parte-hartzean garatutako tresnak parte-hartze … · 3.5.1.2. elkarrizketaren eskema...

Z A L D I B A R K O H A P O P G O U D E Z A L D I B A R dokumentua/documento

D I A G N O S T I K O A / D I A G N Ó S T I C O

atala/sección

P A R T E - H A R T Z E A / P A R T I C I P A C I Ó N

1

0. AURKIBIDEA

1. SARRERA

2. DISEINU OROKORRA

2.1. PARTE-HARTZEAN GARATUTAKO TRESNAK

2.2. PARTE-HARTZE PROGRAMAREN ESKEMA

3. 0 FASEA. ETNOGRAFIA-ELKARRIZKETAK

3.1. SARRERA

3.2. HELBURUAK

3.3. METODOLOGIA

3.4. DENBORAK

3.5. PERTSONAK

3.5.1. TEKNIKOAK

3.5.1.1. ELKARRIZKETATUAK

3.5.1.2. ELKARRIZKETAREN ESKEMA



atala/sección


2

3.6. GAUZATZEA

3.6.1. BEHAKETA PARTE HARTZAILEA

3.6.2. ELKARRIZKETAK

3.6.31. ETXEBIZITZA

3.6.32. AUZOA

3.6.33. LANA-ENPLEGUA

3.6.34. OSPAKIZUN GUNEAK

3.6.35. ESKOLA

3.6.36. LANDA-GUNE KUTTUNAK

3.6.37. HERRI-GUNE KUTTUNAK

3.6.38. MUGIKORTASUNA

3.6.39. INGURUKO HERRIEKIN HARREMANAK

3.6.310. BALIABIDEAK

3.6.3. TALDE LANAK

3.6.3.1. EMAKUMEEKIN ELKARRIZKETA

3.6.3.2. HAURREN TAILERRA

3.7. ONDORIOAK

3.7.1. PARTE-HARTZE TALDE JARRAIA (PHTJ)

3.7.2. ONDORIO OROKORRAK



atala/sección


3

4. 1 eta 2garren FASEAK. DIAGNOSTIKOAREN DESKRIBAPENA

4.1. TAILERREN DESKRIBAPENA FITXAK

4.2. TAILERRETAKO EMAITZAK metodologia eta ondorioak

4.2.1. BEROKETAILERRA

4.2.1.1. “ZALDIBAR eitten!” PARTE-HARTZE PROZESUKO LEHEN LAN SAIOAREN DESKRIBAPENA

4.2.1.2. PROZESUZKO PAUSUAK (TAILERRAREN GARAPENA)

4.2.2. AZTERKETA

4.2.3. DEKONSTRUKZIOA

4.2.4. IRUDIKAPENA

4.2.5. LAN SAIOA GAZTETXOEKIN

5. CONCLUSIONES DIAGNÓSTICO CIUDADANO



atala/sección


5

1. SARRERA

Hemen aurkezten den dokumentu honen helburua, Zaldibarko Hiri Antolamendurako Plan Orokorra (HAPO) idazteko aurrera eramaten ari den parte hartze prozesuaren nondik norakoak azaltzea da. Dokumentu honetan HAPOaren Herri Diagnostikoa gauzatzeko eman diren pausuak eta prozesuan atera diren ondorioak azalduko dira.

Parte hartze prozesu honetan hiru giza talde bereizi behar ditugu, teknikoa, politikariak eta herritarrak:

Teknikoak: parte hartze prozesua diseinatu dugu. Ondoren politikariekin adostu dugu eta aurrera eraman dugu herritarren parte-hartzearekin. Talde teknikoan arkitektoak, anbientologoak, injeniariak, artista, sozioekonomialariak etab. osatzen dugu.

Politikariak: Parte-hartze prozesua onartu eta herritarrengan eta teknikoengan utzi dute erabakien ardura, prozesuari jarraipen paraleloa egin diote, Hirigintza komisioa izan delarik honetarako espazioa. Hirigintza komisioetan udalean dauden partidu politiko bakoitzeko gutxieneko ordezkari bat dago.

Herritarrak: Prozesua herritar guztiei zabaldua izan da. Herritarren ahalik eta dibertsitate handienak parte har dezan ondoren esplikatuko den 0 fasea gauzatu da. Zaldibarko biztanle orok izan du aukera irekia parte-hartze prozesura etortzeko eta bere iritzi eta ideiak adierazteko. Iritzi eta ideia hauek dokumentu honen 1. fasea eta 2. fasea atalean jasoak izan dira.

Dokumentu hau teknikook idazten dugu eta bertan herritarrekin eta politikariekin paraleloki izan ditugun hartu-emanak azalduko ditugu, prozesuaren ezaugarriak hobeto adierazi asmoz.

HAPOaren Diagnosiaren barne, lehen dokumentu honetan parte-hartze prozesuaren, Zaldibar eitten! Prozesuaren 0, 1 eta 2 faseak agertuko dira, hau da Zaldibar berba eitten!.



atala/sección


6

2. DISEINU OROKORRA

Atal honetan Parte-hartze prozesuaren diseinu orokorra azaltzen dugu, garatutako tresnak eta orain arte egindako lan saioak.

2.1. PARTE-HARTZEAN GARATUTAKO TRESNAK

1] Komunikazio plana

Komunikazio Plana, Parte-Hartze prozesuan zehar Zaldibarko udala eta herritarren arteko komunikazio zuzena erraztuko duen tresna da.

Komunikazioak, herriko agente sozial eta orokorrean herritar guztien parte-hartze aktiboa bultzatzea du helburu. Horretarako bitarteko egokiak ezarriko ditu; informazioa eskuragarri izateko zein interbentzio zuzenak proposatu ahal izateko tresna presentzial zein ez presentzialen bitartez.

2] Tresna ez presentzialak

Parte-Hartze presentzialari errefortzu tresna bezala, Hiri Antolamenduko Plan Orokorrerako bereziki sorturiko web-blog bat sortzea proposatu zen.

Honek helburu bikoitza izan du: informazioaren transmisioa alde batetik eta parte-hartze bitartekari bezala bestetik.

3] Tresna presentzialak

Hiri antolamenduko Plan Orokorraren aurrerakinak jaso beharreko zehaztasun eta alor anitzak medio, parte-hartze prozesu osoa tailer edo lan saioen formularen bitartez lagundu da. Lan saio hauek Zaldibarko etorkizunean berebiziko garrantzia duten gaiak sakondu eta garatzeko balio dute.



atala/sección


7

2.2. PARTE-HARTZE PROGRAMAREN ESKEMA

0fasea Gizarte egituraren azterketa

1fasea Aurrediagnostiko Teknikoa 0.T Aurkezpen eta Formakuntza Tailerra

2fasea Diagnostikoa Parte Hartuz 1.T Beroketailerra 2.T Azterketa 3.T Dekonstrukzioa 4.T Irudikapena

3fasea Herritarren Helburuak eta Irizpideak 5.T Herritarren Helburuak eta irizpideak finkatzea

4fasea Proposamen eta Alternatiben definizioa Parte Hartuz 6.T Lurzoruaren erabilera egokia ( Idoneidad Usos del suelo ) 7.T Etxebizitza 8.T Ingurumena 9.T Hirigintza Barneratzailea eta Mugikortasuna

5fasea Herri Kontsulta 10.T Preferenduma

6fasea Plangintzako Helburuak eta Irizpideak

11.T Aurrerakinaren aurkezpen publikoa

Hau Parte-Hartze prozesuaren egutegi osoa da, orain arte 0, 1ngo eta 2garren faseak egin ditugu. Txosten honetan fase horiek azalduko ditugu eta beraien ondorioak aterako ditugu Herri Diagnostikoa osatzeko.



atala/sección


8

3. 0 FASEA. ETNOGRAFIA-ELKARRIZKETAK

3.1. SARRERA

Parte hartze prozesuari hasiera emateko eta talde teknikoa herrian egoki kokatu eta ulertzen hasteko Zaldibar Hirigintza Antolamenduko Plan Orokorra (HAPO) gauzatzeko diagnostiko teknikoari paraleloan Zaldibarko gizarte egituraren azterketa, egin da fase honetan.

3.2. HELBURUAK Lehen helburua HAPOaren diagnostiko zatiaren parte hartze prozesuari hasiera ematea izan da. Diagnostiko honek informazio teknikoa zein tokikoa jaso nahi du.

