transferencia tecnológica, innovación y emprendimientos … · 2019. 1. 21. · comunidad de...
Post on 21-Jun-2021
5 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Transferencia Tecnológica, Innovacióny Emprendimientos dinámicos en las PYMES
Gabriel Hidalgo, Chile
Relaciones Intrarregionales
Seminario Sobre Mecanismos de Transferencia de Tecnología para PYMES Lima, Perú 23 y 24 de julio de 2013 SP/SSMTT-PYMES/Di N° 5-13
Copyright © SELA, Julio de 2013. Todos los derechos reservados. Impreso en la Secretaría Permanente del SELA, Caracas, Venezuela.
La autorización para reproducir total o parcialmente este documento debe solicitarse a la oficina de Prensa y Difusión de la Secretaría Permanente del SELA (sela@sela.org). Los Estados Miembros y sus instituciones gubernamentales pueden reproducir este documento sin autorización previa. Sólo se les solicita que mencionen la fuente e informen a esta Secretaría de tal reproducción.
Lim
a Ju
lio 2
013
htt
p:/
/w
ww
.fac
eboo
k.co
m/
p3
ven
ture
s
LIN
KED
IN.C
OM
Age
nda
•Q
uées
Em
pren
dim
ient
o, e
jem
plos
pro
pios
y la
tinos
.•
Com
pren
sión
del
fenó
men
o de
em
pren
der.
•Lo
s Fu
era
de S
erie
(o m
ater
ia p
rima
para
em
pren
der)
.•
Evol
ució
n de
l apo
yo e
mpr
ende
dor.
•La
ges
taci
ón d
el c
ambi
o de
la re
volu
ción
em
pren
dedo
ra.
•El
proc
eso
empr
ende
dor y
los
tipos
de e
mpr
endi
mie
nto.
•C
reac
ión
vers
usC
reci
mie
nto
•E
nfoq
ue in
tegr
al d
e ec
osis
tem
a•
PYM
ES y
em
pren
dim
ient
o?
•EM
PREN
DIM
IEN
TO•
STA
RT
UPS
•IN
NO
VAC
ION
¿Qué
es
empr
endi
mie
nto?
“Em
pren
dim
ient
o es
la b
úsqu
eda
– y
capt
ura-
de
opor
tuni
dade
s si
n te
ner
todo
s lo
s re
curs
os c
ontr
olad
os”
(How
ard
Ste
vens
on, p
rofe
sor d
e la
Har
vard
Bus
ines
s S
choo
l, “B
reak
thro
ugh
Ent
repr
eneu
rshi
p”)
Cry
stal
Lag
oons
Bel
eza
Nat
ural
•Fu
ndad
a po
r H
eloi
sa
“Zic
a”
Ass
is,
empl
eada
do
més
tica
que
se t
rans
form
ó en
em
pren
dedo
ra.
Fund
ó un
a ex
itosa
cad
ena
de s
alon
es d
e be
lleza
pe
nsan
do e
n la
s m
ujer
es d
e es
caso
s re
curs
os e
n su
Rio
de
Jane
iro n
atal
.
Empr
ende
dore
s en
Am
éric
a La
tina:
Gas
tón
Acu
rio
•C
hef p
erua
no q
ue h
a po
pula
rizad
o la
ga
stro
nom
ía p
erua
na a
ni
vel m
undi
al.
Wen
cesl
ao C
asar
es
•E
mpr
ende
dor T
IC
arge
ntin
o qu
e ha
as
umid
o un
rol
prot
agón
ico
lider
ando
el
eco
sist
ema
empr
ende
dor e
n su
pa
ís y
col
abor
ando
en
otro
s pa
íses
de
la
regi
ón.
“En
nues
tro
rest
aura
nte
el c
lient
e nu
nca
tiene
la ra
zón…
la p
ierd
e!”
empr
ende
dore
s se
riale
s
Efec
tuac
ión
•Lo
s em
pren
dedo
res
no
oper
an
com
o lo
s M
BA
s, y
a qu
e op
eran
en
cont
exto
s de
gra
n in
certi
dum
bre.
