mariÑas-betanzos sabe amarinasbetanzos.gal/wp-content/uploads/2016/11/guia-mb-product… · e...

MARIÑAS-BETANZOS SABE A...

Guía de produtores agroalimentarios de Mariñas-Betanzos

Título:MARIÑAS-BETANZOS SABE A…GUÍA DE PRODUTORES AGROALIMENTARIOS DE “MARIÑAS – BETANZOS”

Edita: Asociación de Desenvolvemento Rural “Mariñas – Betanzos”

Autores: Jorge M. Blanco BallónDiego Miranda BarrósIsabel Eiriz NaveiraMónica Naveira MartínezBárbara López PandeloConcepción Bonome González

Asesoramento Lingüístico:Mª. Beatriz Fernández Vázquez. Servizo de Normalización Lingüística do Concello de Abegondo

Deseño e maquetación:Luis Martínez

Esta publicación foi elaborada dentro do Proxecto de Cooperación Interterritorial: “Red Asturgallega de Empresas Agroalimentarias: Estrategias para la innovación”, financiado polo Ministerio de Medio Ambiente, e Medio Rural e Mariño, que se está levando a cabo en varios territorios rurais da Comunidade Autónoma de Galicia e do Principado de Asturias.

PRESENTACIÓN.......................................................... 3

HORTAAgreco Galiza ............................................................. 7

Antonio Fafián ............................................................ 8

A Horta do Sacho........................................................ 9

Frutas Geixade .......................................................... 10

Mª José López ............................................................11

O lugar de Vilariño .....................................................12

Xoán Antón Vázquez .................................................13

VIÑO E AUGARDENTESAdegas Codeseira ......................................................16

Casa Beade ................................................................17

Bodegas Rilo ..............................................................18

Casa Torreiro .............................................................19

Viña Ártabra ..............................................................20

LÁCTEOSAntonia Suárez Vales .................................................22

Josefa Sánchez Quindimil ...........................................23

Arquega.....................................................................24

Granxa O Cancelo......................................................25

Lácteos Bretón ...........................................................26

Queixos Cagiao..........................................................27

Quesos Ledo Presas....................................................28

PAN E REPOSTERÍA TRADICIONALAsociación Panadeiros de Carral .................................31

Saccharo Docería .......................................................32

PRODUTOS DAS RÍASConfrarías ..................................................................35

Portomuíños ..............................................................36

OUTRAS PRODUCIÓNSDaldea Pousadoira .....................................................38

Frugal ........................................................................39

Solal Sana Confitura...................................................40

Agroalimentaria do Eume...........................................41

MAPA DE LOCALIZACIÓN ....................................43

ÍND

ICE

Bo proveito!

Abegondo, novembro de 2011

José Antonio Santiso MiramontesPresidenteASOCIACIÓN DESENVOLVEMENTO RURALMARIÑAS-BETANZOS

PRESENTACIÓNMariñas - Betanzos sabe a horta fresca, a viño das ribeiras do Mandeo, a pan de Carral e tortilla, a empanada con cebola, a repolo de Betanzos, a amorodos, a queixo artesán, a mexillóns de Lorbé, a navallas da ría… ¡e a tantas outras cousas máis…!!Con esta guía, desde o Grupo de Desenvolvemento Rural “Mariñas-Betanzos” queremos dar a coñecer as nosas producións agroalimentarias, ao tempo que rendemos homenaxe ás persoas, mulleres e homes que co seu esforzo e dedicación están a manter o medio rural vivo.Esta guía enmárcase dentro da estratexia de valorización emprendida coa posta en marcha do Programa LEADER. Estrutúrase en cinco eixos: horta; viticultura; panadería e repostería tradicional; lácteos; e un último eixo dedicado a Outras producións. A Asociación de Desenvolvemento Rural “Mariñas-Betanzos” constitúese en xullo de 2008 como Grupo de Desenvolvemento Rural, coa finalidade de ser o núcleo de integración e representación dos diferentes axentes territoriais, institucionais, sociais e económicos, tanto públicos como privados, interesados en promover o desenvolvemento rural.Ten como ámbito de actuación preferente os concellos de Abegondo, Aranga, Arteixo, Bergondo, Betanzos, Cambre, Carral, Cesuras, Coirós, Culleredo, Miño, Irixoa, Oleiros, Oza dos Ríos, Paderne e Sada. A nosa estratexia de desenvolvemento ten como obxectivo último a valorización do territorio, incidindo na mellora da calidade de vida da poboación local e a creación de emprego, sempre partindo dos recursos locais, do patrimonio natural e cultural.A historia deste territorio está moi vinculada ás súas características xeográficas. A calidade dos solos e o seu clima temperado con influencia do mar -temperatura media anual de 13º e precipitacións moderadas-, así como a súa posición estratéxica nas proximidades da cidade da Coruña, condicionaron a orientación do agro cara a producións agroalimentarias en fresco e produtos do mar. Neste período 2007-2013 estamos traballando na posta en valor do sector agroalimentario desde varias perspectivas: •Animando a mobilidade e posta en valor das terras agrarias,

a través do Banco de Terras de Galicia. •Desenvolvendo formación no ámbito agrario, dirixido a

desempregados, co obxectivo de facilitar a creación de emprego -PROGRAMA AGROEMPREGA-.

•Traballando na recuperación e conservación da biodiversidade ligada á agricultura, fomentando as prácticas agrícolas sostibles e promovendo o cultivo de variedades locais e animado o seu consumo -Proxecto NUEVOS HORIZONTES-.

•Fomentando a comercialización agroalimentaria a través de canles curtas e de proximidade, achegando os produtos frescos aos consumidores en pequenos prazos de tempo e loitando deste modo fronte ao cambio climático.

•Promovendo a mellora da calidade das producións agroalimentarias e a creación dunha marca que as aglutine -PROXECTO CALIDADE AGROALIMENTARIA-.

•Ligando as producións agroalimentarias a outros atractivos turísticos, tal como se fixo no Proxecto Mandeo, no Plan de Dinamización do Turismo da Área Metropolitana da Coruña, ou mesmo no Proxecto Cantata 2.

Estamos tamén a participar no proxecto de cooperación interterritorial ASGAIA INNOVACIÓN “Rede Asturgalega de Industrias Agroalimentarias: Estratexias para a innovación”, financiado polo Ministerio de Medio Ambiente e Medio Rural e Mariño, e que ten como fin último ofrecer solucións innovadoras ás empresas agroalimentarias emprazadas no medio rural que posibiliten mellorar a súa competitividade. Esta guía enmárcase dentro deste proxecto, incluíndo aos participantes como unha actividade do proxeto.Todas estas accións xa en marcha, encadrámolas nun proxecto global, que pivota sobre a declaración do territorio como Reserva Mundial da Biosfera por parte da UNESCO. O Programa Man and Biosphere (MaB), busca precisamente poñer territorios como exemplo de que é posible compatibilizar desenvolvemento sostible coa conservación dos espazos ambientalmente máis valiosos -Rede Natura-, demostrando que é posible crear emprego e mellorar a calidade de vida local utilizando os propios recursos de xeito sostible. É unha responsabilidade grande, pero creo que todos os axentes do territorio estamos preparados. Vémonos no proceso! Agardando que gocedes dos sabores do noso territorio, nós, desde a Asociación de Desenvolvemento Rural seguimos co noso empeño: traballar por un rural vivo, con emprego e oportunidades, e o sector agroalimentario é un dos piares sobre os que apoiarnos.

Horta

Agreco Galiza

Antonio Fafián

A Horta do Sacho

Frutas Geixade

Mª José López

O lugar de Vilariño

Xoán Antón Vázquez

O territorio das Mariñas ten sido e continúa a ser a “horta” da cidade da Coruña, especializando as súas producións cara a este mercado de proximidade.

Ao longo dos anos, os nosos horticultores teñen cultivado e seleccionado aquelas variedades que mellor se adaptaron ao contorno, as que tiñan maior resistencia fronte a pragas e enfermidades e sobre todo as máis saborosas, as de textura máis agradable e as que mellor se conservaban unha vez recollidas.

Estas variedades locais forman parte do patrimonio colectivo, correndo na actualidade o risco de perderse, en detrimento doutras variedades comerciais de quizais acceso máis doado.

Desde o Programa LEADER, a Asociación Mariñas-Betanzos participa na recuperación das variedades e os sabores de sempre. Xunto co Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo e outros once Grupos de Desenvolvemento Rural no marco do proxecto de Cooperación Interterritorial “Nuevos Horizontes”, estanse a levar estas variedades de novo ao campo, facendo difusión entre produtores e consumidores, “… pois a mellor estratexia de conservación é que o consumidor as demande e o horticultor as cultive”, afirma Domingo Lojo, xerente do Grupo ASDECOMOR que coordina o proxecto.

