programa de educación emocional

Xustificación

Semella suficiente unha vaga ollada ao modelo educativo imperante no sistema

educativo español, e tamén aos resultados obtidos polo alumnado nas avaliacións

internacionais e de centro, aos índices de abandono escolar ou simplemente ás

facianas do alumnado cando cada mañá se adentran no “cárcere” educativo, para

constatar que o enfoque que se está a desenvolver non é o axeitado.

Non pretendemos facer apoloxía dun ou doutro modelo de ensino, senón que se trata

de aproveitar esta “nova” oportunidade para expoñer mediante estas liñas que, dende

unha ollada crítica, os mestres e mestras dispoñemos de máis opcións que podemos

exercitar cando nos situamos ante a difícil tarefa de ensinar. Moitas máis das que

abondan a diario na maioría das aulas de calquera centro da nosa contorna. Por

suposto que requiren máis traballo, máis planificación, organización e sobre todas elas,

máis humildade, pero se un se decide a traballar con persoas, máis aínda, con persoas

nun momento evolutivo doadamente maleable e que, de xeito inevitable, serán as

futuras xeracións que conduzan o devir da humanidade, penso que merece a pena

reflexionar e actuar en consecuencia.

O certo é que detrás de calquera proposta metodolóxica escóndese unha concepción

do valor que se lle dá á ensinanza, e polo tanto á cidadanía, e tamén unhas ideas máis

ou menos explícitas respecto dos procesos de ensinar e aprender. E nesta liña, semella

claro que aínda hoxe a función fundamental que a sociedade lle atribúe á educación é

a de seleccionar aos mellores en relación coa súa capacidade para acadar un título

universitario ou outro título, cada cal de maior “prestixio”, sempre baseada nas

capacidades cognitivas. A pregunta que de seguido xorde é se este debe ser o papel da

escola? debe ser selectiva?

Se pola contra, pensamos que a escola ten que promover a educación integral do

alumnado, formar cidadáns e cidadás que coñezan a realidade e que se saiban

desenvolver nela, que se saiban capaces de transformala, que aspiren ao

desenvolvemento persoal e ao benestar persoal e social; entón quizais o enfoque

metodolóxico presentado a diario nas aulas non sexa o axeitado.

A primeira cuestión a atender é a da verdadeira “atención á diversidade”, non aquela

que implica unha discapacidade, unha disfunción ou unha mal traballada escola

inclusiva. Senón a atención á diversidade como un atributo propio da especie humana,

enriquecedor e inmensamente singular. Calquera aprendizaxe depende, en gran

medida, das capacidades do alumnado, mais tamén dos distintos ritmos de

aprendizaxe, dos distintos puntos de partida de cada un deles, das experiencias que

cada un puido vivir dende o seu nacemento, da forma e das estratexias coas que

aprende, dos seus intereses e das súas motivacións (a verdadeira alma da

aprendizaxe). Polo tanto, parece aconsellable desterrar aqueles modelos simplificados,

uniformadores e homoxeneizantes, aqueles exercicios e aqueles criterios “iguais para

todos e todas”.

Na mesma liña de análise que expoñemos, tamén nos parece oportuno facer un

brevísimo, pero preciso, percorrido sobre “que” se aprende ou “que” se ensina (ou se

debería aprender e ensinar). Nunha clasificación estruturada segundo a súa tipoloxía, e

baixo a concepción constructivista, podemos establecer categorías ben diferenciadas

entre uns e outros contidos. A tendencia habitual ao longo de todos estes anos de

escola é situar os diferentes contidos e aprendelos sempre baixo unha perspectiva de

“disciplina”, encadrados na pertenza a unha área ou materia específica; o que

irremediablemente conduce a unhas didácticas tamén específicas que parcelan ao

alumnado en compartimentos estancos nos cales resulta certamente complicado

relacionar o aprendido. Uns contidos (aquilo que debe ser aprendido) en referencia

case exclusiva aos coñecementos das materias “clásicas”, coñecementos que se

concretan en nomes, conceptos, teoremas ou enunciados, e que se traducen na

habitual escusa que se escoita a diario nos claustros da práctica totalidade das escolas:

“el temario está muy cargado” ou “no nos da tiempo a dar el temario”.

