!"#2APRIL 2013

Madzolonga YaLe MindyangwiniMa Ta Hela

Xana u nga swi tsakela ku kuma rungula leriengetelekeke kumbe dyondzo ya mahala yale kaya ya Bibele?

Yana eka www.jw.org /ts kumbe u rhumelaxikombelo xa wena eka yin’wana ya tiadirese letinga laha hansi.

JEHOVAH’S WITNESSES: SOUTH AFRICA: Private Bag X2067,Krugersdorp, 1740. MOZAMBIQUE: Caixa Postal 2600, Maputo.Loko u lava nxaxamelo lowu heleleke wa tiadirese, yana ekawww.jw.org/contact.

Nkandziyiso lowu a wu xavisiwi. Wu kandziyisiwa tanihi xiphemu xa ntirho wa misava hinkwayo wa ku dyondzisa Bibele,lowu seketeriwaka hi minyikelo ya ku tirhandzela. Handle ka loko swi kombisiwile, Matsalwa lama tshahiweke eka wona mahuma eka Bibele ya Vuhundzuluxeri Bya Misava Leyintshwa Bya Matsalwa Yo Kwetsima leyi tsariweke hi ririmi ra manguvalawa. Laha ku kumekaka NW endzhaku ka Matsalwa lama tshahiweke, swi kombisa leswaku marito ya kona ma huma ekaBibele ya Xinghezi ya New World Translation of the Holy Scriptures—With References.Awake! (ISSN 0005-237X) is published monthly by Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.;L. Weaver, Jr., President; G. F. Simonis, Secretary-Treasurer; 25 Columbia Heights, Brooklyn, NY 11201-2483,and by Watch Tower Bible and Tract Society of South Africa NPC, 1 Robert Broom Drive East, Rangeview, Krugersdorp,1739. � 2013 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. All rights reserved. Printed in South Africa.

!"#2ENKANDZIYISWENI LOWU

NH

LO

KO

-MH

AK

AY

AX

IFU

NE

NG

ET

O

Madzolonga Ya LeMindyangwini Ma Ta HelaMATLUKA 8-11

3 TA RIVALA

4 LESWI NGA PFUNAKA NDYANGUNdlela Yo Papalata MavulavuleloLama Tlhavaka

6 MBULAVURISANO“Ndza Khorwiseka Leswaku Swilo LeswiHanyaka Swi Vumbiwe Hi Xikwembu”

12 MATIKO NI VANHUKu Endzela Tiko Ra Indonesia

14 LANGUTELO RA BIBELERihanyo

16 Ndlela Yo Nghena Eka Web SiteYa Hina Hi Ku Hatlisa!

sSWIHLOKOSWIN’WANA EKA

www.jw.org/ts

V A N T S H W A

VANTSHWA VA VUTISA . . .

NDZI NGA ENDLA YINI LOKO VANAVAN’WANA VA NDZI KARHATA?

Celine wa malembe ya 20 u ri: “Andzi nge pfuki ndzi ma rivarile mavitoyo poyila lawa a va ndzi vitana hawona kumbe swilo leswi a va swi vula. Ava endla ndzi titwa ndzi ri xikangalafulanaswona ndzi nga rhandziwi. A swi tava swi antswile loko a va lo ndzi ba ndziva ni mafela-ngati.” Xihloko lexi, lexi ngaeka Internet xi hlamula swivutiso swotanihi leswi nge: Ha yini vana va karhatavana van’wana? I vamani lava talaka kukarhatiwa? I yini leswi u nga swiendlaka loko u karhatiwa?

(Lava ehansi ka TIDYONDZO TABIBELE/VANTSHWA)

V A N A

Hlaya switori swa Bibele leswi nga niswifaniso. Tirhisa matluka lama nga nimintlango leswaku u pfuna vana vawena va va tiva kahle vanhu va leBibeleni ni timfanelo ta vona.

(Lava ehansi ka TIDYONDZO TA BIBELE/VANA)

Vol. 94, No. 4 / Monthly / TSONGA

Ku Gandlisiwa Ka Nkandziyiso Ha Wun’we: 43 524 000 Hi Tindzimi Ta 98

r

r

T A R I V A L A

UNITED STATES

Loko ku ringanisiwa vhiki lerisungulaka hi October 29, 2012ni ra nkarhi lowu fanaka hi2011, ku kumiwe leswaku ku veni ku hunguteka lokukulu ka kudlayiwa ni ku hlaseriwa ka va-nhu kun’we ni vusulavoya eDoro-beni ra New York. Ha yini? Xi-dzedze lexi vuriwaka Sandy, kunga xidzedze xa matimba lexihlaseleke Ribuwa ra le Vuxenira United States, xi endle le-swaku gezi ri tsemeka etindha-wini to tala. Paul Browne, muvu-lavuleri wa Ndzawulo yaMaphorisa ya le New York, u te:“Endzhaku ka mhangu ya ntu-mbuluko kumbe xiendlakalo lexichavisaka xo fana ni [nhlaselowa vutherorisi lowu endlekekehi September 11, 2001], vuge-venga lebyi tolovelekeke byaehla.” Hambiswiritano, ku yiviwaka nhundzu emiakweni ku tlaku-kile hikwalaho ka xidzedze, kunga nchumu lowu nga n’wi hla-marisangiki Browne. U te: “Ku nitindhawu to tala leti nga ni xinya-ma hileswi ku tsemekeke gezi.”

