

AFRIGA113_producion_regrati_galego_02.indd 52 18/10/2014 23:49


PRODUCIÓN 53

A este escenario únese a crecente volatilidade dos merca-dos mundiais das materias primas para alimentación ani-mal e dos prezos do leite, que condicionan a rendibilidade das explotacións leiteiras a pesar dos seus excelentes índi-ces de rendemento produtivo.

Nos vindeiros meses, tanto o sector lácteo no seu conxunto coma cada un dos produtores e operadores do sector van ter que tomar unha serie de decisións atendendo aos signos do mercado, non só a nivel nacional e comuni-tario, senón tamén conforme á evolución da demanda e dos prezos a nivel mundial, de cara a poder asegurar a súa rendibilidade en termos de produción eficiente. Para esta toma de decisións, é fundamental contar cunha ferramenta de información técnico-económica no vacún de leite que permita analizar, en primeiro lugar, a situación nacional; en segundo lugar, compararnos cos nosos homólogos e, final-mente, poder simular o impacto de estratexias, políticas ou cambios estruturais a diferentes niveis.

Esta potente ferramenta é a Rede Nacional de Granxas Típicas, Rengrati, posta en marcha hai unha década polo entón Ministerio de Agricultura, Alimentación e Medio Ambiente e que a día de hoxe se converteu nun referente e nunha das máis importantes fontes de información en estudos, informes, reunións e conferencias sectoriais a nivel nacional e internacional.

53

Contacto: Avda. José Antonio, 35. Sarria (Lugo)Tefl.: 685 840 [email protected]

BALSAS DE GEOMEMBRANA (para purín o agua)

• Posibilidad de techarlas con distintos materiales y estructuras• Cisternas flexibles

UNHA VEZ CREADA A GRANXA TÍPICA PERMITIRANOS COMPARAR, POR EXEMPLO, O SISTEMA DE PRODUCIÓN CARACTERÍSTICO DA CORNIXA CANTÁBRICA CO SISTEMA PRODUTIVO PROPIO DOUTRAS ZONAS DO SUR DE ESPAÑA



PRODUCIÓN54

COMO SE ESTRUTURA RENGRATI NO SECTOR VACÚN DE LEITE?O sector produtor de leite en España conta con aproxima-damente 19.400 explotacións leiteiras en activo, cun tama-ño medio de explotación de 325.000 kg de cota asignada.

A propia realidade climatolóxica e orográfica do noso país fai que exista unha marcada diferenciación territorial entre os modelos de produción.

Simplificando un pouco, poderiamos dicir que conviven dous modelos de produción totalmente opostos, ambos perfectamente válidos e compatibles: o primeiro é o mode-lo propio da España Húmida, baseado no emprego da man de obra familiar, con explotacións asentadas en zonas de vocación e tradición leiteira, nas que as alternativas a esta actividade son escasas, pero dispoñen dunha base territo-rial que lles permite obter parte da alimentación dos pastos e millo forraxeiro; o segundo está máis orientado aos mer-cados, fai rendible ao máximo a utilización dos medios de produción e, en particular, o emprego da man de obra, na súa maior parte asalariada, e que basea a súa viabilidade económica en medrar e, en xeral, conta cunha escasa base territorial asociada que a fai moi dependente das materias primas para alimentación animal.

Partindo destas premisas, comezou a configurarse Ren-grati no vacún leiteiro, seleccionando as granxas e os siste-mas produtivos máis característicos do noso país, identifi-cando as zonas leiteiras relevantes e as estruturas das ex-plotacións en cada área (produtividade, número de animais por granxa…).

Unha vez identificadas as granxas e as rexións relevantes, tamén se identificaron os actores involucrados e creáronse os paneis de discusión a nivel rexional formados por pro-dutores e as súas asociacións, industria, centros de investi-gación e desenvolvemento e técnicos de campo.

Deste xeito quedou configurada a rede actual, con 15 granxas típicas que representan os sistemas de produción máis característicos, máis aló dos dous principais sistemas identificados a priori.

As principais características das granxas pertencentes á Rede aparecen resumidas na táboa 1 e subdivídense en cin-co unidades de acordo coas súas características produtivas diferenciais:

QUE É E COMO FUNCIONA RENGRATI? Rengrati baséase no establecemento dunha infraestrutura ou rede de institucións e persoas, tales coma a Adminis-tración, asociacións, investigadores, asesores e produtores, que participan na elaboración dunha base de datos e dun sistema de información permanentes para o sector vacún de leite e de cuxos resultados se benefician as institucións participantes e, polo tanto, o sector.

Utilizando a metodoloxía da rede internacional IFCN (International Farm Comparison Network), Rengrati pi-vota sobre o concepto de “granxa típica”.

Unha granxa típica representa o sistema produtivo máis común dunha rexión determinada (por tamaño, manexo e rendementos), cunhas características similares en termos de ingresos e custos, e créase a partir de rexistros contables de granxas reais sometidas a un proceso de tipificación uti-lizando a metodoloxía mencionada, que é validada por un panel de expertos rexional.

Unha vez creada a granxa típica, pode compararse con calquera outro sistema produtivo que forme parte da rede nacional ou internacional, é dicir, permitiranos comparar, por exemplo, o sistema de produción característico da cor-nixa cantábrica co sistema produtivo propio doutras zo-nas do sur de España ou con outros sistemas de países da Unión Europea ou do mundo.

IFCN conta con granxas típicas de máis de noventa paí-ses, entre os que se atopan os principais produtores de leite do mundo: Australia, Nova Zelandia, Estados Unidos etc., polo que as posibilidades de realizar estudos comparativos e de eficiencia produtiva a nivel mundial son considerables.

O NÚMERO MÁXIMO DE VACAS QUE É CAPAZ DE MUXIR UN ROBOT ESTÁ ENTRE AS 60 E AS 70, SEMPRE QUE OS FLUXOS DE LEITE SEXAN RÁPIDOS E SE ELIMINASEN ANIMAIS QUE POIDAN RESULTAR PROBLEMÁTICOS NA COLOCACIÓN

AO LONGO DESTES DEZ ANOS A CONTRIBUCIÓN DE RENGRATI AOS OPERADORES, INSTITUCIÓNS E ADMINISTRACIÓNS IMPLICADAS NO SECTOR VACÚN DE LEITE FOI CLAVE PARA O COÑECEMENTO E PARA A TOMA DE DECISIÓNS



PRODUCIÓN 55

As principais características de cada unha das cinco uni-dades son:Unidade 1. Nordés de Galicia e AsturiasAs producións das explotacións desta unidade son medias-altas (9.400-10.800 litros de ECM/vaca e ano). Os tamaños (número de vacas) das granxas desta unidade son variables e oscilan entre as 40 e 120 vacas aproximadamente por ex-plotación. A maioría dispón dunha base agrícola importante sobre a que realizan cultivos de herba e/ou millo que utilizan para a alimentación do gando despois do seu ensilado.

Unidade 2. Sur de GaliciaAs explotacións desta unidade caracterízanse por unhas producións leiteiras medias (7.800-10.700 litros de ECM/vaca e ano). Os tamaños son máis pequenos e oscilan entre as 30 e as 70 vacas por explotación. A base agrícola das explotacións tamén é importante, cun uso maioritario para a produción de herba que, dependendo da época do ano, aproveitarán en ensilado ou como feo. Coma na unidade anterior, tamén é frecuente o cultivo de millo forraxeiro e o seu posterior ensilado.

Unidade 3. Centro de Castela e LeónNesta unidade xeográfica existe un rango de explotacións cun tamaño medio, que oscila entre os 60 e os 80 animais por granxa, cunhas producións leiteiras de entre 9.100 e 10.500 litros de ECM/vaca e ano.

Doutra banda, existe un rango de granxas cun tamaño maior, ao redor dos 160-370 animais por explotación e cunhas producións leiteiras altas (por riba dos 10.000 li-tros de ECM/vaca e ano). Nestas granxas a man de obra é, en xeral, asalariada.

Ambos os rangos de explotacións castelán-leonesas te-ñen cultivos, que na súa maioría están asociados ao auto-consumo para a actividade leiteira. A base agrícola é alta, cunha folla de cultivo dedicada no 50 % ou máis ao rega-dío. Os principais cultivos para autoconsumo nestas explo-tacións son o millo forraxeiro e os cereais de inverno (sexa para ensilar ou para gran).

UNIDADES GRANXA (1)N.º

VACASCOTA LÁCTEA

PRODUCIÓN LEITE

PRODUCIÓN LEITE ECM (2)

SUPERFICIE DE TERRA PROPIA (3)

SUPERFICIE DE TERRA ARRENDADA (3)

PRINCIPAIS FONTES DE ALIMENTACIÓNMOF (4)

MOA (5)

t kg/vaca/ano t ha ha n.º n.º

1

48-CAT 67 768 11.800 732 0 60Feo de alfalfa + feo de avea + cereais + silo de

triticale + silo de sorgo1,7 1

580-CAT 750 6.426 10.600 7.545 150 110Silo de millo + silo de herba + cereais de inverno

+ sorgo + colza0 14

2

25-GAL 29 241 8.327 228 24 0 Pastos + silo de herba + feo 2 0

39-GAL 43 440 11.000 459 22 3 Pastos + silo de herba + silo de millo + feo 2,0 0,0

40-GAL 36 314 9.175 329 24 4 Silo de millo + silo de herba + feo 2,0 0,0

60-GAL 67 500 8.650 568 30 5 Pastos + silo de herba + silo de millo + feo 4 0,0

3

38-GAL 50 483 9.800 471 11 12 Silo de millo + silo de herba 2,0 0,0

103-GAL 120 1.322 11.000 1.292 29 18 Silo de herba + silo de millo 2,0 2,0

41-AST 41 412 10.198 412 13 10 Silo de millo + silo de herba 1,0 0,1

460-AND 74 509 9.800 687 90 0 Feo 0,5 1,0

64-AND 79 574 9.800 734 12 0 - 1,5 0,0

5

165-CEL 161 1.541 10.219 1.612 0 307Cereais de inverno + alfalfa + silo de millo + millo gran

+ xirasol + chícharos gran + feo + pastone (millo)0,0 7,0

360-CEL 367 3.800 11.141 3.888 4 0 - 0,0 7,0

75-CEL 80 596 9.500 728 61 52Feo + cereais de inverno + silo de millo + silo de

herba + millo gran + xirasol 2,5 0,2

50-CEL 62 570 10.800 653 10 28 Cereais de inverno + silo de millo + silo de centeo 1,5 0,1

Táboa 1. Características principais das granxas que forman parte de Rengrati no sector vacún de leite. Ano 2013

Figura 1. Situación xeográfica das 5 unidades que agrupan as explotacións leiteiras pertencentes á Rede Nacional de Granxas Típicas

• Rayado estrecho de 2 cm

• Rayado ancho de 4 cm

• Rayado de parrillas

RAYADOS

FIDALDO

Tratamiento antideslizante de patios

Juan Manuel Carballes Valea

Vilarbetote - Trabada - Lugo

Tel.: 659 121 158 - 630 281 488

(1) Exemplo do código de granxa: 48-CAT: 48: número de vacas en muxido que se lle asignou á granxa. CAT: abreviatura de cada comunidade autónoma (CAT: Cataluña. GAL: Galicia. AST: Asturias. AND: Andalucía. CEL: Castela e León). (2) ECM: energy corrected milk: leite corrixido por enerxía (4 % de graxa e 3,3 % de proteína). (3) A superficie inclúe campos de cultivos e áreas de pastoreo. (4) MOF: unidades de man de obra familiar. (5) MOA: unidades de man de obra asalariada



PRODUCIÓN56

Por último, a granxa 360 CEL (Castela e León), que ca-rece de cultivos asociados, dispón dun acordo cunha coo-perativa de agricultores da zona que lles fornecen todas as materias primas necesarias para a alimentación dos ani-mais (fundamentalmente millo e triticale para ensilado).

Unidade 4. CataluñaAs explotacións desta unidade caracterízanse por unhas producións leiteiras altas (superiores aos 10.000 litros de ECM/vaca e ano). En canto ao tamaño seleccionáronse dous tipos: a primeira corresponde a tamaños medios que poden estar ao redor de 70 vacas; a segunda corresponde a unha granxa de gran tamaño (750 vacas), que se seleccio-nou debido á importancia que pode ter este tipo de mo-delos de explotación no futuro. A base agrícola tamén é moi variable, cun rango que oscila dende as explotacións que teñen cultivos asociados á gandería e para venda ata as explotacións que cultivan cereais de secaño para a alimen-tación animal e o correcto manexo dos residuos.

Unidade 5. Norte de AndalucíaEntre as principais características das explotacións desta unidade cómpre sinalar que teñen unhas producións me-dias-altas (superiores a 9.000 litros de ECM/vaca e ano). Os tamaños das explotacións desta unidade son bastante uniformes (entre 70 e 80 vacas por explotación). A dis-poñibilidade de base agrícola é moi variable e, no caso de dispor dela, unicamente proporcionará feo con producións medias ou baixas. O denominado catering é un sistema de alimentación que predomina na zona e que consiste en que a maior parte da comida (forraxe e concentrado) a propor-ciona diariamente un provedor externo, neste caso o mo-delo cooperativo que opera na zona.

PARA QUE SERVE RENGRATI?As principais actividades da Rede Nacional de Granxas Típicas son: • Análise técnico-económica dunha serie de variables

dos distintos sistemas de produción de leite cuxos re-sultados se obteñen da base de datos que se actualiza periodicamente.

• Análise comparativa tanto a nivel nacional como inter-nacional dos sistemas de produción gandeiros levada a cabo a través de informes sectoriais anuais.

• Avaliación e análise do impacto de políticas sectoriais, tecnoloxías e estratexias empresariais ou produtivas gra-zas á elaboración de estudos de simulación específicos.

• Seguimento e monitorización técnico-económica dos sistemas de produción gandeiros a través da elabora-ción de boletíns informativos de carácter cuadrimestral.

• Plataforma de análise sectorial mediante a divulgación de resultados e, en particular, mediante a celebración de paneis de discusión a nivel rexional e nacional onde participan todos os membros da Rede Nacional de Granxas Típicas: produtores, técnicos, institucións e Administración.

10 ANOS DE RENGRATI NO VACÚN DE LEITEGrazas a estas actividades, ao longo destes dez anos a con-tribución de Rengrati aos operadores, institucións e admi-nistracións implicadas no sector vacún de leite foi clave para o coñecemento e para a toma de decisións.

Rengrati estivo presente e foi de grande utilidade no de-vir do sector, tanto na análise de aspectos estruturais e de conxuntura en momentos de crises como ocorreu no verán de 2012 (consecuencia do aumento dos prezos das mate-rias primas e do descenso sostido dos prezos ao produ-tor), coma nas avaliacións de impacto de todas as reformas lexislativas e, en particular, nas que se refiren á PAC dende a reforma intermedia do ano 2003 ata a máis recente de 2014 baixo o horizonte 2020.

Nesta última ocasión Rengrati foi clave para amosar o impacto negativo neste sector das propostas iniciais da Co-misión nesta reforma e, en particular, da aplicación dunha “taxa plana”, é dicir, dun mesmo nivel de axuda por hectá-rea, e para valorar as necesidades específicas deste sector no marco dos pagamentos axustados que sufriron un impor-tante incremento respecto da PAC anterior ata situarse en máis de 93,6 M€ para o sector lácteo.

Tanto Rengrati coma a Rede Internacional IFCN son sistemas dinámicos que se atopan en permanente evolu-ción para adaptárense ás necesidades dos sectores gandei-ros e contribuír a incrementar a transparencia sectorial. Por esta razón, Rengrati asumirá e apoiará o sector lácteo nos próximos retos, entre os que se atopan a volatilidade crecente dos mercados, a globalización e a evolución dos intercambios a nivel mundial, a desaparición do réxime de cotas lácteas e a aplicación da última reforma da PAC.

Con estes fins, Rengrati a curto prazo ten previsto fo-mentar unha maior participación na rede das entidades vinculadas ao sector tanto no que aos propios operadores da cadea se refire (produtor, industria de transformación, fábricas de pensos etc.) coma a entidades relacionadas coa investigación e a innovación nas producións gandeiras.

Así mesmo, Rengrati vai favorecer a colaboración coas redes internacionais e con expertos doutros países a través do desenvolvemento de programas temáticos específicos e de xornadas de discusión sectorial que permitan mellorar o coñecemento e a evolución dos mercados internacionais e a súa influencia nas explotacións gandeiras españolas, en liña coa xornada sobre o futuro do sector lácteo organizada polo Magrama o pasado mes de febreiro.

Máis información na páxina web www.magrama.gob.es, na sección de Gandería, apartado de Produción e mercados gandeiros, subapartado de Sectores gandeiros.

Países pertencentes a IFCN en 2013

51 países + 61 rexións + 90 % da produción mundial leiteira representados


ENTEC®, la mayor innovación en el abonado de los cultivos forrajeros en los últimos años, permite obtener cosechas abundantes, de calidad y respetando el medio ambiente. El nitrógeno de ENTEC® se encuentra estabilizado por el inhibidor de la nitrificación DMPP, desarrollado por BASF y comercializado por EuroChem Agro.Ahora en EuroChem Agro hemos adaptado nuestra estrategia para que todavía más agricultores puedan utilizar ENTEC® y beneficiarse de sus excelentes resultados en cultivos forrajeros.

®Marca registrada de EuroChem Agro

ENTEC® Cultivos forrajeros

El abonado rentable y eficaz de cultivos forrajeros.

EuroChem Agro Iberia, S.L.

