1 estrutura e funcións dos seres vivos · 2020-06-11 · 1 estrutura e funcións dos seres vivos o...
TRANSCRIPT
1 Estrutura e funcións dos seres vivos
O biólogo espacial
A pesar de que a enorme nave ten a altura dun edificio de vinte pisos, á superficie do planeta chegará só un pequeno robot do tamaño dun coche. A cápsula en que viaxa foi coidadosamente esterilizada para asegurarse de que fóra da Terra non viaxa ningún microorganismo.
A pesar de que aínda quedan seis horas para o lanzamento, os técnicos realizan as últimas comprobacións dos foguetes, os sistemas de control e o equipo de comunicacións. Tras a conta atrás («...tres, dous, un, cero!»), envolta nunha nube de fume, a nave espacial partirá cara ao planeta Marte, ao que chegará tras unha emocionante viaxe que durará quince meses.
O robot traballará nunha das zonas húmidas de Marte. Leva equipos de perforación que lle permiten acceder a zonas do chan de ata dez metros de profundidade, xunto con microscopios elec- trónicos e equipos de análises que permitirán comprobar se no planeta veciño existe ou existiu vida. Se a hai, case seguro que será moi sinxela: bacterias ou algún tipo de fungo.
...1 COMPRENDE, PENSA, INVESTIGA
Como
te
parece
que
se
comunica
a
nave
co
centro
de
control?
Que equipos de comunicación cres que
utilizan as persoas que se ven na imaxe?
2
Traballo
coa
imaxe
1
Que son os seres vivos
EUn ser vivo esta formado por células e realizar as funcións vitais.
Nutrición: obter alimentos (nutrientes).
Reproducción:
tener
descendencia
na
idade
adulta.
Relación:
sentir
as
cousas
que
temos
dentro
e
fora
do
corpo.
Partes dunha célula.
Realiza as tres funcións vitais:
A
célula
e
a
parte
máis
pequena
dun
ser
vivo.
As
células
Membrana: recubre á célula.
Citoplasma:
ocupa a parte interior da célula.
Estrutura básica das células
Estrutura básica das células
CÉLULA ANIMAL
CÉLULA VEXETAL
Citoplasma. Material xenético.
Parede.
Membrana.
Citoplasma.
Membrana.
Material xenético.
Núcleo:
contén
o material para reproducirse.
chamada
Parede.
*._ Algunhas posúen tamén unha membrana ríxida
Compara
estas
dúas
células
e
explica
as
diferencias
que ves entre
elas .
A NUTRICIÓN
1._AUTÓTROFA: fabrican o alimento con auga, enerxía solar e dióxido de carbono .
2._HETERÓTROFA: extraen o seu alimento doutros
seres
vivos.
As células e as funcións vitáis [Traallo coa imaxe 2 j
Célula con nutrición autótrofa
Dióxido de carbono
luz solar
auga
Célula con nutrición heterótrofa
Alimentos procedentes
doutros seres vivosa) Respiran collendo o osixeno do medio que as rodea.
b) Usan o alimento e o osixeno para obter enerxía.
c) Expulsan os refugallo ao exterior a través da membrana.
A RELACIÓN
Reaccionan ante os camios do medio ( medran, encollen, expulsan substancias...).
A REPRODUCIÓN
Formando células fillas semellantes a elas.
COMPRENDE, PENSA, INVESTIGA...
2 Para que utilizan as células os alimentos e o osíxeno?
1 Nomea as condicións que ten que cumprir todo ser vivo.
Tipos de seres vivos
Son os que posúen unha soa célula.
Os seres vivos unicelulares
*._ Algunhas células forman grupos chamados colonias.
Teñen formas diferentes ,(redondas, alongadas, estreladas...)
Viven na auga, na terra, no aire, no interior dos seres vivos...
Son aqueles que teñen máis dunha célula.
Células iguais nonespecializadas
2._ Con tecidos : con células especializadas en dististas tarefas.
Os seres vivos pluricelulares
*._ Tecido : grupo de células que xuntas fan unhadeterminada tarefa (proteger, sostener...)
Varios tecidos concélulas especializadas
Tipos:
1._Sen tecidos : con células iguais non especializadas
3._ Con
órganos: os
teñen
os
seres
vivos
máis
desenrolados.
*._Órgano: parte
do
corpo
que
fai
tarefas
moi
especializadas
e
coordinadas.
