contenidos para física y química...forma da molécula.a modo ejemplo debúxase á esquerda a forma...

34
Parte experimental Estudio de la constante elástica de un muelle y del caucho Parte experimental Contenidos para Física y Química José Manuel Pereira Cordido. Catedrático de Física y Química del I.E.S. San Clemente. Santiago

Upload: others

Post on 20-Oct-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • Parte experimental

    Estudio de la constante elástica de

    un muelle y del caucho

    Parte experimental

    Contenidos paraFísica y Química

    José Manuel Pereira Cordido. Catedrático de Física y Química del I.E.S. San Clemente. Santiago

  • Estudio de la constante elástica Estudio de la constante elástica Estudio de la constante elástica Estudio de la constante elástica de unde unde unde un muellemuellemuellemuelle y del cauchoy del cauchoy del cauchoy del caucho

    José Manuel Pereira Cordido

    Doctor en Ciencias

    Catedrático de Bachillerato del I.E.S. San Clemente.

    Santiago de Compostela

    Edición 2013

    © Realización, edición y diseño: José M. Pereira Cordido

    © Fotografías: José M. Pereira Cordido

    © Gráficos y dibujos: José M. Pereira Cordido Registro del Depósito Legal: 03/2013/1122

    Licencia Creative Commons Reconocimiento-NoComercial-SinObraDerivada

  • Estudio de la constante elástica de un muelle. I.

    Apartado 1/2

    Estudio de la constante elástica de un muelle y del cuacho

    José Manuel Pereira Cordido 1

    tes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa for 

    1

    Niveles subniveles nº subniveles e- por subnivel e- por nivel d 5 10 18 mposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir que exista tal tensión entre as valencias do carbono nun composto moi estable é preciso admitir que a forma non é plana. E así é, está demostrado que no ciclohexano e para satisfacer os ángulos de enlace do carbono, a molécula adopta dúas posibles formas non planas como as que se debuxan. Unha que se denomina de configuración en bañeira e outra chamada cadeira que sitúan aos átomos do carbono en planos diferentes. Todo o anterior é evidente e non precisa máis explicación, pero como sempre que se debuxa ao benceno debúxase nun plano, permanece a idea plana sobre a forma real da molécula que, non nos cansaremos de afirmar, non cinciden.Pero debemos de recoñecer que o noso pecado en diante será o mesmo que o doutros, xa que escribiremos aos compostos sobre un papel, plano, e só sacaremos a relucir a forma no espazo á hora de destacar que a representación plana non é No entanto, como nunca se escriben os compostos na forma que realmente teñen, os principiantes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa forma é a dunha liña crebada (con tres dimensións) non plana; pero que se escribe habitualmente cunha estrutura lineal, tan perfectamente xeométrica que tras repetir e repetir a fórmula termina por idenfificarse a fórmula coa forma.E ambas as cousas, como pode verse na figura da esquerda, non coinciden.A todo o longo da química dos compostos orgánicos mantense a tendencia de ecipsar, sen querer este importante aspecto. Así, cando se escriben, e ata se debuxan, algúns compostos cíclicos contribúese a memorizar a súa forma plana cando é imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose f 7 14 32

  • Consideraciones previas.

    El estudio de la constante elástica de un muelle proporciona en el laboratorio, ocasión de abordar en el transcurso de un trabajo experimental sencillo, un enorme número de cuestiones instructivas de naturaleza teórico-práctica que no son posibles en otros ejemplos de mayor complejidad.

    El estudio a que nos referiremos, está incluido como una experiencia propuesta en las actuales programaciones de Bachillerato y en casos concretos, dentro de temas en los que se tratan conceptos de fuerzas ( Tema 6 del actual currículo de 1º de Bachillerato) o bien relativo a oscilaciones y ondas ( en 2º de Bachillerato). Con frecuencia en cursos de 1º de algunas Facultades, se repite y plantea el estudio estático y también el dinámico.

    El trabajo que aquí presentamos pretende obtener una serie de medias que, puestas al alcance de los alumnos de enseñanza a distancia (Bachillero o en 1º de la UNED) puede permitirles un interesante trabajo de tratamiento de datos mediante diferentes programas informáticos de presentación de gráficos y ajuste de rectas. Nosotros les explicamos con detalle el trabajo de laboratorio y les aportamos una base numérica; y ellos, en casa, hacen con su ordenador personal el resto del trabajo.

    Como complemento, esbozaremos muy sintéticamente el posible estudio del muelle desde la vertiente dinámica .

    Se incluyen también tablas con más datos experimentales para que los alumnos utilicen tales datos en su PC.

    El estudio experimental que abordaremos a lo largo de estas líneas permite, ante todo y en primer lugar, constatar por los propios alumnos las fuerzas de reacción que sienten en su propia mano, tras la acción de comprimir o estirar el muelle.

    Es posible que a lo largo de explicaciones teóricas que recibe el alumno se le haya insistido en la existencia de fuerzas -siempre de dos en dos- , o por parejas. Pero posiblemente sea ésta la primera ocasión en que dicha pareja de fuerzas les aparece en su mano y de una forma tan manifiesta. La fueza que nuestra mano ejerce sobre el muelle ( que se nota en el alargamiento del muelle) y la que el muelle ejerce sobre nuestra mano (que se siente en ella); son un excepcional modo de sentir una de las leyes fundamentales de la física.