Joan d’Àustria 39-4708005 BarcelonaTel. 93 224 72 22 Fax. 93 225 92 91www.eurochemagro.com

pub_eurochem.indd 57 18/10/2014 23:51


MANEXO58

INTRODUCIÓNSegundo a Organización Mundial da Saúde (OIE), un ani-mal está en bo estado de benestar se está san, cómodo, ben alimentado, seguro, con capacidade de expresar os seus com-portamentos naturais e sen padecer dor, medo ou distrés. No informe da Axencia Europea de Seguridade Alimentaria (EFSA, 2009) resúmense indicadores de produción, repro-dución e saúde, como indicadores de benestar animal que se estudaron ao longo dos anos e que contan co recoñecemento

A xestión e as prácticas do bo manexo na zona de repouso, así como a elección do tipo de cama e dos diferentes materiais utilizados, son pezas clave nunha explotación se queremos asegurar o máximo confort animal.

Cecilia Pedernera, Aida Xercavins, Arancha Varvaró e Isabel Blanco-PenedoSubprograma de Benestar Animal. IRTA, Cataluña

MANEXO DA CAMA QUENTE E O SISTEMA ALTERNATIVO DE CAMA DE COMPOST PARA UN MELLOR BENESTAR ANIMAL DO GANDO VACÚN DE LEITE

Hai que achegar palla acotío e retirar a cama cando supera os 40-50 cm de espesura

AFRIGA113_manexo_cama_galego_02.indd 58 18/10/2014 23:53


MANEXO 59

A palla permite un elevado grao de confort, illa e protexe contra a humidade

59

científico para avaliar o benestar xunto a medidas fisiolóxi-cas de tensións, de dor e de comportamento que poden ser indicadores dun estado de benestar pobre.

Hoxe en día os sistemas de produción leiteira en estabu-lación libre ofrecen basicamente dúas opcións como áreas de repouso para o gando: por unha banda, os cubículos e, pola outra, os patios con diferentes tipos de materiais, como palla, area, compost, chans acolchados etc. Ambos deben respectar as necesidades físicas de espazo, confort e comportamento natural (para facilitar a actividade de relación no grupo de animais), aínda que varían en di-mensións, na profundidade da cama e na distribución dos animais, respectivamente. No caso dos patios, o material utilizado adoita chamarse “cama quente” e coñécese este tipo de sistema por este nome.

O material de cama seleccionado debe prover de confort pero ser, ao mesmo tempo, duradeiro e debe ter suficiente fricción como para permitirlles ás vacas deitarse e levan-tarse e mantelas sas e limpas, minimizando o traballo de mantemento para o gandeiro. Así, a procura dun ambiente cómodo para as vacas leiteiras interesa por benestar animal e economía. O confort dun animal tradúcese en saúde, pro-dución e, por tanto, en rendibilidade. Comprobouse que por cada hora de máis que dediquen ao descanso, as vacas producen 1,5 litros máis. A cama quente utilízase tanto nos sistemas de produción leiteira coma de vacún de engorde e en sistemas intensivos e extensivos, especialmente en produción ecolóxica. Nestes últimos é moi importante nas épocas do ano nas que, debido ás condicións ambientais, os animais non poden permanecer nos pastos e utilízase considerando que o confort dos animais está directamente relacionado co seu benestar.

A CAMA QUENTE UTILÍZASE TANTO NOS SISTEMAS DE PRODUCIÓN LEITEIRA COMA DE VACÚN DE ENGORDE E EN SISTEMAS INTENSIVOS E EXTENSIVOS, ESPECIALMENTE EN PRODUCIÓN ECOLÓXICA

XESTIÓN E BOAS PRÁCTICAS DE MANEXOUnha explotación con estabulación libre adoita dividirse nunha zona de repouso, que é onde se achega o material de cama, e unha zona de exercicio, onde as vacas se poden rela-cionar (sen material de cama) e onde normalmente se ato-pan os bebedoiros e o acceso a corredores de alimentación.

De xeito xeneralizado existen dous deseños: un sen zona de exercicio diferenciada, que require unha maior super-ficie por cabeza e un manexo de cama moi coidadoso e é máis aconsellable para animais de recría e cunha ración con alto contido de materia seca; o outro, con corredor de exer-cicio que diminúe a superficie por cabeza e o consumo de palla. Ofrece a vantaxe da separación de zona de repouso e de alimentación.

En calquera dos deseños, cando se utiliza cama de palla, a espesura mínima que se necesita é de 15-20 cm de boa cama orgánica ou inorgánica indistintamente se pensamos na súa comodidade, mais non para o risco de contraer ma-mite, en cuxo caso son preferibles as camas inorgánicas.

Hai que achegar palla diariamente e retirar a cama cando supera os 40-50 cm de espesura. Nos sistemas de produ-ción ecolóxica a palla debe ser ecolóxica e as serraduras e as labras de madeira teñen que ser de madeiras non tratadas quimicamente despois da corta (RE n.º 889/2008).



MANEXO60

CAL É O MELLOR TIPO DE CAMA PARA O MÁXIMO CONFORT E BENESTAR DO ANIMAL? Unha boa cama sempre debe estar limpa, seca e abrandada. Segundo Hewlett et al. (2004), a orde de preferencia polas vacas segundo os tipos de cama sería a seguinte (de maior a menor): area fina e seca, carbonato cálcico, labra ou se-rraduras, palla picada, palla enteira, colchóns, gomas e, por último, formigón.

Para os obxectivos deste artigo falaremos basicamente da palla, por ser o material máis accesible, e do compost como alternativa, pois favorece a xestión dunha granxa que se preocupa pola súa sustentabilidade ambiental.

A palla permite un elevado grao de confort, illa termica-mente e protexe contra a humidade xerada polos ouriños. Ten que ser de boa calidade, almacenarse baixo cuberto e cortarse en anacos dun tamaño de 2-2,5 cm para cubrir unha maior superficie coa mesma cantidade, aumentar a capacidade illante e amortecedora, e mais aumentar a ca-pacidade de absorción. Tamén se pode utilizar palla longa, pois a limpeza dos animais é mellor. Hai moitas opcións de aloxamentos para as vacas leiteiras con diferentes camas e un debe escoller a que mellor cubra as necesidades dos animais e que sexa funcional segundo as instalacións.

COMO AVALIAR O BO FUNCIONAMENTO DA ZONA DE REPOUSO?Como se comentou previamente, a utilización de varios indicadores á vez é imprescindible para entender o estado xeral de benestar das vacas leiteiras, considerar as necesi-dades dos animais á hora de deseñar novas instalacións, así como comprobar o seu bo funcionamento. Un bo manexo pódese avaliar mediante:

1. Indicadores baseados nos recursos: isto é, da cama por si mesma. Unha maneira práctica de avaliar se está en boas condicións é a “proba do xeonllo”. Consiste en deixarse caer de xeonllos sobre a cama: unha sensación dolorosa significa que o abrandado non é suficiente e, se os xeonllos se humedecen, a cama está demasiado húmida. 2. Indicadores baseados no animal: mídese o tempo que as vacas pasan deitadas. Este é un comportamento que ocupa aproximadamente o 50 % do tempo na distribu-ción de actividades da vaca nun día. Varios autores están de acordo en que as vacas deberían estar tombadas, como mínimo, entre 12 e 14 horas ao día para optimizar o seu benestar e a súa produción de leite.

Outro indicador importante é o nivel de limpeza do animal, que normalmente está relacionado coa incidencia de mamite. Tamén é un bo indicador a presenza (%) e a severidade das coxeiras que se observan. Finalmente, hai que valorar o comportamento dos animais xerárquicos, xa que pode usarse como indicador de alta densidade nas ins-talacións.3. Indicadores baseados nos rexistros: hanse de valorar no seu conxunto, pero non deberiamos esperar recontos celu-lares (RCS) altos incontrolables.

Respecto da zona de repouso, unha das consideracións importantes é a forma do patio con palla que determinará o espazo dispoñible para as vacas. Como os animais pre-firen deitarse nas zonas periféricas do patio, recoméndase usar formas rectangulares no lugar de cadradas. Considé-rase útil toda a superficie, excepto as zonas susceptibles de recibir choiva, as zonas de paso cara á área de exercicio ou dende a sala de muxido, as zonas expostas a correntes de aire ou os lugares moi frecuentados (por calquera motivo). Se existe corredor de exercicio, hai que evitar que a zona de repouso inclúa bebedoiros ou comedeiros. Tamén se re-comenda unha pendente do 4-6 % (Callejo, 2009). Para satisfacer as necesidades de espazo individuais, en xeral constará dun mínimo de 6 m2/vaca de superficie útil (ver as dimensións segundo o tipo e o tamaño de animal na táboa 1).

Táboa 1. Superficie recomendada e cantidade de palla necesaria en estabulacións libres con este sistema (Fernández-Rodríguez et al., 2013)

Tipo de animalSuperficie m2/animal

Zona de repouso

m2/animal

Zona de exercicio

m2/animal

Cantidade de palla

kg/animal

Vaca leiteira 12 7-9 3 8

Xovenca 9-10 6-7 3 6

Xovenca con xato 11-13 7-9 3 8

Touro 5-6 3-4 1,5 4

Bovino > de 2 anos 6-8 4-5 2 5

Bovino de 1 a 2 anos 4-6 3-4 1,5 4

Bovino de 6 a 12 meses 4-5 3-4 1,5 3

CALQUERA QUE SEXA O SISTEMA ESCOLLIDO, DEBE PRIORIZAR A SEGURIDADE, O CONFORT ANIMAL E A LIMPEZA


pub_nual.indd 61 20/10/2014 09:03


MANEXO62

MANEXO DA CAMA EN ESTABULACIÓN LIBRE• Dimensións:limitaroanchodaáreadetrásdacorna-

diza a 15-16m.En función da cantidade de estercoqueacumula,adaptarosniveiseasalturasdosmuros,corredores,portasetc.

• Dimensiónporanimal:respectarasuperficierecomen-dadaporanimal.

• Unhailuminaciónhomoxéneafavoreceunhadistribu-ciónuniformedosanimaiseevitaqueestesseagrupen,oqueaumentaríaosfocosdecargapatóxena.

• Bebedoiros:evitarsitualosnofondodaárea.• Agregarmaterialdecamarespectandoacantidade,ca-

lidadeeperiodicidade.• Retiradadoesterco:deseñara instalacióndemaneira

quenonseobstaculicearetiradamecánica.Unhavezsacadotodooesterco,débeseduplicaracantidadedecamaantesdaentradadosanimais.

• Limpeza:éaconsellable facerunha limpezaprofundacadacertotempo,polomenosunhavezaoano,quein-clúaadesinfeccióndemurosechans,asícomovaloraraposibilidadedefacerunbaleiradosanitario.

• Dispor de currais individuais de parto permite a súamellorsupervisión,contactovisualconoutrasvacaseunha boa expresión do comportamento maternal davacarecentementeparida.Asuperficiedoscurraisin-dividuaisdeberíaserde12m2comomínimo,conleitodepallaouareaeunhasboascondiciónshixiénicas.

• Ventilación e orientación da nave: unha orientaciónleste-oeste favoreceaventilaciónnaturalqueaxudaamanter a cama seca ediminúe ashoras enqueo soldádirectamente sobre as vacas, favorecendo así unhadistribuciónhomoxéneadosanimais.

ALTERNATIVAS Á PALLA: CAMA DE COMPOSTOsestablosdevacasleiteirasconcamadecompostsonunhaalternativa utilizada por primeira vez en Minnessota en2001.Acamadecompostutilizamateriaiscomoaslabrasdemadeirafinasesecasouserraduras.Cómpreevitarasla-brasdemadeiraverdeouhúmida,apallaeostalosdemillo,poisreteñenauga.Trátasedunhaalternativaimportantedefertilizantequereduceotraballodemanexodosresiduos

dagranxaeempatizamáiscunhamellorecocondicionali-dadeouxestiónambiental.Oconceptoxeraldacompos-taxe consiste enmesturarunha fontede carbono (mate-rialdecama)cunhadenitróxenoalto(ouriñosefeces)e,medianteunhaboaaireación,obteradescomposicióndamateriaorgánica.Duranteacompostaxexérasecalorquesecaomaterialdecamacreandounhacapamáissecanasuperficie.Istoreduceasucidadedoanimal,oquediminúea exposición a patóxenos que predispoñen amastites.Éimportantecontrolarahumidade,xaqueunhacamade-masiadohúmidareduceaaireación,aactividadebiolóxica,axeracióndecaloreaevaporacióndaauga(Bewley,2012).

Omanexodestesistemabaséaseenairearomaterialdecamadúasvecesaodíacuntorneadornasuperficiesecaeincorporandoo esterconamesmacama (Barberg,2007)candoasvacasestánfóradoestablo(nomuxido).Otor-neadoraireaacama,oquegaranteaperdadehumidadena superficie da cama e a temperatura adecuada na súafondura.Unhavezconseguidaacompostaxe,recoménda-seengadirserradurasunhavezporsemana.Recoméndasetaméncambiaracama1-2vecesaoano(nooutonoenaprimavera), deixando un pouco de material antigo paraaxudar ao comezo da actividade microbiana. A táboa 2resumeosparámetrosclaveparaobofuncionamentodacamadecompost.

Autilizacióndacamadecompostcomoalternativapodeseradecuadaparaossistemasdevacas leiteiras,especial-menteparagranxaspequenasemedianasounalgúnscu-rraisespecíficosnunhagranxamáisgrande.Comocalque-raoutro sistema,obomanexoénecesarioparaobterosresultadosdesexados.

Táboa 2. Indicadores de recursos dun bo funcionamentoIndicadores Valores de referencia óptimosTemperatura 32 °C-48 °C, “quente pero pode tocalo”

Osíxeno 7-9 %

Humidade 45-55 % , “pode formar unha bóla sen moita auga”

Ratio carbono/nitróxeno 9-36

Mulido proba do xeonllo

Distribución dos animais uniforme

A cama de compost utiliza materiais como as labras de madeira finas e secas ou serraduras


GALICALCALES E DOLOMÍAS AGRÍCOLAS

Arieiras s/n P.I. Louzaneta27294 LUGO

Teléfono: 982 221 484Fax: 982 221 408

E-mail: [email protected]: www.galical.es

GALICAL, S.L.L.CALES E DOLOMÍAS AGRÍCOLAS

Nº1 EN CAMAS DE VACÚN

Un dos obxectivos

primordiais das explotacións

de vacún é manter unha

hixiene axeitada que evite

infeccións indesexables

no gando. Estas infeccións

poden ocasionar perdas

na produción láctea e o

incremento dos gastos.

O CARBONATO CÁLCICO DE GALICAL PARA CAMAS DE VACÚN proporciónalles aos animais hixiene e descanso e reduce as posibles infeccións de mamites causadas por bacterias de

tipo ambiental (E. coli, estreptococos, enterobacterias etc.).

Tamén reduce os problemas de dermatite interdixital e dixital, úlceras e colledizos nos pezuños, evitando coxeiras e perdas de produción.

Por outra banda, manter o gando libre de sucidade facilita o manexo durante o muxido.

O carbonato cálcico pode subministrarse en: Bolsa grande de 1.100 quilogramos A granel en camión basculante, con servizo a calquera punto de Galicia

NOVA

MESTURA DE

SERRÍN E

CARBONATO

CÁLCICO PARA

CAMAS DE

VACÚN!

pub_galical_galego.indd 63 20/10/2014 09:05


MANEXO64

VANTAXESEn varios estudos describiuse unha maior produción e un menor reconto de RCS co uso de cama compostada, tanto en lactación coma no secado. Isto presenta unha clara van-taxe ao reducirse o nivel de mastites subclínicas da explota-ción, así coma os custos (menor consumo de palla e man de obra), á vez que se incrementan os ingresos por produción (Astiz et al., 2014). Máis detalladamente:• Reduce as poboacións de moscas.• Mellora a calidade do aire e reduce cheiros e produción

de gases de efecto invernadoiro.• Mellora o benestar das vacas, especialmente en relación

coas lesións en patas e pezuños. Ao reducirse a inciden-cia de coxeiras (Barberg, 2007), compénsanse os custos do material de cama, que adoitan ser altos.

• O sistema non require fosas de xurro; redúcense os cus-tos por eliminación de residuos.

• Comparativamente, as vacas están tombadas máis horas ao día que en estabulación libre/pastura (Eckelkamp et al., 2014), signo dun maior confort.

RETOS NO USO DA CAMA COMPOSTADAUtilizar este tipo de cama require maquinaria para o man-temento da frecuencia de restrelado e profundidade da cama. Ademais, se existe unha elevada densidade de ani-mais prodúcese compactación da cama, que afecta a com-postaxe e é esencial lograr que esta sexa efectiva.

Doutra banda, o acceso, a dispoñibilidade e o custo do material de cama poden limitar o seu uso. O feito de de-cidirse a utilizar este tipo de cama leva a contar na granxa cun bo deseño das instalacións que teña en conta o fluxo de tránsito dos animais.

Os bebedoiros deben ter un sistema ou unha localización que non mollen o material de compost, xa que isto podería alterar a compostaxe, o que fai que os animais estean máis sucios e aumenten as cargas bacterianas.

QUE PROBLEMAS SE ATOPAN SEGUNDO O TIPO DE CAMA QUENTE E COMO SE PODEN MINIMIZAR?No caso das camas de palla necesítase máis investigación sobre as prácticas de manexo dos patios que axuden a man-ter o control dos patóxenos que contribúen aos problemas de patas e mastites. Respectar a frecuencia de cambio de material e asegurar que a superficie estea seca, así como unha correcta densidade de animais, son prácticas que re-ducen a incidencia de problemas.

