diagnÓstico y tratamiento de la … nn definitivo... · de sospechar si aparecen vesículas...
TRANSCRIPT
DIAGNÓSTICO Y TRATAMIENTO DE LA CONJUNTIVITIS NEONATAL
Unitat de Patologia Infecciosa i Immunodeficiències de Pediatria Unitat d’Oftalmologia Pediàtrica Servei d’Urgències de Pediatria
Servei de Neonatologia
Junio 2017
TÍTOL DOCUMENT
DIAGNÓSTICO Y TRATAMIENTO DE LA
CONJUNTIVITIS NEONATAL DATA DOCUMENT Junio 2017
ESTÀNDARD (a codificar per Direcció Processos i Qualitat)
CODI (a codificar per Direcció Processos i Qualitat)
VERSIÓ V3-CASTELLANO
PÀGINES 2-13
No es garanteix la validesa d’aquest document un cop imprès. La versió vigent està disponible en format electrònic al servidor.
2
INFORMACIÓN DEL DOCUMENTO
AUTOR/S:
Apellido 1 Apellido 2 Nombre Categoría
profesional Servicio
Martin Begué Nieves Facultatiu
especialista Servei d'Oftalmologia
Frick Marie Antoinette Facultatiu
especialista
Unitat de Patologia Infecciosa i
Immunodeficiències de Pediatria
Melendo Pérez Susana Facultatiu
especialista
Unitat de Patologia Infecciosa i
Immunodeficiències de Pediatria
Martín Nalda Andrea Facultatiu
especialista
Unitat de Patologia Infecciosa i
Immunodeficiències de Pediatria
Guarch Ibáñez Borja Pediatre
col·laborador
Unitat de Patologia Infecciosa i
Immunodeficiències de Pediatria
Camba Longueira Fátima Facultatiu
especialista Servei de Neonatologia
Lera Carballo Esther Facultatiu
especialista Servei d'Urgències de Pediatria
Soler Palacín Pere Cap de secció Unitat de Patologia Infecciosa i
Immunodeficiències de Pediatria
BREVE RESUMEN DEL CONTENIDO:
Este protocolo consensuado entre todos los servicios implicados recoge las
recomendaciones actuales y basadas en la evidencia científica disponible en
referencia a los procedimientos diagnósticos que hace falta realizar ante la sospecha
de una conjuntivitis neonatal y la instauración del tratamiento más adecuado en
función de la sospecha etiológica.
TÍTOL DOCUMENT
DIAGNÓSTICO Y TRATAMIENTO DE LA
CONJUNTIVITIS NEONATAL DATA DOCUMENT Junio 2017
ESTÀNDARD (a codificar per Direcció Processos i Qualitat)
CODI (a codificar per Direcció Processos i Qualitat)
VERSIÓ V3-CASTELLANO
PÀGINES 2-13
No es garanteix la validesa d’aquest document un cop imprès. La versió vigent està disponible en format electrònic al servidor.
3
GESTIÓN DE LAS MODIFICACIONES Periodicidad prevista de revisión: cada 3 años o en caso de aparición de novedades significativas
en este campo.
REVISIÓN REVISADO POR
FECHA REVISIÓN
DESCRIPCIÓN DE LAS MODIFICACIONES
VALIDADO POR FECHA VALIDACIÓN
02 NMB, PVP, PSP, BGI i CFN
Mayo de 2014
Actualización de circuitos NMB, PVP, PSP Mayo de 2014
03 NMB, MAF Junio de
2017 Modificación de algoritmo NMB, MAF, PSP Junio de
2017
1. JUSTIFICACIÓN.
La “ophtalmia neonatorum” o conjuntivitis neonatal ha sido un problema importante de
salud durante siglos. Puede provocar una lesión ocular permanente y ceguera. En países
desarrollados, la menor prevalencia de las enfermedades de transmisión sexual en la
población general, la realización del cribado rutinario en la mujer embarazada, y la
instauración de profilaxis ocular al nacimiento, han disminuido de forma muy significativa el
riesgo de desarrollar una conjuntivitis neonatal.