Semella apropiado, ao noso entender, un cambio de rumbo definitivo. Son cada vez

máis as voces que apostan por abandonar a “transversalidade” que, en demasiadas

ocasións está desaparecida, para fixar a atención e o traballo, dun xeito decidido, no

desenvolvemento de contidos máis procedimentais, habilidades, capacidades e

destrezas; e contidos actitudinais que comecen nunha axeitada educación emocional.

Dende este enfoque é onde nos situamos para emprender esta humilde proposta

educativa que buscará que o noso alumnado teña conciencia das emocións, sexa quen

de controlalas e regulalas e de desenvolver habilidades emocionais e sociais que

redundarán de seguro nunha mellor aceptación e nun desenvolvemento persoal e

social máis harmónico que os faga máis felices.

Proposta educativa

Que é un programa emocional?

Un programa emocional é unha organización estruturada que ten como obxectivo

unha aprendizaxe, tratando de poñela ao servizo da educación emocional para a

formación integral dos alumnos e alumnas. Na etapa dos 6 aos 12 anos prodúcense

grandes cambios segundo a fase de desenvolvemento na que nos atopemos, polo que

debemos ter en conta as necesidades de cada membro da aula e os seus puntos fortes

e débiles para traballar de xeito profundo.

Tradicionalmente no sistema educativo sempre se fixo moito fincapé na educación

máis relacionada co intelecto ou coa aprendizaxe de contidos. E como resposta a esta

educación sustentada nas teorías de intelixencias, e buscando que o desenvolvemento

do alumnado nas aulas sexa integral, xurde a educación emocional. Entendéndoa

como “o proceso educativo continuo e permanente que pretende potenciar o

desenvolvemento das competencias emocionais como elemento esencial do

desenvolvemento humano, co obxectivo de capacitalo para a vida e coa finalidade de

aumentar o benestar social e persoal” (Bisquerra, 2000). Educación que se estende

dende o nacemento ao longo do ciclo vital e que nos prepara para convivir na

sociedade (e con nós mesmos). A consecución das competencias emocionais, implica

traballar as seguintes variables mediante programas de intervención emocional:

Conciencia emocional: relacionada co autocoñecemento propio de

sentimentos e emocións, así cómo a expresión verbal- non verbal e o seu

recoñecemento nos demais. E a toma de conciencia da interacción

emoción-cognición- pensamento.

Regulación emocional: Saber “baixar e subir o volume” das emocións,

sobre todo no caso en que estas son negativas. Unha expresión emocional

axeitada e o ser capaz de autoxerar emocións positivas.

Autonomía emocional: autoestima, automotivación, autoeficacia

emocional, responsabilidade, actitude positiva, resiliencia…

Habilidades socioemocionais/competencia social: tales como a

asertividade, empatía, resolución de conflitos, cooperación, compartir

emocións, conducta prosocial, etc.

Habilidades de vida e de benestar: fixarse obxectivos adaptativos,

cidadanía activa participativa, crítica, responsable… o benestar emocional e

o fluír.

Obxectivos e competencias

A continuación presentamos os seguintes obxectivos xerais e competencias que se

cumprirán coa realización do noso programa:

- Adquirir coñecemento do que son as emocións propias

- Favorecer o desenvolvemento integral do alumnado

- Desenvolver a capacidade de comprender as propias emocións

- Potenciar actitudes de respecto e tolerancia

- Adoptar una actitude positiva ante a vida

- Favorecer o benestar persoal e social

Hai que introducir as competencias

Contidos

Neste apartado presentamos os diferentes contidos cos que traballaremos de xeito

específico en cada unha das actividades:

- Conciencia emocional

- Autoestima

- Habilidades da vida

- Emocións primarias e secundarias

- A empatía e asertividade

- A conducta prosocial

- A regulación das emocións

- A comprensión e o repecto polos demais.