Órgano: arteria
Tecido: sangue
Órgano: músculo
Tecido:
muscular
RESPONDE
AS
SEGUINTES
PREGUNTAS
1 Escribe
os
nomes
de
seis
especies
de
seres
vivos,
dende
o
máis
pequeno
que
coñeces
ata
o
máis
grande.
2 Indica si as siguintes afirmacións son verdadeiras (V) o falsas (F):
.___. Un can é un organismo unicelular.
.___. O núcleo da célula dirixe as actividades da célula.
.___. As células teñen un citoplasma, un núcleo e unha membrana celular.
.___. A membrana celular está rodeada polo citoplasma.
3 Contesta ás siguientes preguntas:
c- Cal é a unidade máis pequena dos seres vivos? Nomea as súas partes.
b- Cales son as funcións máis importantes dos seres vivos?
a- En qué se diferencia un ser vivo dun ser non vivo (inerte)?
•
Unicelulares.
•
Células
sen
núcleo
diferenciado.
•
Nutrición
autótrofa
ou
heterótrofa.
Está formado
polas bacterias
e as súas características son:
COMPRENDE, PENSA...
1 Cales
son as
características do reino dos
moneras?
2 Busca no dicionario o significado de microorganismo.
As
bacterias
teñen
distintas
formas.
As
que
aparecen
na
imaxe
C
teñen
forma
de
espiral.
Indica
que
formas
teñen
as
bacterias
das
imaxes
A
e
B.
A B
C
O reino dos moneras
As
bacterias
poden
ser:
1._
Prexudiciais,
producen
enfermidades
como
a
bronquite
o
cólera
etc.
2._
Beneficiosas,
producen
cosas
boas
como
o
iogur,o
queixo,
antibióticos, limpan o
auga contaminada, etc.
3 Cita algún efecto beneficioso das bacterias
O reino dos protoctistas
Fórmano
os
protozoos
e
as algas e as súas características son:
As algas e os protozoos poden ser:
1._ Prexudiciais,
porque son
malas
para a nosa saúde.
2._ Beneficiosas,
porque producen cousas
boas
para nós.
• Células con núcleo.
• Unicelulares, excepto algunhas algas, que son pluricelulares sen tecidos.
• Nutrición autótrofa, as algas.
• Nutrición heterótrofa, os protozoos.
Protozoo
ciliado.
Algas
unicelulares.Algas
pluricelulares.
Na imaxe A hai un protozoo que se despraza con cilios, na B, un que se despraza cun flaxelo.
Como eres que se despraza o protozoo da imaxe C?
•Os protozoos se moven con: cilios, flaxeos ou prolongacións do seu corpo.
Viven na auga, en terra húmida ou no interior dos seres vivos.
•A gran maioría das algas son acuáticas.
COMPRENDE, PENSA, INVESTIGA...
1 Que organismos inclúe o reino dos protoctistas?
2 De que se alimentan os protozoos?
3 Busca no dicionario o significado de plancto.
4 Como é a nutrición das algas?
5 Busca en internet algúns veneficios das algas?
O reino dos fungos
Fórmano os fermentos, mofos e cogomelos e as súas características son:
• Unicelulares,
os
fermentos.
•
Pluricelulares sen tecidos, os mofos e cogomelos.
• Nutrición heterótrofa
.
• Parede que rodea a membrana.
Os fungos poden ser:
1._ Prexudiciais, porque son perigosos para a nosa saúde.
2._ Beneficiosas, porque producen cousas boas para nós, medicamentos,
alimentos...
Na imaxe A hai un fermento, na imaxe B un mofo, e na C, un fungo que forma cogomelos.
Escribe as
diferenzas
que observas
entre eles.
COMPRENDE, PENSA, INVESTIGA...
1 Nomea caracteristicas do reino dos fungos?
2 Que tipo de nutrición teñen os fungos?
C3 ales son fungos son pluricelulares?
4 Busca na web onde viven os mofos?
Son
os
virus
seres
vivos?Os
virus
están
considerados
no
límite
entre
os
seres
vivos
e
a
materia
non viva.
Non
realizan
as
funcións
vitais
por
si
sós. Non
obstante ,
se
invaden
unha
célula ,
é
dicir ,
penetran
no
seu
interior ,
empezan
a
multiplicarse
producindo
máis
virus,
o
que
ao
final
provoca
a
destrución
da
célula.
