funari. arqueologia, 1988
Post on 19-Dec-2015
31 Views
Preview:
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
-
Arq
ueol
ogia
est
uda
os
sist
emas
sci
ocu
ltura
is,
su
aestr
utu
ra,
func
iona
men
toe
tran
sfor
ma
es
co
mo
deco
rrer
dote
mpo
,a
parti
rda
tota
lidad
em
ater
ial
tran
sfor
mad
ae
co
nsu
mid
ape
laso
cie
dade
.Es
sa.,c
inc
iaadq
uire
,de
ssa
form
a,na
so
cie
dade
co
nte
mpo
rne
a,gr
ande
impo
rtnc
iapo
ltic
ae
ideo
lgi
ca.
Nes
teliv
ro,
ole
itor
en
co
ntr
ar
um
av
iso
mais
ampl
ada
prob
lem
tic
ada
Arq
ueol
ogia
,est
udad
aen
quan
tote
oria
epr
tic
as
cia
Pedr
oPa
ulo
Abr
euFu
nari
arq
uel
ogo
em
em
bro
daC
lass
ical
Ass
ocia
tion
deL
ondr
es.
Leci
ona
ess
adi
scip
lina
na
Uni
vers
idad
eEs
tadu
aPa
ulis
tae
publ
icou
trab
alho
sn
ess
ecam
po.
^-ir
taS'
aa
i/ite
re&
s^ao-v
ou
imo
Ant
ropo
logi
aA
rque
olog
iaH
istr
ia
Adm
inis
tra
oA
rtes
Ci
ncia
sCi
viliz
ao
Com
unic
ae
sD
ireito
Eco
nom
iaEd
uca
oEn
ferm
agem
Est
tica
Farm
cia
Filo
sofia
Geo
graf
iaLi
ng
stica
Lite
ratu
raM
edic
ina
Odo
ntol
ogia
Polt
ica
Psic
olog
iaSa
de
Soci
olog
ia
o o !=>
O"
Pi
CO Tf
ARQU
EOO
M
-
Dir
eo
Ben
jamin
Abd
ala
Jni
orSa
mir
aY
ouss
efC
ampe
dell
iP
repa
ra
ode
text
oIv
any
Pic
asso
Bat
ista
Coo
rden
ao
deco
mpo
si
o(P
rodu
o/P
agina
o
emv
deo)
Nei
deH
irom
iT
oyot
a,C
apa
Ary
Nor
man
haA
ntn
ioU
bira
jara
Dom
ienc
io
ISBN
8508
03
08
00
19
88
To
dos
os
dire
itos
reserv
ado
sEd
itora
tica
S.A
.
Rua
Bar
ode
Igua
pe,
110
tel.:
(PABX
)278
-932
2
Caix
aPo
stal
8656
End.
Tele
grf
ico
"B
omliv
ro"
S
oPa
ulo
Para
Cl
udia
,Fe
rnan
da,
Bea
triz
eB
runa
.
rtf
/
-
.rn
rrrrrm
rm
mi
Sum
rio
1.In
trod
uo
2.0
que
a
Arq
ueol
ogia
*';
Deli
mita
o
deum
cam
pode
pesq
uisa
Oco
tidia
no:
oco
nte
xto
cu
ltura
lda
ativ
idad
ehu
man
a
_9
_9 16
Com
oqu
ese
depa
rao
arqu
elo
go:o
conte
xto
arq
ueol
gic
o.
20O
sar
tefa
tos,
ndi
cese
med
iado
res
22O
so
bjetos
arqu
eol
gico
sna
soci
edad
eco
nte
mpo
rne
a24
3.Co
mo
raci
ocin
ao
arqu
elo
goE
mbu
sca
dequ
?
4.O
trab
alho
co
mo
mate
rial
.O
trab
alho
doarq
uel
ogo
26 26Qu
ando
an
ica
info
rma
o
om
ater
ial
eo
seu
co
nte
xto
:30
Aco
nver
gnc
iade
font
ese
sua
signi
fica
opa
rao
arqu
elo
go.
31D
oso
bjetos
aos
hom
ens:
oca
soda
sn
fora
s_33
As
etap
asco
ncr
etas
dotr
abal
hoar
queo
lgi
co
.3
7
37
38
-
IfW
flT
IlA
tipol
ogia:
sem
elhan
as
edi
fere
nas
Acl
assi
fica
otip
olog
ica
ema
o
5.D
esen
terr
amen
toe
escav
a
oem
Arq
ueol
ogia
_
0de
sent
erra
men
toem
Arq
ueol
ogia
6.A
rque
olog
iae
pode
rO
pode
rda
Arq
ueol
ogia
Opo
dern
aA
rque
olog
ia
7.C
on
clu
so
8.V
ocab
ulr
iocr
tico
9.B
iblio
graf
iaco
men
tada
48A
esca
va
oes
tratig
rfica
ea
micf
o-his
tria
51Cr
onolo
giare
lativa
eso
losde
ocup
ao
54Es
tratig
rafia
verti
cal
56Es
cava
o
deun
idade
sso
ciolg
icas
59As
tcnic
asde
esca
va
on
oBr
asil
64 69.7
1.7
5 77
__
78
_8
2
Intr
odu
o
Umm
anua
lintr
odut
rioso
brea
Arqu
eolog
iaim
plica
uma
grand
eres
pons
abilid
adep
orpa
rtedo
auto
r.Em
prime
irolug
ar,dev
eforn
ecer
umm
anan
cialb
sico
deinf
orma
ess
obr
ea
discip
lina.
Emse
guida
,imp
e-se
ofere
cer
uma
viso
mul
tifac
etada
daAr
queo
logia,
cond
izente
com
asu
aco
mple
xidad
e.Po
rfim
,cab
eexp
licita
ros
ponto
sdev
istad
efen
didos
pelo
auto
requ
eexp
licam
apr
pria
orga
niza
odas
info
rma
es
forn
ecid
asao
leito
r.Ist
osig
nifica
corr
erris
cos.
Como
afirm
aoar
que
logo
Robe
rtC.
Dunn
elna
Revie
wsin
Anthr
opolo
gy,d
e19
86,
no
h,p
rovav
elmen
te,tar
efam
enos
com
pens
adora
,aind
aque
esse
ncial
,do
que
tent
arsin
tetiza
reex
plica
rum
adis
ciplin
a.M
esmo
naqu
eiesa
spec
tosem
quee
xiste
urn
acor
dosu
perfi
cial
aeob
jetivo
s,m
etod
olog
iae
resu
ltado
s,a
tent
ativ
ade
expli
ca
odec
omo
istof
uncio
nana
prtic
arem
etea
difere
nas
fund
amen
taise
ntre
seus
prati
cant
ese
coloc
ao
auto
rna
des
confo
rtve
lpos
io
deofe
nder,
aom
enos
empa
rte,q
uase
to-d
om
un
do
.
Entre
tanto
,na
med
idaem
quep
rivile
gioo
cont
raste
eo
con
flito
entre
asdiv
ersas
conc
ep
es,p
rocu
roof
erece
rao
leitor
apo
ssibil
idade
deav
aliar
critic
amen
tee
depo
sicion
ar-se
dian
teda
sv
erte
ntes
arqu
eol
gica
sexam
inad
as.
-
gg
"'oZr
eS"^
mUtP0
UC0Pd
emoss
"-so
bre...
ouen
tono
sdiz
emque
,con
tando
com
regis
trose
s-
te;SrU
T0rcon
Hh
-QUaCr
SCenta
rCm0
S^
~ten
ais...
Taisc
onsid
erae
sderiv
am,em
cena
medi
daao
men
ostti^
lTM
~mS
PrPrS
arclu
el^
tmco
nsider
adosu
aTm
alandn
^P0UC
0SrrqU
e1g0S
draz
o*
scom
entri
osac
imaq
uand
ofaze
mafi
rma
esno
mes
mo
senti
do,s
endo
cor
rente
sobse
rvae
scom
o"co
ntando
som
ente
com
vstg
iosm
ater
iaisna
dapod
emos
afirma
rsobr
eaes
trutur
asoc
ial'?'