Entre estas variedades cabe destacar os tomates Negro de Santiago e Avoa de Osedo, ou o “tomate Apementado”, a cebola e o repolo de Betanzos, a pataca Fina de Carballo, ou o pemento Grande do Couto, entre outros.

Neste apartado unicamente se recollen os/as horticultores/as que están a participar no Proxecto Nuevos Horizontes. Forman parte desta horta das Mariñas, aínda que hai moitos máis. Son a horta máis próxima aos nosos fogares, a que nos ofrece os sabores e as texturas de verdade, alimentos sans e sen conservantes, collidos no mesmo día e que ademais contribúen a rexuvenecer o tecido rural e á conservación da paisaxe.

Agreco Galiza, S.L. dedícase á produción de horta, e os seus produtos están amparados polo Consello Regulador de Agricultura Ecolóxica. O seu responsable é Antón Sánchez, un mozo de 38 anos que malia á súa xuventude xa ten unha dilatada traxectoria na agricultura ecolóxica.

Este mozo de Sada, logo de rematar os seus estudos decide apostar por un medio de vida no rural. A produción hortícola non era algo alleo para el, pois xa na súa familia se tiñan dedicado a esta actividade, e na casa sempre houbo un especial cariño pola vida no campo.

Aínda que o tipo de actividade predominante no seu contor no e a formación r ecibida o poderían ter levado a unha produción de tipo convencional, a súa capacidade para asumir riscos e o seu compromiso coa sostibilidade levárono a practicar unha agricultura respectuosa co medioambiente e máis sa,

“e máis agora que teño que facer purés para dous rapaces pequeniños”.

Aínda que na actualidade Agreco Galiza, S.L. xa conta cun punto de venda propio na cidade da Coruña, segue a comer cializar estas saudables hortalizas á restauración e ás tendas da comarca.

7

Cremos na agricultura ecolóxica Ano fundación 2001

Produtos que elabora

Tomate, leituga, pemento, acelga, cabaciña, cogombro, berenxena, allos, repolo, cabaza, porro, brócoli, cebola, ceboliña

AGRECO GALIZA

Persoa de contacto Antón Sánchez García

Localización A Campiña, núm. 29 - Lubre15166 BergondoA Coruña

Teléfono 981 791 188 / 647 535 841

Enderezo electrónico [email protected]

MAPA

1

Visitas Si, previa cita concertada

¿E que pasa en Lubre? “A verdade é que isto parece a aldea de Astérix e Obélix, pois aquí estamos un grupiño de xente nova, que cremos na horta e seguimos a manter esta actividade tradicional das Mariñas... agar do que os romanos nos deixen seguir sendo horticultores”.

Antonio Fafián de 41 anos, colle no 2001 a explotación familiar, e xa ten incrementado a superficie de produción así como diversificado as distintas producións.

“Facemos pequenas innovacións todos osdías, na multiplicación da planta, na conservación de semente, na loita contra pragas e enfermidades, etc., é o único xeito de seguir avanzando”.

Esta explotación atópase nunha das parroquias máis rurais do concello de Bergondo, non obstante, comercializa máis alá da pr opia comarca. “Cremos na calidade, temos o saber facer que nos teñen trasladado os nosos maiores; gústanos traballar a terra; animámonos e apoiámonos entr e varios produtores, e ademais temos unhas condicións de clima excepcionais... ¿non sería un pecado non facer unha das mellores hortas de Galicia?

“E xa estamos pensando nunha mar ca que diferencie os nosos pr odutos das Mariñas - Betanzos”.

8

Continuando co labor dos seus pais

Ano fundación 2000


Leituga, tomate, pemento, espinaca, cabaciña, repolo, cebola

Antonio Fafián

Persoa de contacto Antonio Fafián

Localización Corral da Igrexa, núm. 24 - Lubre15166 BergondoA Coruña

Teléfono 981 791 188 / 647 535 841


MAPA

2

Visitas Non

José Antonio Pérez, máis coñecido como Peio, e Fer nando Andrade, están xuntos nesta aventura, ou mellor dito nesta empr esa. Cansos de traballos que non enchían as súas vidas e nos que non se sentían donos do que estaban a facer, decidiron volver á antiga casa familiar - de Peio - e poñer en valor as terras dos seus devanceiros.

Desde o ano 2010 están a cultivar todo tipo de hortalizas, e como eles mesmo din “por fin somos os nosos propios xefes”.

Peio e Fer nando viven na antiga casa de labranza familiar, desde o 2011 accederon a outras terras que lle cederon os seus veciños, cultivando aproximadamente 15 ferrados de terra localizados na parroquia de Santa Marta de Babío, en Bergondo.

Son dúas persoas autodidactas, amables e cor diais, que están a gozar do seu traballo cos pés na terra e coas mans “nun manual de cultivo ecolóxico”, para ofrecer os

seus excelentes produtos a clientes e amigos. A distribución realízana nos mercados locais, e tamén a través de Grupos de Consumo Responsable, coma pode ser Zocamiñoca.

“Non queremos subvencións, queremos que nos deixen empezar”.

9

...Somos os nosos xefes

Ano fundación 2010


Pemento, tomate, leituga, acelga, coliflor, repolo, porro, brócoli, cebola, lombardas, cenoria, remolacha

A Horta do Sacho

Persoa de contacto José Antonio Pérez

Localización Santa Marta Babío, núm. 7 15165 BergondoA Coruña

Teléfono 650 906 083

MAPA

3


10

Ano fundación 2011


Amorodo e kiwi

Frutas Geixade, S.C.

Persoa de contacto Manuel Vázquez Insua

Localización Geixade, núm. 2615318 Sarandós - AbegondoA Coruña



MAPA

4

Os da parroquia de Sarandós, no concello de Abegondo, poden presumir de ter dende hai máis de 40 anos das plantacións de amorodos máis grandes de Galicia. Entre elas naceron Manuel e Miguel Vázquez, dous irmáns que non chegan aos 40 anos e que xa de nenos xogaban entre tractores e os amorodos que plantaban os seus pais.

Coñecedores do negocio, a principios do ano 2000 decidiron poñerse ao fronte da explotación, cultivando amorodos nas súas fincas e creando unha nova sociedade civil. “Ademais estamos empezando a producir kiwi amarelo, que ten unhas calidades nutritivas e de sabor, tamén excelentes”.

Apostando polo amorodo

Os amorodos que plantamos son da variedade “diamante de selva”, moi parecida ao amorodo de Huelva, así como outras variedades remontantes”.

En Sarandós teñen a cámara para refrixeralas, así como o camión frigorífico co que fan o reparto, principalmente ao Mercado Central de Froitas da Coruña, aínda que tamén venden a pequenas tendas de Abegondo, Carral, Betanzos… “Tamén vendemos na propia explotación, co que así aforramos os custos de transporte”.

Non teñen previsto ampliar o negocio a curto prazo, pois como di Manuel “temos que ir aguantando, que é o importante nestes tempos”.

María José López decidiu dar un golpe de timón na súa vida e mudou a cidade e o seu traballo nunha asesoría empr esarial polo que era o seu soño, vivir da agricultura. Esta moza, coa axuda familiar e o seu esforzo e constancia, conseguiu cumprir o seu desexo de vivir da horta, na parr oquia de Lubr e, concello de Bergondo.

Despois de pasar por un curso de xardinería no Centro de Formación de Experimentación Agroforestal de Guísamo, decidiu alugar unha explotación hortícola de 1000 m 2 en invernadoiro e 1000 m2 ao aire libre, que está na actualidade a ampliar, comezando no ano 2011 a pr oducir e comer cializar os seus primeiros tomates.

“Son consciente de que isto non é doado, xornadas algún día de ata 16 horas..., no

verán soportar temperaturas extremas baixo o plástico; e non obstante, asegura cun sorriso na cara, ¡estou facendo o que realmente me gusta!!

Este modo de vida é unha elección meditada, aseguran os seu amigos, e que require unha gran dose de valentía, como a que ten María José.

11

Do Windows ao invernadoiro Ano fundación 2011


Pemento, feixón, espinaca, acelga, leituga, tomate, coliflor

María José López

Persoa de contacto María José López Taboada

Localización Casal da Agra, núm. 5 - Lubre 15166 BergondoA Coruña


MAPA

5


12

Punto de venda na propia explotación

Ano fundación 2001


Acelga, leituga, pemento, repolo, grelo, cebola, tomate, pataca, brócoli

O lugar de Vilariño

Persoa de contacto Víctor Manuel Sánchez Vázquez

Localización Lg. A Regueira, núm. 24 15387 Oza dos RíosA Coruña

Teléfono 981 792 427 / 649 475 245

MAPA

6


Víctor Manuel Sánchez, aos seus 35 anos, ten moi claro que a súa explotación no Lugar de Vilariño, en Oza dos Ríos, ten futur o, pero que este pasa pola diversificación das producións. Cando rematou os seus estudos, no ano 2001, colle o relevo dos seus pais ao fronte da explotación agr o-gandeira, e proponse vivir da agricultura. “Son moi crítico coa Política Agraria Común, pois non é a vía para apoiar aos pequenos produtores”.