No caso da cama de compost, se esta non se manexa ben, pode haber unha maior exposición a patóxenos ambientais causantes de mastites, polo que é moi importante realizar un bo restrelado para osixenar e controlar a temperatura da cama. Esta debe ter menos de 1 millón de ufc/ml, co fin de reducir o risco de mastites xunto a un bo manexo no muxido e control da saúde do ubre. Se o proceso de com-postaxe funciona ben, a superficie da cama debe verse seca e abrandada. Aínda hai algunhas áreas nas que se necesita de máis investigación para avaliar os efectos do po (que podería predispoñer a pneumonía ou irritación nos ollos) e a calidade do aire (niveis de amoníaco e/ou sulfuro de hidróxeno).

IMPLICACIÓNSCalquera que sexa o sistema escollido, debe priorizar a se-guridade, o confort animal e a limpeza. O bo mantemento da área de repouso beneficiará a saúde e o benestar das va-cas e é importante lembrar que para a súa avaliación se debe considerar tanto o manexo da cama coma os indicadores baseados nos animais: limpeza, tempo que pasan deitados, prevalencia de coxeiras, incidencia de mastites e RCS.

BIBLIOGRAFÍA Astiz S, Sebastián F, Fargas O, Fernández M, Calvet E (2014). Mejora de la calidad de la leche y del nivel de producción tras el mantenimiento de las vacas sobre cama compostada durante el secado. Comunicación Oral 3ES, Congreso ANEMBE 2014, Oviedo.

Barberg AE, Endres MI, Salfer JA, Reneau JK (2007). Performance and Welfare of Dairy Cows in an Alternative Housing System in Minnesota. J. Dairy Sci. 90:1575-1583

Bewley J, Black R, (2012). Compost Bedded Pack Barn Design. Features and Management considerations. Cooperative Extension Service. University of Kentuc-ky: College of Agriculture.

Callejo Ramos A (2009). Cow comfort: el bienestar de la vaca lechera. Editorial Servet, Zaragoza.

Eckelkamp EA, Gravatte CN, Coombs CO, Bewley JM (2014). “Case study: Characterization of lying beha-vior in dairy cows transitioning from a freestall barn to a compost bedded pack barn”, Prof. Anim. Sci.

EFSA (2009). Effects of farming systems on dairy cow welfare and disease, pp. 1–284.

Fernández-Rodríguez ME, Cantalapiedra-Álvarez JJ (2013). Benestar animal e instalacións. Ganado vacún leiteiro. Xunta de Galicia. Consellería do Medio Rural e do Mar, Santiago de Compostela.

Hewlett J(ed.), Juaristi JL, Bach A, Rodríguez P (2004). Cow Comfort. Cuadernos de campo IVO-MEC. Merial Animal Health Ltd.

Unión Europea. Regulamento n.º 889/2008 da Comisión, do 5 de setembro de 2008, polo que se establecen disposicións de aplicación do Regulamen-to (CE) no 834/2007 do Consello sobre produción e etiquetado dos produtos ecolóxicos, con respecto á produción ecolóxica, o seu etiquetado e o seu con-trol. Diario Oficial de la Unión Europea L 250/1 de 20.7.2007, páxs. 1-84.

Os bebedoiros deben ter un sistema ou unha localización que non mollen o material, xa que pode alterar a compostaxe


FÁBRICA Y OFICINASC/ Gregorio López Bravo, 29 - Pol. Ind. Villalonquejar

www.moli�bra.com - info@moli�bra.comBURGOS - (+34) 947 29 84 22

EN PROCESADOS DE

PAJADE CEREALESDE CASTILLA

Nº1

pub_moligras.indd 65 21/10/2014 08:21


nutrición66

A determinación de urea no leite constitúese coma un sinxelo indicador que pon de manifesto desequilibrios na dieta e achégalle ao gandeiro unha forma fácil, económica e eficaz de controlar os seus animais. Cando estes valores son elevados, pódense reducir mediante cambios na ración ou tamén con aceites esenciais.

Gregorio SalcedoDepartamento de Calidade e Innovación Centro de Formación Profesional La Granja Heras 39792 (Cantabria) [email protected]

A inxestión de herba fresca durante o pastoreo tende a incrementar a urea no leite

CONTROL DA UREA NO VACÚN DE LEITE MEDIANTE CAMBIOS NA RACIÓN E NA INXESTIÓN DE ACEITES ESENCIAIS

A urea é o produto final do metabolismo das proteínas. A proteína que a vaca non utiliza para mantemento e pro-dución é definida como proteína metabolizable, formada pola suma dos aminoácidos absorbidos no intestino delga-do mais os de orixe microbiana. No rume, parte da proteí-na inxerida descomponse en amoníaco (NH3), que resulta tóxico para as células, converténdoo entón o fígado en urea para eliminar a toxicidade (LaPierre et al., 2005), fluíndo despois no sangue. Parte da urea elimínase cos ouriños e unha pequena fracción recíclase no rume.

A proteína do leite está composta de proteína verdadeira e de nitróxeno non proteico (NNP). A primeira representa o 95 % do nitróxeno total do leite; deste, o 80 % está re-presentado pola caseína e o 20 %, polas proteínas do soro. Doutra banda, o NNP representa o 5 % do total do leite. Aproximadamente, o 30-35 % é urea, o 25 % creatinina e ácido úrico, o 15 % aminoácidos e do 10 ao 30 % é amo-níaco (Biswajit et al., 2011).

Este traballo de análise da influencia dos aceites esen-ciais sobre a produción e a composición química do leite baixo tres tipos de manexo de alimentación diferentes foi realizado co composto Proteomilk de Innofarm.

INTRODUCIÓNA urea é unha molécula formada por C-H-O-N, soluble en auga, non tóxica e de baixo peso molecular que se difunde nos fluídos biolóxicos coma o sangue, cuxa concentración é de 0,18±0,05 g/litro, nos ouriños (7,1±1,7 g/litro) e no leite (0,21±0,04 g/litro) [Gustafsson e Palmquist, 1993].

AFRIGA113_nutricion_urea_galego_02.indd 66 18/10/2014 23:58


nutrición 6767

Desde un punto de vista fisiolóxico, reducir a urea no lei-te equivale a aumentar a eficiencia de utilización proteica da dieta ( Jonker et al., 1998; Nousiainen et al., 2004; Salce-do, 2006, 2011 e 2013). Dende o punto de vista medioam-biental, a súa redución contribúe a mitigar as emisións de gases de efecto invernadoiro (GEI), principalmente o N2O de orixe alimenticia (Salcedo e Doltra, 2013), e as emisións de NH3 (Arriaga et al., 2010; Powell et al., 2011).

O factor nutricional máis directamente relacionado co contido de urea no leite e no sangue é o equilibrio entre a proteína e a enerxía da dieta, así como calquera condición dietética que altere este equilibrio ou incremente o contido en urea; por exemplo, a achega de ensilados de herba con alto contido en amoníaco ou a perda de peso vivo que se orixina ao principio da lactación.

Na táboa 1 indícase a repercusión de desequilibrios na dieta sobre o contido de proteína e de urea no leite.

táboa 1. Factores nutricionais que modifican a urea no leiteStatus nutricional Urea leite Proteína leite

Restrición de enerxía ↑↑ ↓↓

Exceso de enerxía ↓ ↑

Restrición de proteína ↓↓ ≈

Exceso de proteína ↑ ≈

Restrición de enerxía e proteína ≈ ↓↓

Exceso de enerxía e proteína ↑↑ ↑

Restrición de enerxía e exceso de proteína ↑↑ ↓↓

No pierda ni un gramo

- R

CS

Lal

lem

and

405

720

194

- 1

1/20

11.

Levucell SC valoriza su ración y el rendimiento de su explotaciónLevucell SC, Saccharomyces cerevisiae CNCM I-1077 :• Aumenta el Crecimiento: + 100* a 200* g/

animal/día• Mejora el Índice de Conversión: + 4 a 6% más

peso por kg de alimento ingerido• Optimiza el pH del rumen (menos acidosis) y

mejora la digestibilidad de la fibra

Meta-análisis ADSA,USA, 2009 probado con la cepa I-1077.

* Autorizado en la Unión Europea en bovinos destinados a la producción de leche y de carne, ovejas y cabras de leche, corderos y caballos (E1711/4a1711/4b1711).

Levadura específica rumiantes€

LALLEMAND BIO SLTélf: +34 93 241 33 80 Email : [email protected]

www.levucellsc.com

POR CADA 85 MG/L DE UREA NO LEITE QUE REDUCIMOS, AFORRAMOS A ENERXÍA SUFICIENTE PARA PRODUCIR 1,5 LITROS MÁIS

CONSECUENCIAS DUNHA DIETA DESEQUILIBRADAUnha dieta desequilibrada, con exceso de proteína, ten consecuencias económicas, ambientais, sanitarias e sobre a calidade do leite, xa que dá lugar a:• Unha diminución da eficiencia de conversión de pro-

teína alimenticia en proteína láctea e un maior gasto en alimentación, que non se traducen nun maior contido de proteína no leite.

• Un incremento de nitróxeno en feces e ouriños, au-mentando o nitróxeno excretado ao medio ambiente.

• Un incremento de amoníaco no rume, sangue e leite. Constatouse que un contido alto de amoníaco no san-gue irrita o epitelio mamario interno e tradúcese en in-crementos do reconto de células somáticas.

• Desde o punto de vista reprodutivo, hai opinións en-frontadas. Son moitos os autores que afirman que ni-veis altos de urea afectan negativamente á fertilidade.

• Aumentos de urea no leite e sangue, polo que a urea se constitúe coma un indicador que pon de manifesto desequilibrios na dieta.



nutrición68

Figura 2. Situación actual das determinacións e os seus rangos de urea en Galicia (Africor Lugo)

INTERPRETACIÓN DO CONTIDO DE UREA NO LEITEContidos de urea no leite inferiores a 120 mg/litro son considerados baixos e apuntan baixo consumo de proteína e alto de enerxía; de 120 a 180 mg/litro son aceptables e indican unha adecuada subministración de proteína e de carbohidratos non fibrosos fermentables na panza e, final-mente, concentracións maiores de 180 mg/litro son consi-deradas elevadas e sinalan altos consumos de proteína e de carbohidratos non fibrosos fermentables (Salcedo, 2013).

NIVEL DE UREA NO LEITE: SITUACIÓN EN CANTABRIA E EN GALICIAA figura 1 sinala a porcentaxe de mostras para cada rango de urea no leite en Cantabria. A antedita figura elaborouse a partir de datos de urea de 79.148 mostras durante os anos 2008, 2010, 2011 e 2012, proporcionados polo Laborato-rio Interprofesional Leiteiro de Cantabria. Os resultados revelan que un 60,8 % das mostras de leite tomadas en Cantabria durante ese período presenta un contido en urea que aconsellaría un reaxuste da dieta por exceder os 180 mg/litro.

Na figura 2 podemos ver a porcentaxe de mostras para cada rango de urea no leite tomadas por Africor Lugo en Galicia. Neste caso, todas as mostras que están por baixo de 120 mg de urea por litro consideráronse dentro do mes-mo rango (menor de 120 mg/litro). A analítica realízase a partir dunha mostra de leite de

cada unha das vacas do rabaño, obtendo uns valores me-dios por gandería de 229 mg/litro e unha oscilación entre os 129 e os 337.

Os valores máis altos atopámolos nas vacas de primeiro parto e nas vacas arredor dos 150 días en leite (figura 4), sendo estes os principais factores de variación deste pará-metro. Así, a urea descende co número de partos e segue unha curva similar á produción de leite, pero co seu valor máximo desprazado un mes respecto da curva de lactación.

É importante ter en conta estas variables á hora de inter-pretar os valores medios en tanque. Por iso, recoméndase a análise vaca a vaca para determinar os niveis de urea por grupos de produción (por número de parto e por días en leite) e para poder diagnosticar mellor un problema de ex-ceso de urea (Ramiro Fouz, Africor Lugo).

Figura 4. Gráfica dos valores de urea nas mostras analizadas respecto aos días en leite (Africor Lugo)

Figura 1. Situación actual das explotacións e os seus rangos de urea en cantabria

150

170

190

210

230

250

270

290

310

330

0 100 200 300 400 500 600días en leite

0

5

10

15

20

25

30

0-50 50-100 100-150 150-200 200-250 250-300 300-350 350-400 400-450 450-500 500-550 > 550

Rangos de urea, mg litro

% d

e m

ostra

s pa

ra o

s ra

ngos

2,0

4,0

10,8

22,4

28,4

20,7

8,5

2,40,5 0,1 0,1 0,1

% d

e m

ostra

s pa

ra o

s ra

ngos

5,5 5,0

0< 120 120-139 1240-159 160-179 180-199 200-210 220-239 240-259 260-379 280-299 300-319 120-139 340-369 360-379 380-399 400-419 420-439 440-459 460-479 >480

2

4

6

8

10

12

4,0

Rangos de urea, mg litro

8,1

9,8

10,9 11,110,7

9,0

8,1

5,7

4,2

3,0

1,9

1,20,7 0,4 0,2 0,1 0,2

Núm

ero

de m

ostra

s

02011 2012

Ano2013 2014

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

35.000

40.000

45.000

524,0

3.031,0

19.612,0

39.613,0

A asociación de control leiteiro de Lugo, Africor Lugo, leva anos incluíndo a analítica da urea dentro dos seus ser-vizos ao gandeiro, pero é desde os dous últimos anos cando o gandeiro lle está a dar unha maior importancia a esta analítica, incrementando o número de mostras analizadas e superando as 40.000 determinacións de urea en 2014 (fi-gura 3). Esta cifra vai medrando de forma case exponencial debido á importancia dos valores de urea no leite.

Figura 3. Evolución das determinacións de urea de Africor Lugo de 2011 a 2014


Lo natural es esencialInnovaciones ganaderas

Nutrición y Salud

PROTEOMILK: Aprovecha toda la PROTEÍNA de la ración y reduce la urea en leche.

Reduce la degradabilidad de las proteínas en el rumen.

Aumenta la proteína by-pass de toda la ración de forma natural.

Reduce la tasa de amoniaco en rumen y baja la tasa de urea en leche, disminuyendo los problemas vinculados con el exceso de nitrógeno y amoniaco: sobrecarga de hígado, células somáticas, problemas de reproducción…

FORMA NATURAL Y FORMA NATURAL Y SIN CAMBIAR LA RACIÓNSIN CAMBIAR LA RACIÓNCONCONPROTEOMILKPROTEOMILK

LALA UREA EN LECHEUREA EN LECHEREDUZCAREDUZCA DEDE

C/López de Aranda 35, 28027 Madrid | Tel.: (+34) 91 2187046 | www.grupoinnofarm.com

pub_innofarm.indd 69 19/10/2014 00:05


nutrición70

RECOMENDACIÓNS

• Controlaroniveldeureanoleitenosboletínsdeaná-lisesemanteraureaenniveisde150a200mg/litro.Porcada85mg/litroquebaixemos,aforramosaenerxíasuficienteparaproducir1,5litrosdeleitemáis.Oani-malpodeutilizaresaenerxíaparaproducirmáis,paraprotexersedacaloredofríoetc.,dependendodassúasnecesidadesencadamomento.

• Observaraconsistenciadas feces(fecesmoibrandas:excesodeproteínadegradable;fecesmoiduras:faltadeproteínanadieta).

• Aporcentaxedeproteínabrutadadietaexpresadaenporcentaxesobremateriasecanondebesuperaro16,5%e,destaconcentración,o60-65%debeserproteínadegradableeorestante35-40%,proteínanondegra-dableoubypass.

• Aporcentaxedeamidónsobreamateriasecadadietadebe constituírdo25 ao30%e,desta, o85%debefermentarnapanza.

• Arelaciónproteína-enerxíadebeestarpróximaa100gramosdeproteínabrutapormegacaloríadeenerxíanetaenleite.

• Nasdietasdevacasleiteiraséimportanteasuplemen-taciónconensiladodemillo.Esteachegaenerxía fa-cilmentefermentablenapanzaeconténfibraepoucaproteína,contribuíndoasincronizaradegradacióndaproteínaedoamidónanivelruminaledandolugaraunhamaiorcapturadeamoníacotaménanivelruminaldestinadoáformacióndeproteínamicrobiana.

• OamidóndoensiladodemilloreduceopHruminal,porriba,maiorformacióndeácidopropióniconapan-za,aumentandoasíntesedeproteínamicrobiana(máisamoníacoutilizadopolavaca)ereducindoopotencialcirculanteensangue.

• Opresecadodaherbaparaensiladoreduceaformacióndeamoníacoduranteoprocesodefermentaciónere-duceainxestiónextradeamoníaconorume.

• Contodo,hoxeendía,apresenzanomercadodeacei-tesesenciaisespecíficosabasedeextractosdeplantascontribúenaincrementaroefectobypassdasproteínasquecompoñenadieta,diminuíndoasúadegradaciónnorumeeocontidodeureanoleite.

ESTUDO DA INFLUENCIA DE ACEITES ESENCIAIS NA DIETA SOBRE O CONTIDO DE UREA NO LEITEOobxectivodestetraballoéanalizarainfluenciadosacei-tesesenciaissobreaproducióneacomposiciónquímicadoleitebaixotrestiposdemanexodaalimentación(intensivo,semiintensivoepastoreo)enCantabria.

