bioetika, zer eta zertan den…

Koldo Martínez Urionabarrenetxea

BIOETIKA,

zer eta zertan den…

“Amo mi país profundamenteMe da rabia (mi país) profundamenteLo conozco profundamenteLo desconozco profundamente, le doy mi vidaProfundamente le doy mi muerte.Le doy todo lo que tengo, más todavíaLe doy todo lo que no tengo, lo que no soyLo que no sabré nunca que soyLo que no llegaremos a saber nunca...”

Jorge Oteiza

Bioetika

Eremu berri bat… XX. mendekoa?

Van Renselaer Potter 1970: Bioetika, Biziraupenaren Zientzia 1971: Bioetika, Etorkizunerantz Zubia

André Hellegers 1968: Humanae Vitae 1971: The Joseph & Rose Kennedy Center for the

Study of Human Reproduction and Bioethics

Bioetika

Eremu oso zaharra… Xto baino lehen.Aristoteles: Nikomakori Etika

Bioetika

Bios + Ethos

Anbibalentzia bios:

Bizitzaren sakraltasuna Bizi-kalitatea

Bioetika

Bioetika Anbibalentzia

éthos: ohiturak, tradizioa, folklorea.

burutzapen ideia, ekintzak, inmanentzia, eginbeharrak, legeak, arauak, deontologia.

Bizikidetasun markoakide moralentzat

Anbibalentzia èthos:

bertutea, izaeraren bikaintasuna, hobekuntzarako tentsio iraunkorra.

apreziazioa asmoa, balioa, ideiala, traszendentzia, bikaintasunaren bilaketa, teleologia.

Bioetika

Bizikidetasun marko moralanorberarentzat

Gizarte demokratiko batenkontsentsu etiko minimoa

une konkretu batean.

Legea

Bizikidetasun markoa arrotz moralentzat

Bioetika Ekologia, Populazioa… Harreman klinikoa Biziaren hasiera

Ernalketa / Abortoa Ingeniaritza genetikoa

Biziaren amaiera Testamentu bitala Eutanasia / Suizidio lagundua

Ikerketa Globalizazioa Politika

Etika eta Politika

Zientziaren politizazioa Erabilerak, helburuak, finantziaketen informazioa Gizakiaren auto-ulerkuntzarako esanahia Biziaren, familiaren, ugaltzearen kontzepzioa…

Etika eta Politika

Zientziaren politizazioa Giza bizitzaren zentzua Gizakion duintasuna Neurrigabekeriaren tentazioa

Etika eta Politika

Bioetikaren politizazioa Zoritxarrekoa? Ezinbestekoa? Boterea Oinarrizko ezberdintasunak

Konbikzioak, iritziak, kontzepzio moralak “Kultur gerrak”

Progresistak vs. Kontserbatzaileak Eskuina vs. Ezkerra

Etika eta Politika

Bioetikaren politizazioa Bateraezinak dira Bioetika eta Politika? Interaktuatu dezakete maila berean? Autonomoki iraun dezakete bakoitza bere identitate eta

helburuekin? Politikak gizartean sortzen dituen zauriak osatzen lagun

dezake Bioetikak? Bioetika beharrezkoa al da gizarte benetan pluralista eta

demokratiko batetan?

Etika eta Politika

GizakiaOna naturazRazionalaKontzienteHezigarria

Usteldua naturazIrrazionalaArriskutsua

Nekez hezigarria

BotereaOnuragarria Kaltegarria

PolitikaGiza garapen eta

progresorako tresna

Negozio Zikin eta inmorala

Etika eta Politika

Pellegrino: POLITIKA politika

etikoa ez etikoa

E. Pellegrino (2006) “Bioethics and Politics: “Doing Ethics” in the Public Square” Journal of Medicine and Philosophy vol. 31, nº 6, pp. 569-584

Etika eta Politika

Bioetika

Desadostasun morala Misteriotsua Periloski subjektiboa Xaloa eta konplexua

Baina gatazka morala beti izango da

Politikan desadostasun morala: Gizartearen zatiketak areagotu Jarrera politikoen muturkeria areagotu Denontzat pozgarriak izango diren

konklusioetara ailegatu ez

Desadostasun morala

Politikan eztabaida morala: Ebitatzea auto-suntsitzailea da:

Zatiketek, muturkeriek eta adostasun ezak iraungo dute

Ezberdintasun horiek mantentzen dituztenen arteko lankidetza sozialaren bilaketa aukerak murriztu egingo dira

Desadostasun morala

Kausak: Oinarrizko kriterio moralen ezberdintasuna Hizkuntz komun baten eza Aurreiritziak Dialogoaren esijentzia prozedimentalak Pertsonen interesak Komunikabideen eragina Isolamendu epistemologikoa Jarrera dogmatikoak Errealitatearen interpretazio eskemak Ondorioak

Desadostasun morala

Kausak: Baliabideen urritasuna Eskuzabaltasun mugatua Balore bateraezinak Errealitatearen ulerketa ez osoa

Giza kondizioaren atalak.Bakoitza, nahikoa. Bat ere ez nahitaezkoa.

Ez dira inoiz desagertuko.

Desadostasun morala

Irtenbideak: Engelhardt:

Argudio zibil laiko razionala Konbertsioa Indarra Adostasuna

H. T. Engelhardt, Jr (2002) “Consensus Formation: The Creation of an Ideology” Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics vol. 11, pp. 7-16

Desadostasun morala

Irtenbideak: Gutmann, Thompson:

Demokrazia deliberatiboa

Gutmann A., Thompson D. (1996) Democracy and disagreement. Belknap Press. Cambridge

Desadostasun morala

Desadostasun morala: Lehen mailako teoriak

Utilitarismoa Liberalismoa Komunitarismoa …

Etika eta Politika

Desadostasun morala: Lehen mailako teoriak

Utilitarismoa Liberalismoa Komunitarismoa …

Bigarren mailako teoriak Demokrazia deliberatiboa

Etika eta Politika

Erabaki hartze prozesu arrazoinagarri batetan kontutan hartu behar diren faktore guztien ponderazio prozesu intelektuala.

Deliberazioa

Zirkunstantzien, ondorioen, ekintza norabide posible guztien, eta guzti hauen artean, hoberenaren

ikerketa xehe eta mugatua

Deliberazioa

arrazoiak emanez, besteenak entzunez,

inork egia osoa ez duela inoiz guztiz izango ez dugula

onarturik,

Erabaki zuhurrak hartzea helburutzat duen prozedura intelektuala

Deliberazioa

Deliberatzea arte bat da, elkarrenganako begirunean

oinarritua, apaltasun intelektual maila batean,

eta gertakizunetaz norberaren ulerpena aberasteko desioan, entzutearen eta iritzi eta argudio trukaketaren bitartez, prozesuan tartekatzen diren beste pertsonekin.

Demokrazia deliberatiboa

Ezaugarriak: Arrazoiak ematearen esijentzia Arrazoi eskuragarriak Behin-behineko erabakiak Prozesu dinamikoa

Demokrazia deliberatiboa

Zera esijitzen du: Osotasuna Eskuzabaltasuna

HizkuntzanEkintzetanPrintzipioetan

Desadostasun moralaren ekonomia

Instituzio justoetan,besteekin eta besteentzat,

bizitza onaren bilaketa ariketa bat.

Ricoeur P. Soi-même comme un autre. Paris: Seuil, 1990

Etika

Ondorioak (edo beharrak): Akordio programatiko eta prozedimentalak bilatu Bioetika, diziplina ireki eta bukatugabea Aurreiritziak gainditu Egiazko dialogoaren heziketa Arrazoi kritikoa garatu Kritikak sortzeko bideak ireki Jarrera perspektibistak eta erresponsableak Jarrera guztien lejitimitatearen analisia Arazoekiko aldentze afektibo eta emotiboa

Etika eta Politika

“Demokrazia ez da sistema bat, faltsuki erakusten den bezala

baizik eta historian zehar etengabe aldatuz doan erresistentzia era bat”.

Berger J. Páginas de la herida. Madrid: Visor, 1996