Metodoloxía

A nosa proposta de programa emocional parte dun enfoque constructivista usando

una metodoloxía globalizada e activa que permite a construción de aprendizaxes

significativos e funcionais. Nesta idea incluímos un principio básico a ter en conta na

escola dos nosos días como é a atención a diversidade, xa que debemos ter en conta

que todos os alumnos e alumnas son diferentes aos demais e que temos que lle

prestar a axuda pedagóxica precisa atendendo as características individuais. Para elo é

importante dende o principio que como mestres fagamos por ter con cada un dos

nosos alumnos e alumnas un vínculo especial baseado nunha relación persoal e

axustada como fonte de recursos para poder lograr una desenvolvemento significativo.

Tamén trataremos de traballar cos coñecementos previos do noso alumnado, os seus

intereses, as súas motivacións e as súas experiencias, para utilizalas como experiencias

emocionais. Outro punto importante é que todas as actividades que se realizan poidan

ser aplicadas a diferentes contextos e non só o educativo. O noso programa parte do

principio de aprendizaxe globalizado, polo tanto as actividades estarán relacionadas

con distintas materias do currículo tendo en conta, por suposto, o que aparece na nosa

lexislación. Temos que recordar que na educación primaria non hai unha sesión

específica destinada a que os titores escoiten, apoien e orienten ao seu alumnado

falando de diversos problema que xorden na vida diaria, polo que se terá que traballar

como un contido transversal aproveitando calquera momento.

Por suposto trátase de empregar unha metodoloxía activa e participativa, na que eles

como membros activos da comunidade se enfronten ao que senten e que respecten

aos que comparten o día a día. Trátase de que sexan conscientes das súas capacidades

e dos límites o que poden chegar as súas actuacións e as súas consecuencias. Moitos

estudos revelan a importancia de educar as emocións dende o mesmo nacemento (xa

con aquelas que son innatas) para lograr un bo desenvolvemento integral como

persoas.

Avaliación

En todo proceso de ensino-aprendizaxe chega un momento no que hai que valorar

todo aquilo que se aplicou e detectar se o proceso respondeu ás necesidades

concretas da clase e en particular ás de cada alumno e alumna.

No proceso de avaliación deste programa analizarase punto por punto cada un dos

procesos de aplicación, tendo en conta a coherencia e o grado de eficacia da súa

aplicación. Aínda que hai que ter claro que o principal punto é o modo en que se

cumpriron os obxectivos que se marcaron e como axudaron a mellorar a convivencia

da aula.

A nosa avaliación terá en conta tres puntos fortes:

- Avaliación inicial: Marcaremos o punto de partida contextualizando o plan e

vendo que é o que debemos traballar.

- Avaliación do proceso: Durante a aplicación do programa faremos os axustes

que sexan necesarios co fin de que o rendemento e o seguemento sexa o

correcto.

- Avaliación final: farase unha valoración xeral de como foi o programa e o que

se conseguiu unha vez que se dé por rematado.

Dende o noso grupo pensamos que a avaliación debe realizarse tendo en conta a

propia evolución do grupo dende a aplicación do programa e comprobando se as

melloras son reais e útiles. É importante que ao longo do proceso se faga unha

reflexión das actividades e recollamos información en base a unha observación directa

que nos resulte útil e que faga referencia a un rexistro sistemático de certas

actuacións.

ÁREA DE COÑECEMENTO DO MEDIO

A materia de Coñecemento do Medio para primaria garante que os nenos e nenas

reciban a información precisa sobre o mundo no que viven, e serve tamén de

ferramenta para outras. Por iso é que tamén se pode traballar as emocións a través de

todo aquilo que nos rodea, polo que traballaremos con xogos desta materia para

aprender de maneira divertida ambas cousas á vez que están entusiasmados. Unha

liña de traballo recreativa e experiencial que, de seguro, espertará o interese e a

motivación do noso alumnado.

Contidos específicos

- Diferentes tipos de emocións

- Regulación de emocións

- Comparación de emocións

- Coñecemento da realidade social e natural

Obxectivos e competencias específicas

- Recoñecer as principais emocións en relación aos animais e as paisaxes

- Representación de emocións a través dun exercicio práctico

- Coñecer as propias emocións

- Comparar as emocións propias coas alleas

- Desenvolver a competencia do alumno/a para traballar en equipo, de xeito

cooperativo, así como a capacidade e actitude de prestar axuda aos demais.

Actividades

Actividade 1: Os animais salvaxes

Obxetivos específicos

- Utilizar diferentes emocións en relación aos animais

- Mostrar as propias emocións e comparalas coas alleas

Descrición

En primeiro lugar mostrarémoslle unha serie de imaxes aos nosos alumnos/as que se

corresponderán a de certos animais salvaxes. Despois presentarémoslle unha pequena

lista coas emocións para que relacionen unha columna con outra. Para rematar, por

parellas farán unha pequena representación das emocións que lles suscitan cada un

dos animais e os seus compañeiros/as dirán se están ben.

Exemplos

1. Relaciona cada imaxe do animal coa emoción que che pareza:

Medo - Tristeza – Amor – Nerviosismo

2. Agora por parellas representade aos vosos compañeiros/as unha pequena

simulación do comportamento destes animais.

Actividade 2: As paixases do meu pobo

Obxetivos específicos

- Recoñecer e usar emocións básicas en base a elementos concretos

- Mostrar emocións e comparalas coas dos compañeiros

Descrición

Para realizar esta actividade mostrarémoslle imaxes diferentes de distintas paixases e

diremoslle que nos conten as súas expereincias neses lugares, facendo unas frases

sinxelas e intentando que expresen emocións.

Exemplos

Primeira imaxe

1. Cando vou a praia …………………………….. e

síntome…………………………………………………

2. Na praia hai ……………………………. e a xente xoga sempre moi

……………………………….

Segunda imaxe

1. Cando vou ao parque xogo ………………… e estou..

…………………………………………………

2. As veces os meus amigos enfádanse e non……………………………. . Entón eu

síntome ..……………………………….

Terceira imaxe

1. Cando vexo unha cova teño …………………………… porque é moi escura.

2. Os morcegos están nas covas e cando saen …………………moito!!!

Cuarta imaxe

1. A montaña que se ve dende a miña casa é moi …………………………….. .

2. Se miro dende a cima da montaña sinto ………………………… .

Compara as respostas coas dos teus compañeiros/as.

Actividade 3: Diferenzas de Identidades

Contidos específicos:

- A conduta prosocial.

- A empatía.

- Diferentes tipos de emocións.

- A regulación das emocións.

- Identificación de problemas derivados de conflitos territoriais, ao longo da

historia e na actualidade, así como a achega de posibles solucións, tendo a paz

como obxectivo

- Identificación, comprensión e valoración positiva das sociedades democráticas,

como facilitadoras do recoñecemento e da defensa do pluralismo, nas que se

acepta que se produzan diferentes interpretacións e opinións

Obxectivos e competencias específicas:

- Recoñecer as principais emocións en relación aos animais e as pasixases.

- Coñecer as propias emocións.

- Comparar as emocións propias coas alleas.

- Valorar positivamente a diversidade étnica e cultural en base aos principios de

tolerancia, respecto, comprensión, paz e convivencia e o interese amosado por

coñecer outros pobos e culturas

- Desenvolver a competencia do alumno/a para traballar en equipo, de xeito

cooperativo, así como a capacidade e actitude de prestar axuda aos demais

- Respecto polas preferencias individuais e a defensa dos principios democráticos

e de xustiza social

Un exemplo de actividade globalizadora, que se afasta da fragmentación do coñecemento aunando contidos específicos da área de Coñecemento do Medio, pero tamén da área de Educación Plástica e Visual ou das áreas lingüísticas, traballando contidos actitudinais e procedimentais que desenvolvan unha axeitada autonomía persoal, o coñecemento de si mesmo e da realidade que habita e unha oportuna xestión emocional.

Partimos do suposto interese do alumnado para espertar a motivación e a realización desta actividade propoñendo un enfoque pedagóxico, ademais de globalizado, baseado na aprendizaxe just in time (xusto a tempo), que nos ofrecerá a posibilidade de introducir “xusto a tempo”, cando sexa preciso e axeitado, innumerables contidos que, presentados “en espiral” ao redor da situación orixinal, vaian ensanchando e ampliando a estada de relacións e coñecementos do alumnado.

Tratase dun sinxelo xogo de rol, que busca que o alumnado comprenda a realidade social do mundo no que vive e que sexa quen de exercer unha cidadanía democrática, que lle permita convivir nunha sociedade cada vez máis plural, sendo capaz de relacionarse cos demais, de cooperar e de afrontar os conflitos culturais, identificando, valorando e intentando eliminar os estereotipos vixentes na sociedade respecto das distintas culturas ou etnias.

