palog

Proba de avaliación da linguaxe oral en galego

Autora: Eva Formoso Fernández

Autor pictogramas: Sergio Palao Procedencia: ARASAAC (http://catedu.es/arasaac/) Licencia: CC (BY-NC-SA)

PPAALLOOGG

PROBA DE AVALIACIÓN DA LINGUAXE

ORAL EN GALEGO




INDICE- GUIA

PALOG

Proba de avaliación da linguaxe oral en galego, 2008-2009

Autor/es/as Seminario Permanente: Taller de elaboración de material didáctico de

educación especial en galego. Coordinadora: Eva Formoso Fernández.

Administración Individual

Global

ou Específico:

Global.

Área: Linguaxe oral

Duración De 30 minutos para adiante.

Aplicación A partir de 5 anos.

Significación Consiste nun exame Logopédico de Articulación e é unha proba de

execución verbal que pretende evaliar o grado de dominio dos diversos

fonemas do galego.

Por iso se propon explorar: A linguaxe espontánea con conversacións co

suxeito sobre temas do seu interese.

A linguaxe reproductiva ou repetida a través de repeticións.

A linguaxe inducida ou dirixida a través das imaxes propostas neste exame.

Con esta exploración é posible detetar posibles problemas ou retrasos tanto

no dominio da correcta pronunciación do neno/a como no seu grado de

desenvolvemento fonolóxico.

Composición Materiais: Cuadernillo de rexistro, avaliación: dirixida, repetida e

espontánea, láminas cas imaxes, unha pequena explicación e información

das distintas dificultades que podemos atopar na linguaxe oral, orientación

os pais cando se presenta unha alteración deste tipo, oca con praxias para

traballar as dislalias, modelo/tipo de informe para recollida de información

do alumno/a.

Características: É de fácil aplicación e manexo




XUSTIFICACIÓN

Trátase dun documento no que expomos un avaliación e tratamento logopédico cos

alumnos/as da nosa comunidade autónoma ,Galicia; procurando levar a cabo unha

aplicación desta proba, rexistro ou cuestionario, pola inexistencia da mesma.

Estas razóns leváronnos á confección dun modelo de rexistro onde teña cabida

información referente ao alumno e onde quede expresado que dificultade ten a

persoa que avaliamos sempre tendo en conta o noso ámbito lingüístico, neste caso o

galego.

Outras das razóns que nos leváron a iso foron as seguintes:

* O feito de que algúns alumnos, por situacións de desprazamento temporero ou

traslados de localidade, que pertencían á zona de actuación dun de nós pasaron a

outro centro no que nos achabamos outro compañeiro.

Motivo que nos levaba a pedirnos informes e datos, polo que moitas probas non as

tiña un ou os resultados que resultaban dunha proba podían non verse

contemplados noutra que tiñamos máis en común o seu uso.

Chegando á conclusión da necesidade dun cartafol ou dossier de información

logopédica de cada alumno/a, onde quedasen rexistrados todas as súas dificultades

e contemplásense os diagnósticos, tratamentos efectuados, probas aplicadas e liña

basee que dito alumno/a presentaba. Con devandito rexistro pretendemos que

os/as profesionais que levan a cabo tratamentos logopédicos dispoñan dun "modelo

de rexistro" que sexa operativo á hora de levar a cabo a súa actuación no noso

contexto, xa que moitos dos nenos e nenas falan galego e cando ven unha imaxe

estes pronuncian a palabra en galego, co cal si nos estamos avaliando cunha proba

en castelán a súa linguaxe oral dirixida ou repetida, esto pode dar lugar a

confusións, e xa non seria unha valoración ou avaliación eficaz.




Para realizar a avaliación centrarémonos nos seguintes aspectos:

- Análise das bases funcionais da articulación: Motricidade e ton bucofacial,

respiración e sopro, discriminación auditiva e ritmo ( este último moi importante

para Pilar Pascual)

- Valoración da articulación: para isto empregaremos esta proba: PALOG, todo

isto ó mesmo tempo que se deixa constancia dun rexistro da articulación inicial e

da proba realizada nunha gravación.

- Avaliación da linguaxe, baseándonos en:

- Linguaxe dirixido, a través de tactos (con apoio visual, láminas, fotos,

debuxos…) e intraverbais ( preguntas provocadas, que nunha frase falte un

elemento ou palabra e que o neno a complete).

- A través tamén da Linguaxe repetida: repetición de pares de palabras,

retahílas, cancionciñas aprendidas.

- E a Linguaxe espontánea: a través de conversacións lúdicas co neno, de

xogar con el, e de faladoiros e talleres de fala cos demais compañeiros/as.

