PLATÓNComprensión

Filo

sofía

, 2º

Bac

h.

Índice

1. A teoría platónica das ideas

- Mundo sensible e mundo intelixible

- Graos de coñecemento

2. Concepción política de Platón

- Antropoloxía platonica

- Vinculación da alma á cidade

1. A teoría platónica das ideas

Ler “mito da caverna”

1. A teoría platónica das ideas

Platón non ofrece unha formulación completa en ningún diálogo

+ nas obras de madurez (República, Fedón, Fedro) Exemplifícase, sobre todo, a través do MITO DA

CAVERNA Percíbense influencias de Parménides, pitagóricos

e tamén de Sócrates Critícaa nas obras de vellez

Ilustracións mito da caverna

http://www.youtube.com/watch?v=nxVwsKNv08Q&eurl=http://www.webdianoia.com/platon/textos/platon_caverna.htm

Ver representación animada do mito da caverna de Platón (de 8 minutos e 39 segundos de duración) publicada en Youtube por Bruno Gómez, alumno del IES Besaya de Torrelavega (Cantabria):

Trata de responder a: Que é o real? Que é a realidade? O mundo ordinario, sensible, NON é real…

…porque é imperfecto, inestable

Ten que ser un MUNDO IDEAL … …que sexa perfecto, estable

Afirma a existencia dun mundo de ideas independente do mundo das cousas.

En que consiste a teoría das ideas?

1.1. Mundo intelixible e mundo sensible

O MUNDO DAS IDEAS (= mundo intelixible, mundo invisible) está formado por IDEAS:

son realidades inmateriais, absolutas, universais, inmutables

Son realidades extramentais Son a esencia das cousas sensibles Son o modelo, prototipo, paradigma… o ideal

Canon de

Policleto, en

escultura

Cáptanse pola RAZÓN ou INTELIXENCIA

Dificultades do mundo das ideas DIFICULTADES respecto ao mundo das

ideas (nas obras de vellez) Cómo se relacionan as ideas entre si? Cómo

está organizado o mundo das ideas? Hai xerarquía

Cantas ideas hai? tantas como cousas….. ¿de barro, de suciedade…

tamén?

Mundo sensible (mundo das cousas, mundo visible)

É o formado polas COUSAS que captamos polos sentidos. Materiais, concretas, cambiantes Aparencia Copia

Relación co mundo das ideas:

- Entre os dous mundos hai un “abismo”. Dualismo ontolóxico

- Pero, hai relacións. As cousas PARTICIPAN OU IMITAN as ideas

Mundo sensible, nas obras de vellez (mundo das cousas, mundo visible)

Ofrece unha explicación no diálogo Timeo (periodo de vellez, crítico)

Expón unha narración verosímil (mito) da xénese e conformación do mundo sensible.

A explicación que dá a considera mera opinión (doxa)

[É o coñecemento da percepción (pistis)]

Mundo sensible (natureza)

Fala dun demiurgo* que ordena unha masa caótica primixenia seguindo o modelo das ideas, dando lugar ao mundo sensible.

* Demiurgo: artesán divino, intelixente, eterno, bo…. pero inferior ás ideas

nonnon crea

Inspirado no Nous de

Anaxágoras

Trazos do mundo sensible

É o mellor mundo posible É ordenado (ten unha finalidade teleolóóxica) É un ser vivo Ten estrutura matemática

É esférico Constituído por 4 elementos:

Lume: tetraedro Terra: cubo Aire: octaedro Auga: icosaedro

Dodecaedro: modelo do universo

O cosmos, en Platón

7 esferas exteriores á Terra, ordenadas en 2 progresións:

- 1, 2, 4, 8

- 3, 9, 27

O cosmos, en Platón

1.2. Graos de coñecemento

Ler “símil da liña”

Teoría do coñecemento

Exemplifícase a través do símil da LIÑA Explica os tipos de coñecemento e os

modos de chegar ao coñecemento superior

Símil da liña: REALIDADE COÑECEMENTO

Ideas

Entidades matemáticas

Obxectos sensibles (animais, plantas, cousas)

Imaxes (sombras) das cousas

A

D

B

E

C

MU

ND

O IN

TE

LIX

IBL

E

(ID

EA

S)

MU

ND

O S

EN

SIB

LE

(C

OU

SA

S)

CIE

NC

IA (

epis

tem

e)O

PIN

IÓN

(doxa

)

Razoamento discursivo

(Dianoia)

Intuición intelectual

(Noesis) DIALÉCTICA

MATEMÁTICAS

Percepción

(Pistis) FÍSICA, cosmoloxía

Ilusión, imaxinación

(Eikasía) Aparencia, ilusión

Cómo podemos chegar a coñecer a verdade?

