OS RECURSOS HÍDRICOSDE ESPAÑA

A HIDROSFERA

É a parte do sistema terrestre composta de auga. Esta atópase en diferentes compartimentos e estados:

Depósito Volume (en millóns de km3) Porcentaxe

Océanos 1370 97.25

Casquetes e glaciares 29 2.05

Auga subterránea 9.5 0.68

Lagos 0.125 0.01

Humidade do solo 0.065 0.005

Atmósfera 0.013 0.001

Regueiros e ríos 0.0017 0.0001

Biomasa 0.0006 0.00004

Fonte: Wikipedia

A AUGA NA HIDROSFERAA

UG

U A

SÓLIDA

LÍQUIDA

GASEOSA

CASQUETES EGLACIARES

AUGA MARÍÑA

AUGA CONTINENTAL

Superficial

Subterránea

Ríos

Lagos

ATMÓSFERA

HUMIDADE DOSOLO

BIOMASA

Fuente: Banco de imágenes CNICE

Proceso de circulación da auga na terra que inclúe cambios de localización e de estado (sólido, líquido e gasoso) provocados principalmente pola enerxía solar e a forza da gravidade.

CICLO HIDROLÓGICO: A auga en movemento

Fonte: Banco de Imágenes CNICE

Animación:http://contenidos.educarex.es/sama/2010/csociales_geografia_historia/primeroeso/tema2/cicloagua.html

OS RÍOS: Réxime fluvial

Variación do caudal (volume de auga transportada por un río) ao longo do ano.

Factores que interveñen:

Climáticos: pola distribución das precipitacións en forma de chuvia ou neve, de maior ou menor regularidade estacional e pola temperatura (estiaxe estival)

Xeolóxicos: pendente, altitude e orientación da conca e polo tipo de rochas que inflúen no grao de erosión.

Bióticos: pola presenza ou non de vexetación.

Antrópicos: pola construción de pantanos, encoros ou canles que regulan o caudal do río..

OS RÍOS: Réxime fluvial

Tipos de réximes fluviais

Nival: o río nace nas altas e medias montañas, presentando o máximo caudal en primavera e verán, coincidindo co desxeo, e o mínimo en inverno, ao producirse as precipitacións en forma de neve que quedar acumuladas.

Pluvial: a maior parte do caudal procede das chuvias, normalmente redúcese en verán.

Pluvio-nival, nivo-pluvial ou mixto: cando o seu caudal procede tanto de auga de chuvia coma do desxeo.

OS RÍOS ESPAÑOISVertientes

Fonte: Banco de Imágenes CNICE

OS RÍOS ESPAÑOISVertiente Cantábrica

-curtos

caudalosos

con gran forza erosiva polos desniveis que salvan (Ej.: fouces e desfiladeiros do Cares e do Deva en Picos de Europa)

Réxime regular pola constante pluviosidade.

Destacan: Bidasoa, Nervión Nalón, Navia e Sella.

Desembocadura dOrío NerviónFonte: Google. Maps

OS RÍOS ESPAÑOISVertiente Atlántica

-Os ríos galegos: Miño, Tambre e Ulla, teñen características próximas aos ríos da vertente cantábrica (pola súa similitude climática e orográfica)

Os ríos Douro, Texo, Guadiana e Guadalquivir son longos, discorren por chairas e presentan estiaxe en verán (maior canto máis ao sur) e enchentes en outono e primavera.

Fonte: Google. Maps

OS RÍOS ESPAÑOISVertiente Mediterránea

Agás o Ebro, os ríos mediterráneos son curtos, de forte pendente e caudal irregula, debido ás deficitarias chuvias. En verán padecen estiaxe, con frecuencia convértense en corgos ou canles secas durante un tempo; en outono sofren fortes crecidias relacionadas coa gota fría. Os principais ríos son os das concas internas catalás (Ter Llobregat, Francolí), os levantinos (Turia, Xúquer, Segura) e os da conca do Sur en Andalucía (Guadalhorce, Almanzora)

Fonte: Google. Maps

OS RÍOS ESPAÑOISOrganización y gestión

Conca hidrográfica

Xestión: Confederación hidrográfica

Intercomunitarias

Intracomunitarias

A xestión a leva o Estado: Norte, Douro, Texo,

Guadiana, Guadalquivir, Ebro, Segura, Xucar

A xestión a levan as CC.AA: interiores vascas, interiores

galegas, conca sur, interiores catalanas, Baleares e Canarias.