    Estudio de la constante elástica de un muelle y del cuacho

    José Manuel Pereira Cordido 2

    tes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa for 

    1

    Niveles subniveles nº subniveles e- por subnivel e- por nivel d 5 10 18 mposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir que exista tal tensión entre as valencias do carbono nun composto moi estable é preciso admitir que a forma non é plana. E así é, está demostrado que no ciclohexano e para satisfacer os ángulos de enlace do carbono, a molécula adopta dúas posibles formas non planas como as que se debuxan. Unha que se denomina de configuración en bañeira e outra chamada cadeira que sitúan aos átomos do carbono en planos diferentes. Todo o anterior é evidente e non precisa máis explicación, pero como sempre que se debuxa ao benceno debúxase nun plano, permanece a idea plana sobre a forma real da molécula que, non nos cansaremos de afirmar, non cinciden.Pero debemos de recoñecer que o noso pecado en diante será o mesmo que o doutros, xa que escribiremos aos compostos sobre un papel, plano, e só sacaremos a relucir a forma no espazo á hora de destacar que a representación plana non é No entanto, como nunca se escriben os compostos na forma que realmente teñen, os principiantes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa forma é a dunha liña crebada (con tres dimensións) non plana; pero que se escribe habitualmente cunha estrutura lineal, tan perfectamente xeométrica que tras repetir e repetir a fórmula termina por idenfificarse a fórmula coa forma.E ambas as cousas, como pode verse na figura da esquerda, non coinciden.A todo o longo da química dos compostos orgánicos mantense a tendencia de ecipsar, sen querer este importante aspecto. Así, cando se escriben, e ata se debuxan, algúns compostos cíclicos contribúese a memorizar a súa forma plana cando é imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose f 7 14 32

  • Permite además el ejemplo, comprobar que por estar aplicadas en cuerpos diferentes, dicha pareja de fuerzas no se anula contrariamente a lo que "intuyen" siempre, y malinterpretan los alumnos.

    En segundo lugar, y por el modo habitual de realizar el trabajo en el laboratorio, esta práctica ejemplariza muy bien el método experimental .

    Incluso permite el establecimiento de una ley y sus límites, si se estudia un resorte; o si se emplea un trozo de goma como objeto de estudio el planteamiento de un comportamiento para el caucho.

    Deducir la correlación fuerzas-alargamientos en el caso de un muelle, o predecir comportamientos para el caucho, es toda una meta.

    Complemento de todo lo anterior y dado que la ley experimental que es posible deducir, es precisamente la de un comportamiento lineal, se aborda el tratamiento de datos experimentales; incluyendo el trazado aproximado de rectas de regresión , o bien por mínimos cuadrados.

    O todavía mejor, recurrir a programas de tratamiento de datos y gráficos que evitan los tediosos cálculos y realizan un trazado inmediato . En éste caso se nos proporcionan incluso, y sin esfuerzo, los parámetros de la ecuación de la recta.

    Puede ser éste el punto mas interesante para el trabajo de alumnos matriculados en educación a distancia. Ellos en la primera parte de esta práctica no obtienen los datos. Pero los que aquí se le proporcionan, los utilizan para ser procesados por el alumno, en casa y con su ordenador personal.

    Como en todo trabajo experimental en que se realiza una medida indirecta procede, inicialmente, analizar el peso que el error relativo de cada magnitud medida introduce en la que se determina; única forma de conocer la "calidad" de la medida que se obtiene como resultado de la experimentación realizada.

    Como siempre, consideramos que debe existir un trabajo previo a la realización experimental; que consiste en una puesta a punto de conocimientos teóricos de todo cuanto sigue.

    En alumnos de Primero y Segundo de Bachillerato, nivel en el que consideramos imprescindible un tratamiento formal ( que no profundo) del trazado de rectas por mínimos cuadrados, ésta actualización de conocimientos puede requerir repasar (con ayuda del profesor) tales conocimientos.teóricos.

    Estudio de la constante elástica de un muelle y del cuacho

    José Manuel Pereira Cordido 3

    tes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa for 

    1

    Niveles subniveles nº subniveles e- por subnivel e- por nivel d 5 10 18 mposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir que exista tal tensión entre as valencias do carbono nun composto moi estable é preciso admitir que a forma non é plana. E así é, está demostrado que no ciclohexano e para satisfacer os ángulos de enlace do carbono, a molécula adopta dúas posibles formas non planas como as que se debuxan. Unha que se denomina de configuración en bañeira e outra chamada cadeira que sitúan aos átomos do carbono en planos diferentes. Todo o anterior é evidente e non precisa máis explicación, pero como sempre que se debuxa ao benceno debúxase nun plano, permanece a idea plana sobre a forma real da molécula que, non nos cansaremos de afirmar, non cinciden.Pero debemos de recoñecer que o noso pecado en diante será o mesmo que o doutros, xa que escribiremos aos compostos sobre un papel, plano, e só sacaremos a relucir a forma no espazo á hora de destacar que a representación plana non é No entanto, como nunca se escriben os compostos na forma que realmente teñen, os principiantes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa forma é a dunha liña crebada (con tres dimensións) non plana; pero que se escribe habitualmente cunha estrutura lineal, tan perfectamente xeométrica que tras repetir e repetir a fórmula termina por idenfificarse a fórmula coa forma.E ambas as cousas, como pode verse na figura da esquerda, non coinciden.A todo o longo da química dos compostos orgánicos mantense a tendencia de ecipsar, sen querer este importante aspecto. Así, cando se escriben, e ata se debuxan, algúns compostos cíclicos contribúese a memorizar a súa forma plana cando é imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose f 7 14 32

  • Obviamente tal profundización será luego necesaria.

    En todo caso, partimos del supuesto de que la experiencia se realiza acorde con el desarrollo de la programación del curso y dentro de ella.

    Por tanto su puesta en práctica coincide con momentos en los que el alumno debe tener muy reciente estos asuntos; pues bien, aún así, consideramos necesario reconsiderarlo nuevamente todo, y previo a la jornada de realización de la práctica.

    Sugerencias prácticas.

    Ciertamente que el sencillo y harto conocido dispositivo experimental parece no encerrar demasiadas dificultades; pero al igual que en todos los casos debe analizarse, previamente y sobre el papel, el cómo y con qué se llevarán a cabo las medidas.

    Para ello centremos inicialmente nuestra atención en el muelle, objeto del estudio.

    Pudiera ser que empleásemos muelles pertenecientes a conocidos equipos de Mecánica muy habituales en nuestros laboratorios. Nos referimos a muelles provistos de un índice que facilita notablemente la lectura de los alargamientos sobre una escala.

    Si tal es el caso, anticipamos que dichos muelles se alargan del orden de 3.5 cm bajo una carga de unos 50 gramos.