*f
qual
PStUra
drVadC
UmSV
Strad
icil
segund
oa'r
e^rS
Th3
'*Simp
lesmen,e
umat
cnica(es
sencialm
en-ZL
1?bU
raC0S
n0so
lou
aba
ixar-s
epara
reco
lher
objetos)
quepod
eser
empre
gadae
mben
efciod
aAntro
poioqi
ada
Histri
aou
dodiv
ertime
nto(Spa
ulding).
mro
Polgi
a,
sEociaa
ifeetf^
eXClU>P
Ortam
'aA^
ueoI^
dascin
ciasso
ciais
een
quadr
aseu
cam
pode
atua
oco
mo
uma
prtica
deca
mpo
sendo
seu
estat
utose
melh
ante,
efetiva
mente
aode
b"LimP
laeSue
iPHnaS
U^
arqUCl0
g0faria
^alh
obra
al-
quepro
duziria
"fat
os"ar
queol
gicos
-en
quanto
ma^
lT^tr"
0Pl0
g07SC
l0g0Pen
Sa"am'S
m
ando
osfat
osem
enca
deame
ntodia
crnic
o,no
caso
daHis
toria,
ousm
crni
co,em
setra
tando
dasou
trasd
uascin
nicad
^ilT
oTT'
-ba
rnteC
m0dS
ta'lembr
aacrt
ica-
mca
dofil
sofo
alem
oI.
Kant,
segun
doque
mm
uitocm
odose
rmen
orde
idade!
Seten
houm
livroq
ueDe
nsasu
Tui
rlV!T
rP3St0
reSpri,u
al
-
irrrrn
Trm
i!p
ense
mpo
rela,
mas
deum
ainc
apac
idade
origi
nald
aArq
ueo
logi
aenqu
anto
prt
ica
dees
bura
cam
ento
doso
lo!
Essa
conc
ep
ose
rvil
daAr
queo
logia
temsid
o,co
mo
j[fo
idito
,que
stion
adaa
trav
sdeu
ma
aprox
ima
odo
sseu
sob
-Ijet
ivosa
osda
sout
ras
cinc
iashu
man
as,o
use
ja,o
estu
doda
s(so
ciedade
shum
anas
emse
ufun
ciona
mento
etra
nsfor
ma
es.!|A
lguns,
preo
cupa
dosc
omo
pred
omni
ode
uma
viso
histor
i-cis
tade
"fa
toar
queo
lgico
",pr
opus
eram
quea
Arqu
eolog
ia,en
quan
toci
ncia,
deve
riam
udar
"da
desc
rio
ere
cons
tru
ohis
trica
scom
opr
incip
alfo
code
intere
ssepa
rau
ma
nfa
sen
aex
plica
o"
(Read)
.Seg
uiam,
neste
sent
ido,a
crti
cane
opos
i-tiv
ista
form
ulad
apo
rKar
lPop
pere
msu
aobr
aA
mis
riado
histo
ricism
o,pa
raqu
em"pr
ecisa
men
teas
dout
rinas
quec
oloca
mo
histor
icism
oco
mo
base
met
odol
gica
so
resp
ons
veis
pelo
insa
tisfa
trio
esta
doda
scin
cias
soci
ais"
.Ass
im,a
apre
sent
ao
efo
rmul
ao
depr
incp
ios
relat
ivos
apr
oces
sos
cul-
tura
is,v
isan
do
co
mpr
eens
odo
co
mpo
rtam
ento
hum
ano
em
geral
,tor
nou-
se,e
mpa
rticu
larnos
estu
dosd
aNew
Arch
aelog
y,u
ma
prop
osta
an
tro
pol
gia
^ue_
s^jg
punh
a
mera
tent
ativ
ade
reco
nst
ru
ohi
stric
a.M
esm
oar
que
logo
sm
arxist
asco
mo
L.S.
Klein
endo
ssar
ames
sare
jeio
dadi
acro
nia,
conce
ntr
ando
-senu
ma
persp
ectiv
atra
nscu
ltura
le,
porta
nto,
atem
pora
l,de
val
ores
hum
anos
univ
ersa
is.U
mdo
sre
sulta
dos
foia
busc
ade
corr
ela
es
imut
vei
sen
tre
oho
mem
ea
natu
reza
een
tre
os
prp
rios
indi
vdu
os.D
aa
impo
rtnc
iado
ses
tudo
sre
lati
vos,
no
prim
eiro
caso
,
busc
ade
certa
sco
nst
ante
sn
ao
cupa
o
does
pao
e,qu
anto
sin
vari
veis
socie
tais,
depa
dre
stra
nscu
ltura
isde
desa
tiva
odo
sobje
tosou,
emoutr
aspa
lavr
as,
dafo
rma
odo
dep
sito
arqu
eol
gico
.Es
ta,e
ntr
etan
to,n
ore
pres
ento
ua
nic
are
ao
aoem
-pi
rism
ohi
storic
ista
do"fa
ctua
lism
o"ar
queo
lgi
co.A
utor
esde
ambie
ntesc
ultur
aisdiv
ersos
com
oP.
J.W
atson
,A.L
eBlan
c,Ch
.L.R
edm
an,A
.Car
andi
ni,H
.Gali
ni,
R.G
inou
vs,
M.
Castr
oL
pez,
A.K
erne
Onde
mar
Dias
cons
ider
amqu
eaA
rqu
eolo
gia,
util
izan
do-se
dem
tod
ospr
prio
s,e,
atra
vs
does
-
V
tudod
acult
uram
ateria
l,deve
aspir
ara
ambos
osobje
tivos
histr
icose
socio
antrop
olgic
os.Bu
scaria
,ass
im,a
ums
tempo
asre
lae
scau
sais
nasu
cess
odo
tempo
ea
identi
fica
ode
princ
pios
sincr
nicos
defun
ciona
mento
dasso
ciedad
eshu
manas
.Esta
perspe
ctiva
parece
respo
nder,
dern
a-n
^,?
aran
gfnte:
asinq
uieta
essu
rgidas
noqua
drop
s-estru
turalis
tadas
cinci
asso
ciais,
quanto
aos
aspec
tosao
mes
mo
tempo
sincr
nicos
edia
crnic
osdo
sfen
men
osso
ciaisd
equal
quer
espc
ie.Ta
lcon
cep
otorn
a-sec
ompre
ensv
else
cons
iderar
mosq
ueo
funcio
name
ntoda
socie
dade
apen
asad
quire
sent
idoco
mo
algo
emco
nstan
teau
toir
ns-
Esq
uem
a1
^Ar
queo
logia
(cinci
aem
cons
tru
o)
apbrop
fdaeStU
d0:^
^**
t0talida
dema
teria|.so
cialme
nte
*&
*-,
socie
dade
sdo
pass
ado
vest
gios
mate
riai
sI
recu
pera
dos
por
(j)pro
spec
es:
(resto
sdee
difc
iose
tc.q
ueaf
lora
m
supe
rfci
e)/^e
scava
es:
a)de
dep
sito
squ
ege
ram
est
rato
s(o
cupa
es
sucessiv
as)
b:)de
ambi
ente
sde
sativ
ado
seno
-reoc
upad
os(se
pultu
ras;
cid
ades
aba
ndo
nad
as:M
achu
Picc
hu,P
om-
pia
...)
socie
dade
sco
nte
mpo
rne
as
obj
etos
em
uso
Io
u Id
esat
ivad
os
Objetivo:
socie
dades
humana
s(funcio
namento
etrans
forma-
Tff
BrunoHighlight
-
form
ao
,su
pera
ndo
dess
afo
rma
ohi
stor
icis
mo
daabo
rda
gem
fact
ualis
tae
afa
ltade
diac
roni
ada
sabo
rdag
ens
sist
mic
as.
Isto
no
signi
fica,
co
mo
pode
riapa
rece
r,qu
ea
Arq
ueo
logi
ase
bast
ea
sim
esm
a.
Na
medi
daem
que
seus
obje
tivos
sere
fere
ms
socie
dade
shu
man
as,a
Arq
ueol
ogia
co
ndi
vide
-o
sco
mas
ou
tras
ci
ncia
sso
cia
ise,
ass
imco
mo
ela
s,n
ecess
ita
deu
ma
abo
rdag
emin
terd
isci
plin
arpa
raex
plic
ara
co
m
plex
idad
edo
seu
obje
tode
est
udo.
Aesp
ecif
icid
ade
decada
cin
cia
hum
ana
co
nsi
ste,
ess
en
cia
lmen
te,
no
seu
obj
etopr
im
rio
dein
vest
iga
oe
nos
meio
spa
rtic
ular
esde
trat
amen
tode
sse
obj
eto.A
Arq
ueol
ogia
,en
quan
toest
udo
dapo
ro
dacu
ltura
mate
rial
,pos
suiu
ma
prx
ise
um
are
flex
om
eto
dol
gica
spr
pri
as,a
mba
sem
co
nst
ru
o,e
cu
jascara
cte
rs
ticas
,ain
daem
brio
nri
as,j
ustif
icam
sua
qual
ific
ao
co
mo
um
proj
etode
cin
cia
dacu
ltura
ma
teri
al.