•P
ara
empe
zar
a em
pren
der,
un
empr
ende
dor
solo
re
quie
re
resp
onde
r tre
s pr
egun
tas:
¿qu
ién
soy?
¿q
ué
se?
¿A
quié
n co
nozc
o?
5 Pr
inci
pios
del
Em
pren
dim
ient
o Ef
ectu
al•
Prin
cipi
o de
l “p
ájar
o en
la
man
o”:
cuan
dolo
s em
pren
dedo
res
inic
ian
un
empr
endi
mie
nto,
lo
ha
cen
con
los
med
ios
que
tiene
n (q
uién
soy
, qu
é se
, a
quié
n co
nozc
o).
Lueg
o im
agin
an
posi
bilid
ades
qu
e pu
edan
da
rse
a pa
rtir d
e es
tos
med
ios.
•Pr
inci
pio
de
la
“pér
dida
ac
epta
ble”
:lo
s em
pren
dedo
res
entie
nden
cuán
to
está
n di
spue
stos
a
perd
eren
cad
a pa
so,
en
vez
de
busc
ar
gran
des
opor
tuni
dade
s de
“tod
o o
nada
”.
5 Pr
inci
pios
del
Em
pren
dim
ient
o Ef
ectu
al
•Pr
inci
pio
de la
Co-
cr
eaci
ón:l
osem
pren
dedo
res
form
anal
ianz
asco
n st
akeh
olde
rs
que
se a
utos
elec
cion
an.
Co-
crea
n m
erca
dos
con
los
parti
cipa
ntes
in
tere
sado
s.
5 Pr
inci
pios
del
Em
pren
dim
ient
o Ef
ectu
al
•Pr
inci
pio
de
“lim
ones
pa
ra
limon
ada”
o
apal
anca
mie
nto
de
cont
inge
ncia
s:lo
sem
pren
dedo
res
inte
rpre
tan
las
mal
as n
otic
ias
y la
s so
rpre
sas
com
o pi
stas
sobr
e nu
evos
mer
cado
s.
5 Pr
inci
pios
del
Em
pren
dim
ient
o Ef
ectu
al
•Pr
inci
pio
del
“pilo
to e
n el
avi
ón”
o de
vis
ión
de
mun
do:
al
enfo
cars
e en
ac
tivid
ades
que
est
án e
n su
co
ntro
l, lo
s em
pren
dedo
res
sabe
n qu
e su
s ac
cion
es v
an a
te
ner c
onse
cuen
cias
. Ello
s cr
een
que
el fu
turo
no
se
pred
ice
o en
cuen
tra,
si
no q
ue s
e cr
ea.
5 Pr
inci
pios
del
Em
pren
dim
ient
o Ef
ectu
al
•P
ilate
s (a
lem
án),
enca
rcel
ado
en
espa
cio
pequ
eño,
do
nde
inge
nió
el
mét
odo
de
tens
ores
y f
lexi
ones
que
lle
garía
a s
er t
an
popu
lar…
•E
mig
ró
a E
EU
U–N
Y:
su
met
odol
ogía
en
cont
ró e
l ca
ldo
de c
ultiv
o en
tre a
rtist
as y
pe
rson
as
del
espe
ctác
ulo
para
co
nser
var
form
a, e
stad
o fís
ico
y fle
xibi
lidad
•…
Pila
tes
reso
lvía
de
mej
or f
orm
a qu
e ot
ras
ofer
tas
esa
nece
sida
d..
Con
trol
no
pred
ictiv
oLa
real
idad
no
se p
redi
ce n
i se
plan
ifica
, si
no s
e cr
ea.
Def
inic
ión
de a
utoe
ficac
ia
(Ban
dura
)
Aut
oefic
acia
es
la e
xpec
tativ
a de
qu
e un
o tie
ne
las
capa
cida
des
nece
saria
s pa
ra
ejec
utar
cie
rto c
urso
de
acci
ón.
