ZER DA INTERNET?

Internet ordenagailuen munduko sarea da, sare txikiak batuz sortua. Sare honetara edozein ordenagailutatik sar daiteke, eta erabiltzaileen artean informazioa trukatzeko aukera ematen du.

Sartzeko, bidesaria ordaindu behar da (sarrera errazteko digun norbaitekin konektatzea)

Hori da Interneteko Zerbitzuen Hornitzailea

(ISP)

Ordenagailuak elkar ulertu ahal izateko, lengoaia komun bat dago:

TCP/IP protokoloa.

Gure interneteko

hornitzailea, era berean, mundu osoko beste zerbitzari batzuekin konektatuta dago.

Zer

beh

ar

da I

nte

rnete

ra

kon

ekta

tzeko?

Konexioa Zertan datza Abiadura

RTCSare telefoniko

konmutatua

Modem-modem enlazea TCP/IP protokoloari esker. Dial-up konexioa.

motela DSLrekin konparatuz

DSLSuskripzio sare

digitala

Telefono linearen hari konbentzionalak erabili.ADSL

abiadura handiko datu

transmisioa lortu.

RDSIZerbitzu integratu

sare digitala

Konexio digitalak eman, puntu batetik bestera zerbitzu gama handia eskainiz

192 Kbps basikoan

WiFiLeialtasun

inalanbrikoa

Haririk gabeko konexioa20 m.

11 - 300 Mbps, estandarraren

arabera

WiMAXInteroperabilitate mundiala

mikrouhin bidezko erabilerarako

2,3-3,5 GHz radio-uhinak erabiltzen ditu

Banda zabala

FTTxX-rako fibra

Fibra optikoz banda zabaleko edozein sarbide

Banda zabala

PLCKable elektriko bidezko

konexioa

Energia elektrikoa erabili irrati-seinaleak bidaltzeko

Banda zabala

Satelite bidezko konexioa

Antena batek satelitearen seinalea hartu. Kablea/telefonia ailegatzen ez

den lekuetan.

Banda zabal limitatua

KONEXIO MOTAK

Interneteko zerbitzuak• Web-a

– WWW (World Wide Web edo Sare Informatiko Mundiala): hipertextoan edo hipermedio enlazatu eta sarrera erraza interneten bidez oinarritutako distribuzio sistema da.

• Korreoa– POP3 (Posta bulego protokoloa): korreo bezero lokalei

zerbitzari ezezaugun batean gordetako mezuak eskaintzen ditu.

– SMTP (posta transferentzia protokolo sinplea): e-posten elkar trukaketa.

• Datu-transmisioa– FTP (fitxategi transferentzia protokoloa) bezero-zerbitzari

‘arkitekturan’ oinarritua.– P2P (peer-to-peer, berdinen arteko sarea): konputagailu-

sare bat da: aspektu batzuk edo guztiak funtzionatzen dute ez bezero ez zerbitzairi finkoekin.

• On-line elkarrizketak– IRC (Interneteko transmisio

‘chat’-a): testuan oinarritutako denbora errealezko komunikazio protokoloa da. Bi pertsona edo gehiagoren arteko debateak eskaintzen ditu.

• Ahots elkarrizketak– VoIP (Voice over IP, IP gaineko

ahotsa): IP protokoloa erabiliz, Internet bidez ahots seinalea posible egiten duten baliabide multzoa da.

• Telebista– IPTV berez ez da protokolo bat

baina izen hori hartu du erabiltzaileen denominazioarekin. Askotan Interneteko konexioarekin batera hornitzen da.

• Artikulu eta albisteak– NNTP (Albisteen sare-

transferentziarako protokoloa) Sarean artikulu eta albisteen publikazio eta irakurketarako sortutako protokoloa.

• Urrutiko sarbidea– SSH (Orden seguruen

interpretatzailea): sare baten bitartez urrutiko konputagailuetan sartzeko.

– TelNet (telekomunikazio sarea)

TCP/IP Protokoloa

• TP/IP protokoloa Interneteko konputagailu-sareen komunikazioa ahalbidetzen duen protokolo multzoa da.

