A Folga (Koehler)A Folga (Koehler)

S.XIXS.XIX

Rev.Industrial Rev.Francesa

Cambios

Capitalismo

Industria

Sociedade de clases

Burguesía Traballadores

Poder

Económico Político

Campesiños Obreiros

MovementoObreiro

Orixes

•Ludismo•Trade Unions•Asoc. Socorro•Cartismo

LiberalismoNacionalismo

Socialismo Anarquismo

Utópico( 1815-48)

Científico:Marxismo

Bakunin

I Internacional (1864)

ConfrontaciónMarxistas - anarquistas

II Internacional (1.889)

Socialismo Revolucionario

Comunismo

Socialdemocracia

Sistema democráticoparlamentario

Cidade

Económicos Sociais Ideolóxicos

Éxodo Rural

Poboación Urbana ( 1800 – 1911 )

10

16,7

29

20

40

62

78

9

15

26

44

5

10

28

60

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Europa Inglaterra Francia Alemaña

1800185018901911

%%

106

265

622

0

100

200

300

400

500

600

700

1801 1851 1891

Centros urbanos con mCentros urbanos con m ááis de 5.000 habitantesis de 5.000 habitantesGran BretaGran Breta ññaa

2 modelos2 modelos

Cidade IndustrialCidade Industrial Crecemento Crecemento antigas cidadesantigas cidades

Necesidade de planificaciNecesidade de planificaci óón urbann urban íística:stica:

••Servizos pServizos p úúblicos: cloacas, auga potable,parques,blicos: cloacas, auga potable,parques, ……••Transportes: tranvTransportes: tranv íía, metro ( Londres 1863 )a, metro ( Londres 1863 )••Cultura: teatro, museos, Cultura: teatro, museos, ……

Escenario confrontaciEscenario confrontaci óónnBurguesBurgues íía a -- ObreirosObreiros

••Poder econPoder econ óómicomico→→capitalismocapitalismo••Poder polPoder pol ííticotico→→liberalismo, sufraxio censitarioliberalismo, sufraxio censitario••As clases burguesas:As clases burguesas:

••Alta burguesAlta burgues íía: industriais, banqueiros,a: industriais, banqueiros, …… Ex: Ex: Thyssen, Krupp, Rothshild,Thyssen, Krupp, Rothshild, ……••Clases medias:pequenos comerciantes, profesionais l iberais,tClases medias:pequenos comerciantes, profesionais l iberais,t éécnicos,cnicos, ……

••Clase urbanaClase urbana••Salario coma Salario coma úúnico ingreso: inseguridadenico ingreso: inseguridade••PPéésimas condicisimas condici óóns de traballo:salarios baixos, moitas horas ( ata 15 diarias ),ns de traballo:salarios baixos, moitas horas ( ata 15 diarias ), ……••CondiciCondici óóns de vida : ns de vida : ““ Para un obreiro vivir Para un obreiro vivir éé non morrer non morrer ““ ( M( Méédico francdico franc éés 1825 )s 1825 )

••Barrios obreiros insalubres e sen servizos mBarrios obreiros insalubres e sen servizos m íínimos.nimos.••Pobreza e miseria.Pobreza e miseria.••Deficiente dieta alimenticia: 70% procedente de far iDeficiente dieta alimenticia: 70% procedente de far iñña e pataca.a e pataca.

••Perde os seus privilexiosPerde os seus privilexios••MantMantéén prestixio social e poder econn prestixio social e poder econ óómico.mico.••Progresiva uniProgresiva uni óón coa burguesn coa burgues íía.a.