ANTARCTICA

Van’wasayense va karhateka hileswakuvuxaka lebyi nga kona exikarhi ka swi-lo leswi hanyaka ni mbango etiko-nku-lu ra Antarctica byi le khombyeni rokavanyetiwa hikwalaho ka leswi swi-milana leswi nga riki swa kwalaho swiandzaka swinene. Ku pimanyetiwa le-swaku vaendzi va makume ya magidilava endzelaka tiko-nkulu rero lembe nilembe, ha un’we wa vona u va a rhwaletimbewu ta 9,5 hi xiringaniso handle koswi xiya, hakanyingi ti va ti namarhelemajombo kumbe minkwama ya vona.Swimilana swo tala leswi nga riki swakwalaho se swi kumiwile eVupela-dya-mbu bya Nhlonhle ya Antarctic.

NETHERLANDS

Mukhegula un’wana loyi a nga nimalembe ya 83 i munhu wo sungu-la ku vekeriwa rihlaya ra nsimbi ratitanium leri endliweke eka muchi-ni wo gandlisa wa 3-D. Mukhegulayoloye, loyi rihlaya rakwe ri dyiwekehi baktheriya leyi hlaselaka marha-mbu, se wa swi kota ku dya, ku he-femula ni ku vulavula kahle. Mu-chini lowu wu hlanganise swiphemuleswitsongo swinene swa titaniumhi tileyara leswaku ku endliwa rihla-ya rakwe hi vuntshwa, laha endzha-ku ka sweswo a endliweke vuhu-ndzuri leswaku a vekeriwa rona.

JARIMANI

Ku nga si hela ni lembenawu lowu yirisaka kudzaha fole etindhawini ti-n’wana ta mani na maniwu sungule ku tirha eJari-mani, nhlayo ya vanhulava yaka exibedlhele hi-kwalaho ka xiphiqo xa kuhefemula yi hunguteke hi13,3 wa tiphesente kasiya lava khomiweke hi vu-vabyi bya mbilu yi hungu-teke hi 8,6 wa tiphesente.

Prosthetic jawbone: Courtesy LayerWise;Antarctic visitors: � Joseph Sohm/age fotostock

LESWI WU VANGAKA

Ndyangu lowu u velekeriweke eka wona. Vavanuna ni vava-sati vo tala va velekeriwe emindyangwini leyi eka yona mavu-lavulelo lama tlhavaka a ku ri tshamelo-maxelo. Nuna ku-mbe nsati kumbe havumbirhi bya vona va nga ha tirhisamavulavulelo lawa va ma dyondzeke eka vatswari va vona.

Nkucetelo wa vuhungasi. Tifilimi ni minongonoko ya ma-fenya ya le ka thelevhixini swi hundzula mavulavulelo lamatlhavaka swi ma endla xihlekiso, xisweswo swi endla leswa-ku vahlaleri va ma teka ma ri lama nga riki na khombo ku-mbe lama nyanyulaka.

Ndhavuko. Tinxaka tin’wana ti dyondzisa leswaku wanunaloyi a vuriwaka wa xiviri hi loyi a khomaka nghamu yakwe hivoko ra nsimbi kumbe ti dyondzisa leswaku wansati u fane-le a va ni nkani ku kombisa leswaku a nga tsananga. Kutaniloko vatekani lava ehleketaka tano va holova, va nga ha la-ngutana tanihi valala ematshan’weni yo langutana tanihivanghana naswona va nga tirhisa marito lama tlhavaka ema-tshan’weni ya marito lama khutazaka.

Ku nga khathariseki xivangelo xa kona, marito lama tlhavakama nga endla leswaku vatekani va dlaya vukati swin’we niku va vangela mavabyi yo hlayanyana. Kasi van’wana va vulaleswaku marito lama tlhavaka ma vava ngopfu ku tlula kubiwa. Hi xikombiso, nsati un’wana loyi a a khahliwa a tlhela abiwa hi nuna wakwe u ri: “Ndzi xiye leswaku a swi ndzi tikelaswinene ku tiyiselela ku rhukaniwa ku tlula ku biwa. A ndzi tava ndzi hlawule ku biwa ematshan’weni yo khahliwa.”

I yini leswi mi nga swi endlaka loko mi pfumelele mavulavu-lelo lama tlhavaka ma hlakata vukati bya n’wina?

L E S W I N G A P F U N A K A N D Y A N G U � V U K AT I

Ndlela YoPapalataMavulavuleloLamaTlhavaka

NTLHONTLHO

Nkarhi wun’wana ni wun’wa-na lowu ku pfukaka mholovo,wena ni nkataku mi tshame-la ku hoxana hi marito lamatlhavaka. Mavulavulelo lamatlhavaka se i tshamelo-maxe-lo evukatini bya n’wina lero-va se mi swi toloverile ku vu-lavurisana tano.

Loko mi ri ni mukhuvalowu evukatini bya n’wina, minga swi kota ku wu tshika.Kambe, xo sungula, mi fane-le mi tiva leswaku wu vangi-wa hi yini nileswaku swi ngami vuyerisa njhani loko mowu tshika.

r Swihloko swin’wana leswi nga pfunaka mindyangu swi kumeka eka www.jw.org/ts

Xalamuka! April 2013 5

LESWI U NGA SWI ENDLAKA

Vana ni ntwela-vusiwana. Tiveke exiyin’weni xa nkatakukutani u ringeta ku twisisa ndlela leyi marito ya wena man’wi khumbaka ha yona. Loko swi koteka, ehleketa hi xiyimoxo karhi hi ku kongoma laha nkataku a ku byeleke leswaku un’wi tlhave hi marito. U nga ringeti ku tiyimelela; mhaka-nkulu i ndlela leyi marito ya wena ma n’wi khumbeke hayona. Xana u ehleketa leswaku ti kona tindlela leti a wu tava u sive marito lama tlhavaka hi marito ya musa? Bibele yiri: “Loko nhlamulo yi olova, yi tlherisa vukarhi, kambe rito leritlhavaka ri pfuxa ku hlundzuka.”—Swivuriso 15:1.