Men
talid
ad F
ija v
s. d
e C
reci
mie
nto
La
psic
ólog
a C
arol
D
wec
k su
gier
e qu
e aq
uella
s pe
rson
as
con
“men
talid
ad
de
crec
imie
nto”
, qu
e as
umen
qu
e pu
eden
de
sarr
olla
r su
s ca
paci
dade
s y
que
esta
s no
so
n fij
as,
pued
en
obte
ner
mej
ores
re
sulta
dos.
Un
“fuer
a de
se
rie”
es
un
tale
nto
exce
pcio
nal
fruto
de
más
de
10
.000
ho
ras
de
traba
join
tens
o en
cua
lqui
er
ámbi
to.
Vide
o K
han
Aca
dem
y
Vide
o B
illy
Ellio
t
•w
weq
w
Mot
ivad
o po
r la
s re
laci
ones
hum
anas
(re
des
soci
ales
"h
uman
as”),
qu
e pr
omue
van
las
inte
racc
ione
s,
las
rela
cion
es, e
l cre
cim
ient
o y
desa
rrollo
pe
rson
al y
pro
fesi
onal
.
CO
NEC
TAR
A
LO S
EMPR
END
EDO
RES
D
EL
MU
ND
O
PAR
A H
ACER
LOS
MAS
PRO
DU
CTI
VOS
YEX
ITO
SOS.
Soc
iólo
go,
men
tor,
empr
ende
dor,
inve
rsor
A�quién
�ayu
das
(clientes)
Quién
teayud
a(aliado
s�clave)
Cómo�ayud
as(valor�provisto)
Qué
haces
(actividades�
clave)
Cómo�
interactúa
s(relación�con�
los�clientes)
Qué
obtien
es�(ingresos�y�be
neficios)
Qué
entregas�(costos)
Cómo�te�
cono
cen�y�
cómo�en
tregas
(Canales)
Quién
�eres�y�
quétien
es(recursos�clave)
Lien
zo�de�Mod
elo�de
�Negocios�
Person
al
111222
333 4 44 5 55
666777 8 88
9 99
Com
o ha
sid
o el
apo
yo
empr
ende
dor
•19
50s
– In
cuba
dora
s•
1960
s –
Cap
ital d
e rie
sgo
•19
70s
– E
duca
ción
•19
80s
– N
erds
+ H
acke
rs•
1990
s –
Ace
lera
dora
s +
inte
rnet
•20
00s
– B
iote
cnol
ogía
, cie
ncia
y n
egoc
ios
Tray
ecto
ria d
el C
ambi
o R
ecie
nte
•19
97 –
Inno
vaci
ón d
isru
ptiv
a (C
. Chr
iste
nsen
)•
2002
– P
rimer
est
udio
de
S. S
aras
vath
y•
2003
– In
icio
s de
trab
ajo
de ID
EO
•20
05 –
Des
arro
llo d
e cl
ient
es (S
teve
Bla
nk)
•20
07 –
Pau
l Gra
ham
y Y
Com
bina
tor
•20
08 –
Boo
tcam
ps (S
tartu
p W
eeke
nd y
otro
s)•
2009
– T
echs
tars
(Coh
en, F
eld
y ot
ros)
•20
10 –
MD
N C
anva
s (A
lex
Ost
erw
alde
r) +
Lean
Sta
rtup
(Eric
Rie
s)•
2011
a la
fech
a –
Sta
rtup
Com
mun
ity +
Rai
nfor
est +
C
row
dfun
ding
Star
tup
lueg
o Sc
ale
Up
Fuen
te:�Steve�Blank:�“Shou
ld�I�Get�an�M.B.A.?”
URL:�h
ttp://blogs.wsj.com
/accelerators/20
13/04/01
/steve�blank�sho
uld�i�get�an�
m�b�a/
Proc
eso
Empr
ende
dor c
omo
Proc
eso
Rec
ursi
vo•
Seg
ún
Ste
ve
Bla
nk,
un
empr
endi
mie
nto
(sta
rtup)
es
“u
na
orga
niza
ción
te
mpo
ral
en b
úsqu
eda
de u
n m
odel
o de
ne
goci
o es
cala
ble
y re
plic
able
”.
