Educación Documental

Imos facer un traballo sobre…..

(antes imos ensinar como se fai, ¿vale?)

Mª Olga Rguez. Díaz

Ceip. Milladoiro. Malpica de Bergantiños

3º Premio MEC

2007

Educación Documental(Alfabetización Informacional)

Disciplina que nos enseña a movernos polo mundo da informaciónco fin de atopar a que precisamos.

O traballo documental :

• -é unha Disciplina .• -ten a súa propia didáctica,• -é susceptible de ser ensinado e

aprendido

Según Winkworth(1977)

1.- Definir o tema e o obxectivoda búsqueda

2.- Localizar a información3.- Seleccionar a información4.- Organizar a información5.- Avaliar a información6.- Comunicar os resultados

Según

Tann (1988)

a) Identificar a información que se quere

b) Seleccionar as posibles fontes

c) Localizala

d) Extraela e rexistrala

e) Interpretar, integrar e cuestionar a infomación

f) Presentar os resultados

EO modo EXIT(Wray e Lewis, 1997)

Fases do proceso Preguntas

1. Activar os coñecementos previos ¿Qué sei sobre este tema?

2. Fixar os obxectivos ¿Qué preciso averiguar e que farei coa información?

3. Localizar a información ¿Onde e como obterei esta información?

4. Usar unha estratexia axeitada ¿Cómo podo usar esta fonte para obter o que preciso? (9)

5. Interactuar co texto ¿Qué podo facer para entender isto millor?

6. Controlar a comprensión ¿Qué podo facer se hai partes que non entendo?

7. Rexistrar datos ¿Qué teño que anotar de todo esto? (7,8)

8. Avaliar a información Do que lin, ¿Qué debo crer e que debo pór en entredito?

9. Axudar á memoria ¿Qué podo facer para lembarme do importante?

10. Comunicar a información ¿Cómo farei para que os demais coñezan isto? (10)

Etapas dunha búsqueda documental (para darlles como guía 3º ciclo)

• 1-Definir obxectivo do traballo:• -Acotar, definir…• -¿Que quero saber? Anotar preguntas ás que quero dar desposta.• 2.- Anotar o que XA sei dese tema• 3.- Anotar as posibles fontes de información (grosso modo):• -BE, libros de consulta, pestanas dos libros de literatura,

enciclopedia temática, monografías, fontes electrónicas, videos, fontes orais….

• 4.- Seleccionar os documentos:• -Lectura rápida, consultar índices-diversos tipos- mirar ilustracións...• -Toma de notas das referencias dos que me serán útiles.• -Desbotar os non pertinenetes• 5.- Recoller a información• -Ler detidamente cada documento• -Seleccionar a información que responde ás miñas preguntas iniciais• 6.- Sintetizar a información recollida• -Resumir e escribir as liñas esenciais da información obtida.• -Posibles plantillas proporcionadas polo/a profesor/a• 7.- Presentar a información• -Organizar o escrito de maneira que quede presentable, entendible e

correcta.• 8.- Avaliar a búsqueda:• -Comprabar que o resultado se corresponde co que empecei a

buscar. Biblioteca

Milladoiro

Malpica

Etapas dunha búsqueda documental ( 1º ciclo)

• Táboas KWL

Fan unha táboa de tres columnas que axuda a comprender e organizar millor as fases da súainvestigación.

Co conxunto do seucontido, ó rematar elaboran fácilmente un texto.

¿Quései? (Know)

¿Quéquerosaber? (Want)

¿Quéaprendín? (Learn)

Etapas dunha búsqueda documental ( 2º ciclo)

• TáboasKWLF

Unha recollida algo máis

completa engadeunha

4ª columna:

¿Quései? (Know)

¿Quéquerosaber? (Want)

¿Quéquerosaber? (Want)

¿Onde podo atoparinformación? (Find)

Distintas estratexias de lectura

• Lectura rápidaFollear distintas páxinas buscando unha palabra ou un grupo de

palabras determinadas. Se se atopan, lese con máis vagar. Ex: percura dun número na guía de teléfonos

• Lectura superficialUnha ollda rápida a fragmentos de texto para coller unha idea. A

algúns préstaselles máis atención. Ex: a lectura matutina do xornal.

• Lectura intensivaLectura detida, varias veces de tódalas palabras buscando a eficacia.

Ex: estudar para un exame.

Distintos formatos de restitución (por escrito)

Propósito do traballo EstiloContar algo para informar ouentreter

Relato (Ex: Fun de compras)

Describir como é algo Informe ( Ex:O comarca de Bergantiños)

Explicar un proceso ou como funciona algo

Exposición (Ex: O ciclo do verme da seda)

Describir como se fai algo con pasos ordenados

Procedemento (Ex: Tarta de mazá)

Defender un punto de vista Argumentación (Ex: un texto de opinión TESE-ARGUMENTOS-REITERACION

Presentar argumentos desde varios puntos de vista

Debate (Ex: ¿Debe haber clase de relixión na escola? PRANTEXAMENTO-ARG.FAVOR-ARG CONTRA-RESUM e COLCLUS.