Xiyisisani vatekani lava xiximanaka. Loko vatekani lavanga riki swikombiso leswinene va kucetele ndlela leyi mi vu-lavurisanaka ha yona, xiyisisani lava nga swikombiso leswi-nene. Yingiselani vatekani lava mavulavulelo ya vona ma fa-neriwaka hi ku tekeleriwa.—Nawu wa Bibele: Vafilipiya 3:17.

Pfuxetani rirhandzu leri mi tshameke mi va na rona. Haka-nyingi mavulavulelo lama tlhavaka a ma sunguli enon’winikambe ma sungula embilwini. Kutani tikarhatele ku rhandzankataku ni ku ehleketa swilo leswinene ha yena. Tsundzukamintirho yo tsakisa leyi mi tshameke mi tiphina ha yona swi-n’we. Languta swinepe swa n’wina swa khale. I yini leswi aswi mi hlekisa? Hi tihi timfanelo leti endleke leswaku mi rha-ndzana?—Nawu wa Bibele: Luka 6:45.

Tirhisa risivi “ndzi” loko u vulavula. Ematshan’weni yo hla-sela nkataku hi marito, n’wi byele leswi ku karhataka. Hi xi-kombiso, loko u ku, “Ndzi vona onge mavonelo ya mina a wuma teki ma ri ya nkoka loko u endla swilo u nga rhangangahi ku ndzi tivisa,” swi nga ha endla leswaku a hlamula kahleku tlula loko a wu te, “U tolovele ku endla tano, minkarhi hi-nkwayo u endla swilo u nga ndzi tivisanga!”—Nawu wa Bibe-le: Vakolosa 4:6.

Tiva nkarhi lowu u faneleke u miyela ha wona. Loko usungula ku hlundzuka naswona u nga ha swi koti ku lawulamavulavulelo ya wena, swi nga va swinene ku tshika mhakaya kona u yi vekela nkarhi wun’wana. Hakanyingi a swi biha-nga ku suka u famba loko ku pfuka mholovo leyikulu iviendzhaku ka nkarhi mi yi tlhantlha hi ku rhula loko se u ehli-se mbilu.—Nawu wa Bibele: Swivuriso 17:14. ˛

M AT S A LWA - N K U LU

“Vavanuna va fanele ku rhandzavasati va vona ku fana ni mimiriya vona.”—Vaefesa 5:28.

“Wansati u fanele ku va ni xi-chavo xo enta eka nuna wakwe.”—Vaefesa 5:33.

“Huwa ni mavulavulelo ya nhla-mbha a swi susiwe eka n’wina.”—Vaefesa 4:31.

I YINI “MAVULAVULELO YANHLAMBHA”?

Bibele yi ri: “Huwa ni mavula-vulelo ya nhlambha a swi susi-we eka n’wina.” (Vaefesa 4:31)Ha yini Pawulo a hambanise“huwa” ni “mavulavulelo ya nhla-mbha”? Rito ra Xiheveru leri hu-ndzuluxeriweke ri va “huwa” (hiXigriki, krau·ge�) ri vula ku tlaku-sa rito. Kasi rito leri nge “mavu-lavulelo ya nhlambha” (hi Xigri-ki, bla·sphe·mi�a) ri vula leswivuriwaka. Swi vula yini leswi?Swi vula leswaku mavulavuleloya nhlambha a hi minkarhi hi-nkwayo ma katsaka ku huwele-la. Hikokwalaho, marito wahi niwahi ya lunya, lama susaka xi-ndzhuti kumbe ya ku rhukana imavulavulelo ya nhlambha ha-mbiloko ma vuriwe hi rito ra lehansi.

Hakanyingi mavulavulelo lama tlhavaka ama sunguli enon’wini kambe ma sungulaembilwini

Hi hlamusele hi vutomi byawena.

Tatana a a ri munjhiniyara wamichini. Hakanyingi a a hiseka lokoa vulavula na mina hi tinhlayo nisayense. Loko ndza ha ri mufana, andzi kokiwa rinoko hi swimilana niswiharhi leswi a swi ri eswinambya-nini ni le swidziveni leswi a swi riekusuhi ni le kaya ka hina eNewParis, eOhio, le U.S.A. Kutani lokondzi ye eYunivhesiti ya Purdue, ndzihlawule ku dyondzela ekholoji.

Xana a wu byi rhandzavukhongeri?

Ina, a ndzi byi rhandza. Tatana undzi khutaze ku dyondza hi vukho-

ngeri bya ka hina bya Lutere. Ndzi

dyondze Xigriki (lexi tolovelekeke)

lexi vuriwaka Xikoine, ku nga rin’wa-

na ra tindzimi leti Bibele yi sungule-

ke ku tsariwa ha tona. Ndzi sungule

ku yi xixima swinene Bibele.

A wu yi teka njhani dyondzo yahundzuluko?

Kereke ya ka hina swin’we ni va-

tirhi-kulorhi a va pfumela eka yona.

Kutani na mina ndzi nambe ndzi

pfumela eka yona. Kambe a ndzi

pfumela ni leswaku Xikwembu xi

kona. A ndzi anakanya leswaku ti-

dyondzo letimbirhi ta fambisana.

Hambileswi a ndzi xixima Bibele, a

ndzi nga tshembi leswaku yi humaeka Xikwembu.

I yini lexi ku endleke u cincalangutelo ra wena hi Bibele?

