jesucristo beserirare espÍritu santo tiiÁpurigue · actshechos jesucristo beserirare 1 espÍritu...

ActsHechos

Jesucristo beserirare

ESPÍRITU SANTO TIIÁPURIGUE11

Espíritu Santo atiadarere Jesús

wedes÷guerigue

1 1Teóþlo, m÷÷rß sicapø toos÷guerop÷re jóaw÷. Tiipøp÷-

re niipetire Jesús basocáre bue-rucuriguere, cýý tiirucúriguerewedew÷. Sicato cýý buen÷cãri-guere, 2 tée cýý bueyapac÷tiri-guere wedew÷. Teero biiri cýýým÷äsep÷ m÷ãwariguere wede-w÷. Jesús ým÷äsep÷ m÷ãwaada-ri s÷guero, cýý buerá cýý beseri-rare dutiré cüøyig÷ cûã tiiádare-re. Espíritu Santo masðré ticoré-mena teeré dutiyig÷. 3Cýý diamasãri siro, Jesús bauáyig÷. Cua-renta b÷recorire pee bauáyig÷cûãrß. Teero tiirá, cýýrß ðñarã,“marð ‘diajõããwð’ jððãrig÷ra catii”jððyira. Cõãmacý dutiré basocá-p÷re niiãdare jeariguere wedene-moyig÷ søcã.

4Jesús cûãmena niigý, cûãrßJerusalénp÷ niidutiyig÷ ména.Cûãrß jððyig÷:

™Y÷÷ Pac÷ mŸãrß too s÷gue-rop÷ jððrirobirora Espíritu Santo-re ticodiocog÷d÷re yueya. Teeréwedetoaw÷. 5Juan mŸãrß oco-ména wãmeõtiwi. Y÷÷ Pac÷pejanemorö ãñurõ tiigŸdaqui mŸãrß:Péerogã siro Espíritu Santore ti-codiocog÷daqui, jððyig÷ Jesús.

Jesuré Cõãmacý ým÷äsep÷

néem÷ãrigue

6Cýýmena neããrira cýýrß sãð-ñáyira:

™Ôsã Õpý, ¿m÷÷ mecýtígãrßromanuãrß cõãjãgýdari? Teerobiiri ¿ãpßrä marðya wederarediamacûrã marðrß dutirá sããrðtiigŸdari? jððmiyira.

7Cýý y÷÷yig÷:™Marð Pac÷ sðcýrã masðqui.

Cýý “teerora wáaaro” jððrð, teero-ra wáaadacu. Ate masðré mŸãyemaquß niiria. 8Teero niipacari,marð Pac÷ cýý tutuarere mŸãrßticog÷daqui, Espíritu Santo mŸã-p÷re atiri. MŸã cuiro manirö, wã-cøtutuaremena yée quetire baso-cáre wedera wáaadacu. Jerusalénmacãrãrß, Judea dita macãrãrß,Samaria dita macãrãrß, niipetiroatibŸrecop÷ niirärß wedera wáa-adacu, jððyig÷.

9Teero jðð wedetoaari siro,cýýrß cýý Pac÷ néem÷ãwayig÷ým÷äsep÷. Cýý m÷ãwari, cýýbuerá ðñan÷n÷seyira. Cýýrßõmeb÷r÷á tuubiácojãyiro. Tee-ro tiirá, cýýrß ðñanemoriyirasáa. 10Cûã Jesús m÷ãwari ðña-nucørð, cûã decop÷ ým÷ä p÷aräsuti butiré sãñarira bauán÷cã-jeayira. 11Cûãrß jððyira:

247

El Nuevo Testamento en tuyuca de Colombia, 2a ed., © 2011, Wycliffe Inc.

™MŸã Galilea macãrã, ¿deerotiirá ým÷äsep÷ ðñam÷õconucøð?Ãni Jesús mŸãmena niiãrig÷ me-cýtígã ým÷äsep÷ m÷ãwaarig÷raatibŸrecop÷re atig÷daqui søcã.MŸã cýýrß m÷ãwari ðñaãrirobi-rora atig÷daqui, jððyira.

Judare wasogŸd÷re beserigue

12Teero tiiári siro, Jesús bese-rira Ôtãgû Olivop÷ niiãrira dii-wá, Jerusalénp÷ coep÷tŸawayi-ra. Tiimacã p÷togã niiã tiigŸ sicakilómetro wáaro. 13Jerusalénp÷p÷t÷ajeara, cûã cãnirí wiip÷wáayira. Tiiwií casac÷tiri wii nii-yiro. Sicatatia ým÷ärõ macã ta-tiap÷ sããwayira. Cûã niiyira: Pe-dro, Santiago, Juan, Andrés, Feli-pe, Tomás, Bartolomé, Mateo,Santiago (Alfeo macý), Simón(romanuã dutiráre cõãd÷garamenamacý niimirig÷), Judas(Santiago macý) niiyira. 14Cûãsðcãrõména neã, Cõãmacýrß sãð-rucúyira. Jesús baira, cýý pacoMaría, ãpßrä numiäcã cûãmenaneãyira.

15Teeb÷recorire Jesuré padeo-rá neãyira søcã. Ciento veintewatoa niiyira. Pedro wým÷n÷cã,cûãrß wedeyig÷.

16™Yáa wedera, too s÷guero-p÷ marð ñecý David Espíritu San-to masðré ticorémena Judarewáaadarere jóas÷guerig÷ niiwð.Cõãmacýye queti jóaripø maqußdiamacûrã wáaadare niirõ tiiwŸ.

Teero tiigŸ, ãpßrãrë Judas née-wa, cûãrß Jesuré ßñowï. CûãpeJesuré ñee, néewawa. 17Judasýsã menamacýrã niimiwð. Jesúscýýcãrß basocáre buerére cüømi-wð. 18Cýý ñañarõ tii wapatári-guemena sicadita sãðnóyiro. Toosíro dupupe ñaacømu, cýý páagapodo, c÷tamisð witibatejõãyig÷.19Niipetira Jerusalén macãrã tee-ré t÷oyíra. Cûã tiiditare Acélda-ma jððyira. Acéldama “Díi Dita”jððrõ tiicú cûãyemena.

20 ’Tíatop÷ Salmopøp÷re jóag÷teeré biiro jóarig÷ niiwð:

Cýýye niimirigue cõãjãno-ãrõ. a

Cýý jóarig÷ niiwð søcã:Ãpð cýý pademiriguere wa-

soáro, b

jðð jóarig÷ niiwð.21_22 ’Marðmena sðqußrã niipe-

tirop÷ wáanetõrira niiðya, marðÕpý Jesús marðmena niirð. JuanJesuré wãmeõtiri, tée Cõãmacýcýýrß ým÷äsep÷ néem÷ãrð, ðña-rira niiðya. Ãniãp÷re sðcý beserobooa ýsã oncemena niigýd÷re.Cýý ýsã tiiróbiro Jesús diarig÷-p÷ masãrigue quetire wedegŸwáag÷daqui, jðð wedeyig÷ Pe-dro.

23Tiitatiap÷ niirä p÷arärß bese-yira. Sðcý José Barsabáre beseyi-ra. Cýý wãmesotoapeore grie-goayemena Justo niiyiro. ÃpðMatíare beseyira. 24_25Too síromarð Õpýrß sãðrä, biiro jððyira:

Hechos 1 248

Actsfnotes

a 1.20 Salmo 69.25. b 1.20 Salmo 109.8.


™Ôsã Õpý, m÷÷ niipetira baso-cá wãcørére masðã. Judas waso-gŸd÷re besetoajðyu. Ôsãrß ßñoñá.¿Nii niigari? Judas m÷÷ dutirécüøriguere duujäwð, ñañarä cûãñañarõ netõröp÷ wáag÷, catig÷cýý ãñurõ tiirírigue wapa, jðð sãð-yíra.

26Too síro p÷apé ýtãpep÷ Ma-tías, Barsabás wãmerß jóayira.¿Nii marð Õpý beserig÷ niið? jðð-rã, piip÷ säã, sicape née, ðñayira.Matías wãme jóaturipe niiyiro.

™Jäã, ãni Matías Judas waso-gŸ niið, jððyira.

Cýý ãpßrä oncemena Jesucris-toye quetire wedegŸ wáayig÷.,12

Espíritu Santo diijeárigue

2 1Cincuenta b÷recori Pascuanetõrí siro, Pentecostés wã-

mec÷tiri boseb÷reco wáayiro. Tiiboseb÷reco niirð, niipetira Jesurépadeorá sðcãrõména neãyira.2TiiwiipŸ cûã duiri, wãcøña ma-nirö wðno bayiró atiro tiiróbiroým÷äsep÷ b÷s÷diatiyiro. Tiiwiíb÷s÷sesajõãyiro. 3Teero wáari,pecame jýýrípõnabiro bauré cûã-cõrõrß pesayucoyiro. 4Niipetira-mena Espíritu Santo niin÷cãgýjeayig÷. Cýý dutirémena ãpßräbasocáye wedeserere masðripaca-ra, wedesen÷cãyira.

5Teeb÷recorire Jerusalénp÷repa÷ judíoa apeyé dita macãrãp÷niiyira. Cûã Cõãmacýrß quioníre-mena padeorá niiyira. 6Cûã teeb÷s÷ri t÷orá, toopŸ neãwayira.Deero jððmasðriyira, cûã p÷top÷

jeara. Cûã basocácõrõ cûãye we-deseremena Jesús bueráre wede-seri t÷oyíra. 7T÷omaníjõãrã, cã-merï jððyira:

™Niipetira ãniã wedesera ¿Ga-lilea macãrã mee niimið? 8¿Deerotiirá marðyere ãñurõ wedeserit÷oi? 9Marð aperó macãrã niiã.Partia macãrã, Media macãrã,Elam macãrã, Mesopotamia ma-cãrã, Judea macãrã, Capadociamacãrã, Ponto macãrã, Asia ma-cãrã niiã marð. 10Frigia macãrã,Panþlia macãrã, Egipto macãrã,Cirene p÷to macãrã niiã marð. Ci-rene Libia ditap÷ niiã. SðqußrãRoma atirá niiðya. 11Cûã sðqußrãjudíoa niiðya. Ãpßrä judíoa niihß-rã Cõãmacýrß padeoóya. ÃpßräCreta macãrã, Arabia macãrã nii-ðya. Marð niipetira marðye wede-seremena t÷orá tiia Cõãmacýãñuré tiirére, jððyira.

12Niipetira t÷omaníjõãyira.™¿Ate deero jððd÷garo tiii? jðð

cãmerï sãðñáyira.13Sðqußrã cûãrß buijäyira.™Ãniã cømurã tiiíya, jððyira.

Pedro basocáre wederigue

14Cûã teero jððrð t÷ogŸ, Pedroãpßrä once Jesús beseriramenawým÷n÷cã, bayiró b÷s÷rómenawedeyig÷:

™Yáa wedera, niipetira Jeru-salén niirä, y÷÷ jððrére ãñurõ t÷o-yá. 15“Ãniã cømurã tiiíya” jðð wã-cømiã mŸã. Cømurã mee tiiíya.Mecýtígã ñamisãñurõgã nueveniiã. 16MŸã mecýtígã t÷orére too

249 Hechos 1, 2


s÷guerop÷ profeta Joel jóarig÷niiwð:

17AtibŸreco petiádari s÷gue-ro, Espíritu Santore nii-petirare ticodiocog÷da,jððrig÷ niiwð Cõãmacý.

Espíritu Santore ticodiocori,mŸã põna ým÷ä, numiäy÷÷ wededutirere wede-adacua.

B÷toáre, mamarärß cûãqußßröp÷ ßñogûdacu toosírop÷ wáaadarere.

18Y÷÷re padecoterare EspírituSantore ticodiocog÷dacu.

Cûãcã y÷÷ wededutirerewedeadacua.

19Ôm÷äsep÷re merßã baurétiigŸdacu.

AtiditapŸre díi, pecame,õme y÷÷ tiiëñore niiãda-cu.

20Muðpø bŸreco macý naðtðã-jõãgýdaqui.

Muðpø ñami macý díi tiiró-biro sõãgû wáag÷daqui.

Marð Õpý jeaadari b÷recos÷guero teero wáaadacu.

Quioníri b÷reco niiãdacu.BŸri niirí b÷reco mee nii-ãdacu.

21Sðcý: “Y÷÷ Õpý, y÷÷re netõ-néña” jðð sãðgûno netõné-nogýdaqui, c

jðð jóarig÷ niiwð Joel, jðð wedeyi-g÷ Pedro™.

22 ’Yáa wedera, y÷÷ jððrére ãñu-rõ t÷oyá, jððyig÷ søcã™. Jesús

Nazaret macã macýrß mŸã ðñajð-yu. Cõãmacý cýýmena pee ãñurétiiríg÷ niiwð. Bayiró tutuaremenatiiëñore tiiríg÷ niiwð cýýmena.Teeré mŸã ãñurõ masðã. 23MŸãcýýrßna curusap÷ sðãdutíra, ña-ñaräp÷re ticow÷. Cõãmacý tíato-p÷ “teero wáaadacu” jððrirobiro-ra wáaw÷. 24Cõãmacý Jesurédiarig÷p÷re masõrig÷ niiwð. Cýýdiadoaririg÷ niiwð. Masãgýd÷niigý tiiyíg÷. 25Tíatop÷ Davidjóas÷guerig÷ niiwð Cristo Cõã-macýmena wedeseadarere:

Y÷÷ y÷÷ Õpýrß y÷÷ díama-cýp÷ ðñarucujãwý.

Cýý y÷÷ diamacûpe niirð,cuiria.

26_27 Teero tiigŸ, y÷÷ bayiró÷senigý wedesea. Yáa÷seromena bayiró ÷seni-gý basaa.

Yáa yeeripønarß diariraðñanorõp÷ m÷÷ cüødoa-ricu.

Y÷÷re “bóarijããrõ” jððgýda-cu m÷÷, y÷÷re maðgû.

Teero tiigŸ, y÷÷ ãñurõ cuiremanirö niijãgýdacu,m÷÷rß yueg÷.

28Y÷÷re catiré petihére b÷a-n÷cärð tiiwŸ.

M÷÷rß ðñagý, ÷seniremenaniigýdacu, d

jðð jóarig÷ niiwð David.29 ’Yáa wedera, ãñurõ t÷ojïña

ména marð ñecý Daviyé maquß-rß. Cýý diajõãyig÷. Cýý diari,

Hechos 2 250

c 2.17-21 Joel 2.28_32. d 2.25-28 Salmo 16.8_11.


cýýrß yaaríra niiwã. Cýý diariyaarí cope masãcope marð p÷to-p÷ra niiã ména. 30 David catig÷,profeta niirig÷ niiwð. Cõãmacýtoo sírop÷ tiiádarere masðjðgý,wederig÷ niiwð: “M÷÷ pärãminiin÷n÷seg÷p÷ m÷÷ dutirobiro-ra atiditaré Õpý niigýdaqui”, e

jððrig÷ niiwð Cõãmacý quioníre-mena. 31 Teero tiigŸ, David Cõã-macý beserig÷ diarig÷p÷re ma-sõriguere ðñagý tiiróbiro jóari-g÷ niiwð: “M÷÷ y÷÷re diariraðñanorõp÷ cõãdoaricu. Yáaõpýý bóaricu”. 32 Jesuré wáa-adarere jóarig÷ niiwð. Cõãmacýcýýrßna masõrig÷ niiwð. Teeréýsã niipetira ðñawý. 33 Cõãmacýcýýrß ým÷äsep÷ néem÷ãrig÷niiwð, cýý diamacûpe duiaro jðð-gý. Cýý Pac÷ tíatop÷ jððrirobiro-ra cýýrß Espíritu Santore ticoyi-g÷. Cýýpe ýsãrß ticonetõnecoa-rig÷ niiãwð. Teerá niiã mŸãðñaãrigue, mŸã t÷oárigue.34 Davipé cýýya õpýýmenaým÷äsep÷re m÷ãwaririg÷ nii-wð. M÷ãwaripac÷, ateré jóarig÷niiwð:

Cõãmacý jððwð y÷÷ Õpýrß:“Yáa wãmo diamacûniñape

duiya,35 tée m÷÷rß ðñatutirare m÷÷

dutiriguere y÷÷ ãñurõy÷÷ri tiiríp÷”, f

jðð jóarig÷ niiwð.36 ’Teero tiirá, judíoa niipetira

t÷omasïãrõ. MŸã Jesuré curusa-

p÷ páabiatu sðãdutípacari, Cõã-macý cýýrßna marð Õpý wáaritiiríg÷ niiwð. Cõãmacý cýýrß ti-codiocorig÷ niiwð, marðrß netõ-néãrõ jððgý, jðð wedeyig÷ Pedro.

37Cýý teero jððrð t÷orá, bayirówãcøpati, sãðñáyira:

™Ôsãya wedera, ¿ýsã deero tii-ádari? jððyira Pedrore, ãpßrä Je-sús beserirare.

38Pedro cûãrß y÷÷yig÷:™Wãcøpati, wasoyá mŸã ña-

ñaré tiirére. Jesucristore padeó,wãmeõtidutiya. MŸã teero tiirí,mŸã ñañaré tiirére Cõãmacý aca-bóg÷daqui. Espíritu Santo mŸã-p÷re niigý jeari tiigŸdaqui.39Cõãmacý marð Õpý tíatop÷ jðð-rirobirora mŸãrß, mŸã põna nii-n÷n÷serare, yoaro macãrãcãrß,niipetira cýý beseráre EspírituSantore ticog÷daqui, jððyig÷ Pe-dro.

40Cýý tee díc÷ wederiyig÷.Cûãrß wãcøtutuare tico, ãñurõquioníremena wedenemoyig÷:

™AtibŸreco macãrã ñañaré tii-rére dutijöãña. Cõãmacý netõné-repere ñeeña, jððyig÷.

41Pedro wedeariguere padeoráwãmeõtinoyira. Tiib÷recora Je-suré padeorámena tres mil watoabasocá niinemoyira.

42Cûã Jesús beserira bueréret÷orucúyira. Niipetira Jesuré pa-deorá cãmerï wéepeo niijãyira.S÷oyá, Cõãmacýrß sãð tiirucúyi-ra.

251 Hechos 2

e 2.30 Salmo 132.11_12. f 2.34-35 Salmo 110.1.


Jesuré padeorá sicato

tiin÷cärigue

43Jesús beserira diarec÷tirarenetõné, apeyé pee Cõãmacý sðcý-rã tiimasïrere tiiëñoyira. Cûã tii-rére ðñarã, basocá niipetira cuiru-cuyira. 44Jesuré padeorá sicapõ-na macãrã tiiróbiro niiyira. Cûãc÷orére cãmerï batorucuyira.45Peedita c÷orá, apeyenó peec÷orá teeré dúayira. Cûã dúa wa-patáriguere apeyenó c÷ohérarebatoyira. 46BŸrecoricõrõ niipeti-ra súubusera neãyira Cõãmacý-wiip÷. Cûãye wiserip÷ ÷senire-mena cãmerï s÷oyárucuyira.47Cõãmacýrß ÷senire ticorucujã-yira. Ãpßrãcä cûãrß ãñurõ ðña pa-deoyíra. BŸrecoricõrõ Cõãmacýpadeorí tiiyíg÷ cýýrß padeohéra-re. Jõõpemena Jesuré pa÷ padeo-mŸãn÷cãyira.,23

Pedro, Juan wáamasðhßgýrß

wáari tiirígue

3 1Sicab÷reco coeritó siro tresniirð, Pedro, Juan Cõãmacý-

wiip÷ wáara tiiyíra. TiiwiipŸrebŸrecoricõrõ tii horare Cõãmacý-rß basocá súubuseyira. 2ToopŸsðcý basocŸ wáamasðhßgý duiyi-g÷. Sicato bauág÷p÷ra posarig÷niiyig÷. BŸrecoricõrõ Cõãmacý-wii sope sããwaro cýýrß néewad÷poyira. Tiisope wãmec÷tiaÃñurí Sope. Too sããwarare niye-ru sãðduíyig÷. 3Pedro, Juan sãã-waadara tiirí ðñagý, cûãrß niyerusãðyíg÷. 4P÷aräp÷ra cýýrß ðñayi-

ra. Pedrope: ™Ôsãrß ðñaña, jððyi-g÷.

5Cýý cûãrß bayiró ðñayig÷.“Y÷÷re niyeru, apeyenó ticoada-ra tiicúa”, jðð wãcømiyig÷. 6Pe-dro cýýrß jððyig÷:

™Niyeru c÷oría y÷÷. Teeréc÷orípac÷, m÷÷rß tiiápug÷da. Je-sucristo Nazaret macã macý tu-tuaremena m÷÷rß jððã: Wým÷n÷-cã, wáaya.

7Tee jððgýrã, cýý duigŸre dia-macû macã wãmorß ñee, wée-m÷õcoyig÷. Cýý wéem÷õcorira,máata cýýye d÷pori, cýý ãñaye-pa tutuajõãyiro. 8Bupuc÷tŸa,wým÷n÷cã, wáan÷cãyig÷. Wáa-g÷ra, bupuwá, Cõãmacýwiip÷cûãmena sããwayig÷. Øsenire ti-coyig÷ Cõãmacýrß. 9_10NiipetiraCõãmacýwiip÷ niirä cýýrß ðña-masðyira.

™Ïni jõõ bupuwág÷, Cõãmacý-rß ÷senire ticogŸ Ãñurí Sopep÷niyeru sãðduíarig÷ra niiðrã, jððyi-ra.

Cýýrß wáarere ðñamanijõãyira.

Pórtico de Salomónp÷ Pedro

basocáre wederigue

11Wáamasðhßgý niiãrig÷ cûãrßduuríyig÷. Basocá cýýrß ðñama-nijõã, Pedro, Juan p÷top÷ c÷t÷-säjeayira. Too cûã neãrö biayámanirí tatia niiã. Tiitatia wãme-c÷tia Pórtico de Salomón.

12Cûã c÷t÷säjeari ðñagý, Pedrocûãrß jððyig÷:

™Yáa wedera, ¿deero tiirá mŸãnocõrõca ðñamanijõãð? ¿Deero tii-

Hechos 2, 3 252


rá mŸã ýsãrß bayiró ðñað? MŸãýsãrß “ïniã basocá ãñurä niijðrã,cûã tutuaremena wáari tiiíya” jððwãcøã. 13Marð ñecýsým÷ã Abra-ham, Isaac, Jacob, ãpßrä marð ñe-cýsým÷ã Õpý niirig÷ niið Cõãma-cý. Cýýrä “Jesús ÷p÷tí macý niið;ãñunið” jðð, ßñoríg÷ niiwð. JesurémŸãrß dutiráp÷re ticow÷. Pilatoðñacoro mŸã cýýrß booríw÷. Cýý“ïnirß wionécog÷d÷ tiia” jððpacari,mŸã “wionécorijãña” jððwý. 14Je-sús ñañaré manigû, ãñuré tiigŸremŸã booríw÷. Basocá sðãgûperewionécodutiw÷ Pilatore. 15Jesúsmarðrß catiré ticogŸpere sðãdutí-w÷. Cõãmacý cýýrß diarig÷p÷remasõrig÷ niiwð. Ôsã teeré ðñawý.16Jesús cýý tutuaremena ãni mŸãðñamasðgýrß wáari tiiárig÷ niiãwð.Jesús ýsã cýýrß padeorí ðñagý,mŸã ðñacoro ãnirë ãñurõ netõnéã-rig÷ niiãwð.

17 ’Yáa wedera, mŸã “Cõãmacýmacý niið” jðð masðrijðrã, cýýrß sðã-dutíw÷. Marðrß dutirácã teeroratiiwá. 18Cõãmacýpe Cristo cýý be-serig÷ ñañarõ netõädarere wede-toarig÷ niiwð. Niipetira profetasteeré jóarira niiwã. MŸã cýýrß ña-ñarõ tiiríguemena teeré wáari tii-ríg÷ niiwð. 19MŸã ñañaré tiirérewãcøpati, wasoyá. Cõãmacý boo-róbirora tiiyá. Teero tiirí, Cõãma-cý mŸã ñañaré tiirére acabó, ãñu-rõ niirec÷tiri tiigŸdaqui. 20Jesucä-rß ticodiocog÷daqui søcã. CýýCõãmacý beserig÷ Cristo niið.

21Mecýtígã cýýrß ým÷äsep÷ p÷t÷-áro booa, tée Cõãmacý niipetirerewasoríp÷. Teeré Cõãmacý cýýyaraprofetas ãñurämena wedes÷gueri-g÷ niiwð. 22Moisés biiro jóarig÷niiwð: “Too sírop÷ marð Õpý Cõã-macý profetare ticocog÷daqui.Y÷÷ tiiróbiro tiigŸdaqui. Cýý ma-rðya wedeg÷ niigýdaqui. Niipetirecýý wederére t÷opetíjãña mŸã.23Ãpßrä cýý dutirére tiid÷gáhera-no judíoamena niinemoricua; sðã-jänoãdacua”, g jðð jóarig÷ niiwðMoisés.

24 ’Samuel, ãpßrä profetas me-cýtígã wáarere jóas÷guerira nii-wã. 25Cõãmacý cýýyara profeta-mena mŸãrß wederig÷ niiwð.Cõãmacý mŸã pac÷sým÷ãrß, tee-ro biiri mŸãrß cýý netõnére que-tire ticowi. Tee quetire ticog÷,Abrahamrß ateré jððrig÷ niiwð:“M÷÷ pärãmi niin÷n÷seg÷menaniipetira atiditá macãrãrß ãñurõtiigŸda”, jððrig÷ niiwð. 26Cõãma-cý cýý macý diarig÷p÷re masõ,marðrß ticocos÷guerig÷ niiwð.Teeména marðrß ãñurõ tiiríg÷niiwð. Marð ñañaré tiirére duudu-tírig÷ niiwð, jððyig÷ Pedro.,34

Pedro, Juan judíoare dutirá

p÷top÷ wáarigue

4 1Pedro, Juan basocáre wede-ra tiirí, paiá, ãpð Cõãmacýwii

coterí basocare dutigŸ, ãpßrä sa-duceo basoca jeayira. 2Pedro,Juanména jððyig÷:

253 Hechos 3, 4

g 3.22-23 Deuteronomio 18.15_19; 34.10.


™Cõãmacý Jesuré diarig÷p÷remasõrig÷ niiwð. Teero tiirá, marð-cã diaari siro, masããdacu, jððyig÷.

Saduceo basoca, cûãmena jea-arira tee buerére t÷orá, bayirócúayira. 3Cúa, Pedro, Juanrëñeewayira. Muðpø sããritop÷ niirððñarã, cûãrß ñeewa, peresu sõne-coyira. 4Cõãmacýwiip÷ cûã bue-ariguere t÷oárira pa÷ Jesuré pa-deon÷cäyira. Jesuré padeoráme-na niirã, ým÷ä díc÷re bapaqueo-ri, cinco mil niiyira.

5ApebŸrecope judíoare dutirá,ãpßrä b÷toá dutirá, teero biiriMoisés jóarigue buerá tiimacãJerusalénp÷ neãyira. 6Cûãmenaãpßrä neãyira: Anás (cýý paiarédutigŸ niiyig÷), Caifás, Juan,Alejandro, ãpßrä paiaré dutiráyawedera. 7Neãtoa, Pedro, Juanrëcûã p÷top÷ néeatidutiyira. Cûãp÷to jeari: ™¿Noã dutirémenateeré tiiárð mŸã? jðð sãðñáyira.

8Pedro, Espíritu Santo cýýme-na niirð, cûãrß y÷÷yig÷:

™Ôsãrß dutirá, teero biiri b÷-toá dutirá, 9mŸã mecýã ýsãrßsãðñáã, ýsã ãñurõ tiiárigue ma-qußrß masðd÷gara. MŸã “¿ñeenó-mena cýýrß wáamasðhßgý nii-miãrig÷re netõnéãrð?” jðð sãðñárãtiicú. 10MŸã sãðñáãriguere y÷÷-g÷da, mŸã niipetira, teero biiriniipetira Israelya põna macãrãmasðãrõ jððgý. Jesucristo Nazaretmacã macý mŸã curusap÷ páa-biatudutirig÷ tutuaremena ãni

mŸã ðñacorop÷ niigûrß netõnéã-wý. Cõãmacý cýýrß diarig÷p÷remasõrig÷ niiwð. 11Jesús ýtãquimŸã cõãriqui tiiróbiro niið. Profe-ta tiiqui maqußrß jóarig÷ niiwð:“Wii weerira ýtãquire booríyira.Cûã boorípacari, tiiquira ÷p÷tímacãqui p÷t÷áw÷ tiiwiipŸre”, h

jðð jóarig÷ niiwð. 12ÃpßrãpŸja ne-tõnémasðricua. Cýý sðcýrã peti-hérimep÷ wáaborirare netõné-masðð, jððyig÷ Pedro.

13Dutirá cûã cuiro manirö we-deri ðñarã, t÷omaníjõãyira. Cûãbasiro cãmerï wedeseyira:

™Ïniã bŸri niirä, buerira meeniiðya. Marð cûãrß ðñamasðã; Jesu-ména wáanetõrira niiðya, jððyira.

14Pedro, Juan netõnéãrig÷cûãmena nucørð ðñarã, deero jðð-nemomasðriyira. 15Cûãrß witiwa-dutiyira ména. Cûã sesaro cãmerïwedeseyira:

16™¿Deero tiiádari marð ïniã-rß? Niipetira ãno Jerusalén ma-cãrã cûã tiiëñoãriguere ðñapeti-jããrira niiãwã. Teero tiirá, marð“tiiríawã” jððmasðricu. 17Basocáaperó macãrãp÷ teeré t÷onemórðtiiríjããda. “MŸã Jesuyére wede-nemorð, mŸã ñañarõ tiinóãdacu”jððco cûãrß, jððyira.

18Wedesetoa, cûãrß sããatiduti-yira søcã. Cûã, cûã p÷top÷ jeari,jððyira:

™¡Ãñurõ t÷oyá mŸã! Jesuyérepéerogã wedenemorijãña; bue-nemorijãña sáa, jððmiyira.

Hechos 4 254

h 4.11 Salmo 118.22.


19Pedro, Juan y÷÷yira:™¿Cõãmacý ðñacorore ýsã

mŸã dutirére o cýý dutirépere tii-rí booi? MŸã basiro beseya. 20Ôsãðñariguere, ýsã t÷oríguere wede-ripacara, niimasðriga, jððyira.

21Dutirápe bayiró tutuaremenadutinemoyira, cûãrß cuiaro jððrã.Basocá cýýrß wáaariguere ðñarã,Cõãmacýrß ÷senire ticoyira. Tee-ro tiirá, cûãrß ñañarõ tiimasïri,wionécojãyira. 22Cûã netõnéãri-g÷ cuarenta cýmarð nemorö c÷o-yíg÷.

Jesuré padeorá Cõãmacýrß

tiiápure sãðrígue

23Cûãrß wionécoari siro, Jesurépadeorá niiröp÷ wáayira. Paiarédutirá, ãpßrä b÷toá dutirá jððãri-guere wedeyira. 24Cûã wederi t÷o-rá, sðcãrõména Cõãmacýrß jððyira:

™Ôsã Õpý, m÷÷ ým÷äse, atiye-pá, día pairímaa, niipetire atibŸ-reco niirére tiiríg÷ niiã. 25Tíato-p÷ Espíritu Santo wãcøré ticoré-mena m÷÷ ýsã ñecý Daviré wede-dutirig÷ niiwý. David m÷÷ wede-dutiriguere biiro jóarig÷ niiwð:

Judíoa niihßrã Cõãmacýme-na cúara ñañarä wáajãya.

Judíoapeja “marð biiro tii-áda Cõãmacýrß” jððãma-jãya.

26AtibŸreco macãrã õpãräneããya, Cõãmacýrß netõ-n÷cä cýýrß ñañarõ tiid÷-gára.

Cýý beserig÷cãrß teerorañañarõ tiid÷gáya, i

jðð jóarig÷ niiwð David.27 ’Cýý jóarirobirora wáaw÷.

