Beldarrak:baratzekoizakijatunak

Udaberrian gure baratzeetan tximeleta zuri bat ikusteko aukera izaten dugu. Gure azen gainetikbeldarrak isilean arrastaka dabiltzala ere ikus ditzakegu. Beldar hauek hainbat tximeleta eta sitsenlarbak dira, hau da, tximeleten bizitza-aldi bat dira. Aza eta Brasssicaceae motako landare bidezelikatzendirenhainbatbeldarmotadaude.

1. Aza-tximeleta(Pierisbrassicae):horietabeltzkolorekoaketagorputzeannabarmentzendirenileekin.

2. Aza-tximeletatxikia(Pierisrapae):berdeargikolorekoaketailemotzezestalitakoak,belusarenantzerakoak.

3. Sits-beldarra (Mamestra brassicae): berde horixka edo marroi berdeak dira, nabarmenak ez diren ileekin.

Ezkerretikeskuinera:ohikoazatximeleta,aza-tximeletarenharra(Pierisbrassicae)etaazatximeletatxikiarenbeldarraetaarraultzak.

Ezkerretikeskuinera:Mamestrabrassi,Mamestraarrailetaazabeldarrekin.

Ugalketa-sasoiaudaberrianhastendaetaudaosoahartzendu.Tximelazurietapuntubelzdunhonek,20edo100arrautzaerrutendituBrassicaceaefamilikolandareenhostoetan.Halanola,azalaboreetan,azagorri, bruselaza, azaloreetaantzeko laboreetan... Ikustenduzuenezazagogokoadu.Bi astebainolehen arrautzak zabaldu eta beldarrak sortzen dira; hauek poliki-poliki aza hostoak jaten dituzte etaegindako kalteak hostoaren kanpoko aldean zein barruko aldean ikusi daitezke.Lehen aipatutako hirubeldar mota horiek aldi berean azaldu daitezke. Sits-beldarrak eta aza-tximeleta txikiak dirakaltegarrienak; izan ere, azaren bihotzera heltzen baitira. Aza-tximeletak (hori eta beltz kolorekoak)aldiz, kanpoko hostoetan gelditzen dira.Izurri hau kontrolatzeko hainbat modu daude, baina, aipatubeharra dago prebentzioa eta gure laboreen jarraipena egitea garrantzitsua dela izaki bizidun haueiaurreegiteko.Osogarrantzitsuadatximeletahauekgureazaarteanhegazhastendireneanohartzeaeta

horrela hori-bizi koloreko arrautzak non erruten dituzten jakingo dugu; arrautza hauek zapalduzezabatukoditugu.

Besteprebentziomotabatbeldarrakbilduetaurezbetetakoontzibateanitotzeaizandaiteke.Azkenik,borroka biologikorako produktuak erabili daitezke eta hauen artean Bacillus thuringiensis motakointsektizidaizangolitzatekeegokienalarbahauekeragindakoizurriariaurreegiteko.

Orugas:losogrosdelahuerta

Enprimaverapodemosobservarunamariposablancasobrevolandonuestrashuertas.Tambiénpodemosverorugasquesearrastransigilosamentesobrenuestrascoles.Estasorugassonlaetapalarvaldediversasmariposasypolillas,esdecir,esaslarvassonunafasedevidadelasmariposas.HayvariasespeciesdeorugasquesealimentandelascolesylasplantasdelgéneroBrassicaceae.

1. Lamariposadelacol(Pierisbrassicae):coloramarilloynegroconpelosevidentesensuscuerpos.

2. Mariposamenordelacol(Pierisrapae):sonverdepálidoycubiertodepeloscortos,semejantesalterciopelo.

3. Orugadelapolilla(Mamestrabrassicae):sondecolorverdeamarillentoomarrónverde,sinpelosevidentesensuscuerpos.

Deizquierdaaderecha:mariposadelacol,orugadelamariposadelacol(Pierisbrassicae)yorugayhuevosdelamariposamenordelacol.

Deizquierdaaderecha:Mamestrabrassi,Mamestraarrailycolconorugas.

Laépocadereproducciónempiezaenprimaverayabarcatodoelverano.Lamariposa,quesueleserblancaconpuntosnegros,depositaentre20y100huevosenelhazdelashojasdeplantasdelafamiliaBrassicaceae,entrelascualesestáncultivoscomolaberza,lacollombarda,coldebruselas,coliflor,etc.Como veis, siente predilección por la col.Antes de dos semanas los huevos eclosionan y emergen laslarvas.Estaspocoapocovancomiéndoselashojasdelascolesylosdañossepuedenobservartantoenlaparteexteriorcomointeriordelashojas.Lastresorugaspuedenestarpresentesalmismotiempo.Lasorugas de la polilla de la col y la mariposamenor son lasmás perjudiciales, ya que suelen llegar alcorazónde lascoles,mientrasque lasorugasde lamariposade lacol (coloramarilloynegro) suelenquedarsesobretodoenlashojasexteriores.

Paracontrolarestaplagahaydiferentesformas,perocabemencionarlaimportanciadelaprevencióny el seguimiento de nuestros cultivos para hacer frente a estos seres vivos. Es muy importantepercatarsedelmomentoenelqueempiezanarevolotearysobrevolarlasmariposasnuestrascoles,conel fin de observar donde han depositados los huevos de color amarillo vivo y poder destruirlosaplastándolos simplemente. Otra forma de prevenir sería recoger las larvas en un bote con agua yahogarlas. Por último podríamos utilizar productos de lucha biológica, entre los cuales el Bacillusthuringiensisseríaelinsecticidamásadecuado.