SÁLVORASÁLVORA

Parque nacional das illas atlánticas Parque nacional das illas atlánticas de Galiciade Galicia

O Parque Nacional O Parque Nacional localízase nas Rías localízase nas Rías Baixas e abarca catro Baixas e abarca catro arquipélagos:arquipélagos:

Cies, Ons e Cies, Ons e Cortegada, na Cortegada, na provincia de provincia de PontevedraPontevedra

Sálvora, na provincia Sálvora, na provincia da Coruña.da Coruña.

A ría de ArousaA ría de Arousa

A ría de Arousa forma A ría de Arousa forma parte das Rías Baixas, parte das Rías Baixas, sendo a máis ampla e sendo a máis ampla e extensa das rías galegas.extensa das rías galegas.

Ten un realce submariño Ten un realce submariño particular ó posuir unha particular ó posuir unha profunda canal central (70 profunda canal central (70 m.), que favorece a m.), que favorece a circulación, mestura e circulación, mestura e renovación das augas.renovación das augas.

Dous ríos desembocan Dous ríos desembocan nela: o Ulla e o Umia.nela: o Ulla e o Umia.

Os afloramentosOs afloramentos Sálvora está situada na boca da Sálvora está situada na boca da

ría de Arousa.ría de Arousa. Nesta ría prodúcese un Nesta ría prodúcese un

fenómeno natural de subida á fenómeno natural de subida á superficie de augas profundas superficie de augas profundas oceánicas,que provoca o oceánicas,que provoca o levantamento do fondo de sales levantamento do fondo de sales e nutrientes minerais, que e nutrientes minerais, que mesturados cos nutrientes mesturados cos nutrientes propios da ría (aportes polos propios da ría (aportes polos ríos,…) orixina unha grande ríos,…) orixina unha grande riqueza de fitopláncton.riqueza de fitopláncton.

Xeralmente existen dúas Xeralmente existen dúas grandes floraciós de grandes floraciós de fitopláncton: unha en outono e fitopláncton: unha en outono e outra na primavera.outra na primavera.

Arquipélago de SálvoraArquipélago de Sálvora

O arquipélago de Sálvora O arquipélago de Sálvora sitúase a uns 4 km da sitúase a uns 4 km da costa e consta da illa de costa e consta da illa de Sálvora (190 ha) e as Sálvora (190 ha) e as moito máis pequenas de moito máis pequenas de Sagres, Vionta, Erbosa e Sagres, Vionta, Erbosa e Noro, ademais dun gran Noro, ademais dun gran número de pequenos número de pequenos illotes e baixos rocosos; a illotes e baixos rocosos; a súa altura máxima é de 71 súa altura máxima é de 71 m na illa maior.m na illa maior.

A illa de SálvoraA illa de Sálvora

É a segunda en tamaño das É a segunda en tamaño das illas da ría de Arousa e atópase illas da ría de Arousa e atópase na boca da mesma.na boca da mesma.

Mide 2.400 m de norte a sur e Mide 2.400 m de norte a sur e 1.600 m na súa parte máis 1.600 m na súa parte máis meridional.meridional.

Conforma xunto con Sagres, Conforma xunto con Sagres, Vionta e Noro as últimas Vionta e Noro as últimas estribacións do macizo estribacións do macizo montañoso do Barbanza que montañoso do Barbanza que remata na punta Falcoeiro.remata na punta Falcoeiro.

Sálvora estivo unida á peninsula Sálvora estivo unida á peninsula e a acción do mar, ó longo de e a acción do mar, ó longo de milleiros de anos, separouna do milleiros de anos, separouna do continente.continente.

Os bolos de SálvoraOs bolos de Sálvora

Moi típicos da illa de Moi típicos da illa de Sálvora, son Sálvora, son formacións de grandes formacións de grandes bloques graníticos bloques graníticos arredondados arredondados producidos pola producidos pola erosión da auga e do erosión da auga e do vento.vento.

A vexetaciónA vexetación

En Sálvora domina a En Sálvora domina a vexetación baixa de vexetación baixa de toxos, fentos e outras toxos, fentos e outras herbáceas. Tamén herbáceas. Tamén existe unha xesta existe unha xesta exclusiva do parque exclusiva do parque nacinal: A nacinal: A CytisusCytisus insularis.insularis.

Árbores Árbores

Sálvora non presenta masas arboradas Sálvora non presenta masas arboradas

autóctonas: medran algúns salgueiros e autóctonas: medran algúns salgueiros e sabugueiros nas zonas de regatos, e loureiros nas sabugueiros nas zonas de regatos, e loureiros nas proximidades da vila.proximidades da vila.

MamíferosMamíferos

Debido á reducida Debido á reducida superficie terrestre e ao superficie terrestre e ao illlamento, a illa presenta illlamento, a illa presenta pouca diversidade de pouca diversidade de mamíferos: ratos,ourizos, mamíferos: ratos,ourizos, muraños,toupas,coellos. muraños,toupas,coellos. Outros mamíferos Outros mamíferos introducidos polo home introducidos polo home para uso cinexético son o para uso cinexético son o cabalo e o cervo.cabalo e o cervo.