^O
co
tidi
ano:
oco
nte
xto
cu
ltur
alda
ati
vida
deh
um
an
a
r
As
rela
es
hum
anas
,em
qual
quer
socie
dade
,do
-se
por
meio
deco
nta
tos
fsic
os,
seja
en
tre
oho
mem
ea
natu
reza
,se
jaen
tre
os
prp
rios
hom
ens.
Com
ore
ssalta
.V.
Mei
uief
:a
cu
ltur
a
tudo
oqu
e
cri
ado,
feito
(des
envo
lvid
o,m
elh
ora
do,
mo
difi
cado
)pel
opr
pri
oho
mem
,di
fere
ntem
ente
doqu
e7
da
natu
reza
.N
acu
ltur
aest
repr
esen
tada
aqu
alid
ade
fun
il)
dament
aldo
home
m:a
capa
cidad
edea
utode
senvo
lvime
nto,
to/
que
torn
apo
ssve
lapr
pria
hist
riada
hum
anid
ade.
Oob
jeto*7-
\co
nver
te-s
eem
"ob
jetohu
mano
"(rec
ebe"fo
rmah
uman
a")a
pe-
^
nas
porq
ueen
cerr
aem
sium
cont
edo
socia
l(en
ona
tura
l).E
ntre
tant
o,a
dual
idad
een
tre
afa
ceim
ater
ial,
repr
esen
tada
pela
consc
inc
iahu
man
aso
cial
men
tede
term
inad
a,e
ma
teria
l,do
cam
pode
atu
ao
doho
mem
na
socie
dade
,le
vaa
um
mo
vim
ento
co
ntr
adit
rio
na
sua
rela
o
co
tidi
ana
co
m
wm
ou
tros
hom
ens,
co
mo
spr
odut
osde
seu
trab
alho
eco
ma
na
ture
za.
Por
um
lado
,h
um
ate
ndn
cia
para
afe
tichi
za
odo
sar
tefa
tos,
que
pare
cem
adqu
irir
inde
pend
nci
ade
seus
prod
utor
ese
usu
rio
s.Es
tepr
oces
so,
inic
iado
no
mo
men
tom
esm
oqu
eo
hom
emtr
ansf
orm
ouu
mo
bjeto
nu
ma
ferr
am
enta
,po
rtant
oem
prod
uto
dose
utr
abal
ho^
ou
seja,
uni
arte
fato
,
cons
iste
na
inev
itve
japrop
riao
.mu
adan
atu
reza
(inslr
umen
t~de
caa
Tde"
prep
ara
ode
peles
etc
).O
obj
eto,a
oen
trar
no
un
iver
sohu
man
o,pa
rece
adq
uiri
ru
ma
auto
nom
iade
sua
base
mat
eria
l,se
ndo
emqu
alqu
erso
cieda
-jde
carr
egad
ode
val
ores
simb
licos
que
no
deix
amde
con
tund
ir,t
anto
seu
su
sur
ios
quan
too
arq
uel
ogo,
ain
daqu
eo
bser
vado
rexte
rno
ein
serid
oem
outr
aso
cied
ade.
o
que
expl
ica,
eml
tima
anl
ise,a
prp
riavis
oo
nto
gen
tica
ado
tada
por
cert
os-ar
que
logo
sno
estu
doda
str
ansf
orm
ae
sdo
sart
efat
osco
mo
tem
poe
dequ
etr
atar
eiem
deta
lhes
adia
nte
.O
arte
fato
,ao
deix
arde
ser
apen
asum
obje
to,pa
rece
acw
quirir
uma
vidab
iolgic
a,dota
dade
nasc
iment
o,cr
escim
ento,
^m
atu
rida
de,
en
velh
ecim
ento
em
ort
e.Po
ro
utr
ola
do,e
com
ore
ver
sode
ssa
hum
aniz
ao
douniv
erso
mat
eria
l,oco
rre
um
are
ifica
o
(oisi
fica
o)d
asre
la
esso
cia
is,u
ma
alie
na
oda
vid
aso
cial
na
esf
era
natu
ral.
Os
prod
utos
hum
anos
,em
seu
car
ter
mat
eria
l,na
me
dida
emqu
epo
ssue
mu
ma
ex
ist
ncia
fsic
aex
teri
orao
un
iver
soda
consc
inc
iaso
cial
po
isa
real
idad
eno
pode
ser
alte
rada
pelo
pens
amen
to
co
ndu
zem
aum
aas
sim
ila
oda
sre
la
esen
tre
os
hom
ens
co
mo
rela
es
natu
rais
,in
depe
nden
tes
dos
prp
rios
agen
tes
soci
ais.
Da
opa
rado
xo:q
ueas
rela
es
soci
aiss
ejam
tom
adas
com
ofa
zend
opa
rteda
'esfe
ran
atur
ale
os
art
efat
os,e
mo
posi
o,
adqu
iram
um
atr
ajet
ria
au
tno
ma.
Aam
biva
lnc
iam
ater
ial/h
uman
ono
arte
fato
,ain
daqu
epa
rea
abs
trata
,adq
uire
impo
rtnc
iaca
pita
lpar
aqu
ese
en
ten
dapo
rqu
e,n
oest
udo
das
socie
dade
satr
avs
dos
seu
sel
e-
F
BrunoHighlight
-
Esq
uem
a2
Cu
ltu
ra
ESF
ER
AM
AT
ER
IAL
''E
SFE
RA
IMA
TE
RIA
L
AR
TEFA
TOj:
ten
so
dia
lti
ca
-*
RELA
ES
SOCI
AIS
INTE
RPRE
TA
OT
RA
DIC
ION
AL
prov
oca
DESC
ONHE
CIM
ENTO
D
ATE
NS
O
OQ
UE
IMP
LIC
A
FETI
CHIZ
AO
AR
TE
FA
TO
AD
QU
IRE
VID
AB
IOL
GICA
(nas
cimen
to,cr
esci
men
to,
matu
rida
de,
decl
nio
,m
ort
edo
sart
efat
os)
REIF
ICA
O
RELA
ES
SOCI
AIS
ASSI
MIL
ADA
S
NATU
REZA
(conc
epo
dem
un
do,
natu
ral
deum
grup
ohu
man
o,ex
ige
cert
asre
la
esso
cia
is)
RELA
O
DE
COM
PLEM
ENTA
RIDA
DE
PR
OD
UT
OS
DO
TR
AB
AL
HO
HU
MAN
OT
MVI
DAPR
PRI
A,IN
DEPE
NDEN
TES
DAS
RELA
ES
SO
CIA
IS
AR
TE
FA
TO
SF
AZ
EM
ASI
ME
SM
OS
RELA
ES
SOCI
AIS
SO
COI
SAS,
CUJA
SCA
RACT
ERST
ICAS
ETR
ANSF
ORM
AE
SAPE
NAS
AN
AT
UR
EZ
AE
XP
LIC
A
HO
ME
NS
NA
OF
AZ
EM
ASI
ME
SM
OS
men
tos
mat
eria
is,ta
refa
daA
rque
olog
ia,
no
rara
sve
zes
fetich
izaram
-seos
objeto
seco
isific
aram-
seas
rela
ess
ociai
sda
ssoc
iedad
eses
tuda
das.
Nopr
imeir
oca
so,
istos
ignifi
caco
nsid
eraro
objeto
forad
oseu
cont
exto
socia
l,pe
nsan
do-se
,por
exem
plo,e
msis
temas
dest
iosar
queo
lgico
s,co
rno
jad
ver
tiraC
hang
no
inci
oda
dca
dapa
ssad
a,e
no
emsis
tem
asde
povo
se
suas
ativ
idad
esem
com
un
idad
e.O
utro
exem
plo,
basta
ntec
omum
na
Arq
ueol
ogia
bras
ileira
,con
siste
na
cham
ada
seria
o
tipol
gica
tcujo
empir
ismo
obsc
urec
ese
upo
stula
dovita
lista
:os
arte
fato
sad
quire
mum
cicl
ovita
lm
ultiss
ecular
,com
odis
seac
ima,
perm
itindo
uma
data
^re
lativ
ase
melh
ante
que
laut
iliza
dape
losbi
logos
na
anli
sede
_esq
uelet
osan
imai
s.Em
sentid
ocontr
rio
,as
rela
es
socia
ispo
dem
ser
tom
adas
com
oda
dosn
atur
ais,
pore
xem
plo,
quan
dose
iden
tific
aa
auto
-rep
rese
nta
oide
olgic
ade
umgr
upo
com
an
atur
eza
eco
mos
seus
prp
rios
prod
utos
.Ist
ooco
rre,
prin
cipalm
ente,
quan
doo
arqu
elo
godis
ped
einf
orm
ae
sso
brea
ideolo
giado
grup
oes
tuda
do,
quer
direta
men
tepo
rte
stem
unho
sesc
ritos
ou
obse
rva
oet
nogr
fica
,que
rpor
inte
rmd
ioda
desc
rio
deou
tros
grup
osso
ciais.
oqu
eaco
nte
ce,p
orex
empl
o,co
mos
rela
tosd
eeuro
peus
sobr
eas
trib
osin
dge
nas
daA
mr
ica,
quan
dose
consid
era
cert
avis
ode
mun
dode
deter
min
ada
tribo
com
om
eiode
expli
ca
oda
or
gani
za
odo
univ
erso
mat
eria
lda
com
unid
ade.