Ante una conjuntivitis neonatal los profesionales sanitarios han de ser conscientes de la
importancia de su diagnóstico, la necesidad de solicitar una serie de pruebas de
diagnóstico microbiológico y la instauración de forma precoz de un tratamiento eficaz en
función de la sospecha etiológica. En consecuencia, se decide instaurar un protocolo de
diagnóstico y tratamiento de la conjuntivitis neonatal para mejorar el abordaje de esta
patología por parte de los profesionales implicados en su manejo.
2. OBJETIVOS.
Instauración de un protocolo de abordaje diagnóstico y terapéutico de la conjuntivitis
neonatal con la participación de todos los profesionales implicados en el su manejo.
3. ÁMBITO DE ACTUACIÓN.
Bebés menores de un mes con sospecha de conjuntivitis.
TÍTOL DOCUMENT
DIAGNÓSTICO Y TRATAMIENTO DE LA
CONJUNTIVITIS NEONATAL DATA DOCUMENT Junio 2017
ESTÀNDARD (a codificar per Direcció Processos i Qualitat)
CODI (a codificar per Direcció Processos i Qualitat)
VERSIÓ V3-CASTELLANO
PÀGINES 2-13
No es garanteix la validesa d’aquest document un cop imprès. La versió vigent està disponible en format electrònic al servidor.
4
4. ACTIVIDADES. CONTENIDO DEL PROTOCOLO.
4.1 INTRODUCCIÓN
La conjuntivitis neonatal es una inflamación de la conjuntiva de inicio en los primeros 28
días de vida, generalmente papilar e hiperaguda, con un pronóstico que variará en función
del agente etiológico implicado. El riesgo de conjuntivitis neonatal depende de la frecuencia
de infecciones maternas potencialmente transmisibles, de las medidas profilácticas, de las
circunstancias del parto y de la exposición postnatal. La infección se adquiere con mayor
frecuencia por la exposición del recién nacido a la flora vaginal durante el paso por el canal
del parto. También se han descrito casos en partos por cesárea con rotura prolongada de
membranas y con menos frecuencia con saco amniótico íntegro. Por otro lado, también se
puede adquirir a través de familiares que presenten conjuntivitis.
Actualmente, en los países desarrollados Chlamydia trachomatis es el agente más
frecuente de conjuntivitis neonatal (2-40% de las conjuntivitis neonatales). El siguiente
grupo más frecuente son otras bacterias (30-50%): Staphylococcus spp., Streptococcus
pneumoniae, Haemophilus influenzae no serotipable, Streptococcus mitis, estreptococos
del grupo A y B, Neisseria cinerea, Corynebacterium spp., Moraxella catarrhalis,
Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae y Pseudomonas aeruginosa. También se incluyen
en este grupo el virus herpes simplex (VHS) tipo 2. Por otro lado, la prevalencia de
conjuntivitis neonatal por Neisseria gonorrhoeae ha disminuido drásticamente desde la
instauración de las medidas profilácticas en países industrializados.
En Europa se ha reducido la incidencia de un 10% a menos de un 1% desde la
implantación de las medidas profilácticas. Diferentes agentes antisépticos y antibióticos
tópicos se han utilizado en la prevención de la conjuntivitis neonatal: nitrato de plata 1%,
pomada oftálmica de eritromicina al 0,5% y de tetraciclina al 1% son eficaces en la
prevención de la conjuntivitis por N. gonorrhoeae, con escasa eficacia en la prevención de
la conjuntivitis por C. trachomatis. Por otro lado, la povidona yodada al 1,25% comparada
con el resto de agentes profilácticos, parece que es más eficaz en la prevención de la
conjuntivitis neonatal, y específicamente en las conjuntivitis producidas por C. trachomatis.
En el siguiente protocolo nos centraremos en el diagnóstico y tratamiento de la
conjuntivitis neonatal. Los aspectos referentes a la profilaxis se pueden consultar en el
“Protocolo de profilaxis de la conjuntivitis neonatal”.
TÍTOL DOCUMENT
DIAGNÓSTICO Y TRATAMIENTO DE LA
CONJUNTIVITIS NEONATAL DATA DOCUMENT Junio 2017
ESTÀNDARD (a codificar per Direcció Processos i Qualitat)
CODI (a codificar per Direcció Processos i Qualitat)
VERSIÓ V3-CASTELLANO
PÀGINES 2-13
No es garanteix la validesa d’aquest document un cop imprès. La versió vigent està disponible en format electrònic al servidor.
