Presentacin de PowerPoint

Gure sustraiak lurrari lotuz

EUSKALDUNAK GARA GU!

EUSKALDUNAK GARA GU!

Voltaire:Voltaire 1697an jaio eta 1778an hil zen , frantzes idazlea izan zen.

Voltairek esan zuen: Euskaldunak, Pirinioetan dantzari eta kantari bizi diren herri bateko kideak dira.

2

AMERIC PICAUDFrantses elizgizon eta erromesak XII.mendean esan zuen:

Euskaldunak jende basati, anker eta lapurrak dira, eta euskara haien hizkuntza barbaroa da.

3

EUSKALDUNEI BURUZKO TOPIKOAKTOPIKOPAK :Sarritan errepikatzen den eta originaltasun gutxiko ideia edo iritzia.

TOPIKOAK

TOPIKOAK

Euskararen jatorria

Duela 4.000 bat urte, Europako hegoekialdean eta Asiako mendebaldean zabaldu ziren herri indoeuropearrak. Europako hizkuntza gehienak herri indoeuropearrek hitz egiten zituzten hizkuntzetatik sortu dira; horregatik familia indoeuroparreko hizkuntzak deitzen zaie.Euskararen jatorriari buruz teoria asko daude baina bat oso onartua dago: euskara ez da familia indoeuroparreko hizkuntza. Hizkuntza indoeuropearra zabaldu baino lehenakoa da.

EUSKARAREN HIZTUNAK

Euskal herri osoan 700.000 biztanle dira euskaraz hitz egiteko gai.

Hamar biztanletik hiruk dakite euskeraz (3/10)

Hamar umetik seik dakite euskara(6/10)

Euskera dakiten kopurua gehituz doa urtez urte.

UMEEN DATOAKOROKORREANEUSKAL HIZTUNEN KOPURUAK

EUSKAL FOLKLOREAEuskal herrian instrumentu tipiko batzuk daude adibidez: txistua, danbolina

Euskal Herrian euskal dantzak dantzatzen dira: fandangoa, arin arina, aurreskua, zinta dantza, banakoa

Gure sustraiak lurrari lotuz

EUSKAL HERRIAREN KOKAPENA

EUSKAL HERRIKO KOKAPENA

PROBINTZIAK HIRIBURUAK

BIZKAIA BILBO

GIPUZKOA DONOSTIA

ARABA GASTEIZ NAFARROA IRUEA

ZUBEROA MAULE

BEHE-NAFARROA DONIBANE-GARAZI

LAPURDI BAIONA

MUGA GEOGRAFIKOAKZARAGOZAHUESCABIARNOLANDAKKANTABRIABURGOSERRIOXA

14

BIZNTANLEAKLAPURDI7B.NAFARROA1ZUBEROA1NAFARROA19BIZKAIA39ARABA10GIPUZKOA23

EUSKAL HERRIKO BANAKETA ADMINISTRATIBOA

HEGO EUSKAL HERRIA ERKIDEGOTAN BANATUTAEUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOA (EAE)

1979tik,eta Gernikako Estatutua deritzon lege nagusiaren arabera, EAE osatzen duten hiru probintziek euren arteko erakunde propioak dituzte:Eusko Legebiltzarra eta Eusko Jaurlaritza.Legebiltzarreko diputatu edo legebiltzarkideak hauteskundeen bitartez aukeratzen dira, lau urtetik behin. Ondoren, Legebiltzarrak aukeratzen du Lehendakaria eta Lehendakariak, Jaularitza

NFE (NAFARROAKO FORU ERKIDEGOA1982tik Nafarroak bere estatutua du eta, estatutua horren arabera, bere Gobernua eta Legebiltzarra (Nafarroako Gortea).

Legebiltzarra sufragio unibertsalez hautatzen da, hau da, hiritarrek emandako botoen bitartez. Legebiltzarrak Presidentea edo Lehendakariak aukeratzen du, eta horrek, Gobernua.

HIRIBURUEN ARGAZKIAKIRUEA MAULE BILBO DONOSTIA

GAZTEIZ DONIBANE-GARAZI BAIONA

EGILEAK:

NAHIKARI ETA AINGERU

GURE SUSTRAIAK LURRARI LOTUZ

EUSKAL HERRIKO IBAIAK

KANTAURI ISURIALDEA-Uhaitzandi-Biduze-Aturri-Errobi-Bidasoa-Urumea-Oria-Urola-Deba-Lea-Oka-Butroe-Ibaizabal-Nerbioi-Kadagua

Ibaiak motzak eta emaritsuak dira, higadura-lan gogorra egiten dute. Urte osoan dira emaritsuak euriei esker

MEDITERRANEO ISURIALDEA -Ebro-Omecillo-Baia-Zadorra-Ibaiuda-Ega-Aragoi-Arga-Irati-Zaraitzu-Erro

Bi multzo daude:Pirinio aldekoak: ez dira oso luzeak eta aldapa handia dute, udaberrian, elurrak urtzean emaritsuak diraLautadetakoak: Luzeagoak eta aldapa gutxikoak dira. Udaberrian eta udazkenean ur-maila altuak izaten dituzte, eta udan agorraldiak.

EUSKAL HERRIKO IBAIAK

EUSKAL HERRIKO IBAIAKIbaiak hiru zatitan banatzen dira:GOI-IBILGUA:Ibaiaren zatirik aldapatsuena eta estuena , ura abiadura handiz doa. Zati honetan higadura (gastatzearen ekintza eta ondorioa) ematen da.