•P
ara
Eric
R
ies
un
empr
endi
mie
nto
(sta
rtup)
es
“u
na
inst
ituci
ón
hum
ana
dise
ñada
pa
ra
entr
egar
un
nu
evo
prod
ucto
y
serv
icio
ba
jo
cond
icio
nes
de
ince
rtid
umbr
e ex
trem
a”
(5)�A
celeración
�y�
consolidación�
empresa
(4)�
Escalamiento�y�
creación
�de�
deman
da
(3)�V
alidación�
de�clientes
(2)�
Descubrim
ient
o�de
�clientes
(1)
Visi
ón/Id
eaci
ón Gen
eración�de
�ideas
Motivación
Inspiración
Gen
eraciónde
ideas
Motivación
Inspiración
Gen
eración�de
�ideas
Motivación
Inspiración
Ajuste�
Prob
lema/Solució
n Docum
entar�el�
“Plan�A”
Etno
grafías
Prototipos
PMV�prob
lema
Prue
bas�de
�concep
to
Ajuste
Prob
lema/Solució
n Docum
entarel
“PlanA”
Etno
grafías
Prototipos
PMVprob
lema
Prue
basde
concep
to
Ajuste�
Prob
lema/Solució
n Docum
entar�el�
“Plan�A”
Etno
grafías
Prototipos
PMV�prob
lema
Prue
bas�de
�concep
to
Ajuste�
prod
ucto/m
ercado
PMV�solución
Mod
elo�de
�negocio
Validación�mod
elo�
ingresos�y�canales
Venta�a�
“evangelistas�
tempranos”
Hoja�de
�ruta�ventas�
y�mercade
o
Ajuste
prod
ucto/m
ercado
PMVsolución
Mod
elode
negocio
Validaciónmod
elo
ingresos
ycanales
Ventaa
“evangelistas
tempranos”
Hojade
ruta
ventas
ymercade
o
Ajuste�
prod
ucto/m
ercado
PMV�solución
Mod
elo�de
�negocio
Validación�mod
elo�
ingresos�y�canales
Venta�a�
“evangelistas�
tempranos”
Hoja�de
�ruta�ventas�
y�mercade
o
Inversión�en
�mercade
oAtracción
�inversionistas�de�
riesgo
Posicion
amiento
Inversiónen
mercade
oAtracción
inversionistas
deriesgo
Posicion
amiento
Inversión�en
�mercade
oAtracción
�inversionistas�de�
riesgo
Posicion
amiento
Escalar�
organización
�y�
operacione
sRe
ntabilidad
Escalar
organización
yop
eracione
sRe
ntabilidad
Escalar�
organización
�y�
operacione
sRe
ntabilidad
Pivoteo
Pivoteo
Startup:�objetivo�es�
aprend
izaje,�búsqu
eda�
un�m
odelo�de
�negocios
Startup:
objetivo
esap
rend
izaje,bú
sque
daun
mod
elode
negocios
Startup:�objetivo�es�
aprend
izaje,�búsqu
eda�
un�m
odelo�de
�negocios
Scaleu
p:�Objetivo�es�el�
crecim
iento,�ejecución
�mod
elo�de
�negocios
Scaleu
p:Objetivoes
elcrecim
iento,
ejecución
mod
elode
negocios
Scaleu
p:�Objetivo�es�el�
crecim
iento,�ejecución
�mod
elo�de
�negocios
Cade
na�de�Valor�Lean:�desarrollo
�de�
prod
uctos�a�través�del�desarrollo
�de�clientes
Lean
Sta
rtup
•S
e ha
n id
o ag
rega
ndo
nuev
os l
ibro
s y
conc
epto
s al
en
foqu
e,
com
o Le
an
Ana
lytic
s,
Lean
U
X,
Cus
tom
er
Dev
elop
men
t.