5
4.2 CARACTERÍSTICAS CLÍNICAS DE LA CONJUNTIVITIS NEONATAL
En ausencia de agentes profilácticos, la conjuntivitis por N. gonorrhoeae tiene una
incidencia aproximada entre el 30 y 42% en recién nacidos de madres infectadas. N.
gonorrhoeae es un germen actualmente muy infrecuente pero con una elevada virulencia.
Tiene la capacidad de penetrar el epitelio corneal, produciendo afectación hiperaguda,
generalmente bilateral, que se presenta habitualmente durante la primera semana de vida
(en algún caso se ha descrito hasta la tercera semana de vida).
La conjuntivitis por C. trachomatis típicamente aparece entre el 5º y 14º día de vida, con
afectación unilateral o bilateral. El grado de afectación ocular es variable: conjuntivitis con
un grado de severidad leve que se autolimita con el paso de los días, hasta a casos
severos que requieren tratamiento antibiótico sistémico. Aproximadamente, entre un 50-
70% de los niños nacidos de madres con infección por C. trachomatis adquirirán la
infección si no reciben agentes profilácticos: 18-50% desarrollarán conjuntivitis; 5-20%
desarrollarán neumonía (típicamente se desarrolla entre el primer y tercer mes de vida); y
15-20% presentarán colonización nasofaríngea. Los serotipos causantes de conjuntivitis
neonatal son, en orden alfabético, del serotipo D al serotipo K, que son los causantes de
infección genital en adultos.
La conjuntivitis por VHS tipo 2 típicamente aparece entre el 6º y 14º día de vida. Se ha
de sospechar si aparecen vesículas cutáneas periorbitarias o bucales aunque pueden no
estar presentes.
En la tabla 1 se describen las características clínicas así como las principales
complicaciones de los diferentes agentes etiológicos de la conjuntivitis neonatal.
TÍTOL DOCUMENT
DIAGNÓSTICO Y TRATAMIENTO DE LA
CONJUNTIVITIS NEONATAL DATA DOCUMENT Junio 2017
ESTÀNDARD (a codificar per Direcció Processos i Qualitat)
CODI (a codificar per Direcció Processos i Qualitat)
VERSIÓ V3-CASTELLANO
PÀGINES 2-13
No es garanteix la validesa d’aquest document un cop imprès. La versió vigent està disponible en format electrònic al servidor.
6
Tabla 1. Características clínicas de la conjuntivitis neonatal. QUÍMICA GONOCOCO CHLAMYDIA
BACTERIAN
A VÍRICA
CAUSA
Nitrato de
plata N. gonorrhoeae C. trachomatis
Otras
bacterias* VHS 2**
PERIODO
INCUBACIÓN <24h de vida 2 – 7 días de vida
5–14 días de
vida
5-14 días de
vida
6-14 días de
vida
CLÍNICA
-Hiperemia
conjuntival
leve
-Epífora
-Se autolimita
en 2-4 días
-Mayor gravedad
-Secreción
serohemática/
purulenta muy
abundante
-Edema palpebral
y quemosis
importante
-Membranas
conjuntivales
-Queratitis grave,
ulceración y
perforación
corneal
-La coinfección
con C. trachomatis
es frecuente.
-Puede haber
colonización rectal
y faríngea
-Secreción
mucopurulenta
moderada
-Edema
palpebral y
quemosis
moderada
-Suele respetar
córnea
-Puede haber
colonización
nasofaríngea
Secreción
mucopurulen
ta leve-
moderada
-Edema
palpebral,
hiperemia,
secreción
serohemática o
mucopurulenta
(puede ser
indistinguible de
las conjuntivitis
bacterianas)
-Dendritas
corneales/úlcera
en escudo
-Necrosis
retiniana aguda
-Pueden
aparecer
asociadas
vesículas
periorbitarias,
bucales, etc
(80%)
COMPLICA-CIONES
No
Neumonitis, otitis.
Meningitis, sepsis
(raro).
Neumonitis,
rinitis, artritis,
estomatitis.
Sepsis,
shock (más
frecuente
Pseudomona
s spp.)