    Consecuencia de lo anterior es que si para éste caso, medimos elongaciones mediante una regla dividida en milímetros, la primera determinación de la elongación está afectada de un error relativo de :

    Er( x ) = 1 / 35 = 3 %

    Si como hemos dicho, el alargamiento se origina tras colocar una masa de 50 g., el error relativo consecuencia dicha magnitud ( masa ) es:

    Estudio de la constante elástica de un muelle y del cuacho

    José Manuel Pereira Cordido 4

    tes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa for 

    1

    Niveles subniveles nº subniveles e- por subnivel e- por nivel d 5 10 18 mposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir que exista tal tensión entre as valencias do carbono nun composto moi estable é preciso admitir que a forma non é plana. E así é, está demostrado que no ciclohexano e para satisfacer os ángulos de enlace do carbono, a molécula adopta dúas posibles formas non planas como as que se debuxan. Unha que se denomina de configuración en bañeira e outra chamada cadeira que sitúan aos átomos do carbono en planos diferentes. Todo o anterior é evidente e non precisa máis explicación, pero como sempre que se debuxa ao benceno debúxase nun plano, permanece a idea plana sobre a forma real da molécula que, non nos cansaremos de afirmar, non cinciden.Pero debemos de recoñecer que o noso pecado en diante será o mesmo que o doutros, xa que escribiremos aos compostos sobre un papel, plano, e só sacaremos a relucir a forma no espazo á hora de destacar que a representación plana non é No entanto, como nunca se escriben os compostos na forma que realmente teñen, os principiantes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa forma é a dunha liña crebada (con tres dimensións) non plana; pero que se escribe habitualmente cunha estrutura lineal, tan perfectamente xeométrica que tras repetir e repetir a fórmula termina por idenfificarse a fórmula coa forma.E ambas as cousas, como pode verse na figura da esquerda, non coinciden.A todo o longo da química dos compostos orgánicos mantense a tendencia de ecipsar, sen querer este importante aspecto. Así, cando se escriben, e ata se debuxan, algúns compostos cíclicos contribúese a memorizar a súa forma plana cando é imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose f 7 14 32

  • Er( m ) = 1 / 50 = 2%

    En virtud de lo precedente, la determinación de la constante elástica estará afectada de un error relativo, suma de ambos errores relativos, es decir:

    Si F = K x

    (omitimos el signo menos, convencional e innecesario para el caso)

    K = F / x ;

    por tanto, en virtud de la propagación de errores, el error relativo de un producto y tambla suma de los errores relativos de ambos, por lo tante :

    Er ( K ) = Er( F ) + Er( x ) ;

    que en este caso resulta:

    Er ( K ) = 3% + 2% = 5 %

    Por tanto, cuando se llevan a cabo medidas de elongaciones de pocos centímetros, consecuencia de utilizar solamente unos 50 g. ; el valor de la constante elástica ( K ) se ve afectado de errores relativos de este orden.

    Es de notar que el error relativo atribuíble a K , decrece a media que la elongación se hace cada vez mayor , y también a causa de que crece el tamaño de la masa.

    Después de incorporar diversas masas la elongación alcanza unos 10 cm ; el límite del error relativo de la constante elástica se reduce hasta un 2%.

    Las primeras determinaciones producen un valor de K afectado de un error relativo del 5% ; mientras las últimas determinaciones se ven afectadas de un

    Estudio de la constante elástica de un muelle y del cuacho

    José Manuel Pereira Cordido 5

    tes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa for 

    1

    Niveles subniveles nº subniveles e- por subnivel e- por nivel d 5 10 18 mposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir que exista tal tensión entre as valencias do carbono nun composto moi estable é preciso admitir que a forma non é plana. E así é, está demostrado que no ciclohexano e para satisfacer os ángulos de enlace do carbono, a molécula adopta dúas posibles formas non planas como as que se debuxan. Unha que se denomina de configuración en bañeira e outra chamada cadeira que sitúan aos átomos do carbono en planos diferentes. Todo o anterior é evidente e non precisa máis explicación, pero como sempre que se debuxa ao benceno debúxase nun plano, permanece a idea plana sobre a forma real da molécula que, non nos cansaremos de afirmar, non cinciden.Pero debemos de recoñecer que o noso pecado en diante será o mesmo que o doutros, xa que escribiremos aos compostos sobre un papel, plano, e só sacaremos a relucir a forma no espazo á hora de destacar que a representación plana non é No entanto, como nunca se escriben os compostos na forma que realmente teñen, os principiantes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa forma é a dunha liña crebada (con tres dimensións) non plana; pero que se escribe habitualmente cunha estrutura lineal, tan perfectamente xeométrica que tras repetir e repetir a fórmula termina por idenfificarse a fórmula coa forma.E ambas as cousas, como pode verse na figura da esquerda, non coinciden.A todo o longo da química dos compostos orgánicos mantense a tendencia de ecipsar, sen querer este importante aspecto. Así, cando se escriben, e ata se debuxan, algúns compostos cíclicos contribúese a memorizar a súa forma plana cando é imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose f 7 14 32

  • error relativo menor, y del orden del 2 %.

    Estos límites de error pueden parecernos suficientes; pero del hecho de ésta evidente mejora en la "calidad" de las sucesivas medidas, deben ser conscientes los experimentadores.

    Con los mismos instrumentos, se producen resultados de mejor o peor calidad, según la cuantía de lo medido.

    De seguir las pautas anteriores, estaríamos realizando la experiencia al más clásico de los estilos.

    o No obstante caben algunas modificaciones o mejoras.

    Si queremos mejorar el modo de operar, para obtener mejores resultados cuantitativos , y sin demasiadas complicaciones experimentales, podemos actuar como sigue:

    Podemos mejorar la "calidad" de la medida de la longitud y, simultáneamente, someter a un sencillo proceso de contraste a las masas que sucesivamente se van colocando. Como ahora veremos, ninguna de las dos "operaciones" complica en exceso el estudio experimental.

    En efecto.

    Habitualmente se sugiere que la medida de las elongaciones del muelle se realice mediante una regla dividida en m.m.

    Cuesta el mismo trabajo, o si se nos apura resulta todavía más cómodo llevar a cabo las medidas, si se sustituye la referida regla por un calibre .