Parte-hartze prozesua jende aurrera ireki haurrez, antropologia metodologiak erabiliz, gizarte azterketa bat egin da, Zaldibarko gizartearen egitura ulertzeko eta honek espazio publikoari eta lurraldearekiko dituen lotura eta ohiturak ezagutzeko.

Zaldibarko gizartearen egitura ulertzeak, ondoren etorriko diren parte hartze tailerretarako ezagutza eta Parte-Hartze Talde Jarraiaren (PHTJ) osaketarako beharrezkoa den gizartearen dibertsitatearen errepresentazioa bermatzen lagundu du. Ikerketa honekin PHTJ osatu nahi da, Zaldibarko gizartearen ahalik eta zabalena irudikatuko duen 10 bat pertsonako PHTJ osatuz.

3.3. METODOLOGIA

Bizi entrebistak, planoari lotuta

Aztertu eta atera den informazioa:

• Zaldibarko espazio publikoek eta lurraldeak dituen lotura sozialak.

• Herri inguruan espazioak izan dituzten dinamika sozialak ulertzea, nork noiz eta nola erabili izan dituen.

• Zaldibarko lurraldeak dituen dinamika sozialak ulertzea, nork, noiz eta nola erabili izan duen eta bertako errekurtsoen aprobetxamendurako eman diren elkarlan eta antolaketak



atala/sección


9

• Garai ezberdinetan hiringuruan eta lurraldean eman diren eraldaketek eragin dituzten gizarte egituraren transformazioak.

• Industria eta garapen ekonomikoak ekarri dituen eraldaketa sozialak.

• Hizkuntza ezberdinen hiztunek izan dituzten errepresentazioak espazio publikoan. Nortasuna.

• Kolektibo ezberdinek dituzten behar, ohitura eta espazioaren erabilerak edo erabilera ezak.

• Zirenak, direnak, eta izan nahi dutenak.

Behaketa parte hartzaileak

Bizi entrebistetan ematen den informazioaren kontrastea espazio ezberdinetan behaketak eginez gauzatuko da. Behaketa hauek lurralde eta hiringuruko espazio publikoetan, egunaren ordu ezberdinetan, astean eta asteburuan. Hemendik atera nahi den informazioa.

• Egun ematen diren erabilerak, nork, noiz eta nola erabiltzen dituen.

• Entrebistetan jaso den informazioaren kontrastea.

• Entrebistak egokitzen joateko informazio jasotzea.

• Erabilera dinamika eraldaketak zerk sortu dituen ulertzen saiatzea.

Taldeekin lana

Kolektibo ezberdinekin lan bilera eta tailerrak antolatu nahi dira eta obserbazioetan jaso den informazioa taldean kontrastatu ahal izateko.

3.4. DENBORAK O. fasea bi hilabetez luzatu da, Otsailaren bukaeratik, Apirilaren bukaerara. Ahurrekin egin den tailerra eta obserbazio lanak ekaineraino luzatu badira ere lehen hilabetetan gauzatu dira elkarrizketa eta behaketa garrantzitsuenak.



atala/sección


10

3.5. PERTSONAK

3.5.1. TEKNIKOAK

Fase honetan parte duen pertsona teknikoen perfila ondorengoa izan da.

• Antropologo bat, parte-hartzean aditua.

• Arkitekto bat, hirigintza eta antropologian aditua.

• Arkitekto bat , parte-hartzean aditua.

3.5.1.1. ELKARRIZKETATUAK

Elkarrizketatuak izan diren pertsonen aukeraketa, udaleko politikari eta teknikarien eskutik hasia izan da. Elkarrizketatuak Zaldibarri buruz duten ezagutza, bizi mota, pentsaera eta esperientzia ahalik eta ezberdinenak jaso nahi izan dira.

Lehen elkarrizketatuen perfila Zaldibarreko udaleko politikari talde ezberdin denen eskutik egin da, honela talde politiko bakoitzak pertsona ezberdinen kontaktuak pasa dizkigute eta hauetatik hasi dira lehen elkarrizketak. Elkarrizketatu bakoitzari norbait aurkezteko eskatu zaio osatzen joan garen gizarte ahalik eta ezberdin guztiarengana iristeko asmoarekin.

Elkarrizketatuen perfilak ondorengoak izan dira:



atala/sección


11

3.5.1.2. ELKARRIZKETAREN ESKEMA

Elkarrizketetan pertsona bakoitzak Zaldibarren bere bizitza garai ezberdinetan izan dituen esperientziak jaso nahi izan dira. Haurtzaroa (0-16 urte-bitartean), gaztaroa (17-30 urte-bitartean, heldutasuna (31-65 urte-bitartean) eta jubiloa ( 65 urtetik aurrera) denboraldiak banatu dira.

Garai hauetako bakoitzean 5 gai nagusi aztertu dira: bizitokia, lan produktibo eta erreproduktiboa, hartu-emanak, festa eta ohiturak, aldaketak eta errekurtsoak.

Gai hauekiko ondorengo galderak egin dira : non, nork, zu, zureak, besteak eta eman diren aldaketak.

Ondoren azaltzen den eskema hau izan da galdetegia zuzendu duena, elkarrizketa bakoitzean elkarrizketatu bakoitzari dagozkion ezaugarrien arabera moldatzen eta sakontzen joan direlarik gai batzuk edo besteak.



atala/sección


12

3.6. GAUZATZEA

2013ko Otsaila, Martxoa eta Apirilean zehar gauzatu da. Honetarako ikertzaileetako batek bertan eman ditu bizitzen denboraldi ezberdinak, modu honetako azterketa batek eskatzen duen tokiko gizarte eta egunerokotasunean murgilduz.

3.6.1. BEHAKETA PARTE HARTZAILEA

O., 1. eta 2. faseak iraun duten tartean, espazio publiko ezberdinen behaketak egin dira, egunaren ordu ezberdinetan zein erabiltzailek eta nola erabiltzen dituzten ikusiz eta ikusitakoarekin eta elkarrizketa zein parte hartze prozesuko 1 eta 2 faseetako tailerretan ateratako informazioarekin hirigintza atalean Eguneroko bizitzako erabilerak eranskinean azaltzen da hemendik sortutako informazioa.

3.6.2. ELKARRIZKETAK

Elkarrizketetatik ateratako gai ezberdinen azalpen bat egiten da atal honetan, jaso den informazio andana ahalik eta modu ulerterrazenean adieraziz.

3.6.2.1. ETXEBIZITZA

Elkarrizketatuen gehiengoak etxebizitza jabegoan du baina ez beti horrela izan, Zaldibarra bizitzera kanpotik etorriak beraien lehen bizitokiak maizter, apopilo, moduan izan zituzten. Etxe eta baserri ezberdinetan elkarbizitza egoerak bizi izan zirelarik, lana eta bizitokia eskainiz. Elkarbizitza honek kanpotik etorritakoen eta bertakoen artean lotura handiak sortu zituen. Gaur egungo etxebizitzaren egoerari dagokionez, inguruko herrietatik, Durango, Ermua eta Eibarko jende asko etorri dela bizitzera aipatzen da, Zaldibarko etxebizitzen prezio baxuagoagatik, bai erosteko zein alokatzeko. Kopuruari dagokionez elkarrizketatuek Zaldibarren nahikoa edo behar baino etxebizitza gehiago dagoela diote.



atala/sección


13

3.6.2.2. AUZOA

Zaldibarren herri kasko barneko auzoak bezain garrantzitsuak azaltzen dira landa lurretan barreiaturik dauden auzoak. Haurtzaroan auzoak dira haurren erreferentzia nagusi, bai jolaserako zein lagun taldea osatzeko. Gaztaroan herriko Zaldua plaza inguruak lehenago eta Euskal Herria kale inguruak gaur egun hartzen dute garrantzia gehien. Landa auzoak nortasun handia eta bizitzarako gune oso bezala aurkezten dira, batez ere Ermua aldera daudenak eta Gazaga eta Goierri auzoak. Auzoetako festak garrantzia handia izan dute orainaldian Goierriko auzoak mantentzen duelarik festen garrantzia hau. Landa auzoetako biztanleek erdigunearekin hartu eman eskasa dute gaur egun, umeak eskolan dituztenek izan ezik. Erosketa eta behar puntualetarako kotxea hartu behar dutenez, behin kotxea hartuta inguruko zentro komertzial edo herri handiagoetarako joera erakusten dute. Azken urteetan auzoetan hobekuntzak izan direnaren sentsazioa azaldu da, naiz eta oraindik, batez ere Eizaga auzoan, arazo eta behar ezberdinak dituztela adierazi diguten.