Encefalitis
* Staphylococcus spp., Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae no tipable; Streptococcus mitis, estreptococos del grupo A y B; Neisseria cinerea; Corynebacterium spp; Moraxella catarrhalis; Escherichia coli; Klebsiella pneumoniae; Pseudomonas aeruginosa. ** También puede ser causada por VHS 1. Se han descrito brotes nosocomiales en unidades de neonatología.
TÍTOL DOCUMENT
DIAGNÓSTICO Y TRATAMIENTO DE LA
CONJUNTIVITIS NEONATAL DATA DOCUMENT Junio 2017
ESTÀNDARD (a codificar per Direcció Processos i Qualitat)
CODI (a codificar per Direcció Processos i Qualitat)
VERSIÓ V3-CASTELLANO
PÀGINES 2-13
No es garanteix la validesa d’aquest document un cop imprès. La versió vigent està disponible en format electrònic al servidor.
7
4.3 DIAGNÓSTICO
El diagnóstico es clínico. Se basa en la presencia de hiperemia conjuntival y secreción.
Se tiene que realizar una exploración ocular externa y tinción con fluoresceína de la córnea. Es
recomendable la valoración urgente por el Servicio de Oftalmología Pediátrica.
El diagnóstico diferencial de la conjuntivitis neonatal se puede realizar con las siguientes
patologías:
− Obstrucción del conducto lacrimonasal: epífora, secreción, reflujo al presionar el saco
lacrimal, OJO BLANCO.
− Dacriocistitis: eritema y edema en el lateral del ala nasal, edema del párpado inferior,
OJO BLANCO.
− Celulitis orbitaria: edema palpebral que puede acompañarse de alteración de la
movilidad ocular extrínseca o exoftalmia. OJO BLANCO.
− Queratitis: epífora, ojo rojo, dolor. NO SECRECIÓN OCULAR
− Glaucoma congénito: epífora, blefarospasmo, fotofobia, córnea aumentada de tamaño y
opaca. OJO BLANCO, NO SECRECIÓN OCULAR.
Además de recoger la muestra de exudado conjuntival del paciente, se recogerá una
muestra de frotis faringoamigdalar para descartar la colonización (indicar motivo de realización
en la petición). Está ampliada la información en referencia a la recogida y procesamiento de las
muestras en los anexos del protocolo.
Se recomienda realizar las siguientes exploraciones complementarias:
1. GRAM urgente y cultivo del exudado conjuntival y frotis faringoamigdalar.
2. PCR para C. trachomatis y N. gonorrhoeae del exudado conjuntival y del frotis
faringoamigdalar.
3. PCR para VHS tipo 1 y 2 del exudado conjuntival o de la vesícula cutánea.
4. Estudio sistémico: la meningitis y la bacteriemia están descritas en C. trachomatis y N.
gonorrhoeae pero son excepcionales. Por lo tanto, si el paciente está estable se
recomienda no realizar estudios de forma sistemática en estas dos entidades. Por el
contrario, si el paciente presenta mal estado general (TEP o ABCDE alterados), signos de
respuesta inflamatoria sistémica, se realizarán estudios sistémicos (analítica general,
hemocultivo, y estudio del LCR: citobioquímica, tinción de Gram, cultivo y PCR), ingreso e
TÍTOL DOCUMENT
DIAGNÓSTICO Y TRATAMIENTO DE LA
CONJUNTIVITIS NEONATAL DATA DOCUMENT Junio 2017
ESTÀNDARD (a codificar per Direcció Processos i Qualitat)
CODI (a codificar per Direcció Processos i Qualitat)
VERSIÓ V3-CASTELLANO
PÀGINES 2-13
No es garanteix la validesa d’aquest document un cop imprès. La versió vigent està disponible en format electrònic al servidor.
8
instauración de antibioterapia intravenosa (IV). En caso de sospecha de conjuntivitis
herpética (lesiones cutáneas compatibles, antecedentes maternos, sospecha por los
hallazgos en la exploración oftalmológica), se recomienda estudio sistémico, fondo de ojo y
tratamiento. Si se trata de una infección producida por el grupo de otras bacterias, se
tendría que valorar individualmente.
Si se confirma una enfermedad de transmisión sexual (infección en el recién nacido por
C. trachomatis o N. gonorrhoeae), es necesario examinar también a las madres y a sus
parejas, los cuales tendrán que acudir al Servicio de urgencias de Ginecología y del Hospital
General, respectivamente.