Onv
elda
cons
cinc
iaso
cial
assim
ilado
aum
fenm
eno
natu
ral(
queex
iste
pors
imes
mo),
cabe
ndo
aoar
que
logo
uma
hom
ologa
o
entr
ees
san
atur
alo
rden
ao
men
tal
ea
esfe
ram
ate
rialq
ue,c
omo
vimos
ante
riorm
ente,
tom
adac
omo
possu
ido
rade
uman
tropo
mor
fism
opa
rticu
lar.D
emod
oqu
ese
pode
cheg
ara
um
aA
rque
olog
iaqu
ebu
sca
desc
obrir
anat
ure
zada
sre
lae
sso
ciais
ea
vid
ado
sobje
tos!
Estas
tend
ncia
s,em
bora
sere
firam
aqu
alque
rest
udo
douniv
erso
fsico
socia
lmen
teap
ropr
iado
,tor
nam
-se
mais
prof
unda
seco
mpl
exas
quan
dose
estu
dam
socie
dade
sje
x-
...r.
-
irrrrrrtv
?f1
1tin
tas.C
onside
rando-
se,al
mdis
so,que
oar
quel
ogotra
balha,
emger
al,ape
nasco
mve
stgios
mate
riaisd
egrup
osso
ciais
nao
mais
obser
vve
isdir
etame
nte,d
evem
osvo
ltarn
ossa
aten
opa
raaq
uilo
com
quen
orm
almen
tese
depa
rao
arqu
elog
ona
sua
prti
cade
pesq
uisa.
Com
oqu
ese
depa
rao
arqu
elog
o:*-
oco
nte
xto
arq
ueol
gic
o
Umad
asco
ndie
smais
com
uns
detra
balho
doar
que
logoe
j^escav
ao,n
aqu
alo
estra
toar
queo
lgico
aun
idade
mnim
absi
cado
seu
trabal
ho.C
adaes
trato
podes
erdel
imita
dopel
asua
com
posi
om
ateria
lpart
icular
eco
rres
ponde
aum
adet
ermina
daativ
idade
huma
na,re
alizada
pelos
usur
iosor
iginai
sdess
eespa
ofsi
co,ou
aum
aa
ona
tural
(deps
itosde
aluvi
o,inu
nda
esetc
).Atra
nspo
sio
desses
estra
tostrid
imens
ionais
paras
ees
estra
tigrf
i-ca
sve
rticais
epla
nos
horiz
ontai
spe
rmite
aoes
cava
dor
term
inado
otra
balho
deca
mpo
,rec
onsti
tuiro
estad
odom
ater
ialno
mom
ento
dade
scobe
rta.S
upon
hamo
sque
setra
tedos
resto
sdeu
ma
casa
,ap
resen
tando
duas
bases
dem
uros
emped
rae,
nose
uint
erior,
grand
equa
ntida
dede
argil
a,re
boco
ecer
mic
a.
Ainda
quese
trate
deum
exem
plopo
rdem
aissim
ples
para
corr
espo
nder
aos
prob
lemas
reais
deriv
ados
dees
trati-
grafia
scon
creta
scom
plexas
,perm
iteco
nstat
arqu
eoob
jetodir
etode
obser
vao
doar
que
logo
no
sen
oum
vest
gio,u
mde
stro
odim
inuto
em
ateria
ldo
cont
exto
cultu
ralAt
ravs
dalei
turae
strati
grfic
adev
e-sec
hega
rre
cons
truo
dasati
vidad
ese
aes
quel
evara
mao
estad
oatu
aldo
mate
rial.
Noca
soac
imae
xpost
o,o
arqu
elog
odeve
partir
dodep
sito
arqu
eolg
icoen
contr
ado,
talco
mo
repre
senta
dona
figura
1,re
cons
truir
aseta
pasd
eform
ao
deste
de-
iim
iu
nn
mw
u
psito
(figuras
2e3),
parac
hegar
aum
are
cons
titui
odam
biente
doloc
alde
ativid
ades
socia
lmen
tesig
nifica
tivo
mo
apr
esen
tado
na
figur
a4.
co
-
IJi
-
f^trrrrrrrrT
nU
ma
reco
nst
itui
ode
staord
emno
an
ica
poss
vel
,po
is >o
mod
ode
utiliz
ao
deum
arte
fato
to
imate
rial
eco
ndi-1
/cion
ado
qu
anto
ose
ntido
deum
texto
,eo
arqu
elog
ofab
rica\
\janto
aAr
queo
logia
quan
too
histor
iador,
aHi
stria
(A.Sc
hnap
p).'
AA
rque
olog
ianad
am
ais
qu
eum
ale
itura
,um
tipo
parti
cular
delei
tura,
nam
edida
emqu
eseu
texto
no
com
posto
pde
palav
rasm
asde
objeto
scon
cret
os,
emge
ralm
utila
dos
er^
deslo
cado
sdo
seu
local
deutil
iza
oorig
inal.
Isto
expl
icapn
r-qu
e,te
ndo
tom
ado
co
nsc
inc
iada
esp
ecif
icid
ade
dasu
ale
i-;
tura
dato
talid
ade
mate
rial
apr
opri
ada
pelo
hom
em,
tem
-se
:co
loca
doca
davez
mai
spa
rao
arq
uel
ogo
aqu
est
oda
(in)
trad
uzib
ilida
dedo
text
oarq
ueol
gic
o.D
aa
preo
cupa
o
cre
scen
teco
ma
inte
rdis
cipl
inar
idad
e,bu
scan
do-s
eu
min
ter
cm
bio,
quan
toao
mo
dode
leitu
ra,c
om
cam
pos
deatu
ao
para
lelo
se
co
mpl
emen
tare
s.Is
to
part
icul
arm
ente
vl
ido
no
'
que
diz'r
espe
ito
Sem
itic
a,pr
eocu
pada
co
mos
prin
cpi
oste
ric
osda
co
mu
nic
ao
e,
port
anto
,com
ale
itura
emge
ral
,
mas
atin
gej
ou
tros
tipos
dele
itura
,apa
rent
emen
tedi
stan
tes
daA
rque
olog
ia,
co
mo
aPs
ican
lis
e.
^O
sart
efat
os,
ndi
ces
em
edi
ador
esC
omo
pode
oarq
uel
ogo
"esc
av
ar,
no
cois
as,m
aspe
sso
as"
co
mo
afi
rma
Whe
eler
?P
ara
co
mpr
eend
erco
mo
isso
po
ssv
el,
necess
rio
en
tend
erqu
eo
obj
etode
est
udo
doar
que
logo
,en
quan
to"m
at
ria
ass
imila
das
nec
essi
dade
shu
-!
man
as,
gra
asa
um
am
uda
na
defo
rma"
(Car
andi
ni),
se
m
pre
ndi
ceda
sre
la
esso
ciai
snas
quai
sfo
ipro
duzi
doe
apr
opr
iado
.Sen
doin
dica
dore
sde
ssas
rela
es
,os
rest
osm
ate
riai
sex
igem
,pa
raqu
ea
prop
osta
deW
heel
erse
co
ncre
tize,
um
a
leitu
raes
pec
fica,
arq
ueol
gic
a,da
sco
isas
,que
no
deve
mse
r
tom
adas
co
mo
dado
s
"fa
tos"
ou
info
rma
es
emest
ado
brut
o
mas
co
mo
algo
ase
rin
terp
reta
dope
loarq
uel
ogo.
Apo
ssibil
idade
deint
erpret
ao
desse
sind
cios
expli
ca-
sepe
lofa
tode
os
arte
fato
sser
empr
odut
odo
traba
lho
hum
ano
e,po
rtan
to,a
pres
enta
rem
nec
essa
riam
ente
duas
face
tas:
tm
uma
funo
prim
ria(um
autili
dade
prtic
a)ejun
es..s
mm-
_d
rias(e
mpreg
osse
cund
rios
).Uma
taa
deou
ro,
pore
xem
-plo
,ind
ica,p
elafo
rma,
sua
fun
ob
sicad
erec
ipien
tepa
rabe
bere
,pe
lom
ater
ialca
rode
que
feit
a,um
ade
term
inada
rique
zado
prop
rietr
io.U
mgr
ande
recip
iente
cerm
icoind
ica
,a
um
ste
mpo
,su
afu
no
devas
ode
stina
doa
alim
ento
se
aum
cert
om
odo
,co
letiv
o,de
co
nsu
mo
alim
enta
r:s
oin
dica
es
soci
etai
sla
tent
esna
mat
eria
lidad
edo
arte
fato
.