Dunha explotación que baseaba os ingresos na produción no leite, comeza unha nova experiencia que supón o cultivo de horta e pataca. “Deberían establecerse canles comerciais que facilitasen o traballo das pequenas explotacións, pois somos nós os que estamos a conservar o medio”.

Víctor está cheo de ideas: “ vou poñer en marcha unha miniqueixería para elaborar queixos con leite crú, e ademais un punto de venda na propia explotación para que a xente pare alí, nos coñeza, e poida levar unha cesta de produtos de tempada”. Agarda comezar a mediados de 2012. Conta que o proxecto será clave para asegurar a viabilidade desta pequena explotación, que está a dar pasiños para asegurar o seu futuro.

“A Horta de Sempr e” é como Pilar e Xoan Vázquez - o seu home - lle chaman á súa explotación, reflectindo a súa filosofía e o que están a facer desde hai máis de 30 anos.

Con 32 anos traballando no campo, Juan Vázquez, di que “sempre se está aprendendo”, aínda que calquera que tivo a oportunidade de coñecelo sabe que el é un auténtico sabio da horta. Aproveitando este coñecemento, desde o Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM) teñen desenvolvido distintas actuacións conxuntas, entre estas hai que destacar a identificación e pr ospección de variedades locais ou a cesión de sementes ao banco de xermoplasma, de cebola, repolo ou tomate, por citar algúns, que levaban conservando, cultivando e seleccionando na súa explotación durante moito tempo.

Este matrimonio de Leir o, no concello de Miño, leva vinculado ao agro case que toda a súa vida. A súa familia xa tiña unha explotación agro-gandeira tradicional, que mantiveron activa ata o ano 2002, “ as restricións da Unión Eur opea para a produción de leite foi un dos motivos que nos levou a especializarnos na produción hortícola, e ata o de agora saíunos ben esta aposta”.

“A Horta de Sempre” conta cunha superficie de 1000 m2 en invernadoiro e 1 hectárea ao aire libre, destinados á produción de moitos cultivos pero non en grandes cantidades. A venda destas pr oducións realízana na súa maioría nas comarcas da Coruña e Betanzos.

“Da Horta de Sempr e veñen os sabor es de sempre”, gústalle dicir a Pilar.

13

A horta de sempre

Ano fundación 1984


Pemento, tomate, leituga, acelga, coliflor, col, brócoli, repolo, cebola, faba, feixón, pataca, nabiza e grelo, tirabeques, chícharos e allo

Xoán Antón Vázquez

Persoa de contacto Pilar Vázquez Martínez e Juan Vázquez

Localización Rúa do Picho, núm. 57 - Leiro15639 MiñoA Coruña


MAPA

7


Viños e Augardentes

Adegas Codeseira

Casa Beade

Bodegas Rilo

Casa Torreiro

Viña Ártabra

Xa hai máis dunha década que María Luísa Fraga e Diego Carneiro apostaron por un cambio de orientación na súa vida e decidiron recuperar a produción vitícola e a elaboración de viños. “Xa tiñamos viñas, pero non acababamos de crer que podía axudar a mellorar os nosos ingresos. Unha cousa é producir uva e outra moito máis complexa entrar no mundo do viño de calidade”.

A produción foi medrando pasiño a pasiño, ata chegar á actualidade a unha hectárea de viñedo propio para a elaboración de viño tinto e branco, o tinto con base fundamental na variedade Mencía e o branco con Godello, Branco Lexítimo e Agudelo.

“Aínda que a diferenciación dos viños da Terra de Betanzos quizais pase polos brancos Branco Lexítimo e o Agudelo, temos uns mencías suaves, froiteiros e moi aromáticos, de baixa graduación para os que lles guste gozar do viño..., xente de trago largo, como din por aquí”.

Nós elaboramos 2.500 litros de viño branco e aproximadamente outros 2.500 litr os de tinto.

Na comarca vitícola de Betanzos existe medio cento de viticultores, conservando moitas viñas

Ano fundación 2000


Elaboración, envasado e distribución de Viño da Terra de Betanzos

Adegas Codeseira

Persoa de contacto Mª Luísa Fraga Casal

Localización Avda. Castela, núm. 14415300 Betanzos - A Coruña



Web http://adegacodeseira.blogspot.com

16

Visitas Si, previa concertada

MAPA

8

Viticultura na Terra dos Cabaleiros Os Loureiros

A adega conta cun espazo no que os visitantes poden levar a comida, tortilla e empanadas case sempre, e alí acompañala do viño da casa, nun ambiente agradable e de trato familiar no que poucas veces falta quen saque unha gaita, pandeir eta ou o que se poña á man.

en bancais e nas ladeiras da ría, como en moi poucas rexións vitícolas do mundo. “Estamos na latitude límite para facer viticultura de calidade, conservando unha produción que hai 100 anos quintuplicaba a actual. Somos herdeiros desa viticultura, e grazas á pouca evolución dos últimos decenios, téñense conservado aquí variedades únicas, como o Branco Lexítimo ou Agudelo”.

“Nesta zona chamámoslle Loureiros, porque cando o viño xa estaba listo para beber colgábase un ramallo de loureiro na porta da adega. Na provincia de Pontevedra chámanlles furanchos. En cada zona de tradición vitícola ten un nome”, aclara Diego.

“Hai anos, antes de que se fixese a replantación con variedades de calidade, o viño de Betanzos non tiña moi boa sona, pero cada día máis xente está a descubrir o potencial e a calidade que temos…, isto xa non é igual que hai 10 anos”.

“¿Proxectos de futuro?. Pois claro,coméntanos Teresa, agora estamos estudando abrir unha pequena zona de cata e degustación, pois cada vez hai máis xente que se achega para coñecer a nosa adega e como elaboramos o viño… ¡e con ganas de probalo…!!, xa pensamos entre varias adegas preparar unha pequena ruta temática”.

Os produtos que ofrece son viños en branco varietal coa marca “Ribeiras de Armea” e tinto Mencía monovarietal coa marca “Ladeiras de Paderne”, e está pr evisto incorporar ao mercado un viño elaborado coas variedades autóctonas Branco Lexítimo e Agudelo.

17

Ano fundación 2000


Elaboración de Viño da Terra de Betanzos.Con Mencía: “Ladeiras de Paderne”Con Godello: “Ribeiras de Armea”

Casa Beade

Persoa de contacto Mª Teresa Beade Cal

Localización San Mamede15314 Paderne - A Coruña

Teléfono / Fax 981 797 443 / 981 797 023


Web http://casabeade.blogspot.com


MAPA

9

Viño da Terra de Betanzos en PaderneA Comarca de Betanzos é unha das zonas de maior tradición vitivinícola de Galicia, e José Antonio Beade e a súa familia son deses poucos viticultores que teñen permitido manter ata hoxe esta tradición... “que agardamos continúen as xeracións que xa veñen por detrás”, comenta José Antonio.

“Elaborabamos viños de mesa, e a creación da denominación Viño da Terra de Betanzos alá polo ano 2000 veu a representar un gran impulso para nós e en xeral para todos os viticultores, animando a modernización das nosas pequenas adegas tradicionais. Supuxo tamén ter que replantar con variedades de calidade, mellorar o cultivo da viña, os tratamentos, ata a propia elaboración do viño con técnicas máis modernas, e aí estiveron os de Extensión Agraria e a Escola de Guísamo, entregados con todos nós en apoiarnos”.

O noso reto é que o consumidor se achegue aos nosos viños con curiosidade, son viños novos, frescos e que non ocultan a súa orixe, pois a través do viño pódense identificar as características dos nosos solos e do noso clima.

“Toda a miña vida entre viñedos......” lembra D. Ricardo Rilo Villar, propietario das Bodegas Rilo e continuador dunha tradición que iniciou o seu pai alá polo ano 1946. Traballando nas viñas dende moi neno, apr endeu todos os segredos dun oficio que se convertería no centro da súa vida.

A tradición familiar converteuse en actividade empresarial hai xa máis de vinte anos, cando escolleu o lugar de Santa Marta de Babío, en Bergondo, para asentar a súa empr esa de elaboración de viños de mesa e augardente. Andando o tempo, e xa acompañado polo seu fillo, D. Ricardo Rilo Pérez, terceira xeración desta dinastía de viticultor es, ampliou a oferta de pr odutos, incorporando outr os destilados coma o licor café, augardente de herbas e crema de augardente.