4.4 TRATAMIENTO
El tratamiento se instaurará en función de la sospecha etiológica después de la
realización de la anamnesis, la exploración física y las pruebas complementarias descritas. En
todos los casos es importante realizar lavados oculares con suero fisiológico (SF) unas 4-5
veces al día hasta que desaparezcan las secreciones.
1. Conjuntivitis química: no requiere tratamiento. Las lágrimas artificiales pueden aliviar la
sintomatología.
2. Conjuntivitis por C. trachomatis: realizar tratamiento sólo si el estudio microbiológico es
positivo (en el paciente o en la madre). El tratamiento indicado es eritromicina vía oral (VO)
a 50mg/kg/día en 4 dosis durante 14 días. Ante el riesgo de estenosis hipertrófica de píloro,
en lactantes menores de 6 semanas tratados con eritromicina, se ha de valorar el uso de
otros macrólidos (azitromicina VO a 20 mg/kg/día en 1 dosis durante 3 días; o claritromicina
VO 15 mg/kg/día en 2 dosis durante 14 días); a pesar de que se disponen de pocos
estudios sobre su uso en la actualidad. En nuestro centro, dado el riesgo del uso de la
eritromicina en neonatos y la práctica posología de azitromicina, se administrará
azitromicina VO 20mg/kg/día 1 dosis diaria 3 días. Es posible realizar un segundo o
hasta un tercero ciclo de tratamiento en caso de fracaso terapéutico (se ha descrito hasta
un 20-30% de fracasos posteriores al tratamiento con eritromicina). No se recomienda
realizar tratamiento tópico.
3. Conjuntivitis por N. gonorrhoeae:
TÍTOL DOCUMENT
DIAGNÓSTICO Y TRATAMIENTO DE LA
CONJUNTIVITIS NEONATAL DATA DOCUMENT Junio 2017
ESTÀNDARD (a codificar per Direcció Processos i Qualitat)
CODI (a codificar per Direcció Processos i Qualitat)
VERSIÓ V3-CASTELLANO
PÀGINES 2-13
No es garanteix la validesa d’aquest document un cop imprès. La versió vigent està disponible en format electrònic al servidor.
9
-En infección localizada: cefotaxima IV 100 mg/kg/día en dosis única o ceftriaxona
intramuscular (IM) o IV 25-50 mg/kg/día en dosis única (dosis máxima 125 mg). El uso de
ceftriaxona está contraindicado en aquéllos pacientes con hiperbilirrubinemia, dado que
desplaza la bilirrubina unida a la albúmina y aumenta el riesgo de kernicterus, y en aquéllos a
los que se les esté administrando infusión con calcio simultáneamente o con 48 horas de
intervalo por el riesgo de precipitación. En estos casos se administrará cefotaxima.
-En infección diseminada: cefotaxima IV 100 mg/kg/día en 2 dosis durante 7 días o, si existe
afectación meníngea, realizar 10-14 días de tratamiento.
En ambas situaciones se debe irrigar con suero fisiológico cada 10-30 minutos y espaciar de
forma gradual hasta a intervalos de 2 horas hasta que desaparezca la secreción purulenta. No
se recomienda tratamiento antibiótico tópico.
4. Conjuntivitis por otras bacterias:
-GRAM positivas: pomada ocular de eritromicina 3 veces al día durante 7 días.
-GRAM negativas: pomada ocular de tobramicina 3 veces al día durante 7 días.
En los dos casos se debe valorar individualmente la necesidad de instaurar tratamiento
antibiótico sistémico empírico con cefotaxima y cloxacilina y posteriormente adecuar según
resultado cultivo.
5. Conjuntivitis por VHS tipo 1 y 2: iniciar tratamiento sistémico con aciclovir IV 60mg/kg/día
en 3 dosis durante 14-21 días. Se debe realizar una exploración de fondo del ojo. Si
existiera afectación corneal se añadirá tratamiento tópico con pomada de aciclovir
(Zovirax® oftálmico).
6. Conjuntivitis con cultivos negativos: se indicará higiene ocular e irrigación con suero
fisiológico. Se valorará tratamiento sistémico según lo expuesto en el punto 4.