AtimacãpŸre Herodes, Poncio Pi-lato, ãpßrä judíoa niihßrã, judío-amena neãwã. “Cýýrß ñañarõ tii-áda” jððrira niiwã m÷÷ macý Je-sús m÷÷ beserig÷re ñañarõ tii-ádara. 28Tíatop÷ m÷÷ “teerorawáaadacu” jððrirobirora tiiríraniiwã. 29Ôsã Õpý, cûã ýsãrß bayi-ró tutuaremena dutiawã, cuiarojððrã. Cûã jððãriguere wãcøña.Ôsã m÷÷rß padecotera niiã. Ôsãrßm÷÷ye quetire cuire manirémenawederi tiiyá. 30M÷÷ tutuaremenadiarec÷tirare netõnéña. M÷÷ sð-cýrã Jesús m÷÷ macý cýý tutua-remena tiiëñodutiya, jððyira.

31Cûã tee jððãri siro, cûã niiröcãmeñayiro. Espíritu Santo cûã-p÷re niiyig÷. Teero tiirá, Cõãma-cýye quetire cuiro manirö wede-yira.

Jesuré padeorá cûã c÷orére

cãmerï batorigue

32_33Jesús cýýyere wededutig÷beserira bayiró tutuaremena ba-socáre wedeyira: “Marð Õpý Je-sús diari siro, masãrig÷ niiwð.Cýý masãri siro, cýýrß ðñawý”,jððyira. Niipetira Jesuré padeorásðcãrðbíro wãcøré c÷oyíra. Cûãc÷orére “yée díc÷ niiã” jððriyira.Teero tiirá, cûã c÷orére cãmerïbatoyira. Cõãmacý cûãrß bayiró

255 Hechos 4

i 4.25-26 Salmo 2.1_2.


tiiápuyig÷. 34_35Wiserí, dita c÷o-rá dúayira. Cûã dúa wapatáari-guere Jesús beserirare ticoyira.Jesús beserirape cûã ticoariguerecûã menamacãrãrß apeyenó c÷o-hérare batoyira. Teero tiirá, cûã-ya põna macãrã bóaneõrã mani-yíra.

36Teeb÷recorire sðcý José wã-mec÷tig÷ niiyig÷. Chipre n÷cýrõmacý, Leviyá põna macý niiyig÷.Jesús beserirape cýýrß Bernabéjððyira. Bernabé griegoayemena“ãñurõ wãcøtutuari tiigŸ” jððrõtiicú. 37Sicadita cýýye oteré dita-re dúayig÷. Cýý dúa wapatáari-guere Jesús beserirare ticopetijã-yig÷.,45

Ananías, Saþra jððditorigue

5 1Ãpð Ananías wãmec÷tig÷,cýý n÷mo Saþramena sicadi-

ta dúayira. 2Ananías cýý dúa wa-patáariguere néed÷o, d÷sarére ti-coyig÷ Jesús beserirare. Cýý n÷-moména “biiro tiiáda” jððtoayig÷.

3Pedro cýýrß jððyig÷:™Ananías, ¿deero tiigŸ m÷÷ Sa-

tanárß y÷÷arð? M÷÷ Espíritu San-tore jððditoayu, m÷÷ dúa wapatáa-riguere néed÷og÷. 4Tiidita m÷÷dúaadari s÷guero, m÷÷ya dita nii-wý. Tee m÷÷ dúare wapa m÷÷yeniyeru niiãjðyu. ¿Deero tiigŸ “jððdi-tog÷da” jðð wãcøãrð m÷÷? M÷÷ ba-socá díc÷re jððditog÷ mee tiia; Cõã-macýcãrß jððditog÷ tiia.

5Teeré t÷ogŸra, Ananías ñaa-cømu, diajõãyig÷. Ãpßrä tee que-tire t÷orá, cuipetijõãyira. 6Cýý

diari, mamarä tiiwiipŸ sããwa,suti caserimena cõma, néewayi-ra, cýýrß yaará wáara.

7 Itiá hora siro Saþra cýý n÷moniimiãrigo sããjeayigo. Teerowáaariguere masðriyigo. 8Pedrocoore sãðñáyig÷:

™Wedeya y÷÷re. ¿MŸãya ditadúara, nocõrõrã niyeru wapatáa-rð? jððyig÷.

™Nocõrõrã wapatáawý ýsã,jððyigo.

9Pedro coore jððyig÷:™¿Deero tiirá mŸã sðcãrðbíro

wãcørémena “marð Õpý Espíritumarðrß ñañarõ tiiríqui” jðð wãcø-miãrð? Mecýtígãrã m÷÷ man÷niimiãrig÷re yaará jeaarira p÷-t÷ajeara tiiíya. M÷÷cãrß teerorayaaádara néewaadacua, jððyig÷.

10Cýý teero jððrðrã, máata coo-cã Pedro p÷to ñaacømu, diajõã-yigo. Coo man÷ niimiãrig÷reyaará jeaarira diaarigop÷re b÷a-jeáyira. Cûãrã coore néewa, yaa-rá wáayira coo man÷nígý p÷to-p÷ra. 11Niipetira Jesuré padeorá,ãpßrä niipetira tee quetire t÷orá,bayiró cuiyira.

Pedrocã Cõãmacý sðcýrã

tiimasïremena tiiëñorigue

12Teeb÷recorire Jesús beseri-rare Cõãmacý cýý sðcýrã tiimasï-remena pee tiiëñorð tiiyíg÷ baso-cá watoap÷re. Niipetira Jesurépadeorá Pórtico de Salomón ta-tiap÷ sðcãrõména neãyira. 13Ãpß-rä cûãmena bapac÷ti, cui niiyira.Cûãrß bapac÷ti, cuipacara, Jesu-

Hechos 4, 5 256


ré padeoráre ãñurõ wãcøyira.14Ôm÷ä, numiä pa÷ Jesuré pa-deomŸãn÷cãyira. 15Diarec÷tira-re maa wesap÷ néewa, cõãré ca-seri sotoap÷ cüøyira. “Pedro ne-tõwág÷, cýý wãtðcõãtucoro cûãsotoa netõwári, cûã diaré netõ-ädacu”, jðð wãcøyira. 16Jerusalénwesa niiré macãrð macãrãcã dia-rec÷tirare néewayira. Wãtðã ña-ñarõ tiinórãcãrß néewayira. Nii-petira netõnénoyira.

Pedro, Juan peresuwiip÷ duiarira

witirigue

17Cûã teero tiirí t÷orá, paiarédutigŸ, niipetira cýý menamacã-rã saduceo basoca ðñatutiyiracûãrß. 18Teero tiirá, Jesús beseri-rare ñee, néewa, peresuwiip÷ sõ-necomiyira. 19Tiiñamirã ángeleperesuwii sopepãmarß päõ, cûãrßnéewitiatiyig÷.

20™Cõãmacýwiip÷ basocárewedera wáaya, jððyig÷™. “Jesuré

padeoráre Cõãmacý ãñurõ niire-c÷tiri tiigŸdaqui”, jðð wedeya, jðð-yig÷ ángele.

21Cýý jððãrirobirora bóem÷ã-atiri, Cõãmacýwiip÷ sããwa, bue-yira.

Tiib÷recora paiaré dutigŸ, cýýmenamacãrãmena, judíoare duti-rá, teero biiri b÷toá dutiráre neã-dutiyira. Cûã neãpetiari siro, pe-resuwiip÷ niirärß néeatidutimiyi-ra. 22Cõãmacýwii coterí basocaperesuwiip÷ jeara, cûãrß b÷aríyi-ra. Cûã manirï ðñarã, wederawáayira. 23ToopŸ jea, cûãrß we-deyira:

™Peresuwii ãñurõ biaári wiiniimiãwý. Tiisope coterí basocacããñurõ cotemiãwã. Tiisopere päõðñarð, sðcýno maniäwð, jððyira.

24Cûã teeré t÷orá, Cõãmacýwiicoterí basocare dutigŸ, paiarédutirá dee tii masðriyira.

™¿Deero yapac÷tíadari ate?jððyira.

257 Hechos 5

Pórtico de Salomón


25Cûã wãcørã tiirí, sðcý jea,wedeyig÷:

™T÷oyá ména. MŸã peresuwii-p÷ sõnecomiãrira Cõãmacýwiip÷basocáre buera tiiáwã, jððyig÷.

26Cýý wederi t÷orá, Cõãmacý-wii coterí basoca cûãrß dutigŸ-mena cûãrß ñeerã wáayira. “Ba-socá cûãrß maðrä marðrß ýtãperi-mena déebocua” jððrã, cûãrß née-wara, ñañarõ tiiríyira. 27Cûãrßjudíoare dutirá decop÷ néejeari,paiaré dutigŸ cûãrß jððyig÷:

28™Ôsã mŸãrß “cýýye maqußrßbuenemorijãña” jððmiãwý. ÔsãmŸãrß buedutiripacari, niipetiroãno Jerusalénp÷re mŸã bueré se-sajõãtoaa. MŸã buerémena ýsãpe-re “cûã cýýrß sðãrï tiiwá” jððrð tii-d÷gára tiia, jððyig÷ paiaré dutigŸ.

29Pedro, ãpßrä Jesús beserira-mena cýýrß y÷÷yig÷:

™Basocá dutiré Cõãmacý duti-ré niihßrð, Cõãmacý dutiréperetiiró booa. 30Cõãmacý marð ñe-cýsým÷ã Õpý Jesuré diarig÷p÷remasõrig÷ niiwð. Jesús niið mŸãcurusap÷ páabiatu diari tiiríg÷.31Cýýrßna masõtoa, ým÷äsep÷néem÷ã, cýýya wãmo diamacû-niñape d÷poyig÷. Marðrß netõné-rig÷, marð Õpý niiãrõ jððgý, teerotiiríg÷ niiwð. Marð judíoa ñañarétiirére wãcøpati, wasorí, marðrßacabóg÷daqui. 32Ôsã Jesús tiirí-guere ðñarira niijðrã, teeré we-dea. Espíritu Santocã ðñarig÷ nii-wð. Cõãmacý cýý dutiré tiiráreEspíritu Santore ticoqui, jððyig÷Pedro.

Gamaliel wederigue

33 Cýý tee jððrð t÷orá, bayirópeti cúayira. Cûãrß sðãd÷gámi-yira. 34 Cûã cúari ðña, Gamalieljudíoare dutirá menamacý wý-m÷n÷cã: ™Ãniãrß s÷owitíwayaména, jððyig÷.

Gamaliel fariseo basoc÷, Moi-sés jóarigue buegŸ niiyig÷. Baso-cá “ãñunið” jðð padeogŸ niiyig÷.35Cûã s÷owitíwari siro, toopŸniirärß jððyig÷:

™Yáa wedera, ãñurõ wãcøñamŸã cûãrß tiid÷gárere. 36Tíatop÷-re sðcý Teudas wãmec÷tig÷ “y÷÷dutigŸ niiã” jðð wãcømiyig÷. Cua-trocientos basocá cýý buerére n÷-n÷yíra. Too síro cýýrß ãpßrä sðãjä-yira. Cýýrß sðãäri siro, cýýrß y÷÷-miãrira cûã booró wáabatejõãyira.Nocõrõrã cýý buemiãrigue peti-jöãyiro. 37Too síro basocáre cûãbapaqueore b÷recori niirð, ãpð Ju-das Galilea macý niiyig÷. Pa÷ ba-socá cýýrß n÷n÷rï tiimíyig÷. Toosíro cýýcãrß sðãjäyira. Cýýrß sðãärisiro, cýýrß y÷÷miãriracã cûã boo-ró wáabatejõãyira. 38Teero tiigŸ,mŸãrß wedea. Cûãrß teero ðñajã-ña. Basocá dutirémena cûã bueri,petijöããdacu. 39Cõãmacý dutiré-mena cûã bueri docare, mŸã sðcã-rðbíricu. MŸã cûãrß cãmotára,Cõãmacýrß netõn÷cärã tiibócu,jððyig÷ Gamaliel.

40Cýýrß “já÷” jððyira.Jesús beserirare s÷ocó, tãna,

“Jesuyé quetire wedenemorijã-ña” jðð, cûãrß wionécojãyira.

Hechos 5 258


41Cûã judíoare dutirá p÷top÷niiãrira witiyira ÷seniremena.Cãmerï wedeseyira:

™Cõãmacý marðrß “ãpßrä cûã-rß ñañarõ buijäpacari, Jesuyérebueduricua” jðð masðjðyi, jððyira.

42BŸrecoricõrõ Cõãmacýwii-p÷, wiseripŸ “Jesús Cõãmacý be-serig÷ niið” jðð wederucujãyira.,56

Apóstoles cûãrß tiiápuadarare

beserigue

6 1Jõõpemena pa÷ Jesuré pa-deon÷cärã tiiyíra. Teeb÷re-

corire griegoaye wedesera he-breoaye wedeseramena cúayira.

™Ôsãya wedera wapewia nu-miãrß bŸrecoricõrõ péerogã yaa-ré ticorá niiãwý, jððyira.

2Teero tiirá, cûã doce Jesús be-serira Jesuré padeorá niipetirarewedeadara neãdutiyira.

™Ôsã Cõãmacýyere wededu,yaaré batori, ãñuria. 3Teero tiirá,siete ým÷ã mŸãmena niirärß be-seya. “Cûãrã basocá ãñuøya” jðð-rä, Espíritu Santo dutiré tiirucú-ra, ãñurõ masðrä niiãrõ. MŸã be-seadarare yaaré batodutiadacu.4Ôsãpe Cõãmacýrß sãð, cýýyerebuerucujããdacu, jððyira.

5Niipetira: ™Teerora wáaaro,jððyira.

Teero tiirá, sðcý Esteban wãme-c÷tig÷re beseyira. “Cýý ãñurõCõãmacýrß padeói; cýýmena Es-píritu Santo niiqui”, jððyira. Ãpß-rãrë Felipe, Prócoro, Nicanor, Ti-món, Parmenas, Nicolás beseyi-ra. Nicolás Antioquía macý ju-

díoay÷ niiripac÷, cûã tiiróbiroCõãmacýrß padeogŸ wáayig÷.6Cûãrß besetoa, Jesús beserirap÷to néewayira. Cûã néejeari,Cõãmacýrß sãðbosáyira. Cûã be-searirare ñaapeóyira, CõãmacýmŸãrß tiiápuaro jððrã.

7Too síro Cõãmacýyere pa÷ ba-socá masðpetijõãrã tiiyíra. Jeru-salén macãrã pa÷ Jesuré padeorániin÷cãyira. Paiacä pa÷ Jesuyéretiin÷cäyira.

Estebanrß ñee, néewarigue

8Estebanrß Cõãmacý ãñurõ tii-ápuyig÷. Teero tiigŸ, tutuareme-na Cõãmacý díc÷ tiimasïrere ba-socá ðñacorop÷ tiiëñoyig÷. 9Cýýp÷to ãpßrä jeayira. Judíoa niiyi-ra. Cûã dutiapenori basoca niimi-rira niiyira. Teero tiiró, cûã neãríwii “Libertado” wãmec÷tiyiro.Ãpßrä cûã menamacãrã judíoaCirene macãrã, Alejandría macã-rã, Cilicia dita macãrã, Asia ditamacãrã niiyira. Cûã cúaremenaEstebanrß sãðñáyira. 10EstebanpeEspíritu Santo cýýrß ãñuré masð-ré ticorémena wedeseyig÷. Teerotiirá, cûã cýýmena wedese sðcãrð-bíriyira. 11Sðcãrðbíri, ãpßrãrë ni-yeru tico, jððyira:

™Jððditora wáaya. “EstebanMoisére dutiré cüøriguere ñaña-rõ wedeseawð; Cõãmacýcãrß ña-ñarõ wedeseawð”, jðð wedewa ba-socáre, jððyira.

12Cûã jððditoariguere t÷orá,niipetira basocá, ãpßrä b÷toá du-tirá, teero biiri Moisés jóarigue

259 Hechos 5, 6


buerá cúayira. C÷t÷jeá, cýýrßñee, judíoare dutirá p÷top÷ née-wayira. 13Jððditoracãrß néewa,wedesedutiyira:

™Ãni Cõãmacýwiire ñañarõjððãwð. Moisére dutiré cüørigue-cãrß teerora jððãwð. 14“Jesús Na-zaret macã macý Cõãmacýwiirecõãgýdaqui; Moisés marðrß tiidu-tíriguere wasojägýdaqui” jððrðt÷oáwý, jððditoyira.

15Teeré t÷orá, judíoare dutirá,too duirá niipetira Estebanrß ba-yiró ðñayira. Cýýya diapóa cûãðñarð, ángeleya diapóa tiiróbirobauyíro.,67

Esteban wederigue

7 1Paiaré dutigŸ Estebanrß sãð-ñáyig÷:

™¿Diamacûrã niið ãniã m÷÷rßwedesãre? jððyig÷.

2Esteban y÷÷yig÷:™Yáa wedera, y÷÷ pac÷sý-

m÷ã, ãñurõ t÷oádacu mŸã, y÷÷wederi. Cõãmacý ãñurõ asibaté-g÷ marð ñecý Abrahamrß bauáyi-g÷, Mesopotamiap÷ cýý niirð.Harán macãp÷ cýý niigý wáa-adari s÷guero, cýýrß wedeseyi-g÷. 3“M÷÷ya ditare, m÷÷ya we-derare cüøjã, wáag÷a. M÷÷ wáa-ri, m÷÷ niiãdari ditare ßñogûda”,jððyig÷.

4 ’Teeré t÷ogŸ, Abraham cal-deoaya ditap÷ niiãrig÷ Haránp÷niigý wáayig÷. ToopŸ cýý pac÷diaweojõãyig÷. Cýý pac÷ dia-weori siro, Cõãmacý cýýrß atidi-tá atitó marð niirörß atidutiyig÷.

5Cýý ãnopŸ jeari, dita ticoriyig÷ména. Ticoripac÷, “too sírop÷m÷÷ye, m÷÷ pärãmerã niin÷n÷-seraya dita niiãdacu” jððyig÷.Cõãmacý teeré wederitore, Abra-ham põnamaníyig÷ ména. 6Cõã-macý cýýrß apeyé wedenemoyi-g÷: “M÷÷ pärãmerã niin÷n÷seraãpßrãyé ditap÷ niiãdacua ména.Dutiapenori basoca niiãdacua.Cuatrocientos cýmarð cûãrß pa-deduti, ñañarõ tiiápeadacua.7Cûãrß teero tiirí, y÷÷ tiidita ma-cãrãrß ñañarõ tiigŸdacu. Y÷÷ tee-ro tiiári siro, m÷÷ pärãmerã nii-n÷n÷sera witiadacua. Witi, atidi-tapŸ jea, y÷÷ dutiré tiiádacua”,jððyig÷ Cõãmacý. 8CõãmacýAbrahamrß wedecøyig÷: “Niipe-tira ým÷ãrß cûã cõneríg÷ yapamacã caseróre widecõäña. Atey÷÷ jððrére tiirá, mŸã y÷÷menaniirére ßñoädacu”, jððyig÷ Cõã-macý. Teero tiigŸ, Abraham cýýmacý Isaare ocho bŸrecori cýýbauári siro, cýý cõneríg÷ yapamacã caseróre widecõäyig÷.Isaacã teerora tiiyíg÷ cýý macýJacoré. Jacob teerora tiiyíg÷ cýýpõna doce põnarð pac÷sým÷ã nii-ãdarare.

9 ’Jacob põna marð ñecýsým÷ãcûã bai Joseré ðñatutira, Egipto-p÷ wáarare dúayira. Cõãmacýpecýýmena niijãyig÷, 10niipetirecýýrß ñañarõ netõbóarere netõrïtiigŸd÷. Faraón Egipto dita ma-cãrã õpýmena wedeseri, Cõãma-cý Joseré masðré ticoyig÷. Cõã-macý Faraónrß ÷senirð tiiyíg÷ Jo-

Hechos 6, 7 260


seména. Teero tiigŸ, Faraón cýý-rß cýý doca macý dutigŸ sõneco-yig÷. Apeyeré, Faraón cýýya wiimaquß paderé dutigŸ cüøyig÷.

11 ’Too síro niipetiro Egiptop÷-re, Canaánp÷cãrß j÷abóare wáa-yiro. Teero tiirá, basocá teedita-p÷ niirä bayiró ñañarõ netõrä tii-yíra. Marð ñecýsým÷ãcã yaaréb÷amasïriyira. 12Jacob “Egipto-p÷ yaaré dúare niiãyiro” jððréquetire t÷ogŸ, cýý põnarë, marðñecýsým÷ã niiãdarare, “yaarésãðrä wáaya” jððcoyig÷. Cýý sica-to ticocog÷ tiiyíg÷. 13Cûã nemojeari, José “y÷÷ mŸã bai niiã” jððwedeyig÷ cýý sõwýsým÷ãrß. Fa-raóncã “cûã José sõwýsým÷ã nii-ãwã” jððrð t÷oyíg÷. 14José, cýýsõwýsým÷ãmena queti ticocoyi-g÷ cýý pac÷p÷re. “Marð pac÷, nii-petira marðya wederamena ati-aro ãnopŸ”, jððcoyig÷. Cýýya we-derape “setenta y cinco” niiyira.15Jacob “já÷” jðð, Egiptop÷ wáa-jõãyig÷. ToopŸ diayig÷. Cýý põ-na marð ñecýsým÷ãcã toopŸradiayira. 16Jacob diarig÷ õpýýrßSiquemp÷ néewayira. ToopŸAbraham cýý Hamor põnarë ýtã-tuti sãðrítutip÷ cüøyira.

17 ’Abrahamrß Cõãmacý jððri-gue jeaatiri, marð ñecýsým÷ãpa÷ basocáputiyira Egiptop÷.18Cûã toopŸ niirðrã, ãpð õpý sãã-yig÷. Cýý Josenígý tiiríguere ma-sðriyig÷. 19Cýý marð ñecýsým÷ã-rß jððdito, ñañarõ tiiápeyig÷. Cûãpõna bauárare diaaro jððgý, cõã-dutiyig÷.

20 ’Teeb÷recorira Moisés bau-áyig÷. Cýý Cõãmacý ðñarð, ãñu-gûgã niiyig÷. Cýý pac÷sým÷ãðtðärã muðpørã cûãya wiip÷ cýýrßmasõmiyira. 21Dee tii masðri,cýýrß cõãjãyira. Cõããri sirogã,Faraón macõ cýýrß ðñab÷ayigo.Îñab÷a, néema, coo macý tiiróbi-ro cýýrß masõyigo. 22Egipto ma-cãrã ãñurõ masðräyere bueyiraMoisére. Teero tiigŸ, cuiro mani-rö wedeseg÷, õpý tiiróbiro tiiré-c÷tig÷ niiyig÷.

23 ’Moisés cuarenta cýmarð c÷o-gŸ, cýýya wedera Israelya põnamacãrãrß ðñad÷gag÷, cûã p÷top÷wáayig÷. 24ToopŸ jeag÷, sðcýrßEgipto macý páari ðñayig÷. Cýýrßcãmeboság÷, Egipto macýrß páa-sðãjãyig÷. 25Cýý basirope wãcømi-yig÷: “Y÷÷menarã Cõãmacý yáawederare dutiapenori basoca nii-rärß witiri tiigŸdaqui. Cûã aterémasðcua”, jðð wãcømiyig÷. Cûã cýýtiiróbiro wãcøriyira. 26ApebŸrecoãpßrä cýýya wedera p÷arä cãmerï-qußrã tiirí b÷ajeáyig÷. Cûãrß cã-merïqußduri tiid÷gág÷, “mŸã sð-cýya wedera niiã. ¿Deero tiirá cã-merï ñañarõ tiii?” jðð wedemiyig÷.27Ãpðrë bayiró ñañarõ tiigŸpeMoisére tuunécojãyig÷. “M÷÷ ýsã-rß dutigŸ mee niiã; ýsãrß queti be-segŸ mee niiã. 28¿M÷÷ ñamicaEgipto macýrß sðãärirobirora y÷÷-re sðãd÷gág÷ tiii søcã?” jðð y÷÷tuti-yig÷. 29Cýý teero jððrð t÷ogŸ, Moi-sés dutijöãyig÷. Madián ditap÷wáa, aperó macýp÷ tiiróbiro nii,p÷arä ým÷ã põnac÷tíyig÷.

261 Hechos 7


30 ’Moisés tiiditap÷re cuarentacýmarð niiyig÷. Sicab÷reco baso-cá manirö Sinaí ýtãgû p÷top÷wáayig÷. ToopŸ yuc÷sati jýýrððñayig÷. Pecame jýýrípõna deco-p÷ ángele bauáyig÷. 31Moisésteeré ðñagý, ðñamanijõãyig÷.“¿Deero tiiró tee wáamiðto?” jðð,p÷togãsãñurõ ðñaqußnogý wáa-yig÷. Cýý p÷togãp÷ jeari, Cõã-macý tiimé decop÷ cýýrß wede-seyig÷. 32“Y÷÷ Cõãmacý niiã.M÷÷ ñecýsým÷ã Abraham, Isaac,Jacob Õpý niiã”, j jððyig÷. Moisésñapõpiyig÷. Cuig÷, ðñadujãyig÷.33Cýýrß wedesenemoyig÷: “M÷÷y÷÷ p÷tora nucøã. Teero tiigŸ,m÷÷ sapature tuuwéya. Tuuwé-g÷, y÷÷re padeorére ßñogûdacu.34Yáara basoca Egiptop÷ niirärßñañarõ tiiáperi ðñaã. Cûã pønisí-re t÷oa. Cûãrß netõnégýd÷ dii-átiawý. Teero tiigŸ, m÷÷rß Egip-top÷ ticocog÷da”, jððyig÷ Cõãma-cý.

35 ’Moisére boorírira too s÷gue-rop÷ jððyira: “M÷÷ ýsãrß dutigŸmee niiã; ýsãrß queti besegŸ meeniiã”. Cûã tee jððpacari, Cõãmacý-pe Moisére cûãrß dutig÷d÷, netõ-négýd÷ sõnecoyig÷ sáa. Cõãmacýángelere jýýrísatip÷ teeré wederitiiyíg÷. 36Moiséra cûãrß néewiti-wayig÷. Cýýrä Cõãmacý sðcýrã tii-masïrere tiiëñoyig÷ Egiptop÷re.Día Sõãrímaa pairímaap÷cãrß tee-rora tiiëñoyig÷. Cuarenta cýmarðbasocá maniröp÷ cûã wáari, teero-

ra tiiëñorucujãyig÷. 37Cýýrä Is-raelya põna macãrãrß wederig÷niiwð: “Too sírop÷ Cõãmacý profe-tare ticocog÷daqui. Cýý marðyawedeg÷ niigýdaqui. Y÷÷ tiiróbirotiigŸdaqui”,k jðð jóarig÷ niiwð Moi-sés. 38Moisés basocá maniröp÷marð ñecýsým÷ã neãrð, cûãmenaniiyig÷. Sinaí ýtãgýpŸ ángele cýý-rß wedeseyig÷. Moisés Cõãmacýdutiré petihérere ñeeyig÷, marðrßticog÷d÷.

39 ’Cýýrß marð ñecýsým÷ã t÷o-d÷gáriyira. Cýýrß boohéra, Egip-top÷ cãmecóp÷t÷ad÷gamiyira.40Teero tiirá, Aarónrß jððyira:“Jõõ niiãrig÷ marðrß Egiptop÷néeatirig÷ cýý bauhéro yoajõãã.¿Deero wáaayiri? Marð masðria.Teero tiirá, ýsã padeoádarareweebosaya. Cûãrß marð apas÷-gueadacu. Cûã marð wáaadari-marß ßñoädacua”, jððyira. 41Tee-b÷recorire sðcý wec÷ wðmagý tii-róbiro baugŸ weeyira. Boseb÷re-co tii, ecaráre sðã, sóeditioyiracûã weearig÷re tiipéora. 42Cûãteero tiirí ðñagý, Cõãmacý cûãbooró tiiáro jððgý, cûãmena nii-ãrig÷ cõãjõãyig÷. Cûã booró muð-pørãrß, ñocõãrë padeoyíra. Teeréprofetas jóarira niiwã:

Cõãmacý cûãrß jððyig÷:MŸã Israelya põna macãrã,basocá maniröp÷re cuarenta

cýmarð niirã,ecaráre sðã sóeditioriw÷,

y÷÷re padeorá.

Hechos 7 262

j 7.32 Éxodo 3.6. k 7.37 Deuteronomio 8.15,18.


43Ãpð Moloc queorére padeo-rá, suti caserimena tiiríwiire apacãmesãwý.

Ãpð Refán ñocõãwû mŸãweerig÷cãrß padeorá,teerora tiiwŸ.

Ãniãrß mŸã basirora wee-w÷, padeoádara.

Teero tiigŸ, mŸãrß ñee, née-wadutig÷da Babilonia be-rup÷, jððyig÷ Cõãmacý, l

jðð jóarira niiwã.44Esteban wedenemoyig÷:™Marð ñecýsým÷ã basocá ma-

niröp÷ Cõãmacý basocámena nii-rí wiire c÷oyíra. Tiiwiiré Cõãma-cý Moisére cýý ßñorírobirora tii-dutíyig÷. 45Marð ñecýsým÷ã nii-n÷n÷seraya wii p÷t÷áyiro. Josué-mena néeatiyira tiiwiiré. Cûã ati-ditá ñeerã atiri, Cõãmacý atiditámacãrãrß ãcøcoyig÷. Cûã wáa-weorep÷re niiyira. Yoari tiiwiíãnopŸ niiyiro, tée David cýý õpýsããri sirop÷. 46David Cõãmacýãñurõ tiirére b÷agŸ jððyig÷: “M÷÷y÷÷ ñecý Jacob padeoríg÷ya wii-re m÷÷ niiãdari wiire tiibosád÷-gaga”, jððmiyig÷. 47Cýý tiibosá-d÷gapacari, cýý macý Salomón-p÷ tiiwiiré tiibosáyig÷. 48Cõãma-cý ým÷äsep÷ niigû basocá tiiréwiserip÷ niirii. Profeta teeré jóa-rig÷ niiwð:

49Y÷÷ boorí, ým÷äse y÷÷ dui-rípðrõ tiiróbiro niiãdacu;

atiditapŸ yée d÷pori yeeri-sãgýdacu.

Teero tiirá, yáa wii nii-ãdari wiire tiimasïriamŸã.

Y÷÷ yeerisããdaro tiimasï-ria.

50Y÷÷ ate niipetirere tiiwŸ,jððyig÷ Cõãmacý, m

jðð jóarig÷ niiwð.51Esteban cûãrß jððnemoyig÷:™MŸã Cõãmacý dutirére ne-

tõn÷cänetõjõãã. Cýýrß masðhß-rã tiiróbiro cýý wederére t÷od÷-gária. Espíritu Santo dutiréretiid÷gária. MŸã ñecýsým÷ã tii-rírobirora tiijäã. 52 MŸã ñecýsý-m÷ã niipetira profetare ñañarõnetõrï tiiyíra. Marðrß netõnégý-d÷ atiadarere wedes÷gueriraresðãjäyira. Cûã wedes÷guerig÷ãñugû jeari, mŸã cýýrß jððdito-remena wedesã, sðãdutíriraniiã. 53 MŸãrß Cõãmacý ánge-leamena cýý dutirére cüøyig÷.Teeré cüønorira niipacara, mŸãnetõn÷cänetõjõãã, jððyig÷ Este-ban.

Estebanrß ýtãperimena

déesðãrigue

54Cýý tee jððrð t÷orá, cûãpe ba-yiró cúayira. Cûã cúare ßñorä,upire bacadiyóyira. 55EstebanpeEspíritu Santo cýýmena niirð,ým÷äsep÷ ðñam÷õco, Cõãmacýãñurõ asibatérere ðñayig÷. Cõã-macý diamacûpe Jesús nucørððñayig÷. 56Cýý cûãrß ðñagý, jððyi-g÷:

263 Hechos 7

l 7.42-43 Amós 5.25_27. m 7.49-50 Isaías 66.1_2.