Dende hai 6 anos a adega, nunha decidida aposta pola diferenciación e a calidade, dá un salto cualitativo e inicia a pr odución e comercialización de viño branco e tinto amparado dentro de “V iño da T erra de Betanzos”. Sen deixar nada ao azar, a empresa realiza e supervisa coidadosamente todo o proceso produtivo, dende o cultivo e vendima das súas propias viñas no lugar de Brabío, a crianza, embotellado e a distribución.

Ao mesmo tempo, fr oito desta inquietude pola excelencia e a innovación, están intentando dar un pulo ás tradicionais e únicas castas de Branco Lexítimo e Agudelo, na que a adega ten grandes esperanzas de cara ao futuro. Son uvas autóctonas de alta calidade, exclusivas de Galicia e Asturias e que se cultiva na comarca de Betanzos dende hai séculos.

18

Ano fundación 1946


Elaboración, envasado e distribución de viños e aguardentes.

Bodegas Rilo

Persoa de contacto Ricardo Rilo Villar

Localización Aldea de Arriba, núm. 5215165 Santa Marta de Babío Bergondo - A Coruña


Fax 981 235 198


Web www.bodegasrilo.com


MAPA

10

Continuidade e constancia

A destilería Torreiro, fundada por Don Gervasio Botana nos anos 50, atópase situada no Concello de Abegondo. “Meu tío naceu aquí no 1923, aclara Alberto Torreiro, membro da saga e que segue a desenvolver o negocio familiar, e nestes anos fomos creando novos produtos sobre a base dunha augardente de coidada calidade”.

Os sistemas e técnicas empr egados na elaboración e contr ol dos pr ocesos de produción están baseados nas prácticas tradicionais de arrastr e de vapor , e que permiten obter produtos de máxima calidade, conservando as características específicas da augardente. Envasamos todos os nosos produtos coa marca “Os Cruceiros Bonitos”,

estando convidados a vir e visitar a nosa adega para descubrir o porqué”.

A esmerada elaboración de licores de herbas, café, torrado, queimada, crema e mel, segue o mesmo pr oceso que a augar dente, e paralelamente complétase cun pr oceso de maceración en depósitos de aceiro inoxidable, con produtos seleccionados. “Lanzamos un novo produto ao que lle chamamos Augardente Añejo “Don Ger vasio”, en homenaxe ao noso fundador , de 12 anos avellentada en pipas de carballo”.

Ano fundación 1989


Augardentes e licores. Licor herbas. Licor torrado. Crema de augardente. Augardente. Licor café

Casa Torreiro

Persoa de contacto Alberto Torreiro Rodríguez

Localización Adro, núm. 215318 AbegondoA Coruña


Fax 981 669 076


Web www.casatorreiro.com

MAPA

11

19

Augardentes artesanais

“Os Cruceiros Bonitos” é o resultado do traballo do día a día, cun único obxectivo: mellorar e innovar, para conseguir que os nosos produtos cheguen ao mercado nas mellores condicións de consumo e presentación.

A Sociedade Civil Viña Ártabra , da man dos seus catro socios iniciou a súa andaina alá polo ano 2007. Non eramos novos nisto do viño, o que decidimos foi xuntarnos para reforzar un proxecto empresarial. Se non confiásemos no futuro do viño da T erra de Betanzos non nos meteriamos nisto”, comenta Antonio Buyo.

Na actualidade a Sociedade Civil Viña Ártabra, comercializa viño pr ocedente de Mencía e Serradelo en tintos, e Agudelo e Branco Lexítimo en brancos. Esta última variedade,

descoñecida ata hai ben pouco polo público e que sorprendeu pola súa calidade nas catas realizadas, é un referente nos nosos viños e contribuirá a darlles un impulso definitivo aos viños da Terra de Betanzos. “A Fundación Juana de Vega ten axudado moitos nos últimos anos, sen esquecer a Escola de Capacitación Agraria de Guísamo ou Extensión Agraria, por citar a algúns, aínda que os verdadeiros heroes foron os viticultores que durante centos de anos mantiveron esta tradición”.

“Non queremos que se perda. Non só se trata de facer viño de calidade e comercializalo, trátase tamén de que as novas xeracións coñezan a cultura do viño, ese patrimonio etnográfico que xorde e se desenvolve ao longo da historia ao redor das viñas, e de xeito moi particular na comarca betanceira. A cidade de Betanzos non se entendería sen a cultura do viño”.

20

Ano fundación 2007


Elaboración Viño da TerraTintos: Viño Mencía e SerradeloBrancos: Agudelo e Branco Lexítimo

Sociedade Civil Viña Ártabra

Persoa de contacto Antonio Buyo e José M. Amigo

Localización Rúa Galera, núm. 815300 BetanzosA Coruña



Web http://vinaartabra.blogspot.com/


MAPA

12

Modernidade e tradición

A vendima infantil

Os socios de Viña Ártabra, en colaboración co Concello de Betanzos puxeron en marcha hai un par de anos a “vendima infantil”, coa participación dos centr os educativos da comarca. Os rapaces e rapazas de 5º e 6º de primaria, seguindo as instrucións dos viticultores, inician a súa xor nada coa recollida da uva e a súa selección, para posteriormente realizar o tradicional pisado cos pés dentro das cubas. “É un momento de gozo máximo de toda a rapazada, e ao mesmo tempo son conscientes de que isto se leva facendo desde hai moitísimos anos”.

Lácteos

Antonia Suárez Vales

Josefa Sánchez Quindimil

Arquega

Granxa O Cancelo

Lácteos Bretón

Queixos Cagiao

Antonia Suárez dedica máis de dez horas ao día a elaborar queixos na súa casa de Leiro, no concello de Abegondo. “Só levan leite, callo e sal, xa que o Queixo de Abegondo é un produto elaborado seguindo o método tradicional da comarca das Mariñas, o que nos ensinaron as nosas nais e avoas”.

“Facémolo con leite cru de vaca e dun xeito totalmente artesán, que require de moito amor”, comenta orgullosa, sendo unha das poucas queixeiras que nos quedan.

22

O queixo feito con amor


Queixos frescos, curados e semicurados

Miniqueixería Antonia Suárez

Persoa de contacto Antonia Suárez Vales

Localización Rúa - Leiro15318 AbegondoA Coruña



MAPA

13

“Estou na Asociación de Queixeiras de Abegondo e comarca porque creo que temos que estar todas xuntas, desde o Concello apoiáronnos moito e organizamos todos os anos a Feira do Queixo. O que nos gustaría é contribuír a evitar que desapareza o noso oficio, porque queremos seguir tendo un rural vivo. Queremos que os rapaces teñan aquí futuro”.

Josefa Sánchez é unha das poucas queixeiras que quedan na comar ca da Coruña, e que seguen elaborando na súa propia explotación de xeito artesá, coa mesma ilusión que hai vinte anos. “Eu empecei por casualidade, elaborando queixo como unha fonte máis de ingresos para a familia”. Na actualidade

elabora queixos frescos, semicurados e curados no seu domicilio, situado na parr oquia de Vizoño, en Abegondo.

Ademais é a pr esidenta da Asociación de Queixeiras de Abegondo e Comarca, fundada no ano 1992 e que colabora anualmente co Concello de Abegondo na organización da “Feira do Queixo”, e que nos últimos anos ten visto como se xubilaban a meirande parte das queixeiras asociadas.

Vaticina tristemente a “desaparición do seu oficio na comarca”, ante a ausencia de novas xeracións, por ser un traballo moi sacrificado: “As queixeiras non podemos faltar nin un día á nosa cita coas vacas…, temos que alimentalas, pasealas e muxilas, non hai posibilidade de coller unhas vacacións, pois o gando non responde ben aos cambios das mans coidadoras. As nosas son como da familia…”.

23

Mimamos os queixos…, pois son da casa


Queixos frescos, curados e semicurados

Miniqueixería Josefa Sánchez

Persoa de contacto Josefa Sánchez Quindimil

Localización Currás, num. 4 15318 Vizoño - AbegondoA Coruña



MAPA

14

O proceso de elaboración é tradicional, cunha produción media de seis queixos diarios que vende en pequenas tendas locais do territorio así como na pr opia explotación. Os queixos son moi recoñecidos e véndense moi ben. “…é suave ademais dun pouquiño ácido, e a moita xente gústalle vir buscalos directamente á nosa casa, e incluso que lles contemos como o facemos”.

24

Varios gandeiros das comarcas de Betanzos, Ferrol e Sobrado dos Monxes, deciden unirse no ano 1990 e constituír esta Sociedade Cooperativa Limitada denominada “Artesanos Queseros de Galicia” -ARQUEGA-, situada en Montesalgueiro, concello de Aranga.