Tamén é preocupante a Tamén é preocupante a recente presencia do recente presencia do visón américano, xá que visón américano, xá que contitue un problema contitue un problema para as aves mariñas que para as aves mariñas que fan os seus niños na illa.fan os seus niños na illa.

AvesAves

A gaivota escura constitúe A gaivota escura constitúe en Sálvora unha en Sálvora unha importante colonia: importante colonia: aproximadamente un aproximadamente un cento de parellas cento de parellas reprodutoras.reprodutoras.

A gaivota patiamarela é A gaivota patiamarela é unha das máis unha das máis emblemáticas do parque. emblemáticas do parque. Cada parella adoita pór Cada parella adoita pór entre 1 e 3 ovos que entre 1 e 3 ovos que ecloden a principio do mes ecloden a principio do mes de xuño.de xuño.

Réptiles e anfibiosRéptiles e anfibios

A ra das veigas é a A ra das veigas é a única especie de única especie de anuro (anfibios sen anuro (anfibios sen cola) presente no cola) presente no Parque Nacional.Parque Nacional.

Os réptiles son moito Os réptiles son moito máis abundantes ca os máis abundantes ca os anfibios debido sobre anfibios debido sobre todo ao clima máis todo ao clima máis cálido das illas.cálido das illas.

Especies mariñasEspecies mariñas

O arquipélago de Sálvora posue O arquipélago de Sálvora posue unha gran variedade de unha gran variedade de especies:especies:

.Algas..Algas.

.Esponxas..Esponxas.

.Cnidarios: medusas, corais,...Cnidarios: medusas, corais,..

.Crustáceos: percebes, cangrexos, .Crustáceos: percebes, cangrexos, centolas, lumbrigantes, centolas, lumbrigantes, camaróns,..camaróns,..

.Moluscos: mellixóns, longueiróns, .Moluscos: mellixóns, longueiróns, polbos, luras,…polbos, luras,…

.Equinodermos: estrelas, .Equinodermos: estrelas, ourizos,cabaliños de mar,…ourizos,cabaliños de mar,…

.Peixes: fanecas, linguados, .Peixes: fanecas, linguados, coruxos, sollas, xulias,…coruxos, sollas, xulias,…

. Mamíferos mariños: golfiños,…. Mamíferos mariños: golfiños,…

Un pouco de historiaUn pouco de historia Sálvora foi poboada por invasores nórdicos, arxelianos e corsarios.Sálvora foi poboada por invasores nórdicos, arxelianos e corsarios. A finais do primeiro milenio a illa pertencía á coroa galego-A finais do primeiro milenio a illa pertencía á coroa galego-

asturiana, e Alfonso ll fixo doación dela á igrexa.asturiana, e Alfonso ll fixo doación dela á igrexa. No seculo Xll, vinte naves musulmanas procedentes de Al Andalus, No seculo Xll, vinte naves musulmanas procedentes de Al Andalus,

atacaron a costa galega, quedando catro delas entre Sálvora e atacaron a costa galega, quedando catro delas entre Sálvora e Ons. As naves foron capturadas pola flota do Arcebispo Xelmírez.Ons. As naves foron capturadas pola flota do Arcebispo Xelmírez.

No seculo XVl, os habitantes de Carreira ocupan a illa. O arcebispo No seculo XVl, os habitantes de Carreira ocupan a illa. O arcebispo entregalle a illa a Marcos Fandiño Mariño, antepasado de Joaquín entregalle a illa a Marcos Fandiño Mariño, antepasado de Joaquín Otero Goyanes.Otero Goyanes.

Tempos modernosTempos modernos

En 1770, un comerciante coruñes instala unha fabrica de secado e En 1770, un comerciante coruñes instala unha fabrica de secado e salgadura de peixe: o “almacen”, edificio hoxe convertido no “Pazo salgadura de peixe: o “almacen”, edificio hoxe convertido no “Pazo de Sálvora”.de Sálvora”.

Dende 1904 ata o 1954, a illa pasa a mans do exercito.Dende 1904 ata o 1954, a illa pasa a mans do exercito. Despois é recuperada pola familia Otero.Despois é recuperada pola familia Otero. O 1 de xullo do ano 2002, o estado compra a illa, que pasa a formar O 1 de xullo do ano 2002, o estado compra a illa, que pasa a formar

parte do Parque Nacional das illas atlánticas de Galicia.parte do Parque Nacional das illas atlánticas de Galicia.