Nac
imie
nto
de S
tart
up
PRODUCT
O
ESTR
ATEGIA
VISIÓN
PRODUCT
O
ESTR
ATEGIA
VISIÓN
CAMBIO
OPTIM
IZACIÓ
N
PIVO
TEAR
Fuen
te: “
The
Lean
Sta
rtup”
, Eric
Rie
s
Opo
rtun
idad
es P
uede
n Te
ner
Dis
tinto
s O
rígen
es: P
robl
ema
La g
ente
no
com
pra
un
prod
ucto
, si
no
que
cont
rata
la
so
luci
óna
un
prob
lem
a.(C
. Chr
iste
nsen
).
Ram
ez N
aam
“El
recu
rso
Infin
ito: e
l po
der d
e la
s id
eas
en u
n pl
anet
a fin
ito”
Pos
tura
optim
ista
so
bre
com
o ir
expa
ndie
ndo
los
límite
s e
ir re
solv
iend
o lo
s pr
oble
mas
qu
e af
ecta
n al
m
undo
:al
imen
tario
s,ag
ua, e
nerg
ía.
Vino
d K
hosl
a y
pens
ar e
n gr
ande
El
capi
talis
ta d
e rie
sgo
Vin
od K
hosl
a, f
unda
dor
de
Kho
sla
Ven
ture
s,
seña
la
lo
sigu
ient
e:
“Cua
lqui
ergr
anpr
oble
ma
es u
na g
ran
opor
tuni
dad.
N
ingú
n pr
oble
ma,
es
ni
ngun
a op
ortu
nida
d.”
Des
cubr
imie
nto
Empa
tía
Emin
ente
men
te C
ualit
ativ
a
Obs
erva
r
Entr
evis
tar
Prod
ucto
Mín
imo
Viab
lePr
oduc
to
Def
inic
ión
Prot
otip
o
Un
prot
otip
o es
una
her
ram
ient
a in
tegr
ador
a, q
ue p
erm
ite: a
pren
der,
com
unic
ar, p
ersu
adir,
inte
grar
.
Prot
otip
o Pr
imer
M
ouse
Cas
o de
pru
eba
de h
umo:
Vi
deo
Dro
pbox
Pub
licar
o la
nzar
siti
o w
eb d
e un
pro
duct
o in
exis
tent
e. C
uand
o en
tran
al s
itio,
se
les
ofre
ce s
er lo
s pr
imer
os e
n pr
obar
el
prot
otip
o en
bet
a si
dan
info
rmac
ión
de
cont
acto
o re
spon
den
preg
unta
s.
Apl
ica
para
pro
yect
os w
eb y
físi
cos.
Prue
ba d
el d
olor
:
¿Baj
o qu
é ci
rcun
stan
cias
los
clie
ntes
me
com
prar
ían
y a
qué
prec
io?
Hip
ótes
is o
A
ctos
de Fé
PM
V(q
ue p
erm
ita d
ar
una
vuel
ta
com
plet
a al
cic
lo)
Cua
li: g
usta
?C
uant
i:C
uánt
os lo
us
an?
Apr
endi
zaje
val
idad
o
•E
s el
pro
ceso
en
el c
ual u
no a
pren
de a
l pro
bar
con
una
idea
inic
ial y
med
irsi
cum
ple
con
los
resu
ltado
s es
pera
dos
(ven
tas,
sat
isfa
cció
n de
l cl
ient
e, e
valu
ació
n po
sitiv
a de
l con
cept
o, e
tc.).
Con
tabi
lidad
de la
In
nova
ción
Fuen
te: “
Lean
Ana
lytic
s”
(Cro
ll &
Yos
kovi
tz)
Vani
dosa
Acc
iona
ble
•Ite
raci
ones
: ca
mbi
os
pequ
eños
en
ca
ract
erís
ticas
esp
ecífi
cas
del p
rodu
cto.
•Pi
vote
o: u
na c
orre
cció
n im
port
ante
a p
artir
del
te
steo
de
un
a hi
póte
sis
bási
ca
sobr
e el
pr
oduc
to.