Esq
uem
a3
OB
JETO
DA
AR
QUEO
LOGI
AU
NIV
ERSO
FSIC
OSO
CIA
LM
EN
TE
APR
OPR
IAD
O
OB
JET
IVO
DA
AR
QUEO
LOGI
AU
NIV
ER
SOH
UM
AN
O
MA
TR
IA
E.G
.G
RA
ND
EV
ASO
DE
CER
MIC
A
-R
ELA
ES
SOC
IAIS
fun
opr
imr
iaAL
IMEN
TA
Ofu
ne
ssecu
nd
ria
s-*
EM
GR
UP
O
O'ar
tefa
to,p
oroutr
olad
o,n
o
apen
asum
rem
anes
cent
efo
ssiliz
ado
dere
lae
sso
ciais
mas
,en
quan
topa
rteda
cultu
ram
ater
ial,e
xerc
eum
am
edia
one
ssas
rela
es,
atua
ndo
com
odi
reci
onad
orde
ativ
idad
eshu
man
as.
Nose
usig
nific
ado
hum
ano,
oob
jetoap
rese
nta-
seco
mo
om
eiode
rela
oen
treos
indiv
duos
quev
ivem
emso
cieda
de,c
omo
forma
pecu
liard
einte
r-rela
o
entre
si...
(pois)
acu
ltura
exis
tepa
ran
s,an
tes
dem
aisna
da,n
afor
mado
sar
tefat
os(V.
Meju
ief).
-
1
TT
HT
J1
f*t
n
Esse
pape
lde
agen
teto
rna-
secl
aro,
quan
dope
nsam
osnos
sinai
sde
pres
tgio
epo
der
que
dete
rmin
amco
mpo
rtam
ento
ses
pec
ficos
entr
eas
pess
oas,
no
inte
rior
daso
cied
ade:
ouso
deu
mco
car
ind
gena
exig
eum
apo
stur
apa
rtic
ular
daqu
ele
que
opo
rtae
com
porta
men
tosd
eter
min
ados
(como
ore
spei
to)p
orpa
rtedo
soutr
osm
embr
osdo
grup
o.Es
sedi
reci
onam
ento
,em
-
bora
mai
sev
iden
tena
esf
era
dopo
dero
uda
iden
tidad
ecu
ltura
lco
mo
nas
asso
cia
es
en
tre
acru
ze
os
cris
tos
ou
en
tre
am
en
or
eos
judeu
ses
tend
e-se
para
todo
un
iver
som
ate
rial
apr
opri
ado
pela
socie
dade
.
Os
obj
etos
arq
ueol
gic
osn
aso
cie
dade
co
nte
mpo
rne
a
Osv
estg
ios
arq
ueol
gic
os,a
part
irdo
mo
men
toem
que
so
rein
tegr
ados
num
con
text
ocu
ltura
lem
func
iona
men
toco
mo
on
oss
o,
torn
am-s
en
ov
am
en
tem
edi
ador
es.
Ess
epr
oce
sso
pode
oco
rrer
por
um
aapr
opria
o
casu
al,c
om
o
co
mu
mno
caso
dein
stru
men
tos
desl
expr
-hi
str
icos
,util
iza
dos
pela
spo
pula
es
loca
isem
regi
es
doB
rasil
com
ope
dern
eira
s(as
cham
adas
pedr
as-d
e-fo
go)o
uco
mo
simpl
esen
feite
s.Em
gera
l,co
ntu
do,
o
arq
uel
ogo
quem
rein
trod
uzart
efat
osde
cu
ltur
asex
tint
asn
um
aso
cie
dade
viv
a.B
oapa
rte
dos
obje
tos,n
am
edid
aem
que
no
poss
uem
valo
rm
ate
rialo
ucie
ntfi
co,s
egu
ndo
os
padr
es
socia
isv
igen
tes
no
mo
men
toda
recu
pera
o,
n
ov
am
en
tede
sativ
ada
etr
ansf
orm
ada
emlix
o.A
quel
eso
bjetos
rein
tegr
ados
pelo
arq
uel
ogo
pass
ama
poss
uir
novas
fun
es
ea
exer
cer
med
ia
esno
inte
rior
das
rela
es
soci
ais
emqu
efo
ram
inse
ridos
.Es
sesa
rtef
atos
pode
madq
uirir
fun
es
ideo
lgi
cas,
tan
ton
ose
ntid
ode
aco
bert
amen
tode
rela
es
socia
ispa
ssad
ase
na
sua
fetic
hiza
o
co
mo
,ao
co
ntr
rio
,serv
indo
deel
emen
-
ITft
%%
lt'f
Tfl
11%
%%
%1
1
tode
recu
pera
odo
passa
dopa
raum
acr
ticad
opres
ente.
Nam
edida
emqu
eesta
reap
ropria
od
osar
tefato
spelo
sci
dad
osen
volve
uma
rela
ode
pode
r,a
med
iao
doar
tefa
toar
queo
lgico
adqu
ireim
port
ncia
cruc
ial.A
ssim,
discu
sse
srela
tivas
ao
quec
onse
rvar
,em
quei
nstitu
io,
com
quais
cond
ies
deac
essib
ilidade
e,ain
dam
ais,q
uanto
prop
rieda
decie
ntfic
ado
mat
erial
,dize
mre
speit
oa
todo
umun
ive
rso
dem
edia
es
direc
ionad
aspo
ress
esar
tefa
tos.
Dess
afo
rma,
apr
eser
va
ono
sm
useu
sex
clusiv
amen
tede
obras
dear
te
aprec
iadas
enqu
anto
prod
utosu
tiliza
dos
pelas
elites
antig
as
rem
ete,n
asso
cieda
desc
ontem
porn
eas,
aum
ava
loriza
o
david
aaris
tocrt
icaco
mo
mom
ento
dple
nitud
eque
otem
podes
gasta
eque
seten
tare
nova
rpel
aco
nser
va
o.N
o
toaq
ue,e
mbo
raa
Arqu
eolog
iaes
tude
assr
ies,o
repe
tir-se
daa
ohum
anar
efleti
ndon
osob
jetos
doco
tidian
ose
ndoe
steo
mate
rialm
aisco
mum
prove
nien
teda
sesc
ava
es
predo
mine
ainda
,nas
institu
ies
ena
spu
blica
esa
rqueo
lgica
s,a
aten
opa
raco
mos
objeto
sni
cos
eex
cepc
ionais
.Esta
um
aco
nseq
nc
iaine
vitv
elda
prpri
acon
figura
odas
socie
dade
scon
tempo
rneas
,nas
quais
atua
oar
que
logo
eda
squa
isfaz
parte
.No
enta
nto,
oca
rter
espe
cfico
dom
ateria
larq
ueol
gico
perm
iteigu
almen
teao
pesq
uisad
ores
capa
rdess
apers
pecti
valim
itada
,volt
ando
-se
para
apr
tica
deum
aci
ncia
que"
difu
ndaa
cultu
ram
ater
ialdo
ambie
nte,.d
ascid
ades
edo
spro
dutos
"(A.
Caran
-din
i),co
mo
verda
deiro
instru
mento
dere
flex
oea
osoc
ialco
ncreta
.
-
3^
Com
ora
cioc
ina
oar
que
logo
'^
TT
VEm
busc
ade
qu?
&U,c
xxoUx
C^i
W^e
p.A
passa
gem
doco
ntex
toar
queo
lgico
para
oco
ntex
tocu
ltural
no
ime
diata
nem
unvo
ca,c
omo
sea
cada
eleme
ntom
ateria
lcor
resp
onde
ssece
rtare
alida
deso
ciolg
ica.A
band
o-na
ndo-s
eum
ano
of
actua
lista
daAr
queo
logia,
deve
-sead
mitir
queo
mate
riala
rqueo
lgico
,enq
uanto
texto
ase
rlid
opel
oarqu
elog
o,co
mpo
rtalei
turas
divers
as:"a
man
eira
deab
ordar
asev
idnc
iasm
ateria
isqu
eas
fazfal
ar"(Cl
eziou,
Dem
oulle
eSc
hnap
p).Is
tosig
nific
aque
asre
spos
tasqu
epo
demo
sobte
rdep
ende
mda
sque
stes
quec
oloca
rmos
aoob
jeto
dees
tudo
.Es
saspe
rgunta
sno
soale
atria
s,de
rivad
asde
fatore
ssu
bjetivo
sepes
soais,
taisc
omo
uma
prefer
ncia
fortui
tapo
rce
rtos
mate
riais
(cerm
icade
corad
a,jia
setc.
)que
fossem
par
ticula
rmen
teap
reciad
ospo
rum
arqu
elog
o.A
recu
pera
oe
tratam
ento
deinf
orma
esar
queo
lgica
s(en
ode"
fatos
")"dep
endem
,alm
dasu
aob
serva
odir
eta,d
eum
conju
ntode
pressu
postos
emco
mbin
aoc
omteo
riaso
uhip
teses
",co
mo
ress
altou
David
Clark
e.Na
verda
de,a
prpri
ade
fini
ode
inform
ao
arqu
eolg
icae
asdec
orrent
eses
trat
giasd
esua
recu
pera
oe
arm
azen
amen
toim
plica
m,ex
plci
taou
impli
citam
ente,
uma
conc
ep
ote
ricas
obre
(1)a
fun
oda
Arq
ueol
ogia
e(2)
sobr
ea
orga
niza
o
socia
lda
socie
dade
estu
dada
.No
prim
eiro
caso
,qu
alque
rdeli
mita
o
doob
jetode
estu
doe
doso
bjetivo
sdaA
rque
ologia
porp
arted
oar
que
logo
impli
caju
ma
sele
odo
sinte
resses
en
fases
nopr
prio
traba
lhode
cam
po.I
stoex
plica
,por
exem
plo,a
sdif
eren
asen
treo
sdiv
ersos
mto
dosd
epro
spec
o
arqu
eolg
icade
supe
rfcie
,ou
seja,
dere
gistr
oe
colet
ade
vest
gios
mat
eriai
ses
palh
ados
no
terr
eno
(estru
turas
fixas
co
mo
muro
s
em
veis
co
mo
resto
sdev
asos
cerm
icos).
Umlev
antam
ento
'-.
que
proc
ure
resta
belec
er"fa
tos"
arqu
eolg
icos
cata
logl
ro
mai
ornm
ero
poss
vel
dess
esar
tefa
tos
fixos
em
vei
sede
finir
um
conjun
tode
stio
sar
queo
lgi
cos.
Poro
utr
olad
o,m
udan
do-se
oce
ntro
deat
en
esda
sun
idade
sarq
ueol
gica
spa
raun
idade
ssoc
iolg
icas,
aco
leta
dein
form
ae
svisa
r
obt
en
ode
elem
ento
ssobr
eas
com
unida
desq
ueoc
upar
ames
sees
pao
emde
term
inada
po
ca.A
nfas
ede
sloca
-se,e
nto
,do
estu
doda
scois
aspa
rao
estu
doda
srela
es
entre
elas(
varia
bilida
de,c
ovar
iao
,"as
socia
o,
mud
ana
epr
oces
so).
Oob
jetivo
,nes
teca
so,
no
oes
tabe
lecim
ento
deum
simple
smap
eam
ento
dest
iosar
queo
lgico
s,m
asde
uma
rede
artic
ulad
ade
rela
es
entre
cent
ros
deat
ivida
dehu
man
a.O
stio
arqu
eolg
icopa
ssaa
ser,
ness
ape
rspec
tiva,
um
afa
zend
aag
rcol
aesc
ravi
sta,u
ma
casa
cam
pone
sa,u
ma
ola
riace
rm
ica,
ou
seja,
um
aunid
ade
func
iona
lden
trode
um
are
dede
rela
ess
igni
ficati
vase
ntre
asun
idade
s.Ap
enas
atra
vsd
osist
emad
eass
enta
men
to,d
adin
mica
dere
lae
sen
treola
rias,
fazen
das,
cidad
eset
c,po
de-se
ente
nder
,alm
dasu
afu
no
,opo
rqu
dasu
aloc
aliz
ao
eco
mo
sein
ter-re
lacio
naco
mos
outro
sar
tefa
tos.
Esta
pass
agem
doco
nte
xto
arqu
eol
gico
para
oco
nte
xto
cultu
ral,
noen
tant
o,de
pend
edeu
ma
postu
ram
etodo
lgica
por
parte
doar
que
logo,
no
apen
asqu
anto
aos
seus
objeti
vosm
asta
mb
mqu
anto
aoca
rter
espe
cfico
daso
cieda
dequ
eel
epr
ocur
aatin
gir
com
seu
estu
do.
-
Seco
nsid
erar
mos
que
aA
rque
olog
iafa
zum
trab
alho
cient
fico
apen
as"pe
lape
rtin
ncia
dass
uas
conclu
ses
,pel
asu
aca
paci
dade
dein
scre
vers
uas
desc
ober
tase
mum
apr
oble
mt
icah
istr
ica"
(Gali
ni),
deve
mos
reco
nhe
cera
impo
rtn
cia
daex
plici
tao
doqu
adro
ter
ico
no
qual
seef
etua
o
trab
alho
arqu
eol
gico
.Ist
oim
plic
aque
Ospr
prio
obs
erva
rdas
info
rma
es
arqu
eol
gica
spr
essu
pe
um
mode
lode
func
ionam
ento
etr
ansf
orm
ao
daso
cied
ade
que
sees
tuda
.U
mex
empl
ode
mode
lotr
ansc
ultu
ral,
jcl
ssic
ona
Arq
ueol
ogia
amer
ican
a,ba
seia
-se
no
prin
cpi
ose
gund
oo
qual
"o
sst
ios
loca
lizam
-se
defo
rma
am
inim
izar
aaq
uisi
o
dere
curs
os
e
max
imiz
ara
aqui
sio
dere
curs
os
adq
uirid
os"
(Judg
e).c
laro
que
para
aque
lasco
rren
tes
antro
pol
gica
squ
epr
ivile
giam
,no
estu
doda
sso
cied
ades
simpl
es,
asm
otiv
ae
sex
tra-
econ
mic
asda
prod
uo
soci
al,a
hip
tese
acim
aapr
ese
nta
daso
bre
min
imiz
ao
deesf
oro
se
max
imiz
ao
dere
sulta
dos
pare
ce,d
esde
oin
cio
,inf
unda
da.S
uare
co
nst
ru
oda
sso
cie
dade
sex
tinta
sa
part
irde
stio
sarq
ueol
gic
os,p
orta
nto,
seria
inev
itave
lmen
teo
utr
a,po
issu
as
base
sco
nceitu
ais
deo
bser
va
oe
an
lis
ese
riam
dive
rsas
.N
ose
pode
,po
rta
nto,
rest
abel
ecer
sist
emas
soci
ais
ex
tinto
sape
nas
atr
avs
dese
us
ves
tgio
s,po
isabo
rdag
ens
alte
rnat
ivas
,bas
eada
sem
pres
supo
stos
met
odol
gic
osdi
vers
os(e
igua
lmen
tev
lid
os)r
esul
tar
oem
reco
nst
ru
esdi
fere
ntes
.D
aa
impo
rtn
cia
daex
plic
ita
oda
sba
ses
ax
iom
tic
as
seus
pres
supo
stos
dora
cio
cni
oarq
ueol
gic
oem
cada
caso
.
Mai
sf
rteis
que
os
mo
delo
str
ansc
ultu
rais
so
aqu
eles
uti
liza
do
sco
mo
recu
rso
sh
eur
stic
os
no
estu
do
de
certo
sti
pos
esp
ecf
icos
deo
rgan
iza
oso
cia
l.M
ante
ndo-
sen
ocam
poda
org
aniz
ao
esp
acia
lda
sso
cie
dade
sn
apa
isag
em,
tm
-se
dese
nvol
vido
mo
delo
sde
ocu
pa
odo
esp
ao
porp
arte
depo
vos
caa
dore
s-co
leto
res
ou
agr
icul
tore
s.P
ara
este
sl
tim
osex
iste
om
ode
lodo
Est
ado
Iso
lado
deV
on
Th
n
eno
qual
,re
ela
bora
dope
lam
ode
rna
geog
rafi
a,fo
iem
preg
ado
na
Arq
ueol
ogia
atr
avs
doco
nceito
der
eade
capt
ao
dere
-
curs
osHl
ggse
Vita-
Finzi).
Descr
even
doo
relac
ionam
ento
mer
canti
lentr
eum
aco
mun
idade
centr
ales
uare
aagr
cola
emter
mos
deoc
upa
odif
erenc
ialdo
solo,
inten
sidad
ed
produ
oeg
astos
com
trans
porte
em
o-de
-obra,
om
odelo
sa
plicv
elsa
tisfato
riame
nteem
socie
dades
onde
om
erca
dode
semp
enha
pape
lim
porta
nte.
