E no interior...editOriAl 2

preguNtAs dA veciñANzA 3

A cAmeliA e tOdO O que sigNiFicA pArA

Os NOsOs cONcellOs 4-5

O repArtO de AxudA eN cuNtis 6-7

cOlesterOl, O eterNO iNimigO 8

depOrte e OdONtOlOxíA 8

cAlep bebé. 9

embutidOs cOdesidO 9

grAcrimper ANAlizA A grAFOlOxíA de

cAstelAO 10-11

uN FuturO pArA A NOsA liNguA 12-13

ir AO ciNe A sANtiAgO Ou ir AO ciNe eN

A estrAdA 14-15

mesA pArA Os prOFesOres dO ies ANtóN

lOsAdA 16

prOxectO A estrAdA “bestAs” 17

FútbOl gAélicO eN A estrAdA 18-19

ráFAgA, c.F. e juAN herrerA 20

grupO musicAl “Os esquíOs” 21

librOs e cOciñA 22

pAsAtempOs 23

recuNchO de imAxes 24-27

Os ‘pequeNOs’ cumpreANOs 28-29

AxeNdA 30-31

ANO 1 - Nº 2 - Febreiro 2015 - gAcetA meNsuAl de A estrAdA e cuNtis (O último mércores de cada mes)

0,01 €

Alma Galega

( )2 FEBREIRO de 2015

AITANA MARTINO BREA.DIRECTORA DE OQUEHAI

Exa van tres. Tres por-que o verdadeiro co-

mezo foi o número cero.Porque cero existe, i é ungran número. Va que sí?Oquehai atopouse nasúa aínda breve singla-dura con recunchosmarabillosos, con pequenos paraísosruráis que amosan a fermosura da nosacontorna e fan evidente o pouco quecoñecemos, ás veces, a nosa propia ri-queza. Esas pinguiñas de arte paisaxísti-ca, de encanto galego, veñen a sumar unaliciente que ilusiona compartir. Oquehai bebe deses lugares extraordi-narios e nace da xente, enriquécesedesa xente emprendedora, esa que flo-rece coma as camelias. Esa que emana asabiduría da experiencia e do propio,esa da que se aprende e para a que nonchegarían as páxinas para amosar osseus coñecementos.Febreiro remata neste xornal cheíño decousas interesantes, porque no contidodas nosas páxinas procuraron un espa-zo unha reportaxe sobre as camelias, onacemento na vida de un par de depor-tes de nova práctica pero moi promete-dores, receitas novidosas e, de seguro,outras pequenas cousiñas para un mespequeno que, canto menos, de seguroarranquen algún sorriso. E sorrir é gratisasí que, ¡sorría, por favor!. Que vimos desaír do carnaval, das festas de cocidos

que quecen o corpo e a alma, de filloasá pedra e de bos momentos entre xen-te de ben. E desta volta, o mes curtiño,o pequerrecho, obsequiounos coa eco-

losión das festas dasemocións; da diver-sión do carnaval e aspaixóns dos namora-dos. Namorémonospois dos sorrisos, dosbos momentos, de todoaquelo que nos faga que-cer un pouquiño máis ocorpo e a alma.Fai ben pouco alguén dixo:

"Actitudes que desafían as leis da física:ser capaz de avanzar a contracorrentesimplemente deixánose levar". Son tan-tos e tantas veciños e veciñas que des-afían esas leis... coma camelias e mimo-sas, capaces de florecer con todo nasúa contra. Febreiro é unha ponte cara unha épocade cambio. Unha primaveira de días ca-da vez máis longos aos que o carnival eos namorados serven de festa de benvi-da. Cambios e máis cambios, ó longo detodo o ano. É ben sabido que, cantomenos, o cambio de tempo trae consi-go un cambio de ánimos e diso en Gali-cia sabemos moito. ¡Será por cambiosde tempo!Oquehai é un periódico plural da xente.Pertence á veciñanza e enriquece as sú-as páxinas cos eventos e a cultura local.Por iso sempre se deixa unha portiñaaberta aos intereses de quen teña algoque dicir ou aportar. 24 horas, 365 díasao ano, aquí se lle espera por teléfonoou correo electrónico, para o que quei-ra contar.

( ) 3FEBREIRO de 2015

non todo é cuestión de diñeiro. A basedebe situarse nunha cuestión de von-tade e de actitude máis que de cartos.O trato igualitario para todos os veci-ños e veciñas, á non discriminaciónás persoas debe ser a política trans-versal da acción do goberno, e estanon se paga con diñeiro nin figuranos orzamentos municipais. Sen em-bargo a ausencia desta praxe desvir-túa completamente a acción de cal-quera goberno democrático. Tratarpor igual a todas as persoas, non es-tablecer diferenzas entre amigos po-líticos e familiares fronte aos demais,favorecer a igualdade de oportunida-des a toda a cidadanía sen favoritis-mos á hora de acceder aos servizospúblicos, aos contratos do concello ouá execución de obras financiadas condiñeiro de todos os estradenses nonprecisa gastar un só euro, só precisaun alcalde e uns concelleiros que re-almente crean na igualdade entre aspersoas.

Desgraciadamente ao longo dos úl-timos 4 anos o goberno municipalpresidido por José López Campos vol-tou impoñer como máxima de gober-no o caciquismo e o amiguismo. É ne-cesario recuperar o respecto pola ci-dadanía e o trato igualitario a todos etodas as estradenses.

Hai que recuperar a igualdade deoportunidades entre cidadáns e entretodas as parroquias como eixo funda-mental do goberno local para que asparroquias do rural volvan ter accesopor igual ao mantemento necesarioen todas a súas infraestruturas, quereciban as inversións económicasprecisas en cada caso e non só aquelasnas que o PP ten caciques máis ami-

gos. Hai que garantir que todas aspersoas poden acceder en función dosseus dereitos aos servizos públicos,sen que sexa necesario enchufe; queas empresas opten en condicións deigualdade ás oportunidades laborais;que as asociacións poidan defender osseus proxectos baixo as mesmas con-dicións; que os traballadores e traba-lladoras municipais poidan desenvol-ver a súa labor de servizo ao cidadánsen coaccións e presións; en definitivaque o Concello da Estrada sexa ga-rante de que os avances sociais pro-duzan melloras na calidade de vidados seus cidadáns sen establecer dife-renzas.

Resposta da agrupaciónannOVa a estRada:

Hai diversas actividades que de-mandan de pouca ou nula dotaciónorzamentaria para a súa realizacióne posta en marcha e so precisan von-tade e ganas de mellorar a vida da ci-dadanía, xa que en xeral é máis efec-tivo ter unha boa planificación, saberpriorizar o gasto público e incluso serimaxinativo que dispor de grandesrecursos económicos. Algunhas des-tas actividades son desenvolvidas enmaior ou menor medida por todos osconcellos, coma poden ser as rutaspola natureza, deportes ou outras ac-tividades ao aire libre, e está ben queasí sexa. Pero hai outras que conside-ramos tanto o máis importantes, quenon gozan desa popularidade, comapor exemplo algo tan básico coma atransmisión de coñecemento; e aquíten cabida calquera tipo de coñece-mento, dende o preciso para formarparte dunha sociedade que pretende-mos sexa cada vez máis xusta, abertae igualitaria ata o necesario para en-tender e valorar calquera clásico lite-rario, pintura, composición musi-cal..., sen esquecer o que podentransmitirnos os nosos maiores acer-ca da súa experiencia vital, as condi-cións de vida nas que creceron..., pa-ra deste xeito poder apreciar e valo-rar mellor os cambios e as conquistassociais acadadas a través do tempo.

Todo isto poderíase desenrolar pormedio de talleres nos que dar charlassobre os temas amentados ou outrosque poidan xurdir nos que obviamenteo custe sería moi baixo, e incluso pode-ríase contar coa axuda de voluntarioscoma no caso dos nosos maiores, queestamos seguros que moitos deles es-tarían encantados de compartir as sú-as experiencias con aqueles dispostosa escoitalos. Deste xeito obteríase unbeneficio colateral, pois estes últimosterían a compañía precisa para pasaros días con ilusión e sentirse útiles, so-bre todo no caso dos maiores que vivensós e carecen dos recursos necesarios

para participar noutro tipo de activi-dades previo pago. Xa na Grecia clási-ca postulase que o coñecemento é unhavirtude que contribúe a obtención dafelicidade: o coñecemento dun mesmo,do mundo que nos rodea e da sociedadena que estamos inmersos. Reivindi-quemos esta máxima, sexamos máisfelices e ademais cun custe económicomoi baixo.

Resposta de cxG aGRuPacIónde a estRada:

Compromiso ten como prioridadespara a veciñanza estradense medi-das de implantación de baixo ou nulocuste para as arcas municipais. En-tre moitos dos aspectos que propoñe-mos citamos estas que nos parecen asmáis axeitadas pola súa doada postaen funcionamento.

- Rematar co caciquismo e o cliente-lismo político- Orzamentos participativos, solici-tando propostas e opinións veci-ñais- Elección democrática dos repre-sentantes dos vecinos en cada pa-rroquia e aldea.- Frear a especulación urbanística.A parte de estas catro medidas e

coa inmediatez que nos permita a no-sa entrada no Concello da Estradanas vindeiras eleccións, implantare-mos automáticamente un sistema in-formático que permita a todos e cadaun dos estradenses visualizar na pá-xina web do Concello, todos aquelescustes dos orzamentos de calqueraactuación ou obra que se realice pormoi pequena que sexa.

Compromiso ten como prioridadeparticipar no cambio político que seestá producindo na sociedade galegaen xeral e na sociedade estradense enparticular. E para iso, compromete-monos a ser os representantes datransparencia tal e como o vimos de-mostrando coa libre elección dos nososcandidatos por parte dos cidadáns.

Resposta de POdemOs aestRada:

Indudablemente, a acción máiseconómica para mellorar o Concello ea vida da cidadanía estradense é vo-

tar en maio para cambiar as cousas.O voto é gratuito e abrangue un grandereito d@s habitantes de A Estrada.

Poderíase promover diversos con-cursos de relatos, contos, poesías, de-buxos, esculturas, etc para os máispequenos nos que os comercios locáisaportasen premios simbólicos, ade-máis de fomentar os eventos deporti-vos non só a nivel municipal, senónautonómico.

Unha idea que simbolizaría o mu-tuo apoio e fomentaría a solidaridadesería aproveitar as zonas coma a car-balleira para celebrar pequenas fes-tas gastronómicas nas que se anime ácidadanía a participar levando pra-tos caseiros, aperitivos ou doces. Des-ta aportación común beneficiaríansetamén familias con dificultades ásque convidar e nenos e nenas que nonpoden permitirse este tipo de ágapes.Nestes encontros, poderíanse facerfestas temáticas, amenizar as xorna-das con pequenas actuacións de gru-pos ou persoas interesadas en com-partir as súas músicas cos e coas asis-tentes, ademáis de fomentar os xogosparticipativos e tradicionáis e as ac-tividades en familia ou en grupos.

Ademáis, consideramos que é via-ble promover unha feira de truequena que se intercambiasen obxetos aspersoas interesadas mediante cam-bio directo ou canxeando eses mes-mos obxetos nunha “Casa da MoedaEstradense” na que se obterían bonossimbólicos cos que mercar. Os obxe-tos canxeados pasarían a venta di-recta ou serían subastados ó final daxornada e os beneficios poderían des-tinarse a obras sociáis.

Outra iniciativa de baixo custe exa empregada noutros Concellos sonas hortas urbanas en espazos muni-cipáis. Este tipo de fomento de pe-quenas actividades agrícolas seríanunha boa aportación para axudar ácidadanía. Poderían adaptarse par-celas para empregarse pola cidada-nía, facendo un reparto equitativoda oferta en diferentes grupos: per-soas maiores de 65 anos, parados,persoas en situación de emerxenciasocial e cun restante de libre concu-rrencia.

Rúa Castelao, 9 - Baixo - A Estrada886 153 406carlinaestrada@outlook.eswww.carlin.es

AVENIDA FERNANDO CONDE,35. 36680 A ESTRADA. PONTEVEDRA. TELÉFONO 692 645 245

COORDINADORA: Aitana Martino Brea. FOTOGRAFÍA: Aitana Martino, Sonia Vázquez Abelleiro, AroaMartínez, Sara Fontenla INFOGRAFÍA E MAQUETACIÓN: Oquehai CONSELLO DE REDACCIÓN: Ofelia Lema, Aitana Martino, Roberto Basanta, Héitor Picallo. COLABORADORES: Clara Iglesias ,Ofelia Lema, Gabriela Oreiro, Sara Fontenla, Ana Díaz,Copistrada,MonsterStudio, Grafideza, Copistrada.PUBLICIDADE: Oquehai CONTACTO: oquehaiaestrada@gmail.comREDES SOCIAIS: Twitter @oquehai Facebook: www.facebook.com/oquehai ISSUU: https://issuu.com/oquehaiIMPRESIÓN: Publicaciones Tameiga DEPÓSITO LEGAL: PO 689-2014

OQUEHAI EXÍMESE DE CALQUERA RESPONSABILIDADE SOBRE OSCOMENTARIOS E OPINIÓNS VERTIDAS POR CALQUERACOLABORADOR.

E xa van tres

ELI RÍOS

Nos tempos que corren... neses nos que os xor-nais e revistas en papel desaparecen baixo o

nome da crise, nos que os apoios ao galego pasanpor invertir en cantantes que, día a día, non perco-rren os nosos camiños, nos que aquilo da muller au-tónoma pasa por esa palabra baleira da conciliacióne a arrepiante etiqueta das mortas de xénero,... Ne-ses tempos que corren tan desalentadores nace Oque hai da man dunha rapaza galega que achega ás

viciñas e viciños a ilusiónentre as páxinas de con-certos, libros e artigos

para reflexionar sobre o nosoredor máis próximo para abranguer o resto do mun-do. Porque calquera cambio comeza por nós mes-mas: do pequeno ao grande, da primeira liña a todasas que están por vir. Porque nestes tempos queacontecen agroman as persoas que saben mastigaras dificultades (e son moitas!) cun sorriso por ban-deira mentres os orzamentos, os esforzos titánicos

e as gadoupas das dificultades rabuñan as beiras dasestradas que percorre sen perder os folgos. E estamuller que non se deixa arredar, Aitana, constrúecon mimo O que hai, a gaceta mensual da Estrada eCuntis, ofrecéndonos unha burbulla de osíxenonesta época de abatemento; dándonos un motivopara festexar a visibilidade das mulleres que sacanadiante un proxecto tan fermoso como unha publi-cación en galego, sobre os eventos que alimentanas vidas da xente que temos máis perto. Xusto ne-se momento en que nos tentan convencer de que éimposible. E para mostra... aquí temos o seguintenúmero entre as nosas mans. Beizóns Aitana poragasallarnos un chisquiño de esperanza!

Preguntas da veciñanza

Nos tempos que corren...

ORLANDO SÁNCHEZ de 42 anos veciño de A Estradapero nado en Santeles formula a seguinte pregunta.¿Que cousas pensades que se poden facer para mellorar OConcello e a vida dos seus habitantes que precisen moipouca ou ningunha dotación presupuestaria?

Resposta da agrupaciónIzquIeRda unIda:Deixar de gastar os cartos en vanali-dades,baixar os soldos do alcalde econcelleiros e usalo en asuntos so-ciais.