Onde de forma implícita están contrastados aspectos como as dimensións da

linguaxe: forma, contido e uso.




DATOS PERSOAIS

Nome do alumno/a:

Apelidos:

Fecha de nacemento:

Etapa educativa, ciclo e nivel:

Centro educativo:

Fecha de realización da proba.

Mestre/a de Audición e Linguaxe:

VALORACIÓN

Diagnóstico/Alteración//Dificultades atopadas na fala ou

linguaxe:

(este punto indicarase ao rematar de realizar á proba)

TIPO DE ERRO:

☺ SUSTITUCIÓN ☺ OMISIÓN ☺INVERSIÓN ☺DISTORSIÓN ☺INSERCIÓN




OUTROS DATOS DE INTERESE:

- DISCRIMINACIÓN AUDITIVA:

- PRAXIAS BUCOFACIAIS:

- LESIÓNS NOS ÓRGANOS BUCOFONATORIOS:

- SOPRO:

- RESPIRACIÓN:

- SEMÁNTICA (vocabulario,comprensión...):

- OUTROS:




AVALIACIÓN DA LINGUAXE DIRIXIDA Presentanselle os debuxos e o neno/a vai dicindo o que ve, o mesmo tempo o/a examinador vai observando se pronuncia ou emite as palabras ben, e os erros que comente, tendo o rexistro diante e indo sinalando isto, xa que os debuxos están ordeados de forma sistemática para avaliar os diferentes fonemas e as súas respectivas posicións.




REXISTRO DO/A EXAMINADOR

POSICIÓN

VOGAIS PALABRAS INICIAL MEDIA FINAL

a

ABANINICO ACUARIO AUGA

e

ELEFANTE XINETE

i

ILLA QUEIXO KIWI

o

OLA LEOPARDO RADIO

u

UVAS XAULA




FONEMA PALABRAS POSICIÓNS

INICIAL MEDIA FINAL-

INVERSA

B I L A B I A I S

/m/

MESTRA LIMÓN RELAMPO

/p/

POLICIA ROUPA STOP

/b/

BANCO BARBA SUBMARINO

VASO UVAS

D E

N T A

I S

/d/

DADO DEDO

/t/

TESOIRA TETEIRA ROBOT

I N T E

R D E N

T A I

S

//

ZAPATOS LANZAR XIZ

CEPILLO LAPICEIRO

de dentes

LABIO- D E

N T A I

S

/f/

FARO CAFÉ

/s/

SOMBREIRO MESA LAPIS

CESTA




A L V E O L A R E S

/l/

LEITE ESTRELA SOL

ALBANEL

/n/

NEVE MONO MONTAÑA

MAN

/r/

IMPRESORA CULLER

MAR

ÁRBORE

_ /r/

RIO RAQUETA CARRO

P A L A T A I S

^

/c/

CHALECO CHINCHETA

CHOCOLATE

/ l /

(ll)

BILLETE GALLETAS

P A L A T A L

/n/

ÑANDU EÑE (letra)




V E L A R E S

/k/

CARTA MÉDICO DIRECTOR

COLA-CAO BIKINI

QUEIMAR

/g/

GAITA TARTARUGA

/x/

JOTA (letra)

XEONLLO BANDEXA EXPLOSIÓN




SINFÓNS “R”

POSICIÓNS

GRUPO CONSOÁNTICO PALABRAS

INICIAL FINAL

/br/

BRUXA LIBRO

/cr/

CREMALLEIRA MICRÓFONO

/dr/

DRAGÓN CADRO

/fr/

FROITEIRO COFRE

/tr/

TREN CATRO

/pr/

PRINCESA ESPREMEDOR

/gr/

GRANXA REGRA




SINFÓNS “L”

POSICIÓNS

GRUPO

CONSOÁNTICO PALABRAS

INICIAL MEDIA

/bl/

BLUSA CABLE

/cl/

CLIMA RECICLAR

/fl/

FLOR INFLADOR

/gl/

GLOBO IGLÙ

/pl/

PLATANO SOPLA




LINGUAXE DIRIXIDA




LINGUAXE DIRIXIDO




LINGUAXE DIRIXIDA




SINFÓNS

BR




CR




DR




FR




TR




PR




GR




BL




CL




FL




GL




PL




Imaxes recollidas da web de Sergio Palao: ARHSAAC.(Fotos e pictogramas),........ non deixes de visitala!! .

AVALIACIÓN DA LINGUAXE REPETIDA Con estas actividades o neno/a terá que repetir o que di o avaliador (mestre/a de audición e linguaxe), onde tamén observaremos e perciberemos a súa discriminación auditiva. Tendo en conta o aspecto lúdico, como é o ritmo, e así emitiranse cancionciñas xa que algo que repetimos de forma mecánica sin ser conscientes.