Ano fundación 1990


Queixo fresco: enteiro, desnatado e sen sal.Requeixo fresco, cremoso e tradicionalQueixo tetilla D.O.P.: Queixo tetilla Queixo galego: queixo madurado tipo “país”

Queixos Arquega

Persoa de contacto Pablo González Jove

Localización Cerdelo, s/n - Montesalgueiro15317 ArangaA Coruña

Teléfono / Fax 981 789 303 / 981 789 792


Web http://www.arquega.com/


MAPA

15

Gandeiros unidos para incrementar o valor engadido do leite

A idea era transformar o leite, pois xa previamos os baixos prezos que se pagan ao gandeiro por parte da industria”.

“Somos conscientes de que para obter un produto de calidade é fundamental controlar todo o proceso dende o inicio, para iso contamos coa superficie de cultivo necesaria para alimentar de forma natural nos pastos a toda a nosa gandería. Toda a forraxe que se utiliza para este fin é cultivado por Arquega”.

Están orgullosos de pensar que moitos rapaces se teñen criado comendo os seus produtos. “Para nós é un orgullo que a xente nos escolla, nos leve dos supermercados ás súas casas, que confíen en nós para alimentar as súas familias, que confíen nos nosos produtos”.

“No seu momento buscamos que a situación da central de transformación de leite estivese máis ou menos preto das explotacións e que ademais tivese boas comunicacións, polo que decidimos localizarnos ao pé da Nacional VI.

“Granxa O Cancelo é tamén un punto de encontro para persoal técnico, unha aula de formación e de información, sendo a divulgación un piar moi importante na empresa e con ese fin ábrense as portas para recibir a persoas alleas ao sector gandeiro, colexios, asociacións de consumidoras e consumidores, para que coñezan de primeira man como funciona unha granxa e a importancia destas a nivel económico, social e medioambiental no medio rural en particular e na Galiza”.

Rememorar o sabor doutros tempos, cando as vacas se muxían na casa, é posible grazas á iniciativa empr endida pola Cooperativa Agraria Provincial da Coruña, unha cooperativa de 2º grao que agrupa a 46 cooperativas de gandeiras e gandeiros galegos.

Granxa O Cancelo está situada na parroquia de Bemantes, no concello de Miño. É un proxecto que nace para traballar a pr ol do sector lácteo. “Producimos leite aproveitando os recursos da nosa terra e ofertamos coa marca “Granxa O Cancelo” un produto local, fresco e diferenciado”. O sobrenome “Leite de verdade” xustifícase polo seu sabor e aromas, conseguidos traballando de xeito moi profesional e garantindo todos os requisitos para utilizar a marca “Galega 100%.”

O leite é pasteurizado cada día na pr opia granxa, con todas as garantías sanitarias e conservando o sabor e as propiedades do leite das nosas vacas. Comercialízase mediante un orixinal sistema de máquinas expendedoras nos mercados das Conchiñas e San Agustín, na cidade da Coruña e na Praza de Galicia en Betanzos. Tamén se distribúe unha parte como leite embotellado en pequenas tendas, cafeterías e r estaurantes da comar ca. “En breve teremos máis máquinas colocadas noutros concellos da comarca, que por tratarse dun produto fresco debe conser varse na neveira e consumirse no prazo de 8 días”.

Coa idea de dar maior valor engadido ao noso produto decidimos iniciar o pr oceso de elaboración de Xeados Artesáns, tamén no obradoiro habilitado ao lado da granxa. Facemos xeados de crema que teñen como ingrediente principal o noso leite ao que engadimos nata, azucre, froita fresca, cacao, turrón, café ou licor.

“Os xeados de amorodo, castaña, chocolate, vainilla, licor de café, turrón artesán, kiwi ou plátano non teñen comparanza con ningún outro produto do mercado, non está ben que o digamos nós, pero a calidade do leite e do resto de materias primas, e o bo facer da xente da Granxa O Cancelo fan que sexan os mellores”.

25

Ano fundación CAP da Coruña existe desde 1980Granxa O Cancelo comezou a funcionar no 2009


Leite pasteurizado e xeados artesáns

Granxa O Cancelo

Persoa de contacto Granxa: Juan José Freire QuintánsObradoiro: Brígida Hermida Ferro

Localización Lugar do Cancelo- BemantesMiñoA Coruña

Teléfono Granxa: 616 575 024Obradoiro e Aula divulgación: 662 336 690


Web www.capcoruna.com (en construción)http://www.facebook.com/granxaocancelo


MAPA

16“Leite de verdade”

Lácteos Bretón foi fundada no ano 1990 no concello de Irixoa. É unha pequena empresa familiar, que xor de cando un dos seus fundadores, Francisco Bretón , tras visitar varias explotacións lácteas, decide iniciar a súa andaina empresarial.

Na actualidade, a empr esa dedícase á fabricación artesanal de queixo, elaborado con leite seleccionada obtida diariamente das explotacións gandeiras dos arr edores da queixería.

O pr oceso de elaboración é tradicional, optando por unha produción diaria e limitada, case sempre baixo pedido, considerando o máis importante garantir a calidade das súas producións: “Estamos moi orgullosos da distinción de Prata obtida na IX Cata de Queixos de Galicia 2006”, aínda recorda Francisco cun sorriso na boca.

Aínda que están presentes en grandes áreas comerciais, apostan polas pequenas tendas e o comercio tradicional, dende A Coruña ata Lugo, Ourense ou Pontevedra co obxectivo de achegar a todos os consumidores os seus produtos.

A queixería ten pr evisto seguir sendo un negocio familiar, pois axiña chegará o relevo da seguinte xeración á fr onte da empresa.

26

“Irixoa é o noso pequeno paraíso”

Ano fundación 1990


Queixos país envasados ao baleiro; queixos frescos, queixos do país con sal e sen sal

Lácteos Bretón

Persoa de contacto María Roca López

Localización Follente, núm. 1 A - Mántaras15313 IrixoaA Coruña

Teléfono 981 793 164 / 609 800 621


Web www.lacteosbreton.com


MAPA

17

Paderne ostenta desde hai anos a capitalidade do sector agr o-gandeiro na comar ca de Betanzos. Este concello de clara vocación rural, segue apostando pola agricultura como motor de desenvolvemento, e pr oba diso son a multitude de pequenas explotacións que seguen a crear emprego no rural.

Queixos Cagiao é unha pequena empresa radicada en Vilamourel, Paderne, que inicia a súa andaina no ano 1990. Actualmente o número de cabezas coas que conta a explotación está pr eto das duascentas e a superficie dispoñible para a obtención de forraxes é de 75 hectár eas repartidas nos concellos de: Paderne, Irixoa, Coirós, Oza dos Ríos e arredores de Betanzos.

Dedicada ao negocio gandeiro e leiteiro, coa entrada de España na Unión Europea, atópase fronte a un sistema de cotas de pr odución que dificultaba a venda de leite en fresco. A gandería de Anxo Cagiao, non allea a esas dificultades, decidiu abrir unha nova vía de negocio coa intención de facer a pr odución láctea máis rendible, dotándose de modernas instalacións para a fabricación de queixo coa leite da súa propia explotación, nas variantes de fresco e madurado.

Esta empresa de carácter familiar que emprega a 7 persoas, pecha o ciclo coa distribución directa destes queixos sen intermediarios, directamente a tendas e hostalería da zona.

“A calidade do produto está fundamentada nas reses seleccionadas que conforman a propia gandería, así como na coidada alimentación destas, que ten propiciado un aumento considerable na produción e maior capacidade de transformación, medrando incluso nos últimos anos, polo que estamos moi satisfeitos”.

Hai sete anos dá un paso máis e inaugura a primeira tenda para a venda directa na Rúa Anxo do Castillo, na Coruña. “O noso queixo pódese comprar en tendas tradicionais, chacinerías e pequenos supermercados da cidade da Coruña, Costa Lucense, Terra Chá, Comarca das Mariñas e concellos limítrofes”.

“Temos previsto seguir sendo un negocio familiar”.

Ano fundación 1990


Elaboración de queixo fresco e do país feito con leite da propia granxa

Queixos Cagiao

Persoa de contacto Ángel Cagiao

Localización Villamourel, 19 - Medín15314 PaderneA Coruña

Teléfono / Fax 660 399 786 / 981 797 341


Web http://www.queixoscagiao.es/


MAPA

18

27

A mellor herdanza para os nosos fillos

Ángeles Gonzalo fundou no ano 2005 co apoio do seu marido José Manuel Ledo, “Quesos Ledo Pr esas”. A súa explotación conta con 320 cabras de raza mur ciano-granadina no concello de Aranga.