Resposta da agrupación BnG aestRada:

Recuperar as feiras sustentá-beis. O BNG durante a etapa naque estivo no goberno municipalpuxo en marcha esta iniciativa,que non só contou cun notábel éxi-to de público, senón no número devendedores e vendedoras que traí-an os seus produtos de horta paravender. As infraestruturas coasque se montou a feira xa están pa-gadas desde a primeira feira quese organizou. Feito este investi-mento e visto o éxito da iniciativacómpre poñela en marcha tendo enconta os beneficios económicos quereporta para @s horticultores eagricultores estradenses e da co-marca, como tamén para os/as con-sumidores/as, que poden acceder aprodutos de primeira calidade aun prezo asequíbel.

Por outra banda, A Estrada contacun importante gremio de artesánse artesás de cerámica, xoiaría, cal-zado, luthiers, madeira, ... aos quenon se lles valora o suficiente, e, oque é peor, que boa parte da veci-ñanza descoñece por non potenciareste sector de xeito acaido, como po-de ser por exemplo, organizar unha

vez ao ano unha feira de artesaníano espazo da Fundación de Exposi-cións. Temos unha horta e unha ar-tesanía de primeira, só que non osabemos, e a iso hai que darlle avolta.

Apostar polos consellos parro-quiais non ten custe algún para oconcello e axudaría a que os veci-ños e veciñas se implicaran na vi-da política do concello e sobre tododa súa parroquia, tendo os seuspropios representantes.

Unha das débedas históricas doconcello da Estrada é a elimina-ción do rueiro fascista da Estrada.Hoxe en día algunhas das nosasrúas levan o nome dos asasinos daDitadura, mentres que as vítimas,entre elas a corporación municipalfusilada en 1937, aínda agarda aque se cumpra a súa vontade dei-xada por escrito días antes do seuasasinato. É a nosa débeda cum-prir co desexo dunhas persoas quemorreron por defender a liberdadee a democracia.

Fomentar a colaboración e a coo-peración entre as empresas dossector da madeira e do móbel paracrear sinerxias que axuden a que onoso móbel teña mellor saída.

Resposta da agrupación PsdGPsOe a estRada:

Na xestión á fronte dunha admi-nistración, centrada no cidadán,

ORlandO sánchez

Está ruta ,que vai de norte a sur,está composta por 15 xardíns públi-cos e privados. Son: Pazo museo deQuiñones de León, en Vigo; Parquedo Castro, en Vigo; Castelo de Souto-maior, en Soutomaior; Pazo de Louri-zán, en Pontevedra; Pazo de Saleta,en Meis; Pazo de Quinteiro da Cruz,en Ribadumia; Pazo de Rubiáns, enVilagarcía de Arousa; Casa Museo deRosalía de Castro, en Padrón; Sta.Cruz de Ribadulla, en Vedra; Pazo deMariñán, en Bergondo; a Alameda deSantiago; a Estación fitopatolóxicade Areeiro; o Pazo de Gandarón; osxardíns do pazo provincial de Ponte-vedra e, por suposto, o Pazo de Oca.

Se vostede quere realizar toda a ru-ta da Camelia saiba que existe unhaguía completa e gratuíta. Pode vela edescargala en: http://www.turgali-cia.es/docs/mdaw/mtuz/~edisp/tur-ga153404.pdf?langId=es_ES

Na Estrada temos o Pazo de Ocapara poder gozar durante estes me-ses de inverno de todo o esplendordesta flor, e en Cuntis ao longo domes de Febreiro realizouse un obra-doiro da Camelia e unha exposiciónmagnífica no día da festa do Lacóncon Grelos.

Flor que é promesa de primavera,promesa de que aínda que todo esteana contra pode florecer. A Cameliaviría de Oriente, pero ten un almamoi galega.

É por iso que non debemos perder ogoce que xera este espectáculo natu-ral, representado no Pazo de Oca por8 variedades de Camelia: CaptainRawes (Camelia reticulata), Pompo-ne (Camelia xapónica), Alfredo Allen(Camelia xapónica), Luis Van-Zeller(Camelia xapónica), Anemona Alba(Camelia xapónica), Pomponia Por-tuensis (Camelia xapónica), Uraku(Camelia wabisuke), Mont Blanc(Camelia xapónica).

Perdernos no labirinto e deixarnosinvadir polas súas cores, formas. To-das distintas, todas cun mesmo sentir.

Ademais no Pazo de Oca atópaseunha reticulata Captain Rawes de

máis de 150 anos considerado un dosCamelios máis antigos e grandes quese coñecen nesta variedade en Euro-pa. Este Camelio ten 10,5 metros dealtura e un perímetro troncal de 1,55metros. Está situada xusto detrás dacabeceira da capela do pazo. E que es-tá suxeita por unha barra de ferro pa-ra evitar que caiga co peso da copa.

Pero en Cuntis, aínda que non estána ruta da Camelia –por non ter xar-díns públicos visitables– existen dú-as mulleres que son unhas verdadei-ras expertas nesta flor.

Fálolles de Dona Manuela CousoAres (Manuela de Moncho) e DonaLeonor Magariños Barros .

A Dona Manuela gustáronlle dendesempre as camelias e por afección coi-dou, enxertou e traballou ata acadarno seu xardín 900 variedades distin-tas. Cando nos diriximos a ela e lle pre-guntamos, cando podía atendernos?

díxonos : “en calquera momento, sonunha labrega, non unha eminencia”.

Dinos que creadas por ela mesma, edando flor, terá como 20 plantas, aíndaque sen a dar terá unhas 100 ou máis.

Achéganos que ten vinte porqueson as vinte que a ela lle parecen bo-as camelias. E por iso, cando lle pre-guntamos que é unha boa cameliaManuela responde: “Unha boa came-lia é a que chama a atención, non tenporque ser unha flor grande, hainasde flor pequeniña que son unha au-tentica marabilla. A flor ten que cha-mar, ten que dar gusto vela”.

Dona Manuela gañou a Camelia deOuro, o maior galardón a nivel inter-nacional, no XL Concurso-Exposi-ción Internacional desta flor no ano2004 pola súa camelia Hibrida ver-mello cereixa, dobre formal, que levao seu mesmo nome. E no XLIX con-curso exposición internacional da ca-

melia celebrado no ano 2014 taménrecibiu un premio por un lote presen-tado de hibridas da súa colleita.

Dona Leonor Magariños Barros le-va igualmente toda a vida na came-lia. Afirma que comezou en serio ha-berá uns trinta anos.

Gañou catro veces a Camelia deOuro e foi socia fundadora da Asocia-ción Española da Camelia, colectivodo que sigue a formar parte. No seuxardín podemos atopar 1000 varie-dades distintas da flor. E aínda quecando fomos visitala andaba moi en-leada, atendeunos e explicounos coapaciencia dunha santa o que é a ca-melia, o que significa e o que a ela llegustaría chegar.

Nestes momentos Dona Leonor estáa crear camelias autóctonas dende asemente ata a flor. Facer novas varie-dades, pero sen ter nada que ver conespecies ou enxertos doutros lugares.

CAMELIAS DE PURA CEPA

As súas primeiras camelias rexis-tradas foron a camelia Leonor Magari-ños, unha xapónica Tamas vermelladobre no 2005, e a camelia AlejandroMansilla Saliveros, outra xapónicasinxela rosa, tamén no ano 2005; ca-melias estas coas que gañou a Cameliade Ouro. Recordámoslle que Dona Le-onor posúe catro destes premios.

Tanto Dona Leonor coma Dona Ma-nuela están en contacto coa EstaciónFitopatolóxica de Areeiro.

Sigue na páxina 6

ar.aestrada@reales.es 986.590347

( )4 FEBREIRO de 2015 ( ) 5FEBREIRO de 2015

A CAMELIA e todo o quesignifica para os nosos concellos

Contan as lendas que traer a Ca-melia da China era algo imposi-

ble, que estaba penado pola lei e quea primeira Camelia que chegou a Eu-ropa veu en forma de semente ago-chada no cabelo dunha aristócratainglesa.

O que si se sabe con certeza e quehabían ser os portugueses os primei-ros en introducir en Galicia a enig-mática beleza do Oriente, plasmadanesta sutil e delicada “flor de té” co-mo se coñeceron ás Camelias ata1735.

Coñecíanas como flor de té porqueos chineses as usaron para tratar deenganar aos ingleses, pois os seus xer-molos florais, por belos que sexan, nonserven para lle dar bo sabor á augafervida. E os chineses, que en materiade té levaban uns 2.000 anos de van-taxe, estaban dispostos a protexer osegredo da infusión custase o que cus-tase. E velaí que lles regalaban as flo-res e se quedaban coas follas.

Con todo, os ingleses que non sonparvos descubriron que nos barcosonde se tomaba Té descendía nota-blemente o risco de escorbuto –logosóubose que debido á vitamina C–cousa que os navegantes chineses co-ñecían de abondo xa había séculos.

E mentres ingleses e holandeses seaplicaban a estudar con entusiasmoas propiedades das follas, as floresrexeitadas viaxaban a bordo dos seusbarcos ata Londres ou Lisboa. E dealí rebautizadas xa como camelias enhonor a un misioneiro xesuíta, pasa-ron a Galicia a finais do século XVIII.

Nun principio instaláronse nos xar-díns dos pazos e casas señoriais danobreza galega, pero co tempo intro-ducíronse nos xardíns e leiras, tantopúblicos como privados, de toda a no-sa xeografía, ata converter Galicianun referente internacional no culti-vo e produción desta planta. Na ac-

tualidade a comunidade atesoura ca-se 8.000 variedades diferentes de ca-melia.

Galicia posúe as características óp-timas para o seu cultivo –un climahúmido, temperaturas suaves echans fértiles e ácidos– que fan que ocrecemento destas plantas sexa es-

pectacular e sorprenda a expertos detodo o mundo.

Aquí creouse a unica ruta de Euro-pa dedicada expresamente a contem-plar as máis de 8.000 variedades decamelias que se aloxan nas rúas, pra-zas e camiños das cidades e pobos detoda Galicia.

“Galicia posúe ascaracterísticas óptimas

para o cultivo da cameliao que fai que ocrecemento destasplantas sexa espectaculare sorprenda a expertosde todo o mundo.

“Ademais no Pazo deOca atópase unhareticulata Captain

Rawes de máis de 150anos considerado un

dos Camelios máisantigos e grandes que

se coñecen nestavariedade en Europa.

Pazo da Oca

Dona Manuela Leonor Magariños Barros

RedaccIón: Aitana MartinoFOtOGRaFía: Aitana Martino e fotoscedidas por Tesouros Novos

( )6 FEBREIRO de 2015 ( ) 7FEBREIRO de 2015

Dende fai catro anos no Concellode Cuntis o reparto de alimen-

tos as familias necesitadas estase afacer dunha maneira non adecuada,e de maneira moi indiscreta.

Nestes momentos son moitas asfamilias que necesitan axuda. Fami-lias con fillos a cargo que vense naobriga de solicitar axuda para algotan básico coma é a alimentación.

O reparto dos alimentos estase afacer en coches oficiais do concellode Cuntis, noutros casos tamén oslevan os voluntarios de proteccióncivil. Todo isto , sempre, directa-mente a casa da familia que necesitaa axuda e en hora punta.

Esto vai totalmente en contra dodereito a intimidade.

O artigo 18 da constitución espa-ñola di o dereito á intimidade vincú-lase á esfera máis reservada daspersoas, ao ámbito que estas semprepreservan das miradas alleas, aquelque desexa manterse oculto aos de-mais por pertencer á súa esfera máisprivada ,vinculada coa dignidade e olibre desenvolvemento da personali-dade. Desta forma o dereito a un nú-cleo inaccesible de intimidade reco-ñécese mesmo ás persoas máis ex-postas ao público. A intimidade, deacordo co propio precepto constitu-cional, recoñécese non só ao indivi-duo illadamente considerado, senóntamén ao núcleo familiar.

O ser humano ten dereito absolutoa manter a súa vida privada e baixoningún concepto isto pode ser reve-lado nin sequera a unha persoa moi

próxima. Todo is-to, prohibe aos me-dios de comunica-ción a liberdade deexpresión xa quese introduce na pri-vacidade das per-soas.

A intimidade é aparte da vida dun-ha persoa que nonha de ser observadadende o exterior, eafecta só á propiapersoa. Inclúesedentro do "ámbito privado" dun indi-viduo calquera información que serefira aos seus datos persoais, rela-cións, saúde, correo, comunicaciónselectrónicas privadas, etc.

O dereito que posúen as persoasde poder excluír as demais persoasdo coñecemento da súa vida priva-da, é dicir, dos seus sentimentos ecomportamentos. Unha persoa ten odereito a controlar cando e quen ac-cede a diferentes aspectos da súa vi-da particular.

De xeito xeral, a privacidade podeser definida como aquel ámbito da vi-da persoal dun individuo, que (se-gundo a súa vontade) se desenvolvenun espazo reservado e debe manter-se con carácter confidencial. Por ou-tro lado, e segundo o Dicionario dalingua española da Real AcademiaEspañola, a «privacidade» defínesecomo o «ámbito da vida privada quese ten dereito a protexer de calqueraintromisión» e «intimidade» defínesecomo «zona espiritual íntima e reser-vada dunha persoa ou dun grupo, es-pecialmente dunha familia,».

Neste sentido, o artigo 12 da De-claración Universal dos DereitosHumanos, adoptada pola AsembleaXeral das Nacións Unidas, estableceque o dereito á vida privada é un de-reito humano, e que:

Ninguén será obxecto de inxeren-cias arbitrarias na súa vida privada,nin a súa familia, nin calquera enti-dade, nin de ataques á súa honra oua súa reputación. Toda persoa tendereito á protección da lei contra ta-les inxerencias ou ataques.

Así mesmo, o artigo 17 do Pacto In-ternacional de Dereitos Civís e Políti-cos, adoptado pola Asemblea Xeraldas Nacións Unidas, consagra, ao res-pecto, o seguinte:ninguén será obxec-to de inxerencias arbitrarias ou ile-gais na súa vida privada, a súa fami-lia, o seu domicilio ou a súa corres-pondencia, nin de ataques ilegais ásúa honra e reputación. Toda persoaten dereito á protección da lei contraesas inxerencias ou eses ataques.

Este dereito inegable e recoñecidotanto na nosa constitución como na

Ven da páxina 5Dende esta estación rexistran as

camelias que se crean nos diferentesxardíns e polos afeccionados a estaplanta, alí fan estudos das propieda-des medicinais que ten o aceite dassementes. Acadaron a forma deprensar en frío e lograr un aceite quevale o seu peso en ouro. Pois temosque dicir que o aceite de sementes decamelia é un aceite de consumo encomida nas provincias do sur da Chi-na, sendo estas sementes que utili-zan as da variedade xapónica.

Pero as propiedades deste aceitenon fica só no culinario, o seu uso cos-mético e infinito, o seu alto contidoen vitamina E fai del un potente an-tixidante e, ademais, trátase dun im-portante fotoprotector. Velaquí sódúas das súas infinitas propiedades.