A aldea de SálvoraA aldea de Sálvora

En 1921, vivían na illa un total de 59 persoas, distribuidas en 7 casas.En 1921, vivían na illa un total de 59 persoas, distribuidas en 7 casas. O traballo principal dos habitantes da illa era o de xornaleiro, e se O traballo principal dos habitantes da illa era o de xornaleiro, e se

complementaba coa pesca (cada familia tiña a súa propia dorna).complementaba coa pesca (cada familia tiña a súa propia dorna). Había millo, centeo, fabas e gando.Había millo, centeo, fabas e gando. Da parte educativa encargabanse os torrreiros.Da parte educativa encargabanse os torrreiros. A finais dos anos sesenta, a aldea é abandonada.A finais dos anos sesenta, a aldea é abandonada. A illa convertese en coto de caza: coellos, cervos ,…A illa convertese en coto de caza: coellos, cervos ,…

O faroO faro O primeiro faro foi construido en O primeiro faro foi construido en

1852. A iluminación produciase 1852. A iluminación produciase mediante aceite que se mediante aceite que se queimaba. Estaba situado en queimaba. Estaba situado en Punta Besugueiros.Punta Besugueiros.

O novo faro foi construido en O novo faro foi construido en 1921, casi un ano despois do 1921, casi un ano despois do afundemento do vapor Santa afundemento do vapor Santa Isabel.Isabel.

Actualmente o faro está Actualmente o faro está completamente electrificado coa completamente electrificado coa dotación de enerxía fotovoltaica, dotación de enerxía fotovoltaica, sendo controlado de xeito sendo controlado de xeito automático a distancia,automático a distancia,

Os últimos torreiros abandoaron Os últimos torreiros abandoaron a illa en 1997.a illa en 1997.

A sereaA serea

O licenciado Molina na súa O licenciado Molina na súa “Descripción del Reino de “Descripción del Reino de Galicia” (1556) fala desta lenda: Galicia” (1556) fala desta lenda: O linaxe dos Mariño son os O linaxe dos Mariño son os descendentes dun tritón e descendentes dun tritón e dunha muller, a cal tivo unha dunha muller, a cal tivo unha filla: a serea.filla: a serea.

““A lenda dos Marinhos” A lenda dos Marinhos” (Francisco Pita); versión lusa: (Francisco Pita); versión lusa: Un cabaleiro atopa a serea e Un cabaleiro atopa a serea e levaa ó seu pazo, e llen pon por levaa ó seu pazo, e llen pon por nome Marinha. Ten un fillo con nome Marinha. Ten un fillo con ela, aparecendo así a linaxe dos ela, aparecendo así a linaxe dos Mariños.Mariños.

A lenda das pedras vivasA lenda das pedras vivas O home de Sagres O home de Sagres

estaba casado coa estaba casado coa Forcadiña. Aproveitando Forcadiña. Aproveitando a súa ausencia, o seu a súa ausencia, o seu amigo o Falcoeiro ten un amigo o Falcoeiro ten un romance coa Forcadiña, romance coa Forcadiña, froito do cal nace Noro.froito do cal nace Noro.

O home de Sagres volta O home de Sagres volta e malla de tal xeito á súa e malla de tal xeito á súa muller que lle rompe a muller que lle rompe a lingua en sete anacos, e lingua en sete anacos, e tamen a queixada e as tamen a queixada e as moas, dando así nome as moas, dando así nome as pedras situadas enre a pedras situadas enre a illa de Sagres e o illa de Sagres e o Carreiro.Carreiro.

Sálvora hoxeSálvora hoxe Nas augas do Parque Nas augas do Parque

Nacional está unicamente Nacional está unicamente permitida a pesca permitida a pesca profesional de carácter profesional de carácter artesán.artesán.

O mesmo sucede co O mesmo sucede co marisqueo, que pode ser marisqueo, que pode ser a pé ou a flote; e tamen a pé ou a flote; e tamen mediante mergullo.mediante mergullo.

Estas técnicas garanten a Estas técnicas garanten a selectividade nas selectividade nas capturas, que están capturas, que están reguladas mediante reguladas mediante cupos e vedas para cupos e vedas para garantir a sostenibilidade garantir a sostenibilidade dos recursos.dos recursos.

A contaminaciónA contaminación

Os vertidos, tanto de orixe urbana como industrial están Os vertidos, tanto de orixe urbana como industrial están a converterse na maior causa de alteración dos a converterse na maior causa de alteración dos ecosistemas litorais.ecosistemas litorais.

Outros motivos de alteración do medio mariño son as Outros motivos de alteración do medio mariño son as actividades de transporte polo mar, a contaminación actividades de transporte polo mar, a contaminación atmosférica e a ocupación desordenada do dominio atmosférica e a ocupación desordenada do dominio litoral por costruccións ou recheos.litoral por costruccións ou recheos.

O futuroO futuro

Está en mans de todos preservar este Está en mans de todos preservar este espazo natural de inmensa riqueza e espazo natural de inmensa riqueza e beleza: beleza:

-Das autoridades.-Das autoridades.

-Dos mariñeiros e mariñeiras.-Dos mariñeiros e mariñeiras.

-Dos cidadáns e cidadanas.-Dos cidadáns e cidadanas.

DE TODOS NÓS!DE TODOS NÓS!