3.6.2.3. LANA-ENPLEGUA

Atal honetan lan erreproduktiboa, zaintza lana eta lan produktiboa, hau da diruaren truke egiten dena aztertuko dira. Zaldibarren hiru lan produktibo iturri nagusi izan dira azkenaldian: industria, sanatorio eta mintegiak. Industria eskala oso txikitik hasita, baserri eta tailer txikietan Eibarko arma fabrikentzat muntaia lanak egiten, egungo industriguneetara iritsi arte. Industrian nagusi gizonak dira lanean, fabrika zehatz batean emakumeek lana egiten badute ere. Enpresa handiak kanpotik etorri dira baina tailer txiki eta ertainak herritarren lanetik sortuak izan dira. Sanatorioa bainu etxe izatetik emakumeen ospitale psikiatriko izatera pasa zen eta egun ospitale psikiatriko misto bat da. Egun herritar askorentzat lan leku da, batez ere emakumeentzat eta Zaldibarko komertzio eta tabernetan eragina du. Mintegiak batez ere Gazaga eta Urizar auzoetan kokatzen dira eta bertako familien lan erreproduktibo toki dira. Gaur egun Zaldibarren bizi den atzerritar etorkin askok bertan lan egiten dute. Lan erreproduktiboa batez ere gizonak gauzatu izan du, baina Sanatoriaoa dela eta mintegietako familiako lana dela eta Zaldibarren emakumeek lan erreproduktiborako beste tokietan baina aukera handiagoa izan dute. Azken urteetan lan erreproduktiboa gehiago banatu bada ere honen pisu handiena emakumeek eraman dute eta horregatik espazio publikoaren erabiltzaile aditu bezala izan ditugu kontutan.



atala/sección


14

3.6.2.4. OSPAKIZUN GUNEAK

Zaldibarko zentroa eta ospakizun gune nagusia Zaldua plaza izan da, eta auzoetako festak, beraietan ermiten inguruan eman delarik aktibitaterik gehien. Eitzaga auzoan, eskola zaharrean dagoen elkartea izan da eta da elkargune, eta Goierrin merandatokia eta elkartea ere. Azken urteetan herriko ospakizun zentroa Euskal Herria kale ingurura mugitu da eta Zaldua plazak zuen garrantzia eta erabilera galdu ditu. Garrantzitsua da hausnartzea zentroaren aldaketa honek Sanatoriaoa herri-gunearen erdian kokatzen duela, aurreko mende erdirarte herriaren kanpoaldean zegoen elementu bezala ulertzen zen. Sanatorioa bera ere ospakizun gune bezala aurkezten zaigu, bertako instalazioetan dagoen kapera eta antzoki bat dela eta, bertan egun jubilatu diren gehienek gogoratzen dute bertan egiten zituzten antzerki eta aktibitateak Sanatorioko zein herriko jendearentzat. Sanatorioa monjek kudeatu zuten bitartean erreferente bezala aurkezten da elkarrizketatuen bizitzan, penaz aipatzen da gaur egun duen itxitasuna eta herritarrekiko hartu eman eskasa.

3.6.2.5. ESKOLA

Zaldibarko eskolak herritarren elkartoki bezala ulertu behar dira. Eskola bakarra izan da beti, ikastolarekin bikoiztua izan zen 3 urteetan izan ezik. Hasieran mutilak alde batetik eta neskak bestetik baziren ere herritarren arteko hartu-eman ona eta berdina bultzatu duen elementu bat izan da. Bertako guraso elkarteak eskolarako zein herrirako egindako lanak esker onez ikusten dira eta herritar guztiak toki berdinetik pasa izanak Zaldibartasuna areagotu du bertan jaio eta kanpotik etorri direnen artean.

3.6.2.6. LANDA-GUNE KUTTUNAK

Elkarrizketatuek gehiena aipatzen duten landa-gune kuttuna Goierri auzoa da eta bere bistak, baita Santamañazahar. Landa inguruan egiten dituzten ibilbideetan toki hauetarakoez gain, Berrizerako joan etorria, Solozabal ingurua eta gutxi batzuk Aixolako ur-putzua aipatzen dute, baina bertara joateko orokorrean motordun garraio bat edo bizikleta erabiltzen dute.



atala/sección


15

3.6.2.7. HERRI-GUNE KUTTUNAK

Aipagarria da, herriko tokirik politenaz galdetzean elkarrizketatu gehienek ez dakitela zer erantzun,erantzun duten gutxi batzuk Sanatorioko parkea aipatzen dute eta bertako lorategia eta urak, eta baten batek zaldua plaza.

3.6.2.8. MUGIKORTASUNA

Orokorrean Zaldibar herrian bizi direnak oinez mugitzen dira Zaldibar barnean, auzoetakoek kotxea erabiltzen dute. Denak dira kexu Euskal Herria kalean dagoen trafikoaz, batik bat kamioien joan etorriaz. Zenbaitzuk ezin dute ulertu barianteak zergatik ez duen funtzionatze.

3.6.2.9. INGURUKO HERRIEKIN HARREMANAK

Elkarrizketatuen mugitzeko joera Durangalderakoa da, gutxi dira Eibar eta Ermualdera jotzen dutenak. Soilik Eitzaga eta inguruko auzoetakoek eta ikasketak Eibarren egin dituztenek dute bertarako joera. Bilborako ere Donostiarako baino askoz ere joera handiagoa azaltzen dute.

3.6.2.10. BALIABIDEAK

Janaria : elkarrizketatu gehienek baratzeko produktuak edukitzeko aukera izan dute eta dute gaur egun ere. Bai beraiek dutelako baratzea edo senitarteko helduagoren batek orokorrean. Ez dutenek gustuko dute herriko edo inguruko produktuak kontsumitzea. Energia : Etxeen berokuntzaren gainean galdetu da eta gehienak egur suarekin berotzen zuten etxea, ondoren elektriko eta butanoarekin eta gaur egun gas galdarak nagusitu dira. Auzoetakoek soilik, baserrietakoek mantentzen dute su-egurra berokuntzarako elementu bezala. Ura: Orokorrean ura denborak aurrera egin duen heinean txarragoa dela aipatzen dute, baita zenbait iturri eta iturburu galdu direla eta oraindik bakarren batzuk herri iturriko ura preziatzen dute eta astero joaten dira bertara ura ekartzera. Aipatzekoa da auzo gehienetan herri uraz gain auzolanean kudeatzen duten iturbururen bat dagoela. Kudeaketa honetarako ez dago idatzitako tratu edo egin beharrik. Behar denean antolatu eta auzolanean mantentzen dute ur honen kalitatea. Askok herri ura baino gustukoago dute edateko naiz eta egungo osasun baldintzak ez bete.



atala/sección


16

3.6.3. TALDE LANAK

3.6.3.1. EMAKUMEEKIN ELKARRIZKETA

Lehen taldekako lana 5 emakumeekin izan zen martxoaren hasieran, beraiekin elkarrizketa komun bat egin zen Zaldibarko egunerokotasunaren ezagutza handia zutelako. Emakume heldu hauek beraien esperientziatik Zaldibarko espazio publikoaren erabiltzaile nagusiak izaki bere ahultasun eta onuren jakitun aditu gisa hartuak izan ziren.

Talde lan honen isla Zaldibar eitten! Prozesuko lehen errebistan argitaratu zen. Elkarrizketatuen perfila ondorengoa izan zen:

3.6.3.2. HAURREN TAILERRA

Tailer honen deskribapena eta ondorioak 1 eta 2 faseen tailerren atalean azaltzen dira.



atala/sección


17

3.7. ONDORIOAK

3.7.1. PARTE-HARTZE TALDE JARRAIA (PHTJ)

0 fase honen ondoriorik nagusiena PHTJren aukeraketa izan da, talde hau 11 pertsonaz osatu da, eta ondorengo taulan azaltzen den dibertsitate maila eman du:

Aukeratu diren 11 perfilen xehetasunak ondorengoak dira, aurreko taulak azaltzen dituen koloreekin azaltzen delarik alor bakoitzaren xehetasuna:

Maiatzeko hirigintza komisioan aurkeztu zen PHTJ honen eraketa eta politikariek onartu zuten. Perfilen azterketaren ondoren ateratako ondorioetatik, egungo etorkinen, Sanatorioaren eta Aranguren auzo-inguruaren errepresentazioa falta zela antzeman zen. Gabezia hauek osatu asmoz pertsona berrien kontaktuak pasa zizkiguten eta Irailetik aurrera elkarrizketak egin eta prozesuan txertatzeko konpromisoa hartu zen.