Dona Leonor sabe ben deste tema xaque foi das primeiras en subministrarsemente ao Areeiro para elaboraraceite. Ela mesma tamén fai este pro-duto oleoso, así como té e xabón destaflor. Ademais dá cursos e obradoirospor moitas partes de Galicia e fóra daterra. Teño que explicar que do Came-lio, coma do porco, se aproveita todo.No pasado aproveitábase a planta nasúa totalidade, incluíndo sementes,madeira, carbón e cinzas. O carbón ob-tido da madeira da camelia é conside-rado "altamente combustible, propor-cionando unha calor moderada, delonga duración e sen faíscas”. As cin-zas da madeira desta planta utilizá-banse como catalizador para tingui-duras moradas e de cártamo. Por morde que a madeira da camelia non só édura e sólida, senón tamén pesada,viscosa e brillante, era moi emprega-da como materia prima na fabricaciónde ferramentas e outros utensilios davida cotiá.

Por iso Dona Leonor explícanos queo potencial económico destas plantas eincalculable e que se crearían moitospostos de traballo se dedicásemos par-te das terras a plantar Camelios, paraasí poder extraer o aceite das semen-tes e non só coma uso ornamental.

Indican que a zona comezou a re-habilitarse fai anos para dedicala aoocio e o esparcemento pero asegu-ran que non se chegou a finalizar

Os vecinos da aldea de Guimarei,na parroquia cuntiense de San Ma-mede de Piñeiro, lanzan un chama-mento ás administración competen-tes para por fin ao que eles conside-ran un “abandono” da coñecida co-mo área fluvial dos Albariños. Segúnindicaron, a zona comezouse a reha-bilitar fai una década aproximada-mente para dar realidade a un pro-xecto que debía dar luz a un parquerecreativo ás beiras do río Gallo. Senembargo, sinalan que tras anos deobras e excavacións diversas, o lugarsó garda actualmente algunhas me-sas e bancos e un par de puntos deluz. “Os postes da luz están práctica-mente abandonados, deben ter co-rrente pero non se sabe cómo acen-den”, aseguran.

Insisten, pois, en que a rehabilita-ción dista de estar rematada. “Nal-gunhas épocas do ano, a herba acadao medio metro de altura, co que pe-cha por completo o acceso ao poucomobiliario que hai”, din. Ademais, asmesmas fontes detallan que hay ou-tras carencias básicas sen cubrir, co-mo o servizo de recollida de lixo.“Aquilo semella un basureiro, cheode papeis, plásticos e botellas por alí.Non hay nin papeleras nin recolecto-res”. Tamén explican que os accesosestán sen acondicionar, causando asíunha limitación ao paso de vehículospor ser pistas de terra. “Hai tres oucatro camiños que levan ao visitantea esta área fluvial e ningún deles estáasfaltado. E coa época de chuvias, es-tán intransitables”, explican dende olugar.

Cren que esta situación debería sercorrixida, xa que indican que sería un-ha excelente zona de recreo para to-dos os veciños, incluídos os do propiocasco urbano de Cuntis. “En liña recta,estaría a dous kilómetros da vila. Osque quixeran practicar sendeirismopoderían disfrutar deste entorno natu-ral”, expoñen, e engaden: “e se vés encoche, estás en cinco minutos, ade-mais de estar xusto ao lado da estradanacional N-640 e que ao mesmo tem-po aporta intimidade fronte ao tránsitode vehículos porque está algo retira-da”. Mostran as súas dúbidas sobrequen ten competencias e capacidadepara aliviar a situación e piden que “al-guén faga algo porque a zona non estásendo productiva así”.

Un muíño pechado e adicado a alma-cenaxe

A propia fraga dos Albariños tendúas entradas que actualmente apa-recen restrinxidas ao tráfico con tresbloques en cada unha. A intención éevitar a entrada de vehículos na de-vandita superficie pero as rodeiras emarcas de coches e maqinaria agrí-cola son as grandes protagonistas nochan. Os veciños din que a zona, aoestar escura e apartada dos núcleos

de vivenda máis próximos, é fre-cuentada por mozos que acoden concoches hasta o centro da herbeira.“Despois, verten lixo por calqueralado ou estragan a zona escarvandocos vehículos”, din.

Na zona persiste tamén un antigomuíño de auga pero fica pechado. Osveciños din que podería ser un exce-lente atractivo para rutas de sendei-rismo pero cren que está destinado aalmacén e indican que os utensiliostradicionais que gardaba antano noseu interior foron roubados. “Se sehabilitase, a xente podería coñecerde preto os restos dunha cultura pa-sada, basada na forza da auga, candoos veciños se turnaban para ir moeralí o millo, o centeo ou outro cerealporque non existían os muíños nacasa”, relata un dos aldeáns.

Os habitantes reclaman por todoisto maior atención a esta zona que,polo de agora, só é usada unha vezao ano para a celebración de compe-ticións de xogos populares como apetanca ou a chave. “Se isto se aca-base de arranxar, sería un lugar per-fecto para levar a cabo moitas activi-dades de lecer, incluso pasear oscans, porque está a aldea enteira pa-ra andar polos seus camiños”.

Veciños de Guimarei piden que poñan fin ao“abandono” da área fluvial dos Albariños

declaración dos dereitos humanos edereitos civís está a ser vulneradoreiteradamente no Concello de Cun-tis á hora da repartición de alimentosás familias que o necesitan.

Se xa é un trago máis que amargoter que solicitar axuda para alimen-tar aos teus, verte na tesitura de queche traian á casa os alimentos dunhaforma que fai que sexas totalmentevisible e sinalada para os teus veci-ños é algo francamente indecente.

Noutros lugares esta axuda pódeseir a recoller a puntos nos que co teucarro da compra ou simplemente conbolsas do supermercado podes levar-te a axuda que tanto necesitas dunhaforma menos humillante.

Nestes momentos hai moita xenteque necesita e está a recibir axuda.Pero non por iso deben ser sinalados emarcados cunha cruz.

Ademais débese ter en conta queesa axuda na súa maioría vai a fami-lias con fillos, e os nenos son todosmoi bonitos, pero teñen moi mala ba-ba e seguramente os nenos que reci-ben axuda desta forma tan pouco dis-creta están a ser obxecto de burla eescarnio na hora do recreo.

Se o ámbito económico cambiase etodos tivésemos a oportunidade deter un traballo co que soster os nososnon creo que por gusto ninguén fose apedir axuda.

Por iso dende estas liñas solicita-mos que cambien o modo no que estána actuar neste sentido no Concello deCuntis e que busquen outras alterna-tivas, ao mellor máis incomodas, peroque polo menos salvagarden a intimi-dade destas familias.

E para rematar apuntar as persoasque en diferentes redes sociais estána dicir que non ven mal e que esto sefaga deste xeito preguntarialles : E sefose vostede o que esta nesa situa-ción? Poñase na pel de quen o está apasalo mal. Empatize, porque o díamenos pensado vaise ver vostedenunha destas e non creo que lle gusteque lle veñan a casa este tipo de reismagos.

O Reparto de Axudaen Cuntis

As rodeiras dos vehi�culos chegan ata o medio da fraga

RedaccIón: OquehaiFOtOGRaFía: Un veciño de Cuntis

RedaccIón e FOtOGRaFía: Sara Fontenla

RedaccIón e FOtOGRaFía: Oquehai

Adoptar hábitos de vida saudables,con alimentación equilibrada e ac-

tividade física, reduciría a incidenciade enfermidades cardiovascularesasociadas ao colesterol.

A Federación Española do Corazón(FEC) e a Sociedade Española de Car-dioloxía (SEC) insistiu este ano na im-portancia de realizar pequenos cam-bios nos hábitos de vida para reducir orisco de sufrir enfermidades cardio-vasculares. E é que parece que as men-saxes cardiosaludables non fan dema-siada mella na poboación. Un estudorealizado sobre case 8.000 nenos espa-ñois revela que preto da metade xapresentan exceso de peso, como resul-tado da inactividade física e dunha ali-mentación inadecuada que, ademais,aumenta os niveis de colesterol prexu-dicial, un importante factor de riscocardiovascular. Neste artigo descrí-bense cales son as funcións do coleste-rol, os perigos asociados á hipercoles-terolemia e as medidas para manter aeste factor de risco baixo control.

Aínda que o seu nome se asocia a al-

go nocivo para a saúde, en realidade ocolesterol é un lípido necesario para le-var a cabo moitas funcións: producirhormonas, axudar á formación da bilee a vitamina D e manter a estruturacelular do organismo. Unha parte docolesterol provén da alimentación e aoutra elabóraa o propio organismo. Co-mo é unha substancia graxa (non se di-solve na auga do sangue), necesita un-ha lipoproteína que a transporte.

As dúas lipoproteínas máis coñeci-das son a LDL, popularmente denomi-nado colesterol malo, e a HDL, a frac-ción beneficiosa. A primeira delas éresponsable do transporte do coleste-rol aos tecidos e, se os seus niveis sonelevados, contribúe á formación de de-pósitos de colesterol nas paredes dasarterias, dificulta o paso do sangue eaumenta o risco de arteriosclerose, ic-tus e infarto de corazón. Non obstante,o HDL retira o colesterol dos tecidos.Pero, cales son os niveis axeitados decada un?

Na interpretación dos resultadosdunha análise de sangue non hai unsvalores tidos por normais, xa que de-pende de cada un e do seu risco cardio-

vascular, é dicir, de se o acompañanoutros factores de risco. Por iso, nonse aconsellan os mesmos niveis a un-ha persoa sa, deportista e que non fu-me, que a outra con antecedentes deinfarto de miocardio. A pesar diso, ascifras de colesterol total considéransenormais por debaixo de 200 mg/ml, hi-percolesterolemia entre 200 e 240mg/dl e alto se supera os 240 mg/dl.

A fracción LDL é normal cando é in-ferior a 100 mg/dl (aínda que hai situa-cións que o valor desexable sexa moitomenor, segundo os antecedentes clíni-cos da persoa e, tamén, de se coexistenoutros factores de risco cardiovascu-lar); normal-alto de 100 a 160 mg/dl; ealto por enriba de 160 mg/dl. As cidrasadecuadas decolesterolHDL deben sersuperiores a 35 mg/dl para o homes e40 mg/dl para as mulleres.

Segundo os especialistas, os valoresnormais de colesterol na infancia de-ben ser inferiores a 170 mg/dl de coles-terol total e a 110 mg/dl deLDL; consi-dérase normal-alto entre 170 e 199mg/dl e 110-129 mg/dl de LDL; e altocando superan os 200 mg/dl de coleste-rol total e 130 mg/dl de LDL.

Pero isonon é todo. Un amplo

estudo de 2011, editado na 'RevistaEspañola de Cardioloxía', a publica-ción da Sociedade Española de Car-dioloxía, conclúe que ter as cifras deHDL inferiores ao desexable, aumen-ta as probabilidades de desenvolversíndrome metabólica e, a consecuen-cia, enfermidade cardiovascular ediabete mellitus tipo 2.

Como manter o colesterol a raia.As claves para manter niveis ópti-

mos de colesterol en sangue e evitaras súas secuelas no sistema cardio-vascular son sinxelas pero, a teor dosresultados de moitos estudos, difíci-les de poñer en práctica e, máis aín-da, de mantelos a longo prazo. Segun-do a comunidade científica, a dietacardiosaludable (con poucas graxas "trans " que proceden de alimentoscon graxa animal, aceites baratosutilizados para fritir, comida rápida,lácteos enteiros, aperitivos salgados,larpeiradas industriais e pratos pre-cociñados e pouco colesterol que estáen lácteos enteiros, manteiga, xemade ovo e carnes graxas, entre outros)e o exercicio físico son os dous puntaisbásicos para ter o colesterol controla-do e, á súa vez, o resto dos factores derisco cardiovascular.

Son dúas medidas doadas e económi-cas. Non obstante, os datos estimanque un de cada dous españois ten ci-fras elevadas de colesterol (e a metadedescoñéceo), o que sumado ao excesode peso (un 62%) e a hipertensión (un33% dos adultos do noso país é hiper-tenso e só o 20% controla a súa tensiónarterial) son unha bomba para a saúdedo corazón. Parece ser, polo tanto, queadoptar hábitos de vida saudable parareducir enfermidades e a mortalidadeasociada non é nada doado.

Por outro lado, para aumentar os ni-veis de lipoproteína HDL, o colesterolbo, non hai dispoñibles fármacos taneficaces como para diminuír os deLDL. Por este motivo, é imprescindi-ble, ante todo, cambiar o estilo de vidae, de novo, seguir unha alimentaciónsa e equilibrada e evitar o tabaco e o se-dentarismo.

( )8 FEBREIRO de 2015 ( ) 9FEBREIRO de 2015

Por todos é ben sabidoque nunha proba de-

portiva indistintamentedo deporte a practicar ocorpo do deportista é so-metido a requirimentos fí-sicos que poden derivar enlesións, moitas delas pre-sentes con anterioridade ácompetición.

Na boca acumúlanse mi-llóns de bacterias, que du-rante unha infección queafecta a algunha peza den-tal pasan ao torrente san-guíneo e de alí directa-mente ás células do corpo,por exemplo entre outras aas do músculo, producindounha fatiga muscular que

pode derivar en per-dida de ton fibrilarque se non se trata atempo sería o pasoprevio a esgazadu-ras, dores muscula-res, lesións tendino-sas de difícil diagnós-tico ao non localizar aorixe da lesión. Nesta si-tuación ao manifestarse alesión tan lonxe do foco in-feccioso non se adoita rela-cionar esa infección dentalcos efectos que se están apadecer no músculo poloque os síntomas do depor-tista tenden a volversecrónicos.

Outra das patoloxías bu-cais que repercuten direc-tamente sobre o rende-mento físico do deportistason as dores de colo, cos-tas, etc, que veñen a ser a

resposta a unha oclusiondental non balanceada oupor o hábito do Bruxismo,moitas veces ignorado po-lo deportista.

Por outro lado, debido áinxestión de bebidas ener-xéticas, azucradas, e con-sumo de hidratos de carbo-no en xeral para re hidra-tarse, o deportista estámáis propenso a unha des-mineralización do esmaltedental que leva consigo di-rectamente a padecer ca-rie dental

Por todo o exposto ante-riormente e estudos cien-tíficos en bioloxía molecu-lar que o avalan púxose demanifesto que un proble-ma no sistema pode darlugar a un descenso na ca-pacidade física e apari-ción de lesións, o que nosúltimos tempos déusellegrande importancia áODONTOLOXIA dentroda medicina deportiva, se-xa cual sexa o deporte, xasexa fútbol, atletismo,atación, golf, tenis, etc.Polo que é moi importanteque o deportista e non sóos deportistas novos e enidade adulta, senón ta-mén os nenos que practi-can deporte deben ter uncoidado especial da súasaúde integral e iso levaconsigo tamén ter unhaboa saúde bucodental pa-ra cumprir coas esixen-cias propias que requirencalquera actividade de-portiva a practicar.

DEPORTE E ODONTOLOXÍA

Emilio e Fina levan no sector cár-nico toda a vida, para ser exactos

35 anos. Xa nos anos 80 comezaron aelaborar os seus propios embutidos.Javier Codesido criouse na carniza-ría e decidiu continuar os seus pasose dándolle unha volta de rosca aoembutido máis típico galego e ato-par así o xeito de continuar co ne-gocio familiar e poder quedarse nopobo e xa de paso facer país.

Embutidos Codesido xorde daidea de recuperar a receita desempre do chourizo típico galego.Eses chourizos feitos na casa, ávella usanza e afumados con ma-deira de carballo. Feitos e cura-dos sen presa. O que aos moder-nos se lles deu por chamar "Slow li-ve", pero que en realidade é o que seleva facendo aquí toda a vida.

Buscou axuda externa para poderlevalos a un nivel superior. Para le-var o seus embutidos a un nivel“gourmet”, pero moi da terra.

Pero ninguén é profeta na súa vilae Javier Codesido coméntanos que oforte das súas vendas é en lugarestan remotos como Alemaña, Suíza eCádiz, se falamos de grandes consu-midores e sitios do máis distinto, sefalamos de toda a xente que emi-grou e que cando volven á casa pa-san pola súa carnizaría para levar-se ao seu destino no estranxeiro un-ha boa ristra de chourizos de calida-de. Porque disto no extranxeiro nonsaben.

Os chourizos véndense ao peso, em-basados ao baleiro ou a granel. Teñenvariedade doce e picante, e dou fé queo picante pica como o mesmo inferno,pero está moi bo.

Dinos que cando aínda están fres-cos, non moi duros, faste unha cea

nun minuto, porque se os metes unnada e todo no microondas quedanperfectos para acompañar unhas pa-tacas fritas e un ovo. Disto tamén doufé. Javier pídeme que o deixe dar asgrazas, así que transcribo literal-mente o que me dixo: "Quero agrade-cer a confianza dos establecementosque deron entrada ao meu produto edar as grazas a todas as persoas queos levaron a probar e repetiron ou meenvían encargas dende o estranxeiro.Ademais quero dar as grazas aosmeus pais, Emilio e Fina, porque sentodo o seu traballo anterior nada dis-to sería posible".

Dende Oquehai animamos os veci-ños a que proben os chourizos que contanto cariño está a facer Javier. Te-ñen o sabor dos chourizos que se fa-cian antes e un emprendedor sempredebe ser apoiado polos veciños e veci-ñas da vila, porque sen xente valentecoma eles a vila morrería.

EMPRENDEDO NO RURAL

Osector téxtil críase extinto enGalicia, pero encontramos un-

ha fábrica que segue ó pé do canóndando traballo a veciños e loitandopola "denominación de orixe"; defeito nas etiquetas interiores dassúas prendas, reza o logo "feito engalicia".

No polígono industrial de Toedoresiste Calpep Bebé, unha empresafamiliar, adicada ós máis pequeni-ños da casa: os recén nacidos.

Contan con diseño e confecciónpropia, onde se leva a cabo todo oproceso de fabricación, dende ocorte, bordado, confección e acaba-dos das prendas; todo cos melloresalgodóns e tecidos de manufacturanacional e dando traballo a setepersoas.

A creadora inicial é Pilar, peroaínda que segue traballando como aque máis, agora o traballo gordo lé-vano Susana, Marcos e Belén.

Calpep Bebé comezou hai moitosanos, en Carcacía, case de casuali-dade : unha señora amiga catalá,con moita arte, dirixiuse a Pilar,porque necesitaba uns tecidos parafacer unhas canastras para bebé. Pi-lar, que é moi colaboradora, ofrecéu-selle para confeccionar esas pezaspara berce. Tan contentos quedaroncoa confección, a señora e os clientes,que chegaron máis encargos, e ás pe-zas de berce e miniberce, seguíronoas primeiras postas para bebé.

No ano 2000 trasladáronse para opolígono industrial de Toedo e xaquedaron a vivir na A Estrada.

E así chegamos a tempos actuaisonde podesmos encontrar, bodys, pi-

xamas, sacos silla, edredóns, sába-nas, mantiñas, cambiadores, bol-sos... en fin, todo o necesario para orecén nacido.

Ademais hai que ter en conta quetodo é artesanal, adaptado e total-mente persoalizado, por iso, podespedirlles bordar o nome do bebé nosartículos que desexes.

Para esta reportaxe falamos conSusana, que nos describe a colecciónde Calpep Bebé como un estilo quenon é o típico que se ve en Galicia:ten ese toque de minimalista, prácti-co, moderno e atrevido; unha marca,apúntanos, na que reuniron moitoesforzo e traballo, ilusión e cariño,ca satisfacción de poder vestir ósmáis pequenos.

E así é como no noso polígono in-dustrial, temos unha "rara avis" quevende en toda España e que é moiapreciada en Cataluña. Se querencoñecer o seu traballo, cousa que pa-ga moito a pena, poden visitalos e fa-cer un bo regalo a uns futuros paisou comprar para o seu bebé a prezosde fábrica e coa confianza de saber,que todo está feito aquí.

Se vostedes queren saber máis so-bre está fábrica poden visitar a súaweb www.calpepbebe.es ou seguilosnas redes sociais.

CALPEP BEBÉMade in A Estrada

Javier Codesido

Susana

RedaccIón: Dra. Pura RodríguezCoto. (col. 632 )

EMBUTIDOS CODESIDOI+D no Chourizo Galego

Colesterol: o eterno inimigo

( )10 FEBREIRO de 2015 ( ) 11FEBREIRO de 2015

Éo mesmo un perito calígrafoque un grafólogo?  a pericia

caligráfica é o mesmo que a Gra-fística e a documentoscopia? queventaxas ten o experto en periciacaligráfica con formación grafol-xica sobre outros profesionáis?

Cando queremos dictaminar sobrea autenticidade ou falsedade dunhasinatura ou escrito, empregaremos apericia caligráfica, mentres que can-do o que se nos pida é a descripciónou descubrimento da persoalidadede alguén en concreto, em-pregaremos a grafoloxía.Deste xeito, o perito calígra-fo pode ter ou non unha for-mación en grafoloxía, pero sea ten terá unha ventaxa i éque poderá facer uso, porexemplo, da denominada Gra-foloxía Forense. A emisión deInformes Grafolóxicos Foren-ses é unha especialidade dagrafoloxía que se ocupa básica-mente do análise de escritos de,por exemplo, suicidas, agreso-res sexuáis, delincuentes, ase-sinos en serie, etc. Esta técnicapódese empregar a nivel Xudi-cial en casos nos que interesaaveriguar se unha persoa podeser potencialmente agresivanunha relación, ou se está capa-citada para unha determinadatarefa, coma a custodia dos fillosen casos de separación matrimo-nial, etc.

Imaxinemos tamén o caso dosanónimos. Co emprego da pericia ca-ligráfica poderemos dictaminar quénpuido ser o autor ou a autora dunanónimo polo cotexo entre a escrituradubitada e indubitada. Pero podemoschegar incluso máis aló (sempre ecando o material do que dispoñamoso permita e por suposto esté escrito aman), e tratar de averiguar algo dapersonalidade do autor analizando aparte máis inconsciente que seguroexiste, ou por exemplo o sobre ma-nuscrito.

cal é a diferencia entre Grafolo-xía e a Pericia caligráfica?

A grafoloxía podería decirse que éa psicología da escritura, a técnicacientífica que estuda a personalida-de global do individuo, a través doanálise da súa escritura. É o textproxectivo gráfico máis completoque existe, e unha proba psicolóxicainfalibre por unha sinxela razón: aescritura non se pode falsear. Outraproba irrefutable da veracidadedesta técni-

ca radica en que se parti-mos do mesmo modelo ca-ligráfico escolar, Como éposible que modifique-mos ese modelo ata opunto de que ningunha escritura se-xa exactamente igual á outra?. Un-ha das moitas utilidades da grafolo-xía radica no ámbito laboral. Na se-lección de persoal axuda a coñeceras aptitudes e posibilidades de cadapersoa para un posto de traballo de-terminado ofrecendo a posibilidade

de medir os nivéis dehonestidade.

A Pericia caligráfica,nembargantes, nonacostuma a entrar na psicología doescrito, senon que realiza unha análi-se de forma. O perito calígrafo é o ex-perto, que intervén perante os tribu-náis, apoiando ó xuiz yo á xuiza cosséus coñecementos, para determinara autoría ou non dun determinadomanuscrito. Os casos máis comúns

nos que interven o perito calígrafoson falsificacións, determinaciónsde autoría de anónimos ou testa-mentos ológrafos, obras de arte,documentos históricos, etc.

O caso que nos ocupa é o daabordaxe dende o ámbito daGrafoloxía, xa que constitúe un

test proxectivo natural moi amplono que os datos psicolóxicos da per-soalidade que obtemos son múlti-ples e variados. O mellor materialpara realiza un bo informe grafoló-xico é un texto manuscrito, dunhas15 ou 20 liñas, espontáneo e non co-

piado, sobre un papel en branco co-locado nunha superficie dura.Compre firmalo, xa que nun escritoo corpo do mesmo proporciona a in-formación sobre a personalidademáis social, namentras que a firmafala do “eu” máis profundo, o seloda persoalidade.

Alfonso Daniel Manuel RodríguezCastelao foi escritor, pintor, médicoe debuxante galego, así como un dospáis do nacionalismo galego.

Do análise dos textos manuscritosdo prolífico autor dedúcese unhapersoalidade sá e de destacada no-breza. Castelao foi un home que loi-tou por encima das súas posibilida-des por aquello que considerabapreciso sen atentar contra os derei-tos individuáis dos demáis pola con-secución dos séus propios fíns.

O estudo da inclinación e a pro-porcióon do texto dentro do papel,así coma os nexos entre as letras e aprofundidade das mesmas manifes-tan un carácter forte e decidido, dunhome determinado e convencido nassúas accións. Castelao era un homeáxil de reflexos na toma de deci-sións, resolutivo con celeridade e degran eficacia nos séus plantexa-mentos. Isto non resta de configura-lo coma un gran analista. O autoraplicaba procesos deductivos basea-dos na suposición da lóxica sen caernas premuras da impulsividade querodea a intuición inicial.

No que respecta ó séu carácterafectivo e cercano, ó seu círculomáis íntimo, sorprendentemente ti-ña en gran consideración a manifes-tación dos séus afectos e a sinaliza-ción dos sentimentos, o cal non pa-recía ir en detrimento dos séus pro-cesos de raciocinio estructurado eaparentemente distantes. Serán es-tas mecánicas do pensamento analí-

GACRIMPERAnálisis grafolóxico daletra e a sinatura doescritor galego Castelao

tico baseado en razonamentos de-ductivos as que lle fagan posicio-narse de xeito subxetivo en oca-sións presentando un aspecto máishuman e cercano ó posicionarse dexeito parcial en cando ós séus valo-res, opinións, xuizos e plantexa-mentos da realidade.

Pese ó séus carácter complexo edefinido ó detalle, Castelao amosana súa letra ser un home predispos-to á sinxeleza en grado máximo, de-talle que semella chocar no move-mento dos séus renglóns e o puntode ataque ó inicio do párrafo coaaparente utopía da súa búsquedade ideáis a todos os nivéis: afecti-vos, sociáis, políticos, etc. Non obs-tante, é a propia fortaleza do séu ca-rácter a que obra no equilibrio nassúas actuacións.

Sen resultar presuntuoso, Caste-lao procura a consideración alleanos séus análises e o recoñecemen-to de aquello no que non se confide-ra equivocado, cun marcado sentidoda responsabilidade sobre todo noque se embarcaba e unha gran de-terminación para levar a cabo oconvido e pactado, consciente dassúas propias capacidades e limita-cións pero escravo das mesmas. Seben os séus textos e debuxos proxec-tan unha expresión de afirmación,a determinación realista o alonxado dinamismo e da defensa do peri-go materialista.

Castelao era un home tendente aamosarse con naturalidade e esta-bilidade tanto na vida privada co-ma na profesional e asumir unhaaxeitada xestión das súas respon-sabilidades. Así mesmo, é moi des-tacable o séu bó compromiso coaconciencia moral e Super Eu froi-diano, cunha solidez interna pararespostar da acción emprendida.

Da ubicación da sinatura e a súaproporcionalidade coon respecto dotexto, así coma da configuracióndos óvalos e os trazos das xambas,cas jambas, coñecemos o axuste re-alista de Castelao entre as aspira-cións e a realidade, mediante unhaclara identificación entre os logrose as ambicións e unha armonía en-tre a imaxe exteriorizada e a propiaHome natural, sinxelo e sereno, oescritor galego gozaba dunha equi-librada confianza en sí mesmo emanexaba a homoxeneidade entrea realidade íntima e a realidade so-cial.

Avda. Benito Vigo, 24 - A Estrada - 886 153 784

En A Estrada non temos unhagran tradición de Semana Santa cofervor que se pode ver noutros si-tios como é o caso de Sevilla en An-dalucía, Aragón ou Zamora, peronos últimos anos comezouse a ga-ñar relevancia coa recuperación deprocesións como Los Dolores, e oXoves Santo, e escenificacións tanbonitas como a entrada de Xesús enXerusalén a lombos dun burro oDomingo de Ramos, festa moi espe-cial, sobre todo para os nenos, poispara eles é un día grande acudir áigrexa coas súas palmas, ramas deoliveira, ou de loureiro.

Fóronse facendo melloras grazas aachegas de veciños, como a túnicade La Dolorosa, ou a estrea dunhacarroza para a escenificación do epi-sodio da Verónica.

O paso seguinte sen dúbida erater unha confraría. Os preparativosiniciais comezaron nada máis rema-tar a Pascua do 2014. Anunciousenos xornáis a creación da Confraríada Santa Cruz. Comezouse xerandoos estatutos e remitíndoo ao arce-bispado de Santiago de Compostelapara a súa aprobación.

En Agosto comezouse a campañade captación de Cofrades. Comeza-ron a achegarse tímidamente, poisisto e algo novedoso na vila, pero ocoñecer a persoa que está á fronteas dúbidas na maioría diluíronse.

Ao fronte do equipo promotor es-ta Félix Cela, que aínda que de Cala-horra (A Rioxa) xa é un estradensemáis.

Félix Cela vén moi afeito á gran-diosidade da Semana Santa en Cala-horra. Festa declarada de IntereseTurístico Rexional dende 1998. Poloque sabe ben do que fala e comodebe ser e funcionar unha confraría.

A finais do mes de Xaneiro a Con-fraría da Santa Cruz presentou ostraxes de nazarenos e penitente quesairán á rúa o Xoves Santo. Félix ex-plicaba aos asistentes o modo devestir o traxe tanto de penitente co-

mo de nazarenos. E nos seus move-mentos ós vestir víase que ten artenisto.

Neste momento son 35 membrosna Confraría da Santa Cruz, o idealsería chegar a 100, pero Félix co-méntanos que aínda que non sechegue a ese número non será des-lucido dado que a xente que perten-ce xa á Confraría te moitas ganas eilusión.

Saiba que se vostede está intere-sado en participar nesta Confraríaaínda está a tempo de apuntarse. Sóten que achegarse á Sancristía daIgrexa da A Estrada e alí informaran-lle sen compromiso ningún.

O importante deste tema é quecon todo isto de retomar as proce-sións e escenificacións ,se dota AEstrada dun reclamo turístico máis.E quen sabe, se seguen traballandoasí de ben, con esta ilusión e estasganas ,se nuns anos grazas a Félix eos seus confrades teñamos unha Se-mana Santa de grande interese turís-tico e cultural.