4.5 SEGUIMIENTO Y CONTROLES DE LA CONJUNTIVITIS NEONATAL
Todo recién nacido con conjuntivitis neonatal se ha de citar a CEX de Oftalmología
Pediátrica a los 4 ó 5 días del diagnóstico, para realizar un seguimiento evolutivo y valorar los
resultados de los cultivos y técnicas de biología molecular.
En casos de sospecha de conjuntivitis por diplococos Gram negativos (Neisseria spp.)
por el resultado del GRAM, el paciente debe ser valorado urgentemente por oftalmología, si es
TÍTOL DOCUMENT
DIAGNÓSTICO Y TRATAMIENTO DE LA
CONJUNTIVITIS NEONATAL DATA DOCUMENT Junio 2017
ESTÀNDARD (a codificar per Direcció Processos i Qualitat)
CODI (a codificar per Direcció Processos i Qualitat)
VERSIÓ V3-CASTELLANO
PÀGINES 2-13
No es garanteix la validesa d’aquest document un cop imprès. La versió vigent està disponible en format electrònic al servidor.
10
posible por oftalmología pediátrica, en menos de 24 horas, dado que la conjunción de los
resultados microbiológicos y las características clínicas de la conjuntivitis serán las indicativas
de pautar tratamiento sistémico.
TÍTOL DOCUMENT
DIAGNÓSTICO Y TRATAMIENTO DE LA
CONJUNTIVITIS NEONATAL DATA DOCUMENT Junio 2017
ESTÀNDARD (a codificar per Direcció Processos i Qualitat)
CODI (a codificar per Direcció Processos i Qualitat)
VERSIÓ V3-CASTELLANO
PÀGINES 2-13
No es garanteix la validesa d’aquest document un cop imprès. La versió vigent està disponible en format electrònic al servidor.
11
5. ALGORITMO DE ACTUACIÓN.
Fármaco Dosis (mg/Kg/día)
Aciclovir 60
Azitromicina 20
Cefotaxima 100
Ceftriaxona 25-50
Conjuntivitis en recién nacidos <1 mes (ojo rojo + secreción)
Recoger muestra exudado conjuntival y faringoamigdalar (Gram urgente, cultivo, PCR C. trachomatis, N. gonorrhoeae y VHS 1 y 2)
+ Lavados oculares con SF 4-5 veces al día
Si mal estado general, signos de respuesta
inflamatoria sistémica
Buen estado general
-Ingreso -Analítica general, hemocultivo y PL -Cefotaxima IV 7-14d -Valorar añadir aciclovir si sospecha de infección VHS1-2*.
GRAM: bacterias Gram negativas o Gram positivas
GRAM: sin microorganismo
GRAM positivo (eritromicina pomada) GRAM negativo (tobramicina pomada)
Si diplococos Gram negativos y conjuntivitis sugestiva de infección gonocócica**: valoración urgente por OFT para confirmación clínica y Ceftriaxona IM/IV o Cefotaxima IV dosis única. Revaloración clínica en caso de características clínicas no sugestivas.
-Esperar resultados PCR/cultivo
PCR positiva C. trachomatis: - Azitromicina VO 3 d
Cultivos positivos otras bacterias: - GRAM positivo (eritromicina pomada) - GRAM negativo (tobramicina pomada)
PCR positiva VHS 1-2* -Ingreso -Estudio sistémico + FO -Aciclovir IV 14-21d + pomada Zovirax® Oftálmica si afectación corneal
*Si lesiones cutáneas sugestivas de infección herpética, iniciar protocolo antes de obtener los resultados de la PCR **Características clínicas conjuntivitis por gonococo descritas en tabla 1 FO: fondo de ojo; OFT: oftalmología; PL: punción lumbar; SF: suero fisiológico
PCR positiva N. gonorrhoeae: - Ceftriaxona IM/IV o Cefotaxima IV dosis única
TÍTOL DOCUMENT
DIAGNÓSTICO Y TRATAMIENTO DE LA
CONJUNTIVITIS NEONATAL DATA DOCUMENT Junio 2017
ESTÀNDARD (a codificar per Direcció Processos i Qualitat)
CODI (a codificar per Direcció Processos i Qualitat)
VERSIÓ V3-CASTELLANO
PÀGINES 2-13
No es garanteix la validesa d’aquest document un cop imprès. La versió vigent està disponible en format electrònic al servidor.
