· 2008. 11. 11. · hezkuntza, unibertsitate eta ikerketa sailburua. 10 2007-2010eko...

Lan honen bibliografia-erregistroa Eusko Jaurlaritzako Liburutegi Nagusiaren katalogoan aurki daiteke:http://www.euskadi.net/ejgvbiblioteka

Argitaraldia: 1.a, 2008ko ekaina

Ale kopurua: 600 ale

© Euskal Autonomia Erkidegoko AdministrazioaHezkuntza, Unibertsitatea eta Ikerketa Saila

Argitaratzailea: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu NagusiaServicio Central de Publicaciones del Gobierno VascoDonostia-San Sebastián, 1 - 01010 Vitoria-Gasteiz

Internet: www.euskadi.net

Diseinua: Canaldirecto • www.canaldirecto.com

Fotokonposizioa: PÁGINA, S.L.

Inprimaketa: GRÁFICAS LIZARRA

ISBN: 978-84-457-2740-9

Lege gordailua: NA 2145/2008

5AURKIBIDEA

AURKIBIDEA

9 AURKEZPENA

11 SARRERA

orr.

17

172222242525

262627

272829

1. atala

2007-2010eko UNIBERTSITATE PLANAREN AURREKARIAK

1. 2000-2003KO UNIBERTSITATE PLANA2. UPV/EHUREKIN IZENPETUTAKO PROGRAMA-KONTRATUAK (2004-2006)

2.1. 2004ko programa-kontratua2.2. 2005eko programa-kontratua2.3. 2006ko programa-kontratua

3. MONDRAGON UNIBERTSITATEAREKIN IZENPETUTAKO PROGRAMA-KONTRA-TUAK (2005-2006)3.1. 2005eko programa-kontratua3.2. 2006ko programa-kontratua

4. DEUSTUKO UNIBERTSITATEAREKIN IZENPETUTAKO PROGRAMA-KONTRATUAK(2005-2006)4.1. 2005eko programa-kontratua4.2. 2006ko programa-kontratua

5. 2007-2010EKO PLANAREN AURREKARIEI BURUZKO ONDORIOAK

orr.

33

333636396264

2. atala

EUSKAL UNIBERTSITATE SISTEMAREN EGOERAREN SINTESIA ETAPREMIEN ZEHAZTAPENA

1. EZAGUTZAREN GIZARTEA2. EUSKAL UNIBERTSITATE-SISTEMAREN TESTUINGURUA

2.1. Goi-mailako Hezkuntzaren Europako Esparrua2.2. Euskal Herriko unibertsitate-sistema2.3. Euskal unibertsitate-sistemaren antolamendua2.4. Euskal unibertsitateen premiak: aukera estrategikoak

orr.

73

737789

3. atala

EUSKAL UNIBERTSITATE SISTEMAREN 2007-2010erako HELBURUAK ETALEHENTASUNAK ETA JAURLARITZAREN BESTE EKINTZA ETA PLAN BAT-ZUEKIKO KORRELAZIOA

1. 2007-2010EKO PLANAREN LEHENTASUNAK2. 2007-2010EKO PLANAREN HELBURUAK3. 2007-2010EKO UNIBERTSITATE PLANAREKIN ZUZENEKO ERLAZIOA DUTEN

JAURLARITZAREN BESTE EKINTZA ETA PROGRAMA BATZUK

62007-2010ekoUNIVERTSITATEPLANA

89

9294

3.1. Planean jasota ez dauden baina horren helburuak lortzen laguntzen dutenHezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren ekintzak

3.2. 2010eko Zientzia, Teknologia eta Berrikuntza Plana (ZTBP)3.3. 2006-2009ko Enpresen Lehiakortasuneko eta Gizarte Berrikuntzako Plana

orr.

99

102103115121125

125

128130134

135

137

142

143

143152155158

4. atala

UPV/EHUrako FINANTZAKETA ESPARRU EGONKORRA ZEHAZTEA

1. UPV/EHUREN FINANTZAKETA-PREMIAK EZARTZEA1.1. Ikasleak 651.2. Irakasleak eta ikertzaileak (PDI)1.3. Administrazio eta zerbitzuetako langileak (AZL)

2. NAHIKOTASUN-PRINTZIPIOAREKIN BAT ETORRIZ HORNIKUNTZA ARRUNTA ZE-HAZTEKO IRIZPIDE OBJEKTIBOAK2.1. UPV/EHUren finantzaketa arrunterako ereduan agertzen diren erreferent-

ziazko aldagai ekonomikoak (2007-2010).2.2. Adierazpen analitikoa2.3. 2007-2010eko finantzaketa arrunta (inbertsioetarako ekarpen arrunta kanpo)

3. INBERTSIO ETA AZPIEGITURETARAKO ZUZKIDUREN PLANGINTZA, UNIBERTSITA-TEAREN PROGRAMAZIOAREKIN BAT ETORRIZ3.1. Euskal Herriko Unibertsitatearen 2006-2010eko Inbertsiorako eta Azpiegitu-

retarako Urte Anitzeko Programa.3.2. Inbertsiorako eta Azpiegituretarako Urte Anitzeko Programako obren ezau-

garriak (nola baldintzapekoenak hala baldintzatu gabekoenak).3.3. 2006-2010 aldirako Inbertsiorako eta Azpiegituretarako Urte Anitzeko Pro-

gramaren finantzaketa.4. BERARIAZKO PROGRAMA-KONTRATUEN BIDEZ ZUZKIDURA JASOKO DUTEN

ARLO EDO GAI INTERESGARRIAK ZEHAZTEA.4.1. 1. Programa-kontratua: Irakaskuntza4.2. 2. Programa-kontratua: Euskararen sustapena4.3. 3. Programa-kontratua: UPV/EHUko ikerketaren sustapena eta intenazionalizazioa

5. AURREIKUS DAITEZKEEN DIRU-SARRERAK

orr.

167

167167171173175175177

5. atala

EUSKAL UNIBERTSITATE SISTEMAKO UNIBERTSITATE PRIBATUEKIKO HA-RREMAN ESPARRU EGONKORRA

1. DEUSTUKO UNIBERTSITATEAREKIN IZENPETUTAKO PROGRAMA-KONTRATUAK1.1. 1. Programa-kontratua: Irakaskuntza1.2. 2. Programa-kontratua: Euskararen sustapena1.3. 3. Programa kontratua: Ikerketa eta Transferentzia Teknologikoa

2. MONDRAGON UNIBERTSITATEAREKIN IZENPETUTAKO PROGRAMA-KONTRATUAK2.1. 1. Programa-kontratua: Irakaskuntza2.2. 3. Programa kontratua: Ikerketa eta Transferentzia Teknologikoa

7AURKIBIDEA

orr.

183

184184184185185186186187191

6. atala

PLANA KUDEATZEKO EREDUA. JARRAIPEN ETA EBALUAZIO METODOAK

1. 2007-2010EKO UNIBERTSITATE PLANA KUDEATZEKO ORGANOAK1.1. Batzorde Zuzendaria1.2 Idazkaritza teknikoa

2. PROGRAMA-KONTRATUEN JARRAIPEN-BATZORDEAK2.1 UPV/EHUri egindako ohiko ekarpenaren inguruko Jarraipen Batzordea2.2. UPV/EHUren Inbertsiorako urte Anitzeko Programaren Jarraipen Batzordea2.3. Programa-kontratuen jarraipen-batzordeak

3. PROGRAMA-KONTRATUEN EBALUAZIOA. ADIERAZLEAK4. KOORDINAZIO-ORGANOAK

orr.

195

199

201

I. ERASKINA

UNIBERTSITATE PLANAREN FINANTZAKETAREN LABURPENA

II. ERASKINA

TERMINOEN GLOSARIOA

III. ERASKINA

EUSKO LEGEBILTZARREKO HEZKUNTZA ETA KULTURA BATZORDEAKONARTUTAKO EBAZPENAK

AAUURRKKEEZZPPEENNAA

Tradizioak dio Akademo heroi grekoaren etxean ematen zituela Platonek hitzaldiak etabere dizipuluekin ere hantxe eztabaidatzen zuela. Hortik, Akademia terminoa sortu zen,gizartearen gaineko jakintza aurreratua sortu eta ikasten zen erakundeari deitzeko.

Klasikoek ereindako hazia Europako leku askotan erne zen, eta, horren ondorioz, jakintzamodernoaren sehaskatzat jo ziren Europako unibertsitateak. Halaber, nola Europako herriengarapen sozial, ekonomiko, kultural eta erlijiosoa hala Europa kontzeptua bera sortzera bultzatuzuen jakintza hark.

Azken urte hauetan, Europako Batzordeak egiaztatu du Europak, neurri handi batean,jakintza aurreratuaren eta ikerketaren arloetan izandako nagusitasuna galdu duela, salbuespenohoragarri batzuk gorabehera. Gertakari horrek, hain zuzen, zerikusi handia du unibertsitatearenizateko arrazoiarekin eta jarduerarekin. Egiaztapen horretatik, Lisboako Gailurraren proposamenasortu zen. Han, Europa jakintzan oinarritutako munduko ekonomia lehiakor eta dinamikoenabihurtzeko erronka aurkeztu zen. Hau da, proposatu zen Europako ekonomiaren hazkuntzakjasangarria (hots, lanpostu gehiago eta hobeak eta kohesio sozial handiagoa) izan behar zuela.

Europar izaeraren ezaugarri den ongizate-estatuaren indartze- eta sakontze-prozesuarenbarruan, antolatutako, sistematizatutako eta egituratutako bi erantzun hauek jarri ditu martxanEuropak, betiere, galdutako nagusitasuna eta Akademiaren balioa berreskuratze aldera: GoiMailako Irakaskuntzaren Europako Gunea eta Europako Ikerketa Esparrua.

Eusko Legebiltzarrak 2004ko otsailean onartutako Euskal Unibertsitate SistemarenLegea, jada, filosofia horrekin sortzen da, Europa unibertsitate-esparruan bateratzeko ideiarekin,alegia. Horrenbestez, sistemako unibertsitateen lana errazten du lerro horretan, programa-kontratuetatik abiatuta.

9

TONTXU CAMPOS GRANADOSEusko Jaurlaritzaren

Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa sailburua

10 2007-2010ekoUNIVERTSITATEPLANA

Hemen aurkezten dugun dokumentua, 2007-2010 Unibertsitate Plana, lege horretatikeratortzen da euskal unibertsitate-sistema antolatzeko Eusko Jaurlaritzak onartutako tresnaespezifiko gisa. Lege horren helburuak dira unibertsitateko irakaskuntzaren egoeraebaluatzea, legearen beraren beharrak zehaztea eta indarrean dagoen aldirako helburuak etalehentasunak nahiz finantziazio-beharrak eta aurreikusitako diru-sarrerak ezartzea. Hala,helburuak betetzeko eta kalitatea hobetzeko Euskal Herriko Unibertsitateak behar duenfinantzazio-eredua bermatzen du.

2007-2010 Unibertsitate Plana Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak egin du, euskalunibertsitate-sistemako hiru unibertsitateen laguntzaz, Unibertsitate Irakaskuntza PublikoaKoordinatzeko Kontseiluko eta Euskadiko Unibertsitate Kontseiluko kideen aholku eta ekarpenaketa Eusko Jaurlaritzako Plangintza eta Ekonomia Gaietarako Ordezko Batzordearen 2007kouztailaren 12ko aldeko txostena jaso zituela. Horrez gain, euskal unibertsitate-sistemakohezkuntza-agente nagusiek beste ekarpen batzuk egin ondoren, 2007ko abenduaren 4an onartuzuen Gobernu Kontseiluak plana. Eusko Jaurlaritzak, 2008ko martxoaren 13an egindako bilkuran,zenbait ebazpen gehitu zizkion planari, eta horiek argitalpen honen eranskinean daude jasota.

Unibertsitate-plan honen helburu estrategikoa da Europa honako bederatzi jarduera-esparru hauetan bateratzea:

—Berrikuntza irakaskuntzan.—Unibertsitateak nazioartera zabaltzea.—Unibertsitate-zerbitzuak modernizatzea.—Kalitateko sistemak.—Unibertsitatearen enpresen eta gizartearen arteko harremana.—Ikerketa.—Euskara.—Euskal Herriko Unibertsitatea finantzatzeko esparru egonkorra.—Harreman-esparru egonkorra euskal unibertsitate-sistemako unibertsitate pribatuekin.

Bolognako prozesu deritzonak berarekin dakartzan administrazio- eta burokrazia-gaiez(burokrazia zentzu weberiar onenean hartuta, betiere) haratago, gure unibertsitateen helburunagusia klasikoen lan-eredu hura berreskuratzea da; hau da, jakintza aurreratuaz arduratzea,unibertsitateek beren buruei galderak egitea eta galdera horiei erantzun berritzaileak bilatzea.Horrela bada, berreskuratu nahi den eredu horretan, ikasleak dira oinarrizko lan-ardatza, eta,horrenbestez, ikasleen ikasteko interesa piztea, ikasleei ikasten ikastera laguntzea eta haiensormena berreskuratzea dira arrakastaren gakoa.

2007-2013 Unibertsitate Plana esfortzu eta ilusio handiz egin da. Plan hau, euskalunibertsitate-sistema antolatzeko gobernu-tresna izateaz haratago, Eusko Jaurlaritzarenekarpena da, hiru euskal unibertsitateek esku har dezaten ezagutza aurreratuaren esparruanEuropak nagusitasuna berreskuratzen. Horrez gain, 2010. urtean Euskadi herrialde berritzaileenaizatera zuzenduta dago ekarpen garrantzitsu hau, beste ekarpen batzuekin batera. Plan honekgure herriaren etorkizunean duen garrantzia kontuan hartuta, bertan parte hartzen dugun agenteguztiok gure esfortzurik handiena egingo dugu planak ahalik eta emaitzarik onena lor dezan.