Zaldibarko auzoen banaketa egiteko, elkarrizketetan galdetu zaie zeintzuk diren Zaldibarko auzoak, eta aurreko tauletan azaltzen den auzo banaketa erantzun hauen arabera banatutako auzoak kontutan hartuta egin da.



atala/sección


18

3.7.2. ONDORIO OROKORRAK

1. Egun eta Zaldibarko Espazio publikoarekin antzematen den ondorio nagusiena zera da, Zaldibartarrak ez dutela erreferentzia den plaza, kale edo espaziorik herrian. Zaldua plaza izan zena, gaur egun Euskal Herria Kalea da, baina honek ez du eskaintzen kalitatezko espazio publikorik eta garai batean Zaldua plazan ematen ziren erabilera anitz eta baliokideak, zaintzak, erosketak, sozializazioa, festa gunea, kirol gunea, erlijio gunea, kultura gunea, egin oso txiki batean betetzen du Euskal Herria kaleak, batez ere komertzio eta tabernei loturiko gunea da.

2. Kultur eta kirol ekipamendu egokien beharra nabari da.

3. Zaldibartasuna oso garrantzitsua da herritarrentzat, bai landa-guenean zein herri-guenean bizi direnentzat. Euskara eta Erdal hiztunengan ere.

4. Sanatorioa herriarentzat onura bezala ikusten da eta aurrez antzeman daitekeen konfliktotasunik ez da agertzen. Azken urteetako gaixo mota berriek errespetu gehiago ematen badute ere.

5. Sanatorioarekin hartu emana honen ustiapena aldatzen joan den heinean gutxituz joan da, nabari da eraikin gorriak ito bat markatzen duela, eta hau eraikiz gero, inork ez du gogoko, hartu emana asko jaitsi dela. Helduenek erreferentzia gune dute ezagutzen dute Sanatorio barnea eta bere lorategia eta erabiltzeko desira azaltzen dute, gazteenek gutxiago ezagutzen dute.

6. Landa ingurua eta bertako oinezko ibilbideak asko balioztatzen dira.

7. Azken urteetan Solozabal inguruan eta san martin inguruko baratze eta ibai inguruak izan duen urbanizatzea, eraldaketa ez egoki bezala ikusten da eta faltan botatzen da lehen zituen inguru natural egoera.

8. Herri eraldaketa gogoa nabari da eta auzolanerako jarrera egokia azaltzen da.



atala/sección


19

4. 1 eta 2garren FASEAK. DIAGNOSTIKOAREN DESKRIBAPENA

4.1. TAILERREN DESKRIBAPENA FITXAK

Zaldibarko Herri Diagnostikorako beharrezkoak diren gai ezberdinak sakon lantzeko, herriaren antolaketarako garrantzitsuak diren 3 atalen arabera antolatu da parte-hartze dinamika guztia: INGURUMEN ARLOKO GAIAK, HIRIGINTZA ETA AZPIEGITURA GAIAK eta GAI SOZIAL ETA EKONOMIKOAK. lan saioak ere 3 talde hautan banatu ziren, gerturatutakoek interes handieneko gaietan parte-hartzeko aukera izan zutelarik.

Prozesu parte-hartzaileak jarraian azaltzen diren lan saioak izan baditu ere, apirilaren 25ean arratsaldeko 18,00etan, udal liburutegi zaharrean gauzatu zen prozesuaren lehendabiziko aurkezpen publikoa. Bertan herritarrek prozesuaren berri izan zuten eta lan saioetan parte hartzeko gonbitea egin zitzaien.



atala/sección


20

1.LAN SAIOA_BEROKETAILERRA herri dinamika

1. banako adierazpena eta kanporanzko begiradak.

2. begirada partzialak multzoarekiko tentsioan.

3. banako begiraden bateratzea: auzotasuna.

4. IhAlteritateen jolasa ( Ihauteriak+AlteritatEA*).

5. Auzoen arteko elkarrizketak: Kalea.

6. Sinergia kolektiboa: Plaza.

*Alteritatea: “bestea” izatearen egoera

**Auzoa:(euskal etnografian): ardura kolektiboak dituen gizabanako

NON_Zaldibarko Olazar pilotalekua Lehendabiziko lan saio hau Zaldibarko nukleoaren erdian dagoen udal pilotalekuan gauzatu zen

NOIZ_2013/04/27 2013ko apirilaren 27an, goizeko 11etan gauzatu zen lehendabiziko lan saio hau

ZER_MURALAK

Norberarenaz gain ikuspegi kolektibo batez begiratzeko dinamika bat egin zen. Horretarako,6-8 pertsonako taldeak heterogeneoak (herriko adin ezberdinetako pertsonak) mahai baten inguruan jarri eta Ea-ko oinarri plano baten gainean marraztu behar zen.

1_norberarena

2_albokoarekin bikoteka bestearen lekuan jarriz

3_talde osoa elkarlanean, marrazki guztiak batzen zituen erdiko espazioa guztien artean adostuz

4_Behin muralak amaituta herriko plazara atera



atala/sección


21

SOZIOGRAMA _35 parte-hartzaile



atala/sección


22



atala/sección


23

4.DOKUMENTALA_KALE ARTEAK

Perfil ezberdineko jendeari elkarrizketak dira dokumental honen oinarria. Berauekin mugitzeko, disfrutatzeko, espazio publikoa erabiltzeko, zein eguneroko bizitza gauzatzeko ditugun modu ezberdinak irudikatu nahi dira. Herritarrei ahotsa emanez, kaleari ahotsa eman nahi izan zaio. Herritarrek duten genero, mugikortasun gradu, errekurtso edo bizitzako etaparen arabera kalean ekintza batzuk edo beste batzuk gauzatzen ditu, denbora gehiago edo gutxiago pasatzen dute; espazio eroso bezala identifikatzen dute, elkartzeko gune bezala, edota eraso bat jaso dezaketen espazio ez atsegin baten moduan.

Bizkaiko udalerri ezberdinetan grabatua dagoen dokumental honek jubilatu baten iritsia, etorkin batena, sindikalistarena, mendetasuna duen neskato baten amarena, haur batzuena, mugikortasun urriko bi emakumerena eta idazle batena jasotzen ditu, guztiak hirigintzan adituak diren arkitekto eta soziologo baten hausnarketekin erlazionatuak.

NON_ZALDIBARKO UDAL LIBURUTEGI ZAHARREAN Lehendabiziko dokumental hau Zaldibarko nukleoaren erdian dagoen udal liburutegi zaharrean proiektatu zen.

NOIZ_2013/05/09 2013ko maiatzaren 9an, arratsaldeko 19,00etan proiektatu zen lehen dokumental hau.

ZER_BIDEO EMANALDIA+SOLASALDIA

1. Herritarrak hainbat alorren inguruan formatu eta gai ezberdinak azaltzen dituzten proiekzio laburrak.

2. Gerturatutakoen artean proiektatutakoaren zein parte-hartzaileei arduratzen dien bestelako gaien inguruko solasaldia egin zen.



atala/sección


24

3.LAN SAIO TEKNIKOA_AZTERKETA

Herritarrek, eztabaida eta talde-lanean udalerriko auzo ezberdinak eta oro har udalerri osoan dauden arduren, arazo negatiboen eta nolakotasun positiboen gaitegia finkatzea zen helburua.

Hirigintza eta lurralde antolamenduarekin loturarik ez duten herritarrengana heltzeko ulerterrazak ziren galdera sinpleekin hausnarketa erraztu nahi izan zen, galderetatik eztabaida abiatu eta era deliberatibo batean herritarrei lekua emanez. Gaitegia zabala eta anitza da.

NON_Zaldibarko Herri ikastetxean Lan saio teknikoei hasiera Elizondo kalean dagoen Zaldibarko herri ikastetxeko hainbat gelatan eman zitzaion.

NOIZ_2013/05/18 2013ko maiatzaren 18an, goizeko 11etan gauzatu zen lehendabiziko lan saio tekniko hau.

ZER_GAITEGIA

1_parte hartze fitxa bete.

2_”World café” edo munduko kafea dinamika.

hiru bloketan banatutako galdera sorta bati erantzunez, gaitegia osatu eta are garrantzitsuagoa, herriko hainbat gairen inguruan eztabaidatu:

ekintzak // espazioak // baliabideak

herriko auzo ezberdinetako gaiak atera ziren, POSITIBOAK ETA NEGATIBOAK.