Soamente falta indicarles que asvestimentas que lucirán ese día soncosidas por Calpep confeccions,empresa da que lle falamos nestenúmero, quedando todo o traballofeito pola confraría no pobo.

Dende Oquehai dar os parabénspor esta iniciativa e desexarlle a me-llor das sortes.

Unha cofraría para A Estrada

Cofraría da Santa Cruz

nosa publicidade

“Ademais no Pazo de Ocaatópase unha reticulata

Captain Rawes de máis de150 anos considerado un

dos Camelios máis antigos egrandes que se coñecen

nesta variedade en Europa.”

racións, como as realizadas polo Secre-tario Xeral de Política Lingüística,afirmando que a situación é mellor doque nunca foi, que todo vai estupenda-mente. Mesmo interpreta “á súa ma-neira” os datos tan incontestábeis doIGE: a porcentaxe dos que falan galegohabitualmente baixou do 57% en 2001ao 44% no 2014; pois ben, di que, se aestes lles sumamos os que declaran fa-lar galego “algunha vez”, xa nos dá un89% de galego-falantes, o cal está estu-pendamente… Coma se non soubése-mos ben o que quere dicir nunha socie-dade que vive inmersa nun conflito lin-

güístico entre unha lingua que ten oprestixio e mais unha lingua minoriza-da o que quere dicir falar esta lingua“algunha vez”! Tamén afirman que ocoñecemento do galego acada valoresmellores que nunca, coma se non sou-bésemos ben que unha cousa é a com-petencia e outra cousa é o uso; é dicir,non por sabermos unha lingua a imosutilizar, se non temos incentivos quenos animen a facelo ou se non percibi-mos que esa lingua é útil ou valoradasocialmente.

Tamén teñen a insolencia de cargar-lles a culpa ás familias, por non lles fala-ren galego ás súas crianzas. Como senon soubésemos que os cidadáns actua-mos con respecto aos valores que se nos

transmiten e que se os pais e nais deci-diron romperen a transmisión interxe-racional do galego, seguramente non épor casualidade, senón porque as insti-tucións públicas non lles están axudan-do a superaren os séculos de prexuízoslingüísticos que pesan sobre todos nós.A normalización lingüística é unha res-ponsabilidade das institucións e sonelas as que teñen que levar adiante asaccións precisas para transformar as ac-titudes das sociedade.

A nosa lingua é a expresión máis ínti-ma da nosa particular interpretación darealidade; é a maneira en que nós, gale-gos e galegas, expresamos a nosa cultu-ra e comprendemos o mundo que nos ro-dea. Non podemos abandonar o noso

idioma; porque, se o fixeramos,deixariamos de ser quen somos.Polo tanto, cómpre que loitemoscoas armas colectivas da mobili-zación social para manifestar-mos o rexeitamento que nos pro-ducen as políticas encamiñadas ánosa propia destrución.

Pero, é posible aínda transfor-mar a situación, invertir o proce-so e normalizar a nosa lingua?Por suposto que si: mais paraque iso aconteza é preciso que asactuais políticas lingüísticasmuden e que os nosos represen-tantes públicos cumpran por fin

coa súa obriga de promover verdadei-ramente a normalización do galego,obriga que vén recollida no propio Es-tatuto de Autonomía e na Lei de Nor-malización Lingüística.

Mais somos nós, os cidadáns e cida-dás quen temos que facer posible queisto aconteza Por iso, debemos mani-festar con rotundidade e claridade anosa desaprobación das actuais políti-cas. Debemos confiar no futuro da nosalingua, axudar a manter a súa transmi-sión interxeracional, a estender os seusámbitos de uso e a superar os prexuízosque pexan o seu desenvolvemento.Nunha palabra, o noso deber é traba-llar a prol da normalización da nosalingua. Porque nós, galegos e galegas,queremos galego.

( )12 FEBREIRO de 2015 ( ) 13FEBREIRO de 2015

Despois da publica-ción, en outubro de

2014, dos resultados daúltima enquisa do IGEsobre o uso do galego,puidemos ver como as no-sas institucións tentaronocultar a verdadeira ecrúa realidade, defor-mándoa e adaptándoa aoseus espurios intereses.

O certo é que non é pre-ciso coñecer os resulta-dos da enquisa para de-catármonos do descenso brutalno uso do galego, nomeadamen-te entre as novas xeracións.Abonda con darmos un paseo po-la rúa, acudirmos ao parque on-de xogan os máis pequenos ouentrarmos nas aulas de calque-ra centro de ensino, sempre quelevemos o oído atento. Mais, coapublicación destes datos tive-mos a constancia documentadade que a nosa lingua propia dei-xou de ser a lingua habitual damaioría da poboación, como eraaté este momento, e de que endez anos descenceu en 13 puntos aporcentaxe de uso. Unha vez compro-bado isto, parece que non deberíaquedar lugar para a tranquilidade,pois resulta evidente que, despois de12 séculos de existencia, o galego estáfinalmente situado nun perigosopunto de inflexión, con dous posiblescamiños: ou ben se convirte en linguaresidual (como xa o é entre os meno-res de 16 anos nos ámbitos urbanos) eacaba por desaparecer, vítima da di-

glosia, dos pre-xuízos e das malas políticas; ou ben,viramos a situación, transformamosa realidade.

É evidente cal é a opción dos no-sos dirixentes. Dise ás veces que aspolíticas lingüísticas non tiveron oefecto desexado; e, certamente así épara os que queremos futuro para anosa lingua; mais, se atendemos aocumprimento dos verdadeiros (eocultos) obxectivos que a Xunta de

Galiza se fixou nos últimos cincoanos, hai que recoñecer que as súaspolíticas resultaron eficientes: conse-guiron, tal e como se propoñían, odesmantelamento do PXNL e de to-dos os acordos que a respecto da lin-gua tomaran os gobernos anteriores,levando adiante un proxecto preme-ditado e deseñado de destrución detodos e cada un dos nosos sinais deidentidade, moi especialmente a nosa

lingua . Non se podeentender doutro xei-to o “Decretazo” doano 2010 (en que selimita ou se prohibeexplicitamente o usodo galego como vehi-cular no ensino), ou aLei da Función Públi-ca, na que se eliminaa esixencia de coñece-mento do galego parao acceso ás prazas,por poñer dous sona-dos exemplos. Ade-mais, a propia Xuntade Galiza encargousede difundir unha ima-xe negativa da nosalingua e cultura, co

obxectivo de reavivarantigos prexuízos: candonos din que o galego nosensimesma e nos illa domundo están a nos diciraquilo tan vello de que ogalego é propio de pai-láns e de paletos, de xen-tes que non teñen aspira-cións de modernidade ninde universalidade.

Mais os dirixentes donoso goberno saben benque non poden revelar as

súas verdadeiras intencións: a cida-danía non permitiría tal actitude. Po-lo tanto, teñen que intentar disimu-lar o que están máis que fartos de sa-ber: que as cousas van mal para a no-sa lingua. Entón permítense o luxo ea desvergoña de interpretar a verda-de ao seu interese, sen o máis míni-mo pudor en revirala, en envorcala code dentro para fóra. E así fan decla-

Avda. de Benito Vigo, 13. A Estrada 986180315 Justo Martínez, 11. A Estrada

RedaccIón: Clara Iglesias(Coordenadora da Plataforma“Queremos Galego!” da EstradaFOtOGRaFía: Sonia VázquezAbelleiro

UN FUTURO para a nosa lingua

A Asociación de Comerciantesdá Estrada (ACOE) subscribiu opasado 31 de Xaneiro un conve-nio para este ano con SegurosGesval. Os seus socios terán un30% de desconto nos seguros deincapacidade laboral transitoria,nos de vida e nos de comercio,ademais de seguros de saúdedende 12 euros ao mes.

ACOE firmaun conveniocon Gesval

O Ateneo cultural xa é unha rea-lidade en A Estrada e nace coa in-tención de que nel participe toda apoboación. O colectivo culturalestá formado por máis de 15 perso-as que buscan fomentar e promo-ver non só a cultura local, senóncompartir e descubrir experienciasdoutras filosofías de vida. Así, co-mo exemplo, haberá actividadesformuladas dende esta perspecti-va, como a programación de xorna-das temáticas sobre outras culturasafastadas. Nesta liña, Miguel Do-campo avanzou que, para primave-ra, teñen pensado organizar unhasxornadas sobre Xapón, coa cele-bración de cursos de cociña orien-

tal e a participación de personali-dades procedentes daquel lonxa-no país.

A asociación móstrase aberta ta-mén á inclusión de novos mem-bros que estean interesados en to-dalas temáticas de ámbito culturalincluindo nesta liña os temas eco-lóxicos.

"Buscamos dinamismo e partici-pación", expresou o vocal RodrigoMontaluisa, que afondou na filoso-fía cultural que gardan en comúntodos os membros do novo Ate-neo A Estrada. Co nacemento doAteneo Cultural a vila vese dotadadun novo ente que dinamizador.Desexamoslle longa vida.

O Ateneo cultural xa éunha realidade en A Estrada

( )14 FEBREIRO de 2015

Sociais deberíase crear unha páxinade Facebook de Amantes do Cine ,que para xente que coma min, por nonir soa, non vaia. Debemos ir ao Cine, eó do noso pobo!!”.

Carlos Aneiros: “ Evidentemente fa-lamos de arte, o que leva directamen-te á cultura.O cine é un deses elemen-tos básicos para o teu crecemento per-soal, educativo moitas veces, diverti-do as outras,eu tamén iría cada fin desemana si puidese,incluso dous díasno fin de semana. Os cines do centrocomercial aportan alternativas comoo que se consume nestes tempos, á sa-ída tés Mcdonalds, mil tendas e nego-cios pensados por e para o consumo, ocine de vila ofrece algo moito mellor,un ton moito mais romántico si cabe,quen non lembra as primeiras mira-das, bicos, roces no cine da súa vila, nomeu era toda unha institución, unhaxuntanza enriquecedora dos nenos detódalas parroquias,domingo 4 da tar-de, e iso é o que debemos recuperar,ese espírito non debe perderse por fal-ta de axuda, porque hai unha cousa daque estou completamente seguro,oscines de vila quizais non poidan poñerpelículas inigualables pero é a nosaCasa e si que poden regalar momen-

tos inolvidables, ata sin macdonalds.”Mónica de Modas Charlotte : “A Di-

ferenza abismal.Non paga a pena irata Santiago.O Cine da Estrada e si-nónimo de aforro en gasóleo,en colasdesesperantes .O trato insuperablenos cines da vila. Son todo vantaxes.Eu animo á xente que aínda non fóraa ir. Ademais quero destacar a orga-nización que teñen á hora de celebraros aniversarios con nenos. Unha op-ción estupenda para agasallar ós fi-llos e ós amigos.”

Adriana Abelleiro Cusidó: “A con-fianza e o bo facer de esa gran familia,sénteste un como na casa.”

Désirée Cabanas Torres:” Barato,trato excelente, céntrico (podes ir ca-miñando) as palomitas e os refrescostamén son moito máis baratos e ade-mais as pelis non tardan en chegar.”

Noela Martino Brea : “Que semprete atenden como si foras á casa dunamigo a ver unha peli.”

Sandra Arzúa Estraviz:“ Que pen-san nos mais peques,poñendo ofertasinmellorables!!!”

Ana María Ardions : “As instala-cións non son as de Cancelas perotampouco os prezos. Paréceme unhaboa alternativa para a xente do con-cello.”

( ) 15FEBREIRO de 2015

Eu téñoo moi claro dende fai moitotempo. E xa non pola comparati-

va de gasto se non porque sei que te-mos a grandísima sorte de ter cine navila ,dende hai máis de 10 anos. Eu xadisfrutei do cine que agora é o TeatroPrincipal, alí vin en pantalla grande“Los Gremlis” ou a película de “Hom-bres G”, pero no actual cine puidengozar doutras moitas estreas que in-da que cuns días de atraso, taménchegaron aquí.

O noso é un cine de vila, sen gran-des luxos, nin 3D, nin butacas VIP,pero mira ti que é un cine de referen-cia en Galicia pois amosa cine inde-pendente,que nos cines das grandesareas non se emiten ,como foi o casoda “La Sal de la Tierra” que estivo nacarteleira un mes e viñan xentes dascidades porque alí os cines pequenosforon fagocitados polos cines dasgrandes areas ,e este documental sóse emitiu en pantalla grande en Vigoe na nosa sala. Os rapaces dos insti-tutos disfrutaron en pantalla grandeda arte de Sebastião Salgado, o seuarte e a súa mensaxe de positividade.Unha actividade lúdica e saudable. Éunha opción de ocio para os adoles-centes, para os máis cativos e paranós mesmos.

Para a comparativa que lles amosotomei en conta os seguintes datos: odesprazamento dende calquera dasparroquias de ámbolos dous concellostanto a Santiago coma A Estrada . O

custe de dúas entradas sinxelas paraa mesma película e tomando coma re-ferencia un sábado,o custe das lam-bonadas e dous refrescos e por supos-to uns cafés de despois para comen-tar a película.

Cando vostedes ven o resultado venos cartos. Quizais non lles pareza de-masiada diferencia, ou quizais sepercaten de que en realidade é moitaa diferencia que pagan por ver unhaestrea que como moito nunha sema-na estará aquí. Iso xa o deixo á súapropia visión.

Pero do que non se percatan e de quecada vez que vostedes van ó cine a un-ha grande area o noso cine morre unpouquiño, e con el a cultura da vila.

Temos a grandísima sorte de ter uncine e un teatro.

Se inda seguen a dubidar se ir ó ci-ne de A Estrada ou ó cine dunhagrande área voulles dar unha razónmáis.

O cine de A Estrada é dun veciño,Luís Rivadulla, e o gasto que facemosno cine repercute na nosa vila directa-mente. Os cartos que gastamos nel tor-nan as nosas rúas e comercios, en cam-bio cando vostede vai ó cine dunhagrande área estalle a dar os cartos a unempresa enorme que leva os cartos fo-ra da vila, de Santiago, de Galicia…. Edesta maneira como se chegou a ondeestamos, levando todo para fóra.

O cine de A Estrada neste momentoesta a pasar un mal momento pola

desaparición das películas de 35 mm.Inda que polo cine da vila pasan unhamedia de 9000 espectadores o ano ainversión que ten que facer Luís Ri-vadulla para adaptar o cine ós tem-pos modernos é demasiado custosa.Estase a considerar moitas opciónspara adaptar o cine ós novos tempos,porque as grandes multinacionaisnon lles dan opción ós cines de vila,non lle interesamos.

Pero Luís Rivadulla é un soñador,leva o cine nas veas. No seu video-club, cando abriu na rúa Fermín Bou-za Brei, o meu avó fíxome o meu pri-meiro carnet de socia, eran os anos 80e Luís tiña a mesma ilusión que hoxe.

Di que esta a facer moitas cábalase a petar en moitas portas para

adaptar unha das salas cun proxec-tor DCI.

Se ó final o consegue, e sei que oconseguirá, teremos os éstreos namesma semana que os grandes cines.Este soño de Luís faime soñar a mincon que o Cine de A Estrada se con-vertería nun cine de referencia, poisnel poderás ver tanto a estreas comapelículas e documentais que nosgrandes cines non se poden ver.