Xa viñan de tradición familiar dedicada á gandería de vacún, e cando entr ou en crise esta produción estudaron outras alternativas para complementar as r endas e seguir traballando no medio rural: “Galicia non tiña tradición de queixo de cabra e isto de montar unha gandería para logo transformar parecía algo desatinado…, ¡agardamos que o tempo

nos dea algo de razón, e os esforzos dos últimos anos axuden a consolidar a empresa!”

“Para reducir os custos de implantación e asegurar desde o primeiro unha produción de queixo homoxénea e de calidade, decidimos falar cun mestre queixeiro, para que transformase a nosa materia prima e nos axudase a chegar ao queixo que buscabamos, deste xeito só temos que atender as cabras e deixamos a parte de transformación en mans do artesán.”

Despois duns comezos complicados, como todas as iniciativas arriscadas, están innovando para dar maior valor engadido ao produto e diferenciarse do resto de produtores: “O leite de cabra ten recoñecidas cualidades cardiosaudables, non ten colesterol e resulta de moi doada dixestión.”

28

Innovando con produtos galegos

Ano fundación 2005


Queixo fresco de cabra Queixo madurado de cabraQueixo de cabra con “marrón glacé”

Quesos Ledo Presas

Persoa de contacto Mª Ángeles Gonzalo Martín

Localización Silvarredonda - Fervenzas15317 ArangaA Coruña




MAPA

19

Estes produtos son elaborados con froitos con indicación xeográfica protexida “Castaña de Galicia”, coidadosamente seleccionados, pelados e elaborados con métodos tradicionais a través dun longo e laborioso pr oceso que culmina cun baño á vainilla natural. O resultado final é un perfecto equilibrio de dozura, suavidade e delicadeza, cunha elevada calidade capaz de satisfacer os padais máis esixentes.

Na actualidade estamos ensaiando un queixo de cabra curado ao que lle incorporamos marrón glacé… ¡¡de castaña galega, claro…!!”.

Pan e Repostería Tradicional

Asociación Panadeiros de Carral

Saccharo Docería

A situación do Val de Barcia e a súa fertilidade e aptitude para o cultivo do trigo, constituíron un poderoso reclamo para as institucións eclesiásticas e casas nobres, que se asentaron aquí como xeito de acceder con comodidade a este produto. Sen dúbida, estas condicións favorables para a produción cerealística viñeron a apuntalar o que é unha das producións agroalimentarias máis recoñecidas no territorio de “Mariñas - Betanzos”: o P AN de CARRAL.

O coñecido como “Pan de Carral”, desde sempre elabórase mesturando a fariña de trigos autóctonos de Galicia (trigos do país) con outros foráneos e de maior “forza panadeira”. O trigo “do país” procedía case integramente do Val de Barcia, achegando o sabor, a textura e a cor característica. Hoxe en día empréganse mesturas de fariñas de trigo “do país” con trigos de fóra, en proporcións variables, aínda que o trigo “do país” oscila entre o 40 e o 50% do empregado para que poidamos chamalo “Pan de Carral”.

Este pan é un produto tradicional que ten unha personalidade definida, solicitada e valorada que é necesario conservar. Por iso, o esforzo modernizador dos fornos nas últimas décadas, tense orientado a mellorar os procesos mecánicos, amasado, fermentación, cocción, sempre respectando a “fórmula tradicional”, as características das materias primas e os ritmos de panificación, aspectos esenciais que repercuten no resultado final e que son os que contribuíron a crear e a consolidar a recoñecida calidade e sona deste pan.

A pesar dos importantes cambios experimentados nos hábitos alimentarios no século XX e do incremento da produción doutros trigos, quizais pola escasa capitalización das economías familiares, mantívose esta profesión panadeira dentro dos oficios tradicionais, permitindo a pervivencia deste produto na súa forma histórica tradicional, preservando o protagonismo da materia prima local, os modos antigos de elaboración e os espazos de venda.

31

Panaderías pertencentes á Asociación Panadeiros de Carral

PANADERÍA BONOMEAns de Tellado, núm. 4515175 Carral - A CoruñaTlf.: 981 670 357

PANADERÍA DA CUNHALg. A Lameira, S/N - Tabeaio15182 Carral - A CoruñaTlf.: 981 671 151

PANADERÍA ELENA FERREIROEstrada N-550, S/N - Tabeaio15182 Carral - A CoruñaTlf.: 981 670 249 / 981 670 419

PANADERÍA INSUACortaduría, S/N 15175 Carral - A CoruñaTlf.: 981 672 180

PANADERÍA JOSÉ ANTONIO GENDECampo da Aldea, núm. 8 - Sumio15183 Carral - A CoruñaTlf.: 981 671 097 / 686 897 733

PANADERÍA MANUEL RODRÍGUEZReboredo, núm. 1015175 Carral - A CoruñaTlf.: 981 670 509 / 981 672 128

PANADERÍA MERCEDESOs Bulleiros, S/N - Cañás15175 Carral - A CoruñaTlf.: 981 670 705 / 609 822 374

PANADERÍA O PINCHOO Pincho, núm. 1315175 Carral - A CoruñaTlf.: 981 670 097

PANADERÍA PARAÍSOParaíso, núm. 915175 Carral - A CoruñaTlf.: 981 670 572

PANADERÍA PEDRO FERNÁNDEZHerves, núm. 31 - Veira15183 Carral - A CoruñaTlf.: 981 670 852

PANADERÍA ZAPATARío de Canles, núm. 16 15175 Carral - A CoruñaTlf.: 981 672 213

María Jesús Gómez, xunto co seu fillo e a súa nora María Goas, decidiu iniciar no ano 2009 a súa propia andaina empresarial, montando unha pequena docería familiar na parroquia de Lorbé, Oleiros.

“A min sempre me gustou facer doces, biscoitos, galletas e todo tipo de repostería, levabámolos a festas de aniversario, ou aos amigos ou tiñámolos na casa para as visitas, e a xente non deixaba de dicirnos que había que montar algo, que isto podería ter boa saída no mercado, -coméntanos María Goas-, así que aproveitando as axudas para dinamizar o medio rural, decidimos dar o salto… ao baleiro”.

“Gústanos que a xente, cando volve das praias ou sae a pasear pola Costa de Dexo, para na nosa tenda a descansar, toma un café con pastas e leva un rico recordo do día vivido. Ofrecemos repostería, tortas, pastas, bombóns, empanadas, aínda que o que máis gusta son os biscoitos...”.

32

Ano fundación 2009


Repostería artesán: tortas, biscoitos, roscóns, follado, docesEmpanada tradicional

Saccharo

Persoa de contacto María Goas

Localización Rúa do Golfiño, num. 6915177, Lorbé - OleirosA Coruña




MAPA

20Docería en Lorbé

“Traballamos arreo, pois unha cousa é a repostería e outra a posta en marcha dunha iniciativa empresarial, facer as obras, licenzas, inicio de actividade, etc., ¡¡¡iso si que é complexo!!!, menos mal que estamos xuntos e na familia apoiámonos”.

Produtosdas Rías

Confrarías

Portomuíños

CULTIVANDO AS NOSAS RÍAS …Se hai algo polo que indubidablemente é coñecida Galicia alén das súas fronteiras son, sen dúbida, os produtos do mar , embaixadores da nosa gastronomía e no mundo enteiro recoñecidos polo seu sabor e calidade.

O que case ninguén coñece é o durísimo traballo que hai detrás deses suculentos bocados. Os marisqueiros e marisqueiras realizan o seu traballo nas máis difíciles condicións, suma de inclemencias meteorolóxicas e esforzo físico. As preocupacións que a diario sofren, coma a incerteza da cantidade de marisco que terán os bancos, a accidental contaminación das augas, o furtivismo, a competencia de produtos importados doutras latitudes, marcan as dificultades deste colectivo, que xunto á pesca de baixura, a agricultura e a gandería, conformaron ata non hai moitos anos, a base do tecido económico no rural galego.

As confrarías de pescadores son institucións de fonda tradición histórica en Galicia, ata o punto de que os primeiros antecedentes que se coñecen se remontan ao século XIII.

Así, na actualidade, as confrarías son corporacións de dereito público, dotadas de personalidade xurídica e capacidade de obrar para o cumprimento dos fins e o exercicio das funcións que lles están encomendadas, que actúan como órganos de consulta e colaboración coa administración na promoción do sector pesqueiro, representando os intereses económicos e corporativos dos profesionais do sector.

As confrarías poden, así mesmo, desenvolver actividades propias de organización e comercialización da produción no sector pesqueiro e da acuicultura.

No territorio de “Mariñas - Betanzos” están constituídas catro confrarías: Lorbé, Sada, Miño e Mera, dende onde atenden aspectos administrativos e se coordinan os traballos e zonas de marisqueo. Todas elas contan ademais co asesoramento técnico da Consellería de Pesca.