SSAARRRREERRAA

«Aurrera begiratzen ez duena atzean gelditzen da»

Euskal atsotitza

Goi-mailako hezkuntzaren eremua oro har eta, bereziki, unibertsitateak aldatzen ari dira.Horretan zerikusi handia dute ezagutzaren gizartean izandako aldaketek, ikerketa-, garapen- etaberrikuntza-prozesuetan (I+G+B) unibertsitateak nagusi izatea faboratzen baitute.

Euskal Herrian, garbi geratu da jada unibertsitate-sistemak ahalmen handiak eskaintzendituela. Hala ere, bizitzen ari garen garai-aldaketa dela-eta, beharrezkoa da unibertsitate-pro-posamena berriz hausnartzea eta etorkizunera begira planifikatzea, hori guztia, ezagutzaren gi-zartean lehentasunezko posizioak bilatzeko eta, azken batean, Euskal Autonomia Erkidegokobiztanleen bizi-kalitatea hobetzeko.

Unibertsitate-autonomiari lotutako printzipioak Euskal Herriaren interes orokorrekin beharbezala erlazionatze aldera, unibertsitate-plana da euskal unibertsitate-sistema planifikatu eta fi-nantzatzeko Jaurlaritzak erabiltzen duen tresna. Hortaz, hori da datozen lau urteetarako uni-bertsitateen arloan helburuak eta lehentasunak ezarriko dituena. Horri dagokionez, gogoan izanbehar dugu, Euskal Unibertsitate Sistemaren otsailaren 25eko 3/2004 Legearen1 67. artikuluarijarraiki, unibertsitate-planak, euskal unibertsitate-sistema antolatzeko Jaurlaritzak onartutakoberariazko tresna denak, honako helburu hauek dituela: unibertsitateko irakaskuntzaren egoeraebaluatu, unibertsitateko irakaskuntzaren beharrizanak zehaztu, indarrean egongo den aldi ho-rretarako helburu eta lehentasunak ezarri, eta, orobat, finantzaketa-beharrizanak eta aurreikusdaitezkeen diru-sarrerak zehaztu, «Euskal Herriko Unibertsitateari helburuak betetzeko eta ka-litatea hobetzeko besteko finantzaketa-eredu bat bermatuz». Horrela, unibertsitate-planak Eus-kal Herriko Unibertsitateko (UPV/EHU) finantzaketa-sistemaren hiru osagaiak zehazten ditu:

11

1 3/2004 Legea, otsailaren 25ekoa, Euskal Unibertsitate Sistemarena (EHAA, martxoaren 12koa).


1. Ekarpen arrunta, Euskal Herriko Unibertsitatearen eragiketa arruntak ordaindu eta fi-nantzatzeko, nahikotasun-printzipioarekin bat etorriz. Ekarpenaren zenbatekoa kal-kulu-irizpideak finkatuko dituen dekretuaren bidez zehaztuko da.

2. Inbertsioen finantzaketa, unibertsitate-jarduerak behar dituen inbertsioak eta azpie-giturak ordaintzeko. Finantzaketa hori 2006-2010eko Inbertsiorako eta Azpiegiture-tarako Urte Anitzeko Programan dago berariaz jasota. Programa Hezkuntza,Unibertsitate eta Ikerketa sailburuaren bi aginduren bidez onetsiko da.

3. Programa-kontratuen bidezko finantzaketa osagarria. Horien bidez, ondorengo arlo-etako jarduerak finantzatuko dira: ikerketa eta transferentzia teknologikoa, euskara,irakaskuntzaren berrikuntza, unibertsitateen internazionalizazioa, unibertsitate-zer-bitzuen modernizazioa, unibertsitatearen eta enpresaren arteko harremana, eta kali-tatea eta kudeaketa. Programa-kontratu horiek, izaera finalista dutenez etazenbatzeko moduko emaitzak dituztenez, zenbateko osagarriaren bidez finantzatzendira.

Euskal Herriko Unibertsitatearen eta Eusko Jaurlaritzaren arteko finantza-harremanakezartzeaz gain, unibertsitate-planak Eusko Jaurlaritzaren eta unibertsitate pribatuen arteko ha-rremana ere finkatzen du, programa-kontratuen bidez.

2007-2010eko Unibertsitate Planak, lehenik eta behin, bere aurrekariak aztertu ditu, abia-puntu gisa 2000-2003ko Unibertsitate Plana eta 2004tik 2006ra bitartean Euskal Herriko Uni-bertsitatearekin, Deustuko Unibertsitatearekin eta Mondragon Unibertsitatearekin izenpetutakoprograma-kontratuak hartuta.

Ondoren, euskal unibertsitate-sistemako hiru unibertsitateek beren jarduera zer tes-tuingurutan garatzen duten laburbildu da, baita beren egungo egoera zein den ezagutarazi ere,ondoren, beren premiak ezartzeko.

Euskal unibertsitate-sistemari buruzko lehen diagnostikoa eginda, 2007-2010erako di-tuen helburuak eta lehentasunak aurkeztu dira. Helburu eta lehentasun horiek Europak goi-mai-lako hezkuntzaren arloan bat egiteak ezarritako eskakizunak eta Euskal Herriko unibertsitateenplan estrategikoak aztertzetik eta Unibertsitate Plana prestatzeko prozesuan unibertsitateekeurek egin dituzten ekarpenak eta proposamenak kontuan hartzetik datoz. Kapitulu honetan,plan honek Jaurlaritzaren beste ekintza eta plan batzuekin duen erlazioa ere aztertu da.

Hurrengo atalaren helburua Euskal Herriko Unibertsitaterako finantzaketa-esparru egon-korra zehaztea izan da. Horretarako, lehendabizi, finantzaketa-premiak aztertu dira, baita zuzki-dura arrunta ezartzeko irizpide objektiboak ere, betiere, nahikotasun-printzipioarekin bat etorriz.Ondoren, inbertsio eta azpiegituretarako finantzaketa jaso da eta programa-kontratuen bidez fi-nantzaketa osagarria eskaintzeko dauden premiak aurkeztu dira. Bukatzeko, Plana indarreanegongo den aldian izan daitezkeen diru-sarreren aurreikuspena egin da.

Arestian aipatu dugun bezala, Unibertsitate Planak euskal unibertsitate-sistemako uni-bertsitate pribatuekiko harreman-esparru egonkorrari ere egiten dio aipamena eta, horretarako,

13SARRERA

zenbait ekintza barneratu ditu. Ekintza horiek Deustuko Unibertsitatearekin eta Mondragon Uni-bertsitatearekin izenpetutako programa-kontratuetan zehaztuko dira.

Gobernu-plan orok, sinesgarria izan dadin, plana kudeatzeko organoak finkatu behar ditu.Era berean, ebaluazio- eta jarraipen-metodoak aurkeztu behar ditu. Hori dela-eta, 2007-2010ekoUnibertsitate Planak batzorde zuzendaria, idazkaritza teknikoa eta zenbait jarraipen-batzordebarneratu ditu, baita gauzatu nahi diren ekintzak eta helburuak ebaluatzeko adierazleak eta mo-duak ere.

I. eranskinean, 2007-2010eko Unibertsitate Planaren finantzaketaren laburpena bildu daeta II. eranskinean, berriz, testuan erabilitako akronimoen glosarioa.

Gogoan izan behar da Planaren helburuek, jarduteko eremuek eta garapen-ildo operati-boek Eusko Jaurlaritzako Plangintza eta Ekonomia Gaietarako Ordezko Batzordearen aldekotxostena izan zutela 2007ko uztailaren 12an egindako bilkuran. Bestalde, Unibertsitateko Ira-kaskuntza Publikoa Koordinatzeko Kontseiluak 2007-2010eko Unibertsitate Plana aztertu eta ho-rrek ere aldeko txostena egin zuen 2007ko irailaren 27ko Kontseiluan. Era berean, UnibertsitatePlana Euskadiko Unibertsitate Kontseiluan aurkeztu zen 2007ko urriaren 10ean.

Goi-mailako Hezkuntzaren Europako Esparruan eta Ikerketaren Europako Esparruan ger-tatzen ari diren aldaketak ikusita, une egokia dugu euskal unibertsitate-sistemari buruz haus-narketa egiteko; hori guztia unibertsitate-egiturak gizartean eskura jarritako baliabideekin lortubehar diren xedeetara egokitze aldera. 2007-2010eko Unibertsitate Planak ildo horretatik doanproposamena izan nahi du.

2007-2010ekoUNIBERTSITATE

PLANENAURREKARIAK

1. atala

1. atala

2007-2010eko UNIBERTSITATEPLANAREN AURREKARIAK

2007-2010eko Unibertsitate Plana ez da ex novo sortu. Plan honen aurretik, Eusko Jau-rlaritzak, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren bidez, 2000-2003ko Unibertsitate Planasustatu zuen. Horrez gain, 2004-2006ko aldian hiru programa-kontratu izenpetu ziren Sailareneta Euskal Herriko Unibertsitatearen artean, 2000-2003ko Unibertsitate Planarekin hasitako ek-intzei jarraipena emate aldera. Bestalde, 2005ean eta 2006an bi programa-kontratu izenpetuziren Deustuko Unibertsitatearekin eta Mondragon Unibertsitatearekin.

Lehen atal honetan, 2007-2010eko Plana baino lehenagoko ekimen guztien zerrendabildu da, Plana kokatu eta bere aurrekariak ezagutze aldera.

1. 2000-2003KO UNIBERTSITATE PLANA

Euskal Unibertsitate Sistemaren otsailaren 25eko 3/2004 Legearekin bat etorriz, hiru uni-bertsitatek osatuta dago; hots, Euskal Herriko Unibertsitateak, Deustuko Unibertsitateak etaMondragon Unibertsitateak. Euskal Herriko Unibertsitatea publikoa denez eta, beraz, bere fi-nantzaketa ere, funtsean, publikoa denez, Euskal Autonomia Erkidegoko gobernuak oinarrizkoeginkizuna du hura mantentzen, eta halaxe jasota geratzen da Euskal Autonomia ErkidegokoAurrekontu Orokorretan.

Hori horrela izanik, Euskal Herriko Unibertsitatearen eta Euskal Autonomia Erkidegokogobernuaren artean finantza-lotura egonkorra sortzen da. Lotura horrekin bat etorriz onetsi zuenEusko Legebiltzarrak 1998ko ekainaren 29an Euskal Autonomia Erkidegoko Unibertsitatea an-tolatzeko Legea2.

Lege horren xede nagusia botere publikoa, unibertsitatea eta euskal gizartea erlaziona-tuko zituen kontratu soziala diseinatu eta zehazteko oinarriak finkatzea zen. Gauzatu nahi zirenhelburuak lege-testuan beren beregi jasota zeuden. Legeak Euskal Autonomia Erkidegoko uni-bertsitate-sistema publikoaren kalitatea egiaztatzeko eta birsortzeko bidea izan nahi zuen.

Helburu horiek erdiesteko asmoz, Euskal Autonomia Erkidegoko Unibertsitatea antolat-zeko 1998ko Legeak unibertsitate-plana sortu zuen 8. artikuluan eta honela definitu zuen: «Uni-

17

2 19/1998 Legea, ekainaren 29koa, Euskal Autonomia Erkidegoko Unibertsitatea antolatzekoa.


bertsitate-Plana unibertsitate-irakaskuntza publikoa antolatzeko Gobernuak onartutako bera-riazko tresna da”. Honakoa ere adierazi zen aipatu artikuluan: «Unibertsitate-Planaren indarral-dia lau urtekoa izango da eta unibertsitate-irakaskuntzaren egoera ebaluatuko du, bere beharrakzehaztuko, eta indarraldirako helburuak eta lehentasunak ezarriko, bai eta finantzazio-beharraketa aurreikusitako dirusarrerak ere». 9. artikuluan, Legeak 2000-2003ko Unibertsitate Planeanjasotako hainbat programa aurreikusi zituen. 31. artikuluan ezarritakoaren arabera, unibertsita-tearen autonomiaren kaltetan izan gabe, lege honen baitan egindako planen garapena pro-grama-kontratuen kontura finantzatuko ziren.

Hortaz, Euskal Autonomia Erkidegoko Unibertsitatea antolatzeko ekainaren 29ko 19/1998Legeak ezarri zuen unibertsitate-programazioa urte anitzekoa izango zela, urtero zehaztuko zelaeta, gutxienez, lau urtez egongo zela indarrean.

Lege hori onetsi ondoren, Eusko Jaurlaritzak, 2000ko azaroaren 14an egindako bilkuran,2000-2003ko Unibertsitate Plana onesteko erabakia hartu zuen. Plana Euskal Herriko Unibertsi-tateari buruzkoa bakarrik zen eta 2000-2003 aldirako sei programa-kontratutan oinarrituta zegoen.