“La
vida
es
muy
cor
ta p
ara
hace
ralg
o qu
e na
die
quie
re”
(Ash
Mau
rya)
Solu
ción
Fuen
te: “
Run
ning
Lea
n”, A
sh M
aury
a,
2012
Enam
orad
oc
El in
teré
s de
los
inve
rsio
nist
as
Fuen
te: “
Run
ning
Lea
n”, A
sh M
aury
a,
2012
No
toda
s la
s ne
cesi
dade
s so
n m
onet
izab
les
•U
na n
eces
idad
pu
ede
ser c
omo
un
torn
ique
te, u
n as
unto
de
vida
o
mue
rte. O
pue
de
ser i
nsig
nific
ante
. •
Y p
uede
afe
ctar
a
muc
hos
o a
poco
s.
No
todo
s lo
s C
lient
es s
on ig
uale
s:
Jera
rquí
a de
Clie
ntes
seg
ún P
robl
emas
(S
. Bla
nk)
Tien
e�un
�Problem
aTien
e�un
�Problem
a
Sabe
�que
�tien
e�un
�problem
aSabe
�que
�tien
e�un
�problem
a
Está
buscan
doactivamen
teun
asolución
Está
buscan
do�activam
ente�una
�solución
Improvisóun
a�solución
�propia
Improvisóun
a�solución
�propia
Tien
e�presup
uesto�pa
ra�
adqu
irir�una
�solución
Tien
e�presup
uesto�pa
ra�
adqu
irir�una
�solución
“Ada
ptad
ores
tem
pran
os”
No
todo
s lo
s C
lient
es s
on
Igua
les
“Ada
ptad
ores
tem
pran
os”
Inno
vado
res
o
usua
rios
extre
mos
Vino
Trio
Aco
mpa
ñar c
ena
con
algo
de
calid
ad.
Mos
trars
e có
mo
pers
ona
orig
inal
.
Sen
cillo
de
pala
dear
y
expl
icar
.N
oved
oso.
Beb
er lo
mis
mo.
C
onsu
mir
un
prod
ucto
de
calid
ad y
sa
bor.
Poc
o pr
esup
uest
o.
Vin
o de
es
ambl
aje.
Dife
rent
esm
ezcl
asde
cep
as.
Vin
o a
un p
reci
o ac
cesi
ble.
Lo d
istin
gue
com
o pe
rson
a or
igin
al.
Mez
cla
inno
vado
ra d
e sa
bore
s.C
alid
ad e
stab
le e
n el
tie
mpo
Prod
ucto
s vs
. Can
ales
(B
lank
)
Mét
ricas
Cla
ve (A
AR
RR
)A
dqui
sici
ón
Act
ivac
ión
Ret
enci
ón
Ingr
esos
Ref
eren
cias
Cóm
o te
con
ocen
tus
clie
ntes
Clie
ntes
que
tuvi
eron
su
prim
era
expe
rienc
ia p
ositi
va
Clie
ntes
que
usa
n/co
mpr
an re
petid
amen
t e
Can
tidad
de
com
pras
Can
tidad
de
reco
men
daci
ones
•EC
OSI
STEM
AS
•C
OM
UN
IDA
DES
DE
INN
OVA
CIO
N Y
EM
PREN
DIM
IEN
TO
Enfo
ques
de
Ecos
iste
ma
y C
omun
idad
Em
pren
dedo
ra
Dom
inio
s de
l Eco
sist
ema
Empr
ende
dor s
egún
D. I
senb
erg
Com
unid
ad d
e In
nova
ción
y
Empr
endi
mie
nto
(Bra
d Fe
ld)
•B
rad
Feld
es
el l
íder
de
la a
cele
rado
ra y
fo
ndo
de d
escu
brim
ient
o Te
chst
ars
Bou
lder
. •
El
lider
azgo
de
be
surg
ir de
lo
s pr
opio
s em
pren
dedo
res
•La
co
mun
idad
es
fu
ente
de
re
curs
os
(men
toría
s, p
lata
, eq
uipo
, so
cios
, pr
imer
as
vent
as, e
tc.)