Material e métodosOestudolevouseacaboentresexplotaciónsleiteirassitua-dasnazonacosteiradeCantabriaduranteoperíododo1dexuñode2013ao28dexaneirode2014:1. SATLosRemedios(Ruiloba)2. GanaderíaSanRoque(Cóbreces)3. CIFPLaGranja(Heras)

Características produtivas e plan de alimentación das explotacións Astresexplotaciónsdifirennomanexoalimenticioesonclasificadas como intensiva, semiintensiva e pastoreo. Adietadaprimeira consistenunha ración totalmesturada,mentresqueadasegundaeada terceirasondisociadas.Nestasúltimasgranxas,aherbaéconsumidanamodalida-dedesegaenadedente,respectivamente.

Ocadro1 sinalao estadoprodutivo, a calidadefisico-químicadoleite,oscompoñentesdadietaeainxestióndenutrientesdastresgranxas.

cadro 1. Situación das explotacións ao comezo do experimento

Intensiva Semiintensiva PastoreoProdución e características do leite

Grupo A Grupo B

Vacas leiteiras 165 30 6 6

Leite (kg/día) 31±9,45 25±6 39±8,4 42±10

Graxa (%) 3,9±0,65 4,1±0,66 3,6±0,7 3,52±0,4

Proteína (%) 3,38±0,31 3,4±0,28 3,3±0,1 3,24±0,1

Urea (mg L-1) 214±49 77±12 168±7 162±10

N.º de parto 2,4±1,5 3,1±2,1 2,7±1,5 2,0±1,0

Días en leite 185±124 270±122 124±43 88±24

Compoñentes da dieta (kg materia seca/vaca/día)

Ensilado do millo 6,5±0,60 3,7±0,32 6,0±0,17

Ensilado da herba 3,3±0,30 3,7±0,32 -

Herba verde, sega - 5,7±0,50 -

Herba verde, pasto - - 5,7±1,1

Concentrado 11,3 6,7 6,6±0,53

Inxestión de nutrientes

MS (kg/día) 21,1±0,90 19,8±1,1 18,7±0,65

ENl (Mcal/día) 34,1±1 30±1,0 30,5±1,13

PB (kg/día) 3,6±0,18 2,9±0,14 3,9±0,21

PDR (kg/día) 2,2±0,04 1,9±0,09 2,7±0,24

PNDR (kg/día) 1,3±0,05 1,0±0,07 1,2±0,18

FND (kg/día) 7,8±0,97 9,6±0,87 6,9±0,59

Amidón (kg/día) 5,3±0,22 4,9±0,29 4,6±0,22

MOD (kg/día) 15,0±0,11 13,4±0,6 13,7±0,78 MS:materiaseca;ENL:enerxíanetaleite;PB:proteínabruta;PDR:pro-teínadegradableenrume;PNDR:proteínanondegradableenrume;FND:fibraneutrodeterxente;CNF:carbohidratosnonfibrosos;MOD:materiaorgánicadixestible

O CONTIDO DE UREA NO TRATAMENTO CON ACEITE ESENCIAL EN INTENSIVO IMPLICA REDUCIÓNS DE 0,82 KG DE N2O POR HECTÁREA, QUE CONTRIBÚE MOI POSITIVAMENTE Á MELLORA DO MEDIO AMBIENTE


Feroes - PlantaMix

FEROES PLANTAMIXN-122 Km 407. Torrecilla de la Abadesa, Valladolid

Telf.:+34 669 933 068 / +34 639 389 [email protected] • [email protected] • www.feroes.net

m e z c l A s p A r A A l i m e N T A c i ó N A N i m A l

eXeNTA De pOlVO Y pieDrAs

Disponemos de servicio de transporte. Ventas por cargas completas con la posibilidad de combinar productos.

- Alfalfa- Avena- Festuca

- leche- Vacío- carne

pAJA de la mejor calidad:- Paja picada F0 (< 2 cm)- Paja picada F1 (3 - 5 cm)- Paja picada FC (8 - 10 cm)- Paja para camas- Paja picada para camas de pollos

Alfalfa

silo

Mexcla Mix

especiAlisTAs en MEZCLAS a su

medida de todo tipo de FOrrAJes

- Raygras- Triticale- Veza

prODUcTOs:

Seleccionamos todos los productos por su calidad, con los que elaboramos las mejores mezclas para cada tipo de ganado.

¿QUe HAcemOs?

GANADO:

pub_feroes.indd 71 21/10/2014 08:06


nutrición72

Deseño experimentalO primeiro experimento ten como obxectivo analizar a produción do rabaño e a composición química do tanque. Este foi desenvolvido en dúas explotacións comerciais de 165 e de 30 vacas leiteiras de raza frisona na explotación intensiva e na semiintensiva, respectivamente (cadro 1). Ao dispor as explotacións dun só tanque de leite, non se puido dividir o rabaño en control e testemuña, circunstancia que obrigou a subministrar o aceite esencial a todo o rabaño un mes si (control) e ao seguinte non (testemuña), segundo un deseño experimental en bloques completos, considerándo-se o mes como bloque, coincidente coa oferta ou non de aceite esencial. O produto foi administrado directamen-te do carro mesturador na intensiva, e individual por vaca na semiintensiva, cunha dose de 50 g/vaca/día en ambas as explotacións. A produción de leite individual por vaca foi proporcionada por Afca (Asociación Frisona de Can-tabria).

Nun segundo experimento (explotación en pastoreo) analízase o efecto vaca. Para iso, 12 vacas leiteiras frisonas da Unidade de Produción de Leite do CIFP La Granja (cadro 1) foron agrupadas en dous lotes por data de parto e produción de leite, segundo un deseño experimental cruza-do 2x2: 2 ofertas de aceite esencial (si ou non) e 2 períodos experimentais repetidos 4 veces (de xuño a xaneiro). Cada período experimental constaba de 30 días, 7 de adapta-ción ao suplemento e 23 como experimentais. Despois do muxido da mañá (08:30 h) e da tarde (19:00 h), as vacas consomen o 50 % do ensilado de millo e do concentrado programado na dieta. O aceite esencial foi ofrecido indivi-dualmente sobre o concentrado, unha vez ao día e sempre pola mañá, tamén cunha dose de 50 gramos recomendados polo fabricante. O tempo de pastoreo comprende desde as 10:30 ás 17:00 h e das 19:00 ás 07:30 h. A produción de leite foi medida nun medidor volumétrico Waikato MKV (Milking Systems, NZ) os dous últimos días de cada pe-ríodo experimental dos muxidos de mañá e de tarde.

Análise de leite e alimentosSemanalmente, unha mostra de leite procedente do tan-que de cada explotación (intensiva e semiintensiva) depo-sitouse en frascos de plástico herméticos, previa adición de 2-bromo-2-nitropropano-1,3 diol (bromopol).

O leite procedente da explotación en pastoreo analizouse unha vez ao mes, sempre o penúltimo día de cada fase ex-perimental dentro de cada período. Alícuotas de leite a volumes iguais dos muxidos da mañá e da tarde de cada vaca foron previamente mesturadas e depositadas tamén en frascos herméticos, previa adición de bromopol, sem-pre coincidindo coa data de control da produción láctea. Durante todo o experimento, nesta explotación e antes do muxido, as vacas son testadas co Test de California para comprobar o estado sanitario do ubre. Máis tarde, os fras-cos das tres explotacións foron trasladados ao Laboratorio Interprofesional Leiteiro de Santander en neveira portátil para a súa posterior análise de graxa, proteína, lactosa, sóli-dos non graxos e urea.

As dietas das explotacións intensiva e semiintensiva coñeciámolas antes do experimento porque estas granxas formaron parte do proxecto de investigación número 05-640.02-2174, financiado pola Consellería de Medio Am-biente do Goberno de Cantabria, sobre xurros (Salcedo, 2011). O contido en principios nutritivos do pasto, ensila-do de millo e concentrado do pastoreo procede da base de datos que o propio CIFP dispón (Salcedo, 2006 e 2011).

Análise estatísticaA análise estatística desenvolveuse por separado:• Efecto tanque (explotacións intensiva e semiintensiva)• Efecto vaca (explotación en pastoreo)

En cada caso, os datos foron sometidos a unha análise de varianza co Modelo Lineal Mixto (SSPS 15.0), tomando como efectos fixos a adición de aceite esencial (si ou non) e como efecto aleatorio, a repetición.

Resultados e discusiónExplotacións intensivas e semiintensivasO consumo medio de materia seca por vaca e día durante o experimento foi un 6,5 % menor na semiintensiva; ade-mais, produciuse unha inferior achega de enerxía neta de leite (13,6 %), 24,1 % de proteína bruta, 8,1 % de amidón e 11,9 % de materia orgánica dixestible (cadro 1), imputable ao menor consumo de concentrado; pola contra, a inxes-tión de forraxe foi superior, equivalente ao 25,2 % do total de materia seca inxerida.

A produción de leite foi maior na intensiva 30,7±2,4 vs. 29,4±2,8 na semiintensiva (P<0,05) e a suplementación con aceite esencial mellorou significativamente (P<0,05) [cadro 2]. Pola contra, a nivel individual de granxa non se observan diferenzas de produción láctea entre intensiva SI vs. NON e semiintensiva SI vs. NON (cadro 2) coa adición do produto, pero si de forma numérica en 1 e 1,6 litros, respectivamente.

Tanto a eficiencia bruta da dieta estimada coma os qui-los de leite por quilo de materia seca inxeridos non difiren entre explotacións e tratamentos, con valores medios de 1,45±0,16 e de 1,49±0,19 litros na granxa intensiva e na semiintensiva, respectivamente, equivalente ao 2,75 % de aumento a favor do aceite esencial. Con todo, a eficien-cia de utilización da proteína (EPB, cadro 2) difire entre explotacións (P<0,001), sendo maior na semiintensiva, de 30,6±2,5%, e de 26,4±2,7% na intensiva, imputable ao me-nor consumo de proteína daquela (cadro 1), coincidente con Biswajit et al. (2011). Na granxa, en ningún caso a adi-ción deste suplemento mellorou significativamente a EPB; soamente o fixo de forma numérica a semiintensiva (2,9 %) [cadro 2]. As células somáticas reducíronse de forma numérica en ambas as explotacións tras a adición do aceite esencial.



nutrición 73

cadro 2. Produción, eficiencia e composición química do leite (efecto tanque)

Intensiva Semiintensiva Significación

SI1 NON2 P std SI NON P std Explot. Trat Ex*Tra

Leite (kg/día) 31,1 30,3 NS 2,4 30,2 28,6 NS 2,8 * * NS

Leite (kg-1 MS) 1,47 1,43 NS 2,75 1,49 1,48 NS 2,52 NS NS NS

EPB (%) 25,8 26,7 NS 0,16 31 30,1 NS 0,19 *** NS *

Graxa (%) 3,78 3,73 NS 0,13 3,78 3,77 NS 0,25 NS NS NS

Proteína (%) 3,17 3,2 NS 0,06 3,12 3,09 NS 0,08 *** NS NS

Lactosa (%) 4,83 4,84 NS 0,05 4,73 4,77 NS 0,05 *** NS NS

Magro (%) 8,81 8,87 NS 0,09 8,72 8,74 NS 0,11 *** NS NS

RCS x 1.000 176 193 NS 49 153 239 ** 101 NS *** NS

Urea (mg L-1) 204 243 ** 45 120 107 NS 39 *** NS **

PV (%) 95,9 95,1 ** 0,88 97,5 97,7 NS 0,80 *** NS **

NNP (%) 4,07 4,84 ** 0,88 2,47 2,21 NS 0,80 *** NS **

1: inxestión de aceites esenciais; 2: non inxestión de aceites esenciais; EPB: eficiencia de utilización da proteína [(100 * g de proteína en leite ao día) ÷ proteína inxerida (g)]; RCS: reconto celular somático; PV: proteína verda-deira: (Nt-Nurea); NNP: nitróxeno non proteico

O contido de graxa no leite non foi diferente entre ex-plotacións, sen melloras significativas entre tratamentos coa adición de aceite esencial. As porcentaxes de lactosa, extracto seco magro e proteína foron maiores en intensi-

vo (P<0,001), sen diferenzas entre tratamentos (cadro 2), imputable para a proteína ao maior consumo de amidón (r=0,34, P<0,01) nesta última explotación.

A concentración de urea no leite entre explotacións foi maior na intensiva (P<0,001) [figura 1], con valores me-dios de 225±45 mg/litro nesta, e de 114±39 mg/litro na se-miintensiva (cadro 2). Á vista dos resultados, a explotación intensiva é considerada coma con niveis altos, atribuíble a unha subministración de proteína por encima dos requi-rimentos; pola contra, a explotación semiintensiva require incrementar lixeiramente a subministración de proteína.

Con respecto ao tratamento, só se observaron reducións significativas do 16 % nas vacas suplementadas con aceite esencial en intensivo (P<0,01). A variable nutricional re-lacionada máis directamente co contido en urea foi a con-centración de proteína sobre materia seca na dieta (r=0,59, P<0,01). A menor concentración de urea no leite rexistrada en intensivo deu lugar a incrementos de proteína verdadei-ra (P<0,01); por riba, reducións significativas de nitróxeno non proteico (NNP) [cadro 2]. Pola contra, a menor con-centración de urea na semiintensiva, tanto nas vacas suple-mentadas con aceite esencial coma nas que non, deu lugar a concentracións de proteína verdadeira similares; por riba, o NNP.

A redución de urea tamén contribúe a paliar o efecto invernadoiro



nutrición74

Biswajit et al. (2011) sinalan a urea do leite como un indicador ambiental. Salcedo e Doltra (2013) estimaron emisións de N2O (potente gas de efecto invernadoiro), de orixe alimenticia e segundo o sistema de alimentación, en 0,86 kg por quilo de urea e hectárea nos sistemas in-tensivos; en 1,36 kg, nas semiintensivas, e en 1,24 kg, nos sistemas a pastoreo. No presente traballo, a produción de leite por hectárea foi estimada como a relación entre a cota

Unha dieta ben equilibrada ou a adición de aceites esenciais contribúen a reducir a urea no leite

171 197 206

233 242 215

236

279

92

140 136 109 102

123 89

132

50

100

150

200

250

300

Xuñ Xul Ago Set Out Nov Dec Xan

Ure

a, m

g L-

1

Mes

Si (In)

Non (In)

Si (Se)

Non (S e )

Figura 5. concentración de urea no tanque entre explotacións e tratamentos

leiteira e a superficie agrícola útil (24,4 e 10,6 t/ha-1 a in-tensiva e a semiintensiva, respectivamente) que conteñen 4,97-5,92 kg de urea por hectárea e 1,27-1,14 kg urea/ha coa adición ou non de aceite esencial, respectivamente. O menor contido de urea no tratamento con aceite esencial en intensivo implica reducións de 0,82 kg de N2O por hec-tárea, que contribúe moi positivamente á mellora do medio ambiente.

Explotación a pastoreo Como se indica no cadro 3, a produción de leite, a efi-ciencia bruta, a eficiencia de utilización da proteína bruta (EPB) e a composición química do leite (graxa, proteí-na, lactosa e magro) non foi diferente entre tratamentos. Pola contra, a concentración de urea no leite foi un 36,2 % superior nas vacas non suplementadas con aceite esen-cial (P<0,001) durante o experimento. Tamén houbo unha redución numérica de células somáticas nas vacas con este suplemento.


AGROAMB está autorizada pola Administración española como PLANTA TÉCNICA para a elaboración de FERTILIZANTES orgánicos a partir de residuos e subprodutos biodegradables

I+D

+I

– D

ES

EN

VO

LVE

ME

NT

O L

OC

AL

– C

RE

AC

IÓN

DE

EM

PR

EG

O

(30

PO

ST

OS

DIR

EC

TO

S, M

ÁIS

DE

15

0 I

ND

IRE

CT

OS

) –

CA

PIT

AL

10

0%

GA

LE

GO

– G

LO

BA

LIZ

AC

IÓN

– E

NE

RX

ÍAS

RE

NO

VA

BL

ES

–

AGROAMB-TRESIMA UTEXESTIÓN E PRESTACIÓN DE SERVIZOS MEDIOAMBIENTAIS

Comercializa e coordina a prestación de servizos para a xestión ambiental integral dos distintos residuos (incluídos residuos perigosos). Desde a súa recente creación, xestiona máis de 50.000 tms/ano de residuos biodegradables.

TRESAMBLOXÍSTICA ESPECÍFICA EN CONTEDORES

Dispón de vehículos específicos en diferentes configuracións, adaptándose a cada necesidade medioambiental do cliente. Innovación e eficacia no transporte. Servizos de conselleiro de seguridade e operador de transportes.

AGROAMBVALORIZACIÓN E TRATAMENTO DE RESIDUOS BIODEGRADABLES

Titular da primeira planta cunha capacidade próxima a 300.000 tms/ano para a valorización e tratamento de residuos agrarios segundo o disposto no RD 824/2005 sobre fertilizantes, o RD 1310/1990 sobre a aplicación agrícola de lodos e o Regulamento CEE 1774/2002 sobre subprodutos animais. Agroamb aposta fortemente por I+D+i coa súa presenza en numerosos proxectos de investigación.

S E N T I D O D A R E C I C L A X E

AGROAMBGRUPO

ONEGA ARES, S.L.U.SERVIZOS AVANZADOS DE TECNOLOXÍA AGRARIA

Empresa de servizos agrarios que conta cos últimos equipos en mecanización para a sementeira, cultivo e posterior recolección das diferentes producións agrarias.

TROBO AGRÍCOLA, S.C.G.PRODUCIÓN INTEGRADA DA TERRA

Sociedade para a explotación en común da terra, orientada á produción integrada de forraxes e cultivos enerxéticos. Dispón dun banco de terras que supera as 3.000 hectáreas.

O Grupo AGROAMB está formado por un conxunto de empresas cuxa actividade completa o ciclo da xestión de residuos, contando para iso cun equipo multidisciplinar de profesionais con ampla experiencia na Xestión Medioambiental e Agronómica.