Seguindo
este
proceso,
os
virus
causan
numerosas
enfermi-dades,
como
a
gripe,
o
sarampelo ,
a
poliomelite
ou
a
hepatite. Os
virus
son
tan
pequenos
que
se
coñeceron
moito
despois
ca
as
enfermidades
que
causaban.
Só
puideron
ser
observados
cando
se
descubriu
un
potente
microscopio :
o
microscopio
electrónico. Ao
examinalos,
viuse
que
non
estaban
formados
por
células,
pero
si
tiñan
unha
cápsula
con
forma
xeométrica
e
o
material
xenético
coa
información
necesaria
para
que
o
virus
se
reproduza.
Observación
dun
champiñón
e
das
súas
esporas•
O
pé,
que
é
a
parte
que
se
conserva
en
contacto
co
fungo
que
vive
no
chan.•
O
sombreiro,
que
é
a
parte
superior.•
Na
zona
inferior
do
sombreiro,
distínguen-se
unhas
estruturas
en
forma
de
láminas
en
cuxo
interior
se
forman
as
esporas,
que
son
as
células
que
orixinarán
novos
fungos.•
Para
observar
as
esporas
podes
seguir
o
procedemento
indicado
nas
imaxes.
Materiais
•
Un
champiñón•
Unha
lupa•
Un
vaso
con
auga•
Unha
folla
de
papel
ProcedementoA
simple
vista,
podes
observar
as
partes
dun
cogomelo:
3
1 2
Ao cabo de dous ou tres días soltará un po marrón. Son as esporas, que podes observar coa lupa.
Apóiao sobre un vaso con auga.
Pon o champiñón atravesando o papel.
Champiñón
Folla de papel
Vaso con auga
REPASO DA UNIDADE
1 Coas palabras protoctistas, algas, protozoos, autótrofo, heterótrofo, escribe varias frases que teñan sentido.
2 Observa a imaxe da dereita.
Nela obsérvase un organismo pluricelular que crece sobre un amorodo.
a) De que organismo se trata?
b) Como é a súa nutrición?
Escribe o que debería ir en lugar dos recadros A, B, C e D.
RESUMO
OS SERES VIVOS
inclúen
que son
Binclúen
que son que son
están formados por
realizan as tres
e teñen diferentes
A
C
inclúen
que son
D
Organismo
3 Escribe un dos seguintes nomes ( Moneras, Protoctistas, Protozoos, Algas ou Fungos) en
cada
a
característica
que
lle
corresponda
das
que
se
citan
a
continuación.
5 De
que
tres
formas
diferentes
se
moven
os
protozoos
para
conseguiren
o
seu
alimento?
6 Que
diferenza
existe
entre
a
célula
dunha
bacteria
e
a
dun
protozoo?
Unicelulares________________
ou
pluricelulares
con
nutrición
heterótrofa
e
células
parede
celular.
________________ Unicelulares,
cuxa
célula
carece
núcleo.
________________ Unicelulares
con
peliños
que
lles
serven
para
desprazarse.
________________ Pluricelular, sen formar tecidos, de nutrición autótrofa.
Os animais2
A balea e o diminuto krillUnha femia de rorcual azul suca o sur do océano Índico. Impre-siona ver como move o seu enorme corpo de case 27 metros de lonxitude e 120 toneladas de peso.
Un equipo de científicos , a bordo dun buque oceanográfico , séguena para estudala . Localízana grazas a un transmisor de radio que lle colocaron hai tempo na súa aleta caudal.
Agora fílmana mentres abre a súa enorme boca para engulir e filtrar grandes cantidades de
auga con pequenos seres vivos. Sorprende saber que un animal tan grande se alimenta
case
exclusivamente dun crustáceo similar a unha gamba, de entre 1 e 5 centímetros de lonxitude,
chamado krill, que, á súa vez, se ali-menta das algas microscópicas que flotan no
océano. Pódese dicir que , tanto as algas coma o krill, sosteñen toda a fauna destes mares
fríos :
ademais das grandes baleas, hai augamares e pequenos peixes que se
alimentan
deles;
luras , peixes máis grandes, aves mariñas e golfiños que cazan eses peixes pequenos;
pescadores
humanos que tamén pescamos e cazamos, ás veces en exceso...
2 Que
teñen
en
común
todos
os
animais
destes
debuxos?
3 Clasifica a especie humana no grupo de animais ao que pertence.
COMPRENDE, PENSA, INVESTIGA...1 Escribe os nomes dos diferentes animais que poidas ver nas ilustracións.
