UNIVERSIDAD NACIONAL JOSÉ FAUSTINO SÁNCHEZ CARRIÓN

FACULTAD DE CIENCIAS EMPRESARIALES ESCUELA ACADÉMICO PROFESIONAL DE

TURISMO Y HOTELERÍA

Catedrática:Lic. Turismo, Bethsy Raquel Sotelo Morales

Alumnos: Daysi Violeta Nolasco Herrera Vega pablo luz Espinoza Espinoza Cristián Pantoja Trujillo Sonia

Huari 02 de 07 del 2015

UNIVERSIDAD NACIONAL JOSÉ FAUSTINO SÁNCHEZ CARRIÓN

FACULTAD DE CIENCIAS EMPRESARIALES ESCUELA ACADÉMICO PROFESIONAL DE

TURISMO Y HOTELERÍA

TEMA SHUMAQ KAWAY

Shumaq kaway llapantsik

yachakushun kawaynintskpa

kutimuynin uryana maytu

QICHWA

Yanapanakushpa kushi kushilla papantskta allakushun

¿Imakunatataq kaq killachaw rurantsik?

¿ Maykunachawtaq papata allantsik?

¿ Imataraq rurashwan aylluntsikkuna papa allaychaw yanapamaanapaq?

MARKANTSIKKUNACHAW PAPA ALLAY

ÑAWINTSAARIR RIMAKUSHUN

Kay killachawqa may tsay markakunachawmi papata allapakuntsik. Tsaymanmi aylluntsikkunapis panapanakuq chaayaamun. Papataq akrapakurir tukuy mikuykunamanmi tikratsintsikpis.

Papa allaychaw yanapakuqkuna rurayanqanta qillqay

MAMA: akran papata.YAYA: allanWARMI WAMRA: llullu ta rikanULLQU WAMRA: papata wiñan llullu WAMRA: qamaran mikur Minka: papata allanLlumtsiy: yanukunMasha: papata chaqnaam Awila: papata qorin akranaampaYachaq: papata churan.

kukupa ruray, papa qishuy, tuqush rauray imanaw kanqanta qillqay

MIKUYKUNA

Quichwa miykuna

Hara, oqa, habas.

Yunka mikuykuna

Plaatanu, coco, mayru.

Chala mikuykuna

Yuka, camoti, mani.

Kay mikuykunapaq rimakushun, niykur tapakuykunata yaskiy

Chakra mikuykuna Chatarra nishqa mikuykuna

UNAY AYLLUKUNAPA KAWAYNINTA ÑAWINTSAY (NAWINTSAY)

CHAWPIN AYLLU

(1500- 400 m.k.y)

Anqash suyunchaw yuriyarqan.

NAZCA AYLLU

( 200- 600 m.k.y)

Nazca markachaw, ika suyuchaw yanachayarqan.

MUCHIKA AYLLU

(100 k. y. – 700 k. y.)

Muchi nishqa markachawwan, wiru markakunachaw,

Lambayeque suyuchaw yachayaanaq.

TIWANAKU AYLLU

(500 k. y. – 1000 k. y.)

Kay runakunaqa (nunakunaqa) Titiqaqa

quchaqa kuchunchaw, Punu suyuchaw kayashqa.

INKA AYLLU

(1400- 1532)

Qallarqan Manku Qapaqwan, Mama Uqllu Qusqu

markachaw patsaakunayaptinmi.

Papa tuqush

Kuruunaq shumaq papakunata akrarir yakuyuq chakraman pampantsik. Tsaypitam, huk killanaw tullpuraariptin altantsik.

Wachakusqa warmipa mikuynintawan hampi qurankunata wichqay

Ulluku mashka kunqawna papa ramrash muña hara tayap uriganu yana api kulin anis punchi tuqush rayan uqa llantin wallpa kashki

Papapita mikuykuna

Papa kashki

Papa tuqush

api Papa pichu

2. MARKANTSIKCHAW TUKUY RURAYKUNATA RIQISHUN

¿Imanawtaq harata

ayllupakuntisik?

¿Imatataq rurashwan

harantsikta shumaq

ayllunapaq?

¿Ima mikuykunata

harapita arukunsik

(yanunstik) ?

HARA TIPIY

Markantsikchawqa tukuy niraq haratam aylluntsik, tsayta ñawintsaashun.

ÑAWINTSAARIR RIMAKUSHUN

Wata wantam, tukuy niraq Harakunata tipintsik. Tsaypaqqa, allina kashqanta musyantsik kikin hara wayukakaptin,panqankunapis qarwar tsakiriptinmi.

SHUMAQ HAMUTASHPA KAY URYAKUNATA RURAY

CHALA, QICHWA, YUNKA SUYUKUNACHAW HARA AYLLUYPAQ.QICHWA: Ayllukuna yanapakuyan tipiyan harata.

CHALA: makinakunawan hara qoriyam.

YUNKA: kikillankuna qoriyam harata.

MARKANTSIK MANA PUQITASHQA KANANPAQ RURAYKUNATA QILLQAY

WAYRANTSIK TSUYA KANANPAQ :Wayrantsik limpiukanpaq. Ama contaminashuntuk ALLPANTSIK TSUYA KANANPAQ:Allpantsikta cuidashun. Ama contaminashuntuk YAKUNTSIK TSUYA KANANPAQ:Yakuntsikta limpiuta katishun. Ama contaminashuntuk

SHURA

ÑAWINTSAARIR RIMAKUSHUN

Harata ayllupakurirqa manam llutallatsu haqirintsik, akrarirpis kaykunapaqmi tsakitsintsik: mikunapaq, murunapaq, rantikunapaq, shurapaqpis.

ÑAWINTSAARIR HAMUTAY

Wakin raymikunachawqa aswata mananam upyayannatsu.Plastiku butellachaw shamushqa gasyusatam runakuna (nunakuna) upyayan. Tsaynawllam hina mushuq mikuykunachawpis platiwan laatakuna markantsikkunaman chamun.Tsay puqikunataqa winananmanmi akranntsik.

MILLWA RUTUPAKUY

RIMAKUSHUN.¿Imataraq runakuna

ruraykaayan?

¿ Imanirtaq uushapa

millwanta rutuntsik?

¿ Imakunachawtaq

uusha millwata

iñishintsik (inshintsik)?

MILLWAWAN RURAYKUNA

ÑAWINTSAARIR RIMAKUSHUN:

Anti markantsikchawqa uusha millwapitam imaykantapis rurantsik.

Wata watam, uushantsikkunaqa millwanta rutuntsik, tsaypitam imayka wanasqantsikta rurantsik: tsukuta, punchuta, ruripata (llullipata), hakuta, kushmata, pantalutapis.

BIBLIOGRAFIA

Ministerio de educación. Sumaq Kaway Llapantsik Yachakusshun, Lima: pp.1- 34.

www.minedu .gob.pe.

 

Qrasyashllakuna willayamanqepita