™Jäã, ým÷äse päõrð ðñaã; Cõã-macý diamacûpe niipetira sõwýnucørð ðñaã y÷÷, jððyig÷.

57_58Cýý tee jððrð t÷orá, bayiróacaribí, t÷od÷gáhera cûãye cã-mopéri paabiáyira. Cýý p÷to sð-cãrõména c÷t÷jeá, cýýrß ñee, tii-macã wesap÷ cõãjãyira. Cûãyesuti sotoá sãñarére tuuwé, ticoyi-ra sðcý mam÷rß cotedutira. Cýýwãmec÷tiyig÷ Saulo. Ticotoa, Es-tebanrß ýtãperimena déesðãyira.

59Cûã déesðãrã tiirí, cýýpeCõãmacýrß sãðyíg÷:

™Jesús y÷÷ Õpý, y÷÷ yeeripø-narß ñeeña, jððyig÷.

60Ñicãcoberimena jeacømujea,bayiró acaribíremena jððyig÷ sø-cã:

™Õpý, acabóya ãniãrß ate cûãñañaré tiirére, jððyig÷. Tee jððtoa,diajõãyig÷ sáa.,78

Saulo Jesuré padeoráre ñañarõ

tiirígue

8 1Saulo Estebanrß sðãrï ðñagý,“ãñuã” jððyig÷.

Tiib÷recora Jerusalénp÷re Je-suré padeoráre ñañarõ netõrï tii-n÷cäyira. Niipetira Judea ditap÷,Samaria ditap÷ dutibatéjõãyira.Jesús beserira díc÷ wáariyira.2Ãpßrä ým÷ä Cõãmacýrß quioní-remena padeorá Estebanrß yaayí-ra. Cýýrß yaa, bayiró boorituayi-ra. 3Saulope Jesuré padeorárenemorö ñañarõ tiinetön÷cãyig÷.Cûãye wisericõrõ sããwa, ým÷ä-rß, numiärß ñee, néewa, biad÷pó-yig÷ peresuwiip÷.

Felipe Samaria macãrãrß

buerigue

4 Dutibatéwarira cûã wáaroJesuyé quetire wedewayira.5 Felipe Samaria dita niirí macã-p÷ wáayig÷. ToopŸ jea, “JesúsCõãmacý beserig÷ niið” jððrérewedeyig÷. 6_7 Cõãmacý sðcýrãtiimasïrere tiiëñoyig÷. Wãtðãpa÷ basocáp÷re sããrirare witi-dutiyig÷. Witiatira, bayiró aca-ribíyira. Pa÷ wáamasðhßrãrß,opayuriri wáarare netõnéyig÷.Cýý teero tiirí ðñarã, niipetiracýý wederére ãñurõ t÷on÷nŸse-yira. 8 Tiimacãp÷re bayiró ÷se-niyira.

Simón yái tiiróbiro niigû

9 ToopŸre sðcý basocŸ yái tii-róbiro niigû niiyig÷. Cýý wãme-c÷tiyig÷ Simón. Cýý tiirémenaSamaria dita macãrãrß ÷c÷ané-re tiiyíg÷. Cûãrß “÷p÷tí macýniið” jðð wãcørð tiiyíg÷. 10 Øp÷tímacãrã, bŸri niirä niipetira cýýjððrére ãñurõ t÷on÷nŸseyira.“Ãni Cõãmacý tutuare c÷ogŸniiqui”, jððmiyira. 11 Yoari peetiiëñoremena cûãrß ÷c÷anéretiiëñoyig÷. Teero tiirá, cýýrßt÷on÷nŸsemiyira.

12Felipe jea, Cõãmacý dutirébasocáp÷re niiãdare jeariguerebueyig÷. “Jesús Cõãmacý beseri-g÷ basocáre netõnégý niið” jððrérebueyig÷ too macãrãrß. Ôm÷ä, nu-miä Jesuyé maqußrß t÷o, padeo-tóa, wãmeõtidutiyira. 13Simón

Hechos 7, 8 264


“y÷÷cã Jesuré padeóa” jðð, wã-meõtiduti, Felipe wáaro cýýrßn÷n÷yíg÷. Felipe Cõãmacý sðcýrãtiimasïrere tiiëñojãgý tiiyíg÷. Si-món teeré ðñagý, ðñamanijõãyi-g÷.

14Jesús beserira Jerusalénp÷niirä “Samaria dita macãrã Cõã-macýyere ãñurõ padeoáyira” jðð-ré quetire t÷oyíra. Teero tiirá, Pe-dro, Juanrë ticocoyira toopŸre.15Cûã toopŸ jea, cûãrß Cõãmacý-rß sãðbosáyira, cûãp÷re EspírituSanto niigý jeaaro jððrã. 16Cûã-mena Espíritu Santo niiriyig÷ména. Jesús wãmemena díc÷ wã-meõtinorira niiyira. 17Cûãrß ñaa-peóri, Espíritu Santo cûãp÷re nii-gý jeayig÷.

18Simón teeré ðñagý, Jesús be-serirare niyeru ticomiyig÷.

19™Ate tiimasïrere ticoya y÷÷-cãrß, y÷÷ ñaapeórare EspírituSanto cûãp÷re niigý jeari, jððmi-yig÷.

20Pedro cýýrß jððyig÷:™M÷÷ Cõãmacý tutuare tico-

rére “niyerumena sãðgûda” jððwãcømiãjðyu. M÷÷menarã tee ni-yeru pecamep÷ jýýtßrðjããrõ.21Cõãmacý ðñarð, m÷÷ diamacûwãcøria. Ate ýsã tiirére tiimasï-ria m÷÷. 22_23Y÷÷ ðñarð, m÷÷ ðña-tutire, m÷÷ ñañaré tiirípore nii-netõjõãã m÷÷rß. Teero tiigŸ,m÷÷ ñañaré wãcørére wãcøpati,wasoyá. Cõãmacýrß acabóre sãð-ñá. Apetó tiigŸ, m÷÷ ñañarõ wã-cørére acabóboqui, jððyig÷ Pedro.

24Simón jððyig÷:

™Tee mŸã jððãrigue y÷÷rewáarijããrõ jððrã, mŸã y÷÷re Cõã-macýrß sãðbosáya, jððyig÷.

25Too síro Jesús beserira Jesústiiríguere cýý bueriguere wede-yira. Teeré wedetoa, Samaria di-ta niiré macãrð macãrãrß Jesuyéãñuré quetire wedep÷t÷ayira, Je-rusalénp÷ p÷t÷ara.

Felipe Etiopía macýrß wederigue

26Felipere sðcý ángele bauá,wedeyig÷:

™Jerusalén niiwarima Gazamacã búarimap÷ wáaya. Tiimá ba-socá maniröp÷ niiwacu, jððyig÷.

27Felipe tiimapŸ búayig÷. Too-pŸ wáag÷, sðcý Etiopía dita ma-cýrß b÷ajeáyig÷. Tiidita õpõ docamacý niipetire cooye niyerurecoterí basoc÷ niiyig÷. Jerusalén-p÷ Cõãmacýrß padeogŸ jearig÷28coep÷tŸag÷ tiiyíg÷. Cýýyaw÷tønuríw÷ caballoa wéeriw÷p÷sãñawayig÷. Profeta Isaías jóari-guere bueg÷ tiiyíg÷.

29Espíritu Santo Felipere: ™Ii-w÷ré qußm÷, tiiwŸ p÷togã wáa-ya, jððyig÷.

30Felipe tiiwŸ p÷togãp÷ c÷t÷-jeág÷, Isaías jóariguere buerit÷oyíg÷. Teeré t÷ogŸ: ™¿M÷÷buerére t÷ogári? jðð sãðñáyig÷.

31Cýýpe cýýrß y÷÷yig÷:™T÷oríga. Y÷÷re wedegŸ ma-

nið. Jãm÷, m÷ãsãña; y÷÷ p÷to sã-ñagý atiya, jððyig÷.

Cýý m÷ãsãyig÷. 32Cõãmacýyequeti jóaripø maquß cýý bueari-gue ate niiyiro:

265 Hechos 8


Oveja cûã sðãgûd÷re ñeewa-ro tiiróbiro basocŸre ñee-wayira.

Oveja wðmagýrß póare cûãsúari cýý ditamanírõbirorabasocŸcã ditamaníyig÷.

33Cýýrß buijäyira. Cýý ñañarétiirípacari, cýýrß wioné-cori booríyira.

Cûã ñañarõ tiiríguere deerowedemasðña maniã.

AtiditapŸ cýý niiré petirítiiyíra, n

jðð jóariguere bueyig÷. Ateré bue-g÷ tiiyíg÷ Etiopía macý.

34Etiopía macý teeré buetoa-n÷cõ, Felipere sãðñáyig÷:

™¿Isaías cýý jððgû noã niigari?¿Cýý basirope o ãpð niigari? jððsãðñáyig÷.

35Felipe cûã bueariguere wede-s÷gue, niipetire Jesuyé quetire we-deyig÷. 36Maap÷ wáara, oco niirö-p÷ jeayira. Etiopía macý jððyig÷:

™Îñaña. Jõõ oco niiã. ¿M÷÷y÷÷re wãmeõtiri, ñeenó cãmotá-bogari? jððyig÷.

37™M÷÷ Jesucristore ãñurõpadeorí, cãmotáre manicú, jððyi-g÷ Felipe.

™Y÷÷ Jesuré padeóa. CýýräCõãmacý beserig÷ niið, jððyig÷Etiopía macý.

38Caballoa wéeriw÷ waatúg÷rep÷t÷án÷cãdutiyig÷. Tiiw÷ré p÷-t÷án÷cõtoa, cûã p÷arä diin÷cä,oco niiröp÷ búa, wabawía, Felipecýýrß wãmeõtiyig÷. 39Cûã waba-

pärð, Espíritu Santo Felipere ape-ropŸ néecoc÷t÷ayig÷. Teero tiigŸ,Etiopía macý Felipere ðñanemori-yig÷. Øseniremena cýý wáarima-p÷ wáayig÷ sáa. 40Felipepe apero-pŸ bauág÷, “Azotop÷ niiã” jðð ðña-masðyig÷. Tiimacãrß netõwá, ma-cãrðcörõ Jesuyé ãñuré quetire we-dewarucu, Cesarea macãp÷ wede-jeayig÷.,89

Saulo Jesuré padeon÷cärigue

(Hch 22.6_16; 26.12_18)

9 1Saulope Jesuré padeoráreðñatutig÷, cûãrß sðãjägýda

jððgý, paiaré dutigŸre ðñagý wáa-yig÷. 2Cýýrß sãðyíg÷:

™Y÷÷ Damascop÷ wáag÷ tiia.Dutirépørðrß jóabosaya y÷÷re.Teepørðrß judíoa neãré wiserimacãrã dutiráp÷re wiyagŸd÷tiia. Mama bueré padeorá ým÷ä,numiärß ñeegýda. Cûãrß néeati-g÷da ãno Jerusalénp÷ peresu tii-gŸd÷, jððyig÷.

3Too síro teepørðmena Damas-cop÷ wáajõãyig÷. ToopŸ jeag÷d÷tiirí, wãcøña manirö ým÷äsep÷cýý p÷to bóediatiyiro. 4Teerowáari, ñaacømu, sðcý cýýrß we-deseri t÷oyíg÷:

™Saulo, ¿deero tiigŸ y÷÷re ña-ñarõ tiin÷nŸsei? jððyig÷.

5™¿Noã niið m÷÷? jððyig÷ Saulo.™Y÷÷ Jesús, m÷÷ ñañarõ tii-

n÷nŸseg÷ra niiã. M÷÷ basiropeñañarõ tiigŸ tiia, y÷÷re teero tii-gŸ, jððyig÷.

Hechos 8, 9 266

n 8.32-33 Isaías 53.7_8.


6Saulo cui, ñapõpig÷, jððyig÷:™Õpý, ¿deero y÷÷ tiirí boogá-

ri?Jesús cýýrß jððyig÷: ñ

™Wým÷n÷cãña. Iimacãp÷wáaya. ToopŸ sðcý wedeg÷daquim÷÷ tiiádarere, jððyig÷.

7 Saulomena wáarira wedese-re t÷orá, wedesemasðrijõãyira.Teeré t÷opacára, wedeseg÷reðñariyira. 8 Saulo wým÷n÷cã,cýý capearire ðñapõmiyig÷.Baunóriyig÷. Cûã cýýya wãmo-rß ñee, Damascop÷ týãwáyira.9 Itiáb÷reco ðñari, yaari, sðnirí-yig÷.

10Damascop÷re sðcý Jesuré pa-deogŸ niiyig÷. Cýý wãmec÷tiyi-g÷ Ananías. Cýý cãnirípacari,qußßröp÷ tiiróbiro Jesús cýýrßwedeseyig÷:

™Ananías, jððyig÷.™¿Deero jððð, y÷÷ Õpý? jðð y÷÷-

yig÷.11Jesús cýýrß jððyig÷:™Diamacû niiwarimap÷ wáa-

ya. ToopŸ Judaya wiip÷ Tarsomacýrß sãðñáña. Cýý wãmec÷tiiSaulo. Cýý y÷÷re sãðgû tiii.12Cýý qußßgý tiiróbiro ate ðñaã-wð: Sðcý Ananías wãmec÷tig÷cýý p÷top÷ sããati, cýýrß ñaapeótiiáwð, ðñaãrõ jððgý, jððyig÷.

13Ananías jððyig÷:™Õpý, pa÷ basocá queti we-

deawã. Cýý Jerusalénp÷ niigý,m÷÷rß padeoráre ñañarõ tiigŸ tii-

áyig÷. 14Ãno macãrãcãrß m÷÷rßpadeoráre ñeegý jeaayig÷. Paiarédutirá dutirigue c÷oáyig÷, jððyig÷Ananías.

15Jesús cýýrß jððyig÷:™Wáag÷a. Y÷÷ cýýrß yée que-

tire wedeg÷d÷re besetoaw÷. Cýýniipetire dita macãrãrß, cûã õpã-rãrë, Israelya põna macãrãrß we-dewarucug÷ wáag÷daqui. 16“Je-suré padeóa” cýý jððrémena cýýbayiró ñañarõ netõädarere y÷÷basiro cýýrß masðrð tiigŸda, jððyi-g÷.

17Cýý teero jððãri siro, AnaníastoopŸ wáa, tiiwiipŸ sããwa, Sau-lore ñaapeó, jððyig÷:

™Yáa wedeg÷, marð Õpý Jesús,m÷÷ maap÷ atiri bauárig÷, y÷÷reticocoawð, m÷÷rß “ðñaãrõ søcã”jððgý. “Espíritu Santo m÷÷menaniiãrõ”, jððcoawð, jððyig÷.

18Máata cýý capearip÷ wai n÷-týrï tiiróbiro bauré tusaarigueñaacodiayiro. Ãñurõ ðñayig÷ sø-cã. Îña, wým÷n÷cã, wãmeõtino-yig÷. 19Too síro yaa, tutuajõãyi-g÷ søcã.

Saulo Damascop÷ buerigue

Jesuré padeorá Damascop÷ nii-rämena yoasãñurð p÷t÷áyig÷.

20Máata judíoa neãré wiserip÷“Jesús Cõãmacý macý niið” jððré-re weden÷cãyig÷. 21Niipetiracýý wederi t÷orá, t÷omaníjõãyi-ra.

267 Hechos 9

ñ 9.5-6 Versículo 5 yapap÷, versículo 6 tiin÷cärõp÷ apepü b÷c÷pøp÷ baurícu; ape-pøpŸ baucú.


™Ãni Jerusalénp÷ niigý, Jesu-ré padeoráre ñañarõ tiiríg÷ra nii-ðrã. ÃnopŸcãrß Jesuré padeoráreñeegý atig÷ tiimíãyig÷, Jerusa-lénp÷ cûãrß néewa, paiaré duti-ráp÷re ticog÷d÷, jððyira.

22Saulope cýý wederécõrõ jõõ-pemena nemorö wedem÷ãn÷cã-yig÷. Wãcøtutuaremena “Jesúsdiamacûrã Cõãmacý beserig÷niið” jðð ßñopetíjãyig÷. AteménaDamasco macãrã judíoare jððwi-siojãrucuyig÷.

Damasco macãrã Saulore

sðãd÷gámirigue

23Yoari siro, judíoa neã, Saulo-re sðãdutíadarere wedeseyira.24Cýýpe cýýrß sðãädare quetiret÷ojäyig÷. Cûã bŸrecori, ñamirï,tiimacã witiwarep÷ cotemiyira,cýýrß sðãädara. 25Teero tiirá, ña-mip÷ Saulo buerá cýýrß “dutiwá-

ya” jðð, pairí piimena cýýrß sãã,tiimacã sãnirõ macã sopegãp÷duun÷nŸsediocoyira.

Saulo Jerusalénp÷ coep÷tŸarigue

26Cýý Jerusalénp÷ jeag÷, ãpß-rä Jesuré padeorámena niid÷ga-miyig÷. Niipetira “cýý Jesuré pa-deogŸ mee niið” jðð, cuiyira.27Cûã cuipacari, Bernabé cýýrßtiiápug÷, Jesús beserira p÷top÷néewayig÷. ToopŸ jea, Saulomaap÷ Jesuré ðñariguere, cýýcýýmena wedeseriguere, cýý Da-mascop÷ Jesuyé quetire wãcøtu-tuaremena wederiguere wedeyi-g÷. 28Bernabé wederip÷, Saulocûãmena niin÷cãyig÷. Jerusalén-p÷cãrß wãcøtutuaremena Jesuyéquetire wedeyig÷. 29Ãpßrä ju-díoa griegoaye wedeseramenacãmerï sãðñá, wedeseyig÷. Cûãpecýýrß sðãd÷gápacara, deero tii

Hechos 9 268

Saulore piimena duun÷nŸsediocorigue


sðãmasïriyira. 30Cûã teero tiid÷-gári ðñarã, ãpßrä Jesuré padeorácýýrß néebuayira Cesareap÷.ToopŸmena cýýrß Tarsop÷ tico-coyira sáa.

Jesuré padeorá yeerisãrigue

31Teeb÷recorimena Jesuré pa-deorá yeerisãyira. Jõõpemenaniipetira Judea, Galilea, Samariamacãrã nemorö wãcøtutua, pa-deonemóyira. Jesús dutirérequioníremena tiirucújãyira. Espí-ritu Santo tiiápuremena pa÷ ãpß-rä Jesuré padeohéra niiãrira pa-deon÷cäyira.

Pedro Enearß netõnérigue

32Pedro niipetire macãrðp÷reðñanetõgý, Jesuré padeorá Lidamacãp÷ niirärß ðñagý jeayig÷.33ToopŸ sðcý b÷ajeáyig÷. Ochocýmarð netõyíro cýý wáamasðhß-gý pesaró. Cýý wãmec÷tiyig÷Eneas. 34Pedro cýýrß jððyig÷:

™Eneas, Jesucristo m÷÷rß ne-tõnéð. Wým÷n÷cãña. M÷÷ cõãrö-rß ðñanoña, jððyig÷.

Cýý teero jððrðrã, máata Eneaswým÷n÷cãyig÷. 35Niipetira Lida,Sarón macãrð macãrã cýýrß ðña-rã, cûãcã Jesuré padeon÷cäyira.

Dorcas masãrigue

36Jope wãmec÷tiri macãp÷ sð-cõ numiö Jesuré padeogó niiyi-go. Coo wãmec÷tiyigo Tabita.Griegoayemena coo wãme Dor-

cas niiyiro. o Coo ãñurõ tiirucújã-yigo. Bóaneõrãrß ãñurõ tiiápuyi-go. 37Teeb÷recorire diarec÷ti,diajõãyigo. Coo diaari siro, cûãtiirucúrobirora cooya õpýýrß co-seyíra. Cosetóan÷cõ, sicatatiaým÷ärõ macã tatiap÷ péoyira.38Jope Lida p÷togã niicu. Teerotiirá, Jope macãrã Jesuré padeo-rá “Pedro Lidap÷ niiãyig÷” jððrðt÷orá, ým÷ä p÷arärß “Pedro bo-yero atiaro” jðð duticoyira.

39Cûã Lidap÷ jeari, máata Pe-dro cûãmena wáayig÷. ToopŸjeari, coo diaarigo pesarí tatiap÷cýýrß néem÷ãwayira. Tiitatiap÷wapewia numiã Pedro wesa neã-n÷cãyira. Cûã utirara, docasãña-re, apeyé suti sotoá sãñaré coocatigo cûãrß jeebosáriguere ßño-yíra. 40Pedro niipetirare witiwa-dutiyig÷. Cûã witiwaari siro, ñi-cãcoberimena jeacømu, Cõãma-cýrß sãðyíg÷. Sãðtóa, cãmen÷cä,diaarigore jððyig÷:

™Tabita, wým÷n÷cãña.Cýý teero jððrðrã, coo capearire

ðñapõ, Pedrore ðñagõrã, jeaco-nuãyigo. 41Cooya wãmop÷ ñee,coore wéem÷õn÷cõyig÷. Wape-wia numiãrß, ãpßrä Jesuré pa-deorámena sããatiduti, catigóp÷wiyayíg÷. 42Niipetiro Jopep÷t÷osesájõãyira. Teero tiirá, pa÷Jesuré padeon÷cäyira. 43PedroJopep÷re peeb÷recori Simónwáic÷ra caseri qußnogûya wiip÷p÷t÷áyig÷.

269 Hechos 9

o 9.36 Dorcas griegoayemena “Ñama” jððd÷garo tiicú.


,910

Cornelio Pedrore atidutirigue

10 1Cesareap÷ sðcý cien su-rara dutigŸ niiyig÷. Cýý

wãmec÷tiyig÷ Cornelio. Tii põnamacãrã surara wãmec÷tiyira Ita-liano. 2Cornelio ãñuniyig÷. Cýý-ya wii macãrã niipetira Cõãma-cýrß quioníremena ðña, padeorániiyira. Cornelio judíoa bóaneõ-rãrß niyeru ticorucuyig÷. Cõãma-cýrß sãðrucújãyig÷. 3Sicab÷recoñamica tres niirð, cãnirípac÷,qußßgý tiiróbiro ðñayig÷. Ángelecýý p÷to sããjeari ãñurõ ðñajãyi-g÷.

™Cornelio, jððyig÷.4Cornelio bayiró cuiremena

ðñayig÷ cýýrß.™¿Deero jððð? jðð y÷÷yig÷.Ángele cýýrß jððyig÷:™Cõãmacý m÷÷ sãðrucúrere

“já÷” jððãwð. M÷÷ bóaneõrãrß ni-yeru ticorécãrß ÷seniremenaðñaãwð. 5Jope wãmec÷tiri macã-p÷ m÷÷ ým÷ärß ticocoya. Simón

Pedro wãmec÷tig÷re atidutiya.6Cýý wáic÷ra caseri qußnogûyawiip÷ niiqui. Cýýcã wãmec÷tiiSimón. Cýýya wii pairímaa wesa-p÷ niiã, jððyig÷.

7Ángele cýýrß wedetoa, wáa-jõãyig÷. Cýý wáaari siro, Corne-lio cýýya wii padecotera p÷arä-rß, sðcý surara cýýrß ãñurõ tii-ápug÷re atidutiyig÷. SuraracãCõãmacýrß padeogŸra niiyig÷.8Niipetire cûãrß wedetoa, Jope-p÷ ticocoyig÷.

9ApebŸreco coeritó niirð, cûãJopep÷ jeaadaara tiiyíra. Pedrocýý niirí wii sotoap÷ Cõãmacýrßsãðgû m÷ãwayig÷. 10J÷abóan÷-cãgý, yaad÷gayig÷. Tiiwií macã-rã cûã yaaré doarí, cãnirípac÷,qußßgý tiiróbiro ðñayig÷.11Ôm÷äse päõrð ðñayig÷. ToopŸsicaró sutiróbiro baurí caserocaditap÷ diiátiyiro. Bapari wesarisiaríro niiyiro. 12Tiicasero po-peap÷re niipetiracõrõ wáic÷rapáira, yepap÷ wéera, w÷÷rá sã-

Hechos 10 270

Jope macãye wiseri


ñayira. 13Sðcý cýýrß wedeserit÷oyíg÷:

™Jäã, Pedro, ãniãrß sðãyáya,jððyig÷.

14Pedrope cýýrß y÷÷yig÷:™Yaaria, y÷÷ Õpý. Ñañarä ýsã

judíoa yaaya maniräno niiðya.Y÷÷ ãniãnorß yaaheg÷ niit÷, jðð-yig÷.

15Wedeseri t÷onemóyig÷:™Cõãmacý cýý “ãñurä niiðya”

jððrärß m÷÷pe “ñañarä, yaayamaniräno niiðya” jððrijãña, jððyi-g÷.

16 Îtðärð wedeseari siro, máatatiicasero ým÷äsep÷ m÷ãjõãyirosøcã. 17Pedro bayiró wãcørec÷ti-yig÷. “¿Deero jððd÷garo tiigáritee y÷÷ qußßgý tiiróbiro ðñaãri-gue?” jðð wãcøyig÷. Teeré cýýwãcøgý tiirí, Cornelio ticocoarirajeayira. “Simónya wii ¿noopŸniið?” jðð sãðñáãri siro, cýýya wii-p÷ jeayira. 18Jea, bayiró b÷s÷ró-mena sãðñáyira:

™¿Simón Pedro wãmec÷tig÷atiwiiré niið? jððyira.

19Pedro cýý ðñaãriguere wãcø-gý tiirí, Espíritu Santo cýýrß jðð-yig÷:

™Îtðärã ým÷ã m÷÷rß ãmaãrãtiiíya. 20Boyero diiwág÷a. Cûã-mena wáag÷a. “Cûã judíoa meeniiðya; y÷÷ cûãmena wáari, ñaña-nibocu”, jðð wãcørijãña. Y÷÷ cûã-rß ticocoawý, jððyig÷.

21Pedro diiwá: ™Y÷÷ niiã mŸããmaãgý. ¿Deero tiirónomenaatiarð mŸã? jððyig÷.

22Cûã y÷÷yira:

™Sðcý cien surara dutigŸ Cor-nelio wãmec÷tig÷ ticocoawð. CýýbasocŸ ãñugû, Cõãmacýrß quio-níremena ðñagû niið. Cýýrß niipe-tira judíoa “ãñunið” jðððya. Sðcýángele cýýrß bauá, cýýya wiip÷m÷÷rß atiaro jððyig÷, m÷÷ wede-rére t÷oáro jððgý, jððyira.

23Cûã jððãriguere t÷ogŸ, Pedrocûãrß sããatiduti, cýý niirí wiip÷cãnidutíyig÷.

ApebŸreco cûãmena wáajõãyi-g÷. Ãpßrä tiimacã Jope macãrãJesuré padeorá cýýrß bapac÷ti-wayira.

24ApebŸrecope jeayira Cesa-reap÷re. Corneliope cýýya wede-rare, cýý menamacãrãrß néõ,yueyig÷. 25Pedro toopŸ jeari,Cornelio cýýrß bocag÷ witiwayi-g÷. ToopŸ quioníremena cýýrßpadeogŸ, ñicãcoberimena jeacø-mumiyig÷. 26Pedro cýýrß wée-m÷õco: ™Nucøña; y÷÷cã basocŸniiã, jððyig÷.

27Pedro cýýmena wedeapug÷sããwayig÷. ToopŸ sããjeag÷, pa÷basocá neããrirare b÷ajeáyig÷.28Cûãrß jððyig÷:

™Ôsã judíoare dutirére mŸããñurõ masðcu. MŸã judíoa niihß-rãye wiserip÷re naðrõ sããwaduti-ria. MŸãrß naðrõ bapac÷tidutiria.Teero niipacari, y÷÷re Cõãmacýapepõná macãrãrß “ñañarä nii-ðya” jððdutiriawð. 29Teero tiigŸ,ãniã y÷÷re “jãm÷” jððrð, atiawý.“Wáaria”, jððriawý. Y÷÷ masðd÷-gaga; mŸã ¿deero tiiádara y÷÷reatidutiarð? jðð sãðñáyig÷.

271 Hechos 10


30Cornelio cýýrß y÷÷yig÷:™Mecýãmena bapari b÷recori

netõã, ate wáari siro: Y÷÷ ati ho-ranorã atiwií yáa wiip÷ beti, Cõã-macýrß sãðgû tiiáwý. Wãcøñamanirö sðcý ým÷ suti asiyáre sã-ñarig÷ bauáawð y÷÷ p÷top÷.31Cýý y÷÷re jððãwð: “Cornelio,Cõãmacý m÷÷ sãðrére t÷oáwð.M÷÷ bóaneõrãrß niyeru ticorécã-rß ÷seniremena ðñaãwð. 32TeerotiigŸ, Jopep÷ m÷÷ ým÷ärß tico-coya. Simón Pedro wãmec÷tig÷-re atidutiya. Cýý wáic÷ra caseriqußnogûya wiip÷ niiqui. Cýýcãwãmec÷tii Simón. Cýýya wii pai-rímaa wesap÷ niiã”, jðð wedeawðy÷÷re. 33Teero tiigŸ, máata ati-dutig÷ ticocoawý. M÷÷ ãñurõ tii-gŸ atiayu. Marð niipetira Cõãma-cý ðñacorop÷ niiã. Niipetire m÷÷-rß Cõãmacý wededutiariguerewedeya. T÷oádara tiia, jððyig÷.

Pedro Cornelioya wiip÷

wederigue

34Pedro wedeyig÷:™Y÷÷ mecýtígã t÷omasïã:

Cõãmacý niipetirare sðcãrðbíroðñaqui. 35Niipetire põnarð macã-rã cýýrß quioníremena ðñarärß,cýý booré tiiráre bocaqui. 36MŸãmasðcu: Cõãmacý Israelya põnamacãrãrß cýýye quetire ticocori-g÷ niiwð, Jesucristomena ãñurõniirec÷tirere b÷aáro jððgý. Jesu-cristo niipetira Õpý niið. 37Niipe-tirop÷ ýsã judíoa niirí ditap÷wáariguere t÷ojïyu mŸãcã. Teerétiin÷cäwý Galileap÷, Juan baso-

cáre “wãmeõtidutiya” jððãri siro.38Cõãmacý Jesús Nazaret macãmacýrß tutuare ticorig÷ niiwð.Espíritu Santo cýýmena niirð tii-ríg÷ niiwð. Jesús cýý noo wáaroãñuré tiiwáwi. Niipetira wãtð ña-ñarõ tiirírare netõnéwð. Teeré tii-wí, Cõãmacý cýýmena niirð.

39 ’Ôsã judíoa niirí ditap÷re, Je-rusalénp÷re cýý tiiríguere ýsãðñapetijãwý. Cýýrßna ãpßrä cu-rusap÷ páabiatu sðãdutíwa.40Cõãmacýpe itiáb÷reco sirocýýrß masõrig÷ niiwð. Masõãri si-ro, ýsã p÷top÷ cýýrß bauánemorðtiiríg÷ niiwð. 41Basocá niipetirarebauáriwi. Ôsãrß bauáwi. Ôsãrßtíatop÷ Cõãmacý beserig÷ niiwð,Jesús tiiádarere ðñapetijããrõ jðð-gý. Cýýrß masõãri siro, ýsã cýý-mena yaa, sðni tiiwŸ. 42Ôsãrßcýýye quetire wededutiwi. “Ba-socá catiráre, diarirare wapa tii-gŸd÷re cüørig÷ niiwð CõãmacýJesuré” jððrére wededutiwi ýsãrß.43Cõãmacý niipetira Jesuré pa-deoráre cýýmena cûã ñañaré tii-rére acabóg÷daqui. Teeré jóariraniiwã niipetira profetas, jððyig÷.

Judíoa niihßrãrß Espíritu Santo

diijeárigue

44Pedro teero jððrðrã, EspírituSanto diijeáyig÷ Pedro wederéret÷oráp÷re. 45_46Teero tiirá, cûããpßrãyémena wedesen÷cãyiramasðripacara. Cõãmacýrß “ãñu-niã m÷÷” jðð, ÷senire ticoyira. Ju-díoa Pedrore bapac÷tiatiarirateeré t÷orá, t÷omaníjõãyira.