No desenvolvemento do xogo terán un lugar considerado a valoración crítica e positiva respecto da identidade dos distintos pobos, do determinismo do azar á hora de pertencer a un ou a outro grupo social, da necesidade de respecto e colaboración entre todos, das desigualdades sociais existentes ou dos conflitos, xurdidos en demasiadas ocasións, por razóns alleas á meirande parte da poboación.

Aflorarán tamén sentimentos e sensacións que introducirán no xogo valores como a xustiza, a empatía ou a solidariedade, buscando a sensibilización do alumnado cara á unha realidade social multicultural que precisa dunha educación acorde coa estrutura actual da sociedade.

O xogo comeza co traballo previo do mestre, que confeccionará unha serie de catro ou cinco identidades que plasmará en papeletas individuais, as cales, a modo de “sorteo” serán introducidas nunha bolsa opaca. Estas papeletas levarán unha determinada información respecto da identidade representada. Así, a modo de exemplo:

IDENTIDADE 1País: MarrocosRelixión: musulmáPersoas: 6Invencións/descubrimentos: cirurxía, café, universidadeSistema político: Democracia (Monarquía Constitucional)

IDENTIDADE 2País: EspañaRelixión: cristiáPersoas: 2Invencións/descubrimentos: galeón, fregona, futbolínSistema político: Democracia (Monarquía Parlamentaria)

IDENTIDADE 3País: ChinaRelixión: Budismo

IDENTIDADE 4País: RomaníaEtnia: Xitana

Persoas: 4Invencións e descubrimentos: pólvora, papel, compásSistema político: Ditadura comunista

Relixión: Cristianismo ortodoxoPersoas: O resto da claseInvencións/descubrimentos: lapis,cibernética, insulinaSistema político: Democracia

Os sistemas políticos

Nun primeiro momento, anunciamos a organización da clase en catro grupos, presididos por un representante, que será elixido en dous casos por votación do alumnado (momento indicado para introducir o concepto de democracia); e nos outros dous será designado polo mestre dun xeito autoritario (o que dará entrada ao concepto de ditadura). Os catro representantes serán os encargados de extraer da bolsa a nacionalidade que lle corresponda a cada grupo.

Con esta elección aleatoria, pretendemos significar que a pertenza a un ou outro pobo está determinada na meirande parte dos casos polo azar, pois un individuo non ten a posibilidade de elixir onde nace e a que grupo social pertence, senón que nacemos pertencendo a grupos sociais dos que adquirimos a nosa identidade cultural.

Os estereotipos e os prexuízos. A discriminación

Unha vez reunido o alumnado en catro grupos homoxéneos e con distinta identidade, a actividade consistirá na elaboración dun informe ou relación de ítems, nos cales os distintos grupos identifiquen as características da nacionalidade que lles corresponde.

A intención desta actividade é descubrir os estereotipos, entendidos como crenzas colectivas e compartidas dunha persoa ou grupo cultural respecto doutra, que subxace na representación mental do alumnado froito da herdanza cultural transmitida; e que provoca certas predisposicións, favorables ás veces, pero por termo xeral, moi desfavorables cara a un determinado grupo social e que poden rematar por manifestarse a través da discriminación, a marxinación, a xenofobia ou o racismo.

Unha vez rematada esta actividade, que pretende fomentar a tolerancia e o respecto cara a outras identidades culturais, buscaremos a antítese daqueles estereotipos negativos promovendo a diversidade como fonte de riqueza cultural, ben a través das invencións, da lingua, das tradicións a gastronomía,… de cada unha das nacionalidades presentadas, ou a través doutros recursos dispoñibles.

As desigualdades sociais

A seguinte parte da actividade consiste en reorganizar ao alumnado nos catro grupos establecidos nas papeletas; tendo así un grupo con 2 alumnos/as, outro con 4, outro con 6, e un último, máis numeroso, conformado polo resto do alumnado. Con esta distribución, e co desenvolvemento do xogo de rol, queremos que o alumnado identifique as desigualdades sociais e a distribución desigual dos recursos, e sexa quen de colocarse no lugar dos outros, empatizando coa súa situación, e observe e valore as dificultades de pertenza aos distintos grupos.