3_Aterarako gai bakoitza bloke bakoitzari zegokion kolorezko kartulinan idatzi eta ondoren talde guztietan jasotako gaiak herriko muralean itsatsi.



atala/sección


25




atala/sección


26

4.DOKUMENTALA_la voz del pueblo HUERTAS DE ARANZADI

Gai ezberdinak jorratzen dituzten dokumental hauekin, HAPOaren erredakziorako garrantzitsuak diren hainbat gairen inguruan herritarrak formatu eta berauen inguruan gogoeta egitea da.

Arantzadi Bizirik / Salvemos las Huertas persona zein alor ezberdineko kolektibo anitzez osatutako talde irekia da.

Talde honen berezitasuna, Iruñako kontsistorioak 2008an abiatu zuen Urbanizazio proiektuaren eraginak direla eta, ahal den heinean Aranzadiren egungo fisonomía eta ezaugarriak balioan jarri eta babesteko beharrean arduratua dagoen taldea izatea da.

Proiektuaren eragin posibleez arduratuta, talde honen helburu nagusiak Aranzadiren ezaugarri berezia balioan jartzeaz gain; ingurumena, jasangarritasun, nekazaritza ekologiko, gizarteratzea, aisialdi produktiboa,… bezalako gaien inguruko gogoeta egin eta egungo gizartean nola txertatzea ere bada.

NON_ZALDIBARKO UDAL LIBURUTEGI ZAHARREAN Bigarren dokumental hau Zaldibarko nukleoaren erdian dagoen udal liburutegi zaharrean proiektatu zen.

NOIZ_2013/05/23 2013ko maiatzaren 23an, arratsaldeko 19,00etan gauzatu zen bigarren proiekzio hau.

ZER_BIDEO EMANALDIA+SOLASALDIA





atala/sección


27




atala/sección


28

5.LAN SAIO TEKNIKOA_DEKONSTRUKZIOA

Aurreko tailerrean burututako gaitegia berrantolatu eta ateratako gaiak hiru lantaldetan antolatzen dira.

Bizitza kalitatea//Komunitate indartsua//Garapen lokala

BIZITZA KALITATEA_ oinezko ibilbideak, lurzorua eta paisaia, sistema hidrikoa, lurzorua, baso eremua, itsas bazterrak,...

KOMUNITATE INDARTSUA_ mugikortasun geldoa ( oinezkoa eta bizikletaz), ekipamendu eta, espazio publikoen sarea, segurtasuna eta presentzia sinbolikoa,...

GARAPEN LOKALA_ Lan erreproduktibo eta produktiboa, egunerokotasuna, Aisialdia, turismoa eta ostalaritza, Material eta energiaren zikloak.

NON_ Zaldibarko Herri ikastetxean Lan saio teknikoen bigarren saio hau Elizondo kalean dagoen herri ikastetxea burutu zen.

NOIZ_2013/05/28 2013ko maiatzaren 28ean, arratsaldeko 18,00etan gauzatu zen bigarren lan saio tekniko hau.

ZER_LANTALDEAK ingurumena, hirigintza eta azpiegitura, gai sozial eta ekonomikoak

1_Parte hartze fitxa bete.

2_aurreko tailerrean atera zen gaitegiaren araberako lantalde aukeratuko du parte hartzaile bakoitzak.

3_power point aurkezpen baten bidez lantaldeetako gai guztien azalpena.

4_ lantaldeetan banatuta, lantalde bakoitzari dagokion gaitegia planoan kokatuko du.

5_gai bakoitzaren narrazioa egin filmina eredua jarraituz.

6_gaitegiaren mailaketa adostu garrantziaren arabera.

7_ gai bakoitzaren gaineko baliabide pertsonalak, taldekoak eta kanpokoak aztertu.



atala/sección


29




atala/sección


30

6.DOKUMENTALA_ZALDIBARKO HISTORIA IRUDITAN

Gai ezberdinak jorratzen dituzten dokumental hauekin, HAPOaren erredakziorako garrantzitsuak diren hainbat gairen inguruan herritarrak formatu eta berauen inguruan gogoeta egitea da.

Ilargi Argazki Taldearen artxiboko argazki zaharrekin eta Zaldibarko Udaleko artxiboko irudiekin argazki emanaldia aurkeztu da eta baita ikusleen istorioak eta komentarioak tartekatu. Jose Mari Iriondo herriko soinujolearen musikarekin hasi eta baita Indalecio Ojangureni buruzko azalpentxo batekin berarenak direlako argazkirik onenak.

NON_Zaldibarko Liburutegi zaharrean Udaletxeko eraikinaren azpialdean kokatuta dagoen liburutegi zaharrean proiektatu zen.

NOIZ_2013/06/06 2013ko ekainaren 7an, arratsaldeko 19,00etan proiektatu zen hirugarren dokumental hau.

ZER_MURALAK





atala/sección


31




atala/sección


32

7.LAN SAIO TEKNIKOA_IRUDIKAPENA

Zaldibarko herriak dituen aukerez ohartaraztea eta berauek baloratzea izan zen 4.tailer honen helburu nagusia.

Aurreko tailerrean osatutako lantaldeekin jarraitu zen saio honetan ere, baina parte-hartzaileek taldez aldatzeko aukera izan zuten horrela nahi izanez gero. Lan talde bakoitzean bere gaiarentzako aproposena zen dinamika ezberdin bat proposatu zen tailerrak burutzerako orduan.

NON_ Zaldibarko Herri ikastetxean Lan saio teknikoen hirugarren saio hau Elizondo kalean dagoen herri ikastetxea burutu zen.

NOIZ_2013/06/13 2013ko ekainaren 13an, arratsaldeko 18,00etan gauzatu zen hirugarren lan saio tekniko hau.



2_taldeak banatu, parte hartzaileek nahi izanez gero aurreko saioko lan talde berbera mantendu ordez taldez aldatzeko aukera izango dute.

3_taldeka gai bakoitzaren zer ikusia duen esperientzien azalpena.

4_ talde txikiagoetan, lantalde bakoitzari dagokion dinamikak eta bukatzeko lantalde osoak komunean.

-BIZITZA KALITATEA

-KOMUNITATE INDARTSUA

-GARAPEN LOKALA



atala/sección


33

SOZIOGRAMA_21partehartzaile



atala/sección


34

8.TAILERRA_GAZTETXOEKIN LANEAN

Gazteenekin ere elkartu da Zaldibar eitten prozesua, beraiek marraztu digute nola ikusten duten Zaldibar, nola bizi duten, non mugitzen diren eta baita ere ze arazo eta behar ikusten dituzten bere bizi kalitatea hobetzeko.

Ordu eta erdiko tailer bat izan zen eta giro alaian azterketa hausnarketa eta proposamenak bota zizkiguten. Kurtsoan zehar eginiko Zaldibarren inguruko lanak ere erakutsi zizkiguten, hemen erakusten dira Zaldibarren inguruan egin dituzten bi mural.

NON_ Zaldibarko Herri ikastetxean Lan saio teknikoen hirugarren saio hau Elizondo kalean dagoen herri ikastetxea burutu zen.

NOIZ_2013/06/13 2013ko ekainaren 13an, arratsaldeko 18,00etan gauzatu zen hirugarren lan saio tekniko hau.



2_haurrei prozesuaren berri eman eta nagusien tailerren inguruko azalpen laburra.

3_herriaren inguruko azterketa planoarekin lagunduta: norbere etxea, ohiko ibilbideak, gurasoenak,...

4_ talde txikiagoetan, lantalde bakoitzari dagokion dinamikak eta bukatzeko lantalde osoak komunean.

-BIZITZA KALITATEA

-KOMUNITATE INDARTSUA

-GARAPEN LOKALA



atala/sección


35




atala/sección


36

4.2. TAILERRETAKO EMAITZAK metodologia eta ondorioak

4.2.1. BEROKETAILERRA

4.2.1.1. “ZALDIBAR eitten!” PARTE-HARTZE PROZESUKO LEHEN LAN SAIOAREN DESKRIBAPENA

Zaldibarko parte-hartze prozesuko lehen tailerra Dia-Tekhnē metodologian datza, Plastika Erlazionaleko formatuetako bat den Paperezko Plazan eta honen baitan LurrArtea izeneko modalitatean hain zuzen.

DIA-TEKHNĒ · ARTEAREN BITARTEZKO ELKARRIZKETA METODOLOGIAREN AZALPENA.