ERDIKO - IBILGUAIbaia zabalagoa da, malda eta abiadura txikiagoa du. Zati honetan garraioa (leku batetik bestera gauzak eramatearen ekintza eta ondorioa ) ematen da

BEHE IBILGUA Ibaiaren zatirik zabalena, urak abiadura txikia du. Hemen jalkiera (sedimentazioa) (likido baten dauden materialak hondoan metatu) ematen da.

IBILGUAK

IBAIEN ARGAZKIAK

AGUR LAGUNAK ESKERRIK ASKO ENTZUTEAGATIK

Gure sustraiak lurrari lotuz

EUSKAL HERRIKO MENDIAK

ERLIEBEALurrazalaren gorabeheraren mutxoari erliebea deitzen zaio.

Euskal Herriko lurrazalak gorabehera handiak ditu. Lurralde askotan dauden mendiak eta haranak, baina mapa fisikoan ikus dezakegun bezala, lurralde lauagoak ere badira.

Erliebeak, klimak, hidrografiak ( ibaiak eta urak ) eta paisaiak erlazio estua dute.

ESKALA Eskalak mapako neurriaren eta neurri errealaren artean dagoen proportzioaren berri ematen digu.

Bi eskala mota daude: 1.- Zenbaki eskala : Adibidez 1: 1.000.000 (1cm=10km)

2.- Eskala grafikoa : Erregela txiki bat.

Eskala: 1:1.000.000 Mapako cm bakoitza errealitatean 1.000.000cm dira. 1: 200.000 ( 2km) 1:800.000 ( 8km) 1: 50.000 ( 0,5km = 500m)

35

EUSKAL HERRIKO MENDIAK1.- UR MUGAKO MENDIAK2.-KOSTALDEKO MENDIAK3.-AURREPIRINIOAK

Euskal Herriko mendiak hiru lerrotan banatzen dira:

1.-UR MUGAKO MENDIAK

PIRINIO: -Hiru Errege Mahia-Ori

BESTE BATZUK Mendikate honen mendebalderantz beste hauek daude:-Aralar mendilerroa -Aizkorri mendia-Udalaitz-Anboto-Gorbea

2.-KOSTAKDEKO MENDIAK-Soiube-Oiz-UrkoEuskal herriko mendiak

3.- AURREPIRINIOAK

-Toloo mendiak-Gazteizko mendiak-Alaitz mendilerroa

38

MENDIAK

Anboto

Aizkorri

Gorbea

Hiru errege mahia

ARITZEGILEAKJUNE

GURE SUSTRAIAK LURRARI LOTUZ

EUSKAL HERRIKO HISTORIA

ARDATZ KRONOLOGIKOA

Historia gizadiaren (edo gizarte, gizatalde nahiz banakoen) iraganaldiko gertaeren segida da.Gu guztiok historiak egindako bidearen ondorioak gara, iraganeko gertaerek baldintzatzen baitute geroa.Gertaera historikoen segida adierazteko baliabide asko erabiltzen badira ere, ardatz kronologikoa da egokiena. Ardatz kronologikoa gertaerak denboraren arabera ordenatzen erabiltzen den grafikoa da.

42

ZER MENDE?Urte bat zer mendetakoa den jakiteko , urte horrek zenbat ehuneko dituen ikusi, eta bat gehitu behar zaio.

Adibideak:.Zer mendetakoa da 75. urtea? I. mendea.Zer mendetakoa da 1216. urtea? XIII. mendea.Zer mendetakoa da 2225. urtea? XXIII. Mendea.Zer mendetakoa da K.A. 55. urtea? K.A. I. mendea.Zer mendetakoa da K.A. 1426. urtea? K.A. XV. mendea

GIZAKIAREN HISTORIAMendez mende osatu den bizitza luzeari gizakiaren historia deitzen diogu, eta bi zati alditan banatzen dugu: historiaurrea eta historia.

Historiaurreak denboraldi luzea hartzen du, gizakia lurrean sortu zenetik lehen agiri idatziak azaldu bitartekoa.Hizkuntza idatzia toki guztietan batera azaldu ez zenez , gure inguruan Europako erreferentzia erabiltzen dugu historiaren hasierari dagokion data jartzeko. Hau da, Europari dagokionez, historiaurrearen amaiera K.a. 2000. urte inguruan gertatu zen. Hori baino lehen, Asian agertu ziren idatziak orain dela lau edo bost mila urte. Historiaurreak milioika urte ditu, gizakiaren lehen aztarnetara jotzen badugu, behintzat.

HISTORIAREN AROAKHistoria lau aro nagusitan banatu ohi da.Antzinaroa:Erdi Aroa:Aro Modernoa:Aro Garaikidea

45

ANTZINAROA

Lehen agiriak agertu zirenetik Erromako Inperioaren gainbeherara arte, K.o. 476. urtera arte.

Erdi aroaErromako inperioaren gainbeheratik (476. urtea), turkiarrek Konstantinopla hartu zuten arte, K.o. 1453. urtera arte

Aro modernoa1453.Etik 1789. urtera arte

aro garaikidea

Frantziako iraultzatik gaur egunera bitartekoa.

BUKAERA

AGUR LAGUN!!