Organización

Os intentos de algunhas Comunidades Autónomas por asumir a xestión de concas intercomunitarias (Andalucía con Guadalquivir, ou Castela e León con Douro) foron declarados Inconstitucionais polo Tribunal Constitucional, mantendo a unidade de conca.

OS RÍOS ESPAÑOIS Confederación Hidrográfica Norte: Miño

O Miño nace no Macizo Galaico. Principal afluente: Sil. Recorre as provincias de Lugo, Ourense e Pontevedra, donde marca fronteira con Portugal. Queda englobado na Conca Hidrográfica do Norte, xunto a todos os ríos cantábricos.

Fonte: Confederación hidrográfica del Norte

OS RÍOS ESPAÑOIS Confederación Hidrográfica Norte: Ríos

Cantábricos

Fonte: Confederación hidrográfica del Norte

OS RÍOS ESPAÑOIS Demarcación hidrolóxica Galicia Costa

As concas dos pequenos ríos galegos nacidos no macizo galaico e que desembocan no atlántico constitúen unha conca intracomunitaria que dependen da Xunta de Galicia (Consorcio Augas de Galicia). Os ríos presentan as mesmas características dos ríos cantábricos, coa particularidade da desembocadura en forma de rías.

Fuente: Xunta de Galicia (Consorcio de Augas)

OS RÍOS ESPAÑOIS Confederación Hidrográfica do Douro

A conca do Douro é a máis extensa de toda a península. O río Douro nace nos Picos de Urbión (Sistema Ibérico). Atravesa as provincias de Soria, Burgos, Valladolid, Zamora e desemboca en Porto. Recibe entre outros afluentes o Pisuerga e o esla pola dereita (nacen na Cordilleira Cantábrica e achegan máis auga) e o Adaja e o Tormes pola esquerda (nacen no Sistema Central, con menor pluviosidade). Predomina o réxime pluvial, con máximos en inverno e mínimos en verán.Fonte: Confederación hidrográfica do Douro

OS RÍOS ESPAÑOIS Confederación Hidrográfica do Texo

O río Texo é o de maior lonxitude da península, aínda que a conca é pequena. Nace na serra de Albarracín (Sistema Ibérico). Atravesa as provincias de Guadalajara, Madrid, Toledo Cáceres. Desemboca en Lisboa. Só á beira dereita recibe afluentes de relativa importancia: Jarama, Alberche, Tiétar e Alagón. O réxime pluvio-nival, con máximo primaveral, no curso alto e medio e pluvial oceánico no curso baixo.Fonte: Confederación hidrográfica del Tajo

LOS RÍOS ESPAÑOIS Confederación Hidrográfica do Guadiana

O río Guadiana nace nas lagoas de Ruidera e desaparece para reaparecer posteriormente nos Ollos do Guadiana, afloramento de augas subterráneas onde se achan as Táboas de Daimiel. Atravesa as provincias de cidade Real e Badaxoz, desemboca en Ayamonte despois de facer fronteira entre España e Portugal algúns quilómetros. No territorio de xestión da Confederación Hidrográfica do Guadiana inclúense os ríos Tinto e Odiel, que desembocan directamente no mar.

Fonte: Confederación hidrográfica del Guadiana

OS RÍOS ESPAÑOIS Confederación Hidrográfica o Guadalquivir

O Guadalquivir nace na Serra de Cazorla, e atravesa a provincia de Xaén, Córdoba, Sevilla, e Cádiz, desembocando en Sanlúcar de Barrameda, nas Marismas de Doñana. É navegable no último tramo. Conta con achega dos afluentes de Serra Morena (Guadalimar, Jándula, Guadiato) e da Cordilleira Subbética (Genil, caudaloso porque baixa de Serra Nevada). Caudal máximo en inverno e mínimo en verán.Fonte: Confederación hidrográfica del Guadalquivir

LOS RÍOS ESPAÑOIS Confederación Hidrográfica do Sur

Pequena conca intercomunitaria composta por pequenos ríos que nacen nos Sistemas Béticos e desembocan rápidamente no Mediterráneo. Posúen as características dos ríos de vertiente mediterránea.

