Izaskun Sarasketa Gartzia

Lander Ozkorta Escribano

Historiako ikasleak

Letren Fakultatea

UPV/EHU

Sarrera

• Lanaren antolaketa

• Iturri historikoak

• Problematika

Testuinguru historikoa

• Hispaniako errealitatea:

– Geografia

– Demografia

Testuinguru historikoa

• Erromako presentzia Hispanian

– Altxamenduak

– Deditioren adibideak

• Alkantarako brontzea,

K.a. 104.

Testuinguru historikoa

• Silaren diktadura Erroman

– Boterera ailegatzea

– Politika: erreformak eta

errepresioa

Quintus Sertorius •(Nursia, Sabina, Italia 124/121-

Osca, Hispania Citerior, 72

Karrera militarra;•Mariorekin guda cimbrioak (105-

102), •tribuno bezala Hispaniara (97-94) •ondoren quaestor bezala Galia

Cisalpinara (90)

Popular eta optimateen guda zibilean parte hartu zuen, Marioren

jarraitzailea zenez popularren aldean egin zuen guda Sila aurrean ( 88-87)

Erroma bereganatuz

•Mariok Hispaniara bidali zuen Hispania Citeriorreko praetor

izendatuz (83)

Sila boterera itzultzeak Afrikara erbesteratzera eraman zuen

Hispaniara itzuli zen (80) lusitaniarrek deiturik Silaren aurka egiteko.

GUDA SERTORIARRAK

Alderdiak• POPULAR • OPTIMATE

Cayo Mario Lucio cornelio sila

«Hay que ser remero antes de empuñar el gobernalle».

Fuente: Apiano, Guerras civiles, 1. Notas: Citando a Teófanes, al recibir la cabeza del

joven cónsul Mario.

«Con el ruido de la guerra no oigo el de las leyes».

Nota: en respuesta a los que le reprendieron el haber otorgado la ciudadanía romana en agradecimiento por su ayuda a los mercenarios

bárbaros que le sirvieron en la guerra de la Galias, saltándose el derecho romano.

«Odiado por sus enemigosy temido por sus amigos».

Epitafio de Mario.

«Si tú eres un buen comandante, oblígame a luchar, aunque no quiera».

Nota: en respuesta a Silo, un general itálico, quién le había dicho:

«Mario, si eres un buen comandante, sal y lucha».

Fuente: Adrian Goldsworthy, Grandes generales del ejército romano, capítulo 5.

monarkia mantendu nahi zuten

Eliteari boterea indartu (familiak)

Herria ahuldu eta pobretu

Monarkiaren aurka.

Klase ezberdintazunen

aurka. Eliteen boterea ahuldu nahi

Herriari botera eman nahi

K.A. 82

* OSCA

Eragin Esparru

a

* OSCA

Guda Sertoriarren hastapena, Quinto Sertorio penintsula iberiarrera sartzen da. Berton ezarri eta eragin esparrua sortzen du herri Zeltibero eta hiritar

erromatar batzuen artean

K.A. 81

L. Livio Salinato

r

C Annio

Luco

* CARTAGO NOVA

* OSCA* OSCA* OSCA

C Annio Lusco penintsula dator popularren aurka egiteko, L Livio

Salinator bere aurka doa eta Pirinioetan egiten dute topo azken

honek galduz. Ondorioz Quinto Sertorio Cartago Novara doa, nondik Mauritaniara doa aurre ezin duelako

egin. Behin indartuta Sertorio penintsulara itzultzen da

K.A. 80

Sertoriok bere gudarostea indartzen duen bitartean bere eragina gero eta handiagoa

egin ari da Lusitaniar eta Iberiarren artean

K.A. 79

* CORDUBA

M. Domicio Calvino

L.Thorio Balbo

Hirtuyelo

METELLINUM ** CONSABURA

Q. Cecilio Metelo

* CORDUBA

* CONSABURA

Q Cecilio Metelo Peninstulara da bidalia Silaren aginduz, Optimate aldekoa. Corduban ezartzen da.

Hirtuleyo, Sertorioren “Lugartenientea”, M Domicio Calvino, Citeriorreko prokontsula, garaitzen du eta bitartean Sertoriok bera egiten du

L Thorio Balborekin

Garai honetatik aurrera Sertoriok gerrilla gerra baliatzen du guda egiteko modu bezala. Bitartean Metelok Metelinum fundatzen du zilarraren bidea eta Guadianaren arroa babesteko.

LUSITANIA

BAETIKA

CITERIOR

CITERIOR

Hirtuleyo

K.A. 77

LUSITANIA

Q. Cecilio Metelo

Metelo gelditzeko Lusitaniara doa Hirtuleyo, bitartean

Sertoriok Citerior bereganatzeko baliatzen du distrakzioa. Citerior laster Sertorioren aldeko eragin

esparru bilakatu zen

K.A. 76

Q. Cecilio Metelo

Hirtuleyo

Cneo Pompeyo

Marco Perpenna Veiento

Erreño

* Italica

* Segobriga

Metelok ezin du garaipena lortu, ondorioz senatu optimateak

Pompeyo bidaltzen du.

Ahulezia baliatuz Sertorio Levantera bideratzen du bere eragin esparruaren hedapena.

Hirtuleyo ordea ahulezia ikusirik italica bereganatzera doa,

porrotean lortuz eta Segobrigara atzeratuz

* SEGOBRIGA

Q. Cecilio Metelo

* SEGOBRIGA Cneo Pompeyo

* VALENTIA

* POMPAELO

K.A. 75

Metelok Italicako garaipena baliatuz Hirtuyelo atzetik Segobrigara doa eta hemen Hirtuyelo hilez garaipena lortu zuen.

Pompeyo lebanteko popularren armada eraso eta garaitzen ditu.

Galeren ondorioz Sertoriok Pompeyon aurka jotzen du garaipena lortuz, ondorioz Pompeyo atzeratzen da

Pompaelo sortuz.

K.A. 74

* POMPAELO

Q. Cecilio Metelo

* OSCA

K.A. 73 K.A. 72

Pompeyo erasotzaile rola hartzen du.

Aliatu sertoriarren galerak Zeltiberiarren galera dakar alde

popularrean

Oscan galeraren azken puntuan eraila da Sertorio bere jarraitzaileen eskuetan

K.A. 72

* OSCA

* VALENTIA

Sertorio eraila badira hiri batzuk bere alde jarraitzen

dutenak. Hauek laster izango dira Pompeyoren eskuetan

Gerraren ondorio historikoak

• Sertorioren amaiera• Sertorioren tropak eta indigenak

(salbuespenak)• Erromatarkuntza prozesua (hiriak,

harremanak)• Gerraren ondorengo garaia