Timbhoni timbirhi ta Yehovha, kunga Steve na Sandy, va endzelemina ni nghamu ya mina Debbie.Va hi kombe leswaku hambileswiBibele yi nga riki buku ya sayense,ya pakanisa loko swi ta etimhakenita sayense. Hi xikombiso, yi vulamarito lawa hi Xikwembu: “Ku niLoyi a tshamaka ehenhla ka xirhe-ndzevutana xa misava.” (Esaya 40:22) Nakambe yi ri: “Xi hayeka misa-va ehenhla ka hava.” (Yobo 26:7)Kutani matsalwa lawa ma ndzi khu-mbe mbilu hikuva hi nkarhi wolowoa ndzi tirhisa swinepe leswi tekiwe-ke hi sethalayiti ku dyondza hiekholoji. Phela ma tsariwe khaleswinene emahlweni ko va vanhuva teka swifaniso swa misava leyinga xirhendzevutana leyi hayekiwe-ke ehenhla ka hava. Loko mina ni

M B U L A V U R I S A N O � B R E T T S C H E N C K

“Ndza Khorwiseka Leswaku Swilo Leswi

Hanyaka Swi Vumbiwe Hi Xikwembu”

Brett Schenck i mutsundzuxi wa timhaka ta mbango eUnited

States loyi se a humeke penceni. U dyondze hi vuxaka lebyi

nga kona exikarhi ka swimilana, swiharhi ni mbango. Ha yini

a pfumela leswaku ku ni Muvumbi? Mutsari wa magazini wa

Xalamuka! u vulavurisane na yena malunghana ni dyondzo

yakwe ya sayense swin’we ni ripfumelo rakwe.

nghamu ya mina hi ri karhi hi dyo-ndza Bibele na Steve na Sandy,ndzi dyondze hi vuprofeta lebyi he-tisekeke, switsundzuxo leswi pfuna-ka ni tinhlamuselo leti ndzi enerise-ke. Hakatsongo-tsongo, ndzisungule ku khorwiseka leswaku Bi-bele i Rito ra Xikwembu.

U yi cince rini mianakanyo yawena malunghana ni ndlela leyiswivumbiwa leswi hanyaka swiveke kona ha yona?

Eku heteleleni, Steve u ndzi kombenhlamuselo leyi nga erivaleni ya Bi-bele leyi nge: “Yehovha Xikwembua vumba munhu hi ntshuri wa mi-sava.” (Genesa 2:7) Munhu wo su-ngula u ni matimu lama tsariwekeya ndlela leyi a vumbiweke ha yona.Mhaka leyi yi endle leswaku ndzivutisa xivutiso lexi nge: Xana Bibeleya pfumelelana ni timhaka ta saye-nse? Steve u ndzi khutaze ku endlandzavisiso hi mhaka leyi, naswonandzi wu endlile.

I yini leswi u swi dyondzeke ekahundzuluko?

Ndzi dyondze swilo swo tala. Xi-n’wana xa leswi ndzi swi dyondzekehileswaku hundzuluko ya ringeta kuhlamusela leswaku swi te njhani le-swaku ku va ni mixaka yo hamba-na-hambana ya swiharhi. Swiharhiswi ni swirho leswi tirhaka hi ndle-la ya xiyimo xa le henhla swo tanihimbilu, mahahu ni mahlo. Nakambeloko hi langutisa tisele ta swona himakhiroskopu, hi vona swilo leswitirhaka ku fana ni michini endzenika tona. Swi ve kona njhani swilosweswo endzeni ka tisele? Vativi vahundzuluko va vula leswaku swiha-

rhi leswi nga ni swilo leswi tirhakaku fana ni michini endzeni ka tiseleta swona swi kota ku hanya kahle.Kambe mhaka yoleyo a yi xi hlamulixivutiso lexi nge: Swi ve kona njhaniswilo sweswo endzeni ka tisele?Ndzi dyondze leswaku van’wasaye-nse vo tala a va pfumeli leswakuhundzuluko ya xi hlamula xivutisoxexo. Profesa un’wana wa ntivo-swi-harhi u ndzi hlevele leswaku a ngapfumeli nikatsongo eka hundzulu-ko. Hambiswiritano, a nga swi vula-nga erivaleni sweswo hileswi a achava leswaku a nga lahlekeriwa hintirho.

Xana vutivi lebyi u nga nabyona hi ekholoji bya ri tiyisaripfumelo ra wena?

Ina, bya ri tiyisa. Ntirho wa mina wukatsa ku dyondza ndlela leyi swivu-mbiwa leswi hanyaka swi tirhisana-ka ha yona. Emisaveni, swivumbiwahinkwaswo leswi hanyaka swa pfu-nana. Hi xikombiso, ehleketa hi swi-luva ni tinyoxi. Xivumbeko, muvala,nun’hwelo ni vulombe bya swiluvaswi vumberiwe ku koka rinoko ra ti-nyoxi ivi vuluva bya swona byi salaemimirini ya tona. Tinyoxi ti vumbe-riwe ku tswonga vulombe bya swilu-va ni ku rhwala vuluva bya swona tibyi yisa eka ximilana xin’wana le-swaku ti xi nonisa. Kutani swi le ri-valeni leswaku swiluva ni tinyoxi swivumberiwe ku pfunana.

Endhawini leyi kumbexana yinga ni mixaka ya magidi ya swiha-rhi, swimilana, tibaktheriya ni fu-rhe, hi vona ndlela leyikulu leyi swi-lo leswi swi tirhisanaka ha yona.Swiharhi hinkwaswo swi titshege hiswimilana leswaku swi kuma swa-

kudya ni okisijini naswona swimila-na swo tala leswi vaka ni swiluvaswi titshege hi swiharhi. Hambile-

swi tindhawu to tano ti rharhanga-neke swinene naswona swivumbi-wa leswi tshamaka eka tona swi

tsaneke, swi nga ha hambeta swihanya ku ringana malembe ya ma-gidi. Hambiloko ndhawu yoleyo yi

onhiwe hi nthyakiso, loko swilo le-swi vangaka nthyakiso wolowo swi

herile, yi nga tlhela yi hluka ni ku vani swiharhi swa mixaka ya magidi.Loko ndzi ehleketisisa hi risiha leri

swivumbiwa leswi hanyaka swi ngana rona, ndza khorwiseka leswakuswi vumbiwe hi Xikwembu.