Porta
nto,a
utiliza
odes
temode
lopar
asoc
iedade
spr-
capit
ahsta
sno
pode
sera
utom
tica,
devend
odetc
rmina
r-se
fT
.,PT
redom
niodas
ila
esm
erca
ntise
mca
daca
soes
tudado
.Nas
uaapl
icao
prope
-seum
territ
riohip
otti
copre
limina
rem
torno
daco
mun
idade
centr
alequ
ivalen
tea
uma
hora
deca
minh
ada.
Isto
perm
itees
tudar
aloc
aliza
Esq
uem
a4
Embu
sca
dequ
?
EVID
NCIAS
MATE
RIAIS
objet |
vk
RELA
ES
SOCI
AIS
RACI
OCNI
OAR
QUEO
LGIC
O:-TE
ORI
Aso
bre
SOCI
EDAD
EES
TUDA
DA
perm
iteo
rden
are
an
alis
ar
EVID
NCIA
SM
ATER
IAIS
.f.e
.^.^J
..U
.-I
^SO
CIED
ADE
ESTU
DADA
perm
itepr
opor
hip
tese
sso
bre
REA
LIM
ENTA
O
-
o
docen
tro
urb
ano
co
mre
la
oao
sdi
fere
ntes
solo
s,ex
trai
ndo
dad
ados
sobr
esu
afu
no
eso
bre
os
prin
cipa
iscu
ltiv
ose,
sobr
etud
o,po
ssib
ilita
est
abel
ecer
um
prin
cpi
ore
laci
onad
orqu
ede
senc
adei
eu
ma
seq
nci
ain
terp
reta
tiva
atr
avs
dao
bser
va
ode
co
er
ncia
sno
padr
ode
ass
en
tam
en
too
bser
vado
.
Qua
ndo
a
nic
ain
form
ao
o
ma
teria
le
o
seu
co
nte
xto
Um
adi
stin
o
deve
ser
feita
no
racio
cni
odo
arq
uel
ogo
,en
tre
ain
terp
reta
o
deo
cu
pa
espr
-hi
str
icas
,cu
jan
ica
font
ede
info
rma
oim
edia
ta
opr
pri
om
ate
rial
e
seu
co
nte
xto,
ea
disp
onib
ilida
dede
info
rma
est
extu
ais
que
cara
cte
riza
aA
rque
olog
iahi
str
ica.
"P
ara
opr
-hi
stor
iado
r,u
mpo
vo
ex
ata
men
teo
que
ele
fez.
Sua
cu
ltura
se
uco
m
port
amen
tofo
ssili
zado
,e
iss
oqu
eos
no
mes
das
cu
ltur
asco
no
tam
",nas
pala
vras
deV
.G
ordo
nC
hild
e.M
as,
corr
io
sart
efat
osn
ofa
lam
por
sim
esm
os,
torn
a-se
necess
ria
a
util
iza
ode
mo
delo
setn
ogr
fico
s,ta
nto
para
info
rma
es
sobr
eas
soci
ae
ses
pec
ficas
(costu
mes,
co
ntin
uida
des
tni
co-
cultu
rais
etc.
)co
mo
para
prin
cpi
osge
rais
deas
soci
ao
eco
r
rela
o
entr
edi
vers
asvar
ive
iscu
ltura
ise
soci
ais.
,No
prim
eiro
cas
opo
de-s
e,po
rex
em
plo,
util
izar
oco
nhe
cim
ento
etn
ogr
fico
de
riva
dode
est
udos
an
trop
olg
icos
co
min
dge
nas
atu
ais
eda
sde
scri
es
dos
via
jantes
eu
rope
usdo
per
odo
co
loni
al
para
co
mpr
eend
era
dist
ribu
io
esp
acia
ldos
stio
spr
-hi
str
icos
dece
rtas
regi
es
doB
rasi
l.D
eve
adm
itir-
se,
co
ntu
do,
que
os
para
lelo
setn
ogr
fico
spo
dem
apen
assu
gerir
algu
mas
poss
ibili
dade
salte
rnat
iv
asn
ain
terp
reta
o
dos
ves
tgio
s,co
mo
adv
ertir
aE.
Leac
h.Is
todi
ficul
taa
form
ula
ode
hip
tese
sse
gura
s,da
doqu
e,a
um
am
esm
ao
rgan
iza
odo
sv
est
gio
s,po
dem
co
rresp
onde
rdi
fere
ntes
realid
ades
socio
lgi
cas.
Ao
nv
elda
sre
pres
en-
JLM
ll
taes
artst
icas,
oses
tudos
deAn
drLe
roi-G
ourha
nsob
repin
tura
sru
pestr
esdo
paleo
ltico
supe
riors
ugere
mqu
epo
ssve
lsu
perar
adic
otomi
apro
posta
porL
each
,seg
undo
quem
"o
proto-
home
mfun
ciona
lista
um
fabric
ante
defer
ramen
tas,e
nqu
anto
opr
oto-h
omem
estru
tura
lista
um
usu
riode
lingu
age
m".N
aver
dade
,com
oo
traba
lhode
Leroi
-Gou
rhanp
ermite
cons
tata
r,po
deler
-seo
fabric
ante
defe
rram
entas
,atra
vs
daan
alogia
etnog
rfica
,tam
bm
com
ous
urio
dalin
guag
em,g
raa
sace
rtas
opos
ies
bsic
asdo
pens
amen
topr
imitiv
o,co
mo
natu
reza
ecu
ltura,
mas
culin
oe
femini
noe
assim
pord
iante
im
Aco
nve
rgn
cia
defon
tese
sua
sign
ifica
opa
rao
arq
ue
logo
AAr
queo
logia
histr
ica,q
uedis
pe
deinf
orma
es
escr
itasp
roduz
idasp
elam
esm
acu
ltura
que
utiliz
ouos
objeto
san
alisad
ospe
loar
que
logo,
apres
enta
cara
cters
ticas
espec
fica
s,de
rivad
asda
conv
erg
ncia
dessa
sdua
scate
goria
sdoc
umen
tais.
Contu
do,ta
lcon
verg
ncia
signif
icaap
enas
quea
mba
sde
rivam
deum
am
esm
acu
ltura,
no
have
ndop
ossib
ilidad
edeh
om
ologa
oim
ediat
adeu
ma
pela
outra
,com
ose
faz,e
mgra
nde
parte
,na
Arqu
eolog
iahis
trica
empir
ista.D
ao
surgi
mento
deum
aqu
esto
infun
dada
quep
reocu
pou(
eaind
apreo
cupa)
arqu
elog
ose
histor
iadore
s:Qu
aldas
duas
fontes
possu
iriapri
maz
iaem
caso
dediy
ergn
cia,a
mat
erial
ou
aes
crita
?Ca
belem
brarq
ue,e
mbo
rase
jamam
bas
produ
tosde
um
am
esm
aso
cieda
de,u
ma
ore
sulta
dodi
reto
dotr
abal
hohu
mano
,enq
uanto
aou
tra,
sem
pree
inevit
avelm
ente,
uma
repr
esen
tao
ideol
gicad
area
lidad
e,tra
nspo
stapa
rao
texto
escr
itoho
jedisp
onve
l.Co
more
ssalt
aAnd
raCa
randin
i,as
font
eslit
err
iase
epig
rfic
asd
o-no
sm
uitas
infor
ma
esso
brea
supe
restr
utur
a...d
etal
form
aque
ascl
asse
stra
balh
ador
asap
arec
emfor
ada
histr
iaes
crita
.Aes
crita
um
instru
mento
depo
der,
decla
sse.O
sins
trume
ntos,
produ
tosde
ssam
esm
aex
plora
o,c
onse
rvar
am-s
e,em
grand
epa
rte,
"
*
**
-
sem
que
assim
se
quis
esse
.S
ote
stem
un
hos
invo
lunt
rio
sd
aH
ist
ria.