Fonte: Xunta de Andalucía

LOS RÍOS ESPAÑOIS Confederación Hidrográfica do Segura

Inclúe territorios principalmente de Murcia, e das Comunidades circundantes: Andalucía, Castela-A Mancha, e Comunidade Valenciana.Río de caudal irregular con fortes estiaxes en verán.Para paliar a falta de auga nas rexións do sueste construíuse o Transvasamento Texo-Segura, obra de enxeñaría que afecta ás concas do Texo, Guadiana, Xúquer e Segura.

Fonte: Confederación hidrográfica del Segura

OS RÍOS ESPAÑOLES Confederación Hidrográfica do Xúcar

A Confederación Hidrográfica do Xúquer inclúe no territorio que xestiona non soamente a conca do río Xúquer, senón tamén a do Turia e outros pequenos ríos de desembocan no Mediterráneo entre a conca do Segura e a do Ebro. Son ríos curtos e irregulares, que padecen estiaxes en verán e enchentes principalmente en outono.

Fonte: Confederación hidrográfica del Júcar

OS RÍOS ESPAÑOIS Confederación Hidrográfica do Ebro

A conca do río Ebro é a segunda máis extensa da península. O Ebro nace en Fontibre (Santander), e percorre as provincias de Burgos, Álava, Rioja, Zaragoza e desemboca formando un extenso delta ao sur da provincia de Tarragona. Os afluentes da esquerda, de réxime pluvio-nival, que recollen as augas da vertente pirenaica meridional, son o Aragón, o Gállego, o Segre, e o Cinca; os afluentes da dereita, como o Fito, de réxime pluvial irregular, nacen no Sistema Ibérico.

Fonte: Confederación hidrográfica del Ebro

OS RÍOS ESPAÑOISConcas interiores catalanas

Como conca intracomunitaria depende da Generalitat de Cataluña. Trátase de pequenos ríos pirenaicos ou nacidos nas Cordilleiras Costeiro Catalanas que desembocan directamente no mar. Posúen as características dos ríos de vertente mediterránea.

Fonte: Generalitat de Cataluña

OS RÍOS ESPAÑOIS Demarcaciones hídricas de Canarias e Baleares

En ambos os dous casos apenas existen cursos permanentes de auga en superficie, polo que o abastecemento se fai principalmente a partir das augas subterráneas, brañas e desalgadoras.

No caso de Baleares a xestión da auga correspóndelle ao Consorcio de Auga do Goberno Balear, mentres que en canaria é o cabido insular de cada unha das illas quen xestiona as augas do seu territorio.

Fonte: Wikipedia

OS LAGOS

LAGOS

ENDOXENOS

ESÓXENES

Tectónicos

Volcánicos

Glaciares

Cársticos

Arreicos

Litorais

Eólicos

La Janda (Cádiz)

Campos de Calatrava (Ciudad Real)

Lagos pirenáicos; Sanabria

Lagunas de Ruidera (Ciudad Real)

Tablas de Daimiel (Ciudad Real)

Mar Menor, Albufera Valencia

Closes do Ampurdán

Animación:http://contenidos.educarex.es/sama/2010/csociales_geografia_historia/terceroeso/medio_fisico_espana/lagos.html

HUMEDAIS

Son extensións desiguais de terreo, xeralmente pouco profundas. Inclúen lagoas, albufeiras, marismas e deltas.

Son de importancia ecolóxica debido á adaptación dos seus animais e plantas a un ecosistema de transición entre a auga e a terra.

Serven de lugar de acollida de aves migratorias.

Os principais brañas españolas encóntranse nas Táboas de Daimiel, as lagoas de Toledo, Ciudad Real, Albacete e val do Ebro, as marismas do Guadalquivir, o delta do Ebro e as albufeiras de Valencia e do Mar

menor.

A AUGA SUBTERRÁNEA: os acuíferos

Son embolsamientos de auga subterránea almacenada no chan pola acción das rochas impermeables.

Cando chegan ao máximo nivel de almacenaxe (nivel freático) as augas saen á superficie a través de ríos, mananciais ou directamente ao mar.

A península ibérica conta con moitos acuíferos nas depresións dos principais ríos, nas chairas litorais mediterráneas e nas illas Baleares e Canarias.

As augas subterráneas, xeralmente de boa calidade, abastecen numerosa poboación, aínda que a sobreexplotación pode provocar a salinización das augas.

Elaboración:Isaac Buzo Sánchez

Adaptación:Xóan Ferreira