Esquemas de escritura• Estructuras mínimas que serven de andamio e orientación para a escritura de non-

ficción

Anque xa sabía que

Recollín información nova sobre

Averiguei que

Tamén descubrín que

Agora sei que

Emporiso, o máis interesante que aprendín é que

•Familiarizan coaestructura xenéricadeses textos

•Aportan indicacións

•Ofrecen os conectores axeitados

•Permiten que os rapaces escriban con calidade

•Milloran a autoestima e a motivación

Máis Esquemas de escritura• Son algo que cada profesor fai

habitualmente cando traballamos con cada rapaz (ouco gran grupo) persoalmente.

• Han de ser flexibles. Ofrecer variacións para que a escrita non se convirta en algo moiformulista.

• Facémolo, habitualmente, con textos de ficción:

– Explicitamos o esquema– Ofrecémolo como molde a seguir

• ¿Por qué non facelo cos textos de NON-FICCIÓN?

Programación ED•• PlaneamentoPlaneamento da da

bbúúsquedasqueda (saber cal é o tema, buscar os documentos…)

•• Acceso Acceso áá biblioteca biblioteca e e ááss fontesfontes ((seleccionalosseleccionalos, , recollerrecoller, sintetizar), sintetizar)1.-Introducción á BE como recurso informativo (diferentes soportes, cosultavs literatura…)2.-Busca e localizacion de información(CDU, colección, titulo, autor…)3.-Consulta de materiais (diferentes informacións segun os textos, indices, hipertexto…)

•• RestituciRestitucióón da n da informaciinformacióón n (presentar a (presentar a informaciinformacióón, n, avaliar a bavaliar a búúsquedasqueda))

Fases da investigación documental (I)

Deseño previo

Planificación

Preparación

Fases da investigación documental (II)

Execución

Búsqueda Atopar

Recollida Tratar

Presentación Producir-Crear

Fases da investigación documental (III)

Avaliación

Proceso

Resultado

Ex: ficha de TD 3º cicloSeminario de Biblioteca. Ceip. MILLADOIRO. MALPICA 19993º cicloObxectivo. Traballo-lo concepto de Indice analíticoDefinición: Lista ordenada de materias, autores... con indicación da páxina

na que aparece. Normalmente está situado no final do libro.Material: “La vivienda”. Ed. Anaya (1 exemplar)Actividades: • ¿Quen deseñou a Casa Blanca en Washington?• Na Casa Blanca hai un cuarto que se usou como oficina de transmisións

durante a 2ª Guerra Mundial, ¿para que se usa hoxe?• Na cidade inca de Machu Pichu as pedras das paredes das casas

labrábanse á man ¿para que?• Nos séculos XVIII e XIX os pobres usaban unhas velas que daban pouca

luz pero duraban moito, ¿de que estaban feitas?

Ex: ficha de TD 2º ciclo

SEMINARIO DE BIBLIOTECA. Ceip. MILLADOIRO. MALPICA2º ciclo

Obxectivo: Traballo co DICCIONARIO

Material: Diccionario da Lingua Galega

Actividade: Algunhas palabras soan igual pero non se escriben igual: son palabras homófonas.

Sabendo esto, pensa...-Se Manuel non fai os deberes, ¿é un vago ou un bago?-Campanilla, ¿voa xunto a Peter Pan ou boa xunto a Peter Pan?-Meu pai de cando en vez, ¿fuma un abano ou un habano?-A miña tía Chelo, ¿tivo un barón ou un varón?

A avaliación

1.-AutoavaliaciónReflexión persoalsobre a miñaparticipación no traballo, a súaeficacia… con entusiasmo, con interés, sen el…

2.-Dos membros do equipoParticiparon naplanificación, narealización…

3.-Do traballo do equipoPlanificamos ben, distribuimos ben as tarefas, acadamos o resultado esperado….

Ficha de autoavaliaciónCon entusiasmo Con interés Con despiste Sen

interés

En xeral, participei no traballo...

A miñaparticipacipaciónnas postas en común, charlas... foi:Cando traballeico equipo, fíxeno...

Comentario persoal:

Avaliacion dos membros do Equipo De Traballo

Nome dos membros do Equipo:

ParticipouNa planificación

ParticipouNa realización do

traballo

¿Respectou as ideas dos demáis?

¿Tivo unhaactitude positiva para face-lo traballo?

Avaliación do traballo en equipo:Nome do grupo

SI NON ¿Cómo facelo millor?

¿Planificamos ben o traballo?

¿Distribuimos ben as tarefas?

¿O resultado foicomo esperabamos?

TD: os materiais

Autobiografía. Traballo documental con fontes orais en 6º

Posibles traballos documentais:

Para comezar, temas acotados, para reducir as posibilidades de perderse

• Biografía (un inventor, un escritor…)• Un país• Un animal…Combinado con exercicios que axudan a

automatizar aprendizaxes sempre en entornos significativos (fichas sobre índices, orde alfabética…)

Para atoparnos:• www.bemilladoiro.blogspot.com (o blog)• http://5e6milladoiro.blogspot.com (o blog

de aula)• http://www.fundaciongsr.es/bescolares/ (o

proxecto no directorio da FGSR)• http://www.edu.xunta.es/biblioteca/blog/ (Blog da

Asesoría de BEs)

Mª Olga R. DíazResponsable da Biblioteca Escolar

Ceip. MilladoiroMalpica