A) Camiños auxiliares: xeometría, aritmética, música)

B) DIALÉCTICA (noción complexa) Perfeccionamento da maiéutica Método que segue a alma para purificarse Dous momentos:

Ascendente Descendente

O amor……

C) REMINISCENCIA (anámnese = recordo) Coñecer é recordar . Mito de Er (na República) Só fala dela en diálogos de madurez

(Fedón, Fedro, Menón)

Cómo podemos chegar a coñecer a verdade?

Ler “mito de Er”

2. Concepción política de Platón

2.1. A antropoloxía platónica

Ler “mito do cabalo alado”

O ser humano é :

CORPO (soma) ALMA (psyche)

unión accidental

( transitoria)

DUALISMO ANTROPOLÓXICO

Pertence a

mundo ideasPertence a

mundo sensible

• Material, mutable, mortal• Só apto para ser mandado (non autónomo)

Inmaterial (espiritual), eterna, INMORTAL (mito Er)

• Cárcere da alma

A alma: Posibilita o coñecemento e a ética Principal actividade: coñecemento de ideas

… amor platónico

¿Cómo?

alonxándose do sensible

(= purificación)

Por medio de

Matemáticas

Dialéctica

Reminiscencia

Funcións da alma: En República, Fedro, fai máis complexa a súa

concepción da alma 3 FUNCIÓNS ou partes:

RACIONAL: (logos, nous). Intelixencia, razón É inmortal e apta para mandar

IRASCIBLE (ánimo): Vontade. Paixóns nobres É mortal e irracional. Refírese ás emocións pola vitoria,

gloria e tamén á ira, á cólera. CONCUPISCIBLE (apetito): Desexo. Paixóns innobres

É mortal. Refírese ao pracer, busca de riquezas

MITO DO CARRO ALADO

cabeza

tórax

abdome

A ética

Valores morais son absolutos

≠ relativismo moral (sofistas)

Práctica da VIRTUDE (areté): Búsqueda da sabedoría Purificación da alma Harmonía da alma = cada alma

cumpre a súa función:

COÑECER O BEN ABSOLUTO = ACADAR A FELICIDADE

Alma irascible:

FORTALEZA ou valentía

Alma concupiscible:

TEMPRANZA ou moderación

ten como finalidade:

Alma racional:

SABEDORÍA ou prudencia

Harmonía =XUSTIZA individual

A ética

2.2. Vinculación da alma á cidade

A política

No diálogo da República é onde fai a exposición máis ampla

“República” = politeia = cidadanía, constitución (subtítulo: sobre a xustiza)

Esta obra presenta unha especie de utopía ou MODELO DE SOCIEDADE PERFECTA

De todos modos, fala de temas políticos en moitas obras, posto que Platón está moi interesado pola política.

Modelo de sociedade perfecta

Ese modelo debe ter en conta que:

hai reciprocidade entre estado e individuo= o individuo só pode facerse perfecto nun estado perfecto e viceversa= só na cidade xusta é posible educar a homes xustos= ética coincide con política

Por iso organiza a sociedade en correspondencia coa ética e os tipos de alma.

División de clases:

O modelo de sociedade require DIVISIÓN DE CLASES:

Alma irascible:

fortaleza ou valentía

Alma concupiscible:

tempranza ou moderación

Alma racional:

sabedoría ou prudencia

Cando prima: Cando prima: Cando prima:

GOBERNANTES (FILÓSOFOS)

GUERREIROS ou gardiáns

PRODUTORES

Harmonía = XUSTIZA social

Educación: O modelo de sociedade require EDUCACIÓN

Igual para todos (homes e mulleres, ricos e pobres…) 1ª fase (todos): música e exercicios 2ª fase (só guerreiros): matemáticas 3ª fase (gobernantes): filosofía

O modelo de sociedade tamén require ABOLICIÓN DA PROPIEDADE PRIVADA E DA FAMILIA

Sociedades imperfectas

Platón critica as sociedades imperfectas Entende a historia como decadencia

(tempo = dexeneración ) Historia formas de goberno (se se deixan

dexenerar): Aristocracia (a + perfecta) Timocracia (poder militar) Oligarquía (ricos) Democracia Tiranía

Para evitar a decadencia é precisa unha lexislación inmutable

FUNCIÓNS ALMA

VIRTUDES CLASES SOCIAIS

FORMAS DE GOBERNO

Racional(Nous, logos)

Sabedoría ou prudencia

Gobernantes filósofos

Aristocracia

Irascible (Ánimo)(Thymos)

Fortaleza ou valentía

Gardiáns ou guerreiros

Timocracia

Concupiscible (Apetito)(Epithymía)

Tempranza ou moderación

Produtores .Oligarquía.Democracia.Tiranía

Harm

on

ía = X

US

TIZ

A so

c ialH

arm

on

ía =

XU

ST

IZA

ind

ivid

ual

«A caracterización xeral máis segura da tradición filosófica europea consiste nunha serie de notas a pé de páxina da obra de Platón.» Alfred N. Whitehead, Process and Reality, 1929

fin