    Estudio de la constante elástica de un muelle y del cuacho

    José Manuel Pereira Cordido 6

    tes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa for 

    1

    Niveles subniveles nº subniveles e- por subnivel e- por nivel d 5 10 18 mposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir que exista tal tensión entre as valencias do carbono nun composto moi estable é preciso admitir que a forma non é plana. E así é, está demostrado que no ciclohexano e para satisfacer os ángulos de enlace do carbono, a molécula adopta dúas posibles formas non planas como as que se debuxan. Unha que se denomina de configuración en bañeira e outra chamada cadeira que sitúan aos átomos do carbono en planos diferentes. Todo o anterior é evidente e non precisa máis explicación, pero como sempre que se debuxa ao benceno debúxase nun plano, permanece a idea plana sobre a forma real da molécula que, non nos cansaremos de afirmar, non cinciden.Pero debemos de recoñecer que o noso pecado en diante será o mesmo que o doutros, xa que escribiremos aos compostos sobre un papel, plano, e só sacaremos a relucir a forma no espazo á hora de destacar que a representación plana non é No entanto, como nunca se escriben os compostos na forma que realmente teñen, os principiantes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa forma é a dunha liña crebada (con tres dimensións) non plana; pero que se escribe habitualmente cunha estrutura lineal, tan perfectamente xeométrica que tras repetir e repetir a fórmula termina por idenfificarse a fórmula coa forma.E ambas as cousas, como pode verse na figura da esquerda, non coinciden.A todo o longo da química dos compostos orgánicos mantense a tendencia de ecipsar, sen querer este importante aspecto. Así, cando se escriben, e ata se debuxan, algúns compostos cíclicos contribúese a memorizar a súa forma plana cando é imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose f 7 14 32

  • 1( ) = = 0,3 %352

    Er x

    Así pues, si optamos por colocar un calibre en la forma que se indica en la figura: Las lecturas se realizan haciendo coincidir el índice del muelle con el calibre,

    en alguna de las dos formas indicadas. Operando de esta forma, y colocada la primera pesa, la elongación medida podría ser, por ejemplo : 35.2 mm .

    Por tanto el error relativo se reducirá en un orden, y será para ésta primera determinación:

    Es obvio que dichos errores relativos todavía se harán menores, a medida que se incrementan las elongaciones.

    Así, cuando se haya colocado la cuarta o quinta "pesa" , nuestro calibre continúa siendo capaz de medir elongaciones, y llegado este punto el error relativo se hizo diez veces menor.

    ! Tanto mejor y sin molestarnos...!

    Estudio de la constante elástica de un muelle y del cuacho

    José Manuel Pereira Cordido 7

    tes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa for 

    1

    Niveles subniveles nº subniveles e- por subnivel e- por nivel d 5 10 18 mposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir que exista tal tensión entre as valencias do carbono nun composto moi estable é preciso admitir que a forma non é plana. E así é, está demostrado que no ciclohexano e para satisfacer os ángulos de enlace do carbono, a molécula adopta dúas posibles formas non planas como as que se debuxan. Unha que se denomina de configuración en bañeira e outra chamada cadeira que sitúan aos átomos do carbono en planos diferentes. Todo o anterior é evidente e non precisa máis explicación, pero como sempre que se debuxa ao benceno debúxase nun plano, permanece a idea plana sobre a forma real da molécula que, non nos cansaremos de afirmar, non cinciden.Pero debemos de recoñecer que o noso pecado en diante será o mesmo que o doutros, xa que escribiremos aos compostos sobre un papel, plano, e só sacaremos a relucir a forma no espazo á hora de destacar que a representación plana non é No entanto, como nunca se escriben os compostos na forma que realmente teñen, os principiantes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa forma é a dunha liña crebada (con tres dimensións) non plana; pero que se escribe habitualmente cunha estrutura lineal, tan perfectamente xeométrica que tras repetir e repetir a fórmula termina por idenfificarse a fórmula coa forma.E ambas as cousas, como pode verse na figura da esquerda, non coinciden.A todo o longo da química dos compostos orgánicos mantense a tendencia de ecipsar, sen querer este importante aspecto. Así, cando se escriben, e ata se debuxan, algúns compostos cíclicos contribúese a memorizar a súa forma plana cando é imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose f 7 14 32

  • Decíamos más arriba que realizando las medidas en la forma indicada, el dispositivo experimental no se hacía más complejo y a nosotros no nos cabe duda; pero es que además representa una interesante ventaja de tipo pedagógico.

    Ella es, que operando así el alumno que realiza la experiencia se acostumbra a realizar las medidas mediante un nonius, labor sencilla pero que requiere cierto hábito.

    Aquí tenemos una excelente ocasión práctica y real , inmediata a la explicación que el profesor debe haber hecho cuando se trata el problema de la medida.

    Refiriéndonos ahora a la colocación de sucesivas masas, recordemos que admitíamos disponer de las correspondientes a un conocido equipo de física, y que éstas eran de 50 g.

    Cabe la mejora sin demasiado esfuerzo.

    En efecto. Si el profesor procedió a constatar mediante una balanza la tolerancia de todas las pesas que habrán de emplearse; puede comprobar que la tolerancia esciertamente pequeña, bastante menor que ±0.1 g.

    Consecuencia de ello es que resulta lícito escribir que las masas que se colocan son, en realidad, de 50.0 g.

    Surge así una excelente ocasión reflexionar sobre el im-portante asunto de las cifras significativas, e insistir en lo diferente que es el poder escribir que las masas son de

    50.0 g . y no de 50 g. Los ceros, aunque muchos digan que no, tienen enorme significado.

    La operación de estudio de las tolerancias, puede ser realizada por el

    profesor en pocos minutos, pero sería un oportuno y excelente "ejercicio" para los alumnos.