RETAHÍLAS

As retahílas son expresións infantís que se repiten nos xogos e nas relacións cotiás

dos nenos. Pertencen á tradición oral popular, polo que hai moitas diferenzas

dunhas rexións a outras. Hainas de moitos tipos: para sortear xogos, para curar

unha ferida, para contestar a un neno que insulta ou que non invita ou que che As

retahílas máis repetidas son as que se empregan para sortear xogos, os nenos

colócanse formando un corro e todos os nenos ou só un entoa unha cantilena

mentres vai sinalando por orde a todos os nenos participantes. O último neno

sinalado é, segundo o convido previamente, o que se libra ou o que queda. Aquí tes

algunhas retahílas. Por favor, escríbenos se coñeces outras.

No Arca de Noé

caben todos, caben todos.

No Arca de Noé

caben todos, menos vostede.

Nun prato de ensalada

comen todos á vez.

Á volta da miña casa,

Atopeime con Pinocho,

E díxome que contase

ata oito.

Pin, un, pin, dous,

pin, tres, pin, catro,

pin, cinco, pin, seis,

pin, sete, pin, oito...

Xogaremos ás cartas:

Sota, cabalo e rei

Todos contan ata tres

na casa de Andrés

un, dúas e tres.

Todos contan ata catro

na casa de Renato

un, dúas, tres e catro.

Todos contan ata cinco

na casa de Francisco

un, dúas, tres, catro e cinco.

Todos contan ata seis

na casa de Rubén

un, dúas, tres, catro, cinco e

seis

Nun café se rifa un peixe,

ao que lle toque o número

tres, un, dous e tres.

Nun café se rifa un gato,

ao que lle toque o número

catro,

un, dous, tres e catro.

Teño un galo na cociña,

que me di a mentira.

Teño un galo no curral,

que me di a verdade.

Pinto, pinto, gorgorito

vende as fabas

a trinta e cinco.

- En que lugar?

- En Portugal

- En que calleja?

- Na Moraleja.

Sáeche ti pola porta vella.




RETAHÍLAS PARA SALTAR A CORDA

CANCIONCIÑAS

Estaba o señor Don Gato

sentadiño no seu tellado

marramiau, miau, miau, miau,

sentadiño no seu tellado.

Por ir ver á súa noiva

caeuse o tellado abaixo


caeuse o tellado abaixo.

rompeu sete costelas,

o espinazo e o rabo


o espinazo e o rabo. Xa o levan a enterrar

pola rúa do peixe


pola rúa do peixe.

E ao cheiro das sardiñas

o gato resucitou


o gato resucitou.

Por iso di a xente

sete vidas ten un gato


sete vidas ten un gato.

As CARTAS

Un, dúas e tres

pluma, tinteiro e papel

para escribir unha carta

ao meu querido Miguel,

na carta dicíalle

que vivo na rúa Uría

número sesenta e tres.

MANZANITA DE PERÚ

Manzanita do Perú

cantos anos tes ti

aínda non o sei

pero pronto o saberei

un, dous, tres, catro...

(séguese contando ata que o neno ou nena

que está saltando perda




A Nicolasa

(Canción para saltar á corda.

Cantada a melodía, logo recitábase con gran rapidez

e, se o xogo seguía, empezábase de novo)

A Nicolasa xa non casa

con aquel mozo que vai á súa casa;

a súa nai chora e ela suspira,

o seu pai di "viva a voda".

Ai, Manuel, Manuel,

dime onde vas,

"A servir ao rei,

á súa maxestade".

As zandarias

(Panxoliña que se cantaba na Noite de Reyes

A última estrofa, máis moderna, figura nun texto de 1945.

A armonización é tamén desa data.)

De Oriente saen tres reis

por unha estrela guiados;

van para Xerusalén

e a voces van preguntando:

Onde está o recentemente nado,

Rei de todo o criado?

Que unha estrela que vimos

significóunolo.¡Gloria a Deus óese no ceo

e apenas se oe a voz

un anxo parte veloz

e cara a Belén tende o voo.

Ao neno recentemente nacido

todos tráenlle un don;

eu son pobre, nada teño;

tráiolle o meu corazón.

Zagalejos dos vales

o gando recollede;

e vide cara ao cortello

as zampoñas a tañer.

A unha Virxe moi fermosa

co seu neno falar veredes,

que lle serven as estrelas

e os anxos tamén.A rondalla desta noite

vén a paso moi lixeiro

a felicitar as Pascuas

ao alcalde deste pobo.




Non vimos pedirche

nin tampouco a dar diñeiros;

pero se dás unha copa,

moito o agradeceremos.