Ha yini u ve Mbhoni yaYehovha?

A ndzi karhateke ngopfu malungha-

na ni ndlela leyi vanhu va onhakambango ha yona. A ndzi swi tiva le-swaku hambileswi swivumbiwa le-

swi hanyaka swi nga ni risiha ka-mbe swi nga lovisiwa. Timbhoni taYehovha ti ndzi dyondzise leswaku

Bibele yi vula leswaku Xikwembu xita “lovisa lava onhaka misava.”

(Nhlavutelo 11:18) Marito wolawo ama ri ya nkoka eka mina. Loko ndzihambete ndzi dyondza Bibele, ha-

katsongo-tsongo ndzi xiye leswakuntshembo lowu nga eka yona i waxiviri.

Swa ndzi tsakisa ku byela van’wa-na hi vupfumeri bya mina naswona

ndzi dyondzise van’wasayense va-n’wana Bibele. Loko ndzi ri ni male-mbe ya 55, ndzi tshike ku tirha ha-

mbileswi nkarhi wo huma pencenia wu nga si fika leswaku ndzi tapfuna vanhu va tiva Muvumbi

wa swilo leswi hanyaka nixikongomelo xakwe lexi hlamarisa-

ka hi misava. ˛

‘Risiha leri swivumbiwa leswi hanyakaswi nga na rona ra ndzi khorwisaleswaku swi vumbiwe hi Xikwembu’

Xalamuka! April 2013 7

Xiendlakalo xo sungula: Vatswari va Isabel� a va n’wi endzerileyena swin’we ni nuna wakwe. Va ve ni madyambu lama tsakisakaswin’we na vona, laha va dyeke mabulo yo tsakisa. Mutswari un’wanani un’wana a nga tinyungubyisa hi mukon’wana wo tano loyi a nga nimusa eka n’wana wa vona.

Xiendlakalo xa vumbirhi: Frank u dye makala. U ta humesa kuhlundzuka kakwe hilaha a toloveleke ku endla hakona, ku nga ku bansati wakwe hi xibakela exikandzeni, a n’wi raha, a n’wi koka hi misisikumbe a bananisa nhloko yakwe ni khumbi ko hlayanyana.

� Mavito man’wana ma cinciwile exihlokweni lexi.

SWI nga ha ku hlamarisa ku tiva leswaku ekaswiendlakalo leswimbirhi ku vulavuriwa hi

mpatswa wun’we.

Ku fana ni vanhu vo tala lava vangakamadzolonga emindyangwini, Frank u kota ku ti-endla n’wavunene loko a ri exikarhi ka vanhu

kumbe loko a ri ni vatswari va nsati wakwe. Ka-mbe loko a ri ni nsati wakwe, u va ni tihanyi swi-nene.

Vavanuna vo tala vo fana na Frank va kuleleemindyangwini leyi nga ni madzolonga kutaniloko se va kurile va ehleketa leswaku ku va ni

NH

LO

KO

-MH

AK

AY

AX

IFU

NE

NG

ET

O

Madzolonga Ya LeMindyangwini Ma Ta Hela

Hakanyingi vanhu lava vangakamadzolonga emindyangwini ya vona va

hanya vutomi bya mikoka yimbirhi

Xalamuka! April 2013 9

madzolonga a swi bihanga naswona swi tolo-velekile. Kambe ku va ni madzolonga emindya-ngwini a hi nchumu lowu tolovelekeke. Hi yonamhaka leyi vanhu vo tala va chuhaka swineneloko va twa leswaku wanuna u be nsati wakwe.

Hambiswiritano, madzolonga ya le mindya-ngwini i tshamelo-maxelo. Hi xikombiso, le Unit-ed States nkambisiso wun’wana wu kume le-swaku hi xiringaniso hi siku rin’we tinomboroleti pfuleriweke vanhu lava xanisiwaka emindya-ngwini etikweni hinkwaro ti beriwe tinqingho letitlulaka 16 hi minete. Madzolonga ya le mindya-ngwini i xiphiqo lexi karhataka vanhu emisavenihinkwayo ku nga khathariseki ndhavuko, xiyi-mo xa timali ni rixaka ra vona. Tanihi leswi swi-endlakalo swo tala swi nga vikiwiki, swi le rivale-ni leswaku xiphiqo lexi xi nyanye ngopfu ku tlulandlela leyi tinhlayo ti swi kombisaka hakona.�

Swiviko swa madzolonga ya le mindyangwiniswi tlakusa xivutiso lexi nge: Swi tisa ku yini le-swaku wanuna a va ni tihanyi tonghasi eka mu-nhu un’wana, ngopfu-ngopfu eka nsati wakwe?Xana vavanuna lava bukutelaka vasati va vonava nga pfuniwa?

Timbhoni ta Yehovha leti nga vakandziyisi vamagazini lowu, ti tshemba leswaku switsundzu-xo leswinene leswi nga eBibeleni swi nga pfunavavanuna lava tekeke kumbe vavasati lava teki-weke leswaku va tshika madzolonga! Xana swaolova ku endla tano? E-e. Xana swa koteka?Ina! Dyondzo ya Bibele yi pfune vanhu vo tala le-swaku va tshika madzolonga ivi va hlakulelaku va ni musa ni xichavo. (Vakolosa 3:8-10) Xiyantokoto wa Troy na Valerie.