    Sea quien fuere el operador, tras la comprobación mejoramos la calidad de

    Estudio de la constante elástica de un muelle y del cuacho

    José Manuel Pereira Cordido 8

    tes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa for 

    1

    Niveles subniveles nº subniveles e- por subnivel e- por nivel d 5 10 18 mposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir que exista tal tensión entre as valencias do carbono nun composto moi estable é preciso admitir que a forma non é plana. E así é, está demostrado que no ciclohexano e para satisfacer os ángulos de enlace do carbono, a molécula adopta dúas posibles formas non planas como as que se debuxan. Unha que se denomina de configuración en bañeira e outra chamada cadeira que sitúan aos átomos do carbono en planos diferentes. Todo o anterior é evidente e non precisa máis explicación, pero como sempre que se debuxa ao benceno debúxase nun plano, permanece a idea plana sobre a forma real da molécula que, non nos cansaremos de afirmar, non cinciden.Pero debemos de recoñecer que o noso pecado en diante será o mesmo que o doutros, xa que escribiremos aos compostos sobre un papel, plano, e só sacaremos a relucir a forma no espazo á hora de destacar que a representación plana non é No entanto, como nunca se escriben os compostos na forma que realmente teñen, os principiantes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa forma é a dunha liña crebada (con tres dimensións) non plana; pero que se escribe habitualmente cunha estrutura lineal, tan perfectamente xeométrica que tras repetir e repetir a fórmula termina por idenfificarse a fórmula coa forma.E ambas as cousas, como pode verse na figura da esquerda, non coinciden.A todo o longo da química dos compostos orgánicos mantense a tendencia de ecipsar, sen querer este importante aspecto. Así, cando se escriben, e ata se debuxan, algúns compostos cíclicos contribúese a memorizar a súa forma plana cando é imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose f 7 14 32

  • la media; y cuando coloquemos la primera masa (que ahora es de 50.0 g ), el error relativo se habrá reducido a un orden inferior : antes el 2% y ahora será del 0.2 %.

    Así las cosas, y tras haber conseguido que la calidad de las medidas de elongaciones y masas sean diez veces mejores, el error relativo es :

    Er ( k) = E r ( F ) + Er ( x )

    Er ( k) = 0.2% + 0.3% = 0.5 %

    A nuestro juicio, reiteramos, el dispositivo experimental requerido no difiere apenas del habitualmente aconsejado, y es en esencia el mismo.

    Sustituimos la regla milimetrada por el calibre, y tomamos la precaución de contrastar el grado de tolerancia de las pesas, que se nos antojó establecer en ± 0.1 g.

    De este modo los errores relativos cometidos en las elongaciones y masas son del mismo orden y, sumados, son aproximadamente del 0.5 % para las determinaciones de peor calidad.

    Entendemos que así es el modo oportuno de operar para alumnos de primero y segundo de Bachillerato y, dado que no incorpora dificultades, para casi todo el alumnado.

    Como más adelante veremos, con los medios habituales de los centros, el estudio dinámico conduce a muy malos resultados cuantitativamente hablando.

    Estudio de la constante elástica de un muelle y del cuacho

    José Manuel Pereira Cordido 9

    tes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa for 

    1

    Niveles subniveles nº subniveles e- por subnivel e- por nivel d 5 10 18 mposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir que exista tal tensión entre as valencias do carbono nun composto moi estable é preciso admitir que a forma non é plana. E así é, está demostrado que no ciclohexano e para satisfacer os ángulos de enlace do carbono, a molécula adopta dúas posibles formas non planas como as que se debuxan. Unha que se denomina de configuración en bañeira e outra chamada cadeira que sitúan aos átomos do carbono en planos diferentes. Todo o anterior é evidente e non precisa máis explicación, pero como sempre que se debuxa ao benceno debúxase nun plano, permanece a idea plana sobre a forma real da molécula que, non nos cansaremos de afirmar, non cinciden.Pero debemos de recoñecer que o noso pecado en diante será o mesmo que o doutros, xa que escribiremos aos compostos sobre un papel, plano, e só sacaremos a relucir a forma no espazo á hora de destacar que a representación plana non é No entanto, como nunca se escriben os compostos na forma que realmente teñen, os principiantes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa forma é a dunha liña crebada (con tres dimensións) non plana; pero que se escribe habitualmente cunha estrutura lineal, tan perfectamente xeométrica que tras repetir e repetir a fórmula termina por idenfificarse a fórmula coa forma.E ambas as cousas, como pode verse na figura da esquerda, non coinciden.A todo o longo da química dos compostos orgánicos mantense a tendencia de ecipsar, sen querer este importante aspecto. Así, cando se escriben, e ata se debuxan, algúns compostos cíclicos contribúese a memorizar a súa forma plana cando é imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose f 7 14 32

  • En consecuencia, parece justificable un pequeño esfuerzo para que uno de los dos estudios se haga con mayor rigor o cuidado. El estudio estático será el único que desde el punto de vista cuantitativo, puede producir resultados comparables entre diferentes experimentadores, o cuando lo lleva a cabo un alumno, sean reproducibles los resultados.

    De ahí nuestro empeño en mejorar el procedimiento experimental que muchos usan, insistimos, sin introducir otras complicaciones que la de medir las elongaciones mediante un calibre, y la de emplear unas "masas" que realmente sean...las que deben de ser.

    ¿Nos explicamos? .

    Puesta en práctica y resultados .

    Partiremos del supuesto de que nuestros argumentos expuestos en las páginas precedentes, justifican operar con unas masas de 50.0 g, que son simplemente las del un equipo de Phywe pero contrastadas; y que utilizamos para determinar las elongaciones un calibre capaz de apreciar 1/10 de mm.

    Puede haberse advertido, que no consideramos la posibilidad de emplear masas de menor número de gramos que 50, cuestión que está justificada por doble motivo.

    El primero es que si la masa fuese menor, la tolerancia debería de aminorarse. A la vez los alargamientos se reducen y, en consecuencia, los errores relativos se incremenan en ambas magnitudes; cuestiones, ambas, indeseables.

    Cierto que según el procedimiento expuesto ya en forma sucinta, así sólo se nos va a consentir realizar con cada muelle el estudio con 50.0, 100.0, 150.0 y 200.0 y 250.0 gramos; ya que el muelle sugerido a partir de cargas superioresse deforma en exceso y , además, el calibre no puede medir elongaciones superiores.

    Pero aún así y como ahora veremos, y si se suspenden del muelle 50.0, 100.0, 150.0 y 200.0 y 250.0 gramos;los cinco puntos que así pueden ser determinados definen (mejor, determinan) con suficiente garantía a una recta.

    Estudio de la constante elástica de un muelle y del cuacho

    José Manuel Pereira Cordido 10

    tes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa for 

    1

    Niveles subniveles nº subniveles e- por subnivel e- por nivel d 5 10 18 mposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir que exista tal tensión entre as valencias do carbono nun composto moi estable é preciso admitir que a forma non é plana. E así é, está demostrado que no ciclohexano e para satisfacer os ángulos de enlace do carbono, a molécula adopta dúas posibles formas non planas como as que se debuxan. Unha que se denomina de configuración en bañeira e outra chamada cadeira que sitúan aos átomos do carbono en planos diferentes. Todo o anterior é evidente e non precisa máis explicación, pero como sempre que se debuxa ao benceno debúxase nun plano, permanece a idea plana sobre a forma real da molécula que, non nos cansaremos de afirmar, non cinciden.Pero debemos de recoñecer que o noso pecado en diante será o mesmo que o doutros, xa que escribiremos aos compostos sobre un papel, plano, e só sacaremos a relucir a forma no espazo á hora de destacar que a representación plana non é No entanto, como nunca se escriben os compostos na forma que realmente teñen, os principiantes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa forma é a dunha liña crebada (con tres dimensións) non plana; pero que se escribe habitualmente cunha estrutura lineal, tan perfectamente xeométrica que tras repetir e repetir a fórmula termina por idenfificarse a fórmula coa forma.E ambas as cousas, como pode verse na figura da esquerda, non coinciden.A todo o longo da química dos compostos orgánicos mantense a tendencia de ecipsar, sen querer este importante aspecto. Así, cando se escriben, e ata se debuxan, algúns compostos cíclicos contribúese a memorizar a súa forma plana cando é imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose f 7 14 32

  • El muelle, colgado, se fijó además mediante un pequeño trozo de cinta aislante. De éste modo se evita que gire en el soporte y descoloque su índice con respecto del calibre.

    Las masas que colocaremos, son de tipo cilíndrico provistas de una ranura y pensadas para utilizar mediante un portapesas.

    Procederemos a su colocación sucesiva, en la forma que gráficamente indicamos.

    El índice situado frente al calibre, nos permitirá realizar fácilmente la medida de la elongación tras colocar cada masa. Realizaremos la primera lectura con el calibre y cuando el muelle soporta únicamente al portapesas; ésta es la situación inicial, y serán los datos de la primera determinación :

    masa = 0.0 g ; alargamiento = ? mm ( ? son los de la posición inicial y que no tienen por qué ser 0. 0 mm)

    Estudio de la constante elástica de un muelle y del cuacho

    José Manuel Pereira Cordido 11

    tes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa for 

    1

    Niveles subniveles nº subniveles e- por subnivel e- por nivel d 5 10 18 mposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir que exista tal tensión entre as valencias do carbono nun composto moi estable é preciso admitir que a forma non é plana. E así é, está demostrado que no ciclohexano e para satisfacer os ángulos de enlace do carbono, a molécula adopta dúas posibles formas non planas como as que se debuxan. Unha que se denomina de configuración en bañeira e outra chamada cadeira que sitúan aos átomos do carbono en planos diferentes. Todo o anterior é evidente e non precisa máis explicación, pero como sempre que se debuxa ao benceno debúxase nun plano, permanece a idea plana sobre a forma real da molécula que, non nos cansaremos de afirmar, non cinciden.Pero debemos de recoñecer que o noso pecado en diante será o mesmo que o doutros, xa que escribiremos aos compostos sobre un papel, plano, e só sacaremos a relucir a forma no espazo á hora de destacar que a representación plana non é No entanto, como nunca se escriben os compostos na forma que realmente teñen, os principiantes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa forma é a dunha liña crebada (con tres dimensións) non plana; pero que se escribe habitualmente cunha estrutura lineal, tan perfectamente xeométrica que tras repetir e repetir a fórmula termina por idenfificarse a fórmula coa forma.E ambas as cousas, como pode verse na figura da esquerda, non coinciden.A todo o longo da química dos compostos orgánicos mantense a tendencia de ecipsar, sen querer este importante aspecto. Así, cando se escriben, e ata se debuxan, algúns compostos cíclicos contribúese a memorizar a súa forma plana cando é imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose f 7 14 32

  • En nuestro caso, los datos experimentales obtenidos en una ocasión habían sido:

    Dado que la discusión del planteamiento práctico abarca a cursos elementales y superiores -pensando en los primeros- y como la proporcionalidad de los alargamientos es válida, tanto para las masas que se colocan como para sus correspondientes pesos, primero intentaremos buscar una correlación entre

    masas-alargamientos.

    Luego, si queremos, podemos plantear la de fuerzas-alargamientos; si bien no dudamos que algunos prefieran omitirla.

    El modo práctico de intentar establecer la posible correlación, es realizar una representación gráfica .

    ¿Se acuerda el alumno de las normas más elementales de hacer representaciones gráficas?. Conviene repasarlas..

    Tal podría ser, con nuestros datos:

    masas ( g ) alargamientos ( m m )

    0 18.6

    50.0 51.8

    100.0 83.9

    150.0 116.7

    200.0 149.5

    Estudio de la constante elástica de un muelle y del cuacho

    José Manuel Pereira Cordido 12

    tes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa for 

    1

    Niveles subniveles nº subniveles e- por subnivel e- por nivel d 5 10 18 mposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir que exista tal tensión entre as valencias do carbono nun composto moi estable é preciso admitir que a forma non é plana. E así é, está demostrado que no ciclohexano e para satisfacer os ángulos de enlace do carbono, a molécula adopta dúas posibles formas non planas como as que se debuxan. Unha que se denomina de configuración en bañeira e outra chamada cadeira que sitúan aos átomos do carbono en planos diferentes. Todo o anterior é evidente e non precisa máis explicación, pero como sempre que se debuxa ao benceno debúxase nun plano, permanece a idea plana sobre a forma real da molécula que, non nos cansaremos de afirmar, non cinciden.Pero debemos de recoñecer que o noso pecado en diante será o mesmo que o doutros, xa que escribiremos aos compostos sobre un papel, plano, e só sacaremos a relucir a forma no espazo á hora de destacar que a representación plana non é No entanto, como nunca se escriben os compostos na forma que realmente teñen, os principiantes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa forma é a dunha liña crebada (con tres dimensións) non plana; pero que se escribe habitualmente cunha estrutura lineal, tan perfectamente xeométrica que tras repetir e repetir a fórmula termina por idenfificarse a fórmula coa forma.E ambas as cousas, como pode verse na figura da esquerda, non coinciden.A todo o longo da química dos compostos orgánicos mantense a tendencia de ecipsar, sen querer este importante aspecto. Así, cando se escriben, e ata se debuxan, algúns compostos cíclicos contribúese a memorizar a súa forma plana cando é imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose f 7 14 32

  • Es obvio que los puntos de la gráfica precedente, parecen estar alineados; y parece que sugieren un tipo de correlación lineal entre :

    masas que se colocan, y alargamientos que producen.

    Probemos.

    La prueba consiste en intentar trazar una recta entre los puntos; pasando por el mayor número de ellos y si fuera el caso, dejando el mismo número encima que debajo de la recta.

    Es oportuno indicar que dicha forma de trazado se justiifca con un criterio matemático de desviaciones mínimas de dichos puntos con relación a la recta .

    Obviamente, si establecemos que las desviaciones de los puntos encima de la recta tienen signo positivo, y los del otro lado signo negativo; por lógica, el alcanzar la condición de mínimo puede expresarse matemáticamente como:

    Estudio de la constante elástica de un muelle y del cuacho

    José Manuel Pereira Cordido 13

    tes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa for 

    1

    Niveles subniveles nº subniveles e- por subnivel e- por nivel d 5 10 18 mposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir que exista tal tensión entre as valencias do carbono nun composto moi estable é preciso admitir que a forma non é plana. E así é, está demostrado que no ciclohexano e para satisfacer os ángulos de enlace do carbono, a molécula adopta dúas posibles formas non planas como as que se debuxan. Unha que se denomina de configuración en bañeira e outra chamada cadeira que sitúan aos átomos do carbono en planos diferentes. Todo o anterior é evidente e non precisa máis explicación, pero como sempre que se debuxa ao benceno debúxase nun plano, permanece a idea plana sobre a forma real da molécula que, non nos cansaremos de afirmar, non cinciden.Pero debemos de recoñecer que o noso pecado en diante será o mesmo que o doutros, xa que escribiremos aos compostos sobre un papel, plano, e só sacaremos a relucir a forma no espazo á hora de destacar que a representación plana non é No entanto, como nunca se escriben os compostos na forma que realmente teñen, os principiantes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa forma é a dunha liña crebada (con tres dimensións) non plana; pero que se escribe habitualmente cunha estrutura lineal, tan perfectamente xeométrica que tras repetir e repetir a fórmula termina por idenfificarse a fórmula coa forma.E ambas as cousas, como pode verse na figura da esquerda, non coinciden.A todo o longo da química dos compostos orgánicos mantense a tendencia de ecipsar, sen querer este importante aspecto. Así, cando se escriben, e ata se debuxan, algúns compostos cíclicos contribúese a memorizar a súa forma plana cando é imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose f 7 14 32

  • 2 mínimok

    i

    d∑

    Leída en idioma corriente dicha expresión la resumiríamos como que, la suma de los cuadrados de las desviaciones sea mínima. Esto se traduce o significa trazar una recta entre los puntos... y que a lo peor no pasa por ninguno.

    Ésta sería una posible forma del trazado de la recta, para salir del paso, en una prueba escrita o para un curso elemental.

    Pero la parte más instructiva de la práctica, para el alumnado de formación a distancia, es el tratamiento de los datos mediante un programa de ajuste de rectas por mínimos cuadrados. Esta es la parte del trabajo que el alumno matriculado en distancia hará en su casa y con su ordenador personal.

    Significamos al respecto que la mayoría de los programas informáticos que están al alcance del alumnado ( el alumno debe elegir el programa que prefiera ), permiten magníficas posibilidades prácticas al respecto. Tales aplicaciones informáticas ( Excel por ejemplo ) son muy útiles tanto para tratamiento de series cortas y de datos sencillos, como para series y estadísticas algo extensas y complejas.

    Así, los datos consignados en la tabla e introducidos en dicho programa, permiten obtener de forma inmediata y sin ningún tipo de cálculo, diríamos automáticamente, diversos tipos de regresiones, entre ellas la lineal.

    La opción : tendencia , permite dibujar la gráfica:

    Estudio de la constante elástica de un muelle y del cuacho

    José Manuel Pereira Cordido 14

    tes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa for 

    1

    Niveles subniveles nº subniveles e- por subnivel e- por nivel d 5 10 18 mposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir que exista tal tensión entre as valencias do carbono nun composto moi estable é preciso admitir que a forma non é plana. E así é, está demostrado que no ciclohexano e para satisfacer os ángulos de enlace do carbono, a molécula adopta dúas posibles formas non planas como as que se debuxan. Unha que se denomina de configuración en bañeira e outra chamada cadeira que sitúan aos átomos do carbono en planos diferentes. Todo o anterior é evidente e non precisa máis explicación, pero como sempre que se debuxa ao benceno debúxase nun plano, permanece a idea plana sobre a forma real da molécula que, non nos cansaremos de afirmar, non cinciden.Pero debemos de recoñecer que o noso pecado en diante será o mesmo que o doutros, xa que escribiremos aos compostos sobre un papel, plano, e só sacaremos a relucir a forma no espazo á hora de destacar que a representación plana non é No entanto, como nunca se escriben os compostos na forma que realmente teñen, os principiantes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa forma é a dunha liña crebada (con tres dimensións) non plana; pero que se escribe habitualmente cunha estrutura lineal, tan perfectamente xeométrica que tras repetir e repetir a fórmula termina por idenfificarse a fórmula coa forma.E ambas as cousas, como pode verse na figura da esquerda, non coinciden.A todo o longo da química dos compostos orgánicos mantense a tendencia de ecipsar, sen querer este importante aspecto. Así, cando se escriben, e ata se debuxan, algúns compostos cíclicos contribúese a memorizar a súa forma plana cando é imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose f 7 14 32

  • El programa informático que hubiésemos empleado nos indica asimismo, para la predicción linea,l el coeficiente de ajuste, el cuadrado de dicho coeficiente y los parámetros de la recta.

    En definitiva, la ecuación de la recta y su coeficiente de ajuste, sin trabajo añadido.

    Bueno, el trabajo de pulsar tres teclas.

    ¡Casi nada, comparando con el proceso "tradicional" ! Como puede verse, y si se centra el interés de la práctica en el

    tratamiento informático de los datos y en el ajuste de los resultados mediante un programa informático; el grueso del trabajo, y posiblemente la parte mas instrucitva de la experiencia, puede realizarla el alumno en su casa.

    Estudio de la constante elástica de un muelle y del cuacho

    José Manuel Pereira Cordido 15

    tes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa for 

    1

    Niveles subniveles nº subniveles e- por subnivel e- por nivel d 5 10 18 mposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir que exista tal tensión entre as valencias do carbono nun composto moi estable é preciso admitir que a forma non é plana. E así é, está demostrado que no ciclohexano e para satisfacer os ángulos de enlace do carbono, a molécula adopta dúas posibles formas non planas como as que se debuxan. Unha que se denomina de configuración en bañeira e outra chamada cadeira que sitúan aos átomos do carbono en planos diferentes. Todo o anterior é evidente e non precisa máis explicación, pero como sempre que se debuxa ao benceno debúxase nun plano, permanece a idea plana sobre a forma real da molécula que, non nos cansaremos de afirmar, non cinciden.Pero debemos de recoñecer que o noso pecado en diante será o mesmo que o doutros, xa que escribiremos aos compostos sobre un papel, plano, e só sacaremos a relucir a forma no espazo á hora de destacar que a representación plana non é No entanto, como nunca se escriben os compostos na forma que realmente teñen, os principiantes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa forma é a dunha liña crebada (con tres dimensións) non plana; pero que se escribe habitualmente cunha estrutura lineal, tan perfectamente xeométrica que tras repetir e repetir a fórmula termina por idenfificarse a fórmula coa forma.E ambas as cousas, como pode verse na figura da esquerda, non coinciden.A todo o longo da química dos compostos orgánicos mantense a tendencia de ecipsar, sen querer este importante aspecto. Así, cando se escriben, e ata se debuxan, algúns compostos cíclicos contribúese a memorizar a súa forma plana cando é imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está oso ñecer que o nose f 7 14 32

  • Desde luego, no dudamos que la toma de datos que hay que hacer en el laboratorio puede tener interés, pero el tratamiento de datos, para el alumno que estudia en enseñanza a distancia, es más rica en aspectos formativos. Y es , precisamente, la que le sugerimos haga con su PC desde su domicilio.

    Tras el inciso y volviendo al estudio del muelle, podemos observar en la anterior figura, que la recta trazada mediante una aplicación informática es muy parecida a la que -para este caso tan sencillo-se podría trazar "a ojo" con un procedimento "manual" siguiendo nuestras sugerencias anteriores.

    En todo caso, por razones obvias, preferimos el último método; que nos proporciona incluso el coefiente de ajuste o sea, lo bien que la recta trazada se ajusta a la posición de los puntos obteneidos experimentalmente. En nuestro caso resulta :

    r = 0. 99 , que significa un ajuste casi pefecto ( r = 1 ).

    Queremos dejar constancia que la norma de correlación masas-alargamientos se suponía desconocida ; y que se establece ahora a partir de los datos experimentales. A través de datos experimentales, hemos encontrado la norma -en este caso Ley- de carácter lineal que rige

    Tras el trazado de la recta, llevado a cabo según uno u otro procedimento es necesario hacer algunas consideraciones sobre la norma de comportamiento deducida por vía experimental.

    En primer lugar, recordemos que habíamos realizado una representación gráfica que nos mostraba el valor que tomaban los alargamientos, tras la colocación de sucesivas masas.

    Por tanto, la norma de comportamiento que hemos encontrado se ajusta perfectamente (coeficiente de ajuste 0.99) a la ecuación de una recta:

    y = a x + b

    ( elongaciones ) = a (masas) + b

    El valor del coeficiente b que en la gráfica se observa que es positivo y diferente de 0, tiene su origen en el hecho de que nuestras medidas de

    Estudio de la constante elástica de un muelle y del cuacho

    José Manuel Pereira Cordido 16

    tes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa for 

    1

    Niveles subniveles nº subniveles e- por subnivel e- por nivel d 5 10 18 mposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir que exista tal tensión entre as valencias do carbono nun composto moi estable é preciso admitir que a forma non é plana. E así é, está demostrado que no ciclohexano e para satisfacer os ángulos de enlace do carbono, a molécula adopta dúas posibles formas non planas como as que se debuxan. Unha que se denomina de configuración en bañeira e outra chamada cadeira que sitúan aos átomos do carbono en planos diferentes. Todo o anterior é evidente e non precisa máis explicación, pero como sempre que se debuxa ao benceno debúxase nun plano, permanece a idea plana sobre a forma real da molécula que, non nos cansaremos de afirmar, non cinciden.Pero debemos de recoñecer que o noso pecado en diante será o mesmo que o doutros, xa que escribiremos aos compostos sobre un papel, plano, e só sacaremos a relucir a forma no espazo á hora de destacar que a representación plana non é No entanto, como nunca se escriben os compostos na forma que realmente teñen, os principiantes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa forma é a dunha liña crebada (con tres dimensións) non plana; pero que se escribe habitualmente cunha estrutura lineal, tan perfectamente xeométrica que tras repetir e repetir a fórmula termina por idenfificarse a fórmula coa forma.E ambas as cousas, como pode verse na figura