••MaiorMaior íía da poboacia da poboaci óón.n.••DesparaciDesparaci óón da servidume: entre 1789 ( Rev. Francesa ) e 181 ( Rusia )n da servidume: entre 1789 ( Rev. Francesa ) e 181 ( Rusia )••ÉÉxodo rural cara xodo rural cara áás cidades: man de obra sen cualificar e mal pagada.s cidades: man de obra sen cualificar e mal pagada.••2 realidades:2 realidades:

••PropietariosPropietarios••Xornaleiros Xornaleiros

O TRABALLO INFANTILO TRABALLO INFANTILO TRABALLO INFANTILO TRABALLO INFANTIL"Traballo n pozo de Gawber. Non "Traballo n pozo de Gawber. Non "Traballo n pozo de Gawber. Non "Traballo n pozo de Gawber. Non éééé moi cansado, pero traballo sen luz e paso medo. moi cansado, pero traballo sen luz e paso medo. moi cansado, pero traballo sen luz e paso medo. moi cansado, pero traballo sen luz e paso medo.

Vou Vou Vou Vou áááás catro e s catro e s catro e s catro e áááás veces s veces s veces s veces áááás tres e media da mas tres e media da mas tres e media da mas tres e media da mañáñáñáñán, n, n, n, e saio e saio e saio e saio áááás cinco e media da tarde. s cinco e media da tarde. s cinco e media da tarde. s cinco e media da tarde.

No durmo nunca. No durmo nunca. No durmo nunca. No durmo nunca. ÁÁÁÁs veces canto cando hai luz, s veces canto cando hai luz, s veces canto cando hai luz, s veces canto cando hai luz, pero non na oscuridade, entpero non na oscuridade, entpero non na oscuridade, entpero non na oscuridade, entóóóón non me atrevo a cantar. n non me atrevo a cantar. n non me atrevo a cantar. n non me atrevo a cantar.

Non me gusta estar no pozo. Estou medio dormida Non me gusta estar no pozo. Estou medio dormida Non me gusta estar no pozo. Estou medio dormida Non me gusta estar no pozo. Estou medio dormida áááás veces cando vou pola mas veces cando vou pola mas veces cando vou pola mas veces cando vou pola mañáñáñáñán.n.n.n.Vou a escola os domingos e aprendo a ler. (...) EnsVou a escola os domingos e aprendo a ler. (...) EnsVou a escola os domingos e aprendo a ler. (...) EnsVou a escola os domingos e aprendo a ler. (...) Ensííííname a rezar (...) name a rezar (...) name a rezar (...) name a rezar (...)

OOOOíííín falar de Xesucristo moitas veces. n falar de Xesucristo moitas veces. n falar de Xesucristo moitas veces. n falar de Xesucristo moitas veces. Non sei por que veu Non sei por que veu Non sei por que veu Non sei por que veu áááá Terra e non sei por que morreu, Terra e non sei por que morreu, Terra e non sei por que morreu, Terra e non sei por que morreu, pero sei que descansaba a spero sei que descansaba a spero sei que descansaba a spero sei que descansaba a súúúúa cabeza sobre pedras. a cabeza sobre pedras. a cabeza sobre pedras. a cabeza sobre pedras. Prefiro, de lonxe, ir Prefiro, de lonxe, ir Prefiro, de lonxe, ir Prefiro, de lonxe, ir áááá escola que estar na mina."escola que estar na mina."escola que estar na mina."escola que estar na mina."

Sarah Gooder( 8 anos ) Sarah Gooder( 8 anos ) Sarah Gooder( 8 anos ) Sarah Gooder( 8 anos ) TestemuTestemuTestemuTestemuñññña recollida pola Comisia recollida pola Comisia recollida pola Comisia recollida pola Comisióóóón Ashley para o estudo da situacin Ashley para o estudo da situacin Ashley para o estudo da situacin Ashley para o estudo da situacióóóón nas minas, 1842n nas minas, 1842n nas minas, 1842n nas minas, 1842

AS CONDICIAS CONDICIAS CONDICIAS CONDICIÓÓÓÓNS SANITARIAS NAS FNS SANITARIAS NAS FNS SANITARIAS NAS FNS SANITARIAS NAS FÁÁÁÁBRICAS BRICAS BRICAS BRICAS