•La
s ot
ras
entid
ades
(g
obie
rno,
univ
ersi
dade
s, fo
ndos
de
inve
rsió
n, g
rand
es
empr
esas
), de
ben
asum
ir el
ro
l de
“a
limen
tado
ras”
, pe
ro
no
rest
ar
prot
agon
ism
o a
los
empr
ende
dore
s ni
as
umir
el c
ontro
l de
la c
omun
idad
.
Act
ivid
ades
de
la
com
unid
ad: S
tart
up
Wee
kend
•S
tartu
p W
eeke
nd e
s un
a or
gani
zaci
ón
sin
fines
de
lucr
o qu
e or
gani
za e
vent
os
de 5
4 ho
ras
cons
ecut
ivas
, en
las
cuál
es
se
reún
en
desa
rrol
lado
res,
ge
stor
es,
dise
ñado
res,
etc
.•
La
inic
iativ
a na
ce
el
año
2007
en
B
ould
er,
Col
orad
o.
Hac
ia
octu
bre
del
2012
se
habí
an r
ealiz
ado
672
even
tos,
co
n m
ás d
e 57
.000
em
pren
dedo
res,
en
300
ciud
ades
de
100
país
es.
Más
de
5.00
0 nu
evas
em
pres
as h
an s
alid
o de
es
tos
even
tos.
•
En
esto
s ev
ento
s se
pre
sent
an id
eas,
se
form
an e
quip
os e
n to
rno
a la
s id
eas,
se
desa
rrol
lan
prot
otip
os
y fin
alm
ente
se
pr
esen
tan.
Las
act
ivid
ades
se
real
izan
du
rant
e un
fin
de s
eman
a y
cuen
tan
con
60-1
20 p
artic
ipan
tes.
•
Ade
más
de
lo
s em
pren
dedo
res,
pa
rtici
pan
expo
sito
res,
co
ache
s,
pane
lista
sy
patro
cina
dore
s
Y C
ombi
nato
r – C
olab
orac
ión
entr
e Em
pren
dedo
res
La “
maf
ia”
de P
aypa
l
“The
Rai
nfor
est”
– V
icto
r Hw
ang
y G
reg
Hor
owitt
•Vi
ctor
Hw
ang,
Dire
ctor
del
fond
o T2
Ven
ture
C
apita
l. G
reg
Hor
owitt
es
el c
ofun
dado
r de
l pr
ogra
ma
Con
nect
San
Die
go.
•El
enf
oque
del
“bo
sque
tro
pica
l” se
bas
a en
qu
eno
ba
sta
con
los
com
pone
ntes
(c
apita
l fin
anci
ero,
ca
pita
l hu
man
o,
gene
raci
ón d
e co
noci
mie
nto,
infra
estru
ctur
a,
regu
laci
ones
, et
c.)
para
que
un
ecos
iste
ma
flore
zca.
Lo
que
impo
rta
es l
a “r
ecet
a”,
que
depe
nde
de q
ue e
xist
an c
ondi
cion
escu
ltura
les
e in
stitu
cion
ales
qu
e pr
omue
van
la
cola
bora
ción
en
treen
tidad
es
y pe
rson
as
dive
rsas
qu
e no
rmal
men
te d
esco
nfía
n y
no s
e en
cuen
tran
(em
pren
dedo
res,
in
vers
ioni
stas
, go
bier
no,
univ
ersi
dade
s, g
ran
empr
esa)
.