Dia-Tekhnē lan asanblearioko metodologia bat da eta bi ezaugarri ditu:

1. Demokrazia zuzenerako espazioen aktibazio eta egituraketa.

2. Espazio horien kudeaketa kolektiboa hiru oinarritan bermatuz:

a. (integraziorako) partaidetza.

b. (alteritaterako) tolerantzia.

c. (sinergiarako) gizarte hitzarmena.

4.2.1.2. PROZESUZKO PAUSUAK (TAILERRAREN GARAPENA)

1. Parte-hartzaile bakoitzak mapatik kanpoko biribiletako bat hartu (c), gainean barazki paper zati bat ipini, dagokion lurralde puskaren ingerada kalkatu eta barruan, argizarizko pinturak (Manley) zein urmargoak (Ecoline) nahastuz eta betiere lengoaia abstraktu edo ez-erreferentzialaren bidez, nahi duena edo ateratzen zaiona margotzen du.



atala/sección


37

2. Behin margotuta, aparteko lurralde puskak (c) Zaldibarko ingerada orokorrean dagokien lekuan kokatzen dira (b), baina atzea emanez, hau da, partaide bakoitzari begira eta ez inskribatu behar diren siluetarantz orientatuta.

DISOZIAZIOA. Errealitate aurrean erakusten ohi dugun jarreraren irudikapena, gehienetan indibidualista eta ororen interesaz axola gabea.

3. Atzea ematen zuten biribilak zuzen ipintzen dira, Zaldibarko maparen siluetari atxikita.

SOZIALIZAZIOA. Lurralde barruan dagokigun nahitaezko jarreraren bistaratzea: geure interesak guztiz partikularrak izanda ere, herri baten parte gara, hau da, “ezaugarri, ohitura eta erakunde komunak dituzten gizakien multzo baten” edo “gizaki multzo hori bizi den lurraldeko” kide. Beraz, gutako bakoitza “ETXE” gara.

4. Posizioz aldatzen dugu eta gure ezkerrekoaren tokian ipintzen gara (= Alteritatea). Erlojuaren orratzen norabidean, 8 partaide bagara – 'a', 'b', 'c', 'd', 'e', 'f', 'g', 'h' –, 'a' 'b'-ren ordez jartzen da, 'b' 'c'-ren ordez, 'c' 'd'-ren ordez eta horrela, ondoz ondo, azkenak lehenaren lekua hartu arte.

PARTAIDETZA (Demokraziaren lehen euskarria).

5. Ondokoaren tokitik, bada, lehengoz ezkerreko bikotearekin eta ostean eskumakoarekin elkarrizketan aritzen gara,hasieran hitzez eta ondoren, biribilen bitartean, hitz egindakotik ebazten diren akordioak irudietara itzuliz, betiere adierazpen abstraktu edo ez-erreferentzialari eusten diogularik.

TOLERANTZIA (Demokraziaren bigarren euskarria). Binakako elkarrizketetatik ondorioztatzen den perimetroari “KALE” deritzogu.

6. Banako biribilak eta binakako tarteak beterik, erdiko figurari (d) ekiten diogu: “ETXEtik KALEra eta KALEtik PLAZAra”. Maparen ingerada orokorraren sinplifikazioa den obalo bikoitz horren barrura partaide bakoitzak forma soil bat ekartzen du eta elkarren arteko adostasunez, zortzi forma soilekin bilbadura bat eraikitzen da, mapako mutur guztiak uztartzen dituen armazoia. Ateratako egiturak, edukiontzi baten gisara, gura beste ekarpen jaso ahalko du. GIZARTE HITZARMENA (Demokraziaren hirugarren euskarria). Zortzikote bakoitzaren forma soilen egiturak lurraldearen kudeaketa kolektiborako araudia sinbolizatzen du. Sinergiazko azken une-gune honi “PLAZA edo AGORA” deritzogu.]

7. Azkenik, barazki paper gainean sortutako muralak, 6 osotara, bezperan ebaki eta garbitutako kanaberei uztartu eta pankartak egiten ditugu. Donibane Elizatik atera eta pankartak gora, kalejiran, Aratustearekin lotzen dugu (izan ere, tailer honetan, bestearen lekuan –alteritatean– ipini garen heinean, mozorrotu gara). Pankarten aldarrikapena kolorezko mapa baino ez da, mapek askoz ere zentzu sakonagoa gordetzen duten arren, demokraziaren hiru euskarriak hain zuzen –partaidetza, tolerantzia eta gizarte hitzarmena– eta partaideek, esperientzia honen ostean, badakite.



atala/sección


38

4.2.2. AZTERKETA

2. tailerrean herritarrentzako garrantzizkoak diren gaiak jaso ziren. Herritarrek, beraien eztabaida eta talde-lanean, Udalerriko auzo ezberdinak eta oro har udalerri osoan ere dauden arduren, Arazo negatiboen eta gaitasun positiboen gaitegia finkatu zuten.

Hirigintza eta Lurralde antolamenduarekin loturarik ez duten herritarrengana heltzeko baina, ulerterrazak izan nahi ziren galdera sinpleekin hausnarketa erraztu nahi izan zen. Galderotatik eztabaida abiatu eta era deliberatibo batetan herritarrei lekua eman zitzaien. Horretaz gain, aldez aurretik gobernu taldeak helarazitako gaitegi bat ere bazegoen, beraz gaitegia zabala eta anitza zen.

Gainera, taldeka banatu genituen, talde homogeneotan: Auzoka lehendabizi eta auzo bakoitzaren barruan sexuka ondoren. Honen helburua, eztabaida guneetan afinitateak lortzea eta eztabaidak dinamikoak izatea izan zen , hobeto elkar ulertuko zitezkeelakoan.

Beraz, gaurko Eako argazkian dauden gaiak atera eta hemendik eta 10 urte barruko argazkian agertzea nahiko luketen gaiak identifikatzea zen helburua.

Hausnarketa erraztu asmoz; galdetegia, hirigintza eta eguneroko bizitza lotzen duten 3 arloz baliatuta egin zen, gai bakoitza kolore batez identifikatuz:

//ESPAZIOAK// etxea, kalea eta plaza. //EKINTZAK// derrigorrezkoak, hautazkoak eta sozialak. //BALIABIDEAK// bizitzarako beharrezkoak, komunitate izaerakoak eta luxuak.



atala/sección


39



atala/sección


40



atala/sección


41



atala/sección


42



atala/sección


43

4.2.3. DEKONSTRUKZIOA

Tailer honetan, aurreko tailerreko lantalde homogeneok apurtu genituen, interes fokuak edo presio taldeak sakabanatuz. Aurreko tailerreko gaitegiko 3 multzoen barruan positibo eta negatiboetan bereizi genituen ateratako gaiak. Komuneko puntuak zituzten gaiak batuz eta auzo eta beharrizan ezberdinetako pertsonen proposamenak kolektibo bilakatuz.

Aurretik aipatutako eta Lurralde antolamendua eratzen duten 3 ikuspegiren araberako lantaldeetan banatu zirelarik tailerrak:

INGURUMEN ARLOKO GAIAK – HIRIGINTZA ETA AZPIEGITURA GAIAK – GAI SOZIAL ETA EKONOMIKOAK

Hiru arlo hauekin arlo teknikoagoak edo itxiagoak kaleko hizkuntzara eta ulermenera jaisteko ahalegina egin zen, ulerterrazagoak egiteko.Bestalde, ikuspegi hauek elkarren artean zeharkakoak zirela azaldu zen. Hau da, multzo batek hartzen dituen gaiak beste arloetan ere baduela era batetan edo bestean eragina.

LAN SAIOAREN ATALAK

Tailer honetan, herriko gune negatiboen dekonstrukzio edo deseraikitzea gauzatu nahi izan zen lau ariketen bitartez:

1.ariketa: behin gaitegia zehaztu eta klasifikaturik mapa batean gai ezberdinak identifikatzea izan zen taldeek burutu behar izan zuten lehen lana.

2. ariketa: aldez aurretik aipatu ditugun hiru lantalde bakoitzean arazo edo kezken deseraikitzea -Heidegger eta Derridaren jatorrizko adieratik gure prozesura sinpletasunean eratorrita-, arazoan bertan zentratu ordez, denbora tresna bezala erabiliz hauen jatorria, sortu duten arrazoiak eta izaera eraikitzea zen kontua. Horretarako gai nagusi bakoitza pelikula batean irudikatu genuen eta guztion artean gai horren aurrekariak edo arrazoiak irudikatu genituen.