O mar dá emprego a gran número de persoas, que xa foi moito máis, especialmente a mulleres no marisqueo.

35

Ano fundación 1944


Principalmente sardiña, xurelo, xiba, polbo. Fábrica de xeo

Confraría de Pescadores de Sada

Persoa de contacto Andrés García Boutureira, Patrón Maior de Sada

Localización Avda. do Porto s/n, Casa do Mar Sada - A Coruña

Teléfono 981 623 407 / 981 623 407


Web http://www.cofradiasada.org/index-gl.html


MAPA

21


Principalmente sardiña, xurelo, xiba, polbo, ollomol, lirio

Confraría de Pescadores de Lorbé

Persoa de contacto Emilio Méndez Gómez, Patrón Maior

Localización Porto de Lorbé s/n. Lorbé - 15177 OleirosA Coruña

Teléfono 981 628 056 / 981 628 056


Visitas Si, previa cita concertadaLonxa: Si

MAPA

22


Principalmente sardiña, xurelo, polbo, ollomol, lirio, robaliza

Confraría de Pescadores de Mera

Persoa de contacto Guillermo Neira Ríos, Patrón Maior

Localización Os Vinculeiros (A Lagoa), s/n Mera - 15177 OleirosA Coruña

Teléfono 981 628 065 / 981 628 065


MAPA

23

Ano fundación 1960


Ameixas, navallas, longueiróns, bígaros

Confraría de Pescadores de Miño

Persoa de contacto Mª. José Crespo Fraga

Localización Porto de Miño, s/n15630 MiñoA Coruña



Visitas Marisqueo no ámbito territorial de Miño, Bergondo, Paderne e BetanzosLonxa: Si

MAPA

24

36

Ano fundación 1998


Algas; Ourizo de mar; fígado de peixe sapo; Mexillóns con algas; Moluscos con algas; ortigas de mar; salsas varias; tallaríns; tartas; té con algas, cogumelos

Portomuíños

Persoa de contacto Rosa Mirás e Antonio Muíños

Localización Polígono Industrial Acevedo, Parcela 1415185 Cerceda - A Coruña



Web http://www.portomuinos.com/http://auladecocinaportomuinos.blogspot.com/


MAPA

25

As verduras do marAntonio Muíños e Rosa Mirás, nacidos en Cambre e Abegondo r espectivamente, fundaron polo ano 1998 esta pequena e innovadora empresa familiar, inaugurando as súas primeiras instalacións na parr oquia de Santa María de Vigo, en Cambre. Os primeiros anos procesábanas para comer cializar en deshidratado e conserva, e actualmente pódense atopar os produtos en po, salgadura, frescos ou nunha ampla gama de conservas.

PortoMuíños é a consecuencia lóxica do espírito emprendedor e fortemente innovador de Rosa e Antonio, que os levaron a poñer os produtos do mar, como o eixo do seu negocio: algas, infusións de algas, pasta de sémola de trigo con algas, ourizos de mar , fígado de peixe sapo, e incluso maridaxe de sabores xa preparados, como mexillóns con algas, chimichurri de algas ou un extenso repertorio de arroces ou tapas, produtos tanto da terra como das rías galegas que están a poñer en valor.

“Temos actualmente dúas concesións administrativas de carácter experimental na ría de Betanzos, para probar novos cultivos en mar de algas alimentarias, aínda que nós comezamos cos cogomelos!! A verdade é que temos a sorte de poder viaxar e así detectamos rapidamente as novas demandas dos mercados. Estamos sempre creando novos produtos para o consumidor para o mercado global: distribuímos en toda a Unión Europea e nos cinco continentes”.

“A nosa Aula de Cociña en Cambre é o escaparate que serve para presentar os nosos produtos e ligalos coa gastronomía, ademais facemos presentacións de libros, cursos de cociña, reunións de proxectos ou mesmo catas. Cando vén xente a coñecer a nosa empresa, gústanos levalos tamén alí”.

OutrasProducións

Daldea Pousadoira

Frugal

Solal Sana Confitura

Agroalimentaria do Eume

Begoña de Ber nardo Miño e Miguel Anxo Abraira elixiron o medio rural como a súa forma de vida, vendo o turismo rural como unha opción complementaria para establecerse nel. A inquietude levounos a ampliar os proxectos, orientándose cara á produción e transformación ecolóxica desde a súa explotación familiar, que complementa co aloxamento rural e outras actividades complementarias e de ocio.

Entre as producións destacan as marmeladas de froitas variadas e a cr ema de castaña.

O produto “estrela” é o envasado de cebola fritida, produto innovador e cunha calidade moi superior ás existentes no mercado, como resultado de tempo de investigación no proceso de elaboración e das variedades utilizadas, que a converte nun referente para a elaboración de empanadas.

Manteñen a ilusión por seguir evolucionando e xa se están introducindo na comercialización de dous novos produtos, os grelos cocidos en conserva e o cabelo de anxo. De seguro que terán o éxito garantido.

Ano fundación 2003


Marmeladas (kiwi, laranxa, mazá con roxas, laranxa e limón); cabelo de anxo; pisto, cebola frita; grelo cocido; crema de castaña

Casa Pousadoira

Persoa de contacto Begoña de Bernardo

Localización Pousadoira, núm. 415630 CallobreMiño - A Coruña



Web http://www.pousadoira.com


MAPA

26

38

Turismo rural e agricultura ecolóxica

Séntense orgullosos de vivir no rural e de apoiar outras pequenas iniciativas... “Cando nos propuxeron participar na iniciativa de Güifi net para dar acceso a inter net gratuíto na aldea de Ourovello (Paderne), apoiámolo sen pensalo dúas veces”.

“Vivir e traballar no medio rural foi para nós unha opción voluntaria e consciente dende o primeiro momento, e sempre pensamos que lle había que devolver ao rural a súa función primordial de produtor de alimentos. Aínda que ás veces difícil, o resultado é moi satisfactorio”

39

Cooperativa de elaboración de froita ecolóxica deshidratadaAlejandra Osorio, Consuelo Ruíz e Andrés Riande, emigrantes retornados, chegaron a Galicia no ano 2002 con ganas de iniciar un proxecto empresarial centrado nos produtos locais e na ecoloxía, e foi no ano 2008 cando fraguaron un proxecto innovador en Galicia que lles cambiou a vida.

Ano fundación 2008


Froitas deshidratadas (piña, mazá, pera, melocotón, kiwi)

Frugal

Persoa de contacto Mª Alejandra Osorio Trovat

Localización Avda. Ribados, núm. 25 - baixo15670 O BurgoCulleredo - A Coruña

Teléfono 695 901 341 / 677 748 575


Web www.deshidratadosfrugal.com


MAPA

27

“É unha forma excelente, práctica, sinxela e económica de tomar froita mantendo as súas cualidades, sobre todo os nenos, que aforran ter que pelala, sendo moi aceptado nas merendas, aínda que en xeral adáptase a todas as situacións”.

As froitas coas que traballan actualmente son piña, mazá, pera, melocotón e kiwi.

“Froitas Frugal é unha cooperativa de traballo asociado emprazada en O Burgo, Culleredo, dedicada á elaboración e venda de deshidratados e envasados de froita en ecolóxico, aínda que ademais na nosa tenda vendemos froitas e hortalizas, tamén en ecolóxico”.

O proceso é ben sinxelo: á froita extraéselle parte da auga -chegando incluso ao 95%-, mediante un proceso a baixa temperatura que dura entre 18 e 36 horas, o que garante que se conserven as propiedades nutricionais e se potencien algúns sabor es ao aumentar a porcentaxe de azucre.

No casco histórico de Betanzos, localízanse as instalacións do obradoiro de “Solal Sana Confitura”, onde se realizan á man máis de 40 variedades de marmeladas feitas só con ingredientes naturais de tempada ademais de azucre: “Melón, piña e vainilla”; “Mazá, limón e canela”; “Fresa e Cava”; “Laranxa e Kiwi”; “Piña e Pomelo”, son algunhas das apetecibles propostas que envían a domicilio en só 48 horas.

“Intentamos promocionar as iniciativas locais, os produtos e produtores, ademais dos alimentos de calidade cultivados de xeito sostible”, coméntanos Pedro o seu propietario.

“Actualmente estamos facendo un esforzo por asistir a feiras tan importantes como “El Salón del Gourmet de Madrid 2011” ou “Alimentaria 2012”, buscando prestixio e levando a marca Galicia e os produtos galegos como bandeira”.