Pediremos aos catro grupos que debuxen un globo terráqueo. Para facelo faremos unha distribución tamén desigual dos recursos. Así:

Grupo de nacionalidade española, que representa á minoría do total da aula, terá unha caixa completa de cores, tesoiras e cartolinas.

Grupo de nacionalidade chinesa, que representaría un estrato social das clases medias, terá cinco lapis de cores e unha cartolina.

Grupo de nacionalidade marroquí, que representaría un estrato social das clases baixas, terá dous lapis de cores e unha folla de papel.

Grupo de nacionalidade romana, que representaría a unha alta porcentaxe da poboación mundial que carece de recursos para satisfacer o máis elemental, non terá ningún material para levar a cabo o seu traballo.

Durante o transcurso da actividade o mestre non intervirá nin mediará, máis rematado un tempo establecido, formarase unha asemblea na que se poidan escoitar e anotar as experiencias que tivo cada grupo e se intente comprender as situacións de desigualdade:

Xustiza-InxustizaMoito-PoucoPrexudicados

SorteImposibilidadeDesesperación

Para rematar cunha proposta de solución a este problema mediante as achegas de todo o alumnado:

SolidariedadeEmpatíaColaboración

CompartirAxudarEmigración

ÁREA DE LINGUA

A materia de Lingua para primaria garante que os nenos e nenas reciban a información

necesaria para que empreguen a linguaxe tanto oral como escrita para expresarse e

poder coñecer o que os rodea. Por iso é que tamén que se traballe en relación as

emocións ferramentas para usalas en diferentes contextos.

Contidos específicos:


- A empatía.



Obxectivos específicos:




Actividades

Primeira actividade: O cambio de nome

Obxectivos específicos

-Ensinar aos nenos a poñerse no lugar doutra persoa.

-coñecer mellor as propias emocións.

-Favorecer o desenvolvemento da conciencia social.

-Aprender a ser asertivos.

-Comparar as emocións propias coas alleas.

Descrición

Amosaremos aos nenos diferentes exemplos de situacións nas que se poden ver

favorecidos fronte a outra persoa, para logo cambiar os papeis e sexa el ou ela a que

se poña no lugar da persoa que está pasando algunha dificultade nese momento.

Exemplos

a) Estou no parque xogando cun xoguete que trouxen da miña casa cando ven un

neno e me pregunta si pode xogar comigo e co meu xoguete, eu dígolle que

non

-¿Qué penso nese momento para non deixarlle o xoguete?

-¿cómo me sinto eu ou qué sinto?

Alegre- satisfacción- orgullo- pena- triste

-¿cómo pensas que se sinte o neno nese momento?

Tristeza- rabia- enfado- pracer- ledicia

Imaxínome que estou eu no parque e vexo un neno cun xoguete moi bonito, vou xunto

del e pregúntolle si podemos xogar xuntos, el dime que non

-¿cómo me sinto eu nese momento?

- ¿por qué non me deixará o xoguete o neno?

-¿qué sentirá o neno ao non deixarme xogar con el?

b) Estou na peixaría esperando a que chegue meu torno e comprar un peixe. De

súpeto vexo como unha persoa que chegou máis tarde que min se cola diante.

¿qué deberei facer nesa situación?

1º Paro e reláxome para pensar.

2º Fálolle educadamente á persoa que se colou xa que igual foi sen querer.

3ºExplícolle que eu ía diante asertivamente.

4º Solucionamos o problema.

Agora son eu o que sen querer me colo no torno doutra persoa para comprar. A outra

persoa comeza a berrarme:

1º ¿qué penso nese momento? ¿qué sinto nese momento?

2º¿qué estará pensando esa persoa nese momento? ¿qué sentirá esa persoa

nese momento?

3º¿qué debo facer e dicirlle á persoa?

Segunda actividade: Carta a un compañeiro


-Mellorar o coñecemento uns dos outros.

-Fomentar o compañeirismo

-comunicar e describir as propias emocións.

-Desenvolver a conduta prosocial.