3.ariketa: gaitegia lehentasunen arabera ordenatzea zen ariketaren helburua.

4.ariketa: eraikitze lan hauek pertsonalak edo ikuspegi anitzekoak direla ulertzean; kontzientzia kolektiboa eta pertsonalaren arteko elikadura dago: Hirugarren ariketa honek, erlatibizazio ariketa bat egin beharra eskatzen zuelarik, arazo garrantzitsu hauei konponbidea bilatzeko norbanakoak, herriarenak eta kanpokoak diren baliabideak gai bakoitzaren konponbiderako identifikatzea zelarik helburua.



atala/sección


44

Landa-gunearen eta gune urbanoen nolakotasun fisiko, estetiko, eta era berean osasuna eta paisaiari dagozkionak barne hartzen ditu. Hauek ezinbestekoak dira bizitza kalitate minimo bat lortzeko.



atala/sección


45



atala/sección


46

Elkarbizitza eta herritartasun duina izateko baldintzak aztertzen dira. Hala nola, mugikortasuna, espazio publikoen antolamendua, hirigintza ereduak eta lurraldeak berdintasunarekin -genero, adin, ezintasun zein jatorriarekiko berdintasuna- duten zerikusia, ekipamenduak, eskolak eta umeen jolas guneak, etab.



atala/sección


47



atala/sección


48

Elkarbizitzarako egitura sozial eta ekonomikoak aztertzen ditugu, herrian lan eta bizitzeko egitura-sare bat beharrezkoa delako herriak bizirik egoteko, komunitate indartsua izateko eta bizitza kalitatea kudeatzeko baliabideak sortzeko. Hau horrela, pertsonek bizirauteko soilik ez, beste pertsonekiko eta lurraldearekiko ditugun hartu-emanak ere erlazio ekonomikoetan, elkarkidetzan, zaintzan eta oro har lan erreproduktiboan, eta materialen eta energiaren zikloetan oinarritzen direlako.



atala/sección


49



atala/sección


50



atala/sección


51

4.2.4. IRUDIKAPENA

Laugarren lan saio honi, aurreko tailerren laburpen arin batekin eman zitzaion hasiera. Laburpen honekin gainontzeko taldeek egin zutenaren berri eman eta aurreko tailerretan parte hartu ez zuen jendeari egindakoaren berri ematea izan zelarik helburua.

Behin hasierako aurkezpen hau bukatuta 3.tailerrean bezala Ingurumena, Hirigintza eta azpiegitura gaiak eta gai sozial eta ekonomikoen arloko taldeetan banatu ziren parte hartzaileak, aurreko tailerreko talde berbera errepikatzeko gomendioa egin zitzaien arren parte-hartzaileei, norberak interes handiena zuen talde edo gaia aukeratzeko aukera izan zuen.

Tailer honetarako talde bakoitzak dinamika ezberdin bat erabili zuen, talde bakoitzaren izaera eta landuko ziren gaietara hoberen egokitzen ziren dinamikak bilatu zirelarik.

Aipatzekoa da hirugarren lan saio honetan izan genuen HAPOaren talde idazleko partaide den gonbidatu berezia. Juan Requejo ekonomilari eta geografoaren presentziak jakituriaz bete zuen batik bat gai sozial eta ekonomikoen lan taldea. Mundu osoan zehar lanean ari den arren nabaria izan zen Zaldibarko ekonomiaren azterketa sakona egiten ari dela eta hortik eta berak duen esperientziarekin gomendio interesgarriak emango dituela herriko garapen sozio-ekonomikorako.

Lehenengo faseko lan saio tekniko honen helburu nagusia Zaldibarrek dituen baliabideez ohartaraztea izan zen nagusiki. Herriak dituen potentzialak ezagutu eta beraiei errentagarritasuna nola atera pentsatzea alegia.



atala/sección


52

Hona hemen Ingurumeneko lan taldeak landutakoen laburpen plano bat. Lan saioa ariketa ezberdinetan zatitu zen.

Lehendabizi gai ezberdinen aurkezpen labur bat eta konponbide posibleak azaldu ziren adibide praktikoen bitartez.

Bigarren ariketa lehentasunei zegokiona izan zen. Bertan parte-hartze prozesuko azterketaren atalean identifikatutako gaiak garrantzia edo premiaren arabera sailkatu ziren.

1. Esperantza badago, Herriak eta inguruak baditu egungo egoera hobetzeko baliabideak.

2. Nekazaritza eta abeltzaintza ekintzak berreskuratu, Zaldibarrek badu nekazaritza eta abeltzaintza aktibitatea berreskuratzeko lurzorurik, nahiz eta lurzoru onenak egun okupatuta dauden.

3. Baliabide energetikoak, Herriak badu energia baliabide berriztagarriak ustiatzeko aukerarik; biomasa, ura, eguzkia ,…

4. Basogintza eredua aldatu.

5. Paisaiaren kalitatea areagotu.

6. Erreka eta errekastoen berreskurapena, beharrezkoa da Zaldibarko HAPOan hauen babes beharra eta helburua lortzeko proposamenak jasotzea.

7. Espazio berdeak herriko nukleoan.

Bukatzeko aldiz, ortoargazkiaren laguntzaz hainbat aspektu ezberdin identifikatu ziren:

1. Herriko ikuspegiak eta paisaia mugarriak; gurutzeak, futbol zelai zaharra eta dorretxearen hondarrak, Santamañazahar, Zaldua plaza, Goierri-Elgeta bidea, Aixolako urtegia.

2. Nukleoan dauden zuhaitzak, Gernika parkean zeuden zuhaitzak, landaredia beharra duten guneak, …

3. Naturarekin harremana duten ibilbideak; Santamañazaharrera bidea, Berriz-San Miguel, Goierri-Elgeta,…

4. Erreka edo bainuarekin harremana duten guneak markatu ziren; degradatuta bai okupazioagatik baita haztegiko isurketengatik, Gatika inguruko presa, urtegia (nahiz eta bainua debekatua egon), …



atala/sección


53



atala/sección


54

Talde honek herrian oinez edo paseorako erabiltzen diren ibilbideak markatu eta baloratu zituen. Orain nola dauden eta lehen nolakoak ziren sarritan aipatu zutelarik parte-hartzaileek, nukleoan erabiltzen diren plazak eta lehen erabiltzen ziren arren gaur egun horren erabiliak ez direnak, lehen espazio hauek eskaintzen zutenaren eta gaur egun ez erabiltzeko zer aldaketa izan duten, erabiltzaile nagusiak, …

1.ariketa

Zaldibarko komunitate bizitzarako gune erreferentzialen inguruko hausnarketa ariketa batekin hasi zen lan saioa, gaur egungo eta orain dela 50 urteko espazioak konparatu zirelarik. Ariketa honek garbi erakutsi zuen lehengo eta oraingo elkartzeko guneak ez direla berberak eta hainbat espazio berri kontsolidatu egin direla gainera. Zaldua eta San Martin plaza adibidez, oso maitatuak izan arren ez dira erabiltzen. San Martin ingurua adinekoek erabiltzen dute zertxobait baina jubilatu etxea bertan dagoelako batik bat.

Gaur egun Euskal Herria kalea da Zaldibarko gune zentrala eta berau da herritarren topaleku eta elkargunea. Bestalde badira beste hainbat elkargune berri ere umeei loturikoak eta txintxaunek presentziarekin erabat lotuak daudenak; eskolak, Zaldusolo plaza, “parque de las ovejas” edota Euskal Herria kaleko txintxaunak.

Eraldaketa hauek interpretatu ahal izateko ezinbesteko da automobilaren presentzia kontuan hartzea, azken 30 urteetan automobilak herrian hartu duen espazio handiegia izan baita elkarbizitzarako guneen eta erabileraren eraldaketaren arrazoi nabarmenena. Automobilak beraientzat egokitu gabeko gunera iristean guztia okupatu eta jendea bertatik kanporatzen dutelarik, Zaldua plaza horren adibide argia da. Gune berrietan ordea espazioak ekipamenduz hornitu dira eta berauek dira inguruari bizia ematearen arrazoi sarritan, Euskal Herria kalea horren adibide da.

2.ariketa

Zaldibar norbere alde emozionaletik aztertzea izan zen proposatutako bigarren ariketa; poztasunerako guneak, toki ederrenak eta baita leku lasaienak ere identifikatu zirelarik.

Ikuspegi honek toki ederrenak bezala Zaldua Plaza eta Sanatorioa identifikatzera eraman zuen saioa eta paradoxikoki egun herritarrek erabili ezin ditzaketen guneak dira hauek; automobilaren okupazioagatik bata eta espazio pribatua izanagatik bestea.