Como son
os
animais
Son
seres
vivos
pluricelulares con
tecidos
que
teñen
nutrición
heterótrofa.
A
organización
do
corpo
A
simetría
1._
Isto
é
que
as
partes
do
seu
corpo
se
repiten
a
ambos
os
dous
lados
dun
eixe
(Bilateral).
2._
Ao
redor
dun
punto
central
(Radial),
como
os
raios
dunha
roda.
A
organización
corporal.
Nas
esponxas,
moi
sinxelas.
Nos
demáis
é
complexa
con
órganos
ou
aparatos.
A
función
de
relación.
1._
Case
todos
teñen
órganos
dos
sentidos
(xeralmente
na
cabeza).
2._
Un
sistema
nervioso
que
controla
o
funcionamento
do
corpo.
3._
Músculos
para
moverse.
Simetría
dunha
avespa.
Esta metade........e esta metade
Traballo coa imaxe Describe, o máis detalladamente que poidas, o corpo do cabalo.
A clasificación dos animais
Os vertebrados
Teñen un esqueleto interno duro e columna vertebral.
O corpo está dividido en:
1._ Cabeza : Formada polo cranio que protexe o cerebro, nela está a boca...
2._ Tronco : O recorre a columna vertebral, nel están a maior parte dos órganos .
3._ Extremidades : Son catro aínda que algúns carecen delas (serpes...)
Os invertebrados
Non teñen esqueleto interno nin columna vertebral. Uns
teñen
cabeza
diferenciada
e
outros
non.
Algúns teñen o corpo blando e outros protexido por unha cuncha ou exoesqueleto.
a forma delas está adaptada ao medio (patas, ás, aletas)
Todos son ovíparos e cando nacen son moi diferentes aos adultos.
Cabeza con cranio
Tronco con columna vertebral
Extremidades
Con cunchaprotectora Con cabeza
diferenciada
Sen columna vertebral
Estrutura dos vertebrados.
Estrutura dos invertebrados.
Sen cuncha
Sen cabezadiferenciada
COMPRENDE,
PENSA,
INVESTIGA...
1 Resume
as
características
dos
vertebrados
e
dos
invertebrados.
2 Se
observas
un
animal,
que
te
levaría
a dicir
se é un
vertebrado
ou
un
invertebrado?
2._ Corpo, xelatinoso ou fibroso, con moitos poros revestidos por células.
3._ Viven fixos nos fondos.
4._ O auga para polos poros e as células reteñen os alimentos e o osíxeno.
Esponxas
Os animais in vertebrados
A maioría dos animais da terra son invertebrados.
Os poríferos
1._ Son
acuáticos
e
moi
sinxelos. A
esponxa filtra o agua queentra polos seus poros
Os poríferos
Exemplo: As esponxas.
Os cnidarios
1._ Son acuáticos.
2._ Corpo con forma de saco e unha boca.
3._ Comen animais que atrapan cos tentátulos velenosos da boca.
Exemplo: as augamares, as anemones ou os corais.
Corais
Corpo en forma de saco
Augamares
Tentáculos velenosos
Os anélidos
1._ Háinos acuáticos (samesugas, miñocas) e terrestes (lombriga).
2._ Corpo longo, delgado e musculoso con aneis.
3._ Toman o osíxeno a través de todo o seu corpo.
Plumeiro de mar
Miñoca
Cnidarios
Anélidos
Corpo dividido en aneis
Lombriga
EquinodermosOurizo de mar
Coiraza
Tentáculos
Estrelas de mar
Exemplo: As ourizos e estrelas de mar.
Interpreta.
Usa
os
debuxos para facer descriciónscurtas dunha esponxa, dunha augamar, dunha miñocae dun ourizo de mar
Os equinodermos
1._ Son mariños.
2._ Corpo sen cabeza con placas espiñentas e simetría radial.
3._ Teñen pequenos tentáculos que usan para respirar, alimentarse e móverse.
Os moluscos
1._ Háinos acuáticos (mexillón, ostra, polbo, lura...) e terrestes (caracol, lesma).
2._ Corpo está dividido en cabeza, masa visceral e pé.
3._ O seu corpo pode estar cuberto por unha cuncha ou carecer dela.
4._ Os acuáticos respiran a través de branquias e os
terrestres por unha especie de pulmón moi simple.
Tipos de moluscos
1._ Gasterópodos
A) Son os caracois e lesmas (acuáticos e terrestres).