Opinións de usuarios do cine:Raquel Figueiras Barros :”Ir ó cine

é un deses clásicos hábitos enriquece-dores que facían diso, ademais, unencontro social.... Pero que fomosperdendo a medida que as tecnoloxí-as se desenvolvían... Quen non escoi-tou a mítica frase : "non agardp a vera peli no cine, descárgoma e véxoatranquilamente no sofá da miña ca-sa, e gratis...", ou "espero a que salgaen D.V.D. porque non renuncio á co-modidade do meu fogar"..., etc, etc...En Santiago creo que a entrada está auns 8 euros, e aquí, na Estrada, a 5 .É caro, si e non, segundo a perspecti-va na que o mires...vémolo caro, por-que vivimos nunha época de crise erecortes, na que se van priorizandogastos. Pola miña banda, cando po-día, e vía en carteleira algunha pelí-cula que me atraía (sempre aquí, naA Estrada), non dubidaba e alá ía coneno un domingo pola tarde... E ou-tras veces non fun simplemente pornon ir soa, xa que "o de ir ao cine nonchama moito a atención no meu cír-culo"... Se por min fóra, iría ao cine to-dos os fins de semana. É unha arte, eunha moi boa costume que non debe-riamos perder. O poder visualizarunha película nesa gran pantalla,non perdendo detalle das imaxines, éunha verdadeira gozada.Se cadra, xaque estamos tan metidos en Redes

Ir ao cine a Santiago ou ir ao cine en A Estrada

“Mónica de ModasCharlotte : “A

Diferenza abismal.Nonpaga a pena ir ataSantiago.O Cine daEstrada e sinónimo deaforro en gasóleo,en colasdesesperantes .O tratoinsuperable nos cines davila. Son todo vantaxes. Sempre que me preguntan pola

PAZ, tendo a relacionala coa pala-bra utopía, cunha idea case etérea,intanxible.

Falamos de PAZ como un ob-xectivo que acadar, cando, en reali-dade, xa podemos atopala ben pre-to de nós. Atopamos PAZ nos pe-quenos detalles que normalmenteescapan da nosa percepción. Ato-pamos PAZ en cada xesto de altru-ísmo: en cada sorriso, en cadaaperta, en cada agarimo...atopamosPaz. Achamos PAZ nas palabrasAMOR, XUSTIZA, LEDICIA...poisnelas habita a PAZ. Tentamos ago-chala en forma de envexa ou odio,

pero sempre volve co perdón.Atopamos PAZ en cada gargallada,e mesmo en cada bágoa de ledicia,hai PAZ.

E poida que non en todo o plane-ta haxa PAZ, poida que os xornaisnon paren de darnos máis e máisrazóns para darnos por vencidos eque abandonemos a búsqueda daPAZ, mais podo asegurarvos quecada 30 de xaneiro, neste instituto,haberaa en cada paraugas, en cadapomba, en cada candea, en cadaunha das estrofas de Imagine...encada un de nós...HABERÁ PAZ.

Lucía Liste Prieto (alumna4º ESO B) IES Nº1 A Estrada

MANIFESTO POLA PAZ

( )16 FEBREIRO de 2015 ( ) 17FEBREIRO de 2015

Oproxecto "Bestas" esta formado porun grupo de persoas que queren

crear un equipo de fútbol Americano naA Estrada. Tras uns eventos celebradosdurante o mes de Xaneiro, xa se encon-tran realizando os trámites para cons-tituírse oficialmente como club.

Déixolles unha explicación do que é ofútbol americano e se se animan poñan-se en contacto con "Proxecto Bestas".

Un partido de fútbol americano dura60 minutos divididos en 4 cuartos de 15minutos cada un, ao finalizar o segundocuarto celébrase un descanso de aproxi-madamente 15 minutos para que os xo-gadores poidan descansar un pouco.Oreloxo non corre de forma contínua se-nón que se detén bastante a miúdo pordiversas circunstancias do xogo,de feitoun partido normal adoita durar entre 2horas e media e 3 horas.

O partido empeza co lanzamentodunha moeda por parte do arbitro prin-cipal en presenza dos capitáns dos res-pectivos equipos. O equipo que gaña olanzamento da moeda ten dereito a eli-xir entre empezar atacando o partidoou defendendo.

Chegados a este punto os dous equi-pos colócanse sobre o campo e iníciase opartido, o obxectivo do equipo que atacaé ir avanzando iardas ata a endzoneque defende o equipo contrario. O siste-ma polo cal o ataque ( tamén chamado'ofensiva' ' ) consegue manter a posesióndo balón e ir avanzando iardas sobre ocampo é bastante peculiar e é o que con-verteu a este deporte nunha auténticaguerra táctica e mental entre os dousequipos que compiten.

Este sistema consiste en que o equi-po que ataca dispón de 4 downs(xoga-

das ou intentos) para avanzar un mí-nimo de 10 yardas,en o caso de conse-guilo concédenselle outros 4 downs easí sucesivamente. No caso de quenon consigan avanzar 10 iardas en 4intentos,a posesión do balón pasa di-rectamente ao equipo contrario. Asipois, un DOWN non é mais que un in-tento ou xogada para intentar avan-zar iardas.

Este sistema é o quefai que o fútbol ameri-cano sexa estratexica-mente tan complexo xaque o ataque sempreten a posesión do balónantes de empezar odown e tamen porque aofinalizar cada down opartido se detén e osequipos volven formarordenadamente para ini-ciar o seguinte down, o calpermite aos adestradores planificarcon total precisión o que os xogadoresvan facer durante unha xogada.

Como transcorre cada down?: O pri-meiro que fai o ataque é reunirse en ro-da sobre o terreo de xogo e un dos xoga-dores explica aos seus compañeiros axogada que o adestrador decidiu poñerna práctica. En a linguaxe do fútbolamericano esta reunión chámase'HUDDLE'.

Despois do huddle os dous equipos co-lócanse en formación para iniciar a xo-gada ( 11 xogadores por equipo, aíndaque en Galicia se xoga 8 por equipo, aoestar o deporte aínda nunha fase de in-troducción e difusión).

A xogada iníciase co SNAP: O xoga-dor que inicia chámase CENTER,estexogador colle o balón cunha man e a pa-sa entre as súas pernas a un compañei-ro situado detrás seu. Todas as xogadasempezan deste xeito.

Unha vez finalizada a xogada (xeral-mente dáse por finalizada a xogadacando o portador do balón é placado oucando se falla un intento de pase) o par-tido detense e vólvese repetir o mesmoproceso dende o punto de máximoavance do balón.

Resumindo: a ofensiva dispón de 4xogadas para avanzar un mínimo de 10

iardas, en caso de conseguilo concéde-selles outros 4 intentos e asi sucesiva-mente. No caso de que non logren avan-zar estas 10 iardas despois dos 4 inten-tos, a posesión do balón pasa directa-mente ao equipo contrario.

O obxectivo dos dous equipos obvia-mente é gañar, e iso conséguese ano-tando máis puntos que o contrario. Nofútbol americano pódense anotar pun-tos de varias maneiras:

-O TOUCHDOWN: É a forma máiscomún de anotar e tamén a máis valio-sa xa que é a que outorga máis puntos:6. Conséguese cando un xogador conse-gue chegar co balón ata a endzone quedefende o equipo contrario.

Cando un equipo logra anotar untouchdown prémiaselle coa oportuni-dade de incrementar a súa conta depuntos escollendo entre dúas opcións: oextrapoint ou a conversión de 2 puntos.

- O EXTRA POINT E A CONVER-SION DE DOUS PUNTOS: O extra-

point non é mais que intentar pasar obalón polo goalpost dunha patada, encaso de conseguilo se concede 1 punto.

A patada realízase bastante pretodos paus e é razoablemente doada e lo-xicamente é a opción máis utilizada.

A conversión de dous puntos é unhaopción moito máis arriscada e como oseu propio nome indica concédense 2puntos. Faise só uso dela en situaciónsdesesperadas (por exemplo,cando oequipo anotou un touchdown e vai per-dendo de dous puntos a falta de 10 se-gundos para rematar o partido).

A conversión de dous puntos consisteen intentar levar de novo o balón ata aendzone nunha soa xogada dende a iar-da 2 do equipo contrario..

-O FIELD GOAL: Despois do touch-down esta é a forma máis habitual deanotar.

O field goal (gol de campo) consiste enmeter o balón entre os paus dunha pa-tada e concédense 3 puntos no caso deconseguilo.

-O SAFETY: O safety é o xeito de ano-tar máis raro de ver. Un safety prodú-cese cando a defensa logra placar o xo-gador da ofensiva que está en posesióndo balón dentro da súa propia endzonee concédense 2 puntos.

O safety é o equivalente ao gol en pro-pia meta do fútbol inglés, supón un du-ro golpe á moral do equipo que o sofre eé unha situación bastante embarazosa.

Básicamente isto é o mais importan-te de cara a iniciarse como deportistasou ben como espectador de futbol ame-ricano. Temos de decidir que o primeiroadestramento de futbol americano enGalicia se realizo no Concello de Amesdurante o verán do ano 2008, cando oequipo asturiano Gijon Mariners setraslado ata Galicia para iniciar os queserian os pioneiros deste deporte nes-tas terras.

Esta mesa naceu a partir dunhaproposta que fixo a equipa di-

rectiva do IES Antón Losada Dié-guez ao departamento de madeira;os profesores do segundo curso valo-raron a posibilidade de realizala econsiderouse que era factible cons-truíla dentro da programación dasactividades didácticas do departa-mento.

Una vez que se tomou a decisiónde levar a cabo o proxecto, o módulode solucións construtivas (o que seencarga de facer planos e deseño)ideou unha mesa cunha tapa forma-da por unha soa peza e cunhas di-mensións aproximadas ao conxuntode mesas que para ese fin se utiliza-ban na sala de profesores; ademais,tería unha forma que seguiría aelíptica da órbita terrestre. Outrapremisa importante de deseño eraque as patas estivesen formadas po-las letras LD, que simbolizarían onome do instituto; por último, gra-varíanse sobre a tapa diversas fra-ses de Antón Losada Diéguez se-guindo o contorno da mesma.

A idea, en principio, era crear un-ha estrutura na que a tapa pareceseque voaba sobre as letras que forma-ban as patas.

Esta proposta de deseño foi valo-rada polos profesores de segundo e,en función das necesidades de fabri-cación e das posibilidades con que secontaba, fixeron unha contrapro-posta; ao final, coas ideas de todoschegouse ao deseño actual. Nelmantéñense as dimensións orixi-nais e parte da forma elíptica, pero aforma da tapa cámbiase ao non serposible mecanizala coa maquinariade que se dispoñía no taller (era im-portante que a maior parte da mesase realizase de xeito manual e o des-eño orixinal implicaba unha meca-nización case que completa en má-quinas CNC).

Tamén se tivo que variar a idea ori-xinal de gravar os textos seguindounha espiral e, ao final, graváronse

segundo liñas paralelas aos lados damesa. Tamén foi necesario introducirunha estrutura soporte da tapa, pois,dado o seu tamaño e peso, facíase ne-cesario dotala de estabilidade; esteengadido deseñouse de xeito quecumprise unha dobre función: servirde apoio estrutural á tapa e, á vez, do-tar ao profesorado dun lugar paragardar folios, carpetas, etc .

Outra consideración importanteque marcou o deseño foi que todos oselementos que formaban a mesa(patas, baixo tapa e tapa) terían queser desmontables, pois, dado o pesodo conxunto (aproxímase a mediatonelada), sería imposible movelaunha vez montada no seu sitio defi-nitivo. Aquí tamén foi necesariopensar un sistema que ancorase ostres elementos entre si: patas/estru-tura-soporte da tapa e tapa; a solu-ción foi incrustar nas patas unhasvarillas roscadas fixándoas con re-sinas epoxi, estas unirían a baixo

tapa coas patas mediante torcas e atapa apoiaríase sobre unhas cintasadhesivas, quedando suxeita poloseu propio peso.

Todas as consideracións anterio-res fixeron que os alumnos se tive-sen que enfrontar a unhas soluciónsde enxeñería e de fabricación impor-tantes.

Para o acabado do conxunto optou-se por acabados en base auga; esta fa-se da fabricación tamén supuxo unreto para os alumnos por tres causas:as dimensión da tapa, a necesidadede que a pasta coa que se encheu ogravado das letras destacase sobreela unha vez aplicado o acabado finale un accidente que se produciu du-rante o verán (na zona onde se gardoua tapa habitaba unha colonia de mor-cegos que mexaron sobre ela estra-gando a capa de fondo que tiña apli-cada; os ouriños penetraron tanto nafibra do taboleiro que fixo imposiblesacarlle as marcas por completo e

houbo que cam-biar o acabado final para poder di-simulalas).

O primeiro dos retos menciona-dos, as dimensións da tapa, obrigoua desenvolver un sistema que per-mitise aplicarlle o acabado nunhasoa fase. Para isto construímos un-ha “ponte guindastre” na que se co-locou o vernizador segundo o anchoda mesa e, debaixo del, a mesa moví-ase lonxitudinalmente impulsadapor dous alumnos que tiraban dun-has cordas atadas ás rodas que se llecolocaran.

O terceiro reto era decidir o mate-rial que se ía empregar para encheros ocos do gravado do texto; para is-to fixéronse varias probas con dis-tintos tipos de pasta a fin de deter-minar cal era a que menos se tinxíacoa aplicación de cor, xa que, doutroxeito, non se distinguirían as frasesgravadas. O gañador foi un tipo depasta de carroceiro.

O último paso ao que nos tivemosque enfrontar foi como meter a tapadentro da sala de profesores; o restodos elemento non presentabanmaior dificultade, pero as dimen-sións da tapa facían que fose moi di-fícil de mover e que o risco de cau-sarlle algún dano fose elevado. A so-lución atopouna un dos nosos alum-nos e consistiu en utilizar un carrode transporte, deseñado por el mes-mo, que permitía movela con moipouco esforzo.

Na elaboración e desenvolvemen-to da mesa participaron os alumnosdas promocións 2010-2012, 2011-2013 e 2012-2014.

RedaccIón: Xosé MagariñosFOtOGRaFía: Aitana Martino e Xosé Magariños

Unha Mesa para os profesores doIES ANTÓN LOSADA

XENTE DE AQUÍ

FOnte: Diego Pérez “Fútbol Americanopara todos”FOtOGRaFía: Aitana Martino

PROXECTO A ESTRADA BESTASFútbol AmericanoFútbol Americano

( ) 19FEBREIRO de 2015

O premio de teatro Mome VarelaBuxán que convoca o Concello daEstrada foi na súa cuarta edición paraAna María Carreira Varela. O xurado,composto por Cándido Pazó, Santia-go Cortegoso, Xosé Lueiro e Henri-que Vázquez considerou a obra Unintre antes do solpor, presentadopor esta autora, merecedor dos mileuros do galardón entre as 14 obrasque se presentaron. O xurado desta-cou a sensibilidade no tratamento dotema da senectude e a coidada técni-ca dramatúrxica do texto.

A entrega de premios realizouseno Teatro Principal, dado que nesesdías o MOME estaba ocupado cocurso de cofección de traxes de Xe-nerais do Ulla.

A edil Amalia Goldar fixo entrega

ao gañador da pasada edición, Santia-go Cortegoso, do libro “Smoke onthe water”, obra gañadora. Lueiroadiantou que o texto de Cortegososerá levado ao escenario do Principal

arredor do mes de maio. Agardamospoder ver tanto a obra “Smoke onthe wáter” coma “Un inte antes dosolpor” pronto representadas no te-atro principal.

Marcos gañete (Corba), Alberto Súa-rez (Lupo), Daniel Castro(Yupe) e Pa-blo Durán. Dos equipos femininosirán Paula Castro,Athenia Alvárez eLucía Cortizo.

Acompáñanos o seleccionador femi-nino Carlos Torres e o seleccionadormasculino Jerry Holmes, que aíndaque irlandés e practicamente recénchegado xa é un máis da vila.

Se vostede quere colaborar con esteequipo dalgunha maneira, pode face-lo dirixindose a info@irmandinhos.com. Teñen que saber que que estesmozos e mozas non son só deportis-tas, son un pilar da sociedade estra-dense, pois deles sempre parten ini-ciativas solidarias coas que recadaaralimentos ou tapóns. Sempre estánmetidos en todas.

Se o que queren é saber máis destedeporte só teñen que achegarse a veradestrar ou xogar no campo de Figue-roa a estes rapaces e rapazas ,e sevostedes teñen fillos maiores de 5anos e queren que practiquen un de-porte de equipo, cun ambiente san,competitivo pero na súa xusta medi-da, onde o que predomina é a amizade

e o compañeirismo, e a parte deentrenar se lleseduca en valores,saiban que existeunha escola muni-cipal "Gema CalvoVillaverde" que aín-da que leva en fun-cionamento dendesetembro de 2014 xaconta con 11 rapaces erapazas, dos cales al-gúns xa xogan amiga-bles cos maiores.

É un deporte digno deir a ver xogar. Dígollo euque levo uns cantos par-tidos vistos enriba e re-coméndollelo porque o

ambiente que se respira entre estaxente non é outro que compañeirismoe fraternidade.

( )18 FEBREIRO de 2015

Ofútbol gaélico, tamén coñecidocomo balón pesado, xógase en

equipos de 15 xogadores nunha can-cha de céspede rectangular con por-tarías en forma de H a ambos os douslados. O obxectivo principal é anotarpuntos pateando ou golpeando o pe-sado balón coas mans e introducilona portaría rival. Os xogadores avan-zan polo campo levando o balón nassúas mans, pateándoo e pasándooentre compañeiros de equipo. A ver-dade e que explicado non parece moiespectacular, pero explicar un forade xogo de fútbol normal tampouco émoi apaixoante.

Alberto Súarez,de alcume Lupo, pa-sou unha tempada da súa vida en Ir-landa e foi neste marabilloso país ondecoñeceu este deporte.Un 17 de setem-bro de 2012, de madrugada, xa de vol-ta na terra, mentres esperaba a súamáis que inminente paternidade, aLupo ocorreuselle abrir unha conta enfacebook, el que era un “anti esta re-de”, e ver a ver que pasaba. Fíxoo me-dio en broma, por xuntarse catro ami-gos e pasar un bo anaco, liberar estrés.

Medio en broma comezaron a ades-trar en outubro dese mesmo ano.Pouco a pouco a xente foise involu-crando ata conseguir ser campións deliga masculina galega no 2012-2013.

En novembro de 2012 arrancou oequipo feminino. Ao principio custou.Parecía que as rapazas non se anima-ban, pero de supeto e co boca a bocadas que ían comenzando a cousa des-madrouse, entre elas estaba Gema,pura enerxía, e tras esta estrela quenos mira dende o ceo chegaron máis emáis rapazas. Cada día de adestra-mento chegaban ao campo dúas outres rapazas máis.

O Equipo non daba crédito do benque ía a cousa. Algo que comezou co-mo un hobby para dar saída ao estrésdiario converteuse en algo do que to-dos debemos estar orgullosos.

De feito, xa non son só Irmandin-hos e Irmandinhas, agora existen ou-tros dous equipos máis os Bráithrea-chas A Estrada masculino e Bráith-reachas A Estrada feminino.

O equipo das rapazas ,que parecíaque non arrancaba rematou por se

campión nacional e da Liga galega. Eo broche de ouro foi asistir o ano pasa-do á liga europea asistiron o torneomais importante do mundo de 7 vs7,onde quedaron segundas en Cater-goria de equipos de fora de Irlanda.Ademais disfrtuaron no Croke Park aver a final do All Ireland femenino …oque ven ser a final da champions fe-menina pero como espectadoras!! logode xogar . Un estadio que dá cabida a83.000 persoas, que non é cousa debroma, e arredor do campo reúnen seunhas 400.000 persoas coas súas bar-bacoas e familias, porque como nos ex-plica Lupo, o ambiente deste xogo non

ten nada que ver co fútbol normal.É un ambiente san, sen a rivalida-

de e a agresividade á que por desgra-cia nos estamos a afacer .

En esta Liga 7 vs E as Irmandin-has quedaron de segundas na secciónde equipos internacionais, xogandocontra equipos de todas partes domundo. Xa lles digo que levan xogan-do dende o 2012 e unha liga europeanon é unha pachanga de barrio.

Irmandinhos e Irmandinhas nonparan de acaparar premios e vito-rias. Case todos os fins de semanasaen na prensa escrita.

Pero se non nos chegaba con todo

isto que lles contovoulles dar un motivomáis de orgullo.

Os nosos Irman-dinhos e Irmandin-has viaxarán a AbuDhabi a principiosde marzo para xo-gar o mundial coaselección galega.

Realmente es-taban convocados un número de xo-gadores y xogadoras maior pero pormotivos económicos e de estudos sópoderán asistir do equipo masculino:

O NOSO DEPORTE

FÚTBOL GAÉLICO en A Estrada

IV Premio Mome Varela Buxán para “UN INTREANTES DE SOLPOR” de Ana María Carreira

A RED DE REDES na políticaActualmente os métodos de co-

municación cambiaron en sobrema-neira. Para chegar a moita da poboa-ción nunha franxa de idade entre os 18aos 47 o mellor é usar as redes so-ciais.

Isto non se lle escapa aos partidospolíticos. Saben ben que agora casetodo se move a través da rede de re-des e é por iso que case todalas agru-pacións políticas teñen presenzadunha maneira ou doutra dentro dainternet.

Durante o verán do 2014 nos perfiis

personais do Señor Dono e do SeñorLópez houbo grandes polémicas. De-rón moito que falar na rúa e nos xor-náis.

Como as eleccións municipáis es-tán a volta da esquina se vostede tenoportunidade de acceder a red, nonestaría demáis que lle vostase un olloas diferentes páxinas para ver o quese coce.

Por se é do seu interese a continua-ción déixolles un listado dos diferen-tes links do que son os blogues ofi-ciais. As páxinas persoais de facebo-

ok terá que buscalas vostede, pois alei de protección de datos non per-mite a publicación de este tipo de di-reccións.LINKS:PSdgPSOE : http://psoeaestrada.es/Annova: https://www.facebook.com/anova.aestradaBNG: https://bngdaestrada.word-press.com/author/bngdaestrada/Podemos : https://podemosaestra-da.wordpress.com/PP: http://www.pp.es/

RedaccIón: Aitana MartinoFOtOGRaFía: Aitana Martino e fotos cedidaspor Irmandinhos

Avda. Benito Vigo, 49 Bj. - A Estrada - Teléfono 986 571 502

( )20 FEBREIRO de 2015

Opasado 17 de Xaneiro tivo lugarunha celebración moi especial. O

RAFAGA C.F cumpría 50 anos eJuan Herrera reuniuse cos seus ra-paces daqueles tempos.

O RAFAGA C.F foi un equipo im-pulsado José Constenla no ano 1955.Tivo unha curta vida, tan só 3 anos,pois a maioría dos xogadores pasarona formar parte do Estradense.

Pero o importante dese día foi o re-encontro entre Juan Herrera e osseus rapaces: Manolito Andrade, Li-to Valiñas, Juan de Socorra,Félix deLaureano, Carracedo, José Manuel,Paco Torres, Gonzalo Moreno, Luisde Ruperto, Valiñas, Pepé Fandi (omellor mozo da A Estrada) e Pepe Dis

(organizador do evento e alcumadonaquela época Diestefano). Naqueltempo Juan Herrera contaba 25 anose o máis novo dos seus rapaces 10.

A xornada comezou ás 14:00 na zo-na dos viños e rematou no restauran-te Manxares a altas horas da tardiña.

Alí antes mesmo de comer comeza-

ron as anécdotas. A Juan Herrera es-perábao no seu sitio un fermoso raci-mo de uvas. Juan Herrera contabacon 25 anos cando adestraba estes ra-paces. Os domingos pola mañá candoo ían buscar para adestrar Juan, ásveces, saíra a noite anterior e paraque os rapaces o deixaran descansar

dicialles que fosen para a casa Villa-parque a roubarlle unhas uvas parael, pensando que así os rapaces o dei-xarían durmir e que non volverían,pero os rapaces tiñan ganas de futbole por haches ou por bes sempre volví-an coas uvas para "quitar a toxinaque puidese ter". Isto contábanoloJuan con bágoas de risa nos ollos.

Outra anécdota moi soada foi quepara abrirlles o campo sempre ía DonLuciano Quinteiro. Don Luciano eraquen levaba a maior parte dos temasdeportivos e doutras índoles no con-cello.

O primeiro día que Don Luciano foia abrir o campo díxolles aos rapacesque o que tiñan que facer era angazaro campo e deixalo sen pedras e benlimpo, naquela época a Baiuca aíndaera un pedregal.

Juan Herrera sacou a cara polosrapaces e impúxose. Díxolle a Don-Luciano que os rapaces ían xogar aofútbol, a adestrar, non a limpar. Quelevaban toda a semana cos seus que-faceres e que ese era o seu día de des-frute, e que non limpaban.

Don Luciano púxose testán e dixoque entón rompialles o balón e foi aícando o adestrador sacou valentía ecoraxe e lle dixo a DonLuciano unhapalabra moi fea, a cal fixo que este se-ñor recuase e marchase. E xa nuncamáis se tivo problema ningún paraque os rapaces xogasen e adestrasenno seu pedregal favorito.

Todos os alí presentes estaban deacordo en dicir que Juan Herrerasempre os defendeu, os adestraba eentretiña. Que organizaba activida-des polo entroido, que os aconsellababen e que foi un gran referente nassúas vidas.

Teríamonos quedado toda a tardecon eles, pero entón teriamos dema-siadas anécdotas que non se poderí-an contar.

Felicidades a RAFAGA C.F poloseu 50 aniversario e felicidades aJuan Herrera por ver a súa labor ho-menaxeada.

Este mes seguimos falando de gru-pos estradenses. En breve falare-

mos tamén dos grupos de Cuntis, queson moitos e moi variados, pero na miñalista non podían faltar "Os Esquios",dado que durante bastante tempo asis-tín aos seus concertos nunha casa apar-tada de Matalobos.Sinto por eles un cariño especial e estemes permitinme a licenza de entrevis-talos por gusto e porque sei que en bre-ve sairá un novo disco á rúa.

cando se formou esquíos?Esquíos ensaiamos por vez pri-

meira o 31 de decembro do 2005, asíque xa van alá 9 anos. A formación dabanda foi por mor da insistencia donoso primeiro cantante, Fidel Castro,que cando soubo que eu, Jorge Rodrí-guez, tocaba a guitarra non parou ataque aceptei comezar a quedar con elcoa intención de ensinarlle algúnsacordes, cousa a que negábame de en-trada porque tiña o tema abandona-do pola desilusión que me produzo aseparación do meu anterior grupo,Micropuntos, por desidia dos demaiscompoñentes xusto cando tiñamos uncontrato discográfico para asinar...

¿Cantos son os compoñentes deEsquíos na actualidade, procedencia,nomes e a que se dedican a parte deser estrelas do Rock Galego? (Se que-redes falarme algo da etapa anteriortamén estaría ben, pero iso déixovoloa vosa elección)

En primeiro termo aclarar que asúnicas estrelas que coñecemos e res-pectamos están nas latas de cervexa.En canto o noso número, na actuali-dade somos cinco paxaros na banda.Jorge Iglesias, o outro membro fun-dador, responsable do ritmo tribal eesquizofrénico que nos caracteriza,ou sexa que toca a batería e a percu-sión se a houbera ou houbese e vensendo de Matalobos.

Adrián “Patuco” Gañete, o nosobenxamín, é o responsable dos ouveose alaridos diversos aínda que a el gús-talle dicir que é o cantante, tamén es-tradense.

Alex Cabal Tato, a ultima incor-poración, físico de vocación que aplicao seu coñecemento do funcionamentodo universo para conseguir facelo vi-brar ao ritmo do seu baixo, estraden-se tamén. Manuel F. Rodríguez, im-portado de Pontevea e residente naEstrada é o hipnótico guitarra rítmi-ca, e por ultimo eu, Jorge Ro-dríguez, nado en O Bier-zo, que vivín media vi-da no Barco de Val-deorras e que ac-tualmente vivo enOuzande, son o gui-tarra “solista”(si,polo de misántropo).

Anteriormente, co-ma moita xente sabe,eramos un cuarteto lideradopor unha voz que desgraciadamenteextinguiuse pero que nunca esquece-remos e coa que gravamos cinco dis-cos. Tamén, dende o comezo estivocon nós ata o disco “Porcocan”(incluí-do), o baixista Pedro Dono, que tivoque deixalo por motivos laborais.

como definides a vosa música?Definímonos as veces coma pun-

kanrol pero máis ben coma coña queporque pensemos realmente que fa-cemos iso, nos últimos tempos soe-mos tirar de temas sinxelos e pensoque nese tipo de temas temos unhamarca persoal e identificadora, pero a

nosa música é cambiante en certamedida e seguirao sendo supoño...hai discos nosos que se escoitas porseparado nunca pensarías que estánfeitos pola mesma banda. Eu que sono compositor escoito dende o grindco-re ou death metal máis salvaxe ata opowerpop máis delicado, pasando por

hardcore, punk, blues, jazz, folk,industrial, hip-hop, garaxe,

stoner, metal, psicodelia(moita psicodelia, son fa-nático)...así que a cousapode saír por calquerasitio... de feito no discoque estamos preparar

escoitaredes unhas can-tas cousas diferentes das

amosadas ata o de agora.

quen compón as letras e a música?Eu, Jorge Rodríguez, son o que

compón a música e letras. Fago temascoma churros e os que vexo que mola-ría facelos con Esquíos lévollos a eles,se lle gustan arranxámolos entre to-dos e imos probando como soan me-llor, as veces isto é cuestión dun parde voltas e noutras ocasións non lleatopas o punto ata pasado un par desemanas, aínda que isto último émáis raro.

cantos discos van?Sete discos, que son os seguintes:Esquíos 2006

Un tipo normal 2007Éche o que hai! 2009Galician carraxe on garaxe 2010Agora si! Despois igual non...ímolovendo 2011Porcocan 2013Estamos aquí 2014

que tedes previsto para este 2015?ou e segredo.

Este ano vai ser o noso décimoaniversario como banda, e algo tenta-remos facer claro. A ver que opciónstemos e se dispoñemos dos medios...oque si é seguro que imos editar un no-vo disco para o cal agora mesmo esta-mos ensaiando coa intención de gra-valo en abril, e que semella que vaiser un disco líricamente máis comba-tivo e musicalmente máis contun-dente. Imos probar nun estudo dife-rente ao noso querido Abrigueiro deArturo Vaquero, sempre buscandounha nova experiencia, aínda que se-guiremos coa nosa teima de gravartodo en directo e ao unísono. Despoissupoño que faremos xira de presenta-ción e tal, pero aínda non temos nadapechado claro.

con que grupos de a estrada ecuntis vos gustaría dar un macroconcerto ?

Sinceramente danos igual a pro-cedencia da xente coa que comparti-mos escenario, o que nos importa eque sexa boa xente e a ser posible di-vertida, nós estamos nisto para di-vertirnos, é unha paixón que temos, oque estea amargado que coma doce,pero que pase de nós. Non nos gustannada as dobreces, a hipocrisía, o ven-der unha cousa cando logo fas a con-traria vamos....pero estamos abertosa tocar con quen sexa e máis cos gru-pos da zona claro.

Dende Oquehai seguimos a pedir unmacro concerto no que se xunten tó-dolos grupos tanto de A Estrada co-ma de Cuntis e que todos poidamosgozar dunha tarde noite espectacu-lar. Porque tanto na A Estrada co-ma en Cuntis existen grupos de moialta calidade e que teñen sona en to-da Galicia e fora dela.

Perruquería - estilismo986 072 121

Rúa san antón, 19 - Baixo - A estradasalonespazobelo@espazobelo.comwww.facebook.com/espazo.beo

Turismo Rural ecomidas por encargoOuteiro 12-13/ Tabeirós36684 A Estrada

986 57 20 85

Calvo Sotelo 41, 4º A693 612 521

A Estrada

( ) 21FEBREIRO de 2015

Juan Herrera reúnese de novo cosseus rapaces de RAFAGA C.F.

RedaccIón: Aitana MartinoFOtOGRaFía: Esquios

RedaccIón: Aitana MartinoFOtOGRaFía: Aroa Martínez, Aitana Martinoe foto antiga cedida por Manxares.

( )22 FEBREIRO de 2015

RedaccIón: Ana Díaz

. Editorial: Galaxia.

. Colección: Literaria (número 233).

. Nº de páxinas: 504.

Oano pasado cumpríronse 30 anos da publica-ción da que se considera a primeira novela po-

licíaca galega, Crime en Compostela de Carlos G.Reigosa. Disfrutei coa lectura da obra e mesmo ti-ven a sensación de acompañar ao investigador Ni-vardo Castro polas rúas de Compostela. Agora e,despois de ler A Praia dos afogados de DomingoVillar (Vigo,1971), penso que o inspector Leo Cal-das espertou en min boas vibracións dende as pri-meiras páxinas da novela.

Unha das características que destacaba Ray-

mond Chandler (Apuntes sobre anovela policíaca) era que “os per-sonaxes, a atmosfera e o ambien-te deben ser realistas. Hai que re-ferirse a persoas reais nun mun-do real”, podemos atopala no li-bro na descripción de lugarescosteiros e do ambiente mariñei-ro que se respira na obra (tal e co-mo podemos ler na páxina 84):“Por razóns de traballo, Caldasfora nalgunha ocasión á lonxa de Vigo.Sempre o sorprendía o bulicio das poxas, a trasfe-ga de barcos, caixas, camións e xente. Gustáballeescoitar os berros e as risas dos homes do mar e sa-ber que fóra a cidade durmía indiferente ao desve-lo daquelas criaturas nocturnas.”

Estamos ante unha novela que nos atrapa den-de o principio, que esperta o noso interese a medi-da que imos lendo. Cada capítulo comeza cunhadefinición ( a primeira palabra é “afogar” e a de-rradeira “liberar”) que está relacionada co contido.No seu libro anterior da triloxía, Ollos de auga, ta-mén atopabamos este mesmo sistema ( “escuro”era a primeira palabra e “claro” a derradeira).

As pescudas policiais tratan de descubrir quelle sucedeu a un mariñeiro nunha praia de Panxón

e o caso é asignado ao inspec-tor Leo Caldas, un home depoucas palabras, concienzudono seu traballo e pouco amigoda vida social, que soe iracompañado por Estévez, uncolaborador cun carácter to-talmente distinto ao do seu xe-fe. Constitúen unha parellapeculiar e, nalgunhas oca-sións, o inspector tenta evitarconflictos motivados polas pa-labras do seu compañeiro. Porexemplo, cando lle di ao foren-se que “é listo coma un allo”(páxina 51) despois de que estelles informase de que a víctimamorrera afogada.

Aínda que nos primeiros mo-mentos pensárase na posibili-

dade dun suicidio, a medida que vai avanzando ainvestigación, a teoría de que Xusto Castelo, o Ru-bio, foi asesinado parece ser a correcta. Todo apun-ta nesa dirección. Vanse atando cabos e o que pa-rece que está claro é que as apariencias engananmoitas veces.

Na novela atopamos tamén momentos diverti-dos, como os diálogos entre Estévez e Caldas ou en-tre o primeiro e outros personaxes. Tampouco po-demos esquecer as palabras do locutor SantiagoLosada no seu programa de radio : “Está connoscoo terror da delincuencia, o defensor implacábel dobo cidadán, o patrulleiro, o inspector Leo Caldas”(páxina 174).Agardamos impacientes as súas novas historias.

( ) 23FEBREIRO de 2015

Escrita polo italia-no Roberto Par-

meggiani e ilustradapolo portugués JoãoVaz de Carvalho, estaobra recén publicadapor KALANDRAKAtrata sobre o Alzhei-mer a través da parti-cular ollada dun ne-no, que detalla comolle vai afectando a do-enza á súa avoa.O relato reflicte consensibilidade, tenrura e cercanía o am-biente familiar no que se presenta estetrastorno ou calquera outra forma de de-mencia.As ilustracións reforzan o enfoque poéticodo relato, que narra o proceso dende queos protagonistas compartían tempo, lec-turas e agarimo cando a enfermidade aín-da non se manifestara, pasando polos pri-meiros síntomas, ata o letargo do sonoirreversible. O tránsito do tempo, a perdadun ser tan querido e a dor pola ausenciarepreséntanse con fermosas metáforas vi-suais.Trátase dun relato atemporal dirixidonon só a público infantil a partir de 4anos, senón tamén aos adultos: unha ho-menaxe á figura dos avós e avoas.

LIBROS RECOMENDADOS

A praia dos afogadosde Domingo Villar

RECEITA DE GABY DE BIKISIMAS. HTTP://BIKISIMAS.BLOGSPOT.COM.ES/FOTOGRAFÍA: GABY DE BIKISIMAS.

INGREDIENTES:- 2 planchas de masa de hojaldre ( eu uso do conxelado )- 3 ou 4 mazás ( eu normalmente uso Golden non moi ma-dura ou Reineta )- 3 ou 4 cucharadas de azucre ( unha por cada mazá )- 1 chorrito de zume de limón- 1 cucharadita de canela en po- 1 cucharada de manteiga- 1 ovo- 1 pouco de azucre para borrifar

PREPARACIÓN:- Sacar o hoxaldre do conxelador unha ou dúas horas antesde facer a empanada.- Precalentar o forno a 220ºC.- Pelar e cortar as mazás en anacos ( como cando cortamospatacas para facer tortilla ) e poñer nun bol.- Engadir o zume de limón, o azucre e a canela e mesturar to-do ben.- Forrar unha bandexa de forno con papel de fornear.- Colocar encima una das planchas de hojaldre.- Esparcir o reencho encima deixando un borde de 1 cm. por

todos os lados, sen cubrir.- Cortar a manteiga en trociños do tamaño dun chícharogrande, e colocaos esparcidos por encima do reencho demazá.- Cubrir coa outra plancha de hojaldre e pechar todos osbordes da empanada.- Bater o ovo e pincelar toda a masa.- Borrifar con azucre para que quede unha costra triscante.- Cun coitelo pinchar un pouco a masa para que no forno"respire", e así non se rompa ou inche demasiado.- Baixar a temperatura do forno a 200ºC e fornear 20 minu-tos calor arriba e abaixo.E LISTO, ESPERO QUE A DISFRUTEDES.

Horóscopo

SOPA DE LETRAS

BUSCA AS DIFERENCIAS

CRUCIGRAMA

SUDOKU

aRIes: Coa chegada do sol a ti signo converterasche na persoa máis afortu-nada do pobo. Gozarás dun período máxico. Todo o que che preocupa se irá so-lucionando.

tauRO: Os obstáculos irán desparecendo pouco a pouco ata chegar a certatranquilidade. Días moi favorables para tomar decisións importantes e ca-nalizar ti vida.

xemInIs: A túa capacidade de sedución e as túas ganas de amar estarán áalza e poderás conquistar a quen desexes. Un desexo moi esperado farase re-alidade.

cancRO: Quizais sentas inquietude, pero se deixas que o teu corazón e atúa cabeza camiñen xuntos, solucionarás o que che preocupa. Aparta os te-mores da túa mente e pisa firme.

leO: Ábrese un período profesional cheo de sorpresas, non desaproveitesningunha oportunidade. No terreo sentimental, a túa sensualidade causaráestragos.

VIRGO: É un bo momento para afrontar calquera problema. Atravesas un-ha boa época, pero mantente alerta porque se enxergan loitas de poder. Coi-dado cos teus comentarios.

lIBRa: Achéganse grandes oportunidades de encontrar traballo, se o estása buscar. Poderás conseguir todo o que che propoñas pois os astros están doteu lado.

escORPIO: Non permitas que a confusión se apodere de ti á hora de tomarunha decisión. Actúa coa cabeza, sen deixarte levar polo corazón. A túa per-suasión abrirache moitas portas.

saxItaRIO: Estes días poderías ter un rozamento con alguén próximo e aoque aprecias moito. Soluciónao dialogando con calma e sosego. Conseguiráso que che parecía imposible.

caPRIcORnIO: O proxecto que tes entre mans non acaba de arrancar conforza, pero segue perseverando porque vas conseguilo aínda que non sexa noprazo previsto.

acuaRIO: Momento idóneo para empezar un proxecto que tes en mentedende hai moito tempo. Non temas ao descoñecido e lanzate. Algo de cor ne-gra apartará as malas ondas.

PIscIs: Sentirás intranquilidade, o que podería dificultar as relacións coteu ámbito. Intenta buscar unha válvula de escape e foxe dos problemas queche sufocan.

“A avoaadormecida” de Editorial Kalandraka

A RECEITA DO MES

LIBROS RECOMENDADOS

EMPANADA DE MAZÁ de hoxaldre

( ) 25FEBREIRO de 2015( )24 FEBREIRO de 2015

Recunchode imaxes

Serafín Pazo, 2 - 1ºA Estrada - 986 17 52 17

MODA INFANTIL Y JUVENILC./ Justo Martínez Nº 21 A Estrada - 986 57 03 56

REBAJASEspecialidad en carnes a la brasaCelebración de eventos: Bodas,Comidas de empresa, Comuniones,Bautizos, Celebraciones familiares...

Menú del díaCon zona de Ocio Infantil

Servicio de catering con Carpa

Ponte Liñares, 7 Callobre - A EstradaTelf.: 986 57 15 20 M. 625 617 122contacto@riolinares.com - www.riolinares.com

( ) 27FEBREIRO de 2015( )26 FEBREIRO de 2015

( ) 29FEBREIRO de 2015( )28 FEBREIRO de 2015

Zaira S inde, 9 anos

Rube n Rosende , 8 anos

Xabier Ferro , 9 anos

Sergio Val in a, 6 anos Dari o Míguez, 6 anos

Alejando Matro, 3 anos Kevin Sant iago, 9 anos

Helena Valdés García, 5 anos. Gañadora premio ACOE

Irene Aguirre, 9 anos

Paula e Rocío Cotor Morrazo, 7 anos

Antía Ferre iro, 6 anos

Damián Andión, 12 anos

Manuel Pampi n, 7 anos

( ) 31FEBREIRO de 2015( )30 FEBREIRO de 2015

• Maxia en Acción. Curso impartido porPedro Bugarín (Vilgarcía de Arousa) Mago27 de Febreiro.

• Concerto de Gonzalo Arca no Chelsea28 de Febreiro as 23:00.

• San Benito de Inverno 21 de Marzo.

• Este mes teredes que estar moi atentosos carteis nas rúas, posto que por mor doEntroido e do Lacón con Grelos non se te-ñen plantexadas as actividades culturaispara o mes de MARZO. Tendes que saberque sempre podedes acudir os diferenteseventos deportivos que se realizan de for-ma regular tanto na A Estrada coma enCuntis, pero o dito, este meshai que estar moi atento oscarteis na rúa.

• Curso de Riscos laboráis 25,26 e 27 deFebreiro de 8:00 a 15:00 h.

• III Xornadas do seminario de estudos lo-cais de A Estrada “A Estrada na Historia” osdías 20, 27 de Febreiro e 6 de Marzo no MO-ME as 20:00.

• Taller Senda con Carlos Vila na AsociaciónXuvenil “La Estación” 28 de Febreiro as 15:30.

• Atención as datas para novas incorporacióno curso 2015-2016 a colexios e garderías.

• Concerto das bandas Apocalypso Banda eesquios reivindicando a Marcha da dig-

nidade a Madrid . 28 deFebreiro as 23:30 no pub M80.

• Monologo de Tito Rober“Vida y milagros del Zumo denaranja” en Mimela 6 Marzo22:30

• Noites de Raíz enCallobre 7 de Marzo a par-tir das 22:00.

• En CERDEDO “Eran ou-tros tempos, ou non?” De

DisfunciónContinua 14 de Marzo19:00 no Centro Cultural.

• V Edición Feira de oportunidadesdo Comercio 13-14-15 de Marzo.

• Xornada 17 de Futbol GaélicoMECAS contra BRÁITHREACHAS.14 de Marzo

• III Edición “Corre A EstradaCorre” 14 de Marzo.

• Curso de Composición fotografícaorganizado por F12 o 14 de Marzo.

• Inscripción para participar no IIConcuros AECCA último día 25Marzo.

• Xornada 18 de Fútbol GaélicoBRÁITHREACHAS contra IRMANDIN-

HAS. 25 de Marzo

• II Edición do Cantos deTaberna e mercado de arte-sanía na Zona dos Viños enna zona de Gran Vía 28 deMarzo dende as 12:00 ataque o corpo aguante.

• Campaña de primavei-ra da ACOE (Fechas in-da por concretar)

AQUELES MARABILLOS ANOS

AXENDA DE OCIO, CULTURA EDEPORTE A ESTRADA

AXENDA DE OCIO, CULTURA EDEPORTE CUNTIS

Alumnos Codeseda Promoción 1997

ESTE MES TEREDES QUE ESTAR MOI ATENTOS OS CARTEIS NAS RÚAS,POSTO QUE POR MOR DO ENTROIDO NON SE TEÑEN PLANTEXADASAS ACTIVIDADES CULTURAIS PARA O MES DE MARZO.TENDES QUE SABER QUE SEMPRE PODEDES ACUDIR OS DIFERENTESEVENTOS DEPORTIVOS QUE SE REALIZAN DE FORMA REGULAR TANTONA A ESTRADA COMA EN CUNTIS, PERO O DITO, ESTE MES HAI QUEESTAR MOI ATENTO OS CARTEIS NA RÚA.