Hechos 10 272


™¡Acuéi! Judíoa niihßrãp÷cã-rß Cõãmacý Espíritu Santore nii-gý jeari tiii, jððyira.

47Pedro jððyig÷:™Cõãmacý Espíritu Santore ti-

coi ãniãcãrß marð judíoare tiiríro-birora. Teero tiirá, “wãmeõtirijã-ña” jðð cãmotámasðria, jððyig÷.

48Teero tiigŸ, cûãrß Jesucristowãmemena wãmeõtidutiyig÷.Too síro cûã cýýrß jððyira:

™ÃnopŸ p÷t÷ácømuña ménasðquß b÷recori ýsãmena, jððyira.

Teero tiigŸ, cûãmena p÷t÷áyi-g÷.,1011

Pedro Jerusalénp÷ Jesuré

padeoráre wederigue

11 1Jesús beserira, Jesurépadeorá Judeap÷ niirä

atequetí t÷oyíra: “Judíoa niihßrãCõãmacýye quetire booáyira” jðð-rére t÷oyíra. 2Teero tiirá, PedroJerusalénp÷ p÷t÷ajeari, judíoaJesuré padeorá sðqußrã cýýrß sãð-ñáyira:

3™M÷÷ judíoa niihßrãya wiip÷sããwayiro. Cûãmena yaayiro, jðð-yira.

4Pedro cýýrß toopŸ wáarigue-re ãñurõ wedem÷ãn÷cãyig÷ cûã-rß:

5™Y÷÷ Jopep÷ niigý, súubuse-g÷ tiiwŸ. Y÷÷ cãnirípac÷, qußßgýtiiróbiro ðñawý. Ôm÷äsep÷ sicarósutiróbiro baurí caseroca y÷÷ p÷-top÷ diiátiw÷. Too bapari wesarisiaríro niiwý. 6Y÷÷ tiicasero po-peap÷ niirére ðña, “¿ñeenó niið?”jðð wãcøgý, ðñaqußnowý. Niipeti-

ra wáic÷ra páira, macãn÷cý ma-cãrã, yepap÷ wéera, w÷÷rá sãña-wã. 7Y÷÷ teeré ðñarð, sðcý y÷÷rewedeseri t÷owŸ: “Jäã, Pedro,ãniãrß sðãyáya”, jððwð. 8Y÷÷pecýýrß y÷÷w÷: “Yaaria, y÷÷ Õpý.Ñañarä ýsã judíoa yaaya manirä-no niiðya. Y÷÷ ãniãnorß yaaheg÷niit÷”, jððwý. 9Ôm÷äsep÷ wede-seg÷ y÷÷re jððnemowð: “Cõãmacýcýý ‘ãñurä niiðya’ jððrärß m÷÷pe‘ñañarä, yaaya maniräno niiðya’jððrijãña”, jððwð. 10 Îtðärð wedesea-ri siro, niipetiremena ým÷äsep÷m÷ãjõãwý.

11 ’Teero wáarira, ðtðärã ým÷ãCesarea macãrã y÷÷ p÷to tico-coarira jearira niiwã y÷÷ niiríwiip÷re. 12Espíritu Santo y÷÷recûãmena wáadutiwi. “ ‘Cûã ju-díoa mee niiðya; y÷÷ cûãmenawáari, ñañanibocu’, jðð wãcørijã-ña”, jððwð. Ãniã seis Jesuré padeo-rá y÷÷mena jeawa. Ôsã toopŸ jea,y÷÷re boocórig÷ya wiip÷ sããjea-w÷. 13Ôsã toopŸ sããjeari, tiiwiímacý ýsãrß wedewi: “Sðcý ángeleyáa wiip÷ nucørð ðñaãwý. Cýýy÷÷re jððãwð: ‘Jopep÷ m÷÷ ým÷ä-rß ticocoya. Cûãrß Simón Pedrowãmec÷tig÷re atidutiya. 14CýýCõãmacýyere m÷÷rß wedeg÷da-qui. M÷÷, m÷÷ya wii macãrãme-na netõnéãdare quetire wedeg÷-daqui’, jðð wedeawð y÷÷re ánge-le”, jððwð.

15 ’Y÷÷ cûãrß wedesen÷cãrðrã,sicato marðrß diijeárirobirora Es-píritu Santo diijeárig÷ niiwð cûã-p÷re. 16Teeré ðñagý, Jesús marð

273 Hechos 10, 11


Õpý jððriguere wãcøwý: “JuanmŸãrß ocoména wãmeõtiwi. Y÷÷Pac÷peja nemorö ãñurõ tiigŸda-qui mŸãrß. Péerogã siro EspírituSantore ticodiocog÷daqui”, jððwð.17Teero tiigŸ, y÷÷ wãcøt÷: “Cõã-macý marðrß ticodiocorirobiroracûãrß ticodiocorig÷ niiwð, cûã Je-sucristo marð Õpýrß padeorí. Tee-ro tiigŸ, y÷÷ Cõãmacýrß netõn÷-cämasðrit÷”, jððyig÷ Pedro.

18Cýý tee jððrð t÷orá, cýýrß jðð-nemoriyira sáa. Cõãmacýrß ÷se-nire ticoyira:

™Judíoa niihßrãcã cûã ñañarétiirére wãcøpati, wasorá, Cõãma-cý netõnérira niiãdacua. Cûãcãrßcatiré petihére ticog÷daqui, jððyi-ra.

Antioquía macãrã tiiréc÷tirigue

19Judíoa Estebanrß sðãrí siro,Jesuré padeoráre ñañarõ netõrïtiiyíra. Teero tiirá, dutibatéjõãyi-ra. Ãpßrä Fenicia ditap÷, ãpßräChipre n÷cýrõp÷, ãpßrä Antio-quíap÷ jeayira. Cûã toopŸ jeara,

judíoa díc÷re Jesuyé quetire we-deyira. 20Sðqußrã cûãmena duti-wárira Antioquíap÷ jea, judíoaniihßrãcãrß wedeyira. Cûã Chi-pre macãrã, Cirene macãrã niiyi-ra. “Jesús marðrß netõnégý niipe-tira Õpý niið”, jðð wedeyira.21Cõãmacý cûãrß ãñurõ tiiápuyi-g÷. Teero tiirá, pa÷ too macãrãJesuré padeon÷cäyira.

22Jerusalén macãrã Jesuré pa-deorá tee quetire t÷oyíra. Teerét÷orá, Bernabére Antioquíap÷ ti-cocoyira. 23Cýý tiimacãp÷ jea,Cõãmacý cûãrß tiiápurere ðña,bayiró ÷seniyig÷. Cûãrß wãcøtu-tuare tico, wedeyig÷:

™Jesuré mŸã wãcødurijãña.Cýý dutirére ãñurõ tiirucújãña,jððyig÷.

24Cýý ãñuniwð. Espíritu Santocýýmena niirig÷ niiwð. ÃñurõCõãmacýrß padeorucúrig÷ niiwð.Pa÷ basocá cýý wedeserere t÷oráJesuré padeoyíra.

25Bernabé Antioquíap÷ niigý,Tarsop÷ Saulore ãmaãgý jeayig÷.

Hechos 11 274

Antioquía Siria ditap÷


26Cýýrß b÷ajeá, Antioquíap÷néep÷t÷ayig÷. Cûã tiimacãp÷reJesuré padeorámena sicacýmaniiyira. Pa÷ basocáre bueyira.ToopŸ Jesuré padeoráre “cristia-no” jððn÷cãyira.

27Teeb÷recorire Jerusalén ma-cãrã profetas Antioquíap÷ jeayi-ra. 28Sðcý cûãmena jearig÷ wã-mec÷tiyig÷ Agabo. Cýý EspírituSanto masðré ticorémena wedeyi-g÷:

™Niipetirop÷ j÷abóare wáa-adacu, jððyig÷. J÷abóare wáaw÷Claudio romanuã õpý niirito.

29Teeré t÷orá, Jesuré padeorácãmerï wedeseyira:

™Marð niyeru ticocoada Ju-deap÷ niirärß Jesuré padeoráre.Marð c÷oró jeatuaro ticocoada,jððyira.

30Cûã jððrirobirora niyerurenéõ, Bernabé, Saulomena ticoco-yira Judeap÷re. Cûãrß jððyira:

™Ateré ticowa b÷toá dutiráre,jððyira.,1112

Santiago diarigue;

Pedrore peresuwiip÷ sõnecorigue

12 1Teeb÷recorire HerodesJudea dita õpý niiyig÷.

Cýý sðqußrã Jesuré padeoráre ña-ñarõ tiiápeyig÷. 2Juan sõwý San-tiagore espadamena sðãdutíyig÷.3_4Cýýrß sðãrï ðñarã, judíoa ÷se-niyira. Cûã ÷senirð ðñagý, Pedro-re ñeeduti, peresuwiip÷ sõneco-dutiyig÷. Baparipõna surara wa-so, cýýrß coterucuyira. Sicapõnamacãrã bapari díc÷ niiyira. Pas-

cua b÷recori niirð, Herodes teerotiiyíg÷. “Pascua b÷recori siro Pe-drore néewioneco, basocá ðñaco-rop÷ sðãdutíg÷da”, jðð wãcømiyi-g÷. 5Teero tiirá, Pedrore cotemi-yira peresuwiip÷. Cýý toopŸ nii-rð, Jesuré padeorápe Cõãmacýrßbayiró sãðrä tiiyíra.

Ángele Pedrore peresuwiip÷

netõnérigue

6 Herodes cýýrß sðãdutíadaris÷guero macã ñamirß Pedro su-rara p÷arä decop÷ cãnigû tiiyí-g÷. Cõmedá p÷adámena siatú-noyig÷. Ãpßrä surara sopepŸ pe-resuwiire cotera tiiyíra. 7 Wãcø-ña manirö sðcý ángele cýý niirö-p÷ bauáyig÷. Ãñurõ bóejõãyiro.Cýýrß warup÷ paacaré, wãcõyí-g÷.

™Boyero wým÷n÷cãña, jððyig÷ángele.

Cýý teero jððrðrã, cõmedári Pe-droye wãmorðrß siatúaredari jõã-códiayiro.

8™Sitørüda siatúya. M÷÷ye sa-pature sãñaña, jððyig÷.

Pedro cýý jððrirobirora tiiyíg÷.

275 Hechos 11, 12

Pedro surara decop÷ cãnigû tiiyíg÷.


™M÷÷yaro sutiró sotoá macã-rõ sãñaña. Jãm÷, y÷÷re n÷n÷ñá,jððyig÷.

9Pedro cýý siro n÷n÷witíwayi-g÷. “¿Diamacûrã niigari ate án-gele y÷÷re néewitiware? ApetótiigŸ, qußßgý tiibócu”, jðð wãcø-miyig÷ cýýpeja. 10Surara niis÷-guerare netõwáyira. Too síro su-rara ãpßrãrë netõwáyira. Tiiwiísããwaro cõme sopepãma niiröp÷jeayira. Tiipãma basiro päõjõãyi-ro. Cûã tiisopere witiwayira.Maap÷ yoasãñurõ wáa, ángele di-tijõãyig÷.

11Pedro ãñurõ t÷omasïn÷cã-jea, wãcøyig÷: “Diamacûrã nii-ãyu y÷÷ ðñaãrigue. Niirörã Cõã-macý y÷÷re netõnégýd÷ ángelereticocoayi, Herodes sðãríjããrõ jðð-gý. Judíoa niipetire y÷÷re ñaña-rõ wáare ðñad÷garere cãmotáa-yi”, jðð wãcøyig÷.

12Teeré masðtoa, wáajõãyig÷Juan Marcos pacoya wiip÷. Coowãmec÷tiyigo María. TiiwiipŸrepa÷ basocá neã, Cõãmacýrß sãðrätiiyíra. 13ToopŸ jea, sicato sããrõmacã sopepãmap÷ doteyig÷. Tii-wií padegó, Rode wãmec÷tigo,“¿noã niið?” jðð sãðñágõ wáayigo.14Pedro wedeserere t÷omasï, bayi-ró ÷seniyigo. Øsenipaco, päõriyi-go. Cãmec÷tŸsã, cûãrß: ™PedrosopepŸ niiãti, jðð wedemiyigo.

15™M÷÷ teero jððãmajãgõ tiia,jððyira.

™Diamacûrã jððã, jððyigo.™Too docare Pedrore cotegŸ

ángele niiqui, jððmiyira.

16Cûã teero jððcõãtorito, Pedrodotejãgý tiiyíg÷. Cûã wáa, päõ,Pedrore ðña, ðñamanijõãyira.17Cûãrß wãmomena wëßtucoyi-g÷, nocõrõ wedeseya jððgý. Cõã-macý cýýrß peresuwiip÷ néewiti-waariguere wedeyig÷.

™Santiagore, ãpßrä Jesuré pa-deoráre teeré wedeya, jððyig÷.

Tiiwií niiãrig÷ witi, wáajõãyi-g÷ aperopŸ.

18Bóeri surara Pedro manirïðñarã, bayiró wãcøpatiyira.“¿Deero wáaayiriye?” cãmerï jðð-yira. 19Herodes “Pedro maniäwð”jððrð t÷ogŸ, surarare “ãmaãrãwáaya” jððcoyig÷. Cûã ãmaãmiyi-ra. B÷aríyira. Herodes Pedrorecotemiãrirare bayiró sãðñárucu,cûãrß sðãjädutiyig÷.

Too síro Herodes Judea ditap÷niiãrig÷ Cesareap÷ niigý wáayi-g÷.

Herodes diarigue

20Herodes bayiró cúayig÷ Tiro,Sidón macãrð macãrãmena. CûãHerodeya ditap÷ yaaré sãðrucúyi-ra. Cýý cûãmena cúag÷, yaarédúadutiriyig÷. Teero tiirá, cýýrßðñarã wáayira. Herodeyere duti-bosag÷mena tiiápure b÷ayíra.Cýý wãmec÷tiyig÷ Blasto. Cýýtiiápuremena ãñurõ niirec÷tireresãðyíra Herodere.

21™Tiib÷reco niirð, mŸãrß we-deg÷da, jððyig÷ Herodepe.

Cýý jððri b÷reco jeari, Herodescýýye õpý suti ãñurére sãña, õpýduirípðrõp÷ dui, basocáre wede-

Hechos 12 276


yig÷. 22Cýý teero wederi, basocáacaribíyira:

™Ate sðcý cõãmacý wederé niiã;basocŸ wederé mee niiã, jððyira.

23Cýýpe “niiria; y÷÷ basocŸniiã; cõãmacý mee niiã” jððriyi-g÷. Teero tiigŸ, wãcøña maniröángele cýýrß diarec÷tiri tiiyíg÷.Teero tiirá, cýýrß becoa yaasðãjã-yira.

24Niipetirop÷ Jesuyé queti se-sajõãyiro. Teero tiirá, pa÷ Jesurépadeonemóyira.

25Bernabé, Saulomena Jerusa-lénp÷ Jesuré padeoráre tiiápu-toa, cãmecóp÷t÷ayira Antioquía-p÷. Juan Marcore cûãmena née-wayira.,1213

Bernabé, Saulo Jesuyé quetire

apeyé macãrðp÷ buen÷cãrigue

13 1Antioquíap÷re Jesurépadeorámena niiyira pro-

fetas, ãpßrä Jesuyére buerá. No-qußrã niiyira:

Bernabé,Simón (cýýrßna “Ñíigý” jððyira),

Lucio (Cirene macã macý),Manaén (Herodes Galilea õpý-

mena sðcãrõména masãrig÷),Saulo niiyira.

2Sicab÷reco cûã beti, Cõãmacýrßsãð, ÷senire ticora tiirí, EspírituSanto cûãrß jððyig÷:

™Bernabé, Saulore beseya,y÷÷ cûãrß “tiiyá” jððrére tiiráwáari, jððyig÷.

3Teero jððrð t÷o, beti, Cõãmacý-rß sãðäri siro, cûãrß ñaapeó,“wáaya” jððyira.

Chiprep÷ Bernabé, Saulo

buerigue

4Teero tiirá, Espíritu Santo ti-cocoarira niijðrã, wáayira. Seleu-cia macãp÷ búawas÷gueyira. Toomacãrã dooríw÷mena wáa, Chi-pre n÷cýrõp÷ jeayira. 5Salamina-p÷ niirã, judíoa neãré wiserip÷Jesuyé quetire bueyira. JuanMarcos cûãrß tiiápug÷ wáayig÷.

6 Tiimacã niiãrira wáa, tiin÷-cýrõp÷re Jesuyé quetire bues÷-gocojãyira. Tée apeniñá Pafosmacãp÷ buejeayira. Tiimacãp÷-re sðcý judíoay÷ yái tiiróbironiigûrß b÷ajeáyira. Cýý wãme-c÷tiyig÷ Barjesús. “Y÷÷ profetaniiã”, jððditonetõyig÷. 7 Tiin÷cý-rõ dutigŸ bayiró masðgû mena-macý niiyig÷. Cýý wãmec÷tiyi-g÷ Sergio Paulo. Cýý Cõãmacý-ye quetire t÷od÷gág÷, Bernabé,Saulore s÷odutíyig÷. 8 Cûã jea-ri, yái tiiróbiro biigŸ cûã bueré-re cãmotád÷gamiyig÷. CýýrßElimas jððyira griegoayemena.Cýý tiin÷cýrõ dutigŸ Jesuré pa-deorí booríyig÷. 9 Saulo, ãpßrä“Pablo” jððgû, Espíritu Santocýýmena niirð, cýýrß bayiróðña, 10 jððyig÷:

™M÷÷ jððditoreb÷c÷, m÷÷ boo-ró tiigŸ, wãtð tiiróbiro tiigŸ, ãñu-ré tiirére ðñatutig÷ niiã m÷÷.Cõãmacý diamacû wederére“diamacû niiria” jðð wedewisiog÷tiia. 11M÷÷rß mecýtígã Cõãmacýñañarõ tiigŸdaqui. M÷÷ capeariðñahßgý p÷t÷ág÷dacu; yoari muð-

277 Hechos 12, 13


pø bóerere ðñaricu, tée Cõãmacýbooró jeatuaro, jððyig÷ Pablo.

Máata cýýrß naðtðãjõãyiro.Paaämanucø, cýýrß wéewaada-rare ãmaãyig÷. 12Teero wáariðñagý, tiin÷cýrõ dutigŸ quioníre-mena Jesuyé buerére ðñamani-jõãgý, Jesuré padeon÷cäyig÷.

Antioquía Pisidia ditap÷

Bernabé, Pablo buerigue

13Pablo, cýý menamacãrãme-na Pafop÷ niiãrira tðãwa, Panþliaditap÷ jeayira. Tiiditap÷ jea, Per-gep÷ wáayira. Cûã Pergep÷ jeari,Juan Marcos cûãrß toorá cüø,coecóp÷t÷ayig÷ Jerusalénp÷.14Tiimacãp÷ niiãrira wáayiraapemacä Antioquíap÷. TiimacãPisidia ditap÷ p÷t÷áa. Judíoayeerisãri b÷reco niirð, cûã neãríwiip÷ sããwa, duiyira. 15Moiséredutiré cüøriguere, profetas jóari-guere buetoari, tiiwií dutirá cûã-rß wededutiyira:

™Ôsãya wedera, basocáre we-ded÷gara, wedeya, cûãrß wãcø-tutuaaro jððrã, jððyira.

16Pablo “já÷” jðð, wým÷n÷cã,wãmo wëßtuyig÷, ditamaníña jðð-gý. Teero tiitóa, cûãrß wedeyig÷:

™Yáa wedera Israelya põnamacãrã, Cõãmacýrß quioníreme-na ðñaräcã, y÷÷re t÷oyá: 17Cõã-macý Israelya põna macãrã Õpýniirig÷ niiwð. Cýý ýsã ñecýsý-m÷ãrß besecørig÷ niiwð. Cûã ãpß-rãyé dita Egiptop÷ niirð, cûãrßpa÷ basocáputiri tiiríg÷ niiwð.Too síro cûã tiiditap÷ niirärß cýý

tutuaremena néewitiatirig÷ nii-wð. 18Cuarenta cýmarð basocámaniröp÷ cûã cýýrß netõn÷cäri-guere n÷cãríg÷ niiwð. 19Too sírocûã Canaán ditap÷ jeari, tiiditamacãrã siete põnarð macãrãrßcõãrð tiiríg÷ niiwð. Tiiditare ýsãñecýsým÷ãrß cüørig÷ niiwð.20Tiiditap÷ cûãrß cüøãri siro,cuatrocientos cincuenta cýmarðniiyira.

’Cûã toopŸ niirð, Cõãmacý cûã-rß queti beseadarare cüøyig÷.Tée profeta Samuel niiré b÷reco-rip÷ dutituyira. 21Samuel niirito,basocá sðcý cûã õpý niigýd÷resãðyíra. Cõãmacý cûã õpýrß sõne-coyig÷. Cýý wãmec÷tiyig÷ Saúl.Cýý pac÷ Cis wãmec÷tiyig÷. CûãBenjamínya põna macãrã niiyira.Saúl cuarenta cýmarð cûã õpýniiyig÷. 22Cõãmacý cýýrß õpýniiré wionécoari siro, Daviré cûãõpý sõnecoyig÷. Cõãmacý Davi-yé maqußrß wedeyig÷ basocáre:“Y÷÷ ðñarð, David, Isaí macý, y÷÷t÷sarére tiii. Niipetire y÷÷ tiidu-tírere tiigŸd÷ niið”, jððyig÷. 23“Sð-cý David pãrãmi niin÷n÷seg÷p÷Israelya põna macãrãrß netõné-gýd÷re ticocog÷da”, jðð wedeyig÷Cõãmacý ýsã ñecýsým÷ãrß. Je-sús Cõãmacý jððrig÷ra niið. 24Je-sús buen÷cããdari s÷guero, JuanIsraelya põna macãrãrß bueyue-yig÷: “MŸã ñañaré tiirére wãcø-pati, waso, wãmeõtidutiya”, jðð-yig÷. 25Juan cýý tiiré petiádarotiirí, jððyig÷: “Y÷÷ mŸã wãcøgýmee niiã. Y÷÷ siro ãpð atiqui. Cýý

Hechos 13 278


ãñunetõgý niiqui. Y÷÷pe cýýd÷aró bŸri niigû niiã”, jððyig÷.

26 ’Yáa wedera Abraham pãrã-merã niin÷n÷sera, Cõãmacýrßquioníremena ðñaräcã, t÷oyá.Cõãmacý marðrß cýý netõnérequetire ticocorig÷ niiwð. 27Jeru-salén macãrã, cûãrß dutirácã Je-suré ðñamasðriyira. Cûã yeerisãreb÷recoricõrõ profetas jóariguerebuepacara, t÷omasïriyira. Jesurésðãdutíri, tee jóaripø jððrõbiroratiiyíra. 28Cýýrß sðãrï tiiréno wa-pa b÷arípacara, Pilatore “sðãdutí-ya cýýrß” jðð sãðyíra. 29Cõãmacý-ye queti jóaripø jððrõbirora cýýrßtiipetíra, curusap÷ niigûrß née-dioco, ýtãtutip÷ cüømiyira.30Cõãmacýpe cýýrß diarig÷p÷remasõrig÷ niiwð. 31Jesús cýý ma-sãri siro, pee b÷recori bauáyig÷cýýmena Galileap÷ nii, Jerusa-lénp÷ bapac÷ti jearirare. Cûãrãcýý masãrig÷re ðñarira basocárewedeeya.

32 ’Ôsãcã mŸãrß teeréna wedea.Cõãmacý marð ñecýsým÷ãrß cýýjððrirobirora 33marðrß cûã pãrã-mérã niin÷n÷serap÷re teeré tii-ëñoyig÷. Tee Jesús diarig÷p÷remasõrigue niiã. Salmopøcãrß tee-ré biiro jóanoã: “M÷÷ y÷÷ macýniiã. Mecýãmena y÷÷ m÷÷ pac÷niirére masðãdacua”, p jðð jóarigueniiã. 34Cýý diarig÷p÷ masõãda-re, cýýya õpýý bóariadarecãrßbiiro jóanoã: “Niipetire y÷÷ Davi-

ré jððriguecõrõ m÷÷rß ãñurõ tii-boság÷dacu”, q jðð jóanoã. 35Sal-mopøp÷ David biiro jóarig÷ nii-wð søcã: “M÷÷ ‘bóarijããrõ’ jððgý-dacu m÷÷ maðgûrß”, r jðð jóarig÷niiwð. 36Davipé Cõãmacý dutiré-re tii, cýý dutirito macãrãrß tii-ápu, too síro diajõã, cýýrß yaaárisiro, bóawejõãjðyi. 37Cõãmacýmasõrig÷pe bóaweririg÷ niiwð.38_39Yáa wedera, y÷÷ mŸãrß we-derére masðrð booa. MŸã Moiséredutiré cüøriguere tiipacára, aca-bóre b÷arícu. Jesuména, cýýrßpadeorá, tee niipetire acabóyamaniríguere acabóre b÷amasïcu.40Profetas jóarigue mŸãrß wáarijððrã, ãñurõ wãcøña. Biiro jóariraniiwã:

41MŸã Cõãmacýrß buijärã,ãñurõ tiiyá.

MŸã catiré b÷recorire y÷÷tiiádarere ßñogûda.

Ãpßrä mŸãrß teeré ãñurõ we-depacari, padeorídojãcu.

Teero tiirá, ðñamanijõã, dia-jõããdacu mŸã, s

jðð jóarira niiwã, jðð wedeyig÷ Pa-blo.

42Cûã witiwari, cûãrß sãðyíra:™Ape yeerisãri b÷reco niirð,

ateré buewa søcã ýsãrß, jððyira.43Tiiwií neããrira witibatewa-

ra, pa÷ judíoa, judíoa niihßrãCõãmacýrß ÷seniremena padeo-rá cûãmena bapac÷tiwayira. Pa-blo, Bernabé cûãrß jððyira:

279 Hechos 13

p 13.33 Salmo 2.7. q 13.34 Isaías 55.3. r 13.35 Salmo 16.10.s 13.41 Habacuc 1.5.


™Cõãmacý mŸãrß ãñuré tico-rére wãcødurijãña. Cýýrß padeo-rucújãña, jðð wedeyira.

44Apesemána yeerisãri b÷reconiirð, niipetira tiimacã macãrãCõãmacýye quetire t÷oádaraneãyira. 45Pa÷ neãrð ðñarã, ju-díoa bayiró pesuc÷tiyira. Teerotiirá, ñañarõ wedeseremena Pa-blo buerére “diamacû niiria” jððbuijäyira. 46Pablo, Bernabé teerét÷orá, cuiro manirö cûãrß jððyira:

™MŸã judíoare ãpßrä s÷gueroCõãmacýye quetire bueró niirõtiiwŸ. MŸã teeré t÷opacára, boo-ría. “Cõãmacý catiré petihére ti-corére c÷obórano mee niiã”, jððrãtiia mŸã. Teero tiirá, ýsã mecýtí-gãrß judíoa niihßrãrß Cõãmacýyequetire bueadacu sáa. 47Cõãma-cý teeré jðð dutirig÷ niiwð ýsãrßcýýye maquß jóaripøp÷re:

Y÷÷ m÷÷rß sðãwócore tiiró-biro cüøã judíoa niihßrã-p÷re.

Y÷÷ netõnére quetire bueg÷-dacu niipetire macãrðp÷, t

jðð jóarigue niiã, jððyig÷ Pablo.48Teeré t÷orá, judíoa niihßrã

bayiró ÷seniyira. “Cõãmacýyequeti ãñunetõjõãã”, jððyira. Cõã-macý catiré petihére ticonoãdarapadeon÷cäyira. 49Tiiditap÷re Je-suyé quetire wedewarucuyira.50Judíoape Pablo, Bernabérecõãd÷gayira. Cûã masðrä numiã-rß cúari tiiyíra. Cûã numiä cûã-mena naðrõ súubusera neãrä nii-

yira. Basocá ãñurä numiã niiyira.Ôm÷äcãrß teerora cúari tiiyíra.Cûã ým÷ä ÷p÷tí macãrã niiyiratiimacãp÷re. Pablo, Bernabéreñañarõ tiin÷cärð tii, cûãya ditap÷niiãrirare cõãjãyira. 51Cûãpe tii-macã maquß dita cûãye d÷poritúaariguere páabatecõãyira.“MŸã basiro wapa c÷oa” jððrã,teero tiiyíra. Iconio macãp÷ wáa-jõãyira. 52Jesuré padeorá Espíri-tu Santo cûãmena niirð, bayiró÷seniremena p÷t÷áyira.,1314

Iconiop÷ Pablo, Bernabé tiirígue

14 1Pablo, Bernabé Iconio-p÷re judíoa neãrí wiip÷

sããwa, wedeyira. Cûã t÷oríãñu-remena wederi, pa÷ judíoa, ãpß-rä judíoa niihßrã Jesuré padeo-n÷cäyira. 2Judíoa Jesuré padeo-héra judíoa niihßrãrß cúari tii,ñañarõ wãcørð tiiyíra Pablo, Ber-nabére. 3Teero tiirá, Pablo, Ber-nabé yoari p÷t÷áyira tiimacãp÷-re. Cuiro manirö marð Õpýyerewedeyira. Cõãmacýpe “diamacû-rã wedeeya” jððgý, cýý tutuare-mena tiiëñorð tiiyíg÷. 4Tiimacãmacãrã p÷apõná batoyira. Ãpßräjudíoa tiiróbiro wãcøyira; ãpßrã-pé Jesús beserira tiiróbiro wãcø-yira. 5Teero tiirá, judíoa niihßrã,judíoa, cûãrß dutirámena neã,wedeseyira:

™Jãm÷, Pablo, Bernabére ña-ñarõ jðð, ýtãperimena déesðããdamarð, jððmiyira.

Hechos 13, 14 280

t 13.47 Isaías 42.4; 49.6.


6Pablo, Bernabé cûãrß ñañarõtiid÷gárere t÷orá, dutijöãyira. Li-caonia ditap÷ jea, too maquß ma-cãrð Listra, Derbe, apeyé macãrð-p÷cãrß jeayira. 7ToopŸre Jesuyéãñuré quetire wedewarucuyirasøcã.

Listrap÷ Pablore ýtãperimena

déerigue

8Listrap÷ sðcý basocŸ wáama-sðhßgý duiyig÷. Sicato bauág÷p÷-ra d÷pori posarig÷ niiyig÷. 9Too-pŸ duig÷, Pablo basocáre wede-rére t÷oyíg÷. Pablo cýýrß ðña,“ãni Jesuré cýýye d÷pori netõné-masðrere padeói” jðð wãcøyig÷.10Teero tiigŸ, bayiró wedesere-mena: ™M÷÷ d÷porimena ãñuri-pð wým÷n÷cãña, jððyig÷.

Cýý teero jððrðrã, bupuc÷tŸa, wáa-n÷cãyig÷. 11Pablo teero tiirí ðñarã,Licaonia macãrã cûãyemena bayirób÷s÷rómena wedeseyira:

™Cõãpõna basocá tiiróbiroõpýýc÷tira marð p÷top÷ diijeá-aya, jððyira.

12Bernabére cûãyag÷ cõãmacýZeus wãmec÷tig÷ wãme tuuyira.Pablopere, cýý wederi ðñarã, ãpðcûãyag÷ cõãmacý Hermes wãme-c÷tig÷ wãme tuuyira. 13Tiimacãwitiwarop÷ Zeure padeorí wiiniiyiro. Tiiwií macý pai wec÷áým÷ãrß coorimena mamoãriraretiimacã sããwarop÷ néeatidutiyi-g÷. Pai, ãpßrä too macãrã Pablo,Bernabére padeoádara, wec÷arésðãd÷gámiyira. 14Cûã teeré tiid÷-gári t÷orá, Pablo, Bernabé cûã

basiro cûãye sutire wéeyigajãyi-ra. “MŸã tiiádare bayiró ñañaã”jððrã, teero tiiyíra. Cûã pa÷ deco-p÷ c÷t÷wá, cûãrß bayiró b÷s÷ró-mena jððyira:

15™¡MŸã ýsãrß teeré tiiríjãña!Ôsãcã mŸã tiiróbirora basocániiã. MŸã biiro tiiréc÷tirere no-cõrõrã duujäña. MŸã padeoréwapamaníã. Cõãmacý catigŸperepadeon÷cäña. Cýý ým÷äse, atidi-tá, día pairímaa, niipetire atibŸ-reco niirére tiiríg÷ niiwð. TeerémŸãrß wedera atira tiiáwý.16Cõãmacý tíatop÷re niipetiredita macãrð macãrã cûã booró tii-rí, cãmotáririg÷ niiwð. 17Basocácýýrß padeorípacari, cýý niirec÷-tirere cýý ãñuré tiirémena ßñoðniipetirare. Cýý oco peari tiiré-mena ote d÷cac÷tiri tiii. Marðrßãñurõ yaaré tico, ÷seniremenaniirð tiii, jððyira.