Proc
urou
-se,
mu
itas
vez
es,
co
nfi
rmar
info
rma
es
tex
tuai
scom
os
ves
tgio
sar
queo
lgi
cosd
ispon
vei
s,re
sulta
ndo,
emge
ral,
num
fals
eam
ento
deam
bas
asca
tego
riasd
ocum
entai
s.o
que
acon
tece
,po
rexe
mpl
o,'co
mas
desc
rie
sde
fbr
icas
na
Ingl
ater
rada
revolu
o
indu
stria
l,u
tiliz
adas
,no
pouc
asvez
es,
co
mo
mo
delo
ase
rco
ntr
apos
toao
sre
stos
reais
Esq
uem
a5
Cul
tura
ES
FE
RA
MA
TE
RIA
L
EVID
NCI
ASM
ATE
RIA
IS
AR
TE
FA
TO
S=
PR
OD
UT
OS
DAEX
PLOR
AO
TE
ST
EM
UN
HO
INV
OLU
NT
RIO
ES
FE
RA
IMA
TE
RIA
L
EVID
NCI
ASE
SCR
ITA
S
FO
NT
ES
ES
CR
ITA
S=
MEI
ODE
EXPL
ORA
O
ORDE
NA
OID
EOL
GICA
DA
SOC
IED
AD
E(a
part
irde
posi
es
.de
cla
sse
ou
grup
o)
RELA
O
DECO
MPL
EMEN
TARI
DADE
AJU
DA
AE
SC
LA
RE
CE
RSI
GN
IFIC
AD
OSO
CIO
LGI
CO
DA
S
EV
IDE
NC
IAS
MA
TE
RIA
IS
AJU
DA
AD
ES
VE
ND
AR
OS
ME
CA
NIS
MO
SID
EOL
GIC
OS
DA
S
EV
IDE
NC
IAS
ES
CR
ITA
S
dega
lpe
sin
dustr
iais.
Trata
-sede
uma
desc
onsid
era
oda
dife
ren
ade
nveis
entr
ea
concr
etiza
o,
repr
esen
tada
nos
vest
gio
smat
eria
is,e
are
pres
enta
o
ideo
lgi
cade
um
acla
sse
desi
mesm
a,
pres
ente
nos
docu
men
tos
escr
itos.
Mes
mo
quan
dose
trat
ade
docu
men
ta
om
ater
iale
escr
itare
fere
ntes
ec
onom
ia,te
m-s
em
ost
rado
quee
ven
tuais
contra
di
esde
pend
emde
lacun
asda
info
rma
odi
spon
ve
l.U
mca
sosig
nific
ativo
refe
re-se
pro
du
oeex
porta
o
devin
hoe
azei
tedu
rant
eo
Imp
rioR
oman
o,ha
vend
oce
rto
ssil
ncio
sm
ater
iais
co
mo
aau
snc
iade
recip
ientes
vi-n
riosi
talian
osa
parti
rdop
rimeir
os
culo
d.C.
emop
osi
os
refe
rnc
ias
text
uais
aom
esm
o
eo
mis
ses
text
uais
no
hre
fer
ncias
exte
nso
geog
rfic
ado
consu
mo
doaz
eite,
esp
anho
l,co
nhe
cido
gra
ass
evid
nci
asm
ate
riais
.Os
estu
dos
mai
sre
cente
snes
seca
mpo
indi
cam
que,
alte
rand
o-se
oce
ntr
ode
aten
o
daho
mol
oga
opa
raa
com
plem
enta
rida
dede
ssas
cate
goria
sdo
cum
enta
is,po
de-s
eesc
lare
cerm
elho
rta
nto
osig
nific
ado
socio
lgi
coda
sevi
dnc
iasm
ater
iais
quan
toos
mec
anism
osid
eol
gico
socu
ltos
nas
info
rma
es
escrit
as.
Dos
obj
etos
ao
sho
men
s:o
caso
das
nfo
ras
As
nfor
asro
man
aspe
rmite
mex
empl
ifica
r,de
man
eira
basta
nte
clar
a,a
pass
agem
dasc
oisa
saos
hom
ens,
no
racio
cnio
arqu
eol
gico
.Ist
ose
expl
icape
lalig
ao
parti
cular
men
tedi
reta
en
tre
esse
sart
efat
ose
fen
men
osde
ord
emec
o
nm
ica
eso
cia
l,co
nst
ituin
do-s
eem
ndi
ces
mate
riais
imed
iato
sde
real
idad
esso
ciol
gic
as.
As
nfor
asro
man
aser
amvas
os
recip
ientes
cer
mic
os,
var
iand
oen
tre
40e
110
centm
etro
sde
altu
ra,
desti
nado
sao
tran
spor
tea
long
adi
stn
cia
dev
inho
,az
eite
eco
ndi
men
tos
alim
enta
res,
com
capa
cida
deen
tre
10e
90lit
ros.
Cad
afo
rm
ade
stin
ava-
sea
um
prod
uto
espe
cfic
ode
dete
rmin
ada
re-
-
gioo
ques
ignific
a,do
ponto
devis
tado
arqu
elog
o,qu
ea
pres
ena
deum
ace
rtafo
rma
den
fora
indica
oco
nsum
oou
apr
odu
ode
umde
term
inad
opr
odut
o.Um
certo
tipod
enfo
ram
uito
com
umno
prime
iros
culo
d.C,
conh
ecido
com
ofor
maDr
essel
2-4,d
estina
va-se
aotra
nspo
rtedo
smelh
oresv
inhos
ita|ian
os.Es
tade
stina
o
con
hecid
apor
anli
sesfs
ico-qu
mica
sder
esto
sde
vinho
nas
pared
esdo
vaso
epo
rins
cri
esre
feren
tesao
cont
edo
.A
partir
dessa
identi
fica
oentr
eum
afor
made
vaso
(nfor
a
Esq
uem
a6
Artef
ato
com
on
dice
dere
la
esso
ciai
s
EVID
NCIAS
MATE
RIAIS
REAL
IDAD
ESO
CIOL
GICA
VASOS
AGRUPADOSEM
UM
TIPOPOR
SEMELHANA
SDEFORMA
E.G.
NFO
RAT
IPO
DR
ESS
EL
2-4 I
1.LO
CAIS
DEAC
HADO
(IT--
LIA,
FRICA
,EGI
TO...)
2.RE
LA
OEN
TRE
NFO
RA
SD
EV
INH
OIT
ALI
AN
OE
DE
OU
TRA
SR
EG
IES
3.VA
RIA
ODA
SUA
PRE
SEN
AN
OD
ECO
RRER
DO
IS
CULO
d.C.
PARA
TRA
NSP
OR
TAR
VIN
HO
ITA
LIA
NO
NO
SC.
Id.C
.
-M
ERCA
DO
SIM
PORT
AD
ORE
SDO
VINH
OIT
ALIA
NO(n.
deco
nsu
mid
ores
etc.
)
-DI
VIS
OD
OS
MER
CADO
SEN
TRE
AS
REG
IES
PRO
DU
TORA
SD
EVI
NHO;
VARI
AO
NAEN
TRA
DA
DE
RE
CU
RSO
SPA
RA
AIT
LIA
*R
ITM
OS
DA
VIT
ICU
LTU
RAIT
ALI
AN
A;
RIT
MO
SD
OC
ON
SUM
OD
OV
INH
OIT
ALI
AN
ON
OM
EDIT
ERR
NEO
detip
oDr
essel
2-4)e
umpro
duto
com
ercia
lizad
o(ov
inho
italia
no),a
presen
ade
resto
sde
ssesr
ecipi
entes
emdiv
ersas
regi
esdo
Med
iterr
neo,
emqu
antid
ade
vari
veld
eloc
ala
local
ede
poc
aap
oca,
perm
iteao
arqu
elog
oobte
rinfo
rm
ae
ssob
rediv
ersas
ques
tese
con
mica
seso
ciais.
Pode
-se
,dei
safor
ma,(1
)delim
itara
sre
gies
impo
rtado
ras(f
rica
,E#to
,Pale
stina
etc);
(2)de
termi
naro
sritm
osde
expa
nso
daex
porta
od
ovinh
oital
ianon
ode
corre
rdop
rimeir
osc
ulod.
C;(3)
cheg
ara
porce
ntage
nsde
expo
rta
ode
vinh
oita
liano
emre
lao
aos
outro
svin
hos(
gaulese
s,espa
nhis
,gre
gos);
(4)ca
lcular
om
ovim
ento
dere
curs
ospro
venie
ntesd
asre
gies
impo
rtado
rasem
dire
oao
spro
priet
riosr
urais
viticu
ltores
etc.P
artind
odeo
bjetos
conc
reto
s,no
caso
das
nfo
rasde
tipo
Dress
el2-4
,po
de-se
resta
belec
erde
termi
nada
sre
lae
ssoc
ioeco
nmi
cas;
osar
tefa
tos
so
ndice
sde
ssas
rela
es.
Nos
epo
de,c
ontu
do,c
ompre
ende
rtod
aasig
nifica
o
desse
,com
ode
qualq
uero
utro
,arte
fato
sem
levar
emco
nta
opa
peld
emed
iador
quep
ossu
ana
socie
dade
emqu
ese
inse
ria.A
ssim,
para
seen
tende
raor
ganiz
ao
conc
reta
(n,s!
arm
azn
s,na
viose
lojas)d
ocom
rcio
rom
ano
devin
hoe
azei
ten
eces
srio
adm
itirqu
eas
nfo
rasdir
ecion
assem
asati
vidad
esdo
sfun
cion
rios,
com
ercia
ntese
cons
umido
resqu
top related