É unha compañía orientada a dar solucións de valorización e xestión integral dos residuos, empregando sempre as mellores técnicas dispoñibles e optimizando a loxística de transporte.

O Grupo AGROAMB posúe autorización para a xestión de:

Valorización e xestión de residuos sólidos urbanos (SC-U-NP-XV-00040 y SC-U-NP-XV-00036 )

Valorización e xestión de residuos industriais non perigosos (SC-I-NP-XV-00064 y RIV-24/01)

Rexeneración ambiental

Transporte de residuos perigosos (T/001/01)

Transporte de residuos sólidos urbanos (SC-U-NP-XRT- 00072)

Transporte de residuos industriais non perigosos (SC-I-NP-XRT-00083, SC-I-NP-XRT-00056 e SC-I-NP-XRT-00122)

Conforman o Grupo AGROAMB as seguintes empresas:

R/ Calzada das Gándaras, 11. Local baixo dta. 27003 LugoTeléfono (+34) 982 231 365

Fax (+34) 982 240 534E-mail [email protected] www.agroamb.com

Agroamb

pub_agroamb_galego.indd 75 19/10/2014 05:41


nutrición76

cadro 3. Produción e composición química do leite (efecto vaca)

SI1 NON2 std Tratamento Vaca Tratamento * Vaca

Leite (kg/día) 25,3 26 6,0 NS *** NS

Leite (kg-1/MS) 1,35 1,38 0,30 NS *** NS

EPB (%) 21,4 21,9 4,78 NS *** NS

Graxa (%) 3,96 3,98 0,63 NS NS NS

Proteína (%) 3,36 3,37 0,31 NS *** NS

Lactosa (%) 4,83 4,83 0,38 NS NS NS

ESM (%) 9,07 8,99 0,35 NS * NS

RCS x 1.000 141 175 358 NS NS NS

Urea (mg/L-1) 149 203 69 *** NS NS

PV (%) 97,1 97,1 1,45 *** NS NS

NNP (%) 2,86 3,89 1,45 *** NS NS

1: inxestión de aceites esenciais; 2: non inxestión de aceites esenciais; EPB: eficiencia de utilización da proteína [(100 * g de proteína en leite ao día) ÷ proteína inxerida (g)]; ESM: extracto seco magro; RCS: reconto celular somático; PV: proteína verdadeira: (Nt-Nurea); NNP: nitróxeno non proteico

Figura 6. concentración de urea en vacas suplementadas ou non con aceite esencial

50

100

150200

250

300

350

400

Xuñ Xul Ago Set Mes

Out Nov Dec

SiNon

Ure

a, m

g L-1

CONCLUSIÓNSA urea é un indicador non invasivo do contido proteico da dieta nas vacas leiteiras. No primeiro experimento, a pro-dución de leite incrementou 1,2 litros por vaca cando as vacas son suplementadas con aceites esenciais; nas semiin-tensivas, 0,6 litros, e non houbo diferenzas en condicións de pastoreo. O efecto máis visible nos experimentos é que o aceite esencial reduce significativamente a urea e, cando os niveis de urea son demasiado baixos, o produto tende a equilibrar eses valores. Todo isto é moi positivo, tanto para o animal coma para o gandeiro e o medio ambiente.

Como segunda parte, son necesarios máis estudos que analicen:

1) Se a redución de urea no leite incrementa a fracción ca-seínica do leite, en tanto que non se obteñen diferenzas de proteína en leite. Neste traballo só se estimou a proteína verdadeira por diferenza entre o nitróxeno total - nitróxe-no da urea.

2) Se o incremento numérico de 1,2 litros de leite por vaca pode atribuírse ao aforro enerxético que representa unha menor cantidade de urea para detoxificar o excedente de amonio que se absorbe no rume e no resto do tracto gastrointestinal. En condicións da cornixa cantábrica, con dietas baseadas en ensilados de herba, millo e herba verde, cal pode ser o aforro enerxético?

BIBLIOGRAFÍAArriaga, H.; Salcedo, G.; Martínez-Suller, L.; Calsami-glia, S.; Merino, P. 2010. Effect of dietary crude protein modification on ammonia and nitrous oxide concentra-tion on a tie-stall dairy barn floor. J. Dairy Sci. 93:3158–3165.

Biswajit, R.; Branma, B.; Ghosh, S.; Pankaj, P.; Man-dal, G. 2011. Evaluation of milk urea concentration as useful indictor for dairy herd management: A review. Asian Journal of Animal and Veterinary Advances 7 (1): 1-19.

Gustafsson, A. H.; Palmquist, D. L. 1993. Diurnal variation of rumen ammonia, serum urea, and milk urea in dairy cows at high and low yields. J. Dairy Sci. 76:475–484.

Jonker, J. S.; Kohn, R.A.; Erdman, R.A. 1998. Using milk urea nitrogen to predict nitrogen excretion and uti-lization efficiency in lactating dairy cows. J. Dairy Sci. 81:2681–2692.

LaPierre, H.; Berthiaume, R.; Raggio, G.; Thivierge, M.C.; Doepel, L.; Pacheco, D.; Dubreui, P.; G. E. Lob-ley. 2005. The route of absorbed nitrogen into milk pro-tein. Anim. Sci. 80:11–22.

Nousiainen, J.; Shingfield, K.J.; Huhtanen, P. 2004. Evaluation of milk urea nitrogen as diagnostic of protein feeding. J. Dairy Sci. 87:386–398.

Powell, J.M.; Wattiaux, M.A.; Broderick, G.A. 2011. Short communication: Evaluation of milk urea nitrogen as a management tool to reduce ammonia emissions from dairy farms. J. Dairy Sci. 94:4690–4694.

Salcedo, G. 2006. Uso sostenible del nitrógeno en la alimentación de vacas lecheras. Documentos técnicos de Medio Ambiente, 263 pág.

Salcedo, G. 2011. Minimización y aprovechamiento del purín en origen de las explotaciones lecheras de Can-tabria. Consejería de Medio Ambiente, 681 pág.

Salcedo, G. 2013. Urea en leche: herramienta útil para el ganadero, la vaca y el medio ambiente. I Seminario Innofarm Nutrición, Pamplona.

Salcedo, G.; Doltra, J. 2013. La urea en leche: una he-rramienta disponible en la estimación de las emisiones de N2O de origen alimenticio. Segundo Workshop sobre Mitigación de Emisiones de Gases Efecto Invernadero Provenientes del Sector Agroforestal. Zaragoza, 11 y 12 de abril, 53-55.

Salcedo, G.; Villar, A. 2013.Interpretación del estatus nutricional a partir del contenido en urea de la leche. Re-vista AFCA Nº27, 40-43

3) Se existe algunha relación entre os puntos 1) e 2) con respecto á excreción de N ao medio ambiente en feces.

4) Se no punto 3) existise algunha relación, cal sería a súa repercusión medioambiental?


pub_impex_europa.indd 77 19/10/2014 05:45


dossier: recría78

Unha das etapas máis críticas na recría é a fase de lactantes, polo que o uso axeitado de substitutos lácteos ou leites maternizados, que son o alimento principal das xatas durante as súas primeiras semanas de vida, será determinante para a súa saúde e o seu crecemento.

Roberto C. Fernández ÁlvarezAsesor de explotacións de vacún leiteiro

MANEXO DA ALIMENTACIÓN EN XATAS LACTANTES DURANTE ÉPOCAS DE BAIXAS TEMPERATURAS

Os programas de recría de xatas evolucionaron duran-te os últimos anos ata obter uns protocolos que nos permi-ten coñecer de forma moi exacta os requirimentos dos ani-mais en cada fase de crecemento. Desta forma, podemos conseguir tenreiras cun primeiro parto ao redor dos 23 ou 24 meses de idade, cun desenvolvemento corporal óptimo e unha boa produción leiteira. Non obstante, a pesar de

AFRIGA113_recria_lactorreemprazantes_galego_02.indd 78 19/10/2014 05:43


dossier: recría 79

que os protocolos son moi exactos, sempre existen puntos críticos durante o desenvolvemento dos animais que poden pór en perigo os obxectivos finais. Unha das etapas máis críticas na recría é a fase de lactantes.

Tanto os produtores coma os veterinarios saben que o elo máis débil da recría son as xatas novas durante as súas primeiras semanas de vida, sobre todo baixo condicións climatolóxicas adversas. A maior parte dos problemas, tan-to metabólicos coma infecciosos, prodúcese neste grupo de idade. Deben ser os animais aos que lles dediquemos os nosos esforzos e os que debemos ter máis controlados, prestando especial atención ás súas necesidades e aos pará-metros que as poden modificar.

As xatas lactantes, sobre todo nas súas tres primeiras se-manas de vida, son animais moi débiles, cos que debemos ter moito coidado. Tras o nacemento practicamente non presentan reservas graxas no seu organismo, polo que de-penden dunha inxestión continua de enerxía para manter a funcionalidade metabólica, regular a súa temperatura cor-poral e poder facerlles fronte aos diferentes microorganis-mos patóxenos do ambiente.

79

Contactos: 630 017 265 - [email protected]

• Procedentes de las mejores granjas de Baleares• Hijas de los mejores toros del mundo

VENTA DE TERNERAS, NOVILLAS Y VACAS PARIDAS

Ante calquera problema, tanto fisiolóxico coma infec-cioso, o seu estado deteriórase rapidamente pola pouca capacidade de resposta do seu organismo inmaturo. Du-rante esta etapa compórtanse como monogástricos, xa que o rume aínda non é funcional, pasando directamente os alimentos líquidos ao abomaso, onde serán dixeridos.

Unha vez superadas estas tres semanas comezan a ser máis resistentes e teñen maior flexibilidade nos seus re-quirimentos. O seu organismo madura e vólvense menos susceptibles aos cambios ambientais ou ás agresións in-fecciosas. Teñen máis pelo, acumulan reservas graxas e o rume comeza a ser funcional, co que xa empezan a con-sumir pensos de arranque; todo iso contribúe a reducir as necesidades enerxéticas para manter a súa temperatura corporal e a funcionalidade orgánica, o cal lles permite destinar maior cantidade de nutrientes ao crecemento. Así, en torno ao mes de idade observamos que as xatas comezan a acelerar o seu desenvolvemento e aumentan a ganancia diaria de peso, aínda mantendo as mesmas con-dicións de alimentación que animais máis novos. Tamén aquí o seu sistema inmune é máis funcional, o que, unido ao seu mellor estado orgánico, as fai cada vez máis resis-tentes aos procesos infecciosos.

Vemos que malia que a etapa de lactantes é un período moi crítico, a maior debilidade da xata preséntase durante as primeiras tres semanas de vida, o momento de maior concentración de problemas. Nos programas de recría es-tablécese que ao longo dos dous anos que dura o desen-volvemento das xatas a taxa de eliminación non debería superar o 5 %. Este valor sempre tentaremos reducilo todo o posible, pero, aínda con valores máis baixos, se desagre-gamos a porcentaxe de baixas en función da súa idade ato-pamos que máis do 70 % dos casos se dá no transcurso do primeiro mes. É un momento crítico no cal calquera problema metabólico ou infeccioso pode matar a xata ou provocarlle lesións permanentes que ocasionen que sexa eliminada en etapas posteriores da recría.

Debemos ser conscientes das necesidades das nosas xatas con base nos cambios do clima e o aloxamento para poder adaptar os programas de alimentación e cubrir os seus requirimentos

OS SUBSTITUTOS LÁCTEOS, OU LEITES MATERNIZADOS, SON UNHA OPCIÓN MOI BOA PARA ALIMENTAR AS NOSAS XATAS DURANTE AS PRIMEIRAS SEMANAS



dossier: recría80

A enerxía diaria que necesita unha xata lactante expré-sase como enerxía metabolizable (EM) que, á súa vez, se compón da EM para mantemento e a EM de crecemento. A EM de mantemento é a que a xata emprega para cubrir as súas necesidades de funcionamento orgánico, como fun-ción dixestiva, motilidade, actividade orgánica, produción de calor… Dende que o animal cubra estas necesidades, a enerxía que lle sobra do que recibiu a través da alimen-tación empregaraa en crecer (EM de crecemento). Deste xeito, observamos que en función da alimentación propor-cionada ás nosas xatas podemos regular o seu ritmo de cre-cemento, e que se esta enerxía é deficiente poden parar de crecer e mesmo desenvolver diferentes problemas se non cobren as súas necesidades de mantemento para o correcto funcionamento do organismo.

Segundo as fórmulas do NRC, unha xata de 45 kg de peso vivo necesita 1,81 Mcal de EM de mantemento para cubrir as súas necesidades básicas. Con isto podemos valo-rar canta enerxía estamos a administrarlles e a marxe que nos queda para o crecemento.

Con base nesta situación, é crucial que durante as pri-meiras semanas de vida extrememos os coidados que lles proporcionamos ás nosas xatas. Debemos crear un am-biente seco e limpo que as manteña en boas condicións e reduza a incidencia de problemas, á vez que lles temos que administrar unha alimentación adecuada ás súas necesida-des que lles permita manter a funcionalidade orgánica e obter un crecemento adecuado. Todo iso sentará as bases do noso programa de recría e permitiranos obter animais máis fortes e sans á desteta para conseguir os obxectivos fixados sen a perda de exemplares. A este respecto cobra especial importancia o manexo que fagamos dos substi-tutos lácteos ou leites maternizados, que son o alimento principal durante as súas primeiras semanas. Debemos ser conscientes das necesidades das nosas xatas de acordo coas modificacións do clima e o aloxamento para poder adaptar os programas de alimentación e cubrir os seus requirimen-tos, evitando etapas con deficiencias nutricionais que com-prometan a súa saúde ou o seu desenvolvemento.

PROTOCOLOS DE ALIMENTACIÓN CON SUBSTITUTOS LÁCTEOSOs substitutos lácteos, ou leites maternizados, son unha opción moi boa para alimentar as nosas xatas durante as primeiras semanas. De feito, durante as últimas décadas desprazaron o emprego de leite de vaca nos programas de recría de xovencas. Estes produtos formúlanse con base no leite descremado, soros lácteos, graxas vexetais, caseína… cos que se obtén un alimento moi próximo ás achegas do leite enteiro de vaca. Aínda que proporcionan algo menos de proteína e enerxía que o leite enteiro, normalmente compensan polo seu prezo e pola obtención de boas taxas de crecemento nos animais. Son produtos fáciles de ma-nexar e almacenar que, ademais, nos garanten unha cali-dade sanitaria moi superior á do leite de sobra das nosas explotacións.

FÓRMULAS DO NRC PARA O CÁLCULO DAS NECESIDADES ENERXÉTICAS

•Enerxía metabólica de mantemento (megaxulios/día)(0,1 x PV0,75) x 4,184

•Enerxía metabólica de crecemento (megaxulios/día)[0,84 x (PV0,355 x GMD1,2)] x 4,184

•EM de mantemento adicional en clima frío (megaxulios/día) por cada grao por debaixo da temperatura crítica (20 °C en menores de tres semanas)

[(2,15 x PV0,75)/0,8] x 4,184

PV = peso vivo da xata en kgGMD = ganancia media diaria en kg1 megaxulio = 0,2389 megacalorías

Os substitutos adoitan conter ao redor dun 20-25 % de proteína e un 15-20 % de graxa, e os máis empregados son aqueles que presentan unha fórmula 20-20 de proteína e graxa. Baseándose neste tipo de produto, o programa tra-dicional utiliza uns 500 gramos de substituto lácteo por día, disoltos en 4 litros de auga e repartidos en dúas tomas, o cal nos dá unha concentración do 12,5 % en sólidos por cada litro. Emprégase esta dosificación tomando como re-ferencia o leite enteiro de vaca, que presenta unha porcen-taxe de sólidos en torno ao 12,7 %.

A pregunta é: este tipo de alimentación cobre as necesi-dades reais das nosas xatas? Para iso debemos determinar os seus requirimentos nesta fase de desenvolvemento e va-lorar as achegas deste protocolo de crianza. Aquí podemos empregar as fórmulas propostas polo NRC americano, onde se determinan as diferentes necesidades enerxéticas das xatas durante o seu desenvolvemento temperán.

Ao longo dos 2 anos que dura o desenvolvemento das xatas a taxa de eliminación non debería superar o 5 %. Este valor sempre tentaremos reducilo todo o posible

FÓRMULAS DO NRC PARA O CÁLCULO DAS NECESIDADES ENERXÉTICAS


pub_agro_tato.indd 81 19/10/2014 05:47


dossier: recría82

Os substitutos lácteos medios con formulación 20-20 adoitan conter ao redor de 4,7 Mcal/kg, que será o valor que empreguemos para realizar o cálculo das necesidades. En canto á nosa explotación, deberiamos revisar os pro-dutos que estamos a empregar para saber se conteñen esa enerxía ou non, de forma que poidamos adaptar este cálcu-lo ao noso traballo diario.

Se a nosa xata obxectivo necesita 1,81 Mcal/día de man-temento, iso cubrirémolo con 385 g de substituto lácteo, que se o empregamos ao 12,5 % son 3,08 litros de leite preparado, co cal nos quedarían 115 g de substituto lác-teo (0,92 litros) para crecemento. Coas 0,54 Mcal (115 g) restantes da súa alimentación, a nosa xata pode crecer ao redor dos 200 ou 220 g diarios. Se en lugar de 500 g/día de substituto (12,5 % sólidos), administramos 700 g/día (17,5 %), as necesidades de mantemento serán iguais pero so-braríannos 1,48 Mcal/día para crecemento, e poderiamos obter 500-550 g de ganancia diaria de peso, o cal é máis do dobre de crecemento.