18Wáic÷rare sðã, cûãrß padeo-ádara tiimíyira. Péerogã d÷saáti-ri, Pablo, Bernabé cûãrß cãmotá-jãyira.

19Antioquía macãrã, ãpßrä Ico-nio macãrã jeayira toopŸre. Ju-díoa niiyira cûã. Basocáre wãcø-re wasorí tiiyíra. Pablore ýtãperi-mena dée, “diajõãð” jððmiyira.Macã wesap÷ wéewa, cüøjãyira.20Jesuré padeorá cýýrß ðñaso-dean÷cãyira. Cýýpe wým÷n÷cã,macãp÷ piyajõãyig÷ søcã. Ape-bŸreco Bernabémena Derbep÷wáajõãyig÷.

21Cûã toopŸ jea, Jesuyé ãñuréquetire wedeyira. Too macãrã

281 Hechos 14


pa÷ cûã buerére padeon÷cäyira.Too síro cûã cãmep÷tŸaatiyiraListrap÷. Too macãrã Iconiop÷,too macãrã Antioquíap÷ p÷t÷a-jeayira. 22Teemacãrðp÷re Jesurépadeoráre wãcøtutuare ticoyira.“Jesuré padeorucújãña”, jððyira.“Marð Cõãmacý Õpý niiröp÷wáaadari s÷guero, pee ñañaréwáari, wãcøbayijãrõ booa”, jððyi-ra. 23Jesuré padeoré põnarðcõrõb÷toá dutiráre beseyira. Cûãrßcüørã, beti, Cõãmacýrß sãðyíra.“Marð Õpý mŸã padeogŸ tiiápu-aro mŸãrß” jðð, wáajõãyira.

Antioquía Siria ditap÷

Pablo, Bernabé p÷t÷árigue

24Pablo, Bernabé Pisidia ditap÷netõwá, Panþlia ditap÷ jeayira.25Pergep÷ wedetoa, Atalia macã-p÷ búajeayira. 26Too macãrã doo-ríw÷mena wáayira Antioquíap÷wáara. Tiimacã macãrã cûãrß sica-to ticocora, “Cõãmacý mŸãrß ãñu-rõ cotearo” jðð ticocoyira. Cõãma-cý tiidutírere tiirá wáadutiyira.Cûãpe teeré tiipetítoa, p÷t÷ajea-jõãyira. 27Tiimacãp÷ coerá, Jesurépadeoráre néõ, Cõãmacý cûãmenatiiríguere wedeyira. “Cõãmacý ju-díoa niihßrãcãrß netõnérere tico-wi”, jðð wedeyira. 28Cûã yoari p÷-t÷áyira Jesuré padeorámena.,1415

Jerusalénp÷ neãrigue

15 1Cûã toopŸ niirð, ãpßräJudea dita macãrã cûã

p÷top÷ jeayira. Jesuré padeorárebueyira:

™MŸã Moisére dutiré cüøriguetiihéri, mŸã cõneríg÷ yapa macãcaseróre widecõähßrð, CõãmacýmŸãrß netõnériqui, jððyira.

2Pablo, Bernabé cûãmena ba-yiró cãmerï wedeseyira. Teerotiirá, Antioquía macãrã Jerusa-lénp÷ ticocoadara, Pablo, Berna-bé, ãpßrä too macãrãrß beseyira.Cûãrß jððyira:

™Jerusalénp÷ wáaya. Jesúsbeseriramena, ãpßrä b÷toá duti-rámena wedesera wáaya tee marðwedesere maqußrß, jðð ticocoyira.

3Jesuré padeorá cûãrß ticocori,Fenicia dita, Samaria ditap÷ ne-tõwáyira. Teemacãrðp÷ netõwá-ra, judíoa niihßrã cûã Jesuré pa-deon÷cärigue quetire wedeyira.Tee quetire t÷orá, niipetira Jesu-ré padeorá bayiró ÷seniyira.

4Cûã Jerusalénp÷ jeari, Jesurépadeorá, Jesús beserira, ãpßräb÷toá dutirá cûãrß bocayira. Cûã-rß Cõãmacý cûãmena tiiríguerewedeyira. 5ToopŸre sðqußrã fari-seo basoca Jesuré padeorá niiyi-ra. Cûã wým÷n÷cã, wedeseyira:

™Judíoa niihßrã cûã Jesurépadeorí, cûã cõneríg÷ yapa macãcaseróre widecõädutiro booa.Moisére dutiré cüøriguere tiidu-tíro booa, jððmiyira.

6Teero tiirá, Jesús beserira,ãpßrä b÷toá dutirá neã, wedese-yira tee maqußrß. 7Cûã yoari cã-merï sãðñá wedeseari siro, Pedrowým÷n÷cã, cûãrß jððyig÷:

™Yáa wedera, mŸã masðã:Cõãmacý jõõ niiritop÷, judíoa

Hechos 14, 15 282


niihßrãrß cýýye quetire wededu-tig÷, y÷÷re beserig÷ niiwð. Cûã-cãrß teeré t÷o, “Jesuré padeoáro”jððrig÷ niiwð. 8Cõãmacý niipetirebasocá wãcørére masðgû “yáaraniiðya cûã” jððrére ßñogû, EspírituSantore ticorig÷ niiwð cûãrß ma-rðrß cýý ticorirobirora. 9Marðrßcûãmena tuud÷cáwaririg÷ niiwð.Cûãcãrß Jesuré padeorí, cûã ña-ñaré tiirére acabórig÷ niiwð.10MŸã Cõãmacýrß “m÷÷ cûãrßnetõnémasðricu, cûã Moisére du-tiré cüøriguere tiihéri” jððrã tiicú.Marð ñecýsým÷ã Moisére dutirécüøriguere tii sðcãrðbíriyira; ma-rðcã sðcãrðbíricu. 11Cõãmacý ju-díoa niihßrãrß tiiróbiro marðrßnetõnéqui. Jesús marð Õpýrß pa-deorí, wapa booró manirö marð-cãrß netõnéqui, jððyig÷ Pedro.

12Teeré t÷orá, niipetira ditama-níjõãyira. Bernabé, Pablo wedese-recãrß ãñurõ t÷oyíra. Judíoa nii-hßrã p÷top÷ Cõãmacý cûãmenatiiëñonetõriguere wedeyira. 13Cûãwedetoari, Santiago wedeyig÷:

™Yáa wedera, t÷oyá. 14Cõã-macý judíoa niihßrãp÷re cýýyaraniiãdarare beses÷gueriguere we-deawð Simón Pedro. 15Profetasteerora jóarira niiwã. Cûã jóari-guere ãñurõ t÷oyá:

16“David dutirigue petirí siro,cýý pãrãmérã niin÷n÷sera

dutirigue petirí sirop÷,sðcý David pãrãmi niin÷n÷-

seg÷re

y÷÷ cûã õpý sõnecog÷dacusøcã.

17Teero tiirá, judíoa niihßrãy÷÷re padeoádacua,

y÷÷ beserira niijðrã”, 18 jððri-g÷ niiwð Cõãmacý.

Tíatop÷ teeré jððrig÷ niiwðCõãmacý, basocáre masð-dutig÷, u

jðð jóarira niiwã.19 ’Too docare judíoa niihßrã

Jesuré padeon÷cärãrß “dutipoto-cõrijããda sáa” jðð wãcøã y÷÷.20Ateré jóaada cûãrß: Wáic÷radii cûã padeoráre ticoariguereyaarijãña. Ãpßrãména ñañarõñeeaperijãña. Wáic÷ra dii díicõãña maniré diiré yaarijãña.Wáic÷ra díire sðniríjãña, jðð jóa-ada. 21MŸã masðã: Tíatop÷ marðyeerisãre b÷recoricõrõ Moiséredutiré cüøriguere weden÷cãjðya.Marðcã atitóre buedecoc÷tia.Teeré niipetire macãrðp÷ judíoaneãré wiserip÷ bueeya, jððyig÷Santiago.

Judíoa niihßrãrß jóaripø

22Teero tiirá, Jesús beserira,ãpßrä b÷toá dutirá, niipetira Je-suré padeorámena jððyira: “Marðticocoadarare beseri, ãñuãdacu.Pablo, Bernabémena cûãrß tico-coco Antioquíap÷”, jððyira. Juda-re beseyira. Cýýrßna ãpßrä Bar-sabás jððyira. Ãpð Silas niiyig÷.Cûã p÷arä cûã ãñurõ padeorá nii-yira.

283 Hechos 15

u 15.16-18 Amós 9.11_12.


23Cûãmena atipü ticocoyira:“Ôsã Jesús cýýyere wede-

dutig÷ beserira, ãpßrä b÷toádutirá mŸã judíoa niihßrãrßãñudutia. MŸã ýsã baira tii-róbiro niirä Antioquíap÷, Si-riap÷, Ciliciap÷ niirärß jóaa.24Sðqußrã ãno macãrã ýsãmenamacãrã ýsã dutiró ma-nirö mŸã p÷top÷ wáayira.MŸãrß potocöãyira. Cûã we-derémena mŸãrß wedewisio-ayira. 25Teeré t÷orá, ýsã sð-cãrðbíro wãcørémena ým÷äsðqußrãrß mŸã p÷top÷ bese,ticocori, ‘ãñuãdacu’ jððãwý.Cûã wáaadacua Bernabé, Pa-blo marð bayiró maðrämena.26Bernabé, Pablo sðãrïquiorotiiyíra, Jesucristo marð Õpý-yere buera. 27Judas, Silasýsã ticocora wedeadacua ati-pü maqußrß. 28Ôsãrß EspírituSanto wãcøré ticorobirorapee dutiré mŸãrß cüøricu.Ate bayiró booré díc÷re mŸã-rß cüøãda: 29Wáic÷ra dii cûãweerirare ticoariguere yaari-jãña. Wáic÷ra díire sðniríjã-ña. Wáic÷ra dii díi cõãña ma-niré diiré yaarijãña. Ãpßrã-ména ñañarõ ñeeaperijãña.MŸã ate dutirére tiirá, dia-macû tiirá niiãdacu. Nocõrõ-rã niiã”,

jðð jóayira.30Cûã “wáara tiia” jðð, Antio-

quíap÷ wáajõãyira. ToopŸ jea, ba-socáre neãduti, tiipørß wiyayíra.31Tiipørß bueri t÷orá, wãcøtutua-

re ñeerã, ãñurõ ÷seniyira. 32Judas,Silas profetas niijðrã, yoari wedeyi-ra. Ãñurõ wãcøtutuare, ãñurõ yee-ripønac÷tire ticonemoyira cûãrß.33Yoasãñurð niiyira cûãmena. Toosíro “wáara tiia” jðð, wáajõãyira.Too macãrãpe “Cõãmacýmenawáaya mŸãrß ticocorira p÷top÷”jððcoyira. 34Silape “wáag÷ tiia” jðð-pac÷, “y÷÷ ãno p÷t÷ág÷da” jðð, p÷-t÷ájãyig÷. 35Pablo, Bernabécã tooAntioquíap÷ p÷t÷ájãyira. Pa÷ ãpß-rãména too macãrãrß Jesuyé que-tire bueyira.

Pablo, Bernabé cãmerï cõãrigue

36Nocõrõ yoari siro, Pablo Ber-nabére jððyig÷:

™Jãm÷ søcã, wáaco marð Jesu-yé quetire bueré macãrðcõrõ. Je-suré padeon÷cärirare ðñanetõ-ãda, ¿deero niirec÷timið cûã? jðð-rã, jððmiyig÷.

37Bernabé néewad÷gamiyig÷Juan Marcore. 38Pablope jððyig÷:

™Too s÷guerop÷ bueyapac÷ti-riwi cýý. Panþliap÷ marð niirð,cõãcop÷t÷aatiwi. Marðmenawáanemorð booríga, jððyig÷.

39Cûã basiro bayiró cãmerï we-dese, cúa, cãmerï cõãjãyira. Ber-nabépe dooríw÷mena Chipre n÷-cýrõp÷ Marcore néewayig÷.40Pablope Silare beseyig÷. Jesu-ré padeorá “Cõãmacý cýý ãñuréticorémena mŸãrß cotearo” jððsãðbosáari siro, wáajõãyig÷.41Wáa, Siria, Cilicia ditap÷ netõ-wáyig÷. Jesuré padeoráre wãcø-tutuare ticonemoyig÷.

Hechos 15 284


,1516

Silas, Timoteore Pablo

néewarigue

16 1Pablo Derbe, Listra ma-cãrðp÷re jeayig÷. ToopŸ

sðcý Jesuré padeogŸre b÷ajeáyi-g÷. Cýý wãmec÷tiyig÷ Timoteo.Cýý judíoayo Jesuré padeogómacý niiyig÷. Pac÷pé griegoay÷niiyig÷. 2Jesuré padeorá Listra,Iconio macãrã cýýrß “ãñunið” jððwedeseyira. 3Pablo cýýrß bapa-c÷tiaro jððgý, néewad÷gayig÷.Judíoare tiigŸ, Pablo Timoteo cõ-neríg÷ yapa macã caseróre wide-cõädutiyig÷. Judíoa niipetira tii-dita macãrãpe Timoteo pac÷griegoay÷ niirére masðyira. 4Tee-ro tiitóa, macãrðpŸre netõwáyira.Jerusalén macãrã Jesús beserira,ãpßrä b÷toá dutirá dutiré cüøri-guere wede, “teeré tiiyá” jððnetõ-wayira. 5Teero tiirá, Jesuré pa-deorá wãcøtutuanemoyira. Jesu-ré padeodúriyira. BŸrecoricõrõãpßrãcä Jesuré padeon÷cäyira.

Pablo qußßgý tiiróbiro

Macedonia macýrß ðñarigue

6Too síro cûã Asia ditap÷ Jesu-yé quetire buera wáad÷garare Es-píritu Santo cãmotáyig÷. Teerotiirá, Frigia, Galacia ditape täãtã-wa, 7Misia dita táarirop÷ jeayira.ToopŸ jea, Bitinia ditap÷ wáajõã-miyira. Espíritu Santo toopŸcãrßwáadutiriyig÷. 8Teero tiirá, Mi-

sia netõwá, búawayira Troasp÷.9ToopŸ ñami Pablo qußßgý tiiró-biro sðcý Macedonia dita macýcýý p÷to wedesenucørð ðñayig÷:

™Ôsã Macedonia macãrãrß tii-ápug÷ tðãatiya, jððyig÷.

10Cýý qußßröp÷ tiiróbiro ðñaã-ri siro, máata ýsãrß néewaadari-w÷re ãmaãwý. v “Cõãmacý marð-rß Macedonia macãrãrß Jesuyéãñuré quetire wededutig÷ tiiájð-yi”, jðð wãcøwý.

Filiposp÷ Lidia padeon÷cärigue

11Ôsã Troasp÷ niiãrira doorí-w÷mena diamacûrã Samotracian÷cýrõp÷ wáajõãwý. ApebŸrecoNeápolis macãp÷ wáaw÷. 12Toomacãrã Filiposp÷ maajeáw÷. Ro-manuã tiirí macã niiã. Macedo-nia ditap÷re Filipos bŸri niirí ma-cã mee niiã. Tiimacãp÷re sðqußb÷recori p÷t÷áw÷. 13Judíoa yee-risãri b÷reco niirð, tiimacãrß wi-tiwa, día wesap÷ jeaw÷. “Judíoasúubusero toopŸ niibocu”, jðð wã-cøwý. Numiä neããrirare b÷ajeá,cûãmena dui, wedew÷ cûãrß.14ToopŸre sðcõ Tiatira macã ma-cõ niiwõ. Coo suti wapapacáresõã ñiisãñúre dúago niiwõ. Cõã-macýrß padeogó niiwõ. Coo wã-mec÷tiwo Lidia. Coo Pablo wede-rére t÷orí, Cõãmacý coore ãñurõt÷on÷nŸseri tiiwí. 15Coore, coo-ya wii macãrãrß wãmeõtiari siro,ýsãrß jððwõ:

285 Hechos 16

v 16.10 Lucas atipü jóarig÷ Troasp÷ niijðyi. Pablo toopŸ jeari, Lucas cýýmena wáa-yig÷ Macedoniap÷.


™Y÷÷re “diamacûrã Jesuré pa-deogó niiyo” jðð wãcørã, jãm÷,yáa wiip÷ p÷t÷áya, jððwõ.

Coo bayiró p÷t÷ádutiri t÷orá,p÷t÷áw÷.

Pablore, Silare peresuwiip÷

sõnecorigue

16Sicab÷reco ýsã Cõãmacýrßsúubuserop÷ wáara, sðcõ numiöwãtð sããnorigore bocaw÷. Cooãpßrãrë dutiapenori basoco nii-wõ. Wãtð masðré ticorémena toosírop÷ wáaadarere wedemasðwõ.Coo teero wederémena coore du-tiapera pairó niyeru wapaséwa.17Pablore, ýsãrß bayiró b÷s÷ró-mena jððn÷n÷sewo:

™Ãniã Cõãmacý ým÷äsep÷niigûrß padecotera niiðya. Cõã-macý basocáre netõnére quetirewedeeya, jððwõ.

18Pee b÷recori teero jððn÷n÷se-wo. Pablope páas÷ti, cãmen÷cä,wãtð coomena niigûrß jððwð:

™M÷÷ coomena niigûrß Jesu-cristo wãmemena witiwadutia,jððwð.

Máata witijõãrig÷ niiwð.19Coore dutiapera “deero tii ni-

yeru wapatánemoricu coomena”jððwã. Teero tiirá, Pablo, Silareñee, tiimacã decop÷ dutiráp÷renéewawa. 20Queti beserí basocap÷top÷re néejea, jððwã:

™Ãniã judíoa niiðya. Marðyamacã macãrãrß wedeñañorã tiiíya.21Apeyé niirec÷tirere bueeya. Ma-rð romanuã niijðrã, teero niirijãrõbooa. Marð teeré tiimasïria, jððwã.

22ToopŸ neããriracã Pablo, Si-lamena cúajõãwã. Queti beseríbasoca Pablo, Silare cûãye sutiretuuwéduti, tãnadutíwa. 23Cûãrßbayiró tãnatóa, peresuwiip÷ tuu-nécosõnecowa. Tiiwií coterí ba-soc÷re dutiwitíwari jððrã, ãñurõbiajädutiwa. 24Cûã teero jððrðt÷ogŸ, peresuwii coterí basoc÷niituri tatiap÷ tuunécosõnecoyi-g÷ cûãrß. P÷agŸ yuc÷g÷ tusurecoperi watoap÷ cûãye d÷poriresúucøduti, siatú, biad÷pójãyig÷.

Cõãmacý dita cãmeñarð tiirígue

25Ñami deco Pablo, Silas Cõã-macýrß sãð, basapeoyira. Ãpßräperesu niirä cûã basari t÷oyíra.26Wãcøña manirö dita bayiró cã-meñayiro. Cûã niirí wii maqußbotarí cãmeñayiro. Máata tiiwiíbiare sopepãmarð päõpetijõãyiro.Niipetira peresuwiip÷ niirärß cõ-medárimena siatúarigue jõãpetí-jõãyiro. 27Tiiwií coterí basoc÷wãcã, tee päõãrigue soperire ðña,“dutipetíjõããya” jðð wãcømiyig÷.Teero tiigŸ, cuig÷, cýý basiro

Hechos 16 286

Pablo, Silas peresuwiip÷ niirigue


espada née, sðãgûd÷ tiimíyig÷.28Pablope cýýrß bayiró wedese-remena jððyig÷:

™M÷÷ basiro ñañarõ tiiríjãña.Ôsã ãnopŸ niipetijãã, jððyig÷.

29Teero jððrð t÷ogŸ, cûãrß cote-rí basoc÷pe sðãwócore néeatidu-ti, sðãc÷tŸsãyig÷ Pablo, Silas nii-röp÷. Cuig÷, bayiró ñapõpig÷ra,cûã p÷to ñicãcoberimena jeacø-muyig÷. 30Too síro wým÷n÷cã,cûãrß néewitiwa, sãðñáyig÷:

™¿Deero tiibógari y÷÷, Cõã-macý y÷÷re netõnéãrõ jððgý?

31Cûã y÷÷yira:™M÷÷ ýsã Õpý Jesuré padeo-

gŸ, netõnénogýdacu. M÷÷ya wiimacãrãcã padeorá, netõnénoãda-cua, jððyira.

32Cýýrß, cýýya wii macãrãrßCõãmacýye quetire wedeyira.33Ñami tii horara cûã tãnaäriguecãmirß cosegŸd÷ néewayig÷. Co-seári siro, máata cýý, cýýya wiimacãrã wãmeõtinoyira. 34Tiiwiícoterí basoc÷ cýýya wiip÷ née-m÷ãwa, cûãrß yaaré ecayíg÷. Cýý,cýýya wederamena bayiró ÷seni-yira Cõãmacýrß padeon÷cärã.

35Bóeri queti beserí basoca tii-macã coterí basocare jððyira:

™Ïniãrß wionécodutira wáaya,jððyira.

36Tiimacã coterí basoca toopŸjea, cûã jððãriguere tiiwií coteríbasoc÷re wedeyira. Teeré t÷o,cýýp÷ Pablore wedeyig÷ sáa:

™MŸãrß queti beserí basoca“wionécoaro” jððãrira niiãwã.Teero tiirá, ãñurõ wáaya, jððyig÷.

37Pablope tiimacã coterí baso-care jððyig÷:

™Ôsã romanuã niipacari, quetibeserí basoca ýsã tiiáriguere be-seripacara, ýsãrß basocá ðñacoro-p÷ tãnarï tiiáwã. Peresuwiip÷tuunésõnecori tiiáwã. Mecýtígãýsãrß basocá ðñahßrõp÷ wionéco-d÷gacua. Niiria. Cûã basiro atijð-rã, ýsãrß néewionecora atiaro,jððyig÷.

38Tiimacã coterí basoca quetibeserí basocare wedera wáayira.

™Ïniã “romanuã niiã ýsã” jððwedeawã, jððyira.

Teeré t÷orá, queti beserí baso-ca cuiyira. 39TiiwiipŸ jea, cûãrßacabóre sãðyíra. Sãðtóa, cûãrß pe-resuwiip÷ niirärß néewioneco:™Atimacãrë niirijãña; wáaya,jððyira.

40Pablo, Silas peresuwiip÷ nii-ãrira wáa, Lidiaya wiip÷ sããwa-yira søcã. ToopŸ Jesuré padeorá-re ðña, wãcøtutuare tico, wáajõã-yira.,1617

Pablo Tesalónicap÷ tiirígue

17 1Pablo, Silas netõwáyiraAnfípolis, Apolonia ma-

cãrðrß. Too netõwá, jeayira Tesa-lónica macãp÷. Tiimacãp÷re ju-díoa neãrí wii niiyiro. 2Pablo cýýtiirucúrobirora tiiwiipŸ sããwayi-g÷. Itiá semana cûã yeerisãre b÷-recoricõrõ Cõãmacýye queti jóa-ripø maqußrß wedeyig÷. 3Tiipømaqußrß cûãrß wede, “Cõãmacýbeserig÷re ñañarõ netõ diari siro,masãgýdaqui” jðð wedeyig÷.

287 Hechos 16, 17


™Jesús y÷÷ mŸãrß jððãrig÷Cõãmacý beserig÷ra niið, jððyi-g÷.

4Cýý wederi t÷orá, sðqußrã ju-díoa “teerora niiã” jðð, Pablo, Si-lamena niin÷cãyira. Teero biiripa÷ griegoa Cõãmacýrß padeorá,pa÷ ÷p÷tí macãrã numiã cûãme-na niin÷cãyira. 5Teero tiirá, ãpß-rä judíoa ðñatutiyira Pablo, Sila-re. Teero tiirá, ým÷ä daderáre,ñañarä niisodeaatirare néõ, tii-macã macãrãrß cúaaro jððrã, aca-ribídutiyira. Cûã cúara, Jasónyawiip÷ wáayira. Pablore, Silarebasocá decop÷ néewaadaraãmaãrã wáamiyira. 6B÷aríyira.Cûãrß b÷ahéra, Jasónrß, ãpßräJesuré padeoráre ñee, wéewayi-ra. Acaribíwa, tiimacã dutirá p÷-top÷ jea, wedesãyira:

™Ãniã niipetiro cûã wáarop÷-re wedemecýõrã tiicúa. Marðyamacãrß teerora tiijeáaya. 7 Ja-són cûãrß cýýya wiip÷ c÷oárig÷niiãwð. Cûã niipetire romanuãõpý dutirére netõn÷cärã tiiáwã.“Ãpð õpý niið, Jesús wãmec÷ti-g÷” jððrã tiiáwã, jððyira acaribí-remena.

8 Cûã teero jððrð t÷orá, niipeti-ra, cûãrß dutirácã dee tii masðri-yira. 9 Jasónrß, cýý menamacã-rãrß niyeru cüødutiyira cûãme-na.

™Ate wisióre qußnojeárip÷,wiyaáda mŸãrß tee niyerure, jðð-yira.

Niyeru cüøãri siro, cûãrß duu-jäyira.

Pablo Bereap÷ tiirígue

10Máata tiiñamirã Jesuré pa-deorá Pablo, Silare wáadutiyiraBerea macãp÷. ToopŸ jea, judíoaneãrí wiip÷ sããwayira. 11Bereamacãrãpe Tesalónica macãrã ne-morö basocá ãñurä niiyira. Cûãwederére t÷o÷séniyira. Teerét÷orá, ¿diamacûrã niimið? jðð ma-sðd÷gara, bŸrecoricõrõ Cõãmacý-ye queti jóaripørß teero buerucu-jãyira. 12Teero tiirá, pa÷ Jesurépadeon÷cäyira. Basocá ãñurägriegoa numiä, ým÷äcã pa÷ pa-deon÷cäyira. 13Tesalónica macã-rã judíoa Pablo Bereap÷ “Cõãma-cýye quetire wedeg÷ tiiáyig÷” jðð-rére t÷oyíra. Teero tiirá, toopŸwáayira. Wedemecýõ, cúari tiiyí-ra. 14Teero tiirí ðñarã, Jesuré pa-deorá máata Pablore día pairí-maap÷ wáadutiyira. Silas, Timo-teo tiimacãp÷ra p÷t÷ájãyira.15Pablore néewarira Atenasp÷jea, cýýrß toopŸ cüøjã, cãmecó-p÷t÷ayira. Cûãmenarã Pabloqueti ticocoyig÷:

™Boyero Silas, Timoteo atiaroãnopŸ, jððyig÷.

Pablo Atenasp÷ tiirígue

16Pablo Atenasp÷ cûãrß yueg÷,tiimacã macãrã pee cûã padeoráweerirare ðñagý, bayiró wãcøyi-g÷. 17Teero tiigŸ, judíoa neãríwiip÷ sããwa, judíoamena, ãpßräCõãmacýrß padeorámena wede-seyig÷. BŸrecoricõrõ macã deco-p÷ cýý b÷ajeáramena wedeseyi-

Hechos 17 288


g÷. 18Ãpßrä epicúreoyere buerá,estoicoyere buerá Pablomenawedeseyira. Cýý Jesuyé quetire,diarirap÷ masãrére wedeyig÷cûãrß. Cûã basiro cãmerï sãðñáyi-ra:

™¿Deero jððd÷gag÷ tiii ãni,teero wedeseãmajãgý? jððyira.

Ãpßrãpé jððyira:™Apeditá macãrã cûã padeo-

ráye maqußrß wedeseg÷ niituniið, jððyira.

19“Jãm÷” jðð, cýýrß néewayiraAreópago burop÷, dutirá neãru-curop÷. Cýýrß jððyira:

™M÷÷ mama bueré wederéret÷od÷gága. 20M÷÷ t÷oyá manirí-guere wedesea. Teeré masðd÷ga-ga. ¿Deero jððd÷garo tiii? jððyira.

21Atenas macãrã, aperó macã-rã toopŸ jea niirä mama queti dí-c÷re t÷o, wedese ÷senicua.

22Pablo Areópagop÷ neãrä de-cop÷ wým÷n÷cã, jððyig÷:

™MŸã Atenas macãrã, mŸãya-rare bayiró padeóa, y÷÷ ðñarð.23Y÷÷ ðñanetõgý, mŸã súubuse-rere ðñagý, sicaró mŸã súubuse-rop÷ jóaturiguere ðñaãwý: “MASÎ-

ÑA MANIGÜRÆ SÚUBUSERO NIIÃ”, jððjóaturigue niiãwý. MŸã masðri-pacara súubuseg÷rena y÷÷ mŸã-rß wedea.

24 ’Cõãmacý atibŸrecore, atibŸ-recop÷ niirécãrß tiiríg÷ niiwð.Ôm÷äse, atiyepá Õpý niið. TeerotiigŸ, basocá cûã tiiré wiserireniiriqui. 25Marð paderémenacýýrß tiiápumasðña manicú. Ape-yenó d÷sarícu cýýrß. Cýý niipeti-rare catiré, yeerisãre, apeyé nii-petirere ticoqui.

26 ’Sðcý basocŸmenarã niipetirepõnarð macãrã wáari tiiríg÷ nii-wð. Cûãrß atibŸreco niipetirop÷wáa, niirð tiiríg÷ niiwð. Cýýrä nii-petire põnarðrß “atiditapŸ nocõrõyoari niiãdacua” jðð cüørig÷ nii-wð. 27Cõãmacý teero tiiríg÷ nii-wð, cýýrß ãmaããrõ jððgý. Ãñurõãmaãmasðhßrã niipacara, b÷abó-cua. Cýý marð sðqußrã p÷togã nii-qui. Yoarop÷ niiriqui. 28Cýý tu-tuaremena marð cati, wáamasð,niiã. MŸã basarére jóarira biirojóarira niiwã: “Marðcã cýý põnaniiã”. 29Marð Cõãmacý põna nii-jðrã, oro, plata, ýtãmena tiirírare

289 Hechos 17

Areópago buro


“Cõãmacý niið” jðð wãcørijãrõbooa. Marð wãcørémena Cõãma-cý queorére tiimasïricu. 30Cõã-macý too s÷guero macãrãp÷recýýrß masðrijðrã, cýý dutirére tii-hérare teero ðñajãrig÷ niiwð. Ati-tóre niipetirare niipetirop÷re cûãñañaré tiirére wãcøpati, wasodu-tíqui. 31Cõãmacý niipetirare wa-pa tiiádari b÷recore besetoayig÷.Tiib÷reco jeari, queoró jððrémenawapa tiigŸdaqui. Cýý beserig÷-mena teero tiigŸdaqui. “CýýrämŸãrß wapa tiigŸd÷ niið” jðð ßño-gû, diarig÷p÷re masõrig÷ niiwð,jððyig÷ Pablo.

32Diarirap÷ masãrére wederit÷orá, sðqußrã buijäyira. Ãpßrã-pé: ™Too síro m÷÷ wedeseri t÷o-áda teeréja, jððyira.