12
6. BIBLIOGRAFÍA. - Antimicrobial prophylaxis. Prevention of neonatal ophtlamia. In: Red Book 2009. Report of the
Committee of Infectious Diseases. 28th ed. Elk, Grove, Village, IL: AAP.
- Infecciones bacterianas y fúngicas. En: Cloherty JP, Eichenwald EC, Stark AR. Manual de
Neonatología. Ed. Wolters Kluwer. 2009.
- Jatla KK, Enzenauer RW, Zhao F; Conjunctivitis, neonatal. eMedicine, November 2008.
- Sung L, MacDonald NE. Gonhorreae: a pediatric perspective. Pediatr Rev 1998; 19;13.
- Darville, T. Chlamydia trachomatis infections in neonates and young children. Semin Pediatr
Infect Dis 2005;16:235-44.
- Chandran L, Boycan R. Chlamydial infections in children and adolescents. Pediatr Rev
2009;30:243-50.
- Gomi CF, Robbins SL, et al. Conjunctival diseases. In Nelson LB, Olitsky SE ed. Harley’s
Pediatric Ophthalmology. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins, 2005: 201-216.
- Keenan JD, Eckert S, Rutar T. Cost Analysis of Povidone-Iodine for Ophthalmia Neonatorum
Prophylaxis. Arch Ophthalmol 2010;128: 136-137.
- Isenberg SJ, Apt L, Wood M. A Controlled Trial of Povidone–Iodine as Prophylaxis against
Ophthalmia Neonatorum. N Engl J Med 1995; 332:562-566.
- Zar HJ. Neonatal Chlamydial Infections. Prevention and treatment. Pediatric Drugs
2005;7(2):100-110.
- Zuppa AA, D'Andrea V, Catenazzi P, Scorrano A, Romagnoli C. Ophthalmia neonatorum:
what kind of prophylaxis? J Matern Fetal Neonatal Med. 2011;24(6):769-773.
TÍTOL DOCUMENT
DIAGNÓSTICO Y TRATAMIENTO DE LA
CONJUNTIVITIS NEONATAL DATA DOCUMENT Junio 2017
ESTÀNDARD (a codificar per Direcció Processos i Qualitat)
CODI (a codificar per Direcció Processos i Qualitat)
VERSIÓ V3-CASTELLANO
PÀGINES 2-13
No es garanteix la validesa d’aquest document un cop imprès. La versió vigent està disponible en format electrònic al servidor.
13
8. DOCUMENTOS RELACIONADOS.
GUIAS, PROTOCOLOS, RECOMENDACIONES U OTROS PROCEDIMIENTOS CON LOS QUE SE RELACIONA
9. ANEXOS.
9.1 RECOGIDA Y PROCESAMIENTO DE MUESTRAS DE FROTIS CONJUNTIVAL Y
FARINGOAMIGDALAR
Se realizará GRAM urgente del frotis conjuntival (se tendrá que avisar previamente al
Servicio de Microbiología) y enviar una muestra extendida en un portaobjetos y cubierta con
otro portaobjetos*. Es recomendable fijar las dos láminas de portaobjetos con cinta adhesiva
transparente.
Se realizarán cultivos del frotis conjuntival y faringoamigdalar, recogiendo las muestras
en un tubo estéril (Eurotubo® Deltalab – tapón azul). El cultivo se realizará en un medio
selectivo para N.gonorrhoeae: Thayer Martin i Agar Chocolate. Se deben enviar las muestras
de cultivo del exudado conjuntival y faringoamigdalar juntas y poner en las peticiones
“protocolo de conjuntivitis”.
Las PCR para C. trachomatis y N. gonorrhoeae se realizarán en la muestra de frotis
conjuntival y frotis faringoamigdalar en un tubo específico (Copan® - tapón rojo). (Disponible en
el Servicio de Urgencias de Ginecología).
La PCR para VHS 1-2 se realizará recogiendo la muestra en medio seco del frotis
conjuntival o de la vesícula cutánea. Se recomienda utilizar un hisopo normal, cortar el extremo
del mango e introducirlo en un tubo de orina.
*Se dispondrá de este material en el Servicio de urgencias de pediatría.
TÍTULO DOCUMENTO CÓDIGO
Profilaxis de la conjuntivitis neonatal (www.upiip.com)