40

Feito á man, feito en Betanzos

Ano fundación 2008


Marmeladas con froitas de tempada

Solal Sana Confitura

Persoa de contacto Pedro Sánchez

Localización Rúa Quiroga, num. 715300 BetanzosA Coruña



Web http://www.solalsanaconfitura.es


MAPA

28

“Os botes de marmelada artesá distribúense no “Club del Gourmet de El Corte Inglés”, e noutras tendas do sector alimentación de Galicia, Castela e León, Andalucía, Madrid, Barcelona, e tamén facemos a venda a través de internet”.

“Temos feito campañas de promoción con outras empresas do territorio. Cremos que a unión fai a forza”.

Como é posible…? Pois grazas ás novas tecnoloxías un queixo da Capela ou de Abegondo, un brazado de gr elos, viños e augardentes da Terra de Betanzos, marmelos ou mesmo T enreira Galega, entr e outr os produtos da comar ca, poden chegar nas mellores condicións á súa casa.

A Agrupación Agroalimentaria do Eume foi constituída no ano 2004 por pr eto de medio cento entidades, entr e as que están empresas, cooperativas, agricultores así como outras persoas do territorio dir ectamente relacionadas coas actividades de produción e transformación no eido agroalimentario. Esta agrupación contou co apoio da Asociación Euroeume, que xestionaba un Pr ograma LEADER.

A Agroalimentaria fixou como obxectivos promover actuacións de apoio técnico aos produtores e elaborador es, incrementar as marxes percibidas polos produtores, así como a mellora da comercialización das producións locais mediante os “cir cuítos curtos”, coa estratexia de venda directa a domicilio.

“Comercializamos todo tipo de produtos locais artesáns apoiándonos en gran parte nos grupos de consumo responsable establecidos,

centrando os nosos esforzos nas áreas de Ferrolterra, Eume, A Coruña e Santiago de Compostela, tendo actualmente máis de 200 clientes”.“O funcionamento é ben sinxelo: cada semana enviamos por correo electrónico a folla cos produtos de tempada á disposición dos consumidores, que escollen entre estes e reenvíannos o pedido. En catro ou cinco días, dependendo da zona, entregámoslles o pedido na porta da súa casa”. Tamén poden facerse os pedidos a través da páxina web. A Agrupación oferta a gama completa de produtos do territorio, fundamentalmente horta de tempada, car ne de alta calidade, mel, doces típicos e pr odutos lácteos, fundamentalmente en ecolóxico. “Na actualidade estamos barallando abrir unha pequena tenda na cidade da Coruña, que identificamos como o noso mercado prioritario”.

41

…Produtos locais sen saír da casa?

Ano fundación 2004


Horta: produtos frescos de tempadaConservas: produtos envasadosLácteos: derivados lácteosProdutos ecolóxicos e de comercio xusto

Agrupación Agroalimentaria do Eume

Persoa de contacto Susana Trastoy Polo

Localización Chaos de Doroña15637 Vilarmaior - A Coruña



Web http://www.agroalimentariadoeume.org

Fax 981 784 495

AC-5

52

AC-5

51

AC-2

11

AC-4

00

AC-5

52

AC-5

42

AC-5

42

AC-8

40

AC-8

40

AC-2

30

AC-2

30

AC-1

51

AC-1

51

Per

illo

AC-1

64

AC-1

74AC

-182

N-55

0

N-65

1

N-65

1

N-55

0

N-VI

N-VI

AP-9

AP-9

AP-9

AP-6

AP-6

AP-6

AG-5

5

AG-5

5

AP-9

Car

anto

ña

Vila

nova

Cas

tro

Per

bes

Leiro

Car

reira

Ber

man

tes

Cal

lobr

e

Miñ

o

Pad

erne

Viñ

as

Qui

ntásA

drag

onte

Vill

amou

rel

Vig

o

Obr

as

Sou

toVe

louz

as

Pon

tella

s

Bra

bío

Req

uián

Arm

ea

Bet

anzo

s

Coi

rós

Col

antre

s

Ois

(San

tiago

)

Lesa

Ois

(Sta

. Mar

ía)

Am

broa

Vila

r de

Viñ

a

Man

tará

s

Irix

oa

Cor

uxou

Chu

rioVe

rís

Feás

Mun

iferr

alA

rang

a

Cam

bás

Ferv

enza

s

Vila

rras

o

Oza

dos

Río

s

Mon

doi

Por

zom

illos

Viv

ente

Cui

ña

Cin

esS

alto

Par

adaR

ebor

edo

A R

egue

iraR

odei

ro

Ban

doxa

Ces

uras

Man

daio

Bra

gade

Tras

anqu

elos

Filg

uera

de B

arra

nca

Bor

rifán

sFi

lgue

rade

Tra

ba

Cut

ian C

arré

s

Figu

ered

oD

orda

ño

Pro

baos

Pad

erne

Lour

eda

Cul

lerg

ondo

Lim

iñón

Cos

San

Mar

cos

Abe

gond

o

Mab

egon

do Mea

ngos

Cer

neda

Pre

sedo

Vió

sLe

iro

Vila

coba

Viz

oño

Folg

oso

Mon

tout

oFigu

eroa

Sar

andó

ns

Cab

anas

Cre

ndes

Orto

Viñ

as

Ber

gond

o

Ouc

esM

orux

o

Sta

. Mar

tade

Bab

io

Lubr

e

Roi

s

Vix

oiG

uísa

mo C

ortiñ

án

Sad

a

Car

noed

o

Veig

ue

Mon

dego

Mei

rás

Mos

teiró

n

Ose

do

Soñ

eiro

Ole

iros

Lorb

éD

exo

Ser

ante

s

Mer

aM

aian

ca

Dor

neda

Sta

. Cru

z Lián

s

Mon

trove

Tem

pleSan

Ped

rode

Nós

Iñás

Cul

lere

do

O B

urgo

Alm

eira

s

Rut

is

Orr

o

Tarr

io

Sés

amo

Ledo

ño

Veig

a

Cel

asC

aste

lo

Cam

bre

Sig

rás

Pra

vio C

eceb

re

Cel

aB

ribes

San

ta M

aría

And

eiro

Bre

xoM

eixi

doA

ncei

s

Car

ral

Tabe

aio

Ser

gude C

añasS

an V

icen

tede

Vig

o

Pal

eo Que

mbr

e

Sum

ioHer

ves

Bei

ra

As

trave

sas

Art

eixo

Sue

vos

Pas

toriz

a

Ose

iro

Laña

s

Lour

eda

Bar

rañá

nC

ham

ín

Mon

teag

udo

Am

entó

n

Larín

Mor

ás

CESU

RAS

ABEG

ONDO

CARR

AL

CULL

ERED

O

ARTE

IXO

A CO

RUÑA

CAM

BRE

OLEI

ROS

SADA

BERG

ONDO BE

TANZ

OS

OZA

DOS

RÍOS

COIR

ÓS

PADE

RNE

MIÑ

O

IRIX

OA

ARAN

GA

Pont

edeu

me

Ferro

l

Sant

iago

de C

ompo

stel

a

Sant

iago

de C

ompo

stel

aOr

des

Vila

rmai

or

Mon

fero

Guiti

riz

Curt

is

Mes

ía

Cerc

eda

Lara

cha

Río

Mer

o

Río

Man

deo

Río

Mer

o

Río

Men

do

Río

Bar

cés

Cam

iño

Ingl

ésa

Com

post

ela

12

3

4

5

67

89

10

11

12

13

14

15

16

1718

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

Agr

eco

Gal

iza

Ant

onio

Faf

ián

A H

orta

do

Sach

o

Frut

as G

eixa

de

Mª J

osé

Lópe

z

O lu

gar d

e V i

lariñ

o

Xoán

Ant

ón V

ázqu

ez

Ade

gas C

odes

eira

Casa

Bea

de

Bode

gas R

ilo

Casa

Tor

reiro

Viña

Árt

abra

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Ant

onia

Suá

rez

Vale

s

Jose

fa S

ánch

ez Q

uind

imil

Arq

uega

Gra

nxa

O C

ance

lo

Láct

eos B

retó

n

Que

ixos

Cag

iao

Que

sos L

edo

Pres

as

Sacc

haro

Doc

ería

Conf

raría

de

Pesc

ador

es d

e Sa

da

Conf

raría

de

Pesc

ador

es d

e Lo

rbé

Conf

raría

de

Pesc

ador

es d

e M

era

Conf

raría

de

Pesc

ador

es d

e M

iño

Port

omuí

ños

13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

Dal

dea

Pous

adoi

ra

Frug

al

Sola

l San

a Co

nfitu

ra

26 27 28

San Marcos, s/n 15318 Abegondo, A CoruñaTel.: 981 669 541, fax: 981 673 574Email: [email protected]: www.marinasbetanzos.com

ww

w.a

sgai

ainn

ovac

ion.

com

mariÑas-betanzos sabe amarinasbetanzos.gal/wp-content/uploads/2016/11/guia-mb-product… · e...

Documents