Introdución

Unha característica dos corpos a través da cal podemos establecer

comparacións entre eles chámase magnitude.

En Galicia, dende hai moito tempo, a xente empregou e segue a empregar

moitas unidades para medir as distintas magnitudes. Como sucedía en moitos outros puntos de Europa, estes

sistemas tradicionais tiñan moitas variacións locais e rexionais.

LonxitudeBraza

Extensión dos brazos abertos. Usábase

para medir profundidades. Varía segundo a persoa

que mide.

Pé ou Tercia

Equivale á medida do pé. Varía, pero son máis ou menos 12 pulgadas.

Lonxitude Vara

Fai referencia a un obxecto de madeira empregado como

medida. En Redondela dicían que

era a altura dun home co brazo

levantado.

Milla

Empregábase no mundo do mar, e aínda se usa en moitos países.

Equivale a 1852 metros.

Dela deriva o nó.

Lonxitude Polgada

Medida do dedo polgar dobrado. A tradución a cm é variable ao depender da lonxitude do dedo de cada persoa.

Furco

Extensión dende o polgar ao dedo índice. Tamén depende da lonxitude do dedo de cada persoa.

Lonxitude Palmo ou cuarta

Lonxitude que vai dende o dedo

maimiño ao polgar.

Equivale a 9

polgadas.

Paso ou zancada

Distancia que hai entre os dous pés separados. Non

ten un valor exacto.

Superficie Fanega

Empregábase para

medir grandes extensións de

terreo.

Equivale a 2.103 metros

cadrados. Agrúpanse de 24

en 24.

Copelo

Utilizábase na provincia de

Ourense, aínda na actualidade se usa en Celanova.

Equivale a 21

metros cadrados.

Superficie Vara

Emprégase só en Carnota. Equivalía a 2 m².

Tamén existe a vara lonxitudinal.

CuartilloÉ a vintecatroava

parte do ferrado. A equivalencia é

variable, pois este varía en cada

Concello.

SuperficieFerrado

Úsase fundamentalmente na agricultura.

Tamén recibe este nome

unha medida de capacidade, pero como medida de

superficie anda arredor dos 500 m2.

Varía moito segundo as diferentes zonas

do país. Por exemplo, en Silleda equivale a 536

metros cadrados.

Tempo Sorte

En zonas de regadío en Ourense dividíase o día en seis sortes (catro de día e dúas

de noite) que marcaban os turnos

de rega. En

promedio equivalía a 6 horas nas nocturnas

e tres nas diurnas (aínda que variaba ao longo do ano).

2 Sortes de 6 horas

4 Sortes de 3 horas

Contaxe Manda

Equivale a 4 pezas de froita.

No mundo do mar empregábase tamén para contar as sardiñas. 25 mandas = 1 cento.

DuciaSignifica doce, e séguese usando para contar os

ovos, entre outros.No mar tiña valores

variables, por exemplo, na Coruña era 29.

Contaxe Quiñón

No mundo do mar era a parte dos beneficios

da pesca que lle correspondía a cada

mariñeiro. Na arte do cerco era a unha peza de 10 ou 40 metros de rede.

VaretaNas factorías de salga de sardiña contábase por

varetas, uns arames onde se ensarillaban unha vez

sacadas da salmoira.

Cada unha levaba 25 exemplares.

Contaxe Medida

Empregada para contar peixes de

pequeno tamaño. Era moi

variable, e segundo os lugares había

equivalencias como 1

medida = 700 mandas.

RixeloNas zonas de pastoreo servía para contar as unidades animal-día que o pastor tiña a

cargo. O pastor recibía un

día de manutención por cada 7 rixelos.

PesoLibra

Equivale aproximadamente a medio quilo.

OnzaEquivale aproximadamente a 25

gramos.

QuintalEquivale aproximadamente a 40-

50 Kg.

Capacidade Cuartillo

Equivale a 1/4 de litro, agás nas Rías Baixas, que valía

medio.

Neto

É o equivalente a medio litro, ou o

que é o mesmo, 2 cuartillos.

 

Capacidade Azumbre

Aproximadamente, é o equivalente a

dous litros.

Cuartilla

É o equivalente a 4 litros, ou o que é o

mesmo, 2 azumbres.

Capacidade Canada

É moi variable. Equivale a oito

litros, pero nalgúns lugares cinco ou

seis litros.

Cántaro ou ola

Medida de capacidade usada

para o viño, aceite…

Equivale a dezaseis litros.

Capacidade Cabazo

En Redondela é igual a 20 litros, pero

nos concellos limítrofes poden ser

16 ou 14 litros.

SellaÉ moi irregular.

Pode variar dende os cinco e seis

litros ata chegar aos quince litros.

Capacidade

Ferrado

Empregado para medir o gran.

Recibe este nome porque o recipiente de madeira empregado como medida ten os cantos reforzados de ferro. Varía entre os 12 Kg e os 20 kg segundo a clase de gran. Ten o mesmo nome ca o ferrado de superficie debido á

coincidencia entre gran e terreo plantado.

Capacidade Cunca

Dezaseisava parte dun ferrado.Cuarto

Cuarta parte dun ferrado ou 4 cuncas.

EscaMedio ferrado ou dous

cuartos. 

..

FINFIN