A Tarara

A Tarara si, a Tarara non,

Tararita miña, do meu corazón.

Ten a Tarara que non ten o noivo,

debaixo a cama ten a San Antonio.



Ten a Tarara uns pantalóns

que de arriba a abaixo todo son botóns.



Mambrú foise á guerra

Mambrú foise á guerra,

¡que dor, que dor, que pena!

Mambrú foise á guerra

non se cando virá,

non se cando virá.

Se virá para as Pascuas,


se virá para as Pascuas

ou pola Trindade

ou pola Trindade.

As Pascuas xa se pasan,


as Pascuas xa se pasan

tamén a Trindade;

do re o meu, do re fa;

tamén a Trindade.




Que feixes aí, polo vello...?

(Para xogar ao corro)

Que feixes aí, polo vello,

que non che casas

que che estás engurrando

como as pasas.

Que resaladita

que dáme a man.

Doucha con firmeza

lechuguina do meu amor

para ver a verbena

solita e tan ben.

Que salga a dama, dama,

vestida de mariñeiro

que aínda que non ten pesetas

ten carita de ceo. Arriba pomba miña

lucero do meu querer

os polos na cazuela

son poucos e saben ben.

Bótaselle un pouquiño de allo

e un chisco loureiro,

sérvense na mesa

para podelos comer.

Nin son para ti, a miña vida,

nin son para ti, a miña ben,

que son para Basilisa

que os sabe compor.

Ese corpo, este talle

e este pulido meneo,

este corpo tan gracioso

que vale tanto diñeiro.

¡Que chova, que chova...! ADIVIÑANZA

Que chova, que chova, Aínda que ten dentes,

a Virxe da Cova e casa garda,

os pajaritos cantan, non morde, nin ladra.

as nubes levántanse.

Que lle dean, que lle dean

co rabo a tixola.

A tixola era de chumbo,

os pajaritos de lombo,

ti mos guisas

e eu cómomos.




DISCRIMINACIÓN AUDITIVA

Oposto 1ª Parella 2ª Parella Observacións

P/b Peso-bico Pata-bata

P/f Piñeiro - fino Ponte - fonte

P/t Pinta - tinta Mapa-mata

P/k Peso - queixo Pulpa-culpa

P/m Capa-cama Pa-mala

B/f Viño-fino Vaca-foca

B/g Bruta - gruta Bota-pinga

B/d Vo - dor Parva – parda

B/m Bar - mar Voa - moa

D/t Soldado- soltado Soldar – soltar

D/z Lado - lazo Caldo - calzo

D/g Día - guía Lado - lago

T/k Torre - corre Tanto - canto

T/z Terra - pecha Enterrar - encerrar

K/g Casa - gasa Quita - guita

K/j Roca - vermella Cota - xota

G/j Pinga - xota Liga - lija

Ch/p Chapa - papa Chinés - piñeiro

Ch/t Refacho - rata Pico - pinto




Ch/k Choto - coto Chepa - caiba

F/z Forro - raposo Bufón - fuzón

F/ s Festa - sesta Fofo - eslamiado

F/j Faca - jaca Lume - xogo

Z/s Cocer - coser Cocido - cosido

Z/j Mozo - mollo Liza - lija

S/x Casa - caixa Oso - ollo

S/t Oso - oito Peso - peito

I/ch Maio - macho Raia - refacho

L-X /ñ Calada - cañada Cuxo - cuño

Nasais

M/n Movo - novo Como - cono

M/ñ Dama - dana Amo - ano

N/ñ Pena Mono - moño

Ñ/n Piñon - opinión

Líquidas

Ll/l Malla - mala

Ll/r Molla - moura Pilla - pira

L/rr Calo - carro Choiva - loura

OBSERVACIÓNS:………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………….




REPETICIÓN DE PALABRAS, emite o avaliador e logo repite a quen se avalía.

Fonemas que emite:

Vocabulario nomes Pronuncia

como Tratamento Observaciones

Animais

Comida

Colexio

Transporte

Obxectos

Natureza

Casa

Persoas

Roupa

Accións

Esquema

Corporal




LISTA MULTISILÁBICA

Pistoleiro Lavadora

Desaparafusador Zapatillas

Camiseta Sacapuntas

Semáforo Escaleira

Paxarela Marmelada

Teléfono Perruqueiro

Hipopótamo Caperucita

Gasolineira Mapoula

Bolboreta Furgoneta

Camareiro Estrada

Cheminea Locomotora

Panadeiro Termómetro

Periódico Medicamentos

Caravana Ambulancia

Caramelo Escopeta

Barrendero Crocodilo

Papeleira Palomitas

Aeroporto Bicicleta

Aniversario Helicoptero

Espertador Frigorífico

ITEMS Nº ERROS

Palabras ben

emitidas

Palabras mal

emitidas




AVALIACIÓN DA LINGUAXE ESPONTÁNEA Esta avaliación consiste en como o neno/a fala e desenvolve a súa linguaxe en diferentes contextos. Para iso materemos conversacións, falaremos..... Unha das grandes dificultades que teñen este tipo de alteracións e que pose emitir os diferentes fonemas ben de forma aisla e individual, pero no momento de integralos a palabras, frases e a súa linguaxe espontánea atopanse varios problemas. Este é un dos aspectos máis complicados de intervir pero un dos mais importantes, por iso é de gran relevancia atopar este tipo de dificultades e idades temperás .(Presento aqui algunhas actividades de uso para esta avaliación)




1- Recorda e falamos sobre:

-O nadal pasado.

- A derradeira película que viras ou a que

máis che gustara.

-¿Que opinas da seguinte noticia?

Neno perdido no mercado de abastos de Santiato de

Composte

Onte día 26 de maio , Manoliño Piñeiro de 12 anos de idade,

perdeuse no mercado de abastos, cando iba ca súa nai de compras, cando

iba ca súa nai de compras. O neno é moreno, mide 1,30 e leva posto un

pantalón vaquero con un xersei vermello de lá . Rógase quen teña algún

dato que poda axudar a atopalo se dirixa a Nº 3 da rúa Xeral Pardiñas.




- Describe e comenta estes debuxos.




- Que che suxire esta imaxe? , comentámola.

OBSERVACIÓNS:.....

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................




.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

ANEXO I

CONCEPTOS BÁSICOS

DISLALIA

É un trastorno na articulación dos fonemas. Trátase dunha incapacidade para pronunciar correctamente certos fonemas ou grupos de fonemas. A linguaxe dun neno dislálico moi afectado pode resultar inteligible. TIPOS: 1 Dislalia evolutiva

2 Dislalia funcional

3 Dislalia audiógena

4 Dislalias orgánicas: disartrias ou disglosias

Dislalia evolutiva

É a que ten lugar na fase de desenvolvemento da linguaxe infantil, na que o neno

non é capaz de repetir por imitación as palabras que escoita e faio de forma

incorrecta desde o punto de vista fonético.

Non precisa un tratamento directo, pois forma parte dun proceso normal, aínda

que é necesario manter co neno un comportamento lingüístico adecuado que axude

á maduración para evitar posteriores problemas. En ocasións estes nenos

resúltalles máis difícil lograr unha pronuncia correcta debido á diversidade de

idiomas que poden atopar nunha familia ou no lugar onde vive.

Dislalia funcional

Segundo Pilar Pascual García é un defecto no desenvolvemento da articulación da

linguaxe por unha función anómala dos órganos periféricos. Pode darse en

calquera fonema, pero o máis frecuente é a substitución, omisión ou deformación

de r, k, l, s, z, ou ch.

Segundo Jorge Perelló trátase da articulación producida por un mal

funcionamento dos órganos periféricos do fala, sen que haxa lesión ou




malformación dos mesmos. O neno que a padece non usa correctamente

devanditos órganos á hora de articular un fonema a pesar de non existir ningunha

causa de tipo orgánico. É a máis frecuente.

Xa que logo, o neno nalgúns casos sabe que articula mal e quixese corrixirse, por

iso trata de imitar, con todo os seus órganos non obedecen e non atopan o

movemento desexado.

Tipos de erros na dislalia funcional:

Substitución: un son é substituído por outro. Pódese dar a principio, no medio

ou ao final dunha palabra. Exemplo: cedo por cero.

Omisión: se omite o fonema que non se sabe dicir. Exemplo: Amora por Zamora.

Inserción: se a persoa dislálica non sabe pronunciar un grupo consonántico

introduce unha vogal enmedio. Exemplo: calavo por cravo.

Distorsión: trátase dun fallo na articulación dun son. O son pronúnciase de

forma aproximada á correcta pero sen chegar a selo.

Dislalia audiógena

É a alteración na pronuncia producida por unha audición defectuosa. A hipoacusia

en menor ou maior grao impide a adquisición da linguaxe, dificulta a aprendizaxe

de conceptos escolares, trastorna a afectividad e altera o comportamento social. As

alteracións dependen da gravidade da perda auditiva que teña o neno.

Factores: Psicolóxicos, ambientais, hereditarios.

Dislalias orgánicas

Disartrias ou Disglosias

Aínda que teñen como efecto un fallo na pronuncia de certos fonemas existe unha

controversia entre os expertos sobre se debemos incluír a disartria e especialmente

a disglosia dentro das dislalias, posto que algúns autores prefiren devandito

sustantivo só para aqueles trastornos nos que non hai malformación dos órganos

fonoarticulartorios. As dislalias orgánicas, xa sexan disartrias son trastornos

ocasionados por alteracións orgánicas de diferente tipo:

Disartria: trastorno cuxo orixe está no sistema nervioso. Xa que logo danse

desde o nacemento ou como consecuencia dunha lesión cerebral. Xeralmente son

graves e a súa rehabilitación está en relación coa severidade.

DISGLOSIA trastorno que afecta aos órganos do fala. Clasifícanse en

función da zona afectada: labiales, linguales, dentais...




ANEXO II

EXERCICIOS FACIAIS

Practicar estímulos táctiles sobre os músculos que deben contraerse en forma de

masaxe suave ou percusión rítmica.

1. Quen dos dous é o máis feo?: consiste en facer todo tipo de movementos

faciais: pechar os ollos, pechar a boca, sacar a lingua.

2. Xogar a ser monstros: ensinar os dentes cara a adiante ou cara atrás.

3. Facer caretas de cartón con diferentes expresións faciais. Ao contar os

contos teremos que dramatizar moito.

4. Pintar diferentes tipos de caras: con bigote, un ollo aberto e o outro

pechado, etc.

5. O xogo Quen é quen: Xa que posúe imaxes de personaxes con diferentes

expresións faciais.

EXERCICIOS LINGUAIS

Sacar e meter a lingua, mantendo a boca aberta.

Sacar e meter a lingua rapidamente.

Sacar, meter a lingua e pechar a boca sucesivamente.

Sacar a lingua en forma de punta para abaixo.

Sacar a lingua en forma de punta sen tocar os beizos.

Diante do espello pór a lingua plana cara a fóra e tamén en punta.

Pechar a boca e controlar a lingua dentro dela.

ALGÚNS EXERCICIOS BUCOFACIAIS, DE RESPIRACIÓN

E DE SOPRO

PARA INTERVIR NÓS COMO ESPECIALISTAS.




Mover a lingua de dereita a esquerda, tocando as comisuras.

Pódense untar as comisuras con mel, azucre, nocilla, etc, para poder

conseguir a mobilización lingual lateral.

Mover a lingua arriba e abaixo, mantendo a boca aberta.

Mover a lingua arriba e abaixo tocando a parte interior dos dentes

de arriba e dos de abaixo alternativamente, coa boca aberta.

EXERCICIOS BUCOFACIAIS, DE RESPIRACIÓN E DE SOPRO.

Tocar coa punta da lingua os dentes superiores e os inferiores

alternativamente. Coa punta da lingua empuxar alternativamente as dúas

fazulas.

Pasear a punta da lingua ao redor dos beizos nun movemento rotatorio.

Lamer o beizo superior e o inferior.

Morder alternativamente a lingua dobrada cara arriba e cara abaixo.

Coa boca aberta, sacar a lingua fóra da boca e mantela uns momentos sen

ningún movemento.

Desprazar a lingua cara á dereita e a esquerda, dentro da boca con ela pechada

e fóra con ela aberta.

Coa punta da lingua coa boca aberta tocar distintos puntos do padal e facer

cóxegas.

Introducir a lingua entre o beizo superior e a encía, entre o inferior e a encía.

Coa boca aberta ou entreabierta.

Chasquear a lingua. Dar golpecitos suaves coa lingua detrás dos dentes de

arriba, tocando os alvéolos e facendo uns pequenos ruiditos.

Facer vibrar a lingua (petorreo).

Imitar o que fai un can para beber auga.

Tocar o padal duro e brando coa lingua.

Pór un pouco de nocilla nos contornos dos beizos e o neno intuitivamente

sacará a lingua. Pódese utilizar no verán xeados, polos.

Imaxinar que temos un caramelo dentro da boca e pór a lingua coma se fose o

caramelo. Tamén como as agullas do reloxo e ao revés.

Sacar e morder a punta da lingua.

Sacar a punta da lingua e soprar.

Intentar tocarse a punta do nariz coa lingua.

Intentar tocarse o queixo coa punta do nariz.

Facer vibrar a lingua contra o padal.

Limparse os dentes superiores e inferiores coa lingua.

Limparse os dentes coa lingua en forma de círculo.

Pasarse un caramelo dun lado a outro da boca.

Suxeitar coa punta da lingua unha gominola, unha galleta, etc.

Lamer coa punta da lingua unha piruleta plana.

Daránselle trocitos de alimentos sólidos, por exemplo un trocito de plátano, de

galleta, etc, que se colocarán: entre os dentes e o beizo superior, entre os dentes




e o beizo inferior, debaixo da lingua, entre dentes e lingua, ao carón e a outro

da boca, primeiro na parte superior da boca.

Enrolar a lingua cara atrás intentando tocar a úvula.

Dobrar a lingua cara atrás e mordela.

Dobrar a lingua cara atrás tocando os incisivos superiores e sacala

rapidamente ao exterior.

Dobrar a lingua cara atrás tocando os incisivos superiores e sacala

rapidamente ao exterior e soprando.

Facer un canelón. Pór os beizos en forma de ou e sacar a lingua facendo forza

na punta.

Facer o cangrexo. Pasear a lingua polo padal desde os alvéolos ata o padal

tenro. Serrar un tronco. Facer vibrar a lingua detrás dos alvéolos (facer érrea).

Exercicios para a parte posterior da lingua:

Facer gárgaras con ou sen auga, beber auga dun vaso, beber cun porrón de

auga. Todos estes exercicios son preparatorios para facer despois as guturales.

Exercicios de ruídos onomatopéicos : A imitación dun cabalo ( /lalolalolalo/ ).

Imitar o galope dos cabalos, buscando diferentes sonoridades variando a abertura

da boca e a posición dos beizos.

Chamar a un gato ( /bisbisbis/ ).

Imitar o ruído dunha motor ( /brumbrum/ ).

Xogar a pantasmas ¡uuuh!, recomendado para os nenos máis pequenos.

Imitar sons onomatopéicos: un reloxo, unha trompeta, etc.

EXERCICIOS LABIAIS

Cos beizos xuntos, colocalos en posición de bico e de sorriso.

Chamar a un can.

Sorrir sen ensinar os dentes.

Facer morritos. Facer morritos cara á dereita e cara á esquerda. Logo de

forma alternada.

Ensinando os dentes, levar os beizos adiante e atrás.

Chupar o beizo inferior co superior e viceversa.

Morder ambos os beizos simultaneamente.

Mover o beizo superior e o inferior por separado.

Esconder un dos beizos co outro.

Esconder os dous beizos cara a dentro.

Asubiar.

Facer a posición das vogais sen son (/a/, /ou/, /ou/).

Facer ruído de motor cos beizos. Facer o coello. Facer o peixe. Facer o avión

EXERCICIOS DE FAZULAS E MANDÍBULA

Inflar e desinflar as fazulas con aire.

Inflar alternativamente unha e outra fazula con aire.




Aspirar ambas as fazulas.

Abrir e pechar a boca a diferentes velocidades.

Mover a mandíbula inferior dun lado a outro.

Articular forte e exageradamente PA-TA-CA-DÁ.

Imitar moita xente falando á vez: BLA-BLA-BLA.

Articular exageradamente pero sen son.

Masticar chicle.

EXERCICIOS DE RESPIRACIÓN E DE SOPRO.

- Utilizar globos, pódense utilizar primeiro con axuda das mans.

Para que sexa consciente de que se pode respirar polos dous orificios do nariz,

pódese utilizar un espello pequeno, colocado debaixo do nariz e poderá ver se o

aire sae só por unha banda ou por dous.

- Coller dúas caixas de cerillos grandes, baleiralas e xuntar as dúas partes.

Podemos colocar nas dúas partes bolitas de papel e faremos soprar ao neno polo

nariz e pola boca, e deste xeito saberá se respira ben.

- Inspirar polo nariz a diferentes velocidades e expirar pola boca a diferentes

velocidades tamén.

- Imaxinar que a barriga é un globo que se infla e desinfla.

- Soprar e aspirar pola boca, facendo sobresaír o beizo inferior que sopre cara

arriba, de forma que levante o pelo do flequillo.

- Pegarlle na fronte, mediante papel adhesivo, unha tira que lle chegue á altura da

boca, pedíndolle que a levante mediante o sopro e mantéñaa así uns segundos.

Exercicios con materiais:

- Facer pompas de xabón.

- Xogar con obxectos de festa adecuados para o sopro, como molinos, matasogras,

trompetas, chifres, etc alternando o sopro forte e frouxo.

- Inflar un globo.

- Soprar unha pluma. Colocar a pluma encima da fronte e soprar. Colocala no

queixo e soprar.

- Soprar pelotas de ping-pong ou canicas pequenas e cunha pequena portería de

fútbol que o neno intente marcar un gol.

- Imitar o vento dun día de tempestade, o lobo que dun sopro fai voar a casa de

palla, o sopro cando temos calor, ou logo dunha carreira.

EXERCICIOS DO VEO DO PADAL

Soprar (xa que dará forza ao padal brando).

É bo gravarlles a voz, xa que se van mellorando óense e isto animaralles.

Facer gárgaras, xa que fai estirar o veo do padal.

Pronunciar a vogal i sostida (iiiiiiiii); tamén podemos ter unha listaxe de palabras

coa vogal i, e o neno tenas que repetir (mimi, nin).

Facer bostezos.

Chupar cunha palliña.




ANEXO III

PAUTAS E ORIENTACIÓNS QUE

DEBEN SEGUIR OS PAIS:

Ás veces aos erros ou defectos do fala da nena crese que van corrixirse por si sos.

Isto non deixa de ser certo, xa que maiormente adoitan desaparecer sen máis

cando o neno/a adquire a capacidade de realizar percepcións auditivo motrices

máis precisas, mellorando espontaneamente. Isto débese a que todo neno atravesa

durante a evolución da linguaxe por unha fase de dislalia que é de natureza

fisiológica.

Neste proceso os pais poden axudar da mesma forma como o fan con outros

aspectos da formación do seu fillo, pois psicoloxicamente o neno considera aos seus

pais como fontes de amor, aprobación e seguridade, polo que o apoio dos pais é

importante no proceso de tratamento do neno.

Nesta tarefa correctiva é importante a voz e a boa vocalización dos fonemas e

palabras por parte dos pais. Estes deben tratar de ser bos modelos de expresión

verbal para a corrección do fala da nena.

Para esta corrección é preciso que o neno/a identifique e tome conciencia do erro

na súa linguaxe. Pero, para isto, require oír, discriminar e ver o que ocorre cando

emite certos sons; precisa coñecer a mecánica da produción (cando iso é posible);

ter a sensación dos órganos en actividade; tocalos en certas ocasións; ver en si

mesmos, nos seus pais ou no mestre que busca a corrección e expresión adecuada

do neno. Así, canto maior número de sentidos da nena entren en xogo, mellor será

a fixación e mellores e máis estables os resultados correctivos.

INFORMACIÓN PAUTAS A Seguir OS PAIS (TANTO NO AMBIENTE

FAMILIAR COMO NO CONTEXTO SOCIAL)

Os pais terán en conta a seguintes orientacións de forma xeral:

- Deberá dedicar un tempo diario para estar co neno e falar con el.

- Esixir, mediante o xogo, respostas verbais claras, evitando as respostas

monosilábicas.

- Non ser excesivamente correctores e esixentes, poden provocar inhibición verbal

no neno.

- Non responder por el e deixar que se exprese libremente.




- Elaborar adecuadamente as preguntas, para obter as respostas pertinentes.

- Lerlle contos.

Ensinarlle a identificar situacións e establecer relacións entre diferentes feitos

percibidos.

De forma máis concreta:

- Ofrecer un tempo de latencia para darlle o tempo necesario para que conteste ás

nosas preguntas.

- Demostrar que lle escoitamos mirándolle cara a cara sempre que intente

comunicarnos algo.

- Non usar preguntas pechadas, é dicir, non usar preguntas nas que só teña que

contestarnos SI/NON porque deteñen a comunicación.

Exemplo: Non usar sempre preguntas como Queres pan?, usaremos preguntas

abertas, como Que queres? Queres pan, chocolate, ou galletas?

- Nunca, nunca facer comparacións cos demais.

- Non lle faremos repetir palabras, nin expresións aínda que non as expresou

completamente ben, senón que lle pronunciaremos o modelo correcto.

- Evitar a sobreprotección.

- Aumentar a súa autoestima.

- Sempre lle felicitaremos cando se esforce en pronunciar ben as palabras, cun

aplauso, un sorriso, un bico, un moi ben; aínda que só aproximouse ao modelo

correcto.

É dicir, se intenta dicir : “quero pouco” pero di “tiero poto”, non lle diremos NON,

asi NON, senon que lle corrixiremos dándolle un modelo correcto para que nolo

oia e así, aos poucos vaia integrando as estruturas correctas e poida ir usándoa el

só. Darlle o modelo correcto sería dicirlle: “ah, queres pouco!”.

- Intentar que os momentos de xogo, de conversación, cotiáns sexan o

Máis natural posible.

- Non utilizar unha linguaxe infantil ( exemplo: can- guau, guau), ademais os xestos

utilizados deben ir sempre acompañados da palabra correspondente,

Moitos dos exercicios se pode ser sempre diante dun espello, para ver a posición

correcta da lingua, beizos, dentes...

Se pode ser os exercicios como de respiración, sopro e praxias unha vez ao día

e os demais ir traballándoos de forma gradual e continuada. Algúns deles como os

do sopro (facer burbullas por unha pajita, soprar cando a comida este quente

pódense integrar na vida diaria).

GRAZAS A TODOS QUE

COLABORARON NESTE

PROXECTO.

palog

Documents