Se cambiamos de xata e collemos como exemplo un ani-mal de 40 kg de peso vivo, entón as súas necesidades de EM de mantemento pasan a ser de 1,66 Mcal/día, cubríndoas con 353 g de leite en po (2,8 litros). No noso programa tradicional de 4 litros ao 12,5 % de sólidos quedaríannos 1,2 litros con 150 g de substituto lácteo (0,71 Mcal) para crecemento. Aquí obteriamos ganancias diarias de peso de ao redor de 300 ou 350 gramos.

estimación do aumento de necesidades en eM de mantemento para unha xata de 50 kg con menos de tres semanas de vida e cantidade de substituto lácteo 20-20 (4,7 Mcal/kg) que precisaría

Temperatura Necesidades extras

Mantemento Total Aumento g/día

ºC EMm (Mcal) EMm (Mcal) EMm (Mcal) substituto lácteo

20 0 1,88 1,88 0

15 0,25 1,88 2,13 53

10 0,50 1,88 2,38 105

5 0,75 1,88 2,64 158

0 1,01 1,88 2,89 211

-5 1,26 1,88 3,14 264

-10 1,51 1,88 3,39 316

-15 1,76 1,88 3,65 370

-20 2,02 1,88 3,9 423 Jim Quigley, 2007

SE A TEMPERATURA DESCENDE DE 20 ºC, AS XATAS DE MENOS DE TRES SEMANAS DE VIDA VAN COMEZAR A NECESITAR ENERXÍA EXTRA PARA QUENTAR O SEU CORPO

Vemos a importancia de coñecer as achegas dos subs-titutos lácteos que estamos a empregar na nosa granxa e as necesidades das tenreiras, xa que diso dependerá que poidamos establecer diferentes protocolos en función das súas necesidades para poder alcanzar os nosos obxectivos de recría. Coas nosas vacas de leite estamos mentalizados de que en función das achegas da ración diaria podemos modular a súa produción de leite, e somos conscientes de como inflúen os cambios aplicados sobre a resposta do seu organismo. Non obstante, nas nosas xatas lactantes non realizamos a mesma formulación, sendo a norma que se lles administre unha cantidade estándar de substituto lác-teo, independentemente das condicións ambientais ou do nivel de crecemento. Aquí radica o problema dos progra-mas de recría en lactantes, que se non temos en conta os devanditos parámetros haberá momentos do ano no que as xatas terán cubertas as súas necesidades vitais, dando de media un bo crecemento, pero noutros momentos poden estar nun balance enerxético negativo que, ademais de im-pedir que crezan, pode provocarlles diferentes problemas orgánicos ou de saúde.

Debemos coñecer as necesidades das nosas xatas e os parámetros que actúan sobre elas e, con base nisto, pla-near a forma de alimentación. A partir das tres semanas de vida poden consumir máis ou menos penso de arran-que, compensando posibles deficiencias na súa alimenta-ción líquida. Non obstante, durante as primeiras semanas de vida, nas que o rume aínda non é funcional, dependen completamente da alimentación con leite maternizado, polo que hai que realizar regulacións máis exactas sobre este alimento.

É importante determinar a enerxía que achega o substituto lácteo que empregamos para propoñer medidas correctoras adecuadas

Adoitamos administrarlles ás xatas lactantes unha cantidade estándar de substituto lácteo, independentemente das condicións ambientais ou do nivel de crecemento. Aquí radica o problema dos programas de recría


La so

lució

n co

mpl

eta:

Alim

enta

ción

- Ord

eño

- Ref

riger

ació

n

Po

nga

un P

lus+

en

su g

ranj

a

1

Ópt

imo

rend

imie

nto

2

Ges

tión

de r

ebañ

oav

anza

da

3

Tecn

olog

ía d

e

orde

ño in

telig

ente

Cuan

do in

vier

ta e

n u

n or

deño

robo

tizad

o au

tom

ático

, pie

nse

en u

n sis

tem

a en

el q

ue to

dos l

os

elem

ento

s tra

baje

n ju

ntos

par

a ob

tene

r el m

ejor

resu

ltado

.

Auto

mati

zand

o la

alim

enta

ción

, el o

rdeñ

o y l

a re

frig

erac

ión

con

DeLa

val g

aran

tiza

el re

ndim

ient

o de

su e

xplo

taci

ón y

a qu

e ca

da p

arte

del

sist

ema

trab

aja

en c

onju

nto

con

el re

sto

de lo

s equ

ipos

pa

ra q

ue p

ueda

obt

ener

de

sus v

acas

todo

el p

oten

cial

de

prod

ucci

ón q

ue a

teso

ran.

DeLa

val E

quip

os S

.A.

C\ A

nabe

l Seg

ura

Nº

728

108

Alco

bend

as (E

spañ

a)

Tel.

91 4

90 4

4 73

Fax:

91

359

00 8

5in

fo.e

span

a.co

mw

ww

.del

aval

.es

pub_deLaval.indd 83 21/10/2014 08:17


dossier: recría84

INFLUENCIA DA TEMPERATURA AMBIENTAL SOBRE AS NECESIDADES DAS XATASUn dos factores que máis condiciona as necesidades ener-xéticas nas nosas xatas lactantes é a temperatura ambiental. Os gandeiros saben que cando chega o tempo frío do in-verno aparecen máis problemas na recría, principalmente nas tenreiras máis novas. Cando baixa a temperatura e au-menta a humidade, os problemas respiratorios e dixestivos aparecen de forma máis frecuente e con maior agresivi-dade, e aumenta o número de baixas ou de animais que quedan con problemas crónicos. Aínda que non se adoitan facer medicións en granxas comerciais, tamén se aprecia que as xatas crecen máis amodo durante ese período. Adoi-tan estar máis delgadas e con menos brillo no pelo, coma se a comida que enxiren non fose suficiente, cando no verán coa mesma alimentación teñen bos ritmos de crecemento. Estes cambios achácanse ao frío e ás malas condicións cli-matolóxicas, polo que a medida habitual é aumentar a fre-cuencia de encamado para que estean máis secas e quentes. Iso é correcto e mellorará as súas condicións de aloxamen-to, pero non corrixe o problema principal.

Cando hai baixadas importantes de temperatura am-biental, as necesidades de EM de mantemento nas nosas xatas aumentan considerablemente para poder regular a súa temperatura corporal. Isto penalizará o desenvolve-mento porque os animais destinan máis enerxía a quen-tarse que a crecer, e incluso poden deter case por completo o seu desenvolvemento corporal durante un tempo. De-pendendo de canto baixe a temperatura, mesmo pode que a alimentación chegue a ser insuficiente e non cubra nin sequera as súas necesidades máis básicas, o cal debilitará o seu organismo.

Se a temperatura descende de 20 ⁰C, as xatas de menos de tres semanas de vida van comezar a necesitar enerxía extra para quentar o seu corpo. En animais maiores, cun mes ou máis de vida, a temperatura crítica estaría ao redor dos 10 ⁰C porque presentan maior desenvolvemento cor-poral e mellor illamento térmico polo pelo e polas reservas graxas e, ademais, consomen penso de iniciación, o que lles permite obter máis achegas nutricionais.

O NRC establece unha fórmula para calcular o aumento dos requirimentos enerxéticos nas xatas menores de tres semanas cando a temperatura descende de 20 ⁰C. Con temperatura neutral, unha xata de 50 kg necesitará 1,88 Mcal/día de EM de mantemento. Se baixa a temperatura a 10 ⁰C, estes requirimentos aumentarán ata as 2,38 Mcal/día, e a 0 ⁰C chegan ás 2,89 Mcal/día. Se isto o valoramos en cantidade diaria de substituto 20-20 para alimentalas, a 20 ⁰C cubrirán as súas necesidades de mantemento con 400 g, a 10 ⁰C necesitarán 506 g e a 0 ⁰C chegan a precisar 614 g/día. Dámonos conta de que cun programa tradicio-nal de 4 litros ao 12,5 % (500 g/día) a 20 ⁰C a nosa xata pode crecer, e a 10 ⁰C non crecerá pero cubrirá as súas necesidades de mantemento e regulará adecuadamente a súa temperatura corporal. Pero se a temperatura chega a 0 ⁰C e non lle damos unha achega extra de nutrientes, este animal non poderá regular a súa temperatura corporal, de-bilitándose e mesmo chegando a perder peso ata niveis moi críticos.

CON SUBIR A DOSE DE SUBSTITUTO LÁCTEO DURANTE AS ÉPOCAS DE MÁIS FRÍO, PODEREMOS REDUCIR DRASTICAMENTE AS PORCENTAXES DE XATAS ENFERMAS OU QUE CAUSEN BAIXA, ADEMAIS DE AUMENTAR A TAXA DE CRECEMENTO DURANTE O INVERNO

FORMULACIÓNS PRÁCTICAS NA GRANXADespois de valorar de forma práctica cales son as necesi-dades enerxéticas das nosas xatas durante as súas primeiras semanas de vida, e como inflúe a temperatura ambiental sobre elas, debemos revisar o tipo de alimentación que es-tamos a empregar e deseñar medidas de axustes en deter-minadas épocas do ano.

Un sistema de alimentación que nos dea bos resultados no verán a 28 ⁰C seguramente será deficiente durante as épocas de máis frío do inverno, por iso os programas nutri-cionais con leites de substitución deben ser dinámicos e ir adaptándose ás condicións ambientais e ás necesidades dos nosos animais. Debemos cubrir as súas necesidades bási-cas e, á vez, manter ritmos de crecemento adecuados; desta forma evitaremos que os lotes de lactantes nacidos no in-verno presenten menor desenvolvemento corporal e máis número de patoloxías que aqueles que nacen na primavera ou no verán.

En primeiro lugar, é importante determinar a enerxía que achega o substituto lácteo que estamos a empregar na ex-plotación. Se non coñecemos isto, será moi difícil propoñer medidas correctoras adecuadas. A partir de aí, valoraremos a cantidade que precisan os animais para o mantemento durante cada época do ano e o que debemos engadir para obter un crecemento obxectivo; así asegurarémonos a ho-moxeneidade dos lotes e que o maior número de animais alcance o primeiro parto en condicións óptimas.

Simplemente con subir a dose de substituto lácteo du-rante as épocas de máis frío, poderemos reducir drasti-camente as porcentaxes de xatas enfermas ou que causen baixa, ademais de aumentar a taxa de crecemento durante o inverno. Este axuste repercutirá positivamente nos ín-dices do noso programa de recría, facéndoo moito máis eficiente e reducindo os custos finais.


pub_nanta.indd 85 20/10/2014 17:31


dossier: recría86

A diarrea neonatal constitúe unha das síndromes máis graves nos animais novos, o que trae consigo importantes perdas económicas nas granxas. Para evitar esta doenza, o mellor tratamento son a súa prevención e o control exhaustivo dentro da explotación.

Isidro García Meniño1, Pablo Díaz2, Verónica Gómez1, Esther Navarro2, Ana Pérez2, Eva Cabanelas2, Alberto Prieto2, Jose Díaz2, María Soilán2, Ceferino López2, Rosario Panadero2, Gonzalo Fernández2, Patrocinio Morrondo2, Pablo Díez-Baños2

e Azucena Mora1

1 Departamento de Microbioloxía e Parasitoloxía. Facultade de Veterinaria. Universidade de Santiago de Compostela. Campus Universitario s/n, 27002 (Lugo) 2 Investigación en Sanidade Animal: Galicia (Grupo Invesaga). Departamento de Patoloxía Animal. Facultade de Veterinaria. Universidade de Santiago de Compostela. Campus Universitario s/n, 27002 (Lugo)

Os mellores resultados para a prevención das diarreas conséguense reducindo a contaminación do ambiente cos axentes infecciosos

diarreas NeoNaTais EN XATOS: SITUACIÓN EN GaLicia

comparación con animais sans, é dicir, non alcanzarán o seu máximo produtivo. Por todo iso, as diarreas neonatais supoñen importantes perdas económicas para estas explo-tacións.

Trátase dun proceso complexo cuxa aparición depende de varios factores, como o estado nutricional e inmuno-lóxico do tenreiro, o manexo do rabaño e a presenza de diferentes axentes infecciosos e parasitarios no ambiente.

Os tenreiros presentan un maior risco de padecer este proceso durante o primeiro mes de vida e a incidencia vai diminuíndo conforme avanza a idade. Describíronse varios axentes infecciosos que poden estar asociados coas diarreas neonatais do tenreiro; aínda que a súa presenza depende da zona xeográfica, os microorganismos máis frecuentes a ni-vel mundial son Escherichia coli enterotoxixénicos (ETEC), rotavirus, coronavirus e Cryptosporidium spp.

As diarreas son procesos moi frecuentes nos tenrei-ros, especialmente durante as primeiras semanas de vida, o que constitúe unha das síndromes máis graves nos animais novos. Caracterízanse pola eliminación reiterada de feces líquidas asociadas a deshidratación progresiva e a perda de peso; os casos máis graves poden ser fatais. Os tenrei-ros que sobreviven presentarán un menor rendemento en

AFRIGA113_dossier_recria_diarrea_galego_02.indd 86 19/10/2014 05:53


dossier: recría 87

Cryptosporidium spp

Rotavirus

Coronavirus

ETEC

Salmonella

Campyfobacter spp

C. perfringens

Giardia spp

Eimeria spp

QUEN AS CAUSA?Como se comentou anteriormente, coronavirus, rotavirus, E. coli enterotoxixénicos (ETEC) e Cryptosporidium spp. son os microorganismos máis frecuentemente implicados na diarrea neonatal do tenreiro, responsables do 75-95 % das infeccións intestinais no gando vacún acabado de nacer. Outros axentes infecciosos bacterianos (Salmonella spp., Clostridium perfringens ou Campylobacter spp.), ví-ricos (parvovirus, calicivirus, bredavirus ou torovirus) ou parasitarios (Giardia spp. ou coccidios), tamén poden estar implicados nestes procesos diarreicos, aínda que a súa pre-senza é menor (figura 1).

Cabe salientar que as infeccións múltiples son moi fre-cuentes, asociadas xeralmente a procesos máis graves. A identificación correcta dos microorganismos implicados nun brote de diarrea é esencial para poder pautar un tra-tamento específico correcto e adoptar as medidas de con-trol e profilaxe máis axeitadas. Ademais, débese extremar a precaución ao manexar os animais con diarrea, posto que algúns patóxenos poden transmitirse ao ser humano.

OS LACTORREEMPRAZANTES DE BAIXA CALIDADE, CON PROTEÍNAS DESNATURALIZADAS POR CALOR OU CUNHA CANTIDADE EXCESIVA DE PROTEÍNA DE SOIA OU DE PEIXE OU DE CARBOHIDRATOS DE ORIXE NON LÁCTEA, TEÑEN UN MAIOR RISCO DE PROVOCAR DIARREA

Figura 1. Diferentes patóxenos que poden estar implicados nas diarreas neonatais do tenreiro



dossier: recría88

0

10

20

30

40

50

60

70

80

CryptosporidiumRotavirus

Por

cent

axe

de in

fecc

ión

Coronavirus E. coli K99+

70%

11%

2%

18%

de proteína de soia ou de peixe ou de carbohidratos de orixe non láctea, teñen un maior risco de provocar diarrea. Tamén pode causar esta doenza que o tenreiro beba dun recipiente e non abra a goteira esofáxica.

A administración oral dalgúns antibióticos (neomicina, tetraciclinas...) a tenreiros de 3-5 días pode rematar en diarrea. Un tratamento prolongado con doses inapropiadas pode provocar diarrea asociada a unha infección bacteriana intestinal intensa.

FACTORES QUE FAVORECEN A APARICIÓN DAS DIARREASTodos os microorganismos asociados coa aparición de dia-rrea nos tenreiros se poden encontrar tamén en animais sans. Que o animal mostre sintomatoloxía clínica depende de diferentes circunstancias que hai que ter en conta:

Contaminación do medioEstá directamente relacionada coa hixiene das instalacións, así como coa posta en funcionamento e frecuencia de plans de limpeza e desinfección. Ademais, unha desinfección de-ficiente do material empregado para a alimentación (cubos, botellas e mamadeiras) pode incrementar a exposición do tenreiro a estes patóxenos.

Hai que ter en conta que os animais adultos sans poden ser portadores de microorganismos causantes de diarreas, eliminándoos nas feces de forma periódica. Esta elimina-ción fecal adoita aumentar no periparto e é máis frecuente nas femias que paren por primeira vez. Por iso, estes ani-mais contaminan a zona de partos de forma máis intensa e, se a limpeza non é boa, poden manchar o ubre con feces; desta forma o tenreiro nacerá nun ambiente moi contami-nado e, ademais, infectarase ao mamar da súa nai.

Hai que ter un especial coidado cos tenreiros que presen-tan diarrea, pois en pouco tempo eliminan unha gran can-tidade de microorganismos coas feces; así pois, a presenza duns poucos tenreiros diarreicos é suficiente para que haxa unha rápida contaminación do medio.

Resistencia dos animaisEstá relacionada en boa medida coa adquisición de anticorpos a través do costro. Aqueles tenreiros que non inxiren unha cantidade axeitada, ou aos que se lles subministra un costro de mala calidade, son máis susceptibles de presentar un pro-ceso diarreico, desenvolvendo cadros máis graves e, ás veces, fatais. Débese ter en conta que as xovencas de primeiro parto adoitan producir unha menor cantidade de costro e de menor calidade, polo que os seus tenreiros terán máis probabilidades de adquirir a infección e presentar a conseguinte diarrea.