Vuxaka bya n’wina a byi ri njhani ekusunguleni?

Valerie: Hi siku leri hi vutaneke ha rona,Troy u ndzi makale hi mpama lerova ndzi pfi-mbe rhama vhiki hinkwaro. U kombele ndzivale-lo hi mbilu hinkwayo naswona u ndzi tshembiseleswaku a nge he pfuki a ndzi bile. Emalembe-

� Entiyisweni, vavanuna vo tala va bukuteriwa hivasati va vona. Hambiswiritano, eka swiendlakalo swo talaswa madzolonga ya le mindyangwini leswi vikiweke, i vava-nuna lava bukutelaka vasati va vona.

Ha yini vasati van’wana va hlawula ku hambetava tshama ni vanuna va vona lava nga ni madzolo-nga? Xivangelo-nkulu hileswi va chavaka leswaku ma-dzolonga ya kona ma nga nyanya swinene loko vo vatshika. Vanuna van’wana va xungeta vasati va vona le-swaku va ta va komba xo mita hi huku hambi ku ri kuva dlaya loko vo ringeta ku va tshika. Kasi van’wanya-na va va dlayile hakunene vasati va vona.

Vasati van’wana a va lavi ku tshika vanuna va vona hi-leswi va chavaka leswaku vanghana ni maxaka yavona a va nge pfumelelani ni xiboho xa vona naswonaa va nge tshembi leswaku va dya mbitsi evukatini.Hi xikombiso, Isabel, loyi ntokoto wakwe wu boxiwekeeku sunguleni ka xihloko lexi, u tshike nuna wakwe. Uri: “Sesi wa mina u ndzi hlundzukerile kutani a ndzikhutaza leswaku ndzi tlhelela eka nuna wa mina,a a nga kholwi leswaku nuna wa mina loyi a a n’witeka a lulamile a nga ndzi khoma hi tihanyi. Vaakela-ni hinkwavo va le kaya va ndzi papalatile kutani minani vana va mina hi boheke ku rhurhela kun’wana.”

Swivangelo swin’wana leswi endlaka vasati va hlawu-la ku tshama ni vanuna va vona hi leswi:

˙ Va lava leswaku vana va vona va kurisiwa hi va-tswari havambirhi.

˙ Va karhateka hileswaku va ta swi kotisa ku yiniku tikhathalela swin’we ni vana va vona hi tlhelora timali.

˙ Hi xihoxo vasati van’wana va pfumela leswaku vaxanisiwa hikwalaho ka swihoxo swa vona.

˙ Swi va khomisa tingana ku pfumela leswaku vaxanisiwa.

˙ Va tibyela leswaku xiyimo xi ta antswa.

Timbhoni ta Yehovha ti khomelela eka nawu wa Bibe-le wa leswaku vuoswi hi xona ntsena xivangelo lexinga endlaka leswaku munhu a dlaya vukati. (Matewu5:32) Hambiswiritano, ku ni swiyimo swin’wana leswinga ha susumetelaka vasati van’wana leswaku va ha-mbana ni vanuna va vona, xin’wana xa swona i ku bu-kuteriwa hi ndlela ya tihanyi.

HA YINI VA NGA VA TSHIKI?

ni yo tala lawa hi ma heteke hi tekanile, a a ndziba a tlhela a kombela ku rivaleriwa minkarhi yotala.

Troy: A ndzi hlundzukisiwa hi xin’wana nixin’wana, ku fana ni loko nsati wa mina ahlwele ku ndzi nyika swakudya. Siku rin’wanandzi tshame ndzi n’wi ba hi le ndzhaku ka xi-bamu. Kasi siku rin’wanyana ndzi n’wi be ngo-

pfu lerova ndzi kala ndzi ehleketa leswaku ndzin’wi dlele. Kutani ndzi ringete ku n’wi chavisa hiku n’wi byela leswaku ndzi ta dlaya xifanyetanaxa hina lexi a ndzi veke mukwana enhan’wini yaxona.

Valerie: A ndzi tshama ndzi chuhile. Minkarhiyin’wana a ndzi baleka endlwini kukondza Troya vohla. Hambileswi a swi hoxile ku ndzi bukute-la, ndzi kume leswaku marito yakwe yo tlhava ama vava swinene ku tlula ku bukuteriwa.

Troy, xana i khale u ri ni madzolonga?

Troy: Ina, ku sukela evutsongwanini. Ndzi ku-lele endyangwini lowu a wu ri ni madzolonga.Tatana a a bukutela manana emahlweni kamina ni tindzisana ta mina. Endzhaku ka lokotatana a fambe a hi siya, manana u sungule kutshama ni wanuna un’wana naswona na yenaa a n’wi ba. U kale a ndzi endla vusodoma atlhela a pfinya sesi wa mina. U pfaleriwile hikwa-laho ka sweswo. Kambe ndza swi xiya leswakusweswo a hi swona leswi ndzi endlaka ndzi vani madzolonga.

Valerie, ha yini u nga n’wi tshikanga?

Valerie: A ndzi chava. A ndzi tivutisa ndziku, ‘Xana a nge ndzi hloti kutani a ndzi dlaya ku-mbe a dlaya vatswari va mina? Xana xiyimo a xinge nyanyi ku biha loko ndzo n’wi mangalela?’

Swilo swi sungule rini ku cinca?