Gatzagako auzoa ere oso gustukoa da. Umeen tailerrean ere espazio berde eta polit bezala identifikatua izan zen eta herri erdialdea aldiz grisa eta gogorra.

Jai eta poztasunerako gune garrantzitsua Euskal Herria kalea da, eta beraz Zaldibartar guztien elkargune.

Eguneroko bizitza aztertzen duen lan saio honek oso informazio baliotsua jasotzeko balio izan du hirigintza analisirako.



atala/sección


55



atala/sección


56



atala/sección


57

Gai sozial eta ekonomikoen lan taldeak herriko potentzialak eta aukerak, baliabideak, herriarengan dituen onurak edota sortzen duen lan mota eta kopuruaren arabera jardun zuten.

Lan talde honek Juan Requejo ekonomialari eta geografoaren parte-hartzea izan zuen eta beronen urte luzetako esperientzia oso baliagarria izan zen herriaren baliabideak nola ustiatu adibide erreal eta praktikoen bidez azaltzeaz gain, eredu berriak planteatzea posible dela ulertu arazi eta beste herrietako kasuak ezagutarazteko eta baita Zaldibarrek dituen baliabide ikaragarriez ohartu arazteko ere.



atala/sección


58

4.2.5. LAN SAIOA GAZTETXOEKIN

Gazteenekin ere elkartu da Zaldibar eitten prozesua, beraiek marraztu ziguten nola ikusten duten Zaldibar, nola bizi duten, non mugitzen diren eta baita ere zeintzuk arazo eta behar ikusten dituzten beraien eta beren ingurukoen bizitza kalitatea hobetzeko.

Ordu eta erdiko lan saio bat izan zen eta giro alaian Zaldibarko herri ikastetxeko 11 urte inguruko gaztetxoekin azterketa, hausnarketa eta proposamenak jasotzeko aukera izan genuen. Besteak beste beraien etxebizitza, gustuko lekuak, ibilbideak eta oinezkoentzako jartzeko guneak markatu zituzten plano gainean.

Beraiek Zaldibarretaz zuten pertzepzioa eta ezagutza ere erakutsarazi ziguten burutu genituen ariketa ezberdinen bitartez, eta baita Kurtsoan zehar eginiko Zaldibarren inguruko lanak ere.



atala/sección


59



atala/sección


60

5. CONCLUSIONES DIAGNÓSTICO CIUDADANO

Tras todo este proceso de trabajo realizado entre los meses de abril y mayo vamos a sintetizar aquí, en unas conclusiones generales todos los temas que han salido en las sesiones de trabajo.

De esta manera hemos logrado realizar un diagnóstico participado del municipio, que nos cuenta cómo se vive y como se convive en el pueblo. Se han trabajado los problemas de Zaldibar y los potenciales del mismo, hemos visto como se han vivido las transformaciones de los últimos años y como afectado al modo de vida, para reflexionar después de que cosas queremos recuperar o que cosas no queremos que se pierdan.

En definitiva, la ciudadanía ha trabajado en común con el personal técnico analizando la realidad física y social del municipio con el objetivo de mejorar la calidad de vida de las personas.

Las conclusiones que desarrollamos a continuación completaran el diagnóstico técnico realizado por este equipo redactor para obtener una radiografía de todo Zaldibar para poder, a partir de ahora, trabajar en clave de propuesta teniendo un conocimiento profundo del municipio.

Dividiremos las conclusiones en tres grandes bloques coincidentes con los grupos de trabajo propuestos en las sesiones de trabajo.

Cuestiones Medio Ambientales. Calidad de vida y recursos.

Cuestiones urbanísticas y de infraestructuras. Cohesión Social

Cuestiones sociales y económicas. Desarrollo local y empleo.



atala/sección


61

Cuestiones Medio Ambientales. Calidad de vida y recursos.

a. Calidad del paisaje. Gestión forestal

• La gran extensión de pinares ha cambiado completamente el paisaje. Se han ocupado además tierras aptas para el cultivo agrario. El monocultivo acarrea problemas de erosión y de simplificación de los ecosistemas.

• Se pide una mayor calidad paisajística y se han estudiado las visuales y los itinerarios por el territorio más importantes y más usados.

b. Agua. Embalse, arroyos y río

• La situación de los arroyos y ríos del municipio es muy deficiente. En el núcleo se han soterrado y en los montes han sido ocupados por pinares, se vierten productos de los viveros, se vallan y no se respeta su carácter público.

• Gran preocupación por esta degradación al darnos cuenta de que en Zaldibar hay muchos cursos naturales de agua que no se ven o que parecen cloacas. Petición para hacer protecciones expresas en los documentos de planeamiento.

• Se señalan lugares para el baño en el arroyo de Gatika. El embalse de Aixola es el más utilizado a pesar de no estar permitido el baño.

c. Suelo agrario. Actividad agrícola y ganadera

• Las mejores tierras para la agricultura ya están ocupadas por las fábricas, campo de fútbol nuevo, viviendas o pinares.

• Hay poco acceso a la tierra para cultivarla al ser de propiedad privada.

• Por otra parte hay un claro interés por la recuperación de la actividad agrícola y ganadera, como medio para fomentar la economía local.

d. Recursos naturales del municipio. Energía renovable

• El municipio podría tener recursos propios que no se aprovechan, como el agua, la biomasa, sol…. Respecto a la biomasa se recogen multitud de propuestas para una mejor gestión de las explotaciones forestales.



atala/sección


62

Cuestiones urbanísticas y de infraestructuras. Cohesión Social

a. Conflicto entre peatones y tráfico rodado.

• Hay muchos problemas derivados de este conflicto. El coche ocupa todo el pueblo, claro sobredimensionamiento del viario, no hay itinerarios seguros. En el taller de los niños dibujaban el centro de Zaldibar completamente gris de asfalto.

• El coche entra en espacios que no están concebidos para el, como la plaza Zaldua, lo ocupan todo y expulsan a las personas hacia otro lado.

• Necesidad de plantear itinerarios peatonales cómodos y seguros.

b. Decadencia del pequeño comercio

• Se ha cerrado mucho comercio local y se ve como un problema por la falta de vida y actividad. Lonjas cerradas.

• Perdida de la posibilidad de consumir localmente y caída de la economía local.

c. Espacio público de Referencia

• Falta de un espacio público de referencia con el que la ciudadanía se identifique. Hay mucha pertenencia al pueblo, pero no a su espacio físico. Al haber perdido la plaza Zaldua y la plaza San Martin el pueblo se ha quedado un poco huérfano.

• Necesidad de ajustar el centro actual, la calle Euskal Herria, a las nuevas necesidades, espacios peatonales, más aceras, redimensionar la calle entera. Autonomía energética.

• Necesidad de espacios verdes en el interior del pueblo, se perciben los jardines del sanatorio como una gran oportunidad, porque además están al lado del actual centro, que es la calle Euskal Herria.

d. Vivienda

• Necesidad de más opciones en materia de vivienda, alquiler, cooperativas,…

e. Barrios

• Perdidas de vida en los barrios. Mala conexión con el centro y entre ellos, infraestructuras como grandes barreras.



atala/sección


63

Cuestiones sociales y económicas. Desarrollo local y empleo.

a. Autonomía energética

• Posibilidad de aumentar la autonomía energética, mejorando la movilidad, el aislamiento de las casas o la producción de energía local.

• Hay recursos municipales aprovechables:

La masa forestal abandonada, BIOMASA,

El AGUA, posibilidad de microcentrales.

Placas solares. En las zonas industriales,

Viento. Zona de Goierri es muy ventosa, posibilidad de instalar microturbinas.

b. Economía local

• Posibilidad de coordinar distintos sectores para generar una economía basada en los recursos locales.

• Sector primario, fomento de la actividad agrícola y ganadera para generar empleo local y consumo local.

• Gestión forestal desde el municipio que revierta en la riqueza y el trabajo del municipio. Transición hacia un bosque autóctono.

• Turismo. Impulsar un turismo asociado a los recursos locales:

psiquiátrico+aguas sulfurosas+casco antiguo+pelota

c. Potencial Humano

• Posibilidad de recuperación del AUZOLAN para trabajos interesantes para la comunidad.

En Zaldibar ya funciona.

parte-hartzean garatutako tresnak parte-hartze … · 3.5.1.2. elkarrizketaren eskema...

Documents