Todas aquelas condicións e situacións estresantes, como son unha alimentación inadecuada, o amoreamento ou o mantemento dos tenreiros en instalacións pouco ventila-das, frías e húmidas, tamén aumentan notablemente o ris-co de padecer a enfermidade.

Tipo de microorganismosAlgunhas cepas destes microorganismos posúen unha maior virulencia e causan procesos máis graves. Do mesmo modo, a acción conxunta de varios patóxenos relaciónase con diarreas máis graves.

A situación en GaliciaUnha recente investigación realizada en granxas de vacún de Galicia estudou a implicación de Cryptosporidium spp., rotavirus, coronavirus e E. coli enterotoxixénicos na diarrea neonatal do tenreiro. Para iso recolléronse 83 mostras de feces de tenreiros menores de 45 días.

No 82 % das mostras analizadas identificouse algún dos patóxenos estudados. Os resultados negativos poderían de-berse a que os animais non estivesen a eliminar o patóxeno no momento de toma de mostras, a que os animais estive-sen a ser tratados, ou a outras causas (nutricional, outros patóxenos non incluídos neste estudo etc.).

Tamén se comprobou que Cryptosporidium spp. era o pa-tóxeno máis frecuente nas diarreas neonatais (figura 2); en menor proporción acháronse rotavirus, E. coli enterotoxixé-nicos e coronavirus. As infeccións por un único microorga-nismo foron as máis comúns. A infección mixta máis fre-cuente foi a integrada por Cryptosporidium spp. e rotavirus, coincidindo coa maioría dos estudos publicados ao respec-to. Non se acharon casos con asociación de máis de dous axentes infecciosos. A porcentaxe de infeccións mixtas en tenreiros con diarrea varía de forma notable ao considerar diferentes estudos, entre 7,8 % e 25 %, pero a maioría coin-cide en que a infección mixta máis frecuente é a producida por Cryptosporidium spp. xunto con rotavirus. Estes dous pa-tóxenos adoitan actuar de forma sinérxica, de modo que as infeccións mixtas estarían asociadas a unha acción patóxena potenciada, que orixina cadros clínicos máis graves.

Figura 2. Porcentaxe de infección de diferentes patóxenos causantes de diarrea neonatal en tenreiros de Galicia

AS DIARREAS SON A PRINCIPAL CAUSA DE MORTE EN TENREIROS MENORES DE 1 ANO DE VIDA, PODENDO SUPOÑER O 75 % DE MORTALIDADE NOS DE MENOS DE 3 SEMANAS

Outras causas non infecciosasOs tenreiros que inxiren unha gran cantidade de leite ou un lactorreemprazante de mala calidade poden elimi-nar maior volume de feces con máis contido en líquidos, mesmo aínda que non presenten diarrea nin perdan peso. Os lactorreemprazantes de baixa calidade, con proteínas desnaturalizadas por calor ou cunha cantidade excesiva


www.historiadeunavaca.esdescubre

HISTORIA DE UNA VACA

(eprinomectina)

®

UNA COMPAÑÍA SANOFIMÁS DE 15 AÑOS DE EXPERIENCIAS Y COMPROMISO CON LA SALUD ANIMAL

Hoy en día

Javier Miguélez en Santibañez de Tera, con una

de las nietas de aquella ternera 195 en brazos, la 1171.

..

Hace unos años

Javier Miguélez en Santibáñez de Tera, Zamora, con la ternera 195 en brazos.

Todo ha cambiado desde entonces.

..

Estas dos imágenes tienen muchos elementos en común perola satisfacción y el trabajo bien hecho es lo que las hace especiales.

SOLU

CIÓN

TÓP

ICA

DE E

PRIN

OMEC

TINA

AL

0,5

% P

/V F

ORM

ULAD

A ES

PECI

ALM

ENTE

PAR

A SU

USO

EN

GANA

DO V

ACUN

O LE

CHER

O Y

DE C

ARNE

. IND

ICAC

IONE

S. T

rata

mie

nto

y co

ntro

l de

nem

atod

os g

astro

inte

stin

ales

(inc

luye

ndo

larv

as in

mad

uras

de

Oste

rtagi

a Os

terta

gi);

verm

es p

ulm

onar

es (D

ictyo

caul

us v

ivip

arus

); ba

rros

del

gan

ado

vacu

no (H

ypod

erm

a bo

vis,

Hypo

derm

a lin

eatu

m);

mos

ca d

e lo

s cu

erno

s (H

aem

atob

ia ir

ritan

s); p

iojo

s ch

upad

ores

y m

astic

ador

es; s

arna

cor

iópt

ica

y sa

rcóp

tica.

POS

OLOG

IA Y

MOD

O DE

ADM

INIS

TRAC

IÓN.

Adm

inis

trar s

olam

ente

por

apl

icac

ión

tópi

ca a

la d

osis

de

1 m

l de

EPRI

NEX®

POU

R-ON

par

a Va

cuno

Lec

hero

y d

e Ca

rne

por c

ada

10 k

g de

pes

o vi

vo, c

orre

spon

dien

te a

l niv

el re

com

enda

do d

e 0.

5 m

g de

ep

rinom

ectin

a po

r kg

de p

eso

vivo

. El p

rodu

cto

debe

rá s

er a

plic

ado

a lo

larg

o de

la lí

nea

dors

al, d

esde

la c

ruz

al n

acim

ient

o de

la c

ola.

EPR

INEX

® P

OUR-

ON p

ara

Vacu

no L

eche

ro y

de

Carn

e es

tá d

ispo

nibl

e en

cua

tro p

rese

ntac

ione

s: 2

50 m

l, 1 l

itro,

2,5

litro

s y

5 lit

ros.

PRE

CAUC

IONE

S DE

UTI

LIZA

CIÓN

. La

lluvi

a ca

ída

en c

ualq

uier

mom

ento

ant

es o

des

pués

del

trat

amie

nto

no a

fect

a la

efic

acia

del

pro

duct

o. N

o ap

licar

en

área

s de

la lí

nea

dors

al c

ubie

rtas

de

lodo

o e

stié

rcol

. Si o

curr

iese

un

cont

acto

acc

iden

tal d

el p

rodu

cto

con

la p

iel d

e la

per

sona

que

lo a

dmin

istre

, lav

ar in

med

iata

men

te e

l áre

a af

ecta

da c

on a

gua

y ja

bón.

Si l

a ex

posi

ción

acc

iden

tal e

s en

los

ojos

, lav

arlo

s in

med

iata

men

te c

on a

gua

y, si

es

nece

sario

, bus

car a

tenc

ión

méd

ica.

Co

mo

en e

l cas

o de

todo

s lo

s m

edic

amen

tos,

man

tene

r el

pro

duct

o fu

era

del a

lcan

ce d

e lo

s ni

ños.

Los

env

ases

vac

íos

del p

rodu

cto

y cu

alqu

ier

cont

enid

o re

sidu

al d

eber

án d

esec

hars

e de

form

a qu

e se

man

teng

a el

med

io a

mbi

ente

libr

e de

epr

inom

ectin

a, p

or e

jem

plo

por

ente

rram

ient

o o

inci

nera

ción

. CO

NTRA

INDI

CACI

ONES

. Est

e pr

oduc

to e

stá

form

ulad

o ún

icam

ente

pa

ra s

u ap

licac

ión

tópi

ca a

bov

ino

lech

ero

y de

car

ne. N

o us

ar e

n ot

ras

espe

cies

ani

mal

es. N

o ad

min

istra

r por

vía

ora

l o p

aren

tera

l. EF

ECTO

S SE

CUND

ARIO

S. N

o se

han

des

crito

. UTI

LIZA

CIÓN

DUR

ANTE

LA

GEST

ACIÓ

N Y

LA L

ACTA

NCIA

. EPR

INEX

® P

OUR-

ON p

ara

Vacu

no L

eche

ro y

de

Carn

e pu

ede

ser u

sado

en

vacu

no le

cher

o du

rant

e to

do e

l per

íodo

de

lact

ació

n.

TIEM

PO D

E ES

PERA

. Car

ne y

des

pojo

s: 15

día

s. L

eche

: 0 o

rdeñ

os. C

ADUC

IDAD

. EPR

INEX

® P

OUR-

ON e

s es

tabl

e du

rant

e 2

años

cua

ndo

se a

lmac

ena

en c

ondi

cion

es n

orm

ales

. CON

DICI

ONES

ESP

ECIA

LES

DE A

LMAC

ENAM

IENT

O. A

lmac

enar

el p

rodu

cto

en la

caj

a de

car

tón

para

pro

tege

rlo d

e la

Iuz.

USO

VET

ERIN

ARIO

. Dis

pens

ació

n: “

Con

rece

ta v

eter

inar

ia”.

addA4ok.indd 1 19/07/13 17:16pub_.indd 89 21/10/2014 08:56


dossier: recría90

A DIARREA INTENSA CAUSA UNHA IMPORTANTE PERDA DE LÍQUIDO, QUE, ÁS VECES, PODE SUPOÑER MÁIS DO 12 % DO PESO CORPORAL DO TENREIRO; ESTA DESHIDRATACIÓN MANIFÉSTASE PRINCIPALMENTE EN OLLOS AFUNDIDOS E PELO SECO

CALES SON OS MECANISMOS QUE PROVOCAN A DIARREA?As feces sólidas fórmanse cando as células intestinais ab-sorben auga do contido líquido intestinal; se o intestino perde esa capacidade, aparece a diarrea líquida. Nos ten-reiros neonatos, esta asóciase a unha hipersecreción ou a unha malabsorción.

Diarrea por hipersecreciónA diarrea por hipersecreción está causada por algunhas bacterias produtoras de toxinas, como E. coli enterotoxixé-nicos ou Salmonella; estas toxinas inducen unha elevada se-creción de fluídos na luz intestinal, excedendo a capacidade de absorción das células intestinais.

Diarrea por malabsorciónAlgúns microorganismos, como rotavirus, coronavirus e Cryptosporidium, destrúen as células do intestino, o que se traduce nunha lesión e nun acurtamento das vilosidades intestinais e a conseguinte diminución da superficie de absorción. Por iso, a capacidade da mucosa para absorber fluídos e nutrientes vese notablemente diminuída. Ade-mais, a fermentación dos nutrientes non absorbidos na luz intestinal favorece a presenza de máis cantidade de líquido á luz intestinal e o agravamento da diarrea.

Algúns lactorreemprazantes empregan soia pouco refi-nada que pode conter carbohidratos non dixeribles polos animais novos; estes carbohidratos non se absorben e, tras a súa fermentación no intestino groso, contribúen á apari-ción de diarrea. Ademais, a maioría dos tenreiros menores de tres meses presenta certo grao de alerxia ás proteínas da soia, o que pode conducir a un acurtamento das vilosidades e, polo tanto, a unha redución da superficie de absorción intestinal, o que finalmente conduce a unha diarrea por malabsorción.

QUE SINTOMATOLOXÍA MOSTRAN OS ANIMAIS AFECTADOS?O signo clínico máis común é a presenza dunha diarrea profusa, cuxo inicio e aparencia varían dependendo do pa-tóxeno implicado (táboa 1). Polo xeral, preséntase entre as 12 horas e os 35 días de vida, aínda que a maior porcen-taxe das diarreas neonatais aparecen na primeira semana de vida; tan só no 15 % dos casos se observa en animais de máis de dúas semanas de vida.

Táboa 1. Idade dos animais e características máis comúns da diarrea ao considerar diferentes patóxenos

Patóxeno idade (máis frecuente) outras característicasE. coli

enterotoxixénico1-7 días (<4-5 días)

Diarrea branco-amarelenta. Casos agudos: morte en 4-12 horas

Rotavirus <14 días (1.ª semana) Diarrea branco-amarelenta

Coronavirus <21 días (7-10 días)Diarrea branco-amarelenta. Signos respiratorios comúns

Cryptosporidium spp. <21 días (2.ª semana) Diarrea branco-amarelenta

Salmonella spp. 2 semanas-2 meses Feces sanguinolentas

Coccidios 3 semanas-6 mesesFeces con sangue ou cor marrón escura

As feces adoitan ser líquidas, polo que é moi frecuente que os animais afectados mostren os cuartos traseiros e a cola manchados con restos fecais. A intensa diarrea causa unha importante perda de líquido, que, ás veces, pode su-poñer máis do 12 % do peso corporal do tenreiro; esta des-hidratación maniféstase principalmente en ollos afundidos e pelo seco; se se belisca a pel do colo ou da pálpebra supe-rior, a dobra cutánea tarda varios segundos en normalizar-se. Tamén se observa depresión, febleza (o animal apenas se mantén en pé), perda de peso e atraso no crecemento. Se se deixa que o proceso progrese sen tratamento, a deshidra-tación e a perda de sales poden ocasionar a morte do ani-mal. En infeccións por E. coli, Salmonella ou Clostridium, a morte tamén pode sobrevir por septicemia.

Os animais afectados mostran os cuartos traseiros e a cola manchados con restos fecais



dossier: recría 91

POR QUE SON TAN IMPORTANTES?As diarreas neonatais causan importantes perdas econó-micas na explotación, que se deben fundamentalmente a:

- atrasos no crecemento e debilidade dos animais que conseguen superar a enfermidadeAs diarreas neonatais producen unha diminución do fu-turo nivel produtivo en animais que a sufriron (atraso do crecemento de ata o 18 %). Os tenreiros que presentaron un proceso diarreico teñen maior probabilidade de sufrir outras complicacións coma pneumonía, por exemplo, ao longo da súa vida produtiva.

- mortalidadeAs diarreas son a principal causa de morte en tenreiros menores de 1 ano de vida, podendo supoñer o 75 % de mortalidade en tenreiros de menos de 3 semanas. Nas ex-plotacións, esta alta mortalidade de tenreiros xera un retar-do na substitución das vacas menos produtivas e tamén dá lugar á escaseza de xovencas de substitución e, xa que logo, á necesidade de mercar animais para a recría.

- tratamentos e servizos veterinarios

COMO DIAGNOSTICAR A ENFERMIDADE?Aínda que os signos clínicos producidos polos diferentes microorganismos son moi similares, a idade dos animais, a aparencia das feces e mais o historial da explotación per-mítennos sospeitar do patóxeno implicado. De todos os xeitos, cando na explotación aparece un brote de diarrea neonatal, é necesario recoller mostras de feces para a súa análise laboratorial, co obxecto de identificar o axente cau-sal. Recoméndase recoller mostras de animais non tratados e, dentro do posible, ao principio da diarrea, cando esta aínda non está en fase aguda; a observación regular dos tenreiros varias veces ao día permite unha detección tem-perá do proceso.

Para a demostración dos virus, bacterias e parasitos res-ponsables de diarreas requírense técnicas especiais. De todos os xeitos, a interpretación dos datos microbiolóxicos pode ser complicada debido á presenza de infeccións mixtas e a que algúns destes microorganismos poden aparecer de for-ma natural nas feces de tenreiros sans. Así pois, a experiencia clínica e a información dos resultados do laboratorio permi-tiranlle ao veterinario o diagnóstico máis correcto.

A realización destas técnicas non é sinxela nin económi-ca, pero hai que considerar que a información obtida será de gran valor á hora de planificar e adoptar as medidas de control específicas máis axeitadas a cada brote.

COMO TRATAR E PREVIR AS DIARREAS NEONATAIS?TratamentoCando aparece un brote de diarrea neonatal nunha granxa, recoméndase illar os animais afectados dos sans e comezar o tratamento o antes posible. Nestes casos, o máis impor-tante, independentemente da súa causa, é a rehidratación do animal. Hai que considerar que, cando as diarreas son intensas, o animal perde moito líquido e electrólitos, que moitas veces son a causa máis directa da súa morte. Para compensar estas perdas, pódense administrar fórmulas que conteñen auga, glicosa e unha mestura de electrólitos. Dé-bese aplicar o antes posible, mesmo antes de que se detecten evidencias de deshidratación, posto que os signos clínicos de deshidratación se aprecian despois de que o animal perdese aproximadamente o 6 % do seu peso corporal en líquidos. Se o proceso se diagnostica precozmente, o tenreiro será ca-paz de manterse en pé e quererá mamar e poderase tratar entón con solucións orais. Aqueles animais máis débiles e que mostren unha deshidratación intensa deben colocarse nunha zona morna e tratarse rapidamente con solucións con bicarbonato sódico, dextrosa e electrólitos.

Aínda que algúns autores recomendan evitar que os ten-reiros, polo menos durante 24 horas, continúen tomando leite ou lactorreemprazantes, outros defenden que é impor-tante o acceso aos nutrientes que proporciona o leite.

O emprego rutineiro e indiscriminado de antibióticos está totalmente desaconsellado; nalgunhas ocasións, como por exemplo en diarreas por Salmonella ou en animais con diarreas crónicas ou persistentes, é recomendable un uso de pautas de tratamento correctas a base de antibióticos indi-cados en cada caso. Débese ter en conta a cada vez máis frecuente presenza de bacterias resistentes a antibióticos.

O máis importante é a rehidratación do animal

Mail: [email protected]

AGRUPACIÓN AGROGANADERAwww.agroaga.com

Contacta con nosotros en el teléfono: 987 207 600

Gestión de seguros - AGROSEGUROSAccidentesComplicaciones del partoEnfermedadesSaneamiento ganadero (extra)Fiebre aftosaVacas locas (EEB)

Seguro de explotación de ganado vacuno:

Asegura tu ganado con profesionalesPara la contratación de seguros aprovecha las subvenciones del estado y las comunidadesAsesoramiento adecuado y gestión de póliza con facilidades de pago



dossier: recría92

É NECESARIO QUE O TENREIRO TOME O COSTRO O ANTES POSIBLE TRAS O NACEMENTO, ASEGURANDO UNHA MÁXIMA E RÁPIDA ABSORCIÓN DE ANTICORPOS

Ademais, os antibióticos non son eficaces fronte aos virus nin aos parasitos. Tampouco se adoita recomendar o emprego de fármacos que reduzan a motilidade intestinal, pois favo-recen a presenza de bacterias, toxinas e nutrientes sen dixerir na luz intestinal. En granxas con brotes de diarrea neonatal, un diagnóstico axeitado é básico para poder administrar un tratamento eficaz e adoptar as medidas correspondentes de control. O diagnóstico e o tratamento dos animais afectados deben estar sempre supervisados polo veterinario.