33Pablo cûã too niirðrã, wáa-jõãyig÷. 34Sðqußrã Jesuré padeó,Pablore n÷n÷yíra. Sðcý Areópa-gop÷ dutirámena neãrucug÷ nii-yig÷. Cýý wãmec÷tiyig÷ Dioni-sio. Apegó Dámaris wãmec÷tiyi-go. Ãpßrä cûãmena niiyira.,1718

Corintop÷ Pablo tiirígue

18 1Too síro Pablo Atenasp÷niiãrig÷ Corinto macãp÷

wáajõãyig÷. 2ToopŸ jeag÷, ju-díoay÷ Ponto dita macýrß b÷a-jeáyig÷. Cýý wãmec÷tiyig÷ Aqui-la. Pablo toopŸ wáaadari s÷gue-ro, Claudio romanuã õpý judíoaRomap÷ niirärß witidutiyig÷.Aquila, cýý n÷mo PriscilamenaItaliap÷ niiãrira witi, jeayira tii-macã Corintore. Pablo cûãrß ðña-

gý wáayig÷. 3Cýý cûã paderéno-rã padegŸ niijðgý, cûãmena pade-g÷d÷ p÷t÷áyig÷. Wáic÷ra caseri-mena wiseri tiirá niiyira. 4Judíoayeerisãre b÷recoricõrõ cûã neãríwiip÷ wedeg÷ wáayig÷. Judío-are, judíoa niihßrãrß padeod÷gá-ri tiid÷gág÷ tiimíyig÷.

5Silas, Timoteo Macedoniap÷niiãrira jeari, Pablo wederé díc÷wedeyig÷. “Jesús Cõãmacý bese-rig÷ niið”, jðð wedemiyig÷ judío-are. 6Cûãpe cýý wederére cãmo-tán÷cãyira. Cýýrß ñañarõ jððyira.Teero tiigŸ, Cõãmacý cûãrß ña-ñarõ tiiádarere ßñogû, cýý sotoásãñaãrirore, tuuwé páabateyig÷.Cûãrß jððyig÷:

™MŸã pecamep÷ wáari, mŸã-ye wapa niiãdacu; yée wapa meeniiãdacu. Teero tiigŸ, mecýãme-na judíoa niihßrãrß wedeg÷ wáa-g÷da, jððyig÷.

7Tiiwií niiãrig÷ witiwayig÷.Apewií p÷togã niirí wiip÷ sããwa-yig÷. Tiiwií Ticio Justoya wii nii-yiro. Cõãmacýrß padeogŸ niiyig÷cýý. 8Judíoa neãrí wii dutigŸ,cýýya wii macãrãmena Jesurépadeoyíra. Cýý wãmec÷tiyig÷Crispo. Pa÷ too macãrãcã Pablowederére t÷orá, Jesuré padeoyí-ra. Padeó, wãmeõtinoyira.

9Sicañami Pablo cãnirípac÷,qußßgý tiiróbiro Jesús cýýrß we-deri t÷oyíg÷. Cýýrß jððyig÷:

™Cuirijãña. Yéere wederucu-jãña. Wededujã tiiríjãña. 10Y÷÷m÷÷mena niirucujãã. Basocám÷÷rß ñañarõ tiimasïricua. Ati-

Hechos 17, 18 290


macãrë pa÷ y÷÷re padeoádaraniiðya, jððyig÷.

11Teero tiigŸ, Pablo sicacýmaapecýmá deco toopŸ p÷t÷áyig÷.Cõãmacýye quetire bueyig÷.

12Teeb÷recorire sðcý Acaya di-ta dutigŸ niiyig÷. Cýý wãmec÷ti-yig÷ Galión. Cýý dutigŸ niirito,judíoa sðcãrðbíro wãcørã Pabloreñee, queti beseróp÷ néewayira.13Galiónrß jððyira:

™Ãni Cõãmacýrß padeodutíreromanuã õpý dutirére netõn÷cä-re niiã, jððyira.

14Pablo wedeg÷d÷ tiirí, Galiónjudíoare wedes÷guecojãyig÷:

™Ãni apeyenó ñañoätã, baso-cáre ñañarõ tiiátã, mŸãrß ãñurõt÷obóajðyu. 15MŸãye, mŸã judíoadutiré niirð, mŸã basiro qußnoñá.Y÷÷ teenórß beseg÷d÷ mee niiã,jððyig÷.

16Cûã queti beseróp÷ niiãrira-re cõãwionecojãyig÷. 17NiipetiraSóstenes judíoa neãrí wii dutigŸ-re ñee, queti beserí wii díamacýpáayira. Galiónpe “cûã booró tii-áro” jððjãyig÷.

Antioquíap÷ Pablo

coep÷tŸarigue, too síro cýý

wedewanemorigue

18Pablo peeb÷recori p÷t÷áyig÷Corintop÷. Too síro Jesuré pa-deoráre “wáag÷ tiia” jðð, doorí-w÷mena wáajõãyig÷ Siria ditap÷wáag÷. Priscila, Aquila cýýmenawáayira. Cencreap÷ búawas÷-gueyira. ToopŸ Pablo Cõãmacýrß“biiro tiigŸda” jððrirobirora tiigŸ,

cýý póare pedecõãjãyig÷. 19Toomacãrã Éfesop÷ tðãjeayira. Tii-macãp÷ Pablo cüøyig÷ Priscila,Aquilare. Cýýpe judíoa neãrí wii-p÷ sããwa, judíoare wedeyig÷.20Cýýrß yoasãñurð p÷t÷ádutimi-yira. Cýýpe booríyig÷.

21™Jerusalénp÷ y÷÷re wáarobooa, boseb÷reco ðñagý wáag÷.MŸãrß ðñagý atinemogýdacu,Cõãmacý boorí, jððyig÷.

“Wáag÷ tiia” jðð, wáajõãyig÷dooríw÷mena. 22Cesareap÷ jea,Jerusalénp÷ maawáyig÷. ToopŸJesuré padeoráre ãñudutiyig÷.Too macý Antioquíap÷ wáajõãyi-g÷. 23ToopŸre péero nii, wáajõã-yig÷ søcã. Galacia dita maqußmacãrðrë, Frigia dita maquß ma-cãrðrë netõwáyig÷. Niipetira Je-suré padeoráre wãcøtutuare tico-nemoyig÷.

Apolos Éfesop÷ buerigue

24 Tíatore judíoay÷ Alejandríamacã macý Éfesop÷ jeayig÷.Cýý wãmec÷tiyig÷ Apolos. Cýýãñurõ wedemenigý niiyig÷.Cõãmacýye queti jóaripø ma-qußrß ãñurõ masðgû niiyig÷.25 Marð Õpý “biiro niirec÷tirobooa” jððrére buenorig÷ niiyig÷.Juan basocáre wãmeõtig÷ bue-rigue díc÷re masðpac÷, diamacûJesuyére bueyig÷ ÷seniremena.26 Cýý judíoa neãrí wiip÷ cuiremanirömena weden÷cãyig÷.Priscila, Aquila cýýrß t÷o, née-wa, Cõãmacýye quetire ãñurõdiamacû wedenemoyira.

291 Hechos 18


27Cýý Acayap÷ “wáag÷d÷ tiia”jððrð, Jesuré padeorá “ãñurõ wáa-ya” jððyira. Cýýrß paperapø jóa-bosayira. Jesuré padeorá Acaya-p÷ niirärß “Apolore ãñurõ boca-ya” jðð jóayira. Cýý toopŸ jeag÷,Cõãmacý tiiápuremena Jesurépadeoráre ãñurõ tiiápuyig÷.

28Cýý niipetira ðñacorop÷ ju-díoare cýý wedemeniremena do-cacømurð tiiyíg÷. Cõãmacýyequeti jóaripøp÷ cûãrß bue, “JesúsCõãmacý beserig÷ niið” jððréreßñoyíg÷.,1819

Éfesop÷ Pablo buerigue

19 1Apolos Corintop÷ niirito,Pablope ým÷äreburire ne-

tõwá, Éfesop÷re jeayig÷. ToopŸ sð-qußrã Cõãmacýrß padeoráre b÷a-jeáyig÷. 2Cûãrß sãðñáyig÷:

™MŸã Cõãmacýrß padeorí,¿Espíritu Santo mŸãmena niin÷-cãrð? jððyig÷.

Cûãpe y÷÷yira:™Öba. Ôsã Espíritu Santo nii-

rére t÷ohéra niit÷, jððyira.3™Too docare ¿noã wederi-

guere padeojïrã, wãmeõtidutiri?jððyig÷.

™Juan wederiguere padeojïrã,wãmeõtidutiw÷, jððyira.

4Pablo jððnemoyig÷:™Juan basocáre wãmeõtiyig÷.

Teeména cûã ñañaré tiirére wã-cøpati, wasorére ßñoyíra. Juanbiiro wedeyig÷: “Y÷÷ siro ãpð ati-g÷daqui. Cýýrß padeoyá”, jððyi-g÷. Cýý teero jðð wederig÷ra niiðJesús, jððyig÷.

5Cýý teero jððrð t÷orá, Jesúswãmemena wãmeõtidutiyira.6Pablo cûãrß ñaapeóri, EspírituSanto cûãp÷re niigý diijeáyig÷.Ãpßrä basocáye wedeserere masð-ripacara, wedesen÷cãyira. Cõã-macý wededutirere wedeyira.7Cûã niipetira niirã, doce ým÷ãniiyira.

8 Pablo tiimacãp÷ judíoa neãríwiip÷ wáarucuyig÷. Îtðärã muð-pørã tiiwiipŸre cuire manirö-mena wedeyig÷. “Cõãmacý du-tiré basocáp÷re niiãdare jea-toaa” jððrémena Jesuré padeorítiijäd÷gag÷ tiiyíg÷. 9 Sðqußrãcýý wederére t÷od÷gáriyira.Padeoríyira. Mama buerére ba-socá t÷ocórop÷ ñañarõ wedese-yira. Teero tiigŸ, Pablo witi-weojõãyig÷; Jesuré padeorárenéewitiwayig÷. BŸrecoricõrõTiranoya wiip÷ neãyira. Tiiwiíbuerí wiip÷ bueyig÷ søcã.10 P÷acýmá bueyig÷. Teero tii-rá, tiidita Asia macãrã t÷opetí-jõãyira Jesuyé quetire. Judíoa,judíoa niihßrãcã teeré t÷oyíra.

11Cõãmacý cýý sðcýrã tiimasï-rere Pablomena tiiëñoyig÷. Cýý-mena ðñaña manirére tiiyíg÷.12Cýý paacõäre caserire, cýýyaõpýý pßniärigue caserire néewa-yira diarec÷tirare. Teeména ne-tõnéyira; wãtðã sããnorirare cõã-wionecoyira.

13Sðqußrã judíoa wáanetõrãwãtðãrß cõãwionecora niiyira.Cûã marð Õpý Jesús wãmemenawãtðãrß cõãwionecod÷gamiyira.

Hechos 18, 19 292


™Jesús Pablo wedewarucug÷wãmemena mŸãrß witiwadutia,jððmiyira wãtðãrß.

14Teerora tiirá tiimíyira Escevapõnacã. Esceva judíoay÷, paiarédutigŸ niiyig÷. Cýý põna sieteniiyira. 15Cûã teero tiirí, wãtðcûãrß y÷÷yig÷:

™Jesuré y÷÷ masðã. Pablocãrßmasðã. ¿MŸãpeja noãnó niið? jðð-yig÷.

16BasocŸ wãtð sããnorig÷ cûã-p÷re bupuñápeayig÷. Cûã niipe-tira nemorö tutuanetõn÷cãjãyi-g÷. Cûãrß ñañarõ peti tiiyíg÷. Su-timanírã, cãmic÷tira tiiwií niiãri-ra c÷t÷cówitiwayira. 17Cûãrßteero wáare quetire Éfeso macãrãt÷opetíjõãyira. Niipetira judíoa,judíoa niihßrãcã t÷oyíra. Bayirócuiyira sáa. Marð Õpý Jesuyéreãñurõ quioníremena wedeseyirasáa.

18Pa÷ too s÷guerop÷ Jesuré pa-deon÷cärira jea, cûã ñañaré tiiré-re wedeyira. 19Pa÷ yaso doariracûã bueré papera tutirire néeneõ,sóecõãjãyira niipetira ðñacorop÷.Teetutiri wapa cûã bapaqueori,“cincuenta mil” niyeruquiri pla-taquiri wapac÷tímiyiro. 20Ate-ména marð Õpýye queti sesajõãrõtiiyíro. Cõãmacý tutuaremenapa÷ padeonemórã tiiyíra.

21Ate wáari siro, Pablo wãcø-yig÷: “Y÷÷ Jerusalénp÷ p÷t÷awa-g÷da. ToopŸ wáaadari s÷guero,Macedonia, Acaya ditap÷ ðñane-tõgý wáag÷da. Jerusalénp÷ jea,niiãri siro, Romap÷ ðñagý wáaro

boocú”, jðð wãcøyig÷. 22Teero tii-gŸ, p÷arä cýýrß tiiápurare tico-cos÷gueyig÷ Macedoniap÷. Cûãniiyira Timoteo, Erasto. Cýýpep÷t÷ájãyig÷ ména toopŸ Asia di-tap÷.

Éfesop÷ cúasore wáarigue

23Tíatorena mama bueré pa-deorémena bayiró cúasore wáa-yiro. 24Cúasori tiin÷cäyig÷ sðcýplata padegŸ. Cýý wãmec÷tiyig÷Demetrio. Platamena cûã padeo-góya wii tiiróbiro biiré wiserigãtii, dúag÷ niiyig÷. Cûã padeogóweerigo wãmec÷tiyigo Artemisa.Tee wiserigãrß dúara, Demetrio,cýýrß padecoteracã pairó wapa-tárucuyira. 25Cýýrß padecotera,ãpßrä plata paderáre néõyig÷.Cûãrß jððyig÷:

™MŸã ãñurõ masðã: Marð atepaderémena ãñurõ wapatá niijã-miã. 26Ãno Éfesop÷re Pablo pa÷-re cýý wederémena n÷n÷rï tii-tóai mée. Ãno Asiap÷cãrß mŸãðñarõbirora, teero biiri mŸã t÷o-róbirora pa÷ niicua. Basocá tiirí-raja “padeorá mee niiðya” jððãwðcýýdu. 27Ate bayiró quioa. Marðtiiré bŸri niiré p÷t÷ábocu. Arte-misa ãñunetõjõãgõya wiicã bŸriniirí wii p÷t÷ábocu. Coo Asia ma-cãrã padeogó niipetira atibŸrecomacãrã padeogó niiyo. Coo ÷p÷tímacõ niirére basocá ñañarõ we-desen÷cãrð, bŸri niiré p÷t÷ábocu,jððyig÷.

28Cýý teero jððrð t÷orá, bayirócúa, acaribíyira:

293 Hechos 19


™Artemisa ãñunetõjõãgõ Éfe-so macãrã padeogó niiyo, jððyira.

29Cûã acaribíri, pa÷ tiimacãmacãrãcã “¿deero wáai?” jðð ma-sðripacara, acaribípetijõãyira. Sð-cãrõména cûã neãröp÷ c÷t÷wáyi-ra. Pablomena bapac÷tiwarirarebayiró ñee, néewayira. Cûã niiyi-ra Gayo, Aristarco. Macedoniamacãrã niiyira. 30Pablo basocádecop÷ sããwad÷gamiyig÷. Jesu-ré padeorápe cýýrß wáadutiriyi-ra. 31Ãpßrä Pablore maðrä quetiticocoyira. Cûã sðqußrã Asia ma-cãrã dutirá niiyira. “Pablo ýsãneãröp÷ sããatirijããrõ”, jððcoyira.32ToopŸ niirä ãpßrä cûã booróacaribíyira. Ãpßrä apeyenó acari-bíyira. Ãpßrãcä teerora jððãmajã-yira. “¿Marð ãnopŸ deero tiiráneããrð?” jðð masðriyira. 33Ãpßräjudíoa Alejandrore ðñab÷ayira.Basocá díamacýp÷ cýýrß tuuné-con÷cõcoyira, wedearo jððrã.Cûãrß “ditamaníjõãña” jððd÷ga-g÷, wëßtucomiyig÷. “Ôsã wapac÷oría”, jððd÷gamiyig÷. 34“Cýýjudíoay÷ niið”, jðð ðñamasðrã, aca-ribínemoyira. P÷a hora sðcãrðbíroacaribíyira.

™Artemisa ãñunetõjõãgõ Éfe-so macãrã padeogó niiyo, jððyira.

35Sðcý tiimacã macãrãrß duti-gŸ too acaribírare ditamanírð tii-yíg÷. Cûãrß jððyig÷:

™MŸã Éfeso macãrã, y÷÷ret÷oyá. Niipetiro macãrã aterémasðcua: Marð atimacä Éfeso ma-cãrã Artemisa ãñunetõjõãgõ pa-deorí wiire coterá niiã. Coo queo-

ré ým÷äsep÷ diiátiriguere coterániiã. 36Sðcý “teero mee niiã” jðð-masðriqui. Teero tiirá, nocõrõrãacaribíya. Ãñurõ wãcøs÷gueya,noo booró tiiämarð jððrã. 37ÃniãmŸã néeatiarira apeyé marð pa-deorí wii maqußrß yaaríarira nii-ãwã. Marð padeogóre ñañarõ we-deseriarira niiãwã. 38Demetrio,ãpßrä plata paderámena wedesã-re c÷ogŸ, queti beseróp÷ wáaaro.Tee niiãdarerena queti beseró,queti beserí basocacã niiðya. Too-pŸ cãmerï wedesããrõ. 39MŸãapeyenó sãðd÷gára, atimacä ma-cãrã dutirámena cûã neãröp÷ we-desera wáaya. Cûã mŸãrß wede-adacua. 40Mecýã marð acaribíari-guere romanuã dutirá marðrß we-desãrðquioro tiirá tiia. Marð teeropeti acaribíro bauró acaribíãma-jãrã tiiáwý. Teero tiirá, romanuãcûã wedesãrð, marðrß deero jððy÷÷masðña maniädacu, jððyig÷.

41Teero wedeseyapac÷ti: ™No-cõrõrã niiã, jððyig÷.,1920

Macedoniap÷, Greciap÷ Pablo

wáarigue

20 1Cúasore petiári siro, Pa-blo Jesuré padeoráre

neãdutiyig÷. Cûãrß wãcøtutuaretico, “wáag÷ tiia” jðð, Macedonia-p÷ wáajõãyig÷. 2Too maquß ma-cãrðp÷ netõwág÷, too macãrãrßcýý wederémena wãcøtutuare ti-conemowayig÷. Teero tii, jeayi-g÷ Greciap÷. 3ToopŸ ðtðärã muð-pørã p÷t÷áyig÷. Cýý Siriap÷ doo-ríw÷mena wáag÷d÷, judíoa cýý-

Hechos 19, 20 294


rß sðãd÷gáre quetire t÷oyíg÷.Teero tiigŸ, “Macedonia wáari-map÷ra cãmep÷tŸawag÷da søcã”jðð wãcøyig÷. 4Cýý wáari, ãpßräcýýrß bapac÷tiwarira niiwã. Cûãniiwã: Sópater Berea macã macý(cýý Pirro wãmec÷tig÷ macý nii-wð); Segundo, Aristarco (cûã p÷a-rä Tesalónica macãrã niiwã); Ga-yo Derbe macã macý; Timoteo;Tíquico, Tróþmo (cûã p÷arä Asiamacãrã niiwã). 5Cûã ýsã s÷guerowáa, Troasp÷ ýsãrß yuerira nii-wã. w 6Ôsã Filiposp÷ p÷t÷áw÷.ToopŸ pã púuri tiirémena wŸoyamaniré pãrß yaarí boseb÷recoðñawý. Nocõrõrã nii, wáajõãwýdooríw÷mena. Cinco b÷recori si-ro jeaw÷ Troasp÷. ToopŸ sica se-mana p÷t÷áw÷.

Troasp÷ Pablo ðñanetõgý

wáarigue

7Yeerisãri b÷reco niirð, ýsãneãwý bocaadara. ApebŸrecopePablo wáag÷d÷ niijðgý, cûãrß we-dewi. Ñami deco niirð, wedeg÷tiiwí ména. 8Ôm÷ärõ macã tatiaýsã neãrí tatiap÷ pee sðãwócore-pa niiwý. 9Sðcý mam÷ ventanasopep÷ duigŸ w÷goá jeanowð.Cýý wãmec÷tiwi Eutico. Pabloyoari peti wedeg÷ tiirí, cãnicó-nuãrig÷ niiwð. Yepap÷ ñaacodia-wi. Cýý duiariro itiácasa sotoap÷niiwý. Cûãpe c÷t÷diwá, diaari-g÷p÷re néem÷õcowa. 10Pablocã

diiwáwi. Cýý sotoa munibiá,cýýrß ñeediyo, cûãrß jððwð:

™Nocõrõca ÷c÷árijãña. Catijãðména, jððwð.

11M÷ãwa, cûãrß pã bato, yaa,wedeseboejõã, wáajõãwð. 12Ma-m÷pere wiipŸ néejõãwã. Cýý ca-tiri, ãñurõ yeeripønac÷tira niiwãsøcã.

Troasp÷ niiãrira Mileto macãp÷

wáarigue

13Pablo ýsãrß jððrirobirora doo-ríw÷mena cýý s÷guero Asop÷wáajõãwý. Pablo ýsãrß: ™Y÷÷maap÷ wáa, Asop÷ mŸãrß boca-g÷da, jððwð.

14Asop÷ ýsãmena b÷ajeá, ýsãatiriw÷p÷ sããwð. Too síro Mitile-nep÷ tðãwaw÷. 15Too macãrãapebŸreco Quío n÷cýrõ díamacý-p÷ tðãjeaw÷. Maawáriw÷. Toomacãrã apebŸreco Samosp÷ tðã-jeaw÷. Too macãrã apebŸrecoMiletop÷ jeajõãwý sáa. 16Ôsã Mi-letop÷ wáara, Éfesore diamacûnetõjöãwý. Pablo Asiap÷ yoarip÷t÷ád÷gariwi. Cýýrß basioatã,Jerusalénp÷ Pentecostés boseb÷-reco ðñad÷gawi.

Pablo Éfeso macãrã b÷toá

dutiráre wedeyaponorigue

17Pablo Miletop÷ niigý, Éfesomacãrã Jesuré padeorá b÷toá du-tiráre atiduticowi. 18Cûã jeariðña, cûãrß jððwð:

295 Hechos 20

w 20.5 Lucas atipü jóarig÷ Filiposp÷ niijðyi, Pablo toopŸ jeari.


™MŸã ãñurõ masðcu y÷÷ mŸãwatoap÷re tiiréc÷tiriguere. Y÷÷sicato Asiap÷ jeag÷, tée y÷÷ nii-tug÷p÷ tiitúcoriguere ãñurõ ma-sðcu. 19Y÷÷ marð Õpý dutiró tii-gŸ, “ãpßrä nemorö ãñuré tiia” jððwãcøriw÷. MŸãmena utiw÷. Ju-díoa y÷÷re ñañarõ tiid÷gári, ña-ñarõ netõwû. 20Niipetire mŸããñurõ niiãdarere wedepetijãwý.Basocá neãröp÷, mŸãye wiserip÷teero wederucujãwý. 21Judíoare,judíoa niihßrãcãrß ateré sðcãrðbí-ro wedew÷: “MŸã ñañaré tiirérewãcøpati, wasoyá; Cõãmacýyereãñurõ tiin÷cäña; Jesús marð Õpý-rß padeoyá”, jðð wederucujãwý.22Y÷÷ mecýtígã wáag÷ tiia Jeru-salénp÷ Espíritu Santo y÷÷re du-tirirobirora. ToopŸ y÷÷re deerowáaro wáaadacu masðriga. 23Atedíc÷re masðã: Basocá ñañarõ ne-tõrï tii, y÷÷re peresuwiip÷ sõne-coadacua. Ateré macãrðcörõ Es-píritu Santo y÷÷re wedei. 24Ate-ré masðpac÷, wãcøpatiria. Y÷÷catirére maðría. Marð Õpý Jesúscýý paderé cüøriguere peotíd÷-gaga. Cõãmacý basocáre netõné-re quetire wededutiwi y÷÷re.

25 ’Y÷÷ mŸã p÷top÷ niigý, Cõã-macý dutiré basocáp÷re niiãdarejeariguere wedewarucuw÷. “MŸãsðcýno y÷÷re ðñanemoricu sáa”,jðð t÷gueñajãga. 26Teero tiigŸ,mecýã mŸãrß wedea: Y÷÷ wede-riguere t÷oríra pecamep÷ wáari,yée wapa niiricu. 27Y÷÷ mŸãrßniipetire Cõãmacýye quetire we-derijã tiiríw÷. 28Teero tiirá, mŸã

basiro coteya. Jesuré padeorí põ-na macãrãcãrß ãñurõ cote, bue-nemoña. MŸãrß Espíritu Santocüørig÷ niiwð, cûãrß ðñan÷n÷se-aro jððgý. Cõãmacý cýý macýyedíimena cûãrß cýýyara wáari tii-ríg÷ niiwð. Teero tiirá, oveja cote-rí basoca tiiróbiro cûãrß tiiápuya.29Y÷÷ t÷gueñarð, y÷÷ wáari siro,ãpßrä jððditorepira mŸãmena nii-rã jeaadacua. Yáiwa ovejare sðãrätiiróbiro mŸã Jesuré padeorérepetirí tiid÷gáadacua. 30SðqußrãmŸã menamacãrãcã wedewisio-adacua, Jesuré padeorá cûãrßt÷on÷nŸsearo jððrã. 31Teero tiirá,ãñurõ t÷omasï niiña. MŸã ateréacabóricu: Itiácýma mŸã niipeti-rare ãñurõ tiiádarere bóaneõre-mena bŸrecori, ñamirï wedew÷.

32 ’Y÷÷ wáag÷ tiia. CõãmacýmŸãrß ãñurõ cotearo. Cýý maðréquetimena mŸãrß tutuare tico-aro. Tee queti mŸãrß wãcøtutua-ri, padeonemórð tiimasïcu. Teequetire padeorí, ãpßrä Jesuré pa-deorámena mŸãrß ãñuré ticog÷-daqui Cõãmacý. 33Ãpßrãyé niye-ru, oro, suti boonemósãriw÷ y÷÷.34MŸã masðcu: Yée wãmorðmenapadew÷. Teeména y÷÷, y÷÷ me-namacãrã booríguenorß b÷awŸ.35Niipetire y÷÷ tiiríguemenamŸãrß ßñowû. Marð paderémenabóaneõrãrß tiiápuro booa. MarðÕpý Jesús cýý jððriguere wãcørõbooa: “TicogŸpe ñeegû nemorö÷seniqui”, jððyig÷, jððwð Pablo.

36Teeré jððtoan÷cõ, cûã niipeti-ramena ñicãcoberimena jeacø-

Hechos 20 296


mu, Cõãmacýrß sãðwï. 37Niipeti-ra bayiró utiwa. Cýýrß páab÷a,wasopúro øpø tiiwá. 38Cýý “mŸãy÷÷re ðñanemoricu sáa” jððãri-guere wãcørã, nemorö bóaneõrãp÷t÷áwa. Too síro dooríw÷p÷cýýrß cüøcora wáawa.,2021

Jerusalénp÷ Pablo wáarigue

21 1Ôsã Éfeso macãrã b÷toádutiráre “wáara tiia” jðð-

toa, dooríw÷p÷ m÷ãsã, wáajõã-wý. Wáa, diamacû wáa, Cos ma-cãp÷ jeaw÷. ApebŸreco Rodasmacãp÷, too macãrã Pátara ma-cãp÷ jeaw÷. 2ToopŸ Feniciap÷wáariw÷care b÷ajeáw÷. Tiiw÷pŸm÷ãsã, wáajõãwý. 3Wáa, Chipren÷cýrõrß ðñawa, tiin÷cýrõ acuni-ñape p÷t÷áw÷. Too netõwá, Siriaditap÷re jeaw÷. Jea, Tiro macãp÷maajeáw÷. ToopŸ tiiwŸ macãrãapeyé cûã néewariguere apamo-necoadara tiiwá. 4ToopŸ ýsã Je-suré padeoráre ãmaã, b÷ajeáw÷.

Cûãmena sica semana p÷t÷áw÷.Cûã Espíritu Santo masðré ticoré-mena Pablore “Jerusalénp÷ wáa-rijãña” jððmiwã. 5Cûã teero jððpa-cari, tii semana petirí, wáajõãwýsøcã. Cûã niipetira, cûã n÷mosä-numiã, cûã põna ýsãrß bapac÷ti-buawa macã wesap÷. Ditatupari-p÷ ñicãcoberimena jeacømu,Cõãmacýrß sãðwû. 6Sãðtóa, “wáa-ra tiia” jðð, dooríw÷cap÷ m÷ãsã-wý. Cûãpe cûãye wiserip÷ p÷t÷a-jõãwã.

7Tirop÷ niiãrira wáa, Tolemai-da macãp÷ jeaw÷. ToopŸ Jesurépadeoráre ãñuduti, sicab÷recop÷t÷áw÷ cûãmena. 8ApebŸrecowáa, Cesareap÷ jeaw÷. ToopŸjeara, Felipe Jesuyé queti wede-gŸya wiip÷ sããwaw÷. Felipe Je-suré padeorá siete yaaré batoriramenamacý niirig÷ niiwð. Cýý p÷-top÷ p÷t÷áw÷. 9Cýý põna numiãman÷manirã bapari niiwã. Cûãprofetas niiwã.

297 Hechos 20, 21

Dooríw÷ca


10Yoari ýsã niiripacari, sðcý Ju-deap÷ niiãrig÷ jeawi. Profeta nii-wð. Cýý wãmec÷tiwi Agabo.11Ôsã p÷to jea, Pabloyada siatú-ridare née, cýý basiro cýýye d÷-pori, cýýye wãmorðp÷ siatúwi.Siatútoa, ýsãrß jððwð:

™Espíritu Santo jððãwð y÷÷re:“Judíoa Jerusalénp÷ atidá õpýrßsiatúadacua ãno m÷÷ siatúro tii-róbiro. Cýýrß judíoa niihßrãp÷reticoadacua”, jððwð Agabo.

12Cýý teero jððrð t÷orá, ýsã Pa-blore: ™Jerusalénp÷ wáarijãña,jððmiwý.

Cesarea macãrãcã: ™Wáarijã-ña, jððmiwã.

13Cýýpe jððwð:™Utirijãña. Y÷÷re bayiró wã-

cøpatiri tiirá tiia. Jerusalénp÷ Je-suyé wapa y÷÷re siatú, sðãd÷gá-pacari, wáag÷da, jððwð.

14Cýý “já÷, ãñuã” jððhßrð ðñarã:™Cõãmacý booró tiiáro, jððjãwý.

Nocõrõrã ditamanírã p÷t÷áw÷.15Ôsã too niiãrira ýsãye ðñano-

toa, wáajõãwý Jerusalénp÷. 16Sð-qußrã Cesarea macãrã Jesuré pa-deorá wáawa ýsãmena. Cûã ýsã-rß néewawa Mnasónya wiip÷.Cýý Chipre macý niirig÷ niiwð.Yoari Jesuré padeogŸ niiwð. Too-pŸ cãniwû.

Pablo Santiagore ðñagý wáarigue

17Ôsã Jerusalénp÷ jeari, Jesurépadeorá ÷seniremena bocawaýsãrß. 18ApebŸreco Pablo ýsãme-na Santiagore ðñagý wáawi. Too-pŸ niipetira b÷toá dutirá niiwã.