191. ATALA 2007-2010EKO UNIBERTSITATE PLANAREN AURREKARIAK

1. taula. 2000-2003ko Univertsitate Plana: Programak, jarduerak eta aurrekontua(milloika pezetetan)

1. PROGRAMA - IRAKASKUNTZAETA IRAKASKUNTZAREN BERRIKUNTZA

1.1. jarduera: titulazioen mapako titulazioak ezartzea

Titulazioen mapa 70 250 400 600Guztira 70 250 400 6001.1. jarduera, guztira 1.320

1.2. jarduera: hirugarren zikloko ikasketak bultzatzea

Hirugarren zikloko ikasketak sustatzea 20 20 20 20Guztiral 20 20 20 201.2. jarduera, guztira 80

1.3. jarduera: prozedura telematikoen bidezirakaskuntza-eskaintza finkatzea

Azpiegitura 10 0 0 0Irakas-materiala egitea 3 8 8 0Zerbitzu profesionalak azpikontratatzea 7 6 6 6Hainbat gai 0 2 2 2Guztira 20 16 16 81.3. jarduera, guztira 60

1.4. jarduera: birziklatze-ikastaroak etaetengabeko prestakuntza sustatzea

Birziklatze-ikasketak eta etengabeko prestakuntza sustatzea 5 5 5 5Guztira 5 5 5 51.4. jarduera, guztira 20

1. PROGRAMA GUZTIRA 115 291 441 633 1.480

2. PROGRAMA.- EUSKALDUNTZEA2.1. jarduera: irakaskuntza-eskaintza zabaltzea

Irakasle elebidun gehiago ekartzea 150 150 150 100Ordezkapenak 40 100 100 50Guztira 190 250 250 1502.1. jarduera, guztira 840

2.2. jarduera: irakasle eta ikertzaileen hizkuntza-prestakuntza

Doktore-gai erdaldun zaharrek euskara ikasi ahal izateko beketarako zuzkidura 15 15 15 15Tituludun euskaldunek doktorego-tesia egiteko urtean ematen den beka-kopurua 15 15 15 15Guztira 30 30 30 302.2. jarduera, guztira 120

2.3. jarduera: euskaraz ematen den irakaskuntzarenaldeko hizkuntza-laguntza

Glosario espezializatuen edizioa 3 3 3 3Guztira 3 3 3 32.3. jarduera, guztira 12

2.4. jarduera: administrazio eta zerbitzuetako jardueretaneuskara pixkanaka barneratzen joatea

Erabilera-planak prestatzea eta ezartzea 5 5 5 0[…/…]

Kontzeptua 2000 2001 2002 2003 Guztira


Euskara-ikastaroetara joateagatik ordezkapenak egiteko zuzkidurak 40 40 40 40Itzulpen- eta interpretazio-zerbitzuak berritzeko zuzkidurak 5,8 11,6 11,6 11,6Guztira 50,8 56,6 56,6 51,62.4. jarduera, guztira 215,6

2. PROGRAMA, GUZTIRA 273,8 339,6 339,6 234,6 1.187,6

3. PROGRAMA - IRAKASLEAK3.1. jarduera: irakasleak birziklatzea eta birgaitzea

Plana prestatzea. 5 0 0 0Planaren aplikazioa. 0 50 50 50Guztira 5 50 50 503.1. jarduera, guztira 155

3. PROGRAMA, GUZTIRA 5 50 50 50 155

4. PROGRAMA.- IKERKETA4.1. jarduera: ikerketa-ahalmena egituratzea

Diru-laguntza orokorra. 0 380 430 530Errendimendu handia. 0 50 55 60Guztira 0 430 485 5904.1. jarduera, guztira 1.505

4.2. jarduera: zerbitzu orokorrak egituratzea

Azpiegiturak 0 100 125 150Guztira 0 100 125 1504.2. jarduera, guztira 375

4.3. jarduera: ingurune sozioekonomikora bideratutako ikerketa-jarduera

Proiektuak 0 100 125 140Azpiegiturak 0 28 40 50Guztira 0 128 165 1904.3. jarduera, guztira 483

4. PROGRAMA, GUZTIRA 0 658 775 930 2.363

5. PROGRAMA.- ANTOLAKETA ETA KUDEAKETA

5.1. jarduera: kalitate-agentzia sortzea

Kalitate-agentzia diseinatzea eta sortzea 3 10 3 3Hobekuntza-proposamenak egitea. 0 3 3 4Guztira 3 13 6 75.1. jarduera, guztira 29

5.2. jarduera: eskola-porrota eta errepikatze-indizeak murriztea

eskola-porrota eta errepikatze-indizeak murrizteko programak prestatzea eta gauzatzea. 10 10 10 10Guztira 10 10 10 105.2. jarduera, guztira 40

5.3. jarduera: Informatika Saila berriro diseinatzea

Informatika Saila berriro diseinatzea. 28 162 130 130Guztira 28 162 130 1305.3. jarduera, guztira 450

5.4. jarduera: Erakundeen Ebaluaziorako Plana sustatzeaeta nazioarteko ikasketa-ziurtapenak lortzea

Ebaluaziorako Plana bultzatzea 4 4 4 4[…/…]



Nazioarteko ziurtapenak eta ISO-9002 lortzea. 0 0 7,5 7,5Guztira 4 4 11,5 11,55.4. jarduera, guztira 31

5. PROGRAMA, GUZTIRA 45 189 157,5 158,5 550

6. PROGRAMA.- KOMUNITATEAREN ALDEKO ZERBITZUAK

6.1. jarduera: laneratzeko eta enpresetan praktikaldiakegiteko zerbitzua

“praktiges” sistema garatzea eta ezartzea 15,5 20 0 0Laneratzeko zerbitzua diseinatzea 3 0 0 0Laneratzeko zerbitzua ezartzea 0 8 3 5Guztira 18,5 28 3 56.1. jarduera, guztira 54,5

6.2 jarduera: OTRIren kudeaketa integraleko sistemadiseinatzea eta ezartzea eta merkataritzako atala sustatzea

Marketin-plana egitea 4 0 0 0Kudeaketa zientifiko eta teknologikoko datu-basea 1 1 0 0ISO-9002 ziurtagiria lortzeko aholkularitza 1,5 1,5 0 0Beste gastu batzuk 0,5 0,5 0 0Guztira 7 3 0 06.2 jarduera, guztira 10

6.3. jarduera: Unibertsitateko Orientazio Zerbitzuaegituratzea eta sustatzea

Prestakuntzako ikastaroak eta jarduerak 2 2 2 2Orientazio-zerbitzu profesionalak azpikontratatzea 20 20 20 20Beste gastu batzuk 1 1 1 1Guztira 23 23 23 236.3. jarduera, guztira 92

6.4. jarduera: UPV/EHUren nazioarteko proiekzioa

Irakasleen bidaia-poltsa 0 5 5 5Latinoamerikarako bidaiak eta egonaldiak 0 12 15 15Nazioarteko lankidetzarako zerbitzua 0 5 6 7Guztira 0 22 26 276.4. jarduera, guztira 75

6.5. jarduera: Universidad-Sociedad Fundazioarenbideragarritasunari buruzko azterlana

Bideragarritasunari buruzko azterlana 0 2 0 0Guztira 0 2 0 06.5. jarduera, guztira 2

6.6. jarduera: Gizarte eta Lan Behatokia ezartzea

Ezarpen-kostuak 12,5 12,5 0 0Guztira 12,5 12,5 0 06.6. jarduera, guztira 25

6. PROGRAMA, GUZTIRA 61 90,5 52 55 258,5

I. UNIBERTSITATE PLANA, GUZTIRA 499,8 1.618,1 1.815,1 2.061,1 5.994,1

(Zenbatekoak miloika pezetatan eman dira).



1. programak (Irakaskuntza eta irakaskuntzaren berrikuntza), besteak beste, 15 titulazioezarri eta garatu nahi izan zituen, Euskal Herriko Unibertsitateko hiru campusetan banatuta,eta, horretarako, 1.480 milioi pezeta zituen; 2. programak (Euskalduntzea) unibertsitate publi-koaren II. Euskalduntze Plana indartu nahi izan zuen eta, xede horretarako, 1.187,6 milioi pe-zeta zuzendu ziren; 3. programak (Irakasleak) Unibertsitatean irakaskuntzako giza baliabideakhobeto aprobetxatzeko beharrezko kultura-aldaketa sustatzea zuen helburu, 155 milioi pezeta-rekin; 4. programak (Ikerketa) unibertsitateko ikerketaren kalitatea eta lehiakortasuna bultzatunahi izan zuen eta, horretarako, 2.363 milioi pezeta aurreikusi ziren; 5. programak (Antolaketaeta kudeaketa) antolaketako egiturak eta kudeaketa-prozedurak ingurunetik Unibertsitatearisortu zitzaizkion premia berrietara egokitzea bultzatu nahi izan zuen eta, horretarako, 550 mi-lioi pezeta zuzendu ziren; 6. programak (Komunitatearen aldeko zerbitzuak) ikasleek zehazkiikasketekin zerikusirik ez zuten beharrizanetan jarri zuen arreta eta, era berean, Unibertsitate-aren eta gizartearen artean dauden interface tresnen sentikortasuna eta kalitatea handitu nahiizan zituen, 258,5 milioi pezetako aurrekontuarekin.

2000-2003 aldirako, Unibertsitate Planak 36.025.266 euroko aurrekontua izan zuen, hain-bat urtetan banatuta, honela:

2. taula. 2000-2003ko UnibertsitatePlanaren aurrekontua

2000 499.800.000 3.003.858

2001 1.618.100.000 9.724.977

2002 1.815.100.000 10.908.971

2003 2.061.100.000 12.387.460

GUZTIRA 5.994.100.000 36.025.266

2. EUSKAL HERRIKO UNIBERTSITATEAREKIN IZENPETUTAKOPROGRAMA-KONTRATUAK (2004-2006)

2000-2003ko Unibertsitate Planarekin hasitako ekintzei jarraipena emateko, 2004-2006aldian hiru programa-kontratu izenpetu ziren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren etaEuskal Herriko Unibertsitatearen artean.

2.1 2004ko programa-kontratua

2004an izenpetutako programa-kontratuak honako lau programa hauetan barneratutakojarduerak aurreikusi zituen: Irakaskuntza; Euskalduntzea; Kalitatea eta kudeaketa; eta, azkenik,Ikerketa eta transferentzia teknologikoa.

Ekitaldia Pta. €


Ekintza hauek guztiak burutzeko, Eusko Jaurlaritzak, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren bi-tartez, 8.397.000 € eman zituen.

3. taula. UPV/EHUrekin 2004rako izenpetutako programa-kontratua

1. IRAKASKUNTZAKO PROGRAMA 272.480,00 1.1. TITULAZIOEN MAPA 77.165,00 1.2. DOKTOREGOKO PRO-GRAMAK 60.000,00

1.3. Doktoregoko programak Latinoamerikan 135.315,00

2. EUSKALDUNTZE-PROGRAMA 1.443.024,00

2.1. Irakaskuntza-eskaintza gehitzea 318.452,50

2.2. Irakasle eta ikertzaileen hizkuntza-prestakuntza 90.152,00

2.3. AZLen jardueretan euskara pixkanaka barneratzen joatea 1.034.419,50

3. KALITATE- ETA KUDEAKETA-PROGRAMA 746.826,00

3.1. Birziklatze-ikastaroak eta etengabeko prestakuntza sustatzea 30.050,00

3.2. Eskola-porrota eta errepikatze-indizeak murriztea 60.101,00

3.3. Erakundeen Ebaluaziorako Plana sustatzeaeta nazioarteko ikasketa-ziurtapenak lortzea 60.000,00

3.4. Mikroplan estrategikoak 90.000,00

3.5. Gizarte eta Lan Behatokia 92.500,00

3.6. Kudeaketako aplikazio informatikoak berritzea 414.175,00

4. IKERKETA ETA TRANSFERENTZIA TEKNOLOGIKOKO PROGRAMA 5.934.670,00

4.1. Ikerketa-talde kontsolidatuei eta errendimendu handiko ikerketa-taldeei laguntzea 3.156.521,40

4.1.1. 2001-2003ko deialdiko taldeentzako aparteko luzapena 2.525.066,404.1.2. 2002-2004ko deialdiko taldeentzako 3. urtekoa 486.444,004.1.3. 2003-2005eko deialdiko taldeentzako 2. urtekoa 145.011,00

4.2. Ikerketa-zerbitzu orokorrak garatzea 2.778.148,60

4.2.1. Azpiegitura 2.301.518,164.2.2. Laguntza-teknikariak 151.630,44

4.3 Unibertsitatearen eta enpresen arteko ikerketa-proiektuak 325.000,00

GUZTIRA (€) 8.397.000,00

Jarduera Kostua (€)

2.2. 2005eko programa-kontratua

2005ean izenpetutako programa-kontratuak honako hiru programa hauetan barneratu-tako jarduerak aurreikusi zituen: Irakaskuntza eta euskalduntzea; Ikerketa eta transferentziateknologikoa; eta Kalitatea eta kudeaketa.

Ekintza hauek guztiak burutzeko, Eusko Jaurlaritzak, Hezkuntza, Unibertsitate eta Iker-keta Sailaren bitartez, 10.095.595 € eman zituen.


4. taula. UPV/EHUrekin 2005erako izenpetutako programa-kontratua

1. IRAKASKUNTZAKO ETA EUSKALDUNTZEKO PROGRAMA 1.869.788,83

1.1. Graduondoari buruzko dekretu berrian markatutako ildoetara egokitzea 132.000,001.2. Doktoregoko programak 240.000,00

1.2.1. Irakaskuntzarako laguntzen deialdiak 150.000,001.2.2. Doktoregoetako errendimendurako beken deialdiak 90.000,00

1.3. Nazioarteko programak 246.200,001.3.1. Doktoregoko programak Latinoamerikan 151.200,001.3.2. Garapenerako laguntza-programak 45.000,001.3.3. Laguntza-poltsak 30.000,001.3.4. Eleaniztasun-plana 20.000,00

1.4. Euskalduntzea 1.251.588,831.4.1. Irakaskuntza-eskaintza gehitzea 180.636,711.4.2. Irakasle eta ikertzaileen hizkuntza-prestakuntza 243.352,001.4.3. AZLen jardueretan euskara pixkanaka barneratzen joatea 739.852,121.4.4. Itzulpen-zerbitzuak 87.748,00

2. IKERKETA ETA TRANSFERENTZIA TEKNOLOGIKOKO PROGRAMA 6.687.478,17

2.1. Ikerketa-talde kontsolidatuei eta errendimendu handiko ikerketa-taldeei laguntzea 3.668.478,172.1.1. 2001-2003ko deialdiko taldeentzako aparteko luzapena 2.954.327,692.1.2. 2002-2004ko deialdiko taldeentzako aparteko luzapena 569.139,482.1.3. 2003-2005eko deialdiko taldeentzako 3. urtekoa 145.011,00

2.2. Ikerketa-zerbitzu orokorrak garatzea 2.069.000,002.2.1. Azpiegitura 1.500.000,002.2.2. Laguntza-teknikariak 569.000,00

2.3. Taldeak berritzeko deialdia 300.000,002.4. Unibertsitatearen eta enpresen arteko ikerketa-proiektuak 650.000,00

3. KALITATE- ETA KUDEAKETA-PROGRAMA 1.538.328,00

3.1. Unibertsitateetako kalitatearen kudeaketa 220.000,003.2. Gizarte eta Lan Behatokia 92.532,003.3. Kreditu europarrera egokitzea 80.000,003.4. Titulazioen ebaluazioa 84.000,003.5. Irakaskuntzaren berrikuntzako proiektuak 30.000,003.6. Kudeaketako aplikazio informatikoak berritzea 1.031.796,00

GUZTIRA (€) 10.095.595,00



2.3. 2006ko programa-kontratua

2006an izenpetutako programa-kontratuak honako bi programa hauek aurreikusi zituen,zegozkien jarduerekin: Ikerketa eta transferentzia teknologikoa; eta Informatika.


3. MONDRAGON UNIBERTSITATEAREKIN IZENPETUTAKOPROGRAMA-KONTRATUAK (2005-2006)

2005ean eta 2006an bi programa-kontratu izenpetu ziren Hezkuntza, Unibertsitate etaIkerketa Sailaren eta Mondragon Unibertsitatearen artean.

5. taula. UPV/EHUrekin 2006rako izenpetutako programa-kontratua

1. IKERKETA ETA TRANSFERENTZIATEKNOLOGIKOKO PROGRAMA 10.448.468,00

1.1. 4.903.822,001.1.1. Ikerketa-talde kontsolidatuei eta errendimendu handiko ikerketa-taldeei laguntzea 4.340.500,001.1.2. Ikertzaileen mugikortasuna 183.322,001.1.3. Doktoreak ikerketa-taldeetara gehitzeko laguntza-programa. 380.000,00

1.2. Ikerketa-zerbitzu orokorrak garatzea 3.644.646,001.3. Taldeak berritzeko deialdia 1.420.490,001.4. Ingurune sozioekonomikora bideratutako ikerketa-jarduera. 479.510,00

2.- INFORMATIKA-PROGRAMA 330.000,00

2.1. GAUR aplikazioaren eboluzio-mantentzea. 330.000,00

GUZTIRA (€) 10.778.468,00




2006an izenpetutako programa-kontratuak honako hiru programa hauek aurreikusi zituen,zegozkien jarduerekin: Irakaskuntza; Euskalduntzea; eta Ikerketa eta transferentzia teknologikoa.



2006an izenpetutako programa-kontratuak honako bi programa hauek aurreikusi zituen:Irakaskuntza; eta Ikerketa eta transferentzia teknologikoa.


6. taula. El contrato-programa con Mondragon Unibertsitatea para 2005

1.- IRAKASKUNTZAKO PROGRAMA 715.000

1.1. Mendeberri, hezkuntza-proiektu berria; goi-mailako hezkuntzatik berritzea 715.000

2. EUSKALDUNTZE-PROGRAMA 85.000

2.1. Irakasleen trebakuntza eta hizkuntza-gaikuntza 85.000

3.- IKERKETA ETA TRANSFERENTZIA TEKNOLOGIKOKO PROGRAMA 1.200.000

3.1. Irakasleen eta ikertzaileen berrikuntza- eta ikerketa-lana sustatzea 1.200.000

GUZTIRA (€) 2.000.000


7. taula. Mondragon Unibertsitatearekin 2006rako izenpetutako programa-kontratua

1.- IKERKETA ETA TRANSFERENTZIA TEKNOLOGIKOKO PROGRAMA 1.224.000

1.1. Irakasleen eta ikertzaileen berrikuntza-eta ikerketa-lana sustatzea 1.224.000

2.- IRAKASKUNTZAKO PROGRAMA 816.000

2.1. Mendeberri, hezkuntza-proiektu berria;goi-mailako hezkuntzatik berritzea 816.000

GUZTIRA (€) 2.040.000



4. DEUSTUKO UNIBERTSITATEAREKIN IZENPETUTAKOPROGRAMA-KONTRATUAK (2005-2006)

2005ean eta 2006an bi programa-kontratu izenpetu ziren Hezkuntza, Unibertsitate etaIkerketa Sailaren eta Deustuko Unibertsitatearen artean.


2005ean izenpetutako programa-kontratuak honako lau jarduera hauek aurreikusi zituen:Irakaskuntza; Euskalduntzea; Kalitatea eta kudeaketa; eta Ikerketa eta transferentzia teknolo-gikoa.


8. taula. Deustuko Unibertsitatearekin 2005erako izenpetutako programa-kontratua

1. IRAKASKUNTZAKO PROGRAMA 819.894

1.1. Titulazioak Europako Bateratze Planaren arabera antolatzea 234.1631.2. Irakatsi eta ikasteko prozesuan IKT aplikatzea 312.8171.3. Irakaskuntza-gaitasunak Deusto prestakuntza-eredura egokitzea 272.914


2.1. Euskarazko baliabide teknologikoen bidez trebatzea eta laguntzea 100.0002.2. Euskarazko gaitasun orokorrak garatzea 95.500

3. KALITATE- ETA KUDEAKETA-PROGRAMA 206.406

3.1. Kalitate-sistema ezartzea eta aplikatzea 173.9173.2.Kalitatezko barne-bermearen adierazleak prestatzea 32.489

4. IKERKETA ETA TRANSFERENTZIA TEKNOLOGIKOKO PROGRAMA 778.200

4.1. Ikerketa-ildoak eta taldeak garatzea 472.9004.2. Nazioarteko sareetako ikerketa-taldeak 198.3004.3. Doktoregoko programetako gaikuntza-prozesua 59.9004.4. Graduondoak eta etengabeko prestakuntza sustatzea 47.100

GUZTIRA (€) 2.000.000




2006an programa-kontratu bat izenpetu zen Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila-ren eta Deustuko Unibertsitatearen artean. Programa-kontratu honek lau programa aurreikusizituen: Irakaskuntza; Euskalduntzea; Kalitatea eta kudeaketa; eta Ikerketa eta transferentziateknologikoa.


9.taula. Deustuko Unibertsitatearekin 2006rako izenpetutako programa-kontratua

1. IRAKASKUNTZAKO PROGRAMA 849.027

1.1. Titulazioak Europako Bateratze Planaren arabera antolatzea 544.6601.2. Irakatsi eta ikasteko prozesuan IKT aplikatzea. 211.2231.3. Irakaskuntza-gaitasunak Deusto prestakuntza-eredura egokitzea 93.144


2.1. Euskarazko baliabide teknologikoen bidez trebatzea eta laguntzea 150.7622.2. Euskarazko gaitasun orokorrak garatzea 45.000

3. KALITATE- ETA KUDEAKETA-PROGRAMA 195.211

3.1. Kalitate-sistema ezartzea eta aplikatzea 95.1353.2. Kalitatezko barne-bermearen adierazleak prestatzea 100.076

4. IKERKETA ETA TRANSFERENTZIA TEKNOLOGIKOKO PROGRAMA 800.000

4.1. Ikerketa-ildoak eta taldeak garatzea 475.4004.2. Nazioarteko sareetako ikerketa-taldeak 173.5004.3. Doktoregoko programetako gaikuntza-prozesua 112.5004.4. Graduondoak eta etengabeko prestakuntza sustatzea 38.600

GUZTIRA (€) 2.040.000



5. 2007-2010EKO PLANAREN AURREKARIEI BURUZKOONDORIOAK

2000tik 2006ra bitartean, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak zenbait jarduerasustatu ditu euskal unibertsitate-sisteman programa-kontratuen bidez. Zazpi urte horietan, gizaeta finantza-ahalegin handia egin da aipatu sistema osatzen duten unibertsitateen kalitatea ho-betzeko. Zehazki, hainbat ekintza sustatu ditu irakaskuntzaren berrikuntza sustatzera, horien ku-deaketa eraginkorra lortzera, unibertsitateetako ikerketa eta transferentzia teknologikoaindartzera eta euskalduntzea sustatzera bideratuta. Horretarako, Euskal Herriko Unibertsitate-ari zuzendutako finantzaketa arruntaz eta inbertsioetarako finantzaketaz gain, 2000tik 2006ra bi-tartean 73.376.329 euro eman zaizkie euskal unibertsitate-sistema osatzen duten hiruunibertsitateei, programa-kontratuetan jasotako helburu zehatz batzuk lortzeko.

10. taula 2000-2006 aldian euskal unibertsitate-sistemako unibertsitateekinizenpetutako programa-kontratuetara bideratutako zenbatekoak

UPV/EHU 2000-2003 36.025.2662004 8.397.0002005 10.095.5952006 10.778.468

Guztira 65.296.329

DEUSTUKO UNIBERTSITATEA 2005 2.000.0002006 2.040.000

Guztira 4.040.000

MONDRAGON UNIBERTSITATEA 2005 2.000.0002006 2.040.000

Guztira 4.040.000

GUZTIRA (€) 73.376.329

Unibertsitatea Aldia Zenbatekoak (€)

EUSKALUNIBERTSITATE

SISTEMARENEGOERA

SINTESIA ETAPREMIEN

ZEHAZTAPENA2. atala

2. atala

EUSKAL UNIBERTSITATESISTEMAREN EGOERAREN SINTESIA

ETA PREMIEN ZEHAZTAPENA

Behin 2007-2010eko Unibertsitate Planaren aurrekariak aztertuta, beharrezkoa da eus-kal unibertsitate-sistemako hiru unibertsitateek beren jarduera garatzen duten testuinguruarensintesia egitea, egungo egoera ezagutzea eta bere premiak ezartzea. Horren bidez, lehendabi-zi, diagnostikoa egingo da eta, ondoren, 2007-2010 aldian bete beharreko lehentasunak etahelburuak zehaztuko dira.

1. EZAGUTZAREN GIZARTEA

Esparru ekonomiko, politiko edota sozialetan oro har onartzen da egun ezagutza oso ga-rrantzitsua dela eta gorantz hasi dela; izan ere, hain garrantzitsua da, ezen erabiltzen diren izen-dapenek gure gizartea ezagutzaren gizarte gisa deskribatzen baitute. Kontzeptu horrek hainbatplanotan batera kokatzea ahalbidetzen digu: batetik, ezagutzak esparru ekonomikoan duen egin-kizuna deskribatzen du; bestetik, kapital intelektualaren eta aktibo ukiezinen balioa ulertzen la-guntzen du; halaber, gizartea egituratzeko modu berriez asko esaten du; eta, horrez gain, pres-takuntzak gizarte batean duen esanahia eta, bereziki, gizarteak unibertsitateei eskatzen dienekarpenaren esanahia aldatzen du.

Horrek guztiak garbi uzten du unibertsitateek lehengo eskemak bazter utzi eta bereneginkizuna eskakizun berrietara egokitu behar dutela. Jarrera berri honek antolakuntzako berenprintzipioetan izango du eragina, baita, gizarte globalizatuan behar bezala kokatuta, hurbileko in-gurunearen eskaerei erantzun ahal izateko ezagutzaren gizarte globalizatuan garatzen dutenjarduera ulertzeko moduan ere. Ildo horretatik, ezinbestekoa da gure garaia markatzen ari direnzenbait gertakari azpimarratzea:

33

342007-2010ekoUNIBERTSITATEPLANA

1. Ezagutzaren gizarteak egiturazko ezaugarri komun batzuk partekatzen ditu herrialdegaratu guztietan; alegia, informazioaren teknologien laguntzarekin ezagutza sortu etainformazioa prozesatzean oinarrituta dago. Sareetan antolatuta dago eta funtsezkobere jarduerak eskala globalean elkarri lotuta daude, denbora errealeko unitate bat be-zala, telekomunikazioen eta garraioaren azpiegiturari esker.

2. Egitura sozial eta teknologiko berri hau bere errendimendu- eta produktibitate-ahal-men handiagoaren arabera garatu eta hedatzen da, aro industrial klasikoko formak za-harkituta geratzean, aro horretako kudeaketa- eta ezarpen-prozedura bertikalak, mal-gutasun gutxiagokoak eta bere eredu operatiboak globalizatzeko gaitasungutxiagokoak baitziren. Hortaz, eta nolabait, gizarte guztiak ezagutzaren gizartearenbereizgarri diren ezaugarriak hartzen joaten dira pixkanaka, nahiz eta munduko zati-rik handienean transformazioak aberastasuna sortzeko eta informazioa prozesatze-ko sare globaletara lotuta dauden funtzio eta prozesu nagusiei bakarrik eragiten dien.

3. Gure inguruko gizarteetan, ekonomia berriaren produktibitate- eta lehiakortasun-itu-rriak, funtsean, ezagutza sortu eta informazioa modu eraginkorrean prozesatzekoahalmenaren pean daude. Hori, bestalde, pertsonen ahalmen estrategikoaren, en-presen, unibertsitatea bezalako erakundeen eta euskarri diskurtsiboan oinarritutakogizarteen (hau da, zer nahi duten eta hori lortzeko zer egin behar duten badakiten gi-zarteen) arabera dago, baita argitasun estrategikoaren arabera ere, hots, zer helbu-ru dituzten eta horiek nola bete ditzaketen finkatuta izatearen arabera. Horren on-dorioa da, era horretako gizarteetan, hau da, ezagutzaren ekonomia nagusi dengizarteetan, hezkuntza, unibertsitatea eta berrikuntza zuzeneko produkzio-indarbihurtzen direla.

4. Hala ere, ikus dezakegun bezala, transformazio hori lortzeko bideak eta horren emait-zak oso desberdinak dira. Zalantzarik gabe, mundu osoko herrialdeak erritmo des-berdinetan eta elkarrengandik urruntzen doazen bideetatik abiatuta bihurtzen diraezagutzaren gizarte, beren garapen-mailarekin bat etorriz. Bada, ordea, bistakoa denkontu bat: gizarteek eta ekonomiek antzeko garapen-mailak eta helburuak lor ditza-kete ezagutzaren eskalan, nahiz eta erritmo desberdina izan, historia eta kultura des-berdinetatik abiatu, askotariko erakundeak erabili eta gizarte-antolaketako modu uga-riak finkatu.

5. Aldaketa-prozesuen erregulartasunak antzemateko dimentsio bakarreko ikuspegiahartzen duten guztien aurrean, badirudi zentzuzkoagoa dela ezagutzaren gizarteareneredu unibertsalik ez dagoela defendatzea eta, ondorioz, halako gizarteetan aban-goardian jartze aldera neurri zehatzak ezartzeko modu bakar bat ezin egon daitekee-la esatea. Kasurik adierazgarrienak labur-labur gainbegiratuz gero (esaterako, Irlanda,Ingalaterra, Finlandia, Alemania eta Holanda Europan; Japonia, Singapur, Hego Ko-rea, Txina edo India Asian; Mexiko, Argentina edo Txile Latinoamerikan eta Estatu Ba-tuak edo Kanada), garbi geratzen da zer garrantzitsuak diren herrialde bakoitzeko ere-du zehatzak eta historia ezagutzaren gizartea nola instituzionalizatu eta integratzenden jakiteko, baita tradizioaren garrantzia eta historia zehatzak eta herrialde horieta-ko bakoitzak prozesura hurbiltzean dituen asmoak nola baztertzen diren ikusteko ere.

352. ATALA. EUSKAL UNIBERTSITATE SISTEMAREN EGOERAREN SINTESIA ETA PREMIEN ZEHAZTAPENA

Laburbilduz, azpimarratu beharrekoa da ezagutzaren gizartea gure garaiko ardatz nagu-sia eta oinarrizkoa dela eta, hori dela-eta, ezagutzak sortzeko zentroak —bereziki, ikerketa-la-borategiak eta zentroak edo unibertsitate-sistema aurreratuenak— funtsezko erakundeak diragure gizarteetan. Are gehiago, herrialde baten garrantzia zientzian eta teknologian ezagutza be-rria sortzeko ahalmenaren arabera neurtzen da.

Ziurtasun horretatik abiatuta, gaur egungo gizarteetan zientziak, teknologiak, hezkunt-zak eta giza kapitalak osatzen duten konplexuko elementuak ezinbesteko produkzio-faktoreakdira. Baina, logikoa den bezala, prozesua atzeraelikatu egiten da eta, hala, zenbat eta baliabidegehiago inbertitu I+Gn, orduan eta handiagoa da produkzio zientifikoa eta are nabarmenagoagarapen teknologikoa, gehiago zabalduko da ethos zientifikoa eta zientziak eragin handiagoaizango du bizi-kalitatea hobetuko duten eta gizarteak aldatzea eragingo duten teknologia etaproduktu berrien sorreran.

Horregatik, nazioetako giza garapenaren —barne-produktu gordinaren (BPGd)— aberas-tasunaren arteko erlazioa I+G+Bn egiten diren inbertsioek eta gizarteetan ezagutzen produk-zioa berrikuntzak egiteko oinarrizko modutzat hartzeko dagoen ahalmenak baldintzatzen dute.Mundu-mailako hitzarmen honetan lehentasunezko tokia lortzea edo, besterik gabe, paradig-ma honen barruan garatzen hastea I+G+Bn inbertitzea da. Horregatik, hazkunde ekonomikoa-ren eskalan berriki izan diren «mirarietako» batzuek I+G+Bko politikaren bidez ezagutzen pro-dukzioa goitik behera aldatzera bideratutako finantzaketa-tasetan dute azalpenik arrazoizkoena.

Ereduak hausnarketa hauen oinarria dira eta unibertsitate-plan honetan adibide eta eus-karri gisa balio dute. Eredu horien arabera, nazioetako produktibitatea eta aberastasuna gehit-zearen iturri nagusia berrikuntza da: alegia, produktuetan eta prozesuetan, antolaketan, kon-plexutasunaren kudeaketan eta giza kapitalaren prestakuntzan berrikuntzak sartzea. Berrikuntzahorien atzean langile gaituak daude eta, horiez gain, baita gizarte jakin bat eta berrikuntzaren kul-tura garatzeko prozesuaren euskarri eta eragile gisa diharduen hezkuntza-sistema ere. Berrit-zaileak, nagusiki, unibertsitateko ikasleak eta enpresetan I+G+B arloan diharduten langileak di-ra. Kasu horietan, sektore publikoak eginkizun garbia duela ere ikus daiteke; hots, aipatubaldintzak sortzea eta, horretarako, unibertsitate-sistemako gaitasunean eta antolaketan etaI+G+Bko plano eta maila desberdinetan inbertitzea.

Ikuspegi horretatik, unibertsitateak eginkizun erabakitzailea izango badu ezagutzaren gi-zartean, beharrezkoa da kalitate handiko unibertsitate-sistema sortzea. Helburu hori lortzeko,ideia berriak adierazteko bideak zabaldu behar dira, unibertsitateen burokratizazioa desagerra-razi behar da eta berritu nahi dutenek hartzen duten arriskua sozialki saritu behar da. Lan-sareaksortu behar dira unibertsitate-komunitateko kideentzat, baita unibertsitate desberdinek elkar-lanean aritu eta elkar osatzeko eratzen dituzten unibertsitate-sistemak indartu ere. Beharrezkoada unibertsitatea ulertzeko, irakasteko, ikertzeko eta unibertsitatea kudeatzeko beste modubat sortzea. Baina, horrez gain, botere publikoek goi-mailako hezkuntzan eta ikerketan inberti-tu behar dute, baita oinarrizko ikerketan eta ikerketa aplikatuan ere. Horrekin guztiarekin bate-ra, lortu nahi diren helburuak garbi adierazi behar dira.


2. EUSKAL UNIBERTSITATE-SISTEMAREN TESTUINGURUA

Euskal unibertsitate-sistemako unibertsitateek hasi behar duten egokitzapen estrategi-koko prozesuari unibertsitateetako bakoitzean, alegia, erreferentziazko testuinguruetan, eragi-ten duten plano desberdinak kontuan hartuta ekin behar zaio. Hori dela-eta, egokitzapen horiondoren aipatutako testuinguruak barneratuko dituen ikuspegi zabaletik egin behar da.

2.1. Goi-mailako Hezkuntzaren Europako Esparrua

Goi-mailako Hezkuntzaren Europako Esparrua (GHEE) eraikitzeko prozesua (Bolognakoprozesua ere deitua) ondorengo ministro-biltzarren bidez garatu da pixkanaka (2001ean Pra-gan, 2003an Berlinen, 2005ean Bergenen eta 2007an Londresen).

Proiektu horretan, egun, Europako 46 estatuk hartzen dute parte eta bere helburua, funt-sean, titulazio-sistema malgua, ulerterraza eta konparagarria ezartzea da, ikasleen lan-aukerakhanditzeko, beren mugikortasuna faboratzeko eta goi-mailako hezkuntzaren Europako siste-maren nazioarteko lehiakortasuna indartzeko.

Esparru hori erabat finkatuta egoteko behar izango den denbora 2010era arte luzatukoda eta, beraz, datei dagokienez, unibertsitate-plan honekin batera garatuko da.

Euskal Herriko unibertsitateak Goi-mailako Hezkuntzaren Europako Esparruari lotuta dau-de eta, hortaz, Bolognako Adierazpenean jasotako helburuak bultzatzera behartuta daude:

1. Erraz ulertu eta konparatu daitekeen titulazio- eta kalifikazio-sistemara egokitzea. Ho-rretarako ezarri zen tituluaren gehigarri europarra; horren bidez, errazagoa da egin-dako ikasketak onartzea eta langileei Europar Batasunean joan-etorri askean ibiltze-ko aukera ematen zaie. Tituluaren gehigarri europarra Europar Batasunean tituluakonartzea errazagoa izateko ezinbesteko tresna gisa sortu da. Diplomaren gehigarri ho-rren arabera, egindako irakasgai guztiak Kredituen Transferentziarako Europako Sis-temako (ECTS) kredituen eta europar sistemako noten arabera emango dira.

2. Hiru ziklo nagusi sortzea; hots, gradua (240 kreditu), masterra (60 eta 120 kreditu ar-tean) eta doktoregoa (120 kreditu eta doktoregoko ikerketa). Ikasturte bakoitzak,gehienez, 60 ECTS izango ditu eta, hortaz, graduak 4 urteko iraupena izango du, mas-terrak 1 edo 2 urtekoa eta doktorego-kurtsoek 2 urtekoa, doktorego-tesia aurkezte-ko behar den denbora gehituta.

3. Herrialde guztietarako baliozkoa izango den kreditu-sistema sortzea. ECTS kredituek,zenbakizko balioak hartu (1 eta 60 artean) eta kurtso-unitate bakoitzari esleituta, ira-kasgaietako bakoitza gainditzeko ikasleak egin behar duen lan-bolumena agertzendute. Bestela esanda, ECTS kredituak ikastetxean lehen urtea osatzeko egin beha-rreko lan-bolumen osoari dagokionez kurtso-unitate bakoitzak (ikasgai magistralek, lanpraktikoek, mintegiek, praktikaldiek, landa-lanak, norbere lanak —liburutegian edoetxean egindakoak—, azterketek edo beste ebaluazio-metodo posible batzuek) es-katzen duen lan-bolumena dira.


4. Goi-mailako hezkuntzaren arloan Europarekiko lankidetza sustatzea.

5. Esparru komun horren barruan ikasleen eta irakasleen mugikortasuna bultzatzea.

6. Garapen kurrikularra azpimarratzea, ikaslearen prestakuntza osatzeko.

Bolognako prozesua garatzeko Hezkuntzako ministroek izan dituzten ondoz ondoko hit-zaldietan, helburu-multzo hori berretsi eta garatu baino ez da egin eta integrazio-prozesua gut-xi gorabehera 2010ean amaituko dela ezarri da.

Zalantzarik gabe, Goi-mailako Hezkuntzaren Europako Esparrua ezartzeak zenbait erron-ka dakartza:

1. Bolognako prozesua errealitate bihur dadin, beharrezkoa da kontu handiz ibiltzea Goi-mailako Hezkuntzaren Europako Esparrua errealitate sozial, kultural eta ekonomiko-ra egokitzerakoan; hau da, herrialde bakoitzeko berezitasunak (hizkuntza, produkzio-sistema, ekonomia...) hartu behar dira aintzat. Esku artean dugun kasuan, Bolognakoprozesua Euskal Herriko berezitasun linguistiko, kultural eta sozioekonomikoak kon-tuan izanda bultzatu behar izango da.

2. Beste erronka garrantzitsu bat ikasteko sistema aldatzearena da. Apunteak besterikgabe buruz ikasi ordez, hezkuntza praktikoagoa izatea lortu behar litzateke. Horreta-rako, beharrezkoa da ikasle gutxiagoko taldeetarako eremuak sortzeko aurrekontuaizatea, baita talde-lanean aritu ahal izateko altzariak izatea ere. Gaiak eztabaidatzea,jarduera praktikoak egitea eta elkarrizketa ikasteko modu gisa hartzea, funtsezko al-derdiak buruz ikastearekin batera, etorkizuneko profesionalak prestatzen lagundukoduten jarduerak dira.

3. Unibertsitate-sistemak berriro orientatu behar dira, ikasleak irakaskuntza-sistemarenardatz nagusia izan daitezen. Ildo horretatik, beharrezkoa da unibertsitate-ikasketakbertan behera uztearen inguruan hausnarketa egitea, horren inguruan neurri egokiakhartzeko3, baita ikasle berriak hobeto moldatzeko bideak bilatzea edo eskola-uzteaneragiten duten elementuak murrizteko berariazko laguntza-programak finkatzea ere.

4. Mugikortasuna Europako esparru komun horren funtsezko beste puntu bat da. Ho-rrela, beharrezkoa da unibertsitateak internazionalizatzearen aldeko apustua egitea,unibertsitateen arteko lankidetza-hitzarmenak eginda eta atzerrian egoten diren den-boraldian ikasleei laguntzeko bekak eskainita. Era berean, beharrezkoa da bai ira-kasleen bai administrazio eta zerbitzuetako langileen mugikortasuna sustatzea.

3 Unibertsitate Irakaskuntza Publikoa Koordinatzeko Kontseiluak egin zuen 1996-2000 aldiko txosten globalarekin batetorriz, Estatuko unibertsitate-sisteman eskainitako titulazio guztiei dagokien eskola-uztearen batez besteko tasa %28koa da. 2004-2005 ikasturtean, UPV/EHUn ikasketak bertan behera utzi zituztenen tasa % 26koa izan zen, ESPAINIAKOUNIBERTSITATEETAKO ERREKTOREEN KONFERENTZIAK (CRUE) egindako txostenaren arabera (La universidad en cifras, 2006.Información académica, productiva y financiera de las universidades españolas. 2004. Indicadores universitarios. Cur-so académico 2004-05. Madril. 2006).Finlandia 2003ko eta 2006ko PISA azterlanean emaitzarik onenak lortu dituen ELGAko herrialdea izan da. Bertan, gra-duko eta masterreko ikasleetatik % 5,4k utzi zituzten beren ikasketak eta unibertsitateko ikasleetatik % 4,7k (2005ekodatuak) (Ministry of Education publications 2007:19: Universities 2006. Annual Report).


5. Laugarren, ezinbestekoa da kalitatezko euskal unibertsitate-sistema sortzea, bai ikas-leak bai irakasleak gure unibertsitateetara erakartzeko. Kontuan izanik azken urteo-tan behera egin duela nabarmen ikasleen matrikulazioak4, ikasleak eta irakasleak era-kartzeko politikak bultzatu behar dira nahitaez.

6. Azkenik, erreforma gauzatzeko berariazko baliabideak behar dira. Beharrezkoa daplan egituratua prestatzea, bertako sistema europar sistemara moldatzeko proze-suan sortzen diren gastuei aurre egin ahal izateko. Aurrekontu garbirik izan ezean, bir-moldaketa honek porrot egin lezake.

Ikuspegi horretatik, eta erronka horiei guztiei erantzun egokia emate aldera, unibertsita-teek zenbait jarduerari ekin behar diete derrigor:

1. Hiru ziklotan egituratutako unibertsitate-eskaintza definitzea eta ezartzea; hots, gradua,masterra eta doktoregoa. Graduko irakaskuntzen bidez, ikasleak prestakuntza oroko-rra bereganatzen du, baita jarduera profesionaletan aritu ahal izateko bestelakoa ere;irakaskuntza horiek gaindituz gero, ikasleak graduatu-titulua lortuko du. Masterren bi-dez, ikasleak prestakuntza aurreratua, espezializatua edo diziplina anitzekoa berega-natzen du, espezializazio akademikoa edo profesionala lortzeko edo ikerketa-lanetanmurgiltzea sustatzeko; irakaskuntza horiek gaindituz gero, ikasleak unibertsitatekomasterraren titulua lortuko du. Doktoregoen bidez, ikasleak ikerketa-lanetan aritzekoprestakuntza aurreratua bereganatzen du. Horretarako, ikastaroetan, mintegietan edoikerketarako prestakuntzara bideratutako bestelako jardueretan parte hartu ahal izan-go du eta doktorego-tesia egin eta aurkeztuko du (tesia ikerlan originala izango da). Ira-kaskuntza horiek gaindituz gero, ikasleak doktore-titulua lortuko du.

2. Kreditu europarra erabiltzen hastea. Sistema horrek, egun dugunarekin alderatuta,beste modu batera egiten du neurketa eta curriculumaren antolaketan, programa-zioetan, irakas-metodologietan eta ebaluazio-sistemetan du eragina.

3. Bai ikasleen bai irakasle eta ikertzaileen eta administrazio eta zerbitzuetako langile-en mugikortasuna sustatzea. Horren aurrekarietako batzuk Erasmus programa(1987koa) eta Socrates programa (1995ekoa) dira. Mugikortasuna errealitate bihur da-din, funtsezkoa da unibertsitateak internazionalizatzearen aldeko apustua egitea, at-zerriko ikasleak erakarrita eta nazionarteko masterrak eta unibertsitateen arteko na-zioarteko hitzarmenak sustatuta.

4. Kalitatezko sistemak garatzea, unibertsitateen kalitatea beren jarduera-eremu anit-zetan sustatu eta ebaluatzeko.

Azken batean, Bolognako Adierazpenean ezarritako helburuek eta horiek betetzekogaratu beharreko jarduerek asko eskatzen diete ez bakarrik unibertsitateei, baizik eta baita bo-tere publikoei ere, horiek ere goi-mailako hezkuntzaren orientazio estrategiko berri honetansartuta baitaude nahitaez. Ildo horretatik, Administrazioak eta unibertsitateek administrazio-erreforma soila baino gehiago egin behar dute. Ikasleak eta beren garapen pertsonal eta pro-

4 2001-2002 ikasturtetik 2006-2007 ikasturtera, ikasle-kopurua % 13,7 murriztu da Euskal Herriko Unibertsitatean, %37,8 Deustuko Unibertsitatean eta % 2,8 Mondragon Unibertsitatean.

fesionala euskal gizartearen egungo eta etorkizuneko beharrizanen zerbitzura dagoen uni-bertsitateen eginkizunaren ardatz eta helburu bihurtzeko prozesu honek ematen duen auke-raz baliatu behar dute. Izan ere, euskal gizartea ezagutza aurreratuaren menpe dago bere on-gizatearen estatua finkatu eta hobetzen jarraitzeko eta herrialde oparoagoa eta solidarioagoataxutzeko, bere historiaren subjektu izan nahi baitu, eta ez besteek erabakitzen duten histo-riaren objektu.

1. grafikoa Euskal unibertsitate sistemaren testuingurua

2.2. Euskal Herriko unibertsitate-sistema

Euskal unibertsitate-sistema hiru unibertsitatek osatuta dago: Euskal Herriko Unibertsi-tateak, Deustuko Unibertsitateak eta Mondragon Unibertsitateak.

Unibertsitate horietako bakoitzak berariazko historia eta pisua du Euskal Herriko goi-mai-lako irakaskuntzaren hezkuntza-egituran eta batzuen eta besteen ezaugarriak eta garrantzia ereoso desberdinak dira ikasleei, irakasleei eta administrazio eta zerbitzuetako langileei dagokienez.

Azken 30 urteotan euskal unibertsitate-sisteman izan den bilakaera aztertuz gero, ikus de-zakegu irakaskuntzako egituraren hazkuntza ikusgarria izan dela; hala, 1977-1978 ikasturtean gut-xi gorabehera 1.500 irakasle izatetik, egun 4.800 irakasle inguru izatera igaro gara, eta ikasturtehartan 30.000 ikasle izatetik, egun ia 60.000 ikasle izatera. 18 eta 25 urte arteko euskal biztanle-en heren bat baino gehiago joaten da Unibertsitatera5. Gainera, eskainitako titulazioak ehun bai-no gehiago dira; ia katalogo ofizial guztia giza, gizarte- eta saiakuntza-zientziei dagokie eta ehunekohandi bat osasun-zientziei eta teknologiei. Laurogeiko hamarkadaren hasieran, euskaraz emandako

Ezagutzaren gizartea

Goi-mailako Hezk.Europako EsparruaEuskal

Unibertsitate-sistema

Deusto U.

Mondragon U.

UPV/EHU


5 www.eustat.es

irakasgaiak oso gutxi ziren, baina, orain, euskaraz eskainitako kreditu guztien% 49 dira Euskal He-rriko Unibertsitatean, % 25 Deustuko Unibertsitatean eta % 64 Mondragon Unibertsitatean.

Aldaketa handia izan da, orobat, ikerketaren ikuspegitik. Nahiz eta oraindik asko dagoenegiteko unibertsitatearen eta enpresaren arteko harremanari dagokionez, bai eta patenteenerregistroari eta artikuluen argitalpenari dagokienez ere, ikerketa-jardueretan parte hartzen du-ten irakasle eta ikertzaileak (PDI), prestatzen ari diren ikertzaileak (PIF) eta ikertzaile doktoreak(Pi doktorea) gehitzen doazela ikus daiteke. Izan ere, duela hogei urte ez zegoen zientzia, tek-nologia eta berrikuntzako egitura sortu da.

Unibertsitate-sistema publikoaren finantzaketan, guztiz handitu da unibertsitateei ema-ten zaien diru-laguntza publikoa eta nabarmen hazi da unibertsitateen aurrekontua. Goranzkojoera horrek diru-laguntza publikoari esker eusten dio, unibertsitateek dirua biltzeko —nola ta-sen bidez hala zerbitzuen salmentaren bidez— duten ahalmenak aurrekontuan duen pisua gut-xi handitu baita. Joera horrek garbi uzten du, diru-laguntza publikoaren bidez unibertsitateen au-rrekontuan barneratu den gastu-bolumena handia izan den arren, horrek ez duela lortuunibertsitateen menpekotasuna murriztea; alderantziz, menpekotasuna beste edozein alditanbaino handiagoa eta garrantzitsuagoa da.

2.2.1. Euskal Herriko Unibertsitatea

2001-2002 ikasturteaz geroztik ikasleei, irakasleei eta administrazio eta zerbizuetako lan-gileei (AZL) dagokienez Euskal Herriko Unibertsitatean izan den bilakaeraren analisiak eta eus-kararen eta ikerketaren ikuspegitik nahiz Goi-mailako Hezkuntzaren Europako Esparrura ego-kitzeko prozesuan orain arte egin diren urratsei dagokienez izandako bilakaeraren azterketakunibertsitate publikoaren egungo egoera eta etorkizunean izango duen garapena hobeto ulert-zen laguntzen dute6.

UPV/EHUko dedikazio osoko ikasleak

1. taulan ikus daitekeen bezala, 2001-2002 ikasturtetik 2006-2007 ikasturtera dedikazioosoko 13.751 ikasle galdu dira guztira (% 27,6ko galera 2001-2002 ikasturteaz geroztik); azkenikasturtean (2006-2007) 2.290 ikasle gutxiago egon da (% 6ko beherakada)7. Azken urteotanEuskal Autonomia Erkidegoak jaiotza-tasan izan dituen beherakadak unibertsitate publikokomatrikulazioek ere behera egitea eragiten ari dira zuzenean8.


6 Diagnostiko hori egiteko aipatzen diren datuak Euskal Herriko Unibertsitaterako finantzaketa-esparru egonkorra de-finitzea eta euskal unibertsitate-sistemako unibertsitate pribatuekin harreman-esparru egonkorra zehaztea helburu du-ten 4. eta 5. ataletan, hurrenez hurren, agertzen diren berdinak dira.7 Dedikazio osoko (DOB) ikasleak 60 kreditutan matrikulatutakoak izango dira. Kreditu-kopuru hori unibertsitate-jarduera-ri bete-beteko dedikazioa eskaintzen dion graduko ikasleak urtero izan behar duen «eskola-zama tipoa» finkatzeko irizpi-dea da. Graduko ikasketei dagokienez egindako eskaera hori zenbatesteko, zuzeneko irakaskuntzari dagozkion irakas-gaietako bakoitzean, beren modalitate desberdinetan, matrikulatutako guztizko kreditu-kopurua zati 60 egin behar da.8 EUSTATen datuen arabera, 1985 eta 1995. urteen artean, jaiotze-tasa jaitsi egin da, eta 1994 eta 1995. urteek dutejaiotze-tasarik baxuena. Jaiotze-tasa 1996. urtean hasi zen errekuperatzen. Beraz, unibertsitate-ikasketen matrikulazioaez da igoko 18 urte pasatu arte, hau da, 2014. urtetik aurrera hasiko dira igotzen.

Euskal Herriko Unibertsitatean dauden dedikazio partzialeko nahiz dedikazio osoko ikas-leen guztizko kopuruak izandako bilakaera aztertuz gero, ateratzen den ondorioa da 2001-2002ikasturtetik 2006-2007 ikasturtera % 13,7ko txikitzea gertatu dela.

Nolanahi ere, egia da pixkanaka hazten doala gradu, master nahiz doktoregoko ikaske-tak egitera Euskal Herriko Unibertsitatera datozen ikasle atzerritarren kopurua (ikusi 3. taula).Hori Unibertsitateak Europako Batzordearen ALFA (América Latina Formación Académica) etaALBAN programetan parte hartzen duelako da. Programa horiek Latinoamerikako eta Europa-ko goi-mailako irakaskuntzako erakundeen arteko lankidetza sustatzea dute helburu. Gainera,Latinoamerikako unibertsitateekin graduko eta graduondoko ikasleak eta irakasleak trukatzekoprograma bultzatu du, UPV/EHU-AL programa izenekoa9.

Zalantzarik gabe, orain arte abian jarritako internazionalizazio-politikak ari dira emaitzakematen. Nolanahi ere, unibertsitatean ikasle atzerritarrak matrikulatzearen alde egiten jarraitubehar da, batetik, azken urteotan jaiotza-tasen beherakaden ondorioz ikasle-kopuruan izan di-ren murrizketak konpentsatzeko eta, bestetik, master- eta doktorego-kurtsoak bultzatuko di-tuzten curriculum vitae oneko ikasleak eta gure ikerketa-ahalmena hobetzen lagunduko dutentalentuzko ikasleak erakartzeko. Ildo horretatik, plan hau indarrean den bitartean, Euskal Herri-ko Unibertsitateak nazioarteko masterren kopurua, gradu, master nahiz doktoregoko ikaske-tak egitera Unibertsitatera datozen ikasle atzerritarren kopurua, Unibertsitatera datozen Lati-noamerikako ikasleen kopurua eta beste unibertsitate batzuekin izenpetutakohitzarmen-kopurua handitu behar izango du.


9 UPV/EHUren datuekin bat etorriz, programa horretan graduko 60 ikaslek hartu dute parte, bidalitako eta jasotako ikas-leen artean bidezko eran banatuta. Bestalde, azpimarratu beharrekoa da 2005-2006 ikasturtean 177 ikasle zeudela La-tinoamerikan ematen diren doktoregoko programetan eta 2006-2007 ikasturtean, berriz, 226 ikasle.

1. taula. UPV/EHUko Dedikazio Osoko (DOB) ikasle kopuruarenbilakaera (2001-2002 / 2006-2007)

49.655 55.278 41.246 39.742 38.742 35.904

Iturria: Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Estatistika Zerbitzua.

2001-2002 2002-2003 2003-2004 2004-2005 2005-2006 2006-2007

2. taula. UPV/EHUko IKASLEAK (2001-2002 / 2006-2007)

51.749 50.396 49.336 48.357 46.457 44.653

Iturria: Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Estatistika Zerbitzua.

2001-2002 2002-2003 2003-2004 2004-2005 2005-2006 2006-2007

UPV/EHUko irakasleak eta ikertzaileak (PDI)

4. taulan ikus daitekeen bezala, 2001-2002 eta 2006-2007 ikasturteen artean 614 ira-kasle eta ikertzaile gehiago egon da; ikasturte guztietan, gainera, goranzko joerari eutsi zaio. Az-pimarratzekoa da, orobat, 2006-2007 ikasturtean izan zen gehikuntza, 2005-2006 ikasturteare-kin alderatuta; guztira 269 irakasle eta ikertzaile gehiago (% 7,6 gehiago) aritu ziren lanaldiosoan Euskal Herriko Unibertsitatean10.

Nola lanaldi osoko hala lanaldi partzialeko irakasleen guztizko kopuruan izan den bila-kaerak garbi adierazten du 2001-2002 ikasturteaz gerostik Euskal Herriko Unibertsitateko ira-kasle kopurua % 14,4, hazi dela.


10 Lanaldi osoko irakasleak eta ikertzaileak unibertsitatearekin arduraldi esklusiboko lan-harremana duten langileak di-ra.

4. taula. Lanaldi Oosoko (LOB) Irakasle eta ikertzaile kopuruaren bilakaera UPV/EHUn,ezagutzen arloen arabera (2001-2002 / 2006-2007)

3.171 3.239 3.295 3.394 3.516 3.785

2001-2002 2002-2003 2003-2004 2004-2005 2005-2006 2006-2007

5. taula. UPV/EHUko IRAKASLEAK (2001-2002 / 2006-2007)

3.763 3.854 3.948 4.069 4.212 4.305

Iturria: Euskal Herriko Unibertsitatea zenbakitan, 2005-2006 (www.ehu.es).

2001-2002 2002-2003 2003-2004 2004-2005 2005-2006 2006-2007(a 31 de julio de 2006)

3. taula. UPV/EHUko IKASLE ATZERRITARRAK (2004-2005 / 2006-2007)

Unibertsitatera egonaldi baterakodatozen Latinoamerikako ikasleak — — — — 10 16Masterretan matrikulatutakoikasle atzerritarrak — — — — — 43Doktoregoetan matrikulatutakoikasle atzerritarrak 299 385 316 316 347 398Graduko ikasketak egitera Unibertsitateradatozen ikasle atzerritarrak —- —- —- 453 503 436

Iturria: UPV/EHU.

2001-2002 2002-2003 2003-2004 2004-2005 2005-2006 2006-2007

2006ko abenduaren 31n irakasleak eta ikertzaileak 4.230 ziren eta, horietatik, doktoreak2.558 (% 60,5). Doktoreen ehunekoari dagokionez, Euskal Herriko Unibertsitatea DeustukoUnibertsitatea eta Mondragon Unibertsitatea baino egoera hobean dago unibertsitateek aur-kitzen dituzten aldaketei aurre egiteko.

Orain arte aztertutako datuen arabera, Euskal Herriko Unibertsitatean dauden bai dedi-kazio partzialeko bai dedikazio osoko ikasleen guztizko kopurua % 13,7 txikiagotu da 2001-2002 ikasturtetik 2006-2007 ikasturtera. Aldiz, lanaldi osoan edo lanaldi partzialean dihardutenirakasleen kopurua % 14,4 hazi da denboraldi berean.

Guztizko ikasleak/lanaldi osoko PDI ratioa pixkanaka murrizten joan da 2001-2002 ikas-turtetik 2006-2007 ikasturtera; hala, egun, ratioa 12 ikasle ingurukoa da lanaldi osoan dihar-duen irakasleko11.

CRUEren datuekin bat etorriz12, Euskal Herriko Unibertsitateak Estatuko unibertsitatepubliko guztietatik laugarren emaitzarik onena du guztizko ikasleak/lanaldi osoko PDI ratioaridagokionez; aurretik, Nafarroako Unibertsitate Publikoa, Zaragozakoa eta Kantabriakoa ditu. Ra-tio hori nahikoa urrun dago Estatuko unibertsitate publikoek oro har erregistratutako batez bes-teko ratiotik (15,99 2004-2005 ikasturtean).

Euskal Herriko Unibertsitatean guztizko ikasleak/PDI ratioa Estatuko beste unibertsitatepubliko batzuetakoa baino txikiagoa izatea azaltzen duen arrazoi nagusia da azken urteotan ha-zi egin dela Euskal Herriko Unibertsitateko irakasle elebidunen kopurua. 1988an 370 irakasle ele-bidun zeuden, 1999an 764 eta 2005ean 1.17313. Bestela esanda, ikasketak euskaraz egin ahalizateko azken urteotan izan den eskaerari erantzute aldera, sortutako irakasle-postu gehienakelebidunak izan dira.

Nolanahi ere, ikasleak/PDI ratioari dagokionez Euskal Herriko Unibertsitatean erregistra-tu diren emaitzei eta Estatuko unibertsitate publikoen artean Euskal Herrikoak duen lekuari2006-2007 ikasturtean matrikulatu ziren ikasleen kopuruan izandako beherakada (% 6 gutxia-go, 2005-2006 ikasturtearekin alderatuta)14, 2007-2010 aldiko hurrengo ikasturteetan matriku-lazioaren ustezko joera beherakorra eta, azkenik, 2006-2007 ikasturtean irakasle eta ikertzaile-en kopuruan izan zen gorakada (% 7,6 gehiago, 2005-2006 ikasturtearekin alderatuta) gehitzenbadizkiegu, badirudi beharrezkoa dela Euskal Herriko Unibertsitateko irakasle eta ikertzaileenegungo plantilla egonkortzea.


11 Finlandiako hezkuntza-eredua nazioarteko ebaluazioetako lehena da. Bertan, graduko eta masterreko ikasketetanirakasle bakoitzeko dagoen ikasle-kopurua 17,4koa da (Ministry of Education publications 2007:19: Universities 2006.Annual Report).12 ESPAINIAKO UNIBERTSITATEETAKO ERREKTOREEN KONFERENTZIA (CRUE) La universidad en cifras, 2006. Información acadé-mica, productiva y financiera de las universidades españolas. 2004. Indicadores universitarios. Curso académico 2004-05. Madril. 2006.13 www.euskera-errektoreordetza.ehu.es14 2007ko urtarrilaren 31ra arteko datuen arabera.

2007ko urriaren 25ean Euskal Herriko Unibertsitateko Gobernu Kontseiluak Irakasle etaIkertzaileen Plan Gidaria onetsi zuen. Dokumentu horretan, Unibertsitateko irakasle eta ikert-zaileen plantilla Unibertsitateak Goi-mailako Hezkuntzaren Europako Esparruan lortu nahi duenlekuan egoteak dakartzan goi-mailako prestakuntza eta ikerketako eskaeretara egokitzeko be-te beharreko helburuak eta erabili beharreko metodologia eta tresnak ezarri dira. Plan horretan,Euskal Herriko Unibertsitateak irakasleei eta ikertzaileei dagokienez datozen 5 urteetan garatukodituen ildo nagusiak finkatu dira.

Abiapuntuko hipotesi gisa, eta 2007-2010eko Unibertsitate Plan honetako planteamen-duekin bat etorriz, Euskal Herriko Unibertsitateko egungo plantilla nahikoa omen da guztizko lan-gile-kopuruari dagokionez; hala ere, dokumentuak dio plantilla horretan bat ez etortzeak daudela,zenbait sailetan langileak falta baitira eta beste batzuetan, berriz, gehiegi baitaude. Gainera,zenbait alorretan irakasle elebidunak oso urriak dira15.

Horregatik guztiagatik, eta Irakasle eta Ikertzaileen Plan Gidariarekin eta unibertsitate-plan honekin bat etorriz, Euskal Herriko Unibertsitateak bai hainbat arlotako irakasle-premienikuspegitik bai euskarazko irakas-gaitasunari dagokionez plantilla orekatuko duten irakasle-po-litikak sustatu behar izango ditu. Era berean, gertatutako erretiroen ondorioz liberatutako ba-liabideak lanpostu elebidunak sortzera edo lanaldi partzialeko lanpostu elebidun gehiago lanal-di osoko bihurtzera bideratu behar izango ditu.

Administrazio eta zerbitzuetako langileak (AZL)16

6. taulak 2001-2002 eta 2006-2007 artean AZLei dagokien lanpostuen zerrendak (LPZ17)izan duen bilakaera erakusten du. Azken ikasturte horretan, guztira administrazio eta zerbit-zuetako 1.319 langile zeuden, hau da, zenbakitan 175 lanpostu berri eta, ehunekoetan, % 15,3gehiago.


15 Urritasun horiek, funtsean, ingeniaritzen eremuan antzeman daitezke. Bertan, tituludunak arin laneratzen direnez, arezailagoa da irakasleak eta ikertzaileak izango direnak erakartzea.16 AZL unibertsitate bateko administrazio, kudeaketa eta zerbitzuen egitura osatzen duen funtzionarioak edo irakas-kuntzaz kanpoko lan-legepeko langileak dira. UPV/EHUn dagoen funtzionarioen eta lan-legepeko langileen lanpostuenzerrenda (LPZ) erreferentziazko adierazle gisa hartzen da.17 Euskal Herriko Unibertsitateko estatutuak onartzen dituen abenduaren 23ko 322/2003 Dekretuaren 75. artikuluanazaltzen den moduan (EHAA, 2004ko urtarrilaren 12koa, ale gehigarria), LPZ «unibertsitatearen tresna bat da, barrukoegiturak antolatzeko eta administrazio eta zerbitzuetako langileen premiak zehazteko erabiliko duena. Lanpostuak be-tetzeko baldintzak ere definitu eta sailkatuko dira zerrendetan, unibertsitateari eta gizarteari zerbitzua eskainiko dionplantilla profesionala eta espezializatua izan dadin.»

AZL/PDI ratioa unibertsitate batek bere eginkizunak (irakaskuntza, ikerketa, kultura, zer-bitzu eta abarrei lotutakoak) ahalik eta ongien garatzeko giza eta administrazio-baliabideen ikus-pegitik duen laguntza logistikoaren adierazle gisa erabiltzen da. Euskal Herriko Unibertsitatea-ren kasuan, AZL/lanaldi osoko PDI ratioa 0,31 ingurukoa zen 2006-2007 ikasturtean. Gainera,CRUEren datuen arabera, Euskal Herriko Unibertsitatearen AZL/PDI ratioa unibertsitate publi-ko guztiek duten batez besteko ratioaren (0,51) azpitik dago. Ondorioz, itxura guztien arabera,beharrezkoa da AZLei dagokien egungo lanpostuen zerrenda gehitzea. Gehikuntza hori 2007-2010eko Unibertsitate Planaren bidez egingo da.

Euskararen bilakaera UPV/EHUn

7. taularen arabera, euskaraz eskainitako kredituen ehunekoa unibertsitate publikoan es-kaini ziren kreditu guztien % 43 izan zen 2000-2001 ikasturtean eta % 49, aldiz, 2006-2007ikasturtean.

Azken urteotan, euskararen egoerak hobera egin du Euskal Herriko Unibertsitatean. Ha-la ere, unibertsitateko ikasketak euskaraz egitea eskatzen dutenen kopurua etengabe gehit-zen doala ikusita eta kontu horri dagokionez etorkizunera begira egin diren azterlanak aintzat har-tuta, beharrezkoa da azken urteotan izandako aurrerapenak finkatuko dituen politikarekinjarraitzea, baita hizkuntza horretan ikasteko aukera gehiago ematen jarraitzea ere.


6. taula. AZLen LPZk UPV/EHUn izan duen bilakaera (2004-2005etik 2006-2007ra)

1.144 1.146 1.164 1.297 1.298 1.319

Iturria: UPV/EHU. Abenduaren 31ra arteko datuak.

2001-2002 2002-2003 2003-2004 2004-2005 2005-2006 2006-2007

7. taula. UPV/EHUn eskainitako kredituak (gaztelania / euskara) (2000-2001 / 2006-2007)

Euskera 16.774 43 17.782 44 19.106 44 18.477 45 18.755 47 19.527 47 19.999 49Castellano 22.079 57 22.945 56 23.925 56 22.307 55 21.526 53 21.639 53 20.459 51

TOTAL 38.853 100 40.727 100 43.031 100 40.784 100 40.281 100 41.166,30 100 40.458 100

Iturria: Euskara Errektoreordetza, UPV/EHU.

2000-2001 2001-2002 2002-2003 2003-2004 2004-2005 2005-2006 2006-2007Créditos % Créditos % Créditos % Créditos % Créditos % Créditos % Créditos %

8. taulari jarraiki, D ereduan (euskarazko irakaskuntza) matrikulatu diren unibertsitateazkanpoko irakaskuntza arautuko ikasleak 1997-1998 ikasturtean % 34,97 izatetik 2006-2007ikasturtean % 50,46 izatera igaro dira.