Prevención e controlA aparición de diarreas na granxa depende do nivel de ex-posición do tenreiro aos axentes infecciosos e da resistencia natural e adquirida do animal a estes. Por iso, os mellores resultados para a prevención das diarreas conséguense re-ducindo a contaminación do ambiente cos axentes infec-ciosos, así como asegurándose de que os tenreiros teñan unha protección axeitada, sobre todo tomando unha canti-dade suficiente de costro tras o nacemento.

1) Reducir a exposición aos axentes infecciosos• Extremar a limpeza, a hixiene e a desinfección nas ins-

talacións.• Os tenreiros deben manterse en cubículos individuais

polo menos durante o primeiro mes de vida. As casetas portables son moi axeitadas, posto que permiten alcan-zar un bo illamento e poden moverse a zonas limpas sempre que sexa necesario.

• Manter os cubículos limpos e secos e limpalos minu-ciosamente antes de que entren novos animais.

• Limpar e desinfectar coidadosamente o material para alimentar os tenreiros tras a súa utilización (cubos, bo-tellas, mamadeiras...).

• Evitar a sobrealimentación.• Facer lotes de animais por idades, evitando mesturar

animais de diferentes idades.

• Os tenreiros infectados deben separarse canto antes dos sans.

• Débese ter en conta que os parasitos (Cryptospo-ridium e coccidios) son resistentes aos desinfec-tantes máis comunmente empregados nas granxas.

2) Ofrecerlle unha protección axeitada ao tenreiro• Asegurarse de que o animal inxire unha correcta canti-

dade de costro de calidade nas primeiras horas de vida, xa que, durante a xestación, a nai non lle transfire ao tenreiro protección fronte a estas infeccións. É nece-sario que o tenreiro tome o costro o antes posible tras o nacemento, asegurando unha máxima e rápida ab-sorción de anticorpos. En vacún de leite recoméndase a toma de 2 litros de costro nas primeiras horas tras o nacemento.

• Os anticorpos protectores presentes no costro depende-rán da exposición previa da nai aos axentes infecciosos que causan o proceso. Para asegurarlle a máxima protec-ción ao tenreiro, recoméndase realizarlles un programa de vacinación ás nais, de modo que os anticorpos espe-cíficos fronte ás enfermidades estean presentes no cos-tro. Existen vacinas fronte a E. coli (ETEC), rotavirus e coronavirus. Este programa debe propoñelo e levalo a cabo o veterinario, baseándose no coñecemento previo do historial das infeccións máis frecuentes na granxa.

• Débese evitar calquera situación estresante para os ten-reiros que podería dar lugar a unha redución das defen-sas, así como insistir nunha boa alimentación da nai e do tenreiro.

As casetas portables son moi axeitadas, pois permiten un bo illamento e poden moverse a zonas limpas sempre que faga falta


abcd

Una presencia oculta amenaza tu negocio

Una presencia oculta amenaza tu negocio

Que no puedas verlo, no significa que el BVD no esté ahí. El BVD es una amenaza constante que pone en peligro a tu ganado. Si realmente crees que tu negocio no está en peligro, piénsalo de nuevo. Visita BVDzero.es

pub_boehringer.indd 93 19/10/2014 05:57


dossier: recría94

IntRoducIónOs obxectivos principais para optimizar o desenvolvemen-to da xata e, posteriormente, da xovenca de substitución, despois de reducir a mortalidade ao parto (menos do 6 %) e ata a desteta (menos do 4 %), son lograr ter menos incidencias de enfermidades e un menor uso de fármacos para obter unha alta eficiencia no desenvolvemento. Máis adiante é preciso chegar a un peso e a unha altura óptimos á idade de inseminación (aproximadamente 14 meses) para permitir un primeiro parto aos 24 meses e así obter máis partos por vida da vaca, con maiores picos de lactación, curtas pausas entre xeracións, mellora xenética e, non me-nos importante, menos días de recría ata o parto, conse-guindo un retorno económico máis eficaz.

Co fin de obter os mellores resultados na recría de xovencas, cómpre ter en conta algúns dos principais factores que inciden no óptimo desenvolvemento da xata, como son a alimentación e o manexo.

O manexo da xata comeza antes do parto coas condicións, co manexo e coa alimentación da vaca seca, especialmente durante os últimos 21 días antes do parto. Tamén debemos comprender os motivos da distocia, os seus prexudiciais efectos na xata e os métodos para reducir os casos.

Despois do parto, a xata é separada rapidamente da vaca e trasladada a un box individual; o cordón umbilical desinféc-tase con iodo en base de alcohol.

Gabriel Adin Director do Departamento de Gandería do Ministerio de Agricultura de Israel

ASPECTOS CLAVE NOS SISTEMAS DE recría de XoVeNcas DE SUBSTITUCIÓN. EXPERIENCIA EN israeL

AFRIGA113_recria_adin_galego_02.indd 94 19/10/2014 05:58


dossier: recría 9595

O CALOSTRO, UN DOS FACTORES MÁIS IMPORTANTESA importancia do calostro como única fonte de inmunoglo-bulinas é capital. A mellor defensa para unha inmunización pasiva depende da cantidade de anticorpos absorbidos no intestino da cría. Isto depende da calidade, da cantidade e do tempo que pasa dende o parto ata a primeira toma.

Para asegurar un nivel óptimo de polo menos 15 gramos de IgG (inmunoglobulina G) nun litro de plasma durante as primeiras 12 horas de vida da cría, convén alimentar nas primeiras dúas horas posparto (máxima absorción) con 2-4 litros (dependendo do peso) do primeiro calostro de exce-lente calidade (>60 gramos/l IgG) de vacas adultas (defen-didas contra coli/rota/coroa/salmonela), ademais, outros 2 litros de calostro da mesma calidade ata 12 horas posparto. Convén medir o peso da cría ao parto e á desteta e, se este último é o dobre do peso ao parto, considérase que o des-envolvemento foi óptimo.

Entre os parámetros que afectan á calidade do calostro podemos anotar a idade da vaca, o tempo entre o parto e a primeira muxidura, o estrés térmico durante a época que a vaca está seca e a duración do período seco.

O manexo do calostro é importante: o uso do calostrí-metro, o coidado nos labores de conxelación e desconxela-ción, a posibilidade de pasteurización do calostro en casos de rabaños non libres de paratuberculose etc. son cuestións que se deben ter en conta.

Nuevo T5 Electro Command

Usted pedía más. El tractor T5 Electro Command™ le da más. Maximice su productividad y ahorre combustible gracias a la efi ciencia de la transmisión 40 km/h ECO: seleccione hasta ocho velocidades sin embragar mediante los pulsadores de aumento/reducción de marchas y alcance los 40 Km/h a un bajo régimen de revoluciones. Menor nivel de ruido. Más confort. La suspensión opcional Comfort Ride™ de la cabina proporciona una cómoda conducción sin importar lo irregular del terreno. Más fl exibilidad. El elevador delantero modular y las opciones de la toma de fuerza hacen que el T5 Electro Command™ esté hecho a su medida. Más precisión. Elija una opción de Agricultura de Precisión PLM® para fi jar y mantener una conducción perfecta con el monitor FM 750. Todo ello con la calidad, el confort, la visibilidad de la cabina VisionView™ y toda la versatilidad que espera de un T5.

Nuevo T5 Electro Command. Sangre azul en su ADN.

CAMBIE A UN NIVEL SUPERIORDISFRUTE DE LA MÁXIMA FLEXIBILIDAD DE UNA TRANSMISIÓN SEMI-POWERSHIFT™ DE 8 VELOCIDADES DESDE LA LUJOSA CABINA CON NUEVA SUSPENSIÓN.

COBERTURA DE DOS AÑOS DE GARANTÍA PARA TODA LA GAMA DE TRACTORES.

lub

rica

nte

sB

TS

www.newholland.esNEW HOLLAND TOP SERVICE 00800 64 111 111*ASISTENCIA E INFORMACIÓN 24/7. *La llamada es gratuita desde teléfono fi jo. Antes de llamar con su teléfono móvil, consulte tarifas con su operador

ENTRE OS PARÁMETROS QUE AFECTAN Á CALIDADE DO CALOSTRO PODEMOS ANOTAR A IDADE DA VACA, O TEMPO ENTRE O PARTO E O PRIMEIRO MUXIDO, O ESTRÉS TÉRMICO DURANTE A ÉPOCA QUE A VACA ESTÁ SECA E A DURACIÓN DO PERÍODO SECO



dossier: recría96

Con boa nutrición e un manexo apropiado pódese che-gar a un peso e a unha altura adecuados para alcanzar unha puberdade normal (8-12 meses), un primeiro servizo aos 13-15 meses e unha concepción aos 14-15 meses para, fi-nalmente, ter unha condición corporal adecuada ao parto aos 24 meses. Isto asegura un parto fácil e unha alta produ-ción durante a primeira lactación.

Atopamos un efecto positivo da idade da xata ao pri-meiro parto na produción de leite na primeira lactación. Parece ser que a máxima produción de leite na primeira lactación foi conseguida por aquelas xatas que pariron aos 26-28 meses, comparadas con aquelas que pariron máis novas. Convén examinar a perda de rendibilidade do atraso da primeira inseminación: o prezo do alimento comple-mentario, o amontoamento, o traballo adicional e outros argumentos.

O peso e a altura durante o desenvolvemento da xata están altamente relacionados co potencial de produción de leite, en especial durante a primeira lactación. Considera-mos que o incremento diario de peso óptimo é de 750-780 g/día e o incremento mensual óptimo de altura (represen-tando o desenvolvemento do esqueleto) é de 3 cm/mes entre 2-14 meses e logo de 1 cm/mes entre 14-24 meses.

A idade e o tamaño da xata son factores importantes que determinan a súa división en grupos e definen a ración e o consumo de alimento. Unha ración balanceada e a su-pervisión dos resultados (peso corporal, altura, consumo de MS, saúde…) durante o desenvolvemento da xata son ferramentas importantes para poñer en funcionamento o máximo potencial de produción da primeiriza.

Recoméndase realizar medidas de peso e altura ao 50 % das xatas de 6 a 25 meses de idade cada 4 meses.

Convén dividir as xatas en grupos homoxéneos segun-do a súa idade polas diferenzas nos requirimentos nutri-cionais e o consumo a diferentes idades durante o crece-mento (táboa 1). No posible, hai que formar grupos de peso e altura similares.

Un tema con implicacións económicas e fisiolóxicas, coas súas vantaxes e desvantaxes, é o uso de leite das vacas do rabaño, leite de descarte ou substituto lácteo na alimenta-ción da xata. A nosa experiencia indica que non é apto usar leite de vacas afectadas con paratuberculose ou leite que provén dun ubre infectado, e tampouco daquelas que foron inxectadas con antibiótico nas últimas 24 horas. De todos os xeitos, convén manter o leite descartado nun lugar limpo e refrixerado e, se é posible, alimentar con esta só a machos.

FACTORES QUE INFLÚEN NA ELECCIÓN DO LEITE DE SUBSTITUCIÓNPara elixir o substituto do leite que convén adquirir, á parte do prezo alternativo ao leite fresco ou de descarte, o factor determinante é a calidade do substituto, tendo en conta a porcentaxe de graxa (15-20 %), a porcentaxe de proteína (23-24 %) e a porcentaxe de proteínas lácteas dentro da proteína total do produto (80-98 %).

A importancia do iniciador na alimentación da xata é alta: os concentrados estimulan o crecemento das papilas e estas últimas aumentan a superficie de contacto entre as partículas do alimento e a parede ruminal, o que fai a absorción máis efectiva. Débese comezar ofrecendo con-centrado de excelente calidade 1-2 días despois do parto e logo incrementar o consumo ata a desteta.

O NÚMERO MÁXIMO DE VACAS QUE É CAPAZ DE MUXIR UN ROBOT ESTÁ ENTRE AS 60 E AS 70, SEMPRE QUE OS FLUXOS DE LEITE SEXAN RÁPIDOS E SE ELIMINASEN ANIMAIS QUE POIDAN RESULTAR PROBLEMÁTICOS NA COLOCACIÓN

Forraxe seca (%) ENL Proteína (%) Consumo kg (MS/día) Idade (meses)10-13 1,80 18 1,0 0-2 lactante

10-13 1,80 18 3,7 3-4 desteta

40 1,65 16,5 4,7 5-6 prepuberdade

40-50 1,40 14 6,7 7-12 puberdade

50 1,35 13 8,8 13-15 inseminadas

50 1,30 12,8 10,1 16-23,5 preñadas

55 1,55 14,5 10,8 21 días ao parto

Táboa 1. Recomendacións para a alimentación de xovencas de substitución (0-24 m)

Convén manter o leite descartado nun lugar limpo e refrixerado

A NOSA EXPERIENCIA INDICA QUE NON É APTO USAR LEITE DE VACAS AFECTADAS CON PARATUBERCULOSE OU LEITE QUE PROVÉN DUN UBRE INFECTADO, E TAMPOUCO DAQUELAS QUE FORON INXECTADAS CON ANTIBIÓTICO NAS ÚLTIMAS 24 HORAS


Camiño vello de Mourelle, s/n – 15840 Santa Comba (A Coruña) – ESPAÑATelf. 981 88 05 50 – 981 88 05 75 • Fax. 981 88 06 06 e-mail: [email protected] • web: www.elmega.com

Consulte prezos sen compromiso

Coma sempre, os primeiros dende 1975

Coas nosas novas camas para area gaste só a area imprescindible

Colchóns elmega: confort, duración, suavidade e impermeabilidade

TanQUes de FrÍoBaixo consumo e alto rendemento

salas de ordeño

Calidade e limpeza co mínimo consumo

• PLÁSTICO BRANCO PARA REXEITAR A CALOR• CURRAL GALVANIZADO EN QUENTE• PREGABLE PARA FACILITAR A ENTRADA DO XATO E A LIMPEZA• CAPACIDADE PARA UN OU DOUS XATOS• AMOROABLE PARA AFORRAR ESPAZO E TRANSPORTE• PREZOS DE FÁBRICA

BOXES DE XATOS FABRICADOS EN ELMEGA PARA OFRECER MELLOR CALIDADE E MELLOR PREZO!

pub_elmega_galego.indd 97 18/10/2014 13:00


dossier: recría98

idade (meses) 2-4 4-7 7-12 12-15 15-24

superficie total (m2) 7,0 7,5 10,0 11,5 13,0

comedeiro (cm) 50 65 65 70 70

recipiente de auga (cm) 10 10 12 15 15

O uso de subprodutos na alimentación de xatas é posi-ble e cunha formulación adecuada pódese abaratar o custo da ración sen prexudicar a produción. Hai que examinar a vida de conservación do produto, canto tempo pasa den-de que chega o produto á granxa ata que se acaba, se está dispoñible todo o ano ou é temporal e outros parámetros importantes. Os subprodutos típicos na nutrición en Israel son polinaza (non para vacas en produción), soro de leite, melaza, restos de panadería, polpa de laranxa, subprodutos de destilería de grans e máis.

A análise de gastos para a recría de xovencas desde o nacemento ao parto en Israel indica que o valor inicial da xata e o risco representan un 9,4 % do total (3.056 dólares); o alimento, un 54 %; o traballo, un 5,4 %; a veterinaria, os medicamentos, IA, materiais e servizos, un 11,6 %; as construcións (amortización de capital); un 10,5 % e o inte-rese de capital operativo, un 9,1 %.

A importancia do espazo vital da xata é fundamental. A superpoboación afecta á eficiencia de crecemento e ao desenvolvemento desta e provoca competencia nos come-deiros; unha cama húmida afecta á saúde dos pezuños e dos ubres e prexudica os resultados de fertilidade. Ade-mais, hai gastos adicionais no recubrimento da cama.

Para evitar o estrés calórico, débese aplicar sombra e ventilación, sobre todo en construcións de baixo teito

Recoméndase que a zona de repouso represente, polo menos, o 75 % da superficie total.

As xatas son menos sensibles ca as vacas en produción e ca as secas ao estrés calórico, pero nunha situación de extrema calor pode verse afectada a calidade do calostro das primeirizas, como tamén se poden provocar atrasos no desenvolvemento e no funcionamento dos folículos do ovario; por iso convén aplicar sombra e ventilación, espe-cialmente en construcións de teito baixo.

UNHA RACIÓN BALANCEADA E A SUPERVISIÓN DOS RESULTADOS (PESO CORPORAL, ALTURA, CONSUMO DE MS, SAÚDE…) DURANTE O DESENVOLVEMENTO DA XATA SON FERRAMENTAS IMPORTANTES PARA POÑER EN FUNCIONAMENTO O MÁXIMO POTENCIAL DE PRODUCIÓN DA PRIMEIRIZA

Táboa 2. Recomendacións de superficie, comedeiros e recipientes de auga para xatas

A importancia do espazo vital da xata é fundamental


pub_del agro lactafilm.indd 99 19/10/2014 06:00

afriga112_pub_fontao_galego.indd 100 19/10/2014 06:01

afriga 113 edición en galego

Documents