B) O pé e plano para reptar.
C) O caracol ten cuncha en espiral a lesma non ten cunha.
2._ Bivalvos
A) Son os mexillóns, as ostras, as ameixas, as navallas...
B) O pé con forma de machado para escavar na area.
C) Ten unha cunha con dúas pezas.
3._ Cefalópodos
A) Son os polbos, luras, calamares, chocos...
B) O pé é unha coroa de tentáculos con ventosas.
C) A lura e a sépia teñen cunha interna o polbos no.
O caracol
Pé
plano
sobre
o
que
repta
Cuncha espiral queprotexe
a
masa visceral
Cabeza definida
cos ollos sobreos tentáculos
Aameixa
Manto que cobrea masa visceral
Pé en forma de machado.
Cuncha formada por dúas pezas
Carece decuncha.
O pé é unha coroade tentáculos
con
ventosas querodean a boca.
O polbo
Mantoquecobreamasavisceral.
COMPRENDE, PENSA, INVESTIGA... 1 Escribe as diferenzas no pé dos tres principais tipos de moluscos.
2 Investiga. Escribe os nomes dalgúnsmoluscos que utilizamos como alimento e indica aquegrupopertencen.
2 Investiga. Escribe os nomes dalgúns moluscos que utilizamos como alimento e indica a que grupo pertencen.
Os artrópodos
1._ Acuáticos (nécora, gamba, langosta, percebe...) e terrestes (araña,
saltón,
cempés...).
2._ Corpo cuberto por
un
exoesqueleto
articulado,
cabeza
diferenciada
, e
tronco
segmentado
do
que
saen
varios
pares
de
patas
(varían según o grupo).
3._ Moitos
acuáticos
respiran
por
branquias,
os demais
por
finos
tubos
chamados
tráqueas.
2._ Arácnidos
A) Son as arañas,
os
carrachos,
os
escorpións...
B) Teñen
oito
patas
(4
pares)
e
palpos.
1._ Insectos
A) Son as abellas, os escaravellos, os mosquitos, bolboretas...
B) Teñen seis patas (3 pares), moitos teñen ás para voar.
3._ Crustáceos
A) Son os cangrexos, as gambas, as percebes, as langostas...
B) Teñen dez patas (5 pares).
C) A maioría son acuáticos.
4._ Mirápodos
A) Son os cempés, os milpés.
C) Teñen moitas patas.
Tipos de artrópodos
O saltón
Seis patas
Antenas
Ollos compostos
Ollos simples
Palpos
Oito patas
A araña
O cangrexo de río
Exoesqueleto moi duro
Antenas
Dez patas
Ollos compostos
A escolopendra
Moitas patas
Antenas
Ollos simples
COMPRENDE, PENSA, INVESTIGA...
1 Cal é o único grupo de invertebrados capaz de voar?
2 Investiga. Escribe os nomes dalgúns artrópodos que utilizamos como alimento e indica a que grupo pertencen.
Os animais invertebrados Os peixes
Características
1._ Son acuáticos.
2._ Corpo cuberto de escamas e hidrodinámico (adaptado para nadar).
3._ Teñen aletas no tronco e nas extremidades.
4._ Collen o osíxeno da auga a través das branquias.
5._ Son ovíparos e poñen ovos sen casca na auga.
Tipos
Cartilaxinosos
Óseos
1._ Esqueleto formado por ósos.
Exemplos: as sardiñas, faneca, pescada, atún...
1._ Esqueleto formado por cartilaxes (substancia máis branda e flexible cun óso).
Exemplos: as raias, quenllas, rape...
Corpo hidrodinámico
Ovos sen casca
Escamas
BranquiasCuberta das escamas
Boca no extremo do morro
Aletas do tronco
Aletas das extremidades
Peixes óseos
Aleta caudalcon dúas partes
desiguais
Quenlla tigre
Fendas as branquias sen cuberta
Boca baixo do fociñoAletas do tronco
Aletas das extremidades
Peixes cartilaxinosos
Cíclido púrpura
COMPRENDE, PENSA, INVESTIGA...1 Explica para que valen as branquias e as aletas dos peixes.
Animais vertebrados. Os anfibios
Características
1._ So
7._ Son ov²paros e po¶en ovos sen casca na auga ou en
sitios h¼midos.
8._ Sofren metamorfose: as cr²as nacen sen patas e te¶en aletas e branquias; ao ir crecendo, desenvolven patas e pulm·ns.