Era berean, Euskal Autonomia Erkidegoan D ereduan matrikulatu diren batxilergoko ikas-leak 1997-1998 ikasturtean % 34,11 izatetik 2006-2007 ikasturtean % 46,55 izatera igaro dira(ikusi 9. taula).

Bestalde, Euskal Herriko Unibertsitatearen Euskararen Plan Gidariak (2007-2008 / 2011-2012) honakoa aipatzen du: «2006. urtea mugarria da euskarazko hezkuntza-sistemaren histo-rian: urte horretan, lehen aldiz, ikasle gehiagok egin zituzten Hautaprobak euskaraz gaztelaniazbaino, eta uste izatekoa da zenbakiek gora egiten jarraituko dutela datozen urteetan»18.

Azkenik, gogoan izan behar da Euskal Herriko Unibertsitatean sartzen diren gero eta ikas-le gehiagok eskatzen dutela ikasketak euskaraz egin ahal izatea.


18 UPV/EHUko Euskararen Plan Gidariak (2007-2008 / 2011-2012) dioen bezala (www.ehu.es): «Jakina da Hautaprobakeuskaraz egin dituzten ikasle guztiek ez dutela egiten ondoren matrikula UPV/EHUko euskarazko talderen batean. Al-dea hamar puntukoa izan ohi da, eta galeraren arrazoiak hainbat dira: ikasleek matrikula Autonomia Erkidegotik kanpokounibertsitateetan egitea, edo erkidegoko beste unibertsitate batean; ikasketa guztiak euskaraz egin ezin izatea titula-zio batzuetan; gaztelaniazko taldea aukeratu duten unibertsitatera sartu aurreko lagunekin ikasi nahi izatea; eta, baitaere, ikasketak amaitu ondoren lana giro nagusiki erdaldunean egin beharraren eragina».

8. taula. Unibertsitatez kanpoko irakaskuntza arautuko ikasleak,EAEko Hizkuntz Ereduen arabera (1997-1998 / 2006-2007) (%)

MODELO A 45,96 37,06 31,51 29,13 27,50MODELO B 18,22 21,08 21,19 21,57 21,47MODELO D 34,97 41,25 46,70 48,75 50,46MODELO X 0,84 0,61 0,56 0,55 0,56

TOTAL ALUMNADO 351.527 321,776 329.947 332.761 337.927

Iturria: www.eustat.es.

1997-1998 2000-2001 2004-2005 2005-2006 2006-2007

9. taula. Batxilergoa (D eredua), hautaprobak etaunibertsitateko ikasketak euskaraz egin dituzten ikasleak

(1997-1998/2006-2007) (%)

1997-1998 34,11 30,81 23,46

1998-1999 33,53 32,62 26,24

1999-2000 36,45 35,43 27,25

2000-2001 40,09 38,01 30,53

2001-2002 40,70 45,13 36,14

2002-2003 41,87 46,36 35,73

2003-2004 42,59 47,77 37,82

2004-2005 44,35 50,07 39,60

2005-2006 45,93 49,72 39,60

2006-2007 46,55 51,90 43,90

Iturria: UPV/EHUko Euskararen Plan Gidaria (2007-2008 / 2011-2012). www.ehu.es.

Kontuan izanik D ereduan matrikulatu diren unibertsitateaz kanpoko irakaskuntza arau-tuko ikasleak 1997-1998 ikasturtean % 34,97 izatetik 2006-2007 ikasturtean % 50,46 izateraigaro direla, Autonomia Erkidegoan D ereduan matrikulatu diren batxilergoko ikasleak 1997-1998 ikasturtean % 34,11 izatetik 2006-2007 ikasturtean % 46,55 izatera pasa direla, egunikasle gehiagok egiten dituztela Hautaprobak euskaraz gaztelaniaz baino eta Euskal Herriko Uni-bertsitatean sartzen diren gero eta ikasle gehiagok eskatzen dutela ikasketak euskaraz eginahal izatea, ez dago zalantzarik beharrezkoa dela ahalegin handiagoa egitea ikasketak euskarazegin nahi dituztenen eskaerari erantzuteko.

Euskararen Plan Gidariarekin bat etorriz, ikasketak euskaraz egitea erabakitzen dutenikasle berrien artean bi puntuko hazkunde-tasa izango dela aurreikusiz, 2007-2010 aldian Eus-kal Herriko Unibertsitateko ikasle berrien % 54 euskarazko talde batean matrikulatuta egongodira. Epe laburrean, ikasleen % 10 gehiagok egingo dituzte ikasketak euskaraz.

Joera horrekin bat etorriz, plan honen indarraldian Euskal Herriko Unibertsitateak eus-karazko kreditu ardatzen eta nahitaezkoen kopurua gehitu behar izango du, baita euskaraz-ko eskuliburu eta liburuen produkzioa eta itzulpena eta lanaldi osoko irakasle eta ikertzaileelebidunen ehunekoa ere. Halaber, bere unibertsitate-politika orientatu behar izango du ira-kasle eta ikertzaileei zuzendutako euskarazko hizkuntza-gaikuntzarako ikastaro-kopuruagehitzeko.

Ikasturtea Batxilergoa Hautaprobak Berriak


Ikerketa UPV/EHUn

Enpresa-munduan lanean edo enpresetarako proiektuak egiten ari diren unibertsitate pu-blikoko ikertzaileen kopurua txikiagotu egin da 2001-2002 ikasturtetik 2006-2007 ikasturterabitartean. Gainera, kontuan izan behar da sektore produktibora oso ezagutza gutxi transferitzendela. Ikerketa-talde gutxik bateratzen dute ikerketa eta ezagutzaren transferentzia. Bestalde, tal-de askok ez dute produktu edo zerbitzuen garapena unibertsitatearekin kontratatu nahi luketenenpresekin inolako harremanik hasi. Gauza bera erakusten du unibertsitatearen, ikerketa-zen-troen, zentro teknologikoen eta enpresen artean nahi litzatekeena baino harreman txikiagoaegoteak.

Bestalde, ezagutzaren arlo jakin batzuetan kultura ikertzailerik ez dagoela ikus daiteke, be-reziki unibertsitate-eskoletako langileen artean. Hori bi fenomenoren ondorioa da; fenomeno ho-riek independenteak dira, baina, batera jardutean, nabarmen indartzen dituzte beren ondorio-ak. Kultura ikertzailerik ez egotea bi alderdiri zor zaio: batetik, irakasleek, unibertsitateanunibertsitate-eskolako titular gisa jarraitu ahal izan dezaten, ez dutela doktore-titulua izan behareta, beraz, ez dutela zertan ikerketa egin behar (nahiz eta batzuek egiten duten). Eta, bestetik,aurreko hamarkadan irakasle-beharrizan handiak izan zirela eta, horien ondorioz, kasu askotan,ezin izan zirela langileak beren historia ikertzailearen arabera hautatu.

Gizarte eta giza zientzien arloetan, aipatutakoez gain, beste gabezia batzuk ere ikus dai-tezke eta, ondorioz, arlo horiek ahulenak dira sistema osoaren barruan. Aipatu puntuak moduberezian aplikagarri zaizkien arren, beste bi ahulezia gehitu behar litzaizkieke. Batetik, arlo ho-rietan internazionalizazio-maila oso txikia da eta, bestetik, ez dago ikerketa-talde egonkorraksortzeko tradiziorik, nahiz eta, egun, hori hartzen den egitura egokitzat ikerketa-produkzioa etaikertzaileen prestakuntza gauzatzeko.

Gabezia horien guztien eraginez, 1989-2005 aldian Euskal Herriko Unibertsitateko ira-kasle numerarioen % 54k ez zuten CNEAIk (Ikerketa Jarduera Ebaluatzeko Batzorde Naziona-


10. taula. Euskarak UPV/EHUn bizi duen egoerari buruzko datuak

Irakasle eta ikertzaileei zuzendutakoeuskarazko hizkuntza-gaikuntzarakoikastaroak 12 11 8 8 11 9Eskolarako kreditu ardatzaketa nahitaezkoak 11.887 12.703 12.760 13.146 13.327 14.185Eskolarako materialak euskarazprestatzeko laguntzak — 19 22 30 37 41Euskaratu direnunibertsitateko eskuliburuak 7 5 3 6 7 10Lanaldi osoko irakasle etaikertaile elebidunak (%) 31,2% 32,4% 33,3% 33,7% 33,6% 35,2%

Iturria: UPV/EHU.

2001-2002 2002-2003 2003-2004 2004-2005 2005-2006 2006-2007

la) ematen duen seiurtekorik. Unibertsitate publikoetan halako egoeran zeudenen batez bes-tekoa % 42koa zen. Bestela esanda, Euskal Herriko Unibertsitatearen egoera gainerako uni-bertsitate publikoena baino askoz ere kaskarragoa ikerketa-tarteei dagokienez19.

Kultura ikertzailerik ez egoteak zailtasunak eta mugak jartzen ditu ikerketa-taldeek Euro-pako beste talde batzuekin baldintza berdinetan lehiatu ahal izateko behar duten ekipamenduzientifikoa izateko.

Gainera, belaunaldi arteko ordezkatzea ere ez dago ziurtatuta. Ikerketa-talde askok ez duez berrikuntzarik egin ez ikertzaile berririk hartu denbora luzeegian. Hori irakasle eta ikertzaileberriak irakasle-lanetan aritzeko jendea behar denean bakarrik hartzen direlako gertatzen da.Horren ildotik, eta unibertsitateko irakasle eta ikertzaileak prestatzeko hainbat urte behar dire-nez guztiz prestatuta daudela esateko (6 eta 10 urte artean doktoregoko ikasketak hasten di-tuenetik), beharrezkoa da langile-politikak abian jartzea eta, horien bidez, epe ertainera honakoakbermatzea: batetik, egun orekatuta dauden sailetan epe ertainera aurreikusitako zenbait erre-tiroren bidez belaunaldi arteko ordezkatzea izango dela eta, bestetik, irakasle-falta dagoen sai-letan irakasle gaituak egongo direla. Horri esker, ikerketa-jarduera hobetu behar litzateke eta,bereziki, giza baliabideen aurreikusteko moduko gazteagotzea bermatu. Nolanahi ere, esan be-har da Euskal Herriko Unibertsitateak urrats erabakigarriak egin dituela gai horren inguruan eta,azken urteotan, handitu egin dela ikerketa-jardueretan parte hartzen duten irakasle eta ikert-zaileen kopurua, baita prestatzen ari diren ikertzaileen eta ikertzaile doktoreen kopurua ere.

Bestalde, ikerketa-jarduera eta produkzioa handiagoa den arloetan irakasle-beharrizanaknabarmen murriztu dira azken urteotan. Bi faktore horiek aldi berean jardun dute eta, ondorioz,ikertzaile gazteak sartzea blokeatu da. Ikertzaile gazterik ez egoteak edo ikertzaile gazte gutxiagoegoteak ondorio larriak ditu, besteak beste, taldeek bultzada txikiagoa izatea edo ideia berririkez sortzea. Arestian aipatutakoaren arabera, ikertzaile bat prestatzeko beharrezkoak dira 6 eta10 urte bitartean. Kontuan izanik plantillaren batez besteko adina 50 urte ingurukoa dela, pix-kanaka gazte ikertzaileak ez barneratzeak arrisku larrian jartzen du egungo ikerketa-mailari eus-teko behar den belaunaldi arteko ordezkatzea.

Aurrekoari lotuta, ikus dezakegunez, ikerketa-taldeak, halakorik dagoenean, oso txikiakdira eta, kasu gehienetan, ez dira nahikoak nazioarteko zenbait testuingurutan eta, bereziki, Eu-ropako eremuan lehiakorrak izateko. Hori dela-eta, talde gutxik jotzen dute, baliabide bila, Eu-ropako edo Estatuko deialdietara. Hori da, neurri batean, erregistratutako patente-kopuruan al-daketa nabarmenik gertatu ez izatearen arrazoia.

Amaitzeko, 2001-2002 ikasturtetik 2006-2007 ikasturtera irakurritako tesien kopuruakbehera egin duela ikus daiteke. Horrek doktore-kopuruan eragiten du, baita unibertsitatean ga-ratzen den ikerketa-lanean ere. Lehen esan dugun moduan, egun Euskal Herriko Unibertsita-teko plantilla osatzen duten lanaldi osoan diharduten pertsona askori, nola unibertsitate-esko-


19 Memoria sobre la situación del profesorado numerario con respecto a los sexenios de investigación. 2005. urtea.CNEAI, www.mec.es.

lako irakasle titular izanik hala kontratatutako irakasle izanik (elkartua hala laguntzailea), ez zaiedoktore izatea eskatu.

Plan Estrategikoarekin20 bat etorriz, Euskal Herriko Unibertsitateak prestakuntza-eskaintzainternazionalizatu, berritu eta hobetzea eta gizarte-premietara egokitzea sustatu behar izangodu. Era berean, unibertsitatearen eta bere enpresa-sarearen arteko lankidetza handitu beharizango du, baita lehiakortasuna ere ikerketa, garapen eta berrikuntzaren bidez. Unibertsitate-plan honekin, Euskal Herriko Unibertsitateak ikerketa-jardueretan parte hartzen duten irakasleeta ikertzaileen kopurua handitzea lortu nahi da. Honakoak ere handitu nahi dira: prestatzen aridiren ikertzaileen eta ikertzaile doktoreen kopurua, ISIren zerrendan argitaratutako artikuluen ko-purua, norbere titulartasunekoak diren eskatutako patenteen kopurua, ikerketa-kontratuen zen-batekoa eta

· 2008. 11. 11. · hezkuntza, unibertsitate eta ikerketa sailburua. 10 2007-2010eko...

Documents