La d
iver
sida
d de
una
Sel
va
Trop
ical
La “
Rec
eta”
del
Bos
que
Lluv
ioso
La�Receta�de
l�Bosqu
e�Lluvioso
LaRe
ceta
delBosqu
eLluvioso
La�Receta�de
l�Bosqu
e�Lluvioso
Cultu
ra:�“Software”
Cultu
ra:“Software”
Cultu
ra:�“Software”
Activos:�“Hardw
are”
Activos:“Hardw
are”
Activos:�“Hardw
are”
Pede
stales
Pede
stales
Pede
stales
Gen
erar�
fricción
�social
Gen
erar
fricción
social
Gen
erar�
fricción
�social
Disipar�
fricción
�social
Disipar
fricción
social
Disipar�
fricción
�social
Soci
alst
ruct
ing
Per
sona
s, a
rtist
as,
mús
icos
, cl
ase
crea
tiva
que
son
el
báls
amo
de r
elac
ione
s qu
e cr
ean
valo
r fu
era
de
las
front
eras
form
ales
…
...ba
sado
en
la c
onst
rucc
ión
de r
elac
ione
s so
cial
es,
NO
m
onet
aria
s,
sino
de
co
mpa
rtir
tale
ntos
, int
eres
es:
Com
unid
adEm
pren
dedo
ra!
The�Re
ality
�of�W
hat�M
akes�Silicon�Va
lley�Tick
by�M
arina�Gorbis
Executive�Director�of�The
�Institu
te�fo
r�the�Future
Las
idea
s se
com
plet
an c
on
otro
s…
“Ens
ayo,
err
or y
el c
ompl
ejo
de
Dio
s”
Tim
Har
ford
(w
ww
.ted
.com
)
Inst
ituci
onal
idad
, acc
ión
esta
tal
•La
ins
tituc
iona
lidad
no
ha d
e se
r in
terv
ento
ra•
Esta
de
be
prop
icia
r la
expe
rimen
taci
ón•
Los
ince
ntiv
os
debe
n es
tar
bien
al
iena
dos
(evi
tar
los
prob
lem
as d
e ag
enci
a –
dise
ño y
eje
cuci
ón n
o co
inci
den)
•Ev
itar
prob
lem
as d
e in
cons
iste
ncia
di
nám
ica
(dis
cont
inui
dad
en
esfu
erzo
s y
los
plaz
os
no
trasc
iend
en a
l gob
iern
o de
turn
o).
•Ev
itar l
a ca
ptur
a de
rent
as.
Intu
it
•C
on
su
prod
ucto
Q
uick
en
cam
bió
de
vend
er e
l sof
twar
e a
travé
s de
tien
das
y a
pequ
eños
ne
goci
os,
a ve
nder
pa
ra
com
puta
dore
s de
App
le e
n su
s tie
ndas
y a
tra
vés
de s
u pl
ataf
orm
a de
ven
tas.
Con
el
lo s
e ev
itó la
qui
ebra
de
la e
mpr
esa.
Nes
pres
soD
e m
áqui
nas
de
café
pa
ra
ofic
inas
a
máq
uina
s a
ser
utiliz
adas
en
el
ho
gar
por
aman
tes
del c
afé
gour
met
.
De
los
depo
rtis
tas
de
alto
re
ndim
ient
o, a
los
jó
vene
s es
tilos
os
y la
co
mun
idad
ga
y.
Mar
vel C
omic
s•
Em
pres
a de
co
mic
s qu
e pa
sa
de
las
hist
orie
tas
a de
rech
os d
e pe
rson
ajes
par
a re
vivi
rlos
en
pelíc
ulas
y
para
of
rece
r m
erch
andi
sing
aso
ciad
o.
Nik
e
•V
erde
y c
onec
tado
. H
a cr
eado
zap
atilla
s m
ás s
uste
ntab
les,
bio
degr
adab
les.
•
Se
trans
form
a ta
mbi
én
en
un
proy
ecto
di
gita
l (v
incu
lada
co
n ap
licac
ione
s de
ip
hone
o ip
od, e
tc.).
Lexu
s
•La
gam
a al
ta d
e lo
s au
tom
óvile
s To
yota
.
Shim
ano
•N
o er
a un
pi
lar
del
ecos
iste
ma,
co
mo
fabr
ican
te d
e co
mpo
nent
es d
e bi
cicl
etas
. •
Piv
otea
par
a co
nstit
uirs
e en
pla
tafo
rma.
Gab
riel H
idal
go F
.gh
idal
go@
p3-v
entu
res.
biz
ww
w.p
3-ve
ntur
es.b
iz
top related