19Pablo cûãrß ãñudutiwi. Judíoaniihßrãrß Cõãmacý cýýmena tii-ríguecõrõ d÷aró manirö wede-m÷ãn÷cãwð. 20Teeré t÷o, Cõãma-cýrß ÷senire ticowa. Pablore jðð-wã:

™Ôsãya wedeg÷, m÷÷ masðcu:Pa÷ peti judíoa Jesuré padeorá nii-ðya. Cûã “Moisére dutiré cüørigue-re tiipetíro booa” jððrã tiiíya. 21Cûãate wedepatirere t÷oáyira: M÷÷ ju-díoa niihßrãye ditap÷ niigý, judíoatoopŸ niirärß Moisés dutirére “tii-ríjãña” jððyiro. Cûã põnarß cõnerí-g÷ yapa macã caseróre “widecõä-rijãña” jððyiro. Teero biiri marð ju-díoa tiiréc÷tirenocãrß “tiiríjãña”jððyiro. Teeré t÷oyíra. 22“¿DeerotiigŸdari cýý?” jðð wedeseawý ýsãm÷÷rß. Cûã m÷÷ “ãnopŸ jeaayig÷”jððrére t÷oádacua. 23Teero tiirá,ýsã biiro wãcøãwý: Ôm÷ä bapariCõãmacýrß “biiro tiiáda” jððãriraniiãwã. 24M÷÷ cûãmena Cõãma-cýwiip÷ wáari, ãñubocu. M÷÷cãcûã tiiróbirora tiiyá. Cûã marð tii-rénorß tiirá tiiáwã. AtebŸrecorireñañaré tiiáriguere acabóre sãðrätiiáwã. Niipetire wáic÷ra cûã Cõã-macýrß ticoadarare m÷÷ sãðbosá-ya. M÷÷ teero tiiári siro, cûã póarepedecõãdutiadacua. M÷÷ biiro tii-áriguere masðrã, niipetira judíoam÷÷ye quetire “teero jððãmajãrãtiijïya” jððãdacua. “Cýýcã Moiséredutiré cüøriguere ãñurõ tiigŸ niið”,jððãdacua. 25Jesuré padeorá judíoaniihßrãpere “biiro tiirí ãñuãdacu”marð jððriguere jóacotoaw÷: Wái-c÷ra dii cûã padeoráre ticoarigue-

Hechos 21 298


re yaarijãña. Wáic÷raye díire sðni-ríjãña. Wáic÷ra dii díi cõãña mani-ré diiré yaarijãña. Ãpßrãména ña-ñarõ ñeeaperijãña, jðð jóaw÷, jðð-wã.

Pablore peresuwiip÷ néewarigue

26ApebŸrecope Pablo cûã ba-parire néewawi. Pablo cýý ñaña-ré tiiáriguere acabóre sãðtóari,Cõãmacýwiip÷ sããwayira. Pablopairé wedeyig÷:

™Sica semana d÷saa ãniã ña-ñaré tiiáriguere acabóre sãðäda-ro. Niituri b÷recore cûãcõrõ wái-c÷rare sðãdutí, ticoadacua Cõã-macýrß, jððyig÷.

27Cûã siete b÷recori peotíada-ra tiirí, judíoa Asia macãrã Pa-blore Cõãmacýwiip÷ niirð ðñayi-ra. Cýýrß ðñarã, ãpßrãrë cúarosã-rð tiiyíra. Cûã cýýrß ñee, acaribí-yira:

28™Ôsãya wedera, tiiápura ati-ya. Ãnirä niið niipetirop÷ niipeti-rare ñañarõ buewarucug÷. Cýýmarð judíoa maqußrß, Moiséredutiré cüøriguere, teero biiri ati-wií maqußrß ñañarõ wedesewa-rucuyig÷. Apeyeréja, griegoareatiwiipŸre néesããwð. Cýý biirotiigŸ, atiwií ñañaré manirí wiireñañogû tiii, jððyira.

29Ate s÷guero Tróþmo Éfesomacý Pablomena macãp÷ niirððñayira. Teero ðñarira niijðrã, cûã“cýýrß Cõãmacýwiip÷ néesããjð-yi” jðð wãcørira niimiwã. x

30Cûã wedesãrð t÷orá, niipetiratiimacã macãrã acaribíbatejõã-wã. C÷t÷jeáwa. Pablore ñee,wéecowitiawa, tée Cõãmacýwiisopep÷tóp÷. Máata sopepãmarð-rß biajäwã. 31Pablore sðãädarap÷tiirí, ãpßrä basocá surara dutigŸ-p÷re wedera wáarira niiwã:

™Niipetira atimacä Jerusalénmacãrã neã, cúa, acaribíra tii-áwã, jððyira.

32Cýý tee quetire t÷ogŸ, cýý-yara surarare, cûãrß dutirárenéõ, diiáti, c÷t÷átiwa cûã p÷to-p÷. Surara dutigŸ suraramena c÷-t÷átiri ðñarã, Pablore páariraduujäwã.

33Surara dutigŸ Pablo p÷top÷jea, surarare ñeeduti, p÷adá cõ-medaména siatúdutiwi. Basocáresãðñáwð:

™¿Noã niið ãni? ¿Deero tiiárð?jððmiwð.

34Basocápe ãpð merßã, ãpßrãcämerßã noo booró acaribíãmajã-wã. Teero tiigŸ, surara dutigŸpeãñurõ t÷obŸariwi. Cýýyara sura-rare néewadutiwi cûã niirí wiica-p÷. 35Tiiwií m÷ãwarop÷ jeari,basocá bayiró tuudiyówa. Teerotiirá, surara Pablore néeapa née-com÷ãwã. 36Niipetira cûã sirotuudiyóatira: ™Sðãcõäjãña, jððacaribíwa.

Pablo “y÷÷ wapa c÷oría” jððrigue

37TiiwiipŸ sõnecoadara tiirí,Pablo surara dutigŸre sãðñáyig÷:

299 Hechos 21

x 21.29 Cõãmacýwii Jerusalénp÷ niimiri wiip÷re judíoa niihßrãrß sããwadutiriyira.


™Y÷÷ m÷÷mena wedeseri,¿ãñuniãdari? jððyig÷.

Cýýrß y÷÷yig÷:™¡Ayo! M÷÷cã griegoayere

wedesemasðjããyo. 38¿M÷÷ Egip-to macý ýsã romanuãrß cõãd÷ga-mirig÷ mee niið? Cýý cuatro milbasocáre sðãrépira dutigŸ niiyi-g÷. Cýýyarare néõ, basocá mani-röp÷ néewayig÷, jððyig÷.

39Pablo y÷÷yig÷:™Y÷÷ cýý mee niiã. Judíoay÷

niiã. Tarso Cilicia ditap÷ niirímacã macý niiã. BŸri niirí macãmacý mee niiã. Y÷÷ ãniãrß wede-d÷gaga. M÷÷ boorí, wedeg÷da,jððyig÷.

40Surara dutigŸ “já÷” jððyig÷.Teero tiigŸ, too m÷ãwarop÷ nu-cøgýrã, wëßtucowi. Cûã ditama-nírð ðña, hebreoayemena wedewicûãrß:,2122

22 1™Yáa wedera, y÷÷ pa-c÷sým÷ã, y÷÷re t÷oyá

ména. Y÷÷ mŸãrß yée maqußrßwedeg÷da, mŸã y÷÷re “wapac÷oríi” jððãrõ jððgý, jððwð.

2Cýý hebreoayemena wederit÷orá, nemorö ditamaníjõãwã.Pablo cûãrß jððwð:

3™Y÷÷ judíoay÷ niiã. Tarso Ci-licia ditap÷ niirí macãp÷ bau-áw÷. AtimacãpŸ masãwý. Gama-liel y÷÷re buewi. Cýý Moisés ma-rð ñecýsým÷ãrß dutiré niipetirerebuepetijãwð y÷÷re. MŸã atitóreCõãmacý dutirére tiiréc÷tirobi-rora y÷÷cã ãñurõ tiirucújãã.4Y÷÷ tiib÷recop÷ mama buerérepadeoráre ñañarõ tiirucúw÷. Sð-

qußrãrß sðãdutíw÷. Ôm÷ä, nu-miärß ñee, cûãrß peresuwiip÷ sõ-necodutirucuw÷. 5Paiaré dutigŸ,niipetira Judíoare Dutirá Peti“teerora tiiwí” jðð masðcua. Cûãrãy÷÷re dutirépørðrß jóabosariraniiwã. Teepørðrß née, marðya we-dera Damascop÷ niirärß ticog÷d÷tiimíwý. “Mama buerére padeo-ráre ñee, siatú, néewag÷da Jeru-salénp÷, cûãrß ñañarõ tiidutíg÷-d÷”, jððmiwý.

Pablo wasorígue queti

(Hch 9.1_19; 26.12_18)

6 ’Maa wáag÷, Damascop÷ jea-g÷d÷ tiirí, coeritó niirð, wãcøñamanirö ým÷äsep÷ bóediati y÷÷p÷to bayiró capemórõ bóew÷.7 Teero wáari, y÷÷ ditap÷ ñaa-cømujõãwý. Sðcý y÷÷re wedese-ri t÷owŸ: “Saulo, ¿deero tiigŸy÷÷re ñañarõ tiin÷nŸsei?” jððwð.8 “¿Noã niið m÷÷?” jððwý. “Y÷÷Jesús Nazaret macã macý m÷÷ñañarõ tiin÷nŸseg÷ra niiã”, jðð-wð. 9 Y÷÷mena wáariracã teebóediatiriguere ðña, “cuijõã-ãwý” jððwã. Cýý y÷÷mena we-deseriguere “t÷oríat÷” jððwã.10 Y÷÷ cýýrß sãðñáwý: “Õpý,¿deero tiirí boogári?” jððwý.Cýý y÷÷re y÷÷wi: “Wým÷n÷cã-ña. Damascop÷ wáaya. ToopŸm÷÷rß sðcý wedeg÷daqui niipe-tire m÷÷ tiiádare Cõãmacý quß-norére”, jððwð. 11 Y÷÷mena wáa-rira y÷÷re týãwáta, Damascop÷wáara. Y÷÷re asibatére capearibauhéri tiiwŸ.

Hechos 21, 22 300


12 ’Tiimacãp÷re Ananías wãme-c÷tig÷ niiwð. Cõãmacýrß quioní-remena padeogŸ, Moisére dutirécüøriguere tiigŸ niiwð. Niipetirajudíoa tiimacã niirä cýýrß “ãñu-nið” jðð ðñawã. 13Y÷÷re ðñagý jea,y÷÷ wesap÷ nucø, y÷÷re jððwð:“Yáa wedeg÷ Saulo, ðñam÷õcoyasøcã”, jððwð. Wãcøña manirö cýý-rß ðñam÷õcow÷. 14Y÷÷re jððne-mowð: “Tíatop÷ Cõãmacý marðñecýsým÷ã padeoríg÷ m÷÷rß be-setoayig÷, cýý boorére m÷÷rßmasðãrõ jððgý. Cýý macý ãñugûrßðña, cýý wedeserere t÷oáro jððgý,beseyig÷. 15M÷÷ cýýyere wede-g÷ wáag÷dacu. Niipetirare niipe-tirop÷ m÷÷ ðñaãriguere, m÷÷t÷oáriguere wedewarucug÷ wáa-g÷dacu. 16Teero tiigŸ, yoari yue-rijãña m÷÷. Wým÷n÷cãña. MarðÕpýrß padeojïgý, m÷÷ ñañaré tii-rére acabóre sãðñá. Sãðtóa, wã-meõtidutiya”, jððwð.

Pablo judíoa niihßrã p÷top÷

wáadutiriguere wederigue

17 ’Too síro Jerusalénp÷ p÷t÷a-jeag÷, Cõãmacýwiip÷ cýýrß sãð-gû jeaw÷. Y÷÷ cýýrß sãðgû tiirí,cãnirípac÷, qußßröp÷ tiiróbiroJesuré ðñawý. 18Jesús y÷÷re jðð-wð: “Boyero atimacä Jerusalénrßwitiwaya. Ãno macãrã yée queti-re m÷÷ wederi, booríadacua”, jðð-wð. 19Y÷÷ cýýrß jððwý: “Õpý, cûããñurõ masðcua: Niipetire judíoacûã neãré wiserip÷ m÷÷rß padeo-ráre tãnadutí, peresuwiip÷ sõne-corucuw÷. 20Esteban m÷÷ye

queti wederig÷re cûã sðãrítore,y÷÷cã toopŸra ðñanucøwý. Cýýrßsðãräye suti sotoá maqußrß cote-bosaw÷. ‘Ãñurõ tiirá sðãäya’, jððwãcømiwý”, jðð wedemiwý Jesu-ré. 21Cýý y÷÷re jððwð: “Wáaya.Y÷÷ aperopŸ yoarop÷ ticocog÷-dacu m÷÷rß judíoa niihßrã p÷to-p÷”, jððwð.

Pablo surara dutigŸmena

wedeserigue

22Nocõrõrã ãñurõ t÷otúwa.Teeré t÷orá, bayiró acaribíwa sø-cã.

™Cýýrß sðãcõäjãña. Cýýrßboorídojãã, jðð acaribíwa.

23Acaribíra, cûã cúarere ßñorä,cûãye suti sotoá sãñarére tuuwé,wëßtuwa. Dita maané, déebate-cowa. 24Cûã teero tiirí ðñagý, su-rara dutigŸ Pablore sõnecojãdu-tiyig÷ cûãya wii popeap÷. Sõne-cotoan÷cõ, Pablore “¿deero tiirábasocá m÷÷rß acaribíi?” jðð we-deri tiid÷gág÷, cýýrß tãnagûd÷siatúdutiyig÷. 25Siatúari siro, Pa-blope cýý p÷to nucøgû cien sura-ra dutigŸre jððyig÷:

™MŸã y÷÷re bŸri peti tãnama-sïricu; romanuãrß dutiré teerotiidutíria. Y÷÷ romanuãy÷ niiã;queti beserí basoca y÷÷ tiiárigue-re beseriya ména, jððyig÷.

26Cýý teero jððrð t÷ogŸ, cien su-rara dutigŸ cýýrß dutigŸp÷re we-deg÷ wáayig÷.

™M÷÷ ãñurõ tiiyá. Jõõ niiãri-g÷ “romanuãy÷ niiã” jððãwð, jððyi-g÷.

301 Hechos 22


27Teeré t÷ogŸ, surara dutigŸsãðñágý wáayig÷:

™¿Niirörã m÷÷ romanuãy÷niið? jððyig÷.

™Üjý, cýýrä niiã, jððyig÷ Pablo.28Surara dutigŸpe: ™Y÷÷ pai-

ró niyeru wapatíw÷, romanuãy÷niirére sããgýd÷, jððyig÷.

™Y÷÷ja máata bauág÷p÷ra ro-manuãy÷ niirig÷ niiwý, jððyig÷Pablo.

29Teeré t÷orá, cýýrß tãnaädaratiimíãrira máata aperopé jeaco-n÷cãyira. Surara dutigŸcã cui nii-yig÷. “Romanuãy÷re ‘tãnañá’ jðð-gý, siatúdutimiãyu” jðð wãcøgý,cuijõãyig÷.

Pablo Judíoare Dutirá Peti

p÷top÷ wederigue

30Teero tiigŸ, judíoa cýýrß we-desãre diamacû maqußrß masð-d÷gag÷, apebŸrecope paiaré du-tiráre, teero biiri niipetira Judío-are Dutirá Petire néõyig÷. Pablo-re jõãdutí, néediati, cûã ðñacoro-p÷ nucødutiyig÷.,2223

23 1Pablo Judíoare DutiráPetire ðña, jððyig÷:

™Yáa wedera, y÷÷ catiré b÷re-corire tée mecýãp÷mena Cõãma-cý ðñacorop÷ ãñurõ yeeripønac÷-tia, jððyig÷.

2Ananías paiaré dutigŸ teerét÷ogŸ, Pablo wesa nucørärß ÷se-rop÷ páadutimiyig÷ cýý teero jðð-ré wapa. 3Teero tiigŸ, Pablo cýý-rß jððyig÷:

™Cõãmacý m÷÷rß ñañarõ tii-gŸdaqui. M÷÷ tiiditórepig÷ niiã.

M÷÷ too duia, y÷÷re queti bese-g÷d÷ Moisés dutiré jððrõbirora.M÷÷ basirora tee dutirére netõ-n÷cägý tiia, y÷÷re páadutig÷pe-ja, jððyig÷.

4Too nucørä cýýrß jððyira:™Biiro ñañarõ wedeserijãrõ

booa paiaré dutigŸ Cõãmacýcüørig÷re, jððyira.

5Pablo cûãrß jððyig÷:™Yáa wedera, cýý paiaré duti-

gŸ niirére y÷÷ masðriat÷. Cõãma-cýye queti jóaripøp÷ biiro jóareniiã: “MŸãya macã macãrãrß du-tigŸre ñañarõ wedeserijãña”,jððã, jððyig÷.

6Pablo too niirä saduceo basoca,ãpßrä fariseo basoca niirð ðñagý,bayiró b÷s÷rómena wedeseyig÷:

™Yáa wedera, y÷÷ fariseo ba-soc÷ra niiã y÷÷ pac÷sým÷ã tiiró-birora. Basocá diarira masãrérey÷÷ padeóa. Ate y÷÷ padeoré wa-pa mŸã y÷÷re ãno queti beseróp÷néeatia, jððyig÷.

7Teeré t÷orá, fariseo basoca, sa-duceo basocamena bayiró cãmerïjððyira. Teero tiirá, sðcãrõména nii-miãrira batajöãyira. 8Saduceo ba-soca diarirap÷ masãrére, teero bii-ri ángelea, wãtðã niirére padeorí-ya. Fariseo basocape teeré padeo-óya. 9Cûã bayiró acaribíyira. Tee-ro tiirá, sðqußrã Moisés jóariguebuerá wým÷n÷cãyira. Fariseo ba-soca niiyira. Bayiró cúasoremenawedemiyira:

™Ãnirë wapa ñañaré b÷aría.Apetó tiigŸ, ángele cýýrß wede-sejðyi, jððmiyira.

Hechos 22, 23 302


10Cûã bayiró cãmerï jððnemorððñagý, surara dutigŸ Pablore wée-tam÷tõrð jððgý, cuiyig÷. Teero tii-gŸ, Pablo cûã watoap÷ niigûrß su-rarare néeatidutiyig÷. Cûã niiríwiicap÷ néewadutiyig÷ søcã.

11Tiiñami Jesús Pablo p÷tobauá, jððyig÷:

™Wãcøtutuaya. Atimacä Jeru-salénp÷ yée quetire wedearirobi-rora Romap÷cãrß wedeg÷dacu,jððyig÷.

Judíoa Pablore sðãd÷gámirigue

12ApebŸrecope ãpßrä judíoayayiórop÷ neã, “Pablore sðãäda”jððmiyira. “Mecýãmena yaari, sð-nirín÷cããda; Pablore sðãtóarap÷,yaaada. Cýýrß sðãríatã, Cõãmacýmarðrß ñañarõ tiiáro”, jððmiyira.13Teero wedesera cuarenta ne-morö niiyira. 14Cûã paiaré duti-rá, ãpßrä b÷toá dutirá p÷top÷wáa, cûãrß jððyira:

™Ôsã Cõãmacý ðñacorop÷ yaa-rin÷cããwý; Pablore sðãädari s÷-guero, yaaria. 15Teero tiirá, mŸã,niipetira mŸãmena dutirá y sura-ra dutigŸre queti ticocoya. CýýPablore néediatiaro. “Ôsã cýý tii-áriguere ãñurõ sãðñád÷gaga”, jðð-coya. Pablo mŸã p÷to jeaadaris÷guero, cýýrß sðãädara, cømu-ãdacu, jððmiyira.

16Pablo bayio macý cûã sðãd÷-gáre quetire t÷ogŸ, surara niiríwiicap÷ sããwa, Pablore queti we-

deyig÷. 17Pablope cýý wederit÷ogŸ, sðcý cien surara dutigŸreatiduti, jððyig÷:

™Ãnirë m÷÷ dutigŸ p÷top÷néewaya. Queti wedeg÷d÷ tiiáyi-g÷ cýýrß, jððyig÷.

18Cýýrß surara dutigŸ p÷top÷néewa, jððyig÷:

™Pablo marð peresu c÷ogŸy÷÷re atiduti, ãnirë m÷÷ p÷top÷néeatidutiawð. Queti wedeg÷d÷tiiáyig÷ m÷÷rß, jððyig÷.

19Surara dutigŸ mam÷rß wã-mop÷ ñee, néewa, basocá t÷ohé-rop÷ sãðñáyig÷:

™¿Ñeenó queti weded÷gaiy÷÷re? jððyig÷.

20Mam÷pe cýýrß wedeyig÷:™Judíoa m÷÷rß queti ticoco-

adacua. Niipetira “biiro tiiáda” jðð-ãyira. Pablore ñamigã JudíoareDutirá Peti neãröp÷ néewaduti-adacua m÷÷rß. “Cýý tiiáriguereãñurõ sãðñád÷gaga”, jððditoada-cua. 21Cûãrß t÷oríjãña. Cûã mena-macãrã cuarenta nemorö ým÷äcýýrß duti, coteadacua. Cûã yaari,sðniríadacua; cýýrß sðãtóarap÷,yaaadacua. Cûã “marð teero tiiría-tã, Cõãmacý ñañarõ tiiáro” jððãyi-ra. Qußnotóaayira cûã tiiádarere.Mecýtígã m÷÷ “já÷” jððré díc÷reyuera tiicúa, jððyig÷.

22Surara dutigŸpe jððyig÷:™Sðcýnorß “teeré cýýrß we-

deawý” jððrijãña. Nocõrõrã niiã,jððyig÷.

303 Hechos 23

y 23.15 Cûãmena dutirá Judíoare Dutirá Peti niiyira. Pecasãyemena “junta supre-ma” jððcua.


Surara dutigŸ Pablore Félix

p÷top÷ ticocorigue

23Surara dutigŸ cien surara du-tirá p÷arärß atiduti, wedeyig÷:

™Surarare qußnodutíya. Cûãmecýã ñami nueve niirð, wáaada-cua Cesareap÷. Doscientos surarad÷pomena wáaaro; setenta caba-lloamena pesawaaro; doscientossaderéyuc÷re néewaaro. 24Pablocýý pesawaadara caballoacãrßqußnoärõ. Apeyenó merßã wáaromanirö Félix atiditá dutigŸp÷renéewaya, jððyig÷.

25Wedetoa, paperapø jóayig÷.Ate cýý jóarigue tiiróbiro niiã:

26“Y÷÷ Claudio Lisias, m÷÷Félix Judea dita dutigŸre ãñu-dutia. 27Y÷÷ m÷÷rß ticocog÷-re judíoa ñeejããwã. Cýýrß sðã-ädara tiimíãwã. Y÷÷ cýý ro-manuãy÷ niirére t÷ogŸ, sura-ramena cýýrß netõnéãwý.28 ‘¿Ñeenó wapa cýýrß wede-sãð?’ jðð masðd÷gag÷, JudíoareDutirá Peti neãröp÷ cýýrß

néediwaawý. 29Judíoare duti-ré maquß díc÷re ‘netõn÷cäã-wð’ jðð wedesããwã. Tee díc÷recýýrß wedesãrð, ñeenó wapasðãmasïña maniäwý; cýý ña-ñarõ tiirípacari, peresuwiip÷sõnecomasðña maniäwý.30Ãpßrä judíoa ‘cýýrß sðãäda’jððré queti y÷÷p÷re jeaawý.Teero tiigŸ, máata m÷÷p÷reticocoa. Cýýrß ãnopŸ wede-sããrirare m÷÷p÷re ‘wedesãrãwáaya’ jððãwý. Nocõrõrã niiã”,

jðð jóayig÷.31Tiiñami surara cýý dutiariro-

birora Pablore néewa, néejeayiraAntípatris macãp÷. 32ApebŸre-cope surara d÷pomena wáariratoorá cãmecóp÷t÷aatiyira cûãyawiicap÷ra søcã. Caballoamenawáarira díc÷ Pablomena netõwá-yira. 33Cûã Cesareap÷ jea, suraradutigŸ jóaripørß ticoyira tiiditadutigŸre. Pablocãrß cýýp÷re ti-coyira. 34Cýý tiipørß buetoa, Pa-blore sãðñáyig÷:

™¿Noo macýp÷ niið m÷÷? jðð-yig÷.

™Cilicia macý niiã, jððyig÷.35™M÷÷rß wedesãrã ãnopŸ

jeari, m÷÷rß t÷ogŸda, jððyig÷.Teero jððtoa, Pablore Herode-

niiya wiicap÷ cotedutiyig÷.,2324

Félix p÷top÷ Pablore

wedesãrigue

24 1Sicamoqußñe b÷recorisiro paiaré dutigŸ Ana-

nías, sðqußrã b÷toá dutirámenaCesareap÷ jeayira. Basocáre we-

Hechos 23, 24 304

Surara caballoamena pesaware


desãrirare wedesebosag÷ cûãme-na jeayig÷. Cýý wãmec÷tiyig÷Tértulo. Félixp÷re Pablore wede-sãyira. 2Pablore néejeari, Tértulocýýrß wedesãn÷cãyig÷:

™Ôsãrß dutigŸ, m÷÷ dutiréme-na ãñurõ niirec÷tia ýsã. M÷÷ ma-sðrémenarã atiditá ãñurí ditawáaro tiia. 3Niipetirop÷ niipetirem÷÷ ýsãrß tiibosárere ÷senire-mena ðñaã. 4M÷÷rß páas÷tiri tii-d÷gáriga. Teero tiigŸ, péero we-desecog÷da. Ôsãrß péero t÷ocójð-ña ména. 5Ôsã ðñarð, ãni ñañoð.Niipetirop÷ judíoare sðcãrõménaniimirirare cãmerï batarí tiine-töð. Nazaret macý buerigue n÷-n÷rärß s÷guegŸ niið. 6Cõãmacý-wiire ñañod÷gámiyig÷. Teero tii-rá, ýsã cýýrß peresu ñeewý. Ôsãjudíoare queti beserobirora cýý-rß queti besed÷gamiwý. 7Ôsãteero tiiádara tiirí, Lisias suraradutigŸ ýsã p÷to sããati, tutuaro-mena cýýrß néejõãwð. 8Ôsã cýýrßwedesãrere m÷÷p÷re wedesãdu-tiwi. M÷÷ basiro cýýrß sãðñáte.Teero tiigŸ, ate niipetire ýsã we-desãrere “niirörã niicu” jðð masð-gýdacu m÷÷, jððyig÷.

9Judíoa “ûjý, teerora wáaw÷”jððnemocoyira.

Pablo Félixre wederigue

10Félix Pablore ðñayig÷, wede-seya jððgý. Pablo wedeseyig÷:

™Y÷÷ masðã: M÷÷ yoari atiditámacãrãrß queti beserí basoc÷niiã. Teero tiigŸ, ÷seniremenam÷÷rß wedeg÷da yée maqußrß.

11Niipetire y÷÷ tiiríguere, m÷÷sãðñárð, pa÷ basocá m÷÷rß wede-masðcua. Doce b÷recori netõã,y÷÷ Jerusalénp÷ jeari siro. Too-pŸ Cõãmacýrß padeogŸ jeaw÷.12Ãniã y÷÷re ãpßrãména cãmerïñañarõ jððrð b÷ajeáriwa. Cõãma-cýwiip÷, ýsã neãré wiserip÷, tee-ro biiri macãp÷ y÷÷ basocárecúari tiirí b÷ajeáriwa. 13Cûã we-desãrere “biiro tiiáwð” jððmasðri-ya. 14Y÷÷ tiirére wedeg÷da. Ma-ma bueré jððrõbirora y÷÷ Cõãma-cý ýsã ñecýsým÷ã padeoríg÷repadeóa. Ãniã mama buerére pa-deorí booríya. Y÷÷ doca niipetireMoisére dutiré cüøriguere, teerobiiri profetas jóariguere padeóa.15Y÷÷ ãniã tiiróbirora Cõãmacýtiiádarere yuea. Cýý basocá dia-rirap÷ masõgýdaqui, ãñuré tiirá-re, ñañaré tiiráre teerora. 16Tee-ro tiigŸ, y÷÷ masðrõ jeatuaro wa-pa c÷ohég÷ niid÷gaga, Cõãmacýðñacorop÷, basocá ðñacorop÷ tee-rora.

17 ’Y÷÷ peecýmarð aperopŸ wáa-netõãrig÷ Jerusalénp÷ jeaw÷ søcã.Judíoa bóaneõrãrß niyeru ticog÷jeaw÷. Teero biiri Cõãmacýrß pa-deogŸ apeyenó ticog÷ jeaw÷.18Y÷÷ teeré tiigŸ tiirí, sðqußrã Asiamacãrã judíoa y÷÷re b÷ajeáwaCõãmacýwiip÷. Y÷÷pe too s÷gue-rop÷ Moisés cosedutírirobirora co-setóaw÷. Y÷÷re b÷arí, pa÷ basocámaniwä. Acaribíre maniwû. 19Cûãy÷÷re b÷ajeárira m÷÷p÷re atirobooa, y÷÷re wedesãd÷garaja, y÷÷-re wedesãre c÷orája. 20Cûã atihe-

305 Hechos 24


ri, ãniã wedearo. Y÷÷ JudíoareDutirá Peti p÷top÷ nucørð, cûã ña-ñaré b÷aríguere wedesããrõ. 21Atedocare y÷÷re wedesãmasðya. Y÷÷cûã p÷top÷ niigý, bayiró b÷s÷ró-mena jððwý: “Basocá diarira masã-rére padeóa y÷÷. Ate y÷÷ padeoréwapa mŸã mecýã y÷÷re ãno quetibeseróp÷ néeatia”, jððwý, jððyig÷.

22Félix mama bueré maqußrßãñurõ masðgû niijðgý, cûãrß jððyi-g÷:

™Nocõrõrã t÷ogŸda. Lisias su-rara dutigŸ jearip÷, mŸã wedesã-re maqußrß nemorö ãñurõ sãðñá-gýda, jððyig÷.

23Teero jððtoa, cien surara duti-gŸre jððrig÷ niiwð:

™Ãnirë ãñurõ cotedutiya. Cýýniiröp÷ wáanetõ, niijããrõ. Cýýmenamacãrã cýýrß tiiápud÷gari,cãmotárijãña, jððrig÷ niiwð.

24Pee b÷recori wáaripacari,Félix, cýý n÷mo Drusilamenajeayig÷ søcã. Coo judíoayo niiyi-go. Pablore néeatidutiyig÷. Jesu-cristore padeorére wederi, t÷oyí-g÷. 25Pablo wedeg÷, jððyig÷:

™Cõãmacý marð ãñurõ tiiríbooi. Marð ñañarére tiid÷gápaca-ra, tiiríjãrõ booa. AtibŸreco petirí,Cõãmacý wapa tiigŸdaqui, jððyig÷.

Félix teero jððrð t÷ogŸ, cuijõãyi-g÷. Pablore wáadutig÷ jððyig÷:

™Apetó apeyenó tiiré manirï,m÷÷rß atidutig÷da søcã, jððyig÷.

26Naðrõ Félix Pablore atiduti,cýýmena wedeseyig÷. “Cýý y÷÷-re niyeru ticori boomíga, cýýrßwionécog÷d÷”, jðð wãcømiyig÷.

27P÷acýmá siro Félix dutigŸ nii-rére witijãyig÷. Cýý wasoró sããgûwãmec÷tiyig÷ Porcio Festo. Félixjudíoamena ãñurõ p÷t÷ád÷gag÷,Pablore toopŸra cüøjãyig÷.,2425

Pablo Festore wederigue

25 1Festo tiiditap÷ jeayig÷,dutigŸ niiré sããgý jeag÷.

Itiáb÷reco siro Cesareap÷ niiãri-g÷ Jerusalénp÷ wáayig÷. 2ToopŸpaiaré dutirá, ãpßrä judíoa ÷p÷tímacãrã Pablore cûã wedesãri-guere wedeyira cýýrß søcã.3Cýýrß tutuaremena sãðyíra:

™Ôsãrß tiiápuya. Pablore ãnoJerusalénp÷ néeatidutiya, jððmi-yira.

Cûã cýýrß maap÷ atigŸre sðã-ädarere qußnorä tiimíyira. 4Festocûãrß jððyig÷:

™Pablo Cesareap÷ cotenoqui.Y÷÷ máata p÷t÷awag÷da toopŸre.5Teero tiirá, mŸã menamacãrãteeré ãñurõ wedesemasðrã y÷÷me-na wáaaro. Cýý ñañaré tiigŸ niirð,toopŸ wedesããrõ, jððyig÷.