Troy: Nsati wa mina u sungule ku dyondza Bi-bele ni Timbhoni ta Yehovha. Eku sunguleni andzi n’wi vondzoka hikwalaho ka vanghana va-kwe lavantshwa naswona a ndzi tibyela leswakundzi lava ku n’wi sirhelela eka vukhongeri lebyia ndzi byi teka byi ri mpambukwa. Kutani ndzisungule ku va ni tihanyi swinene, ku nga ri ekaValerie ntsena kambe ni le ka Timbhoni. Kambesiku rin’wana Daniel, xifanyetana xa hina xa ma-lembe ya mune lexi nga ni vuvabyi bya switshe-tshela, xi etlerisiwe exibedlhele mavhiki lamalavaka ku ringana manharhu. Hi nkarhi wolo-wo, Timbhoni ti hi pfune swinene lerova ti kaleti khathalela Desiree, xinhwanyetana xa hinaxa malembe ya tsevu. Endzhaku ka loko Mbho-ni yin’wana yi tirhe vusiku hinkwabyo, yi tlheleyi tshama siku hinkwaro na Daniel leswaku Va-lerie a ta kota ku lata rivambu. Musa wa vanhulava wu ndzi khumbe swinene hambileswi andzi va venga. Eku heteleleni ndzi xiye leswaku

r Kuma swihloko swin’wana leswi nga pfunaka mindyangu eka www.jw.org/ts

Xixima nsati wa wena.—1 Petro 3:7.

Rhandza nsati wa wena ku fana ni miri wawena.—Vaefesa 5:28, 29.

Endla leswaku rirhandzu ra wena ri tshama riri karhi ri pfurha.—Vaefesa 5:25.

Papalata mavulavulelo ya nhlambha.—Vaefesa 4:29, 31.

Hlakulela ku tikhoma.—Swivuriso 29:11.

Tsundzuka leswaku a wu nge xiximiwihileswi u lawulaka van’wana kambe hileswiu kotaka ku tilawula.—Swivuriso 16:32.

Ehleketisisa hi vuyelo bya swiendlo swawena.—Vagalatiya 6:7.

Loko u titwa onge u ta tsandzeka kutikhoma, swi nga ha va swinene ku va usuka u famba.—Swivuriso 17:14.

Dyondza ku venga madzolonga.—Pisalema 11:5.

U nga n’wi tekeli ehansi nsati wa wenakambe n’wi teke tanihi mupfuni loyi a nga nivuswikoti.—Genesa 1:31; 2:18.

MILAWU YA BIBELELEYI NGA PFUNAKAVAVANUNA LAVA TEKEKE

Xalamuka! April 2013 11

va tikhoma ku fana ni Vakreste va ntiyiso, xiswe-swo ndzi kombele Timbhoni leswaku ti dyondzana mina Bibele. Loko ndzi ri karhi ndzi dyondzana tona Bibele, ndzi dyondze ndlela leyi wanunaa faneleke a khoma nsati wakwe ha yona ni le-swi a nga fanelangiki a swi endla eka yena.Ndzi nambe ndzi tshika madzolonga ni tihanyi.Eku heteleleni, ndzi ve Mbhoni ya Yehovha.

Hi yihi milawu ya Bibele leyi ku pfunekeku cinca mahanyelo ya wena?

Troy: Yi tele ngopfu. Hi xikombiso, 1 Petro 3:7,yi vula leswaku ndzi fanele ndzi “xixima” nsatiwa mina. Vagalatiya 5:23 yi khutaza ku hlaku-lela “ku olova” ni “ku tikhoma.” Vaefesa 4:31 yisola “mavulavulelo ya nhlambha.” Vaheveru 4:13 yi vula leswaku ‘swilo hinkwaswo swi paluxe-kile erivaleni’ eka Xikwembu. Hikwalaho, Xikwe-mbu xa ma vona mahanyelo ya mina hambilokovaakelani va mina va nga ma voni. Ndzi tlhelendzi dyondza leswaku ndzi fanele ndzi tshikavanghana va mina hikuva “vunakulobye byobiha byi onha mikhuva leyi pfunaka.” (1 Vakori-nto 15:33) Phela vanghana va mina va khale ava ndzi khutaza leswaku ndzi va ni madzolonga.A va vula leswaku swi lulamile ku ba wansati le-swaku u n’wi vuyisa endleleni.

Mi titwa njhani hi vukati byan’wina sweswi?

Valerie: Troy se u ni malembe ya 25 ari Mbhoni ya Yehovha. Hi mpfhuka a ve Mbhoni,u ndzi komba rirhandzu ra xiviri, musa naswonawa ndzi anakanyela.

Troy: A ndzi nge ma cinci maxangu lawa ndzima vangeleke ndyangu wa mina naswona ndle-la leyi ndzi n’wi khomeke ha yona nkatanga a yinga n’wi faneli. Kambe ndzi ku langutele hi ma-hlo-ngati ku hetiseka ka Esaya 65:17, loko ma-xangu hinkwayo lawa ndzi va vangeleke wonava nga ta ka va nga ha ma tsundzuki.

Hi swihi switsundzuxo leswi mi nga swinyikaka vatekani lava nga ni xiphiqo xamadzolonga emindyangwini ya vona?

Troy: Loko u ba kumbe u khahla swirhoswa ndyangu wa wena, pfumela leswaku u lavampfuno naswona tikarhatele ku wu kuma. Wutele mpfuno lowu u nga wu kumaka. Ku dyo-ndza Bibele ni Timbhoni ta Yehovha ni ku hla-

nganyela na tona swi ndzi pfunile leswaku ndzitsuvula madzolonga lawa se a ma dzime timitsuembilwini ya mina.

Valerie: U nga hatliseli ku ringanisa xiyimoxa wena ni xa van’wana kumbe ku yingisa xi-tsundzuxo xa vanhu lava ehleketaka leswaku vativa leswi nga ku vuyerisaka. Hambileswi ku ngariki vanhu hinkwavo lava nga kumaka vuyelobyo fana ni bya mina, ndza tsaka leswi ndzi ngabyi dlayangiki vukati hikuva sweswi swilo swi hifambela kahle.