• TCP (Transferitzeko kontrol protokoloa) eta IP (Interneteko protokoloa) lehenengoak definitu zirenak, erabilienak dira.

• Transmisio datuak eskaintzen dute

IP helbidea IP protokoloa erabiltzen duen sare batean gailu baten interfaze bat (orokorrean, ordenagailu bat) logiko eta

hierarkikoki identifikatzen duen zenbakia da32 bits-eko zenbaki binario bat espresatzen dute, 4.294.967.296 helbide posible ahalbidetuz. IP helbideak notazio dezimaleko zenbaki bezala ager daitezke: 32 bits-ak lau zortziko taldeetan

(oktetoetan) banatuz. Okteto bakoitzeko balio dezimal bakoitzak 0 eta 255 artean konprenitua dago.

*****

Zerbitzaria ordenagailu bat da, horrek sare baten parte bihurtuz, zerbitzuak eskaintzen dizkio beste konputagailu batzuei (bezeroak)

*****

Interneteko domeinua sare identifikatu asoziatu bat da:

internetera konektatutako konputagailu multzo bat. Sektore bakoitzak bere domeinua du: .com (mundiala,

komertzioa), .gov (gobernua), .edu (hezkuntza), .info (informazioa)…Baita herrialde bakoitzak ere: .es (Espainia), .fr (Frantzia), .ca

(Canada)…

IP helbidea atera1. metodoa: “Inicio” >> “Panel de control” >> “Conexiones de red e Internet” >> “Conexiones de red”

• Adibidez:

• 168.176.195.97• Binarioan, 0100000000.01001100.00111010.01100100• Hexadezimalean, 40.4C.3A.64KONBINAZIO POSIBLE GUZTIAK 2^32= 4.294.967.296

32

Interneteko nabigatzaile bat internet bidezko aplikazio bat da, artxibo informazioa eta leku web-ak gu irakurtzeko kapazak

izateko interpretatuz (www barruan). Lehenengoa CERN izan zen. Orain Explorer, Firefox, Opera, Safari, Google Chrome… gogokoenak dira

Bilatzailea sistema informatiko bat da, zerbitzaileetan gordetako artxiboak bilatzen ditu bere “spider”-ari esker (armiarma web: WWW orrialdeak forma

metodiko eta automatizatuan inspekzionatzen dituen programa).

Metabilatzailea informazio bilatzaile sistema bat da: bilatzaile erabilienetatik informazioa hartzen du. Ez dauka datu-sare propiorik.

Gaur egunean erabilienak Google eta Yahoo dira besteekiko alde handia izanik. Beste batzuk: Ask, Bing.

Interneteko beste protokolo batzuk• HTTP (Hipertextu transferentzia protokoloa):

www-ko transakzio bakoitzean erabilitakoa da.• HTTPS (Hipertextu transferentzia prokolo

segurua): HTTPan oinarritutako protokoloa da, baina HTTP-aren bertsio segurua da.

Interneteko akatsak 1etik (informazio erantzunak), 2tik (eskaera zuzenak), 3tik (erredirekzionatu), 4tik (bezeroaren akatsa) edo 5etik

(zerbitzariaren akatsa) has daitezke.Hona hemen gehien agertzen direnak:

• 200: ongi ateratako operazioa: OK• 302: aurrekoan beste www helbide bat zuena

erredirekzionatu egin behar da. Helbide berria aurkitu egin da.

• 404 Not Found: Hitzak dioen bezala, interneteko nabigatzailea zerbitzariarekin konektatu ezin izan duela edo bilatzen ari den fitxategia galdu edo existitzen ez dela

dio.• 500: zerbitzariaren akatsa: barneko akatsa

• 505: zerbitzariaren akatsa: HTTP bertsioa ez da soportatzen.

Helbide interesgarriak

• Nabigatzailearen abiadura kalkulatu: http://www.SpeedTest.net/

• Konputagailuaren IP helbidea atera:

http://www.CualEsMiIP.com• Internet konexioaren abiadura kalkulatu:

http://www.TestDeVelocidad.es/• Nabigatzailearen kalitatea. Html5

http://html5test.com/