Descrición

A actividade consistirá en que os alumnos deberán escribir unha carta sinxela a algún

compañeiro contándolle algo que fixera dito compañeiro/a algunha vez e os fixera

sentir mal e outra cousa que o fixera sentir ben. Os alumnos ademais de describir a

situación deberán dicir como se sentían nese momento. Logo explicará cómo lle

gustaría que o tratase no momento que se sentiu mal.

Exemplos

1º Elixo un compañeiro/a.

2º escribo algo que me gustou que me fixera.

3º escribo algo que non me gustou que me fixera.

4º escribo cómo me gustaría que me tratase cando me fixo dano.

ÁREA DE EDUCACIÓN ARTISTICA

A área de educación artística céntrase en introducir as artes na vida dos nenos e nenas

mediante a música e as artes plásticas, así como potenciar a creatividade e promover o

respecto e valoración cara a calquera manifestación artística. En relación a isto é unha

das máis importantes para traballar a educación emocional xa que se poden facer

milleiros de tarefas relacionadas coas expresións das emocións. A música e a fotografía

son dous exemplos moi bos para explicar como podemos transferir o que sentimos e

como o perciben os demais. A continuación facemos unha pequena mostra de cómo

nos usariamos esta área para integrar contidos emocionais.





Obxectivos específicos:




Actividades:

Primeira actividade: Cámaras e acción!


-Discriminación dos diferentes tipos de emocións.

-Identificación das emocións alleas.

-Aprender a denominar as emocións correctamente.

Descrición

Prepararemos a clase coma se fose unha zona de rodaxe dunha película e

pedirémoslle aos nenos e nenas que se fagan fotos uns aos outros poñendo diferentes

caras que amosen diferentes estados de ánimo.

Exemplos

1º Poñerémoslle unha cara para expresar cómo nos sentimos se nos toca a

lotería.

2º Se morre un familiar.

3º Se recibo un premio ao mellor estudante do colexio.

4º Se escoito ruídos estraños na noite.

5º Se perde o meu equipo de fútbol favorito.

Segunda actividade: Debuxamos o noso interior


-Expresión de sentimentos mediante diferentes ferramentas e actividades.

-Asociar situacións con diferentes tipos de emocións.

Descrición

Explicarémoslle aos alumnos a realización dun debuxo con diferentes cores e materiais

no cal deberase plasmar un momento no que o neno/a se sinta feliz e outro debuxo no

que se sinta triste ou asustado.

Exemplos

Fai un retrato de ti mesmo cando te sentes feliz e outro de cando te sentes triste.

Despois amósallo ao teu compañeiro de mesa.

ÁREA DE MATEMÁTICAS

Dentro do currículo de primaria unha das materias a que máis horas se lle dedica é ás

matemáticas, polo que teremos que aproveitar todo tipo de contidos para introducir a

educación emocional. Aínda que pareza unha tarefa complexa, temos que intentar

facilitar o uso das matemáticas e deixar de presentarllo aos alumnos como algo moi

abstracto e facelo próximo.





- A empatía como regulación

Actividades

Primeira actividade: O termómetro emocional


- Introducir as emocións na aula cos seus nomes e a súa caracterización.

- Motivar ao alumnado a interesarse polas emocións dos demais.

- Traballar a empatía.

- Motivar condutas prosociais de axuda ao próximo.

Descrición

Na materia de educación artística os nenos e nenas realizarán como un termómetro

con diferentes emocións básicas: alegría, tristura, anoxo, culpa, etc. O termómetro

estará graduado de 1 a 10, e a pregunta que lles faremos e que para introducir a clase

de matemáticas preguntaremos ao alumnado “Cómo se sente?”. Poderase facer de

diferentes modos, ou ben facer unha rolda onde todos/as participen, ou uns días uns e

outros outros, etc. Tamén lle poderemos preguntar como se sinte en relación a unha

emoción concreta, por exemplo cando haxa calquera conflito no patio, etc. Usarémolo

en matemáticas pero en calquera momento poderemos tirar del. E así mesmo se un

neno se atopa triste por exemplo, preguntarémoslle porque, se no lo quere contar… e

se é así poderemos decidir se podemos axudalo e como…

programa de educación emocional

Documents