KU HERISA MADZOLONGAYA LE MINDYANGWINI

Bibele yi ri: “Matsalwa hinkwawo ma huhute-riwe hi Xikwembu naswona ma pfuna ku dyo-ndzisa, ku tshinya, ku lulamisa swilo.” (2 Timo-tiya 3:16) Ku fana na Troy, loyi ku vulavuriwekeha yena laha henhla, vatekani vo tala va tirhisendzayo ya Bibele naswona va kote ku cinca ma-hanyelo ya vona.

Xana u nga swi tsakela ku dyondzaleswi engetelekeke malunghana ni ndlela leyiBibele yi nga ku pfunaka ha yona evukatini byawena? Leswaku u kuma rungula leri engetele-keke, tihlanganise ni Timbhoni ta Yehovha ta lendhawini ya ka n’wina kumbe u nghena ekawww.jw.org /ts. ˛

Dyondzo ya Bibele yi pfune vavanuna vo talaleswaku va cinca mahanyelo ya vona yo biha

TIKO ra Indonesia ri vumbiwa hi swihlala swa kwalomuka 17 000. Vanhu va kona va tiveka hi ku va ni xingha-

na lexikulu, ku lehisa mbilu, xichavo ni malwandla.

Swakudya swa le Indonesia swi katsa rhayisi ni swaku-dya swin’wana leswi hi ntolovelo swi cheriwaka swinyunye-teri swin’we ni mihandzu. Etindhawini tin’wana, mindyanguyi dya yi tshame esangwini, yi tirhisa tintiho ku nusa swa-kudya leswin’wana ivi yi swi hlanganisa ni rhayisi. Vanhu votala va le Indonesia va vula leswaku loko swakudya swi dyi-wa hi voko swi nandziha ngopfu.

Vanhu va le Indonesia va rhandza swilo leswi endliwekehi vutshila, ku cina ni vuyimbeleri. Anklong i xichayachaya-na xa le Indonesia; xi endliwe hi misengele leyi nga tiyisiwa-ngiki eka rimba ra kona. Misengele yoleyo yi hleriwe leswa-ku yi kota ku chaya noto yo karhi loko yi kocakocisiwa.Leswaku yi chaya tinoto to hambana-hambana, vachayi votala va fanele va tirhisana, ha un’we wa vona a kocakocisaanklong yakwe hi nkarhi lowu faneleke.

Tiko ra Indonesia a ri hanya hi ku ya hi milawu ya vukho-ngeri bya Vuhindu ni bya Vubudha ku fikela hi lembe-xidza-na ra vu-15 C.E. Hi lembe-xidzana ra vu-16, vukhongeri byaVumoslem byi sungule ku kucetela ndhavuko wa le Indone-sia. Valungu lava a va lava swinyunyeteri va fike hi lembe-xi-dzana ra vu-16, naswona va te ni vukhongeri bya Vujagana.

M A T I K O N I V A N H U � I N D O N E S I A

Ku Endzela Tiko Ra Indonesia

I N D O N E S I A

JAKARTA

Xalamuka! yi kandziyisiwahi tindzimi ta 98, ku katsani Xiindonesia (nakambe xivitaniwa Xiindonesia xaXibahasa)

Timbhoni ta Yehovha, leti tiviwaka emisaveni hinkwayo hi

ntirho wa tona wo dyondzisa vanhu Bibele, ti sungule ku

chumayela eIndonesia hi 1931. Namuntlha, ku ni Timbhoni

to tlula 22 000 eIndonesia naswona ti tikarhatela ku chu-

mayela ni vanhu lava feke tindleve. Sweswinyana, vanhu

lava tlulaka 500 va hlanganyele eka nhlangano wo hlawu-

leka wa ririmi ra mavoko lowu a wu khomiwe hi Timbhoni ta

Yehovha leswaku ti tsundzuka rifu ra Yesu Kreste.

NKATSAKANYO

Vaaki: 237 600 000

Ntsindza wa tiko: Jakarta

Maxelo: Ka hisa

Swilo leswi xaviseriwaka matikomambe: Mafurha ya ncindzu, rha-ba, petiroliyamu ni malahla

Tindzimi leti vulavuriwaka: Xi-indonesia xa Xibahasa, tindzimi takwalaho ni tindzimi-mpambukwata madzana

Vukhongeri: Ku tele Vumoslem(88 wa tiphesente)

Mfenhe leyi vuriwaka orangutan,leyi toloveleke ku tshamaemakhwatini lama rhandziwakahi mpfula ya Sumatra na Borneo, ixiharhi lexikulu eka hinkwaswoleswi tshamaka emisinyeni.Dzokwe leyi kuleke yi nga ha tikatikhilogiramu ta 90 naswonamavoko ya yona ma nga lehatimitara timbirhi loko ma ololokile.

Mbhandzu lowu vuriwakadurian wu ni khirimi yo talanaswona wu rhandziwa hivanhu vo tala hambileswi wunga ni risema

Mufana u le ku chayeni kasuling, ku nga xitiringo lexiendliweke hi musengele lexitolovelekeke eIndonesia

Ora

ngu

tan

s:

�K

jers

tiJø

rgen

sen

/YAY

Mic

ro/age

foto

sto

ck

Xalamuka! April 2013 13

Eka swilo leswi nga laha hansi, hi xihi lexi uehleketaka leswaku xi kona eIndonesia?

(a) swimilana swa mixaka ya 20 000

(b) mixaka yo tala ya swiharhi leswi mamisakaemisaveni hinkwayo

(c) xiluva lexikulu swinene emisaveni hinkwayo

(d) xiluva xo leha swinene emisaveni hinkwayo

KAMBELA VUTIVI BYