calificacion facilitador formacion profesional

45
NORMA T ÉCNICA DE COMPETENCIA LABORAL REGIONAL Y DISEÑO CURRICULAR PARA LA CALIFICACIÓN DE: F ACILITADOR/A DE LA F ORMACIÓN PROFESIONAL PROGRAMA REGIONAL DE FORMACIóN OCUPACIONAL E INSERCIóN LABORAL

Upload: wendell-espinal

Post on 02-Dec-2015

87 views

Category:

Documents


1 download

DESCRIPTION

ok

TRANSCRIPT

Page 1: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

Norma TécNica de compeTeNcia LaboraL regioNaL

y diseño curricuLar

para La caLificacióN de:

Facilitador/a de la Formación

ProFesional

Programa regionalde FormaciónocuPacional einserción laboral

Page 2: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

44

658.3124P963n Programa regional de Formación ocupacional e inserción laboral (Foil) norma Técnica de competencia laboral regional y diseño

curricular para la calificación de Facilitador/a de la Formación Profesional/ Foil. – 1ª. ed. – san José, c.r. : coordinación educa-tiva y cultural centroamericana cecc/sica, 2009.

60 p. : il. ; 24 x 17 cm.

isbn 978-9968-633-17-8

1. educación y adiestramiento. 2. Formación profesional. 3. empleo – normas. 4. mercado laboral. i. Título.

Diseño, diagramación e impresión litográfica: Editorama S. A.

Cualquier observación puede ser remitida a la siguiente dirección:400 metros Este y 25 metros Norte de la Iglesia Santa Teresita en Barrio Escalante, San José, Costa Rica; CECC-SICATeléfonos: (506) 2283-7630, (506) 2283-7629, (506) 2283-7719.Apartado Postal 62-2100, Guadalupe, San José, Costa Rica.El presente texto puede ser consultado en la siguiente página Web:http://ceccsica.org/programas-accion/laboral/index.html

institutonacional deFormaciónProfesional

llave del Progreso

instituto nacionalde aprendizaje

Te capacitamos!

INSTITuTo NACIoNAl TECNoloGICo

instituto salvadoreño de Formación Profesional

esta publicación se realiza con el apoyo de

Page 3: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

55

i. créditos

Page 4: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

7

77

Créditos

Norma TécNica de compeTeNcia LaboraL regioNaL

este documento fue elaborada por:Nombre Institución País

olga Hidalgo ina costa rica

ruth margarita Hernández insaForP el salvador

sandra Perdomo inFoP Honduras

imelda Traña inaTec nicaragua

bethania nieto inFoTeP república dominicana

luz maria mena inFoTeP república dominicana

mario rené garcía

en la validación práctica participaron:Nombre Institución País

Juan carlos miranda insaForP el salvador

José mario martínez insaForP el salvador

edgardo Valenzuela inFoP Honduras

dalilah sobalvarro inaTec nicaragua

bernardo orlando inFoTeP república dominicana

diseño curricuLar

el diseño curricular fue elaborado por:Nombre Institución País

bethania nieto inFoTeP república dominicana

luz ma. mena inFoTeP república dominicana

en la validación práctica participaron:

Nombre Institución PaísJosé mario martínez Quintana insaForP el salvador

Juan carlos miranda insaForP el salvador

edgardo Valenzuela Torres inFoP Honduras

dalia sobalvarro moreno inaTec nicaragua

miguel Ángel sánchez inFoTeP república dominicana

Page 5: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

8

88

con el apoyo de:

mario Hugo rosal organización internacional del Trabajo (oiT)

Teresa esteban Programa regional Foil (cecc-aecid)

ronald segura Programa regional Foil (cecc-aecid)

rosa e. Pérez Programa regional Foil (cecc-aecid)

carla rojas Programa regional Foil (cecc-aecid)

Patricia corrales Programa regional Foil (cecc-aecid)

Josefa segura Programa regional Foil (cecc-aecid)

Paulino gómez Programa regional Foil (cecc-aecid)

Francisco brera ministerio de Trabajo e inmigración, españa

Page 6: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

i. crédiTos 5Norma Técnica de Competencia laboral Regional 7Diseño Curricular 7

ii. Norma TécNica de compeTeNcia LaboraL regioNaL (NTcL) de faciLiTador/a de La formacióN profesioNaL 111. Prólogo 132. Presentación 173. Mapa de la calificación del Facilitador/a de la Formación Profesional 194. Datos generales de la calificación 215. Descripción de unidades y Elementos de Competencia 23

iii. diseño curricuLar para La caLificacióN de faciLiTador/a de La formacióN profesioNaL 371. Mapa del Diseño Curricular de Facilitador/a de la Formación 392. Datos generales de la calificación 413. Descripción del Módulo de Aprendizaje 434. Estrategias 535. Recursos 556. Glosario 57

Tabla de contenidos

Page 7: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

1111

ii. norma técnica de comPetencia laboral regional(ntcl) de:

Facilitador/a de la Formación

ProFesional

Page 8: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

13

1313

próLogo

1. próLogo

Los iNsTiTuTos NacioNaLes de formacióN profesioNaL (ifp)Los institutos de Formación Profesional (iFP) de américa central y república dominicana, son las instituciones responsables del desarrollo de la formación profesional en cada país. Todos cuentan con una Junta o consejo directivo tripartito, que representa a empleadores, Trabajadores y gobiernos (ministros de Trabajo, educación, Planificación y otros).

los siete iFP de la subregión son:

• instituto nacional de aprendizaje de costa rica, ina• instituto nacional de Formación Profesional y capacitación para el desa-

rrollo Humano de Panamá, inadeH• instituto nacional de Formación Profesional de Honduras, inFoP• instituto de Formación Técnico Profesional de la república dominicana,

inFoTeP• instituto nacional Tecnológico de nicaragua, inaTec• instituto Técnico de capacitación y Productividad de guatemala, in-

TecaP • instituto salvadoreño de Formación Profesional de el salvador, insaForP

La red de ifpen el año 2004, los institutos de la subregión deciden constituirse en una red con el objeto de:

• Trabajar de manera conjunta para establecer programas de cooperación e intercambio técnico.

• crear una red de cooperación técnica y de Formación Profesional entre las instituciones.

• intensificar el trabajo conjunto con la organización internacional del Tra-bajo (oiT) y el centro interamericano para el desarrollo del conocimiento de la Formación Profesional (cinTerFor).

Hasta el momento la red de iFPs ha coordinado y ejecutado 39 reuniones subregionales para el cumplimiento de los objetivos arriba citados. la red

Page 9: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

14

1414

tomó la decisión de no dotarse de una estructura propia pesada y optó por una organización horizontal.

se trata de una red de voluntades, donde los miembros participan en la medida de sus posibilidades e intereses, estableciendo relaciones caracterizadas por la solidaridad, flexibilidad y horizontalidad. el coste de las acciones comunes em-prendidas es cubierto por las propias instituciones.

la red desarrolla 3 proyectos subregionales estratégicos con la oficina inter-nacional del Trabajo (oiT) y el Programa de Formación ocupacional e inserción laboral (Foil) de la agencia española de cooperación internacional para el desarrollo (aecid): 1. las Tics aplicadas a la FP; 2. Homologación de normas Téc-nicas de competencia laboral y desarrollos curriculares; 3. investigación sobre estado situacional, evolución y buenas prácticas de los iFP en la subregión.

Normas TécNicas de compeTeNcia LaboraL y desarroLLos curricuLares

la elaboración de normas y desarrollos curriculares homologados ha cons-tituido la intervención identificada y expresada como más pertinente por la red de iFP. se trata de la acción por la integración subregional más clara desde los sectores de la formación profesional, el empleo y la inserción laboral. el proceso se ha traducido en el desarrollo de normas de competencia laboral, que generen estándares mínimos de calidad y comunes de cara al desarrollo curricular de las ocupaciones normadas.

una formación basada en una norma homologada y un diseño curricular armo-nizado subregionalmente, permiten el mutuo reconocimiento de la formación impartida en las instituciones de la red. el reconocimiento implica un paso sólido y definitivo de cara a la circulación y libre movilidad de los trabajadores calificados en la subregión y por tanto a la integración subregional.

el proceso, que se inició con la elaboración de normas y desarrollos curriculares, llevó intrínsecamente a la necesidad de generar “metodologías subregionales homologadas y estandarizadas” para la formulación de normas, desarrollos curriculares y sistemas de evaluación comunes.

en el año 2008 se consolida un nuevo núcleo duro de técnicos, conformado por los jefes o directores técnicos, que junto a los metodólogos y curriculistas de las siete instituciones y apoyado por algunos especialistas sectoriales (turismo, construcción y formación de formadores), homologan, revisan y aplican una metodología subregional para la elaboración de normas técnicas de compe-tencia laboral, adecuando las normas ya elaboradas a la nueva metodología.

Page 10: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

15

1515

próLogo

la metodología para la elaboración de normas de competencia laboral se basa, esencialmente, en la conceptualización teórica de la metodología utilizada por conocer de méxico.

se presenta en forma escrita su conceptualización y con un formato arquetipo del vaciado de la norma, para elaborar las futuras normas en cada iFP de la red. Quedan pendientes de elaborar las metodologías subregionales que se aplicarán para el desarrollo curricular y la evaluación de las competencias laborales.

creemos, a la luz de las enseñanzas de la práctica, que las metodologías formuladas y por formular se constituyen en el instrumento más valioso para establecer estándares mínimos de calidad para todos los países y son unos de los mayores aportes que la oiT, el programa Foil/aecid/cecc y la asistencia técnica del ministerio de Trabajo e inmigración de españa, ofrece a la red de iFP.

esta publicación que estamos presentando ha sido posible gracias al esfuerzo de todas las instituciones miembros de la red centroamericana de iFP y a sus técnicos, a quienes agradecemos que nos acompañaran en este esfuerzo subregional.

Teresa esteban g. coordinadora Técnica regional

Foil/aecid

mario Hugo rosal g. especialista en Formación Profesional

oiT

Page 11: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

17

1717

preseNtaCióN

la presente norma ha sido elaborada en marco de la red de instituciones de Formación Profesional de centroamérica, Panamá y la república dominicana (iFP), apoyado por la oiT y el Proyecto Foil/aecid/cecc, con el objetivo de establecer los estándares mínimos con que se deben definir el currículo para la formación, evaluación y certificación de competencias de las personas que se desempeñen como Facilitador/a de la Formación Profesional según los parámetros para facilitar procesos formativos y de capacitación profesional a jóvenes y adultas en determinadas funciones laborales.

la norma Técnica de competencia laboral regional del Facilitador/a de la Formación Profesional tendrá una cobertura de aplicación en todos los países de centroamérica y república dominicana, administrada por las instituciones de Formación Profesionales de la red de iFP con la finalidad de que la eficiencia y competitividad del Facilitador/a de la Formación Profesional en la región, sea evaluada bajo los mismos estándares y compensada equitativamente en su contratación.

el documento integra un conjunto de conocimientos, habilidades, destrezas y actitudes que son aplicados al desempeño del la función laboral y que al ser verificados en situaciones de trabajo, permiten determinar si la persona ha logrado el tipo, nivel y calidad de desempeño esperado por el sector laboral. contiene las unidades de competencia (funciones) y criterios de desempeño que un trabajador competente realiza en forma periódica en su puesto de trabajo como Facilitador/a de la Formación Profesional.

así mismo es la base para que, a partir de las unidades y elementos de com-petencia, criterios y evidencias de desempeño y conocimientos se definan los módulos de formación y la especificación de contenidos y objetivos.

el contenido de este documento “norma Técnica de competencia laboral regional de la calificación del Facilitador/a de la Formación Profesional, ha sido estructurado de forma homologada, por representantes de los países de la red de iFP. de centroamérica, Panamá y república dominicana.

la vigencia establecida en la presente norma, estará sujeta a actualización de los criterios de desempeño, de acuerdo con la demanda de los insti-tuciones de formación de la red de iFP de la subregión. cada país podrá hacer las adaptaciones necesarias de acuerdo con la naturaleza, exigencias y comportamiento del su mercado laboral.

2. preseNTacióN

Page 12: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

19

1919

3. mapa de La caLificacióN de faciLiTador/a de La formacióN profesioNaL

1. manejar los componentes de la formación profesio-nal para su aplicación en procesos formativos.

2. desarrollar procesos de formación y capacitación profesional de acuerdo con procedimientos metodológicos estable-cidos.

2.1. Planificar procesos for-mativos, de acuerdo con procedimientos estable-cidos.

2.2. ejecutar procesos forma-tivos con base en linea-mientos metodológicos establecidos.

2.3. evaluar el proceso de en-señanza y aprendizaje, de acuerdo con meto-dologias establecidas.

1.1 identificar los componen-tes fundamentales de la formación profesional en el contexto actual.

1.2. describir los componen-tes fundamentales de la formación basada en normas de competencia (nTcl) de acuerdo con el procedimiento.

1.3. contribuir a la mejora de la calidad de la for-mación profesional de acuerdo con la política institucional.

diseñar programas forma-tivos basados en compe-tencias

Propósito clave

Unidades de competencia

Elementos de competencia

Page 13: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

21

2121

4. daTos geNeraLes de La caLificacióND

ATO

S G

ENER

ALE

S D

E LA

CA

LIFI

CACI

ÓN

1/1

Códi

go: C

IUO

/88:

235

1O

cupa

ción

: Fac

ilita

dor/

a de

la fo

rmac

ión

prof

esio

nal.

Prop

ósit

o de

la c

alifi

caci

ón: e

stab

lece

r los

par

ámet

ros

que

perm

itan,

eva

luar

las

com

pete

ncia

s de

l fac

ilita

dor (

a) d

e la

form

ació

n pr

o-fe

sion

al e

n la

func

ión

de fa

cilit

ar p

roce

sos

form

ativ

os y

de

capa

cita

ción

pro

fesi

onal

de

jóve

nes

y ad

ulta

s en

det

erm

inad

as fu

ncio

nes

labo

rale

s.

Niv

el d

e co

mpe

tenc

ia: 3

.

Just

ifica

ción

del

niv

el p

ropu

esto

: se

prop

one

el n

ivel

3 d

ebid

o a

que

los/

as fa

cilit

ador

es/a

s de

ben

dese

mpe

ñar d

iver

sas

activ

i-da

des

labo

rale

s co

n re

spon

sabi

lidad

y a

uton

omía

en

la to

ma

de

dedi

cion

es q

ue re

quie

ren

cont

rol y

pro

visi

ón d

e or

ient

ació

n a

otra

s pe

rson

as e

n lo

s pr

oces

os d

e fo

rmac

ión

y ca

paci

taci

ón d

e jó

vene

s y

adul

tos.

Fech

a de

ela

bora

ción

de

la N

CL: s

eptie

mbr

e de

200

7.Fe

cha

de p

ublic

ació

n de

la N

CL: d

icie

mbr

e de

200

7.

Tiem

po e

n qu

e de

berá

revi

sars

e la

NCL

: 5 a

ños.

No.

de

revi

sión

: Prim

era.

Sect

or:

( ) a

grop

ecua

rio.

Áre

a de

com

pete

ncia

: Ped

agog

ía.

( ) in

dust

ria.

( X )

Terc

iario

/ser

vici

o.

Tipo

de

norm

a:

( )

n

acio

nal.

(

X )

sub

regi

onal

.

Uni

dade

s de

Com

pete

ncia

Lab

oral

(UCL

) que

con

form

an la

cal

ifica

ción

.

1.m

anej

ar lo

s co

mpo

nent

es d

e la

form

ació

n pr

ofes

iona

l par

a su

apl

icac

ión

en p

roce

sos

form

ativ

os.

2.d

esar

rolla

r pro

ceso

s de

form

ació

n y

capa

cita

ción

pro

fesi

onal

de

acue

rdo

con

proc

edim

ient

os m

etod

ológ

icos

est

able

cido

s.

Page 14: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

23

2323

5. descripcióN de uNidades y eLemeNTos de compeTeNciaD

ESCR

IPCI

ÓN

DE

UN

IDA

DES

Y E

LEM

ENTO

S D

E CO

MPE

TEN

CIA

1/4

Códi

go: C

IUO

/88:

235

1Tí

tulo

de

la u

nida

d de

com

pete

ncia

: man

ejar

los

com

pone

ntes

de

la fo

rmac

ión

prof

esio

nal p

ara

su a

plic

ació

n en

pro

ceso

s fo

rmat

ivos

.

Prop

ósit

o de

la u

nida

d de

com

pete

ncia

: Pro

porc

iona

r los

par

ámet

ros

que

perm

itan

iden

tifica

r la

com

pete

ncia

del

can

dida

to/a

en

func

ión

de m

anej

ar lo

s co

mpo

nent

es d

e la

form

ació

n pr

ofes

iona

l par

a su

apl

icac

ión

en p

roce

sos

form

ativ

os.

Elem

ento

s de

Com

pete

ncia

Lab

oral

(E.C

.L) q

ue c

onfo

rman

la u

nida

d de

com

pete

ncia

:

Refe

renc

ia: 1

de

3Tí

tulo

del

ele

men

to: i

dent

ifica

r los

com

pone

ntes

fund

amen

tale

s de

la fo

rmac

ión

prof

esio

nal e

n el

co

ntex

to a

ctua

l.

Crit

erio

s de

des

empe

ño: l

a pe

rson

a es

com

pete

nte

cuan

do:

1.lo

s co

ncep

tos

sobr

e la

form

ació

n pr

ofes

iona

l son

defi

nido

s co

n pr

ecis

ión.

2.lo

s an

tece

dent

es, h

echo

s y

cara

cter

ístic

as d

e la

form

ació

n pr

ofes

iona

l son

des

crito

s de

acu

erdo

al c

onte

xto

naci

onal

.

3.lo

s se

ctor

es y

niv

eles

que

aba

rca

la fo

rmac

ión

prof

esio

nal s

on c

lasi

ficad

os d

e ac

uerd

o co

n la

pirá

mid

e oc

upac

iona

l.

4.lo

s m

odos

, mod

alid

ades

y m

etod

olog

ías

de fo

rmac

ión

son

iden

tifica

dos

de a

cuer

do c

on e

l sis

tem

a de

form

ació

n pr

ofes

iona

l.

5.el

rol d

e la

inst

ituci

ón d

e fo

rmac

ión

prof

esio

nal,

es a

naliz

ado

de a

cuer

do c

on e

l con

text

o na

cion

al.

Cam

po d

e ap

licac

ión:

Cate

gorí

a:

Clas

e:

1.Á

mbi

to d

e la

form

ació

n pr

ofes

iona

l.n

o ha

y va

riaci

ón e

n el

con

text

o.

Evid

enci

as p

or d

esem

peño

.

no

se re

quie

ren.

Evid

enci

as p

or p

rodu

cto.

los

pro

duct

os e

labo

rado

s cu

mpl

en c

on:

no

se re

quie

ren.

Page 15: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

24

2424

DES

CRIP

CIÓ

N D

E U

NID

AD

ES Y

ELE

MEN

TOS

DE

COM

PETE

NCI

AN

º

2/4

Refe

renc

ia: 1

de

3Tí

tulo

del

ele

men

to: i

dent

ifica

r los

com

pone

ntes

fund

amen

tale

s de

la fo

rmac

ión

prof

esio

nal e

n el

con

-te

xto

actu

al.

Evid

enci

as d

e co

noci

mie

nto:

1.d

efine

los

conc

epto

s so

bre

la fo

rmac

ión

prof

esio

nal c

on p

reci

sión

.

2.d

escr

ibe

los

ante

cede

ntes

, hec

hos

y ca

ract

erís

ticas

de

la fo

rmac

ión

prof

esio

nal d

e ac

uerd

o co

n el

con

text

o na

cion

al.

3.cl

asifi

ca lo

s se

ctor

es y

niv

eles

que

aba

rca

la fo

rmac

ión

prof

esio

nal d

e ac

uerd

o co

n la

pirá

mid

e oc

upac

iona

l.

4.id

entifi

ca lo

s m

odos

, mod

alid

ades

y m

etod

olog

ías

de fo

rmac

ión

y ca

paci

taci

ón d

e ac

uerd

o co

n el

sis

tem

a de

form

ació

n pr

ofes

iona

l.

5.a

naliz

a el

rol d

e la

inst

ituci

ón d

e fo

rmac

ión

prof

esio

nal,

de a

cuer

do c

on e

l con

text

o na

cion

al.

Evid

enci

as d

e ac

titu

d: l

as a

ctitu

des

man

ifest

adas

son

:

1.H

abili

dad

de c

omun

icac

ión:

Pre

sent

a co

n cl

arid

ad lo

s tr

abaj

os d

e id

entifi

caci

ón d

e lo

s co

mpo

nent

es fu

ndam

enta

les

de la

form

ació

n pr

ofes

iona

l.

2.co

mpr

omis

o co

n la

inst

ituci

ón: d

emue

stra

un

inte

rés

perm

anen

te p

or lo

grar

lo p

ropu

esto

y la

s ta

reas

dem

anda

das

por l

a in

stitu

ción

.

3.re

spon

sabi

lidad

: rea

liza

el tr

abaj

o y

ejec

uta

opor

tuna

men

te la

s ta

reas

de

iden

tifica

ción

de

los

com

pone

ntes

fund

amen

tale

s de

la fo

rma-

ción

pro

fesi

onal

de

acue

rdo

con

los

está

ndar

es d

e ca

lidad

requ

erid

os.

4.d

ispo

sici

ón a

l cam

bio:

man

ifies

ta u

na a

ctitu

d po

sitiv

a pa

ra a

sum

ir lo

s re

tos

de a

ctiv

idad

de

form

ació

n pr

ofes

iona

l.

Line

amie

ntos

gen

eral

es p

ara

la e

valu

ació

n: e

l dom

inio

del

ele

men

to d

e co

mpe

tenc

ia p

uede

eva

luar

se m

edia

nte:

1.la

dem

ostr

ació

n de

l dom

inio

de

los

conc

epto

s m

enci

onad

os e

n la

s ev

iden

cias

de

cono

cim

ient

os, p

ara

lo c

ual l

os/a

s ca

ndid

atos

/as

debe

-rá

n so

met

erse

a u

na p

rueb

a ob

jetiv

a.

2.la

s ev

iden

cias

de

actit

udes

ser

án e

valu

adas

med

iant

e la

inte

racc

ión

con

otra

s pe

rson

as y

dur

ante

la a

plic

ació

n de

la p

rueb

a ob

jetiv

a.

Page 16: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

25

2525

DES

CRIP

CIÓ

N D

E U

NID

AD

ES Y

ELE

MEN

TOS

DE

COM

PETE

NCI

AN

º

3/4

Refe

renc

ia: 2

de

3Tí

tulo

del

ele

men

to: d

escr

ibir

los

com

pone

ntes

fund

amen

tale

s de

la fo

rmac

ión

basa

da e

n no

rmas

de

com

pete

ncia

(nTc

l) d

e ac

uerd

o co

n el

pro

cedi

mie

nto.

Crit

erio

s de

des

empe

ño. l

a pe

rson

a es

com

pete

nte

cuan

do:

1.lo

s an

tece

dent

es h

istó

ricos

de

la fo

rmac

ión

basa

da e

n co

mpe

tenc

ia la

bora

l son

exp

licad

os c

on p

reci

sión

.

2.lo

s co

ncep

tos

de c

ompe

tenc

ias

labo

rale

s so

n in

terp

reta

dos

de a

cuer

do c

on lo

s pr

inci

pios

que

la d

efine

n y

los

dife

rent

es e

nfoq

ues.

3.lo

s co

mpo

nent

es d

e un

sis

tem

a de

form

ació

n co

n en

foqu

e de

com

pete

ncia

labo

ral (

norm

aliz

ació

n, d

iseñ

o cu

rric

ular

, for

mac

ión,

eva

lua-

ción

, ver

ifica

ción

y c

ertifi

caci

ón) s

on id

entifi

cado

s de

acu

erdo

con

el o

rden

est

able

cido

.

Cam

po d

e ap

licac

ión:

Cate

gorí

a:

Clas

e:

1.Á

mbi

to d

e la

form

ació

n pr

ofes

iona

l.n

o ha

y va

riaci

ón e

n el

con

text

o.

Evid

enci

as p

or d

esem

peño

:

no

se re

quie

ren.

Evid

enci

as p

or p

rodu

cto:

no

se re

quie

ren.

Evid

enci

as d

e co

noci

mie

nto:

la

form

a en

que

:

1.ex

plic

a lo

s an

tece

dent

es h

istó

ricos

de

la fo

rmac

ión

basa

da e

n co

mpe

tenc

ia la

bora

l con

pre

cisi

ón.

2.in

terp

reta

los

conc

epto

s de

com

pete

ncia

s la

bora

les,

de a

cuer

do c

on lo

s pr

inci

pios

y d

ifere

ntes

enf

oque

s qu

e la

defi

nen.

3.id

entifi

ca lo

s co

mpo

nent

es d

e un

sis

tem

a de

form

ació

n co

n en

foqu

e de

com

pete

ncia

labo

ral (

norm

aliz

ació

n, d

iseñ

o cu

rric

ular

, for

ma-

ción

, eva

luac

ión,

ver

ifica

ción

y c

ertifi

caci

ón) d

e ac

uerd

o co

n el

ord

en e

stab

leci

do.

Evid

enci

as d

e ac

titu

d: l

as a

ctitu

des

man

ifest

adas

son

:

1.H

abili

dad

de c

omun

icac

ión:

Pre

sent

a co

n cl

arid

ad lo

s tr

abaj

os d

e de

scrib

ir lo

s co

mpo

nent

es fu

ndam

enta

les

de la

form

ació

n ba

sada

en

nor

mas

de

com

pete

ncia

(nTc

l) d

e ac

uerd

o co

n el

pro

cedi

mie

nto.

2.co

mpr

omis

o co

n la

inst

ituci

ón: d

emue

stra

un

inte

rés

perm

anen

te p

or lo

grar

lo p

ropu

esto

y la

s ta

reas

dem

anda

das

por l

a in

stitu

ción

.

Cont

inúa

tabl

a 3/

4

Page 17: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

26

2626

DES

CRIP

CIÓ

N D

E U

NID

AD

ES Y

ELE

MEN

TOS

DE

COM

PETE

NCI

AN

º

3/4

3.re

spon

sabi

lidad

: rea

liza

el tr

abaj

o y

ejec

uta

opor

tuna

men

te la

s ta

reas

de

desc

ribir

los

com

pone

ntes

fund

amen

tale

s de

la fo

rmac

ión

basa

da e

n n

orm

as d

e co

mpe

tenc

ia (n

Tcl)

de

acue

rdo

con

el p

roce

dim

ient

o.

4.d

ispo

sici

ón a

l cam

bio:

man

ifies

ta u

na a

ctitu

d po

sitiv

a pa

ra a

sum

ir lo

s re

tos

de a

ctiv

idad

de

form

ació

n pr

ofes

iona

l.

Line

amie

ntos

gen

eral

es p

ara

la e

valu

ació

n: e

l dom

inio

del

ele

men

to d

e co

mpe

tenc

ia p

uede

eva

luar

se m

edia

nte:

1.la

dem

ostr

ació

n de

l dom

inio

de

los

conc

epto

s m

enci

onad

os e

n la

s ev

iden

cias

de

cono

cim

ient

os, p

ara

lo c

ual l

os/a

s ca

ndid

atos

/as

debe

-rá

n so

met

erse

a u

na p

rueb

a ob

jetiv

a.

2.la

s ev

iden

cias

de

actit

udes

ser

án e

valu

adas

med

iant

e la

inte

racc

ión

con

otra

s pe

rson

as y

dur

ante

la a

plic

ació

n de

la p

rueb

a ob

jetiv

a.

Cont

inua

ción

tabl

a 3/

4

Page 18: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

27

2727

DES

CRIP

CIÓ

N D

E U

NID

AD

ES Y

ELE

MEN

TOS

DE

COM

PETE

NCI

AN

º

4/4

Refe

renc

ia: 3

de

3Tí

tulo

del

ele

men

to: c

ontr

ibui

r a la

mej

ora

de la

cal

idad

de

la fo

rmac

ión

prof

esio

nal d

e ac

uerd

o co

n la

po

lític

a in

stitu

cion

al.

Crit

erio

s de

des

empe

ño: l

a pe

rson

a es

com

pete

nte

cuan

do:

1.la

s ac

cion

es d

e m

ejor

amie

nto

cont

inuo

son

pro

pues

tas

en b

enefi

cio

de s

u ám

bito

de

trab

ajo

de a

cuer

do c

on p

olíti

cas

inst

ituci

onal

es.

2.la

s ac

cion

es d

e ac

tual

izac

ión

para

el m

ejor

amie

nto

técn

ico

y do

cent

e so

n pr

opue

stas

de

acue

rdo

con

las

nece

sida

des

inst

ituci

onal

es.

Cam

po d

e ap

licac

ión:

cur

so d

e Fo

rmac

ión

de F

orm

ador

es/a

s.

Cate

gorí

a:

Clas

e:

1.Á

mbi

to d

e la

For

mac

ión

Prof

esio

nal.

no

hay

varia

ción

en

el c

onte

xto.

Evid

enci

as p

or d

esem

peño

: la

form

a en

que

:

no

se re

quie

ren.

Evid

enci

as p

or p

rodu

cto:

la

form

a en

que

:

1.el

pla

n de

acc

ión

de m

ejor

amie

nto

cont

inuo

es p

rese

ntad

o en

ben

efici

o de

su á

mbi

to d

e tr

abaj

o, d

e ac

uerd

o co

n la

s pol

ítica

s ins

tituc

iona

les.

2.el

pla

n de

acc

ione

s pa

ra la

act

ualiz

ació

n té

cnic

a, d

ocen

te e

s pr

esen

tado

de

acue

rdo

con

las

nece

sida

des

inst

ituci

onal

es.

Evid

enci

as d

e co

noci

mie

nto:

la

form

a en

que

:

1.ex

plic

a la

s ge

nera

lidad

es d

e la

s no

rmas

de

calid

ad.

2.d

efine

los

prin

cipi

os d

e la

cal

idad

en

la fo

rmac

ión.

Evid

enci

as d

e ac

titu

d: l

as a

ctitu

des

man

ifest

adas

son

:

1.H

abili

dad

de c

omun

icac

ión:

Pre

sent

a co

n cl

arid

ad lo

s tr

abaj

os a

l pro

pone

r acc

ione

s de

mej

ora

y de

act

ualiz

ació

n té

cnic

a do

cent

e en

la

form

ació

n pr

ofes

iona

l.

2.co

mpr

omis

o co

n la

inst

ituci

ón: d

emue

stra

un

inte

rés

perm

anen

te p

or lo

grar

lo p

ropu

esto

y la

s ta

reas

dem

anda

das

por l

a in

stitu

ción

.

3.re

spon

sabi

lidad

: rea

liza

el tr

abaj

o y

ejec

uta

opor

tuna

men

te la

s ta

reas

de

prop

oner

acc

ione

s de

mej

ora

y de

act

ualiz

ació

n té

cnic

a do

-ce

nte

en la

form

ació

n pr

ofes

iona

l.

4.d

ispo

sici

ón a

l cam

bio:

man

ifies

ta u

na a

ctitu

d po

sitiv

a pa

ra a

sum

ir lo

s re

tos

de a

ctiv

idad

de

form

ació

n pr

ofes

iona

l.

Cont

inúa

tabl

a 4/

4

Page 19: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

28

2828

DES

CRIP

CIÓ

N D

E U

NID

AD

ES Y

ELE

MEN

TOS

DE

COM

PETE

NCI

AN

º

4/4

Line

amie

ntos

gen

eral

es p

ara

la e

valu

ació

n: e

l dom

inio

del

ele

men

to d

e co

mpe

tenc

ia p

uede

eva

luar

se m

edia

nte:

1.la

ela

bora

ción

por

par

te d

el c

andi

dato

/a d

e un

a pr

opue

sta

de p

lan

de a

cció

n pa

ra e

l mej

oram

ient

o co

ntin

úo d

e la

form

ació

n pr

ofes

io-

nal.

use

una

list

a de

cot

ejo

para

eva

luar

los

com

pone

ntes

del

pla

n.

2.la

ela

bora

ción

por

par

te d

el c

andi

dato

/a d

e un

a pr

opue

sta

de u

n pl

an e

spec

ífico

de

capa

cita

ción

con

bas

e a

requ

erim

ient

os. u

se u

na

lista

de

cote

jo p

ara

eval

uar l

os c

ompo

nent

es d

el p

lan.

Cont

inua

ción

tabl

a 4/

4

Page 20: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

29

2929

DES

CRIP

CIÓ

N D

E U

NID

AD

ES Y

ELE

MEN

TOS

DE

COM

PETE

NCI

AN

º

1/4

Códi

go: C

IUO

/88:

235

1Tí

tulo

de

la u

nida

d de

com

pete

ncia

: des

arro

llar p

roce

sos

de fo

rmac

ión

y ca

paci

taci

ón p

rofe

sion

al d

e ac

uerd

o co

n pr

oced

imie

ntos

met

odol

ógic

os e

stab

leci

dos.

Prop

ósit

o de

la u

nida

d de

com

pete

ncia

: Pro

porc

iona

r los

par

ámet

ros

que

perm

itan

iden

tifica

r la

com

pete

ncia

del

can

dida

to/a

en

func

ión

de im

part

ir cu

rsos

de

form

ació

n gr

upal

y p

rese

ncia

l de

acue

rdo

con

proc

edim

ient

os m

etod

ológ

icos

est

able

cido

s.

Elem

ento

s de

Com

pete

ncia

Lab

oral

(E.C

.L) q

ue c

onfo

rman

la u

nida

d de

com

pete

ncia

:

Refe

renc

ia: 1

de

3Tí

tulo

del

ele

men

to: P

lani

ficar

pro

ceso

s fo

rmat

ivos

, de

acue

rdo

con

proc

edim

ient

os e

stab

leci

dos.

Crit

erio

s de

Des

empe

ño. l

a pe

rson

a es

com

pete

nte

cuan

do:

1.el

abor

a pl

an d

e cl

ase

de a

cuer

do a

l pro

gram

a de

form

ació

n, e

nunc

iand

o ob

jetiv

o es

peci

fico,

mat

eria

les,

activ

idad

es a

des

arro

llar,

mét

o-do

s y

técn

icas

did

áctic

as, e

stra

tegi

as d

e ap

rend

izaj

e y

las

estr

ateg

ias

de e

valu

ació

n, s

egún

line

amie

ntos

met

odol

ógic

os e

stab

leci

das.

2.re

dact

a ob

jetiv

os d

e ap

rend

izaj

e co

n su

s el

emen

tos

de a

cuer

do c

on lo

s pr

opós

itos

a lo

grar

en

la a

cció

n fo

rmat

iva.

3.se

lecc

iona

mét

odos

y té

cnic

as d

idác

ticas

inte

grad

oras

y m

otiv

acio

nale

s pa

ra e

l con

teni

do a

des

arro

llar e

n la

acc

ión

form

ativ

a de

acu

er-

do a

l obj

etiv

o pr

opue

sto.

4.se

lecc

iona

y e

labo

ra a

yuda

s di

dáct

icas

par

a la

s ac

cion

es fo

rmat

ivas

a im

part

ir de

acu

erdo

con

los

obje

tivos

de

apre

ndiz

aje.

5.se

lecc

iona

med

ios

didá

ctic

os p

ara

la e

jecu

ción

de

las

acci

ones

form

ativ

as d

e ac

uerd

o co

n lo

s pr

opós

itos

de la

acc

ión

form

ativ

a.

Cam

po d

e ap

licac

ión:

cur

so d

e fo

rmac

ión

met

odol

ógic

a.

cate

gorí

a:Cl

ase:

1.Po

blac

ión

a at

ende

r.1.

1 Jó

vene

s.1.

2 ad

ulto

s.

Evid

enci

as p

or d

esem

peño

. la

form

a en

que

:

no

se re

quie

ren.

Page 21: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

30

3030

DES

CRIP

CIÓ

N D

E U

NID

AD

ES Y

ELE

MEN

TOS

DE

COM

PETE

NCI

AN

º

3/4

Refe

renc

ia: 1

de

3Tí

tulo

del

ele

men

to: P

lani

ficar

pro

ceso

s fo

rmat

ivos

, de

acue

rdo

con

proc

edim

ient

os e

stab

leci

dos.

Evid

enci

as p

or p

rodu

cto:

los

dos

pla

nes

de c

lase

(par

a jó

vene

s y

para

adu

ltos)

son

ela

bora

dos

con

todo

s su

s el

emen

tos,

tale

s co

mo:

1.lo

s ob

jetiv

os d

e ap

rend

izaj

e so

n re

dact

ados

con

sus

ele

men

tos.

2.lo

s m

étod

os y

técn

icas

did

áctic

as in

tegr

ador

as y

mot

ivac

iona

les

son

sele

ccio

nada

s pa

ra e

l pro

ceso

ens

eñan

za a

pren

diza

je.

3.la

pla

nific

ació

n es

real

izad

a, u

tiliz

ando

crit

erio

s re

alis

tas,

flexi

bles

y d

e ac

uerd

o al

tiem

po e

stab

leci

do.

4.la

s ay

udas

did

áctic

as s

on s

elec

cion

adas

par

a la

s ac

cion

es fo

rmat

ivas

a im

part

ir.

5.lo

s m

edio

s di

dáct

icos

son

sel

ecci

onad

os p

ara

la e

jecu

ción

de

las

acci

ones

form

ativ

as.

Evid

enci

as d

e co

noci

mie

nto:

la

form

a en

que

:

1.id

entifi

ca lo

s el

emen

tos

de u

n pl

an d

e cl

ases

: obj

etiv

os d

e ap

rend

izaj

e, c

onte

nido

s de

ens

eñan

za, a

yuda

s di

dáct

ica,

med

ios

didá

ctic

os,

mét

odos

y té

cnic

as y

crit

erio

s de

eva

luac

ión.

Evid

enci

as d

e ac

titu

d: l

as a

ctitu

des

man

ifest

adas

son

:

1.co

mpr

omis

o co

n la

inst

ituci

ón: d

emue

stra

un

inte

rés

perm

anen

te p

or lo

grar

lo p

ropu

esto

y la

s ta

reas

dem

anda

das

por l

a in

stitu

ción

.

2.re

spon

sabi

lidad

: rea

liza

el tr

abaj

o y

ejec

uta

opor

tuna

men

te la

s ta

reas

de

plan

ifica

r pro

ceso

s fo

rmat

ivos

par

a jó

vene

s y

adul

tos.

Line

amie

ntos

gen

eral

es p

ara

la e

valu

ació

n: e

l dom

inio

del

ele

men

to d

e co

mpe

tenc

ia p

uede

eva

luar

se m

edia

nte:

1.la

pre

sent

ació

n de

dos

pla

nes

de c

lase

des

arro

llado

ant

erio

rmen

te p

ara

jóve

nes

y ad

ulto

s, si

no

lo tu

vier

a, s

e le

ped

irá q

ue lo

ela

bore

en

base

a lo

s co

noci

mie

ntos

adq

uirid

os.

2.la

eva

luac

ión

de la

s ev

iden

cias

de

cono

cim

ient

o se

har

á a

trav

és d

e lo

s pl

anes

de

clas

e el

abor

ados

.

3.la

s ev

iden

cias

de

actit

ud s

e ev

alua

rán

med

iant

e la

pre

sent

ació

n de

l pla

n y

calid

ad d

e lo

s m

ism

os. H

aga

uso

de u

na li

sta

de c

otej

o.

Page 22: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

31

3131

DES

CRIP

CIÓ

N D

E U

NID

AD

ES Y

ELE

MEN

TOS

DE

COM

PETE

NCI

AN

º

3/4

Refe

renc

ia: 2

de

3Tí

tulo

del

ele

men

to e

jecu

tar p

roce

sos

form

ativ

os, c

on b

ase

a lin

eam

ient

os m

etod

ológ

icos

est

able

cido

s.

Crit

erio

s de

des

empe

ño: l

a pe

rson

a es

com

pete

nte

cuan

do:

1.la

exi

sten

cia

y fu

ncio

nam

ient

o de

los

equi

pos,

mat

eria

les

didá

ctic

os y

el a

mbi

ente

de

apre

ndiz

aje

es v

erifi

cada

ant

es d

e in

icia

r cad

a se

sión

.

2.el

niv

el d

e co

noci

mie

nto

prev

io d

e lo

s/as

par

ticip

ante

s es

iden

tifica

do c

on b

ase

a la

acc

ión

form

ativ

a a

ejec

utar

.

3.lo

s ob

jetiv

os, i

mpo

rtan

cia

y te

mas

par

a la

eje

cuci

ón d

e la

acc

ión

form

ativ

a, e

s or

ient

ada

al p

artic

ipan

te p

ara

su a

ctiv

a pa

rtic

ipac

ión.

4.el

am

bien

te p

ara

el a

pren

diza

je p

artic

ipat

ivo

es g

ener

ado,

de

acue

rdo

con

las

cara

cter

ístic

as d

e lo

s pa

rtic

ipan

tes.

5. l

as re

glas

de

oper

ació

n y

part

icip

ació

n so

n ac

orda

das

al in

icio

de

la p

rimer

a se

sión

.

6.la

s ex

pect

ativ

as d

e lo

s/as

par

ticip

ante

s so

n to

mad

as e

n cu

enta

en

el d

esar

rollo

de

la a

cció

n fo

rmat

iva.

7.

las

técn

icas

son

apl

icad

as e

n la

eje

cuci

ón d

el c

urso

de

man

era

inte

grad

ora

y pa

rtic

ipat

iva:

d

iálo

go/d

iscu

sión

.

Técn

ica

dem

ostr

ació

n/ej

ecuc

ión.

Técn

ica

expo

sitiv

a.

otr

as.

8.la

sín

tesi

s y

el lo

gro

de lo

s ob

jetiv

os s

on p

rese

ntad

os e

n la

con

ducc

ión

de u

na s

esió

n de

cap

acita

ción

.

9.el

cum

plim

ient

o de

las

regl

as y

las

expe

ctat

ivas

son

eva

luad

os e

n la

con

ducc

ión

de u

na a

cció

n fo

rmat

iva.

Cam

po d

e ap

licac

ión:

Cate

gorí

a:Cl

ase:

1.Po

blac

ión.

1.

1 Jó

vene

s. 1.

2 ad

ulto

s.

Evid

enci

as p

or d

esem

peño

. la

form

a en

que

:

1.el

func

iona

mie

nto

de lo

s eq

uipo

s y

exis

tenc

ia d

e m

ater

iale

s di

dáct

icos

y e

l am

bien

te d

e ap

rend

izaj

e so

n ve

rifica

dos

ante

s de

inic

iar c

ada

sesi

ón.

Cont

inúa

tabl

a 34

Page 23: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

32

3232

DES

CRIP

CIÓ

N D

E U

NID

AD

ES Y

ELE

MEN

TOS

DE

COM

PETE

NCI

AN

º

3/4

2.el

niv

el d

e co

noci

mie

nto

prev

io d

e lo

s/as

par

ticip

ante

s es

iden

tifica

da c

on b

ase

a la

acc

ión

form

ativ

a a

ejec

utar

.

3.la

s ac

tivid

ades

inic

iale

s (t

ema,

obj

etiv

os, b

enefi

cio,

impo

rtan

cia)

son

orie

ntad

as c

on b

ase

a es

trat

egia

mot

ivac

iona

les.

4.el

am

bien

te p

artic

ipat

ivo

para

el a

pren

diza

je e

s cr

eado

de

acue

rdo

las

cara

cter

ístic

as d

e lo

s pa

rtic

ipan

tes.

5.la

s re

glas

de

oper

ació

n y

part

icip

ació

n so

n ac

orda

das

al in

icio

de

la p

rimer

a se

sión

.

6.la

s té

cnic

as in

tegr

ador

as y

par

ticip

ativ

as s

on a

plic

adas

con

bas

e a

sus

proc

edim

ient

os y

car

acte

rístic

as.

7.la

sín

tesi

s y

el lo

gro

de lo

s ob

jetiv

os e

s re

aliz

ada

en u

na s

esió

n de

una

acc

ión

form

ativ

a.

8.la

s re

glas

y la

s ex

pect

ativ

as s

on e

valu

adas

en

la c

ondu

cció

n de

una

acc

ión

form

ativ

a.

Cont

inua

ción

tabl

a 3/

4

Page 24: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

33

3333

DES

CRIP

CIÓ

N D

E U

NID

AD

ES Y

ELE

MEN

TOS

DE

COM

PETE

NCI

AN

º

3/4

Refe

renc

ia: 2

de

3Tí

tulo

del

ele

men

to: e

jecu

tar p

roce

sos

form

ativ

os, c

on b

ase

a lin

eam

ient

os m

etod

ológ

icos

est

able

cido

s.

Evid

enci

as p

or p

rodu

cto.

1.la

s ex

pect

ativ

as s

on re

fleja

das

por e

scrit

o al

inic

io d

el c

urso

.

2.lo

s ac

uerd

os d

e op

erac

ión

y pa

rtic

ipac

ión

son

refle

jado

s po

r esc

rito

al in

icio

del

cur

so.

Evid

enci

as d

e co

noci

mie

nto:

1.n

ocio

nes

de c

onst

ruct

ivis

mo.

2.Pr

inci

pios

de

educ

ació

n de

adu

ltos

(and

rolo

gía)

en

rela

ción

a la

con

ducc

ión

de u

n cu

rso

de c

apac

itaci

ón.

3.m

anej

o de

Técn

icas

de

nego

ciac

ión.

4.d

inám

ica

de g

rupo

s.

Evid

enci

as d

e ac

titu

d: l

as a

ctitu

des

man

ifest

adas

son

:

1.co

nfian

za e

n sí

mis

mo/

a: d

emue

stra

seg

urid

ad y

dom

inio

en

el d

esar

rollo

del

pro

ceso

form

ativ

o.

2.co

oper

ació

n: a

yuda

y a

poya

a lo

s pa

rtic

ipan

tes

en la

eje

cuci

ón d

e su

s ta

reas

par

a el

apr

endi

zaje

.

3.H

abili

dad

de c

omun

icac

ión:

Pre

sent

a co

n cl

arid

ad lo

s tr

abaj

os d

e id

entifi

caci

ón d

e lo

s co

mpo

nent

es fu

ndam

enta

les

de la

form

ació

n pr

ofes

iona

l.

4.co

mpr

omis

o co

n la

inst

ituci

ón: d

emue

stra

un

inte

rés

perm

anen

te p

or lo

grar

lo p

ropu

esto

y la

s ta

reas

dem

anda

das

por l

a in

stitu

ción

.

5.re

spon

sabi

lidad

: rea

liza

el tr

abaj

o y

ejec

uta

opor

tuna

men

te la

s ta

reas

de

iden

tifica

ción

de

los

com

pone

ntes

fund

amen

tale

s de

la fo

rma-

ción

pro

fesi

onal

de

acue

rdo

con

los

está

ndar

es d

e ca

lidad

requ

erid

os.

6.d

ispo

sici

ón a

l cam

bio:

man

ifies

ta u

na a

ctitu

d po

sitiv

a pa

ra a

sum

ir lo

s re

tos

de a

ctiv

idad

de

form

ació

n pr

ofes

iona

l.

Line

amie

ntos

gen

eral

es p

ara

la e

valu

ació

n: e

l dom

inio

del

ele

men

to d

e co

mpe

tenc

ia p

uede

eva

luar

se m

edia

nte:

1.u

na g

uía

de o

bser

vaci

ón d

e de

sem

peño

, dur

ante

la e

jecu

ción

del

pro

ceso

form

ativ

o.

2.la

s ev

iden

cias

de

cono

cim

ient

o se

rán

eval

uada

s a

trav

és d

e un

a pr

ueba

ora

l o e

scrit

a.

3.la

s ev

iden

cias

de

actit

udes

ser

án e

valu

adas

en

la in

tera

cció

n gr

upal

dur

ante

el p

roce

so fo

rmat

ivo

se in

clui

rán

en la

guí

a de

obs

erva

ción

de

l des

empe

ño.

Page 25: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

34

3434

DES

CRIP

CIÓ

N D

E U

NID

AD

ES Y

ELE

MEN

TOS

DE

COM

PETE

NCI

AN

º

3/4

Refe

renc

ia: 3

de

3Tí

tulo

del

ele

men

to: e

valu

ar e

l pro

ceso

de

ense

ñanz

a y

apre

ndiz

aje,

de

acue

rdo

con

met

odol

ogía

s est

able

cido

s.

Crit

erio

s de

des

empe

ño: l

a pe

rson

a es

com

pete

nte

cuan

do:

1.la

info

rmac

ión

a lo

s/as

par

ticip

ante

s so

bre

la fo

rma

en q

ue s

e ev

alua

rá s

u ap

rend

izaj

e es

faci

litad

a de

acu

erdo

con

los

proc

edim

ient

os

(mom

ento

de

la e

valu

ació

n, lo

s cr

iterio

s, lo

s in

stru

men

tos

y té

cnic

as).

2.lo

s in

stru

men

tos

de e

valu

ació

n de

l apr

endi

zaje

son

ela

bora

dos

y ap

licad

os d

e ac

uerd

o co

n lo

s pr

oced

imie

ntos

est

able

cido

s.

3.el

ava

nce

del l

ogro

de

los

obje

tivos

, es

com

unic

ado

a lo

s/as

par

ticip

ante

s en

func

ión

de lo

s re

sulta

dos

de la

eva

luac

ión.

4.es

trat

egia

s pa

ra s

uper

ar la

s di

ficul

tade

s en

cont

rada

s en

la e

valu

ació

n, s

on s

uger

idas

con

bas

e a

los

resu

ltado

s.

5.el

repo

rte

final

del

cur

so e

l cua

l inc

luye

: res

ulta

dos

obte

nido

s y

lista

de

asis

tenc

ia e

s re

aliz

ada

con

base

a lo

s pr

oced

imie

ntos

est

able

ci-

dos.

Cam

po d

e ap

licac

ión:

cur

so d

e fo

rmad

or d

e fo

rmad

ores

:

Cate

gorí

a:Cl

ase:

1.u

n cu

rso

de fa

cilit

ador

de

la fo

rmac

ión

prof

esio

nal.

no

hay

varia

ción

en

el c

onte

xto.

2.ev

alua

ción

cer

tifica

ción

.n

o ha

y va

riaci

ón e

n el

con

text

o.

Evid

enci

as p

or d

esem

peño

: la

pers

ona

es c

ompe

tent

e cu

ando

:

1.la

form

a de

eva

luac

ión

del a

pren

diza

je e

s co

mun

icad

a a

los/

as p

artic

ipan

tes,

con

base

a lo

est

able

cido

.

2.lo

s in

stru

men

tos

de e

valu

ació

n de

l apr

endi

zaje

son

apl

icad

os, c

on b

ase

a pr

oced

imie

ntos

.

3.el

ava

nce

del l

ogro

de

los

obje

tivos

es

com

unic

ado

a lo

s/as

par

ticip

ante

s, co

n ba

se a

lo p

lani

ficad

o.

4.la

s al

tern

ativ

as d

e so

luci

ón s

on s

uger

idas

par

a su

pera

r las

difi

culta

des

enco

ntra

das

con

base

a lo

s re

sulta

dos

obte

nido

s en

la e

valu

ació

n.

Page 26: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

35

3535

DES

CRIP

CIÓ

N D

E U

NID

AD

ES Y

ELE

MEN

TOS

DE

COM

PETE

NCI

AN

º

3/4

Refe

renc

ia: 3

de

3Tí

tulo

del

ele

men

to: e

valu

ar e

l pro

ceso

de

ense

ñanz

a y

apre

ndiz

aje,

de

acue

rdo

con

met

odol

ogía

s es

ta-

blec

idos

.

Evid

enci

as p

or p

rodu

cto:

1.

los

inst

rum

ento

s de

eva

luac

ión

son

elab

orad

os c

on re

activ

os s

egún

dom

inio

de

apre

ndiz

aje

(lis

tas

de c

otej

o, g

uías

de

obse

rvac

ión,

pr

ueba

obj

etiv

as).

2.

los

docu

men

tos

de re

port

e fin

al d

el c

urso

son

ent

rega

dos

con

todo

s su

s el

emen

tos.

Evid

enci

as d

e co

noci

mie

nto:

1.

expl

ica

func

ione

s, pr

inci

pios

y c

arac

terís

ticas

de

la e

valu

ació

n de

los

apre

ndiz

ajes

.

2.

expl

ica

las

norm

as y

crit

erio

s de

la e

valu

ació

n de

l apr

endi

zaje

.

3.

expl

ica

las

dife

rent

es té

cnic

as d

e ev

alua

ción

del

apr

endi

zaje

.

Evid

enci

as d

e ac

titu

d: l

as a

ctitu

des

man

ifest

ada

son:

1.co

nfian

za e

n sí

mis

mo/

a: d

emue

stra

seg

urid

ad y

dom

inio

en

el d

esar

rollo

del

pro

ceso

de

eval

uaci

ón.

2.co

oper

ació

n: a

yuda

y a

poya

a lo

s pa

rtic

ipan

tes

en la

eje

cuci

ón d

e su

s ta

reas

de

eval

uaci

ón d

el a

pren

diza

je.

3.H

abili

dad

de c

omun

icac

ión:

Pre

sent

a co

n cl

arid

ad lo

s tr

abaj

os d

e ev

alua

ción

del

apr

endi

zaje

.

4.co

mpr

omis

o co

n la

inst

ituci

ón: d

emue

stra

un

inte

rés

perm

anen

te p

or lo

grar

lo p

ropu

esto

y la

s ta

reas

dem

anda

das

por l

a ev

alua

ción

.

5.re

spon

sabi

lidad

: rea

liza

el tr

abaj

o y

ejec

uta

opor

tuna

men

te la

s ta

reas

de

eval

uaci

ón d

e ap

rend

izaj

e.

Line

amie

ntos

gen

eral

es p

ara

la e

valu

ació

n: e

l dom

inio

del

ele

men

to d

e co

mpe

tenc

ia p

uede

eva

luar

se m

edia

nte:

1.Pa

ra e

l cas

o de

la e

valu

ació

n /c

ertifi

caci

ón s

i el/l

a pa

rtic

ipan

te ti

ene

el re

port

e fin

al d

e un

cur

so e

labo

rado

por

él a

nter

iorm

ente

, pue

de

pres

enta

rlo, s

i no

lo tu

vier

a se

le p

edirá

que

lo d

esar

rolle

a p

artir

del

cur

so e

n qu

e se

eva

lúa

el e

lem

ento

´´ e

jecu

tar p

roce

so F

orm

ativ

o ´´.

2.si

el c

andi

dato

/a ti

ene

inst

rum

ento

de

eval

uaci

ón e

labo

rado

que

se

ajus

te a

l ele

men

to c

onte

nido

y d

omin

io a

eva

luar

, pue

de p

rese

n-ta

rlo p

ara

su e

valu

ació

n, s

i no

lo tu

vier

a se

le p

edirá

que

lo e

labo

re a

par

tir d

el c

urso

en

que

se e

valú

a el

ele

men

to ´´

eje

cuta

r pro

ceso

fo

rmat

ivo

´´.

3.Pa

ra la

eva

luac

ión

de lo

s cr

iterio

s de

des

empe

ño e

l/la

eval

uado

r/a

utili

zara

una

guí

a de

obs

erva

ción

de

dese

mpe

ño.

Page 27: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

3737

iii. diseño curricular Para la caliFicación de:

Facilitador/a de la Formación

ProFesional

Page 28: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

39

3939

1. mapa deL diseño curricuLar de faciLiTador/a de La formacióN profesioNaL

Título: Facilitador

de la formación profesional

Hrs. 100

MÓDULO 1: componentes fundamentales del proceso formativo basado ne compe-tencias

MÓDULO 2: impartición de cur-sos de formación grupal y presencia de acuerdo con procedimientos metodológicos es-tablecidos.

no. Horas: 28 no. Horas: 72

Unidad Didáctica I: identificación de los componentes fundamentales de la formación profe-sional

Horas: 10

Unidad Didáctica I:Planificación de pro-ceso formativos

Horas: 20

Unidad Didáctica II:

descripción de los componentes fun-damentales de la formación basda en normas de compe-tencia (Fbncl).

Unidad Didáctica II:ejecución de procesos formativos

Horas: 32

Unidad Didáctica III:

contribución a la mejora de la calidad de la formación pro-fesional

Horas: 8

Unidad Didáctica III:

evaluación del pro-ceso de enseñanza y aprendizaje

Horas: 20

Programa

Módulos

Unidades Didácticas

Page 29: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

41

4141

2. daTos geNeraLes de La caLificacióND

ATO

S G

ENER

ALE

SN

º

1/1

Códi

go: C

IUO

/88:

235

1O

cupa

ción

: For

mad

or d

e la

form

ació

n pr

ofes

iona

l.

Obj

etiv

o de

la c

alifi

caci

ón im

part

ir cu

rsos

de

form

ació

n / c

apac

itaci

ón

grup

al y

pre

sénc

iale

s si

guie

ndo

los

pará

met

ros

requ

erid

os p

ara

su e

je-

cuci

ón; c

omo

son:

pla

nific

ar, i

mpa

rtir

y ev

alua

r pro

ceso

s fo

rmat

ivos

.

Perfi

l de

salid

a: e

l par

ticip

ante

egr

esad

o se

rá c

ompe

tent

e en

las

func

ione

s de

: Pla

nific

ar, i

mpa

rtir

y ev

alua

r pro

ceso

s fo

rmat

ivos

par

a la

form

ació

n pr

ofes

iona

l, ha

cien

do u

so d

e lo

s pr

oced

imie

ntos

met

odol

ógic

os in

stitu

cion

ales

.

Requ

isit

os d

e en

trad

a: (e

dad,

esc

olar

idad

, exp

erie

ncia

, com

pete

ncia

s…) P

rofe

sion

ales

med

ios

y/o

títul

os d

e li

c. in

geni

eros

, pre

-fe

rible

men

te, d

e la

s ár

eas

de P

edag

ogía

y P

sico

logí

a. P

osee

r un

mín

imo

de (3

) año

s de

exp

erie

ncia

doc

ente

con

adu

ltos.

Dur

ació

n: 1

00H

oras

Teó

rica

s: 4

9H

oras

Prá

ctic

as: 5

1

Fech

a de

apr

obac

ión:

sep

tiem

bre

2007

Tiem

po d

e Re

visi

ón: 5

año

s.

Fech

a de

pub

licac

ión:

sep

tiem

bre

2008

No.

de

revi

sión

: Prim

era.

Tipo

de

Califi

caci

ón: r

egio

nal.

Sect

or: s

ervi

cio.

Ram

a Pr

ofes

iona

l: Fo

rmac

ión

doc

ente

.

Códi

go:

Mód

ulos

que

con

form

an la

cal

ifica

ción

:

CIU

O/8

8: 2

351/

1co

mpo

nent

es fu

ndam

enta

les

del p

roce

so fo

rmat

ivo

basa

do e

n co

mpe

tenc

ias.

CIU

O/8

8: 2

351/

2im

part

ició

n de

cur

sos

de fo

rmac

ión

grup

al y

pre

senc

ial d

e ac

uerd

o co

n pr

oced

imie

ntos

.

Page 30: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

43

4343

3. descripcióN deL móduLo de apreNdizajeD

ESCR

IPCI

ÓN

DEL

DU

LO D

E A

PREN

DIZ

AJE

N

º

1/1

Códi

go d

el m

ódul

o:

CIU

O/8

8: 2

351/

1Tí

tulo

del

mód

ulo

de a

pren

diza

je: c

ompo

nent

es fu

ndam

enta

les

del p

roce

so fo

rmat

ivo

basa

do e

n co

mpe

tenc

ias.

Corr

espo

nden

cia

con

la

unid

ad d

e co

mpe

tenc

ia:

des

crib

ir ca

da u

no d

e lo

s co

mpo

nent

es fu

ndam

enta

les

del p

roce

so fo

rmat

ivo

basa

do e

n co

mpe

ten-

cias

.

Obj

etiv

o ge

nera

l de

l mód

ulo:

a

l fina

lizar

el m

ódul

o lo

s pa

rtic

ipan

tes

será

n co

mpe

tent

es e

n an

aliz

ar lo

s fu

ndam

ento

s te

óric

os d

e la

Fo

rmac

ión

Prof

esio

nal p

ara

su a

plic

ació

n en

los

proc

esos

form

ativ

os.

Elem

ento

s de

la c

om

pete

ncia

:id

entifi

car l

os c

ompo

nent

es fu

ndam

enta

les

de la

form

ació

n pr

ofes

iona

l en

el c

onte

xto

actu

al.

Prer

requ

isit

os:

no

se re

quie

ren.

Tiem

pos

prop

uest

os:

Hor

as Te

óric

as:

22H

oras

Prá

ctic

as:

6d

urac

ión:

28

Uni

dad

didá

ctic

a I:

iden

tifica

ción

de

los

com

pone

ntes

fund

amen

tale

s de

la fo

rmac

ión

prof

esio

nal.

Obj

etiv

o de

la u

nida

d

didá

ctic

a:

al fi

naliz

ar la

uni

dad

los

part

icip

ante

s es

tará

n en

cap

acid

ad d

e id

entifi

car l

os c

ompo

nent

es fu

nda-

men

tale

s de

la fo

rmac

ión

Prof

esio

nal c

on b

ase

al m

arco

con

cept

ual p

ara

la a

plic

ació

n en

los

proc

esos

fo

rmat

ivos

.

Tiem

pos

prop

uest

os:

Hor

as Te

óric

as:

10H

oras

Prá

ctic

as:

0d

urac

ión:

10

Cont

inúa

tabl

a 1/

1

Page 31: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

44

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

4444

DES

CRIP

CIÓ

N D

EL M

ÓD

ULO

DE

APR

END

IZA

JE

N º

1/

1

CON

TEN

IDO

S

obJ

eTiV

os

d

e a

Pren

diZ

aJe

sabe

rsa

ber

Hac

ersa

ber

ser

criT

erio

s d

e eV

alu

ació

n

des

crib

ir el

mar

co

conc

eptu

al d

e la

de

Form

ació

n Pr

ofe-

sion

al.

com

pone

ntes

fund

amen

ta-

les

de la

form

ació

n pr

ofe-

sion

al

conc

epto

.

ant

eced

ente

s.

sect

ores

y n

ivel

es q

ue a

bar-

ca.

m

odos

y m

odal

idad

es.

el

rol d

e la

inst

ituci

ón d

e fo

rmac

ión

prof

esio

nal,

de

acue

rdo

con

el c

onte

xto

naci

onal

.

H

abili

dad

de c

omun

ica-

ción

.

com

prom

iso

con

la in

sti-

tuci

ón.

co

nfian

za e

n sí

mis

mo.

Fl

exib

ilida

d.

dis

posi

ción

al c

ambi

o.

resp

onsa

bilid

ad.

mar

co c

once

ptua

l des

crito

se

gún

su fu

ndam

ento

m

etod

ológ

ico.

Cont

inua

ción

tabl

a 1/

1

Page 32: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

45

4545

DES

CRIP

CIÓ

N D

EL M

ÓD

ULO

DE

APR

END

IZA

JE

1/

2

Uni

dad

didá

ctic

a II:

des

crip

ción

de

los

com

pone

ntes

fund

amen

tale

s de

la fo

rmac

ión

basa

da e

n no

rmas

de

com

pete

ncia

.

Obj

etiv

o de

la u

nida

d

didá

ctic

a:a

l fina

lizar

la u

nida

d lo

s pa

rtic

ipan

tes

esta

rán

en c

apac

idad

de

aplic

ar lo

s co

noci

mie

ntos

adq

uirid

os s

obre

la

form

ació

n ba

jo e

l enf

oque

de

com

pete

ncia

en

el d

esar

rollo

de

las

acci

ones

form

ativ

a qu

e im

part

en.

Tiem

pos

prop

uest

os:

Hor

as Te

óric

as:

8H

oras

Prá

ctic

as:

2d

urac

ión:

10

CON

TEN

IDO

S

obJ

eTiV

os

de

aPr

end

iZa

Jesa

ber

sabe

r H

acer

sabe

r se

rcr

iTer

ios

de

eVa

luac

ión

apl

icar

los

cono

-ci

mie

ntos

sob

re

la fo

rmac

ión

bajo

el

enf

oque

de

com

pete

ncia

en

el

desa

rrol

lo d

e la

s ac

cion

es fo

rmat

iva

que

impa

rten

.

com

pone

ntes

fund

amen

tale

s de

la fo

rmac

ión

basa

da e

n no

r-m

as d

e co

mpe

tenc

ia la

bora

l

gen

eral

idad

es d

e la

form

ació

n co

n en

foqu

e de

com

pete

ncia

la

bora

l.

conc

eptu

aliz

acio

nes

de c

om-

pete

ncia

labo

ral.

Ti

po d

e co

mpe

tenc

ia

iden

tifica

ción

de

com

pete

ncia

la

bora

l.

niv

eles

de

com

pete

ncia

.n

orm

aliz

ació

n y

com

pone

ntes

de

la n

orm

a Té

cnic

a (n

Tcl)

.

H

abili

dad

de c

omun

icac

ión.

co

mpr

omis

o co

n la

inst

itu-

ción

.

confi

anza

en

sí m

ism

o.

Flex

ibili

dad.

d

ispo

sici

ón a

l cam

bio.

re

spon

sabi

lidad

.

apl

icad

os lo

s co

noci

mie

ntos

de

la fo

rmac

ión

con

enfo

que

de c

ompe

tenc

ia e

n la

inte

r-pr

etac

ión

de u

n pr

ogra

ma

de fo

rmac

ión.

Page 33: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

46

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

4646

DES

CRIP

CIÓ

N D

EL M

ÓD

ULO

DE

APR

END

IZA

JE

2/

2

Uni

dad

didá

ctic

a II:

des

crip

ción

de

los c

ompo

nent

es fu

ndam

enta

les d

e la

form

ació

n ba

sada

en

norm

as d

e co

mpe

tenc

ia

(Fbn

cl).

Obj

etiv

o de

la u

nida

d di

dáct

ica:

al fi

naliz

ar la

uni

dad

los

part

icip

ante

s es

tará

n en

cap

acid

ad d

e ap

licar

los

cono

cim

ient

os a

dqui

ridos

so

bre

la fo

rmac

ión

bajo

el e

nfoq

ue d

e co

mpe

tenc

ia e

n el

des

arro

llo d

e la

s ac

cion

es fo

rmat

iva

que

impa

rten

.

Tiem

pos

prop

uest

os:

Hor

as Te

óric

as:

8H

oras

Prá

ctic

as:

2d

urac

ión:

10

CON

TEN

IDO

S

obJ

eTiV

os

d

e a

Pren

diZ

aJe

sabe

rsa

ber

Hac

ersa

ber

ser

criT

erio

s

de

eVa

luac

ión

apl

icar

los

cono

cim

ient

os

sobr

e la

form

ació

n ba

jo e

l en

foqu

e de

com

pete

ncia

en

el d

esar

rollo

de

las

ac-

cion

es fo

rmat

iva

que

im-

part

en.

com

pone

ntes

fund

amen

ta-

les

de la

form

ació

n ba

sada

en

nor

mas

de

com

pete

ncia

la

bora

l.

com

pone

ntes

e in

terp

re-

taci

ón d

e pr

ogra

ma

de fo

r-m

ació

n ba

sado

en

norm

a té

cnic

a de

com

pete

ncia

la

bora

l.

cara

cter

ístic

as d

e fo

rma-

ción

bas

ada

en n

Tcl.

ro

l de

l fa

cilit

ador

en

la

form

ació

n co

n en

foqu

e de

com

pete

ncia

labo

ral.

H

abili

dad

de c

omun

icac

ión.

co

mpr

omis

o co

n la

inst

itu-

ción

.

confi

anza

en

sí m

ism

o.

Flex

ibili

dad.

d

ispo

sici

ón a

l cam

bio.

re

spon

sabi

lidad

.

aplic

ados

los c

onoc

imie

n-to

s de

la fo

rmac

ión

con

enfo

que

de c

ompe

tenc

ia

en la

inte

rpre

taci

ón d

e un

pr

ogra

ma

de fo

rmac

ión.

Page 34: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

47

4747

DES

CRIP

CIÓ

N D

EL M

ÓD

ULO

DE

APR

END

IZA

JE

1/

1

Uni

dad

didá

ctic

a III

:co

ntrib

ució

n a

la m

ejor

a de

la c

alid

ad d

e la

form

ació

n pr

ofes

iona

l.

Obj

etiv

o de

la u

nida

d

didá

ctic

a:co

ntrib

ució

n a

la m

ejor

a de

la c

alid

ad d

e la

form

ació

n pr

ofes

iona

l.

Tiem

pos

prop

uest

os:

Hor

as Te

óric

as:

4H

oras

Prá

ctic

as:

4d

urac

ión:

8

CON

TEN

IDO

S

obJ

eTiV

os

de

aPr

end

iZa

Jesa

ber

sabe

r H

acer

sabe

r se

rcr

iTer

ios

d

e eV

alu

ació

n

elab

orar

pla

n de

pro

-pu

esta

de

mej

ora

de

la c

alid

ad d

e la

for-

mac

ión

prof

esio

nal.

conc

epto

de

calid

ad

conc

epto

s bá

sico

s de

ca

lidad

y d

e la

nor

ma

iso

900

0:20

00.

re

quis

itos d

e la

nor

ma

iso

9:0

00:2

000.

im

plem

enta

ción

y

doc

umen

taci

ón i

so:

9001

:200

.

Pl

an d

e ac

ción

de

mej

o-ra

mie

nto

cont

inúo

del

ám

bito

de

trab

ajo

pre-

sent

ado.

Pl

an d

e ac

ción

par

a la

ac

tual

izac

ión

técn

ica,

do

cent

e pr

esen

tado

.

H

abili

dad

de

com

unic

a-ci

ón.

co

mpr

omis

o co

n la

inst

itu-

ción

.

confi

anza

en

sí m

ism

o.

Flex

ibili

dad.

d

ispo

sici

ón a

l cam

bio.

re

spon

sabi

lidad

.

Plan

es d

e m

ejor

as e

labo

rado

s en

bas

e al

ám

bito

de

trab

ajo

y ac

tual

izac

ión

técn

ico

do-

cent

e.

Page 35: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

48

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

4848

DES

CRIP

CIÓ

N D

EL M

ÓD

ULO

DE

APR

END

IZA

JE

1/

3

Códi

go d

el m

ódul

o:

CIU

O/8

8: 2

351/

2Tí

tulo

del

mód

ulo

de a

pren

diza

je: i

mpa

rtic

ión

de c

urso

s de

form

ació

n gr

upal

y p

rese

ncia

l de

acue

rdo

con

proc

edim

ient

os.

Corr

espo

nden

cia

con

la

unid

ad d

e co

mpe

tenc

ia:

impa

rtir

curs

os d

e fo

rmac

ión

grup

al y

pre

senc

ial d

e ac

uerd

o co

n pr

oced

imie

ntos

met

odol

ógic

os e

stab

leci

dos.

Elem

ento

s

de la

com

pete

ncia

:Pl

anifi

car p

roce

sos

form

ativ

os, d

e ac

uerd

o co

n pr

oced

imie

ntos

est

able

cido

s.

Prer

requ

isit

os:

no

se re

quie

re.

Tiem

pos

prop

uest

os:

Hor

as Te

óric

as:

27H

oras

Prá

ctic

as:

45d

urac

ión:

72

Uni

dad

didá

ctic

a I:

Plan

ifica

ción

de

proc

esos

form

ativ

os.

Obj

etiv

o de

la u

nida

d

didá

ctic

a:a

l fina

lizar

la u

nida

d lo

s pa

rtic

ipan

tes

esta

rán

en c

apac

idad

de

elab

orar

pla

nes

para

ses

ione

s de

cla

ses

de

acue

rdo

con

proc

esos

met

odol

ógic

os.

Tiem

pos

prop

uest

os:

Hor

as Te

óric

as:

10H

oras

Pr

áctic

as:

10d

urac

ión:

20

Cont

inúa

tabl

a 1/

3

Page 36: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

49

4949

DES

CRIP

CIÓ

N D

EL M

ÓD

ULO

DE

APR

END

IZA

JE

1/

3

CON

TEN

IDO

S

obJ

eTiV

os

de

aPr

end

iZa

Jesa

ber

sabe

r H

acer

sabe

r se

rcr

iTer

ios

d

e eV

alu

ació

n

elab

orar

pla

nes

de c

lase

s pa

ra

sesi

ones

de

cla-

se, a

tend

iend

o a

los

elem

ento

s:

obj

etiv

os,

cont

enid

os,

técn

icas

. di

dáct

icas

,

med

ios

didá

ctic

os.

cr

iterio

s de

ev

alua

ción

.

com

pone

ntes

de

la P

lani

ficac

ión

didá

ctic

a pl

anea

mie

nto

didá

ctic

o y

su

utili

dad.

Ti

pos

de p

lane

amie

nto.

ca

ract

erís

ticas

de

los

plan

es.

Ve

ntaj

as y

lim

itaci

ones

del

pla

nea-

mie

nto

es

truc

tura

ción

de

una

situ

ació

n de

en

seña

nza

–apr

endi

zaje

-.

com

pone

ntes

de

un P

lan

de e

jecu

-ci

ón.

re

dacc

ión

de o

bjet

ivos

de

apre

ndi-

zaje

y e

lem

ento

s.

Técn

icas

did

áctic

as.

cnic

as d

e el

abor

ació

n de

ayu

das

didá

ctic

as.

•Elplande

claseela

-bo

rado

con

todo

s su

s el

emen

tos.

H

abili

dad

de c

omu-

nica

ción

.

com

prom

iso

con

la

inst

ituci

ón.

co

nfian

za e

n sí

m

ism

o.

Flex

ibili

dad.

el p

lan

cont

iene

todo

s los

ele

-m

ento

s de

acue

rdo

al p

roce

so

met

odol

ógic

o pa

ra u

na se

sión

de

cla

se.

Cont

inua

ción

tabl

a 1/

3

Page 37: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

50

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

5050

DES

CRIP

CIÓ

N D

EL M

ÓD

ULO

DE

APR

END

IZA

JE

2/

3

Uni

dad

didá

ctic

a II:

ejec

ució

n de

pro

ceso

s fo

rmat

ivos

.

Obj

etiv

o de

la u

nida

d di

dáct

ica:

al fi

naliz

ar la

uni

dad

los

part

icip

ante

s es

tará

n en

cap

acid

ad d

e ej

ecut

ar s

esio

nes

de c

lase

s de

acu

erdo

co

n cr

iterio

s té

cnic

os m

etod

ológ

icos

de

impa

rtic

ión.

Tiem

pos

prop

uest

os:

Hor

as Te

óric

as:

7H

oras

Prá

ctic

as:

25d

urac

ión:

32

CON

TEN

IDO

S

obJ

eTiV

os

d

e a

Pren

diZ

aJe

sabe

rsa

ber

Hac

ersa

ber

ser

criT

erio

s

de

eVa

luac

ión

ejec

utar

una

sesi

ón d

e cl

a-se

, ate

ndie

ndo

a lo

s cr

ite-

rios d

e im

part

ició

n es

tabl

e-ci

dos

en la

nor

ma.

n

ocio

nes

de c

onst

ruct

i-vi

smo.

Pr

inci

pios

de

educ

ació

n de

adu

ltos

(and

rago

gía)

.

man

ejo

de Té

cnic

as d

e ne

goci

ació

n.

din

ámic

a de

gru

pos.

la

exi

sten

cia

y fu

n-ci

onam

ient

o de

los

equi

pos,

mat

eria

les

didá

ctic

os y

el a

m-

bien

te d

e ap

rend

izaj

e es

ver

ifica

da a

ntes

de

inic

iar c

ada

sesi

ón.

el

niv

el d

e co

noci

-m

ient

o pr

evio

de

los/

as p

artic

ipan

tes

es

iden

tifica

do c

on b

ase

a la

acc

ión

form

ativ

a a

ejec

utar

.

H

abili

dad

de c

omun

i-ca

ción

.

com

prom

iso

con

la

inst

ituci

ón.

co

nfian

za e

n sí

mis

mo.

Flexibilida

d.•

la

s ex

pect

ativ

as s

on

refle

jada

s en

un

do-

cum

ento

al i

nici

o de

l cu

rso.

lo

s ac

uerd

os d

e op

e-ra

ción

y p

artic

ipac

ión

son

refle

jado

s en

un

docu

men

to a

l ini

cio

del c

urso

.

Cont

inúa

tabl

a 2/

3

Page 38: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

51

5151

DES

CRIP

CIÓ

N D

EL M

ÓD

ULO

DE

APR

END

IZA

JE

2/

3

ejec

utar

una

sesi

ón d

e cl

a-se

, ate

ndie

ndo

a lo

s cr

ite-

rios d

e im

part

ició

n es

tabl

e-ci

dos

en la

nor

ma

t.

com

pone

ntes

de

la P

lani

fi-ca

ción

did

áctic

a.

n

ocio

nes

de c

onst

ruct

i-vi

smo.

Pr

inci

pios

de

educ

ació

n de

adu

ltos

(and

rolo

gía)

.

man

ejo

de Té

cnic

as d

e ne

goci

ació

n.

din

ámic

a de

gru

pos.

lo

s ob

jetiv

os, i

mpo

r-ta

ncia

y te

mas

par

a la

ej

ecuc

ión

de la

acc

ión

form

ativ

a, e

s or

ient

ada

al p

artic

ipan

te p

ara

su

activ

a pa

rtic

ipac

ión.

el

am

bien

te p

ara

el

apre

ndiz

aje

part

ici-

pativ

o es

gen

erad

o,

de a

cuer

do c

on la

s ca

ract

erís

ticas

de

los

part

icip

ante

s.

H

abili

dad

de c

omun

i-ca

ción

.

com

prom

iso

con

la

inst

ituci

ón.

co

nfian

za e

n sí

mis

mo.

Fl

exib

ilida

d.

la a

plic

ació

n de

los

cri-

terio

s de

des

empe

ños

real

izad

os e

n un

a se

sión

de

cla

se.

Cont

inua

ción

tabl

a 2/

3

Page 39: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

52

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

5252

DES

CRIP

CIÓ

N D

EL M

ÓD

ULO

DE

APR

END

IZA

JE

1/

3

Uni

dad

didá

ctic

a III

:ev

alua

ción

del

pro

ceso

de

ense

ñanz

a y

apre

ndiz

aje,

de

acue

rdo

con

proc

edim

ient

os e

stab

leci

dos.

Obj

etiv

o de

la u

nida

d

didá

ctic

a:a

l fina

lizar

la u

nida

d lo

s pa

rtic

ipan

tes

esta

rán

en c

apac

idad

de

ejec

utar

ses

ione

s de

cla

ses

de a

cuer

do c

on

crite

rios

técn

icos

met

odol

ógic

os d

e im

part

ició

n.

Tiem

pos

prop

uest

osH

oras

Teór

icas

:10

Hor

as P

ráct

icas

:10

dur

ació

n:20

CON

TEN

IDO

S

obJ

eTiV

os

d

e a

Pren

diZ

aJe

sabe

rsa

ber

Hac

ersa

ber

ser

criT

erio

s d

e eV

alu

ació

n

eval

uar e

l pro

ceso

de

en-

seña

nza

y a

pren

diza

je, a

lo

s pa

rtic

ipan

tes

de u

n cu

rso.

com

pone

nte

de la

eva

luac

ión:

fu

ncio

nes

y ca

ract

erís

ticas

de

la e

valu

ació

n de

l apr

endi

zaje

.

nor

mas

y c

riter

ios

de la

eva

-lu

ació

n de

l apr

endi

zaje

.

Técn

icas

de

eval

uaci

ón d

el

apre

ndiz

aje.

lo

s in

stru

men

tos

de e

valu

ació

n so

n el

abor

ados

con

re

activ

os s

egún

do

min

io d

e ap

rend

izaj

e.

los

docu

men

tos

de re

port

e fin

al

del c

urso

es

ela-

bora

do c

on to

dos

sus

elem

ento

s.

H

abili

dad

de c

omu-

nica

ción

.

com

prom

iso

con

la

inst

ituci

ón.

co

nfian

za e

n sí

m

ism

o.

Flex

ibili

dad.

los i

nstr

umen

tos e

labo

rado

s co

n re

activ

os e

n co

rres

pon-

denc

ia c

on lo

s do

min

ios

del

apre

ndiz

aje.

repo

rte

final

de

un c

urso

co

nten

iend

o to

dos

sus

ele-

men

tos.

Page 40: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

53

5353

diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

4. esTraTegias

ESTRATEGIAS METODOLOGICAS PARA EL PLANEAMIENTO DIDACTICO Nº 1/1

Para el diseño curricular de los módulos que forman un programa, se deberá tomar en cuenta la siguiente secuencia de actividades:

Actividad Desarrollo

Estrategias de enseñanza aprendizaje

las estrategias de enseñanza aprendizaje recomendadas para contenidos del área cognoscitiva se recomienda la utilización de las siguientes estrategias:exposición del docente con participación activa de las personas que participan.lectura comentada.Trabajos grupales e individuales.estudio de casos.análisis documental.socio dramas.

Ambiente de Formación

aula con el espacio pedagógico indicado, iluminación y ventilación adecuada.mesas.silla.escritorio para el instructor.

Page 41: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

55

5555

5. recursos

RECURSOS DIDÁCTICOS Nº 1/1

Para el diseño curricular de los módulos que forman un programa, se deberá tomar en cuenta la siguiente secuencia de actividades:

Actividad Desarrollo

Lista Maestra de recursos

Herramientas y Utileríalápices.cartulina.Papelógrafo.marcadores permanentes y no permanentes azul, rojo y negro.Fólderes.Papel bond tamaño carta y oficio.borrador para pizarra.

Medios didácticosPapelógrafo.Pizarra.equipo de computación.Proyector de multimedia.retroproyector.

Page 42: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

57

5757

6. gLosario

GLOSARIO DE TERMINO DE LA CALIFICACION Nº 1/3

CONCEPTO DEFINICIÓN

Acciones puntuales son actividades de capacitación destinadas a satisfacer necesi-dades específicas de las empresas y de una organización.

Acciones FormativasProceso mediante el cual se ponen en ejecución actividades de aprendizaje dirigidas a desarrollar habilidades y destrezas motoras y conocimientos de tipo afectivo y cognitivo.

Andragogía arte y ciencia de ayudar a los adultos a aprender, teorías, procesos y tecnologías.

Aprendizaje

Proceso de construcción, transformación e internalización que le permite al individuo modificar sus estructuras mentales para desarrollar la capacidad de realizar acciones cognoscitivas, psico-motrices y afectivas.

Aprendizaje Significativo

Proceso educativo que sitúa al participante como un sujeto activo de su propio saber y que toma en cuenta el conocimiento previo para construir otros conocimientos.

Aptitud

carácter o conjunto de condiciones y capacidades que hacen a una persona especialmente idónea para una función determinada. se refiere también a una capacidad innata que tiene un individuo de aprender a realizar una tarea o habilidad en general.

Auto-Aprendizaje Proceso de formación propia de un individuo en situaciones determinadas.

Auto evaluacióninstrumento que emplea el participante de una acción for-mativa para verificare su avance de la competencias en el proceso de aprendizaje.

Calificación Proceso de evaluación que permite identificar la capacidad adquirida para realizar una tarea o desempeñar un puesto de trabajo satisfactoriamente.

Campo de Aplicacióndescribe las condiciones de contexto en las que la persona debe ser capaz de demostrar el dominio del elemento de competencia.

Page 43: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

58

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

5858

GLOSARIO DE TERMINO DE LA CALIFICACION Nº 1/3

CONCEPTO DEFINICIÓN

Capacidad pedagógica

se refiere a las habilidades de los docentes para organizar, conducir, comunicar planificar, y ejecutar secciones de aprendizaje, así como el comportamiento físico y afectivo que muestre durante la realización de dichas sesiones.

Capacidad técnica conjunto de conocimiento s, habilidades, o destrezas que posee un individuo relacionado a un área ocupacional.

Capacitación Proceso mediante el cual se habilita o complementa a un individuo para el desarrollo de determinadas habilidades que le permiten desempeñar una función productiva.

Competenciacapacidad de realizar las actividades y roles de trabajo a los niveles requeridos en el trabajo, en la vida social o en la productiva.

Competencia Laboral

construcción social de aprendizajes significativos y útiles para el desempeño productivo en una situación real de trabajo que se obtiene, no solo a través de la instrucción, sino también y en gran medida-mediante el aprendizaje por experiencia en situaciones concreta de trabajo.

Curso

acción de formación profesional definida por su naturaleza y contenido, fecha de iniciación y terminación, lugar donde se dicta y la lista de participantes establecidas en función del cupo.

Dinámica de Grupo

método de aprendizaje que estimula y desarrolla la inte-gración entre los componentes de un grupo como vehículo para la adquisición de nuevos conocimientos destrezas y habilidades.

Diseño Curricular

documento elaborado a partir de la descripción del per-fil profesional que sirve de orientación al docente para el proceso de formación. especifica las intenciones, objetivos educativos, contenidos y secuencia, materiales, carga horaria y evaluación.

Enseñanza-AprendizajeProceso pedagógico mediante el cual un docente comunica conocimiento a un participante que lo aprende y los aplica en su actividad en su actividad laboral.

Evaluación de Competencia Laboral

Proceso por medio del cual se recogen suficientes evidencias de la competencia laboral de un individuo, de conformi-dad con el desempeño descrito por las normas Técnicas de competencia.

Habilidaddestreza y precisión necesaria para ejecutar las tareas propias de una ocupación, de acuerdo con el grado de exactitud requerido.

Page 44: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de faCiLitador/a de La formaCióN profesioNaL

59

5959

GLOSARIO DE TERMINO DE LA CALIFICACION Nº 1/3

CONCEPTO DEFINICIÓN

instructor

Persona encargada de conducir el proceso de enseñanza, aprendizaje y de orientar,supervisar y evaluar la asimilación de los conocimientos tecnológicos y habilidades prácticas de los participantes motivo de formación.

Método conjunto de operaciones ordenadas con que se pretende obtener un resultado.

Módulo conjunto coherente de elementos cuyas utilidades se comple-mentan para brindar determinados servicios educativos.

Retroalimentación

actividad de aprendizaje en la que al aprendiz se le propor-ciona información sobre su progreso mediante respuestas modelo, críticas modelo, listas de verificación de producto / ejecución u otros medios.

Page 45: Calificacion Facilitador Formacion Profesional

Este libro se terminó de imprimiren el mes de noviembre del 2010

en los talleres gráficos de EDITORAMA, S.A.

Tel.: (506) 2255-0202San José, Costa Rica

N° 20,528

6060