6Festo p÷amóqußñe b÷recorid÷aró niiyig÷ toopŸre. Too sírop÷t÷ajõãyig÷ Cesareap÷. Cýý p÷-t÷ajeari b÷reco, apebŸrecopequeti beserí basoc÷ duiróp÷ dui,Pablore néeatidutiyig÷. 7PablotoopŸ sããjeari, judíoa Jerusalén-p÷ atiarira cýý p÷top÷ neãn÷cã-yira. Pee ñañanetõjõãre cýýrßwedesãmiyira. Cûã wedesãrere“diamacûrã niiã” jðð ßñomasïriyi-ra. 8Pablo “y÷÷ wapa c÷oría” jðð-gý, wedeyig÷:

Hechos 24, 25 306


™Judíoa dutirére netõn÷cägýmee niiã y÷÷. Cõãmacýwiire ña-ñoríw÷. Romanuã õpýrß netõn÷-cäriw÷, jððyig÷.

9Festope judíoamena ãñurõp÷t÷ád÷gag÷, Pablore sãðñáyig÷:

™¿Jerusalénp÷ wáad÷gagari?M÷÷ wáari, y÷÷ toopŸ m÷÷yemaqußrß beseg÷dacu, jððmiyig÷.

10Pablo cýýrß y÷÷yig÷:™Y÷÷ ãno romanuãrß queti be-

seróp÷ nucøã. ÃnopŸra y÷÷re be-sero booa. M÷÷ ãñurõ masðcu:Y÷÷ judíoare ñañarõ tiiríw÷.11Y÷÷ ñañaré tiiríg÷no niigýjã,“cýýrß sðãrö booa” jððrð docare,“ãñurõ diag÷da” jððjãbocu. Cûãwedesãre diamacû niihßrðrã, sð-cýnopera y÷÷re judíoap÷re tico-masðrii. Teero tiigŸ, romanuãõpý y÷÷re besearo sáa, jððyig÷.

12Festo cýýrß tiiápuri basoca-mena wedesetoa, jððyig÷:

™M÷÷ romanuã õpýp÷re bese-ri booa. Too docare m÷÷ cýýp÷rebesedutig÷ wáag÷dacu, jððyig÷.

Festo, Agripare Pabloye maqußrß

wederigue

13Pee b÷recori wáaripacari,tiidita õpý Agripa, BerenicemenaCesareap÷ wáayig÷ Festore ãñu-dutig÷ wáag÷. 14Cûã toopŸ pee-b÷recori niirð, Festo Agripare we-deyig÷ Pabloye maqußrß.

™Félix peresu cüørig÷ sðcý niið.15Y÷÷ Jerusalénp÷ niirð, paiaré

dutirá, judíoa b÷toá dutirá cýýrßwedesãwã y÷÷p÷re. “Cýýrß sðãdu-tíya”, jððmiwã. 16Y÷÷ cûãrß y÷÷-w÷: “Ôsã romanuã teero peti ‘sðã-jäña’ jððmasðriga. Sðcý wedesãnori-g÷, cýýrß wedesãriramena quetibeseróp÷ wedeses÷guero booa.Cûã wedesãrig÷re ‘wederijããrõ’jððrð, queti besemasðña maniã”, jðð-wý. 17Teero tiigŸ, cûã ãno jearib÷reco apebŸrecope pearó maniröy÷÷ queti beserí basoca duiróp÷duijðgý, cýýrß néeatidutiw÷.18“Too nucørä pee ñañaré cýýrßwedesããdacua”, jðð wãcømiwý.Maniríro niiwý. 19Cûã padeorémaquß díc÷re cýýrß wedesãwã.Apeyé, sðcý Jesús wãmec÷tig÷ cýýdiarig÷ niipacari, Pablope “catii”jððwð. 20Y÷÷ ateré deero tii masð-hßgý, Pablore sãðñáwý: “¿Jerusa-lénp÷ wáad÷gagari? M÷÷ wáari,toopŸ m÷÷ye maqußrß besenoãda-cu”, jððmiwý. 21Cýýpe “romanuãõpý y÷÷re besearo” jððwð. TeerotiigŸ, cýýrß ãnorä cüøjãdutiw÷ sø-cã, tée marð õpýp÷re ticocorip÷,jððyig÷.

22Agripa Festore jððyig÷:™Y÷÷cã cýý wedeseri t÷od÷-

gága, jððyig÷.™Já÷, ñamigã t÷ogŸdacu, jðð-

yig÷ cýýpe.23ApebŸreco Agripa, Berenice-

mena cûã ãñuré õpãrä suti sãña-rira niiwã. z Basocá ðñacorop÷ãñurõ tiiëñowa, sããwawa neãrí

307 Hechos 25

z 25.23 Lucas atipü jóarig÷ Cesareap÷ niijðgý, cýý ãpßrãména neãjðyi Agripare ðña-gý. Îñaña Hechos 27.1.


tatiacap÷. Surara dutirá, ÷p÷tímacãrã too macãrã cûãmena sãã-wawa. Cûã neãpetiri, Festo née-atidutiwi Pablore. 24Cýý sããjea-ri, Festo jððwð:

™Ôsã õpý Agripa, mŸã niipe-tira ýsãmena neãrä t÷oyá. Ãniräniið niipetira judíoa wedesãri-g÷. Jerusalén macãrã, teero bii-ri ãno macãrã y÷÷p÷re “sðãröbooa” jðð acaribíwa. 25 Cûã teerojððpacari, ñeenó wapa sðãmasïñamaniwû, y÷÷ t÷gueñarð. Cýýbasiro “romanuã õpý y÷÷re be-searo” jððrð, “toopŸra ticocog÷-da” jððwý cýýrß. 26 Y÷÷ cýýrß ti-cocog÷, marð õpýrß ñeenó jóa-masðriga. Teero tiigŸ, cýýrßnéeatidutiawý mŸã p÷top÷.M÷÷rß tiigŸ, néeatidutiawý, ýsãõpý Agripa. Marð cýýmena we-deseari siro, cýýrß wedesãremaqußrß ãñurõ jóabocu. 27 Pere-sup÷ niigûrß ticocog÷, “ate we-desãwã cýýrß” jðð jóacoheri, ña-ñaniã, y÷÷ wãcørð, jððwð.,2526

Pablo Agripare wederigue

26 1Agripa Pablore jððwð:™Mecýtígã y÷÷ya m÷÷rß

cûã wedesãrere, jððwð.Pablo wedeg÷da jððgý, wãmorß

wëßtu, wedewi:2™Ôsã õpý Agripa, mecýtígã

m÷÷ y÷÷re wededutiri, ãñurõ÷seniã. Teero tiigŸ, judíoa y÷÷rewedesãre niipetirere m÷÷rß we-deg÷da. 3M÷÷ judíoa niirec÷tire-re, teero biiri ýsã sðcãrðbíro pa-deohérecãrß masðpetijãgý niirð,

bayiró ÷seniã. Teero tiigŸ, y÷÷reãñurõ t÷ocóduiya.

4 ’Niipetira judíoa yáa dita ma-cãrã, Jerusalén macãrã y÷÷ ma-m÷p÷ra cûãmena niirec÷tirigue-re masððya. 5Cûãcã y÷÷ fariseobasoc÷ niirére yoari masððya. Fa-riseo basoc÷ niijðgý, ãpßrä judíoanemorö Moisés dutirére ãñurõtiipetíjãwý. Cûã m÷÷rß weded÷-gara, teeré wedemasðya. 6Cõã-macý ýsã ñecýsým÷ãrß cýý tii-ádarere wedeyig÷. Y÷÷ cýý tii-ádarere padeoré wapa judíoay÷÷re queti besedutiwa. 7Teeré-na yuera tiia ýsã doce põnarð ma-cãrã. Teero tiirá, bŸrecori, ñami-rï Cõãmacýrß padeorucújãã.Y÷÷cã teeré yueg÷ tiia. Ôsã õpý,tee y÷÷ yueré wapara judíoa y÷÷-re wedesãrã tiiíya. 8MŸãpe ¿dee-ro tiirá Cõãmacý basocá diarira-p÷re masõrére padeoríi?

9 ’Y÷÷ja too s÷guerop÷ JesúsNazaret macã macýrß padeoráre“ñañarõ tiiró boocú y÷÷re” jððwãcømiwý. 10Jerusalénp÷ teerotiimíwý. Paiaré dutirá cûã dutiri-guemena pa÷ Jesuré padeoráreñee, peresu tiirucúmiwý. Cûãrßsðãrï, “teerora sðãrö booa” jððru-cumiwý. 11Pee judíoa neãré wi-serip÷ wáa, Jesuré padeodúarojððgý, ñañarõ tiirucúmiwý. Bayi-ró cûãmena cúag÷, tée apeyé di-tap÷ cûãrß ñañarõ tiin÷nŸsemi-wý.

12 ’Teeré tiigŸ, wáamiwý Da-mascop÷re paiaré dutirá y÷÷redutirépørð jóabosariguemena.

Hechos 25, 26 308


13Maap÷ y÷÷ wáari, coeritó niirð,ým÷äsep÷ muðpø bŸreco macýbóero nemorö bóediatiri ðñawý.Y÷÷ p÷to y÷÷mena wáarira p÷to-p÷cãrß bóesesajõãwý. 14Teerowáarira, ýsã niipetira ñaacømu-jõãwý ditap÷. Sðcý y÷÷re hebreo-ayemena wedeseri t÷owŸ: “Sau-lo, ¿deero tiigŸ y÷÷re ñañarõ tii-n÷nŸsei? M÷÷ basirope ñañarõtiigŸ tiia, y÷÷re teero tiigŸ”, jðð-wð. 15“¿Noã niið m÷÷?” jððwýcýýrß. “Y÷÷ Jesús m÷÷ ñañarõtiin÷nŸseg÷ra niiã. 16Wým÷n÷-cãña. Y÷÷ m÷÷rß ‘wedecotearo’jððgý, m÷÷rß bauáa. Mecýtígãm÷÷ ðñarére, y÷÷ m÷÷rß too síro-p÷ bauáadarere wedeg÷ wáag÷-dacu. 17Judíoa, judíoa niihßrãm÷÷rß ñañarõ tiirí, y÷÷ m÷÷rßnetõnégýdacu. M÷÷rß cûãp÷re ti-cocoa. 18M÷÷ yéere wedeg÷, cûãcapearire ðñapõrð tiigŸ tiiróbironiigýdacu. Naðtðãrõp÷ tiiróbirowáarare bóerop÷ wáari tiin÷cä-gýdacu m÷÷. Cûã Satanás dutiré-re duujä, Cõãmacý dutirépere tii-áro jððgý, m÷÷rß ticocoa y÷÷. Cûãñañaré tiirére acabóre ñeeãrõ jðð-gý, ticocoa. Cûã y÷÷re padeorá-mena niiãrõ jððgý, ticocoa”, jððwðy÷÷re.

19 ’Teero tiigŸ, ýsã õpý Agripa,ým÷äsep÷ dutirigue qußßröp÷tiiróbiro y÷÷ t÷oríguere netõn÷-cäriw÷. 20Weden÷cãwý Damas-co macãrãrß. Too síro Jerusalénmacãrãrß, niipetiro Judea dita

macãrãrß, teero biiri judíoa nii-hßrãcãrß wedew÷. Cûãrß “mŸãñañaré tiirére wãcøpati, wasoyá”jððwý. “Cõãmacýrß padeon÷cä-ña”, jððwý. “MŸã ãñuré tiirémenamŸã wasorére ßñoñá”, jððwý.21Y÷÷ teeré wederé wapa judíoaCõãmacýwiip÷ y÷÷ niigûrß ñee,sðãd÷gámiwã. 22Cûã teero tiid÷-gápacari, Cõãmacýpe y÷÷re tii-ápurucujãð. Teero tiigŸ, y÷÷ ati-tóre ÷p÷tí macãrãrß, ãpßrä bŸriniiräcãrß Cõãmacýye quetire we-dea. Tíatop÷ Moisés, ãpßrä profe-tas sírop÷ wáaadarere jóarira nii-wã. Cûã jððrirobirora y÷÷ wedea:23“Cristo Cõãmacý beserig÷reñañarõ netõädaro niirõ tiiyíro.Diatoa, cýýrä diarig÷p÷ masãs÷-gueg÷daqui. Teero tiigŸ, cýý ne-tõnére maqußrß wedeg÷daqui ju-díoare, judíoa niihßrãrß”, a jðð jóa-rira niiwã, jðð wedewi Pablo.

24Cýý teero jððrðrã, Festo bayi-ró wedeseremena jððwð:

™Pablo, m÷÷ mecýgû tiia.M÷÷ basiro pee buenetõjðgý, me-cýgû tiia, jððwð.

25Pablope jððyig÷:™Ôsãrß dutigŸ Festo, y÷÷ me-

cýgû mee tiia. Y÷÷ wederé dia-macûrã niiã. Quioníremena we-dea. 26Marð õpý Agripa tee ma-qußrß ãñurõ masðqui. Teero tiigŸ,cuiro manirö wedea cýýrß. Atey÷÷ wedeariguere t÷opetíjãjðyi.Yayiórop÷ wáariyiro. 27M÷÷teýsã õpý Agripa, ¿m÷÷ profetas

309 Hechos 26

a 26.23 Isaías 42.6; 49.6.


jóariguere padeói? Y÷÷ masðã:M÷÷ padeocú, jððwð.

28™¡Nocõrõgã wedepac÷, y÷÷-re Jesuré padeogŸ wáari tiid÷gá-cu! jððwð Agripa Pablore.

29 ™Cõãmacý boorí, péerogão pairó wedepac÷, teeré padeo-gŸ wáari tiid÷gága. M÷÷, teerobiiri niipetira y÷÷re mecýã t÷o-rá y÷÷ tiiróbiro niirð boogá. Pe-resu niiré díc÷re mŸãrß boosäri-ga, jððwð.

30Agripa, Festo wým÷n÷cãrð,Berenice, cûãmena duirácã wý-m÷n÷cãwã. 31Witiwa, cãmerïwedeseyira:

™Ïni cýý tiirémena peresu tii-masïña maniã. Teero tiirá, ¿ñee-nó wapa cýýrß sðãbógari? jððyira.

32Agripa Festore jððyig÷:™Ïni “romanuã õpý y÷÷re be-

searo” jððriatã, cýýrß wionéco-boajðyu, jððyig÷.,2627

Romap÷ Pablore ticocorigue

27 1Festo Italiap÷ ticocoma-sðrð ðñagý, Pablore, teero

biiri ãpßrä peresu niirärß Juliocien surara dutigŸre cotedutiwi.Julio romanuã õpýya põna macã-rã surara dutigŸ niiwð. 2ÔsãAdramitio macãw÷ dooríw÷p÷m÷ãsãwý. TiiwŸ Asia dita maqußpetarip÷ wáaadaro tiiwŸ. SðcýTesalónica macã macý ýsãmenawáawi. Cýý wãmec÷tiwi Aristar-co. Cýýya macã Macedonia dita-p÷ niiyiro.

3ApebŸreco Sidónp÷re jeaw÷.Julio Pablore ãñurõ tiiwí; cýýrß

cýý menamacãrã niirira p÷top÷ðñagý wáadutiwi, cýý boorénorß“ticoaro” jððgý. 4Too niiãrira tii-w÷ména wáaw÷ søcã. Wðno ýsãdíamacýpe bayiró páapuw÷. Tee-ro tiirá, Chipre n÷cýrõrß diama-cûpe netõwáw÷. Toopé wðnopáapubayiriw÷. 5Cilicia, Panþliadita netõwá, Mirap÷ jeaw÷ Liciaditap÷re.

6 ToopŸ cien surara dutigŸ Ita-liap÷ wáaadariw÷re b÷ajeárig÷niiwð. Alejandría macãw÷ nii-wý. Ôsãrß tiiw÷pŸ cüøwð.7 Wáa, peeb÷recori ãñurõgãwáaw÷. Bayiró ñañarõ netõré-mena jeaw÷ Gnido macã díama-cýp÷re. Wðno bayiró páapucã-motaw÷ ména. Teero tiirá, Cre-ta n÷cýrõp÷re wáa, Salmónrßnetõwá, Creta acuniñape sodea-w÷. 8 Bayiró ñañarõ netõrémenasicapeta Ãñurí Peta wãmec÷tiripetap÷ jeaw÷. Tiipeta Lasea ma-cã p÷to niiwý.

9Ôsã yoari pearémena péerogãd÷sawŸ púuriro, wðno bayirópáapure wáaadari s÷guero. Tee-ro tiiró, bayiró quiowŸ, wáari.Teeré masðgý, Pablo cûãrß wede-miwð:

10™Marð netõwári, quio nii-ãdacu, y÷÷ t÷gueñarð. MŸã née-ware, mŸãyaw÷, marð catirécãrßtiidióbocu, jððmiwð.

11Cýý teero jððpacari, cien su-rara dutigŸ Pablo wedeariguerepadeoríwi. TiiwŸ waatúg÷, tiiwŸdutigŸpere padeowí. 12Tiipetapepúuriro niirð, ñañaniyiro. Teero

Hechos 26, 27 310


tiirá, pa÷ tiiwŸ macãrã “Fenice-p÷ wáañaãda, púuriro netõädajððrã” jððmiwã. Fenice macã petaCretap÷ niiyiro. Tiipeta muðpøsããwaro niirí peta niijðrõ, wðnobayiró páapuriyiro.

Pairímaap÷ oco wðnoména

pearigue

13 Wðno aperopé péero páa-puatiri, “jãm÷, jeajõããdacu” jðð-miwã. Teero tiirá, tiiw÷pŸ m÷ã-sã, Creta wesagãp÷ wáamiwý.14 Ôsã péerogã wáaari siro, wã-cøña manirö wðno bayiró tiin÷-cýrõ p÷tope páapuatiw÷, Nor-deste cûã jððré. 15 Wðno ýsãrßaperopé néejõãwý. Wðno atiró-pe deero tii ýsã wáamasðriw÷.Teero tiirá, “teerora too wáajõã-ãrõ” jðð, wðno noo páapucoropewáajõãwý. 16 Cauda n÷cýrõp÷netõwáw÷. Tiin÷cýrõ apeniña-pé wáari, wðno bayiró jeariw÷.ToopŸ yucusóro cûã siatú wée-riw÷re bayiró paderémena wée-cow÷ pairíw÷ wesap÷. 17 Wée-m÷õcotoa, siatúpeow÷. Ôsãwáariw÷care watirí jððrã, cûãpøøgýd÷pórimena siatúdiyowa.Sirte ditatupari niiröcap÷ páa-pucori jððrã, cui niiwã. Teero tii-rá, wðno ñeeré caserire jõãdío-cowa. Cûã jõãäri siro, wðno páa-pucorope wáaw÷. 18 ApebŸrecooco pea, páapu, ocoturí pacaniirð ðñarã, apeyé cõãd÷owa.19 Itiáb÷reco wáaromena, cûãbasiro tiiwŸ maqußrß cõãd÷owasøcã. 20 Pee b÷recori muðpø bŸ-

reco macý, ñocõä bauríwa. Ocopea, teerora páapujãwý. Teerotiirá, “deero tii marð catiricu” jððwãcømiwý.

21Yoari yaaheri ðñagý, Pablocûã decop÷ jean÷cã, jððwð:

™Y÷÷ menamacãrã, mŸã y÷÷-re t÷oátã, ãñuniboajðyu; Cretarewitiriboajðyu; dooríw÷ maqußrßñañoríboajðyu; marð cõããrigue-re c÷obóajðyu ména. 22 Marðrßteero wáapacari, wãcøtutuaya.Sðcý diaricu. AtiwŸ díc÷re tii-dióadacu. 23 Y÷÷ Cõãmacýrß pa-deogŸ niiã. Cýý dutirére tiia.Cýý ñami y÷÷ p÷top÷ ángelereticocoarig÷ niiãwð. 24 Ángeley÷÷re wedeawð: “Pablo, cuirijã-ña. M÷÷rß romanuã õpý p÷top÷jearo booa. M÷÷rß tiigŸ, Cõã-macý m÷÷ menamacãrãrß netõ-négýdaqui sðcý diaro manirö”,jððãwð. 25 Teero tiirá, mŸã wãcø-tutuaya. Y÷÷ Cõãmacýrß pa-deóa. Cýý y÷÷re jððãrirobirorawáaadacu. 26 Teero ãñurõ wáa-pacari, atiwŸ n÷cýröp÷ súuña-cømuãdacu, jððwð Pablo.

27P÷a semana ýsã Cretare witi-wari siro, pairímaa Adriáticop÷wðno bayiró páapucoremenawáaw÷. Ñami deco tiiwŸ macãrãpaderá “marð dita p÷top÷ jearatiitú niiã” jððwã. 28Cûã ¿nocõrõýcýãmið? jððrã, opada cãnotí,duudíoco, queoñáwã. “Treinta yseis metros ýcýãã”, jðð ðñawã.Péero wáa, queoñáwã søcã.“Veintisiete metros ýcýãã”, jððwãsáa. 29ÔtãpapŸ ñaapeari jðð, cui-

311 Hechos 27


wa. Teero tiirá, bapari cõmepïrð b

teeyapup÷ siatúredarimena cõã-ñowã, waatúrope wéeñepasoarojððrã. “Boyero bóeri boomíga”,jððwã. 30TiiwŸ macãrã paderá du-tijöãd÷gamiwã. “Ôsã cõmepïrðrßwaas÷guérope cõãñoãdara tiia”,jððdito, péeriw÷gãrß néediocoratiimíwã díap÷. 31Pablope ciensurara dutigŸre, suraracãrß jððwð:

™Ãniã atiw÷pŸ p÷t÷áheri,mŸã sðcý catiricu, jððwð.

32Teero tiirá, surarape wéeñe-redarire páata, tiiwŸgãrß ñaañorðtiiwá.

33Bóeadari s÷guero, Pablo ýsã-rß “yaaya” jððgý, niipetirare jððwð:

™P÷a semana netõã, mŸã ãñu-rõ yaaripacara, “¿deero wáaadarimarð?” jððcotero. 34Teero tiirá,mŸã ãñurõ niiãda jððrã, yaarobooa. Mecýtígã marðrß ñañarõwáapacari, mŸãrß merßã wáari-cu, jððwð.

35Teeré jðð, pãrß née, niipetiraðñacorop÷ Cõãmacýrß ÷senire ti-co, pãrß p÷atá, yaan÷cãwð. 36Wã-cøtutua, cûãcã yaawa. 37Ôsã nii-petira tiiw÷pŸ niirä doscientossetenta y seis niiwý. 38Cûã yaa-d÷garere yaaari siro, trigoporirecõãñojãwã, tiiwŸ n÷cýhßriw÷p÷t÷áaro jððrã.

Dooríw÷ ditatupari burop÷

s÷gacømurigue

39Bóecømurð, ditare ðñarã,“¿NoopŸ niið?” jððmasðriwa. Opa-coca ditatuparig÷ niirörß ðñawã.

™ToopŸ wáaada; ditatupari-g÷p÷ súumacømubocu, jððwã.

40Teero tiirá, cõmepïrðrß cõõ-tërðjããrõ jððrã, wéeñeãredarirewidetácodiocowa. Waarípðrðwaatúg÷ waatúrepðrðrß jõãdíoco-wa. Waas÷guéro niirí caserorewéem÷õtucowa, wðno néewaarojððrã. Teero tiirá, tiiw÷ré ditatu-parip÷ ticocomiwã. 41Wáa, wã-cøña manirö ditatupari buro ocowatoa niirí burop÷ s÷gacopeaw÷waas÷guérope. Cãmeñariw÷.Waatúrope ocoturí páapusãcori,watijöãwý.

Hechos 27 312

b 27.29 Pecasãyemena: anclas.

Cõmepïrß cõãñore


42Teero wáari ðñarã, surara jðð-wã:

™Jãm÷, marð peresu tiiráresðãjäco; cûã báapã dutijöãbocua,jððwã.

43Cien surara dutigŸpe “Pablo-re sðãbócua” jððgý, cãmotáwi.Báamasðrãrß: ™Ñaañuãs÷gue, di-tap÷ báapãña, jððwð™. 44Ãpßrätáboapðrðmena, tiiwŸ maquß wa-tiárepðrðmena pasapãwaya, jððwð.

Teero tiirá, ditap÷ jea, niipeti-ra netõpetíjãwý.,2728

Malta n÷cýrõp÷ Pablo tiirígue

28 1Ôsã ditap÷ jeapetira,t÷owŸ: Tiin÷cýrõ Malta

wãmec÷tiw÷. 2Too macãrã baso-ca ãñurõ tiiwá ýsãrß. Oco pea,y÷s÷ári ðñarã, pecame diobosá-wa.

™Sømarä atiya mŸã niipetira,jððwã.

3Pablo peca seegŸ wáa, néeati,cýý wäãtðãrð, ãña tiidotop÷ nii-ãrig÷ asiré cuig÷, witiwi. Pablo-ya wãmop÷ bacañáñumuwð. 4Tii-n÷cýrõ macãrã ãña cýýya wãmo-p÷re tusari ðñarã, cãmerï jððwã:“Ãni basocá sðãríg÷ niiqui. Cýýdía pairímaap÷ netõärig÷ niipa-c÷, cýý ñañaré tiiré wapa diag÷-daqui”, jððwã.

5Cýýpe pecamep÷ wëßbatesoe-wi ãñarß. Pøniriwi cýýrß. 6Toomacãrãpe wãcømiyira: “Bipijöã-ãdacu. Bipiríatã, wãcøña maniröñaacømu, diajõãgýdaqui”, jððmi-yira. Cûã yoari yuemi, cýýrß me-rßã wáaheri ðña, merßã wãcøyira

søcã. “Ãni basocŸ mee niiqui; sð-cý basocá padeogŸ niigý niiãti”,jððwã.

7Too p÷togã tiin÷cýrõ macãrãdutigŸya dita niiwý. Cýý wãme-c÷tiyig÷ Publio. Cýý ýsãrß boca-wi. Itiáb÷reco ýsã cýý p÷to niirð,ãñurõ tiiwí. 8Publio pac÷ wioré,yoopote diag÷ pesawi. Pablo cýýniiröp÷ sããwa, Cõãmacýrß sãðbo-sá, cýýrß ñaapeó, netõnéwð.9Cýý teero tiirí ðñarã, ãpßrä tii-n÷cýrõ macãrãcã diará atirucu-wa. Netõnénowã. 10Ôsãrß peeapeyenó ticowa. Too síro ýsãwáaadara tiirí, ýsãrß d÷sarécõrõticowa.

Romap÷ Pablo jearigue

11 Îtðärã muðpørã niiwý ýsã too-pŸre. Alejandría macã macãw÷tée púuriro wáapetirip÷ niiwýtiin÷cýrõp÷re. TiiwŸ ßqußãp÷cûã padeorá Cástor, Pólux queo-ré cûã páateture tusaw÷. Ôsã tii-w÷pŸ m÷ãsã, wáajõãwý. 12Wáa,Siracusa macã petap÷ jeaw÷.ToopŸ itiáb÷reco p÷t÷áw÷.13Too macãrã tiin÷cýrõ wesawáa, Regio macãp÷ jeaw÷. Sica-b÷reco siro ýsã sirope wðno páa-puatiw÷. P÷abŸreco siro Puteolimacãp÷ jeaw÷. 14ToopŸre ãpßräJesuré padeoráre b÷ajeáw÷. Cûãýsãrß: ™Sica semana ýsã p÷top÷t÷áya, jððwã.

Too p÷t÷áari siro, maap÷ wáa,Romap÷ jeaw÷ sáa. 15Ãpßrä Ro-ma macãrã Jesuré padeorá ýsãRomap÷ wáare quetire t÷otóayi-

313 Hechos 27, 28


ra. Teeré t÷o, tée Foro de Apiomacãp÷ ýsãrß bocara jeawa. Ãpß-rãcä Tres Tabernas wãmec÷tiro-p÷ ýsãrß bocawa. Pablo cûãrßðñagý, Cõãmacýrß ÷senire tico,wãcøtutuare b÷anemówð. 16ÔsãRomap÷ jeari, too macãrã dutirájððwã:

™Pablo merßã niid÷gari, ãñu-niãdacu.

Cýýmena surara sðcý cýýrß co-teg÷d÷re cüøwð.

Romap÷ Pablo tiirígue

17 Itiáb÷reco siro Pablo judíoa÷p÷tí macãrãrß neãdutiwi. Cûãneãtoari, jððwð:

™Yáa wedera, y÷÷ marðya we-derare, marð ñecýsým÷ã tiiréc÷-tiriguere netõn÷cäriw÷. Netõn÷-cäripacari, Jerusalénp÷ judíoay÷÷re ñee, romanuãrß dutiráp÷retico, y÷÷re peresu tiidutíwa.18Romanuãrß dutirá y÷÷re sãðñá-peti, sðãrï tiiréno wapa b÷aríwa.Wionécod÷gamiwã. 19Judíoapebooríwa. Teero tiigŸ, y÷÷ “roma-nuã õpý y÷÷re queti besearo” jðð-wý. Y÷÷pe yáa wederare wedesã-re c÷oríw÷. 20Teero tiigŸ, mŸãrßðña, wedeseg÷da jððgý, boocóa-wý. Cõãmacý beserig÷ marð Is-raelya põna macãrã yoari yueri-g÷yere y÷÷ wederé wapa atidácõmedá siatúarig÷ niiã, jððwð.

21Cûã cýýrß jððwã:™Ôsã sicapø Judea macãrã

m÷÷ye maqußrß cûã jóaripørß

ñeeriw÷. Teero biiri too macãrãmarðya wedera ãnopŸ jeara, ña-ñarõ wedeseriwa m÷÷rß. 22Ôsãmasðã: Niipetirop÷re mama bue-rére “ñañaniã” jððcua. Ôsã m÷÷padeorére t÷od÷gága, jððwã.

23Cûã neããdari b÷recore wede-cøjã, wáajõãwã. Tiib÷reco niirð,pa÷ basocá cýý niirí wiip÷ jeawa.Bóeri weden÷cãrig÷ wedenañiõ-jõãwð. Cõãmacý dutiré basocáp÷-re niiãdare jeariguere wedewi.Moisére dutiré cüøriguemena,profetas jóariguemena wedeya-pono, “Jesús Cõãmacý beserig÷niið” jðð padeorí tiijäd÷gag÷ tiimí-wð. 24Sðqußrã Pablo wederéret÷orá “niirörã niiã” jððwã. Ãpßrã-pé padeoríwa. 25Cãmerï wedese-toa, sðcãrðbíro wãcøri, wáajõãwã.Cûã wáaadari s÷guerogã, Pablojððwð:

™Profeta Isaías mŸã ñecýsý-m÷ãrß jóariguere t÷oyá. Diama-cû maqußrß Espíritu Santo biirocýýrß jóari tiiríg÷ niiwð:

26Basocáre wedeg÷ wáaya:“MŸã t÷opacára, t÷omasïri-

adacu;ðñapacara, ðñamasðriadacu”,

jððña cûãrß.27Cûãpe ãñurõ wãcød÷garicua;

t÷od÷gáricua;ðñad÷garicua.Cûã ãñurõ t÷o, ãñurõ ðña,

wãcøré wasoátã,y÷÷ cûãrß netõnéboajðyu, c

jðð wedeya,

Hechos 28 314

c 28.26-27 Isaías 6.9_10.


jðð jóarig÷ niiwð. 28Teero tiirá,ãñurõ masðña mŸã: Cõãmacý cýýbasocáre netõnére quetire judíoaniihßrãrß wedenoãdacu. Cûãpet÷oádacua, jððwð.

29Cýý teero jððãri siro, judíoacûã basiro bayiró cãmerï wedese-co, witiwawa.

30P÷acýmá Pablo cûã waso,wapatídutiri wiip÷ niiwð. ToopŸcýýrß ðñarã jearáre ÷seniremenabocarucuwi. 31Cuiro maniröCõãmacý dutiré basocáp÷re nii-ãdare jeariguere, teero biiri marðÕpý Jesucristoyere wederucujã-wð ãpßrä cãmotáro manirö.

315 Hechos 28


jesucristo beserirare espÍritu santo tiiÁpurigue · actshechos jesucristo beserirare 1 espÍritu...

Documents