"Tiven frecuentes oportunidades de ver xente saindo das f"Tiven frecuentes oportunidades de ver xente saindo das f"Tiven frecuentes oportunidades de ver xente saindo das f"Tiven frecuentes oportunidades de ver xente saindo das fáááábricas e ocasionalmente bricas e ocasionalmente bricas e ocasionalmente bricas e ocasionalmente

atendelos coma pacientes. O pasado veratendelos coma pacientes. O pasado veratendelos coma pacientes. O pasado veratendelos coma pacientes. O pasado veráááán visitei tres fn visitei tres fn visitei tres fn visitei tres fáááábricas algodoneirasbricas algodoneirasbricas algodoneirasbricas algodoneiras

co Dr. Clough de Preston e co Sr. Baker de Manchester e non fumco Dr. Clough de Preston e co Sr. Baker de Manchester e non fumco Dr. Clough de Preston e co Sr. Baker de Manchester e non fumco Dr. Clough de Preston e co Sr. Baker de Manchester e non fumos quen de permanecer os quen de permanecer os quen de permanecer os quen de permanecer

dez minutos na fdez minutos na fdez minutos na fdez minutos na fáááábrica sen empezar a xadear pola falta de aire. brica sen empezar a xadear pola falta de aire. brica sen empezar a xadear pola falta de aire. brica sen empezar a xadear pola falta de aire.

¿¿¿¿Como Como Como Como éééé posible que quen estposible que quen estposible que quen estposible que quen estáááá condenados a permanecer condenados a permanecer condenados a permanecer condenados a permanecer

aaaaíííí doce ou catorce horas o soporten? doce ou catorce horas o soporten? doce ou catorce horas o soporten? doce ou catorce horas o soporten?

Si temos en conta a temperatura do aire Si temos en conta a temperatura do aire Si temos en conta a temperatura do aire Si temos en conta a temperatura do aire

e a se a se a se a súúúúa contaminacia contaminacia contaminacia contaminacióóóón, non podo chegar a concebir n, non podo chegar a concebir n, non podo chegar a concebir n, non podo chegar a concebir

como os traballadores poden soportar o confinamento durante tan como os traballadores poden soportar o confinamento durante tan como os traballadores poden soportar o confinamento durante tan como os traballadores poden soportar o confinamento durante tan longo periodo de tempo." longo periodo de tempo." longo periodo de tempo." longo periodo de tempo."

DeclaraciDeclaraciDeclaraciDeclaracióóóóns efectuados polo Dr. Ward de Manchester ns efectuados polo Dr. Ward de Manchester ns efectuados polo Dr. Ward de Manchester ns efectuados polo Dr. Ward de Manchester

nunha investigacinunha investigacinunha investigacinunha investigacióóóón sobre a san sobre a san sobre a san sobre a saúúúúde nas fde nas fde nas fde nas fáááábricas textiles en marzo de 1.819bricas textiles en marzo de 1.819bricas textiles en marzo de 1.819bricas textiles en marzo de 1.819

““““Non teNon teNon teNon teñññño mo mo mo mááááis roupa ca do meu traballo: is roupa ca do meu traballo: is roupa ca do meu traballo: is roupa ca do meu traballo: algalgalgalgúúúúns pantalns pantalns pantalns pantalóóóóns e unha chaqueta rota...ns e unha chaqueta rota...ns e unha chaqueta rota...ns e unha chaqueta rota...

Arrastro as vagonetas baixo terra ao longo de media legua, Arrastro as vagonetas baixo terra ao longo de media legua, Arrastro as vagonetas baixo terra ao longo de media legua, Arrastro as vagonetas baixo terra ao longo de media legua,

ida e volta. Arrida e volta. Arrida e volta. Arrida e volta. Arráááástroas durante once horas stroas durante once horas stroas durante once horas stroas durante once horas diarias coa axuda dunha cadea atada diarias coa axuda dunha cadea atada diarias coa axuda dunha cadea atada diarias coa axuda dunha cadea atada áááá mimimimiñññña cintura. a cintura. a cintura. a cintura.

As feridas que teAs feridas que teAs feridas que teAs feridas que teñññño na cabeza fo na cabeza fo na cabeza fo na cabeza fííííxenas xenas xenas xenas descargando vagonetas. Os homes do equipo descargando vagonetas. Os homes do equipo descargando vagonetas. Os homes do equipo descargando vagonetas. Os homes do equipo

óóóó que estou atado traballan espidos, salvo o casco na cabeza. que estou atado traballan espidos, salvo o casco na cabeza. que estou atado traballan espidos, salvo o casco na cabeza. que estou atado traballan espidos, salvo o casco na cabeza.

Algunhas veces cando non son rAlgunhas veces cando non son rAlgunhas veces cando non son rAlgunhas veces cando non son ráááápido, ppido, ppido, ppido, pééééganme."ganme."ganme."ganme."

ManifestaciManifestaciManifestaciManifestacióóóóns dun neno traballador de doce ans dun neno traballador de doce ans dun neno traballador de doce ans dun neno traballador de doce añññños. os. os. os.

ExtraExtraExtraExtraíííído de LAZO, A. Revolucido de LAZO, A. Revolucido de LAZO, A. Revolucido de LAZO, A. Revolucióóóóns do mundo moderno. ns do mundo moderno. ns do mundo moderno. ns do mundo moderno.

Destrucción das

máquinas

•Prohibidas polas Combinations acts ( 1799-1800)

•1824: Dereito de asociación e reunión:• Trade UnionsTrade Unions••AsociaciAsociaci óóns de Resistencia ns de Resistencia e Socorro Mutuoe Socorro Mutuo•Loita polas condicións salariais eLaborais.•Dereito de folga

Obxectivos:Dereitos políticos para os obreiros

1838: People1838: People ’’s Charts Chart

Sufraxio universal ( masculino )Voto secreto

Carácter elexible dos non propietarios.Soldo para os deputados

( posibilitariase así o acceso dos obreiros á política )

Demostra a Importancia:Conciencia obreira

Movemento obreiro organizado

Idealistas e utIdealistas e ut óópicospicos

ObxectivosObxectivos

•Ofrecer modelos sociomodelos socio --polpol ííticos alternativos ticos alternativos áá realidade da industrializacirealidade da industrializaci óón do S XIXn do S XIX( inxustiza social e miseria obreira), con influencia de ideas da Ilustración coma

progreso e harmonía social, igualdade e romanticismo.•Perseguir a dignidade do individuodignidade do individuo e a solidariedade colectiva.

•Usar medios pacíficos: contrarios contrarios áá revolucirevoluci óónn

Robert OwenRobert Owen17711771--18581858

SaintSaint --SimonSimon1760 1760 -- 18251825

ProudhonProudhon18091809--6565

FourierFourier17721772--18371837

OrganizaciOrganizaci óón de n de coopertivascoopertivas : : EducaciEducaci óón dos nenos, aumenton dos nenos, aumento

de salarios, reduccide salarios, reducci óónnda xornada da xornada

laboral, incentivos,laboral, incentivos, ……

Superar o enfrontamento social Superar o enfrontamento social proporcionando benestar proporcionando benestar

óó maior nmaior n úúmero mero posible de persoas.posible de persoas.

Medios: desarrollo econMedios: desarrollo econ óómicomico

A propiedade privada A propiedade privada éé a orixe da desigualdade a orixe da desigualdade

e rexeita o Estado e rexeita o Estado coma institucicoma instituci óónn

( ( precursor do anarquismoprecursor do anarquismo ))

CreaciCreaci óón dos n dos falansteriosfalansterios( agrupaci( agrupaci óóns comunitarias ns comunitarias

onde a propiedade era onde a propiedade era colectiva e todos os membros colectiva e todos os membros

––homes e mulleres homes e mulleres ––compartcompart íían os labores.an os labores.

Liga dos Comunistas ( 1847 ):Liga dos Comunistas ( 1847 ):co obxectivo da abolición da propiedade privada : Karl Marx e Friedrich Engels.

TeorTeor íías socialistasas socialistaselaboradas a partires dunha anelaboradas a partires dunha an áálise da realidade econlise da realidade econ óómica e do enfrontamento de clases:mica e do enfrontamento de clases:

““ A historia de toda sociedade A historia de toda sociedade ata os nosos data os nosos d íías as éé a historia da a historia da

loita de clasesloita de clases ””

As As relacirelaci óóns de produccins de producci óónn(o xeito de producir mercador(o xeito de producir mercador íías) as)

determina o lugar de determina o lugar de cada clase na sociedade.cada clase na sociedade.

RelaciRelaci óóns sociaisns sociais en cada en cada modo de produccimodo de producci óónn::

Loita opresores Loita opresores –– oprimidos : oprimidos :

Escravismo: libresEscravismo: libres ↔↔escravosescravos

Feudalismo: nobres Feudalismo: nobres ↔↔ servosservos

Capitalismo: burguesCapitalismo: burgues íía a ↔↔ proletariadoproletariado

Dictadura do Dictadura do proletariadoproletariado Sociedade sen clasesSociedade sen clases

Necesidade dunha organizaciNecesidade dunha organizaci óón e a accin e a acci óón n polpol íítica dos traballadores tica dos traballadores

Partido polPartido pol íítico propiotico propio

Partidos Socialistas e Comunistas Partidos Socialistas e Comunistas

““ Proletarios do mundo, unProletarios do mundo, un íídevos!devos! ””

K.Marx1818-83

F. Engels1820-95

CaracterCaracter íísticas: sticas:

ANARQUANARQU ÍÍAA

Liberdade individualLiberdade individual no marco dunha sociedade solidaria.no marco dunha sociedade solidaria.

ColectivizaciColectivizaci óón dos medios de produccin dos medios de producci óónn ( industrias, terras, capital,( industrias, terras, capital, ……) )

Rexeitan a organizaciRexeitan a organizaci óón centralizada e xern centralizada e xer áárquica, rquica, a accia acci óón poln pol íítica e calquera forma de Estadotica e calquera forma de Estado . .

InsurrecciInsurrecci óón obreira revolucionaria de carn obreira revolucionaria de car áácter espontcter espont ááneoneo ,,co resultado da eliminacico resultado da eliminaci óón do Estado n do Estado

e creacie creaci óón dunha libre federacin dunha libre federaci óón de colectividades n de colectividades ( comunas )( comunas )

Base non sBase non s óó obreira industrial, senon tamobreira industrial, senon tam één campesin campesi ñña, estudiantil,a, estudiantil, ……

Movemento revolucionario e democrático radical:

Sufraxio universal ( masculino )

Soberanía popular

Igualdade social.

Dereitos sociais

Confrontación aberta

obreiros – burguesía

Fracaso Fracaso →→ reflexireflexi óón:n:

Na burguesía.

Necesidade dunha república burguesa

que fose asumindo

as reivindicacións obreiras.

Nos obreiros:

novas perspectivas : a AIT

1864: Fundaci1864: Fundaci óón dan daAsociaciAsociaci óón Internacional de Traballadoresn Internacional de Traballadores

Obxectivo: Obxectivo:

••OrganizaciOrganizaci óón da clase obreira n da clase obreira e a se a súúa participacia participaci óón na loita poln na loita pol íítica.tica.

••ConcienciaciConcienciaci óón obreira de pertencer n obreira de pertencer a unha clase diferenciada.a unha clase diferenciada.

( Congreso de Basilea ( Congreso de Basilea -- 1869)1869)

confrontaciconfrontaci óón marxismo n marxismo –– anarquismoanarquismo

Marxistas:Marxistas:

FolgaFolgaParticipaciParticipaci óón poln pol íítica con partidos obreiros.tica con partidos obreiros.

Lexislacion laboral: Lexislacion laboral: xornada de 8 horas e xornada de 8 horas e

supresisupresi óón do traballo infantil.n do traballo infantil.

Anarquistas:Anarquistas:

Rexeita a participaciRexeita a participaci óón poln pol ííticaticaDefende a insurrecciDefende a insurrecci óón espontn espont áánea nea

e xeral das masase xeral das masascoma medio para destruir a coma medio para destruir a orde e estado burgueses.orde e estado burgueses.

Primeira experiencia Primeira experiencia de goberno obreiro e popular,de goberno obreiro e popular,

iniciada cunha iniciada cunha revolucirevoluci óón socialista e democrn socialista e democr ááticatica ..

Goberno: Goberno: asemblea comunalasemblea comunal( ( Comuna de ParComuna de Par ííss): ):

reformas sociais radicais.reformas sociais radicais.

RepresiRepresi óón durn dur íísimasima( 17.000 fusilados, 40.000 detidos)( 17.000 fusilados, 40.000 detidos)

Congreso da AIT en A Haia ( 1872):Congreso da AIT en A Haia ( 1872):

Marx: derrota debida Marx: derrota debida áá falta de falta de organizaciorganizaci óón e dun n e dun

programa polprograma pol íítico claro.tico claro.

Bakunin: destacaron o Bakunin: destacaron o carcar áácter popular e espontcter popular e espont ááneoneo

Resultado: Resultado: expulsiexpulsi óón dos anarquistas da AITn dos anarquistas da AIT

Congreso de Nova York ( 1876 ): Congreso de Nova York ( 1876 ): disolucidisoluci óón da AIT,n da AIT,

seguindo o camiseguindo o cami ñño marcado por Marx:o marcado por Marx:fundacifundaci óón de partidosn de partidossocialistas obreiros.socialistas obreiros.

ÚÚltimo ltimo ¼¼ SXIX:SXIX:

Aumento da clase obreiraAumento da clase obreiraFracaso da AITFracaso da AIT

FormaciFormaci óón partidos socialistasn partidos socialistasProgresiva democratizaciProgresiva democratizaci óón.n.

18751875--1914: 1914:

partidos partidos socialistas socialistas –– marxistas marxistas

en toda Europa:en toda Europa:

1879: SPD (Alema1879: SPD (Alema ñña)a)

1879: PSOE1879: PSOE

1906: Partido Laborista (GB) 1906: Partido Laborista (GB)

Homoxeneidade ideolHomoxeneidade ideol óóxica: xica: FederaciFederaci óón de partidos socialistas con exclusin de partidos socialistas con exclusi óón do anarquismo.n do anarquismo.

AceptaciAceptaci óón do sistema democrn do sistema democr ááticotico

1 de maio 1890 ( D1 de maio 1890 ( D íía dos Traballadores): a dos Traballadores): reivindicacireivindicaci óón da xornada de 8 horas.n da xornada de 8 horas.

Diferenzas ideolDiferenzas ideol óóxicas e polxicas e pol ííticas:ticas:

SocialdemocraciaSocialdemocracia( E. Berstein, 1850( E. Berstein, 1850 --1932):1932):

polpol íítica reformistatica reformistae de participacie de participaci óón non no

sistema democrsistema democr áático parlamentario,tico parlamentario,avalado polas progresivas conquistas avalado polas progresivas conquistas

do do movemento obreiro no movemento obreiro no úúltimo ltimo ¼¼ do do

SXIX.SXIX.

Socialismo revolucionarioSocialismo revolucionario( levar( levar íía a áá RevoluciRevoluci óón Rusa de 1917): n Rusa de 1917):

comunismo comunismo ( Levar( Levar áá áá fundacifundaci óón do Komintern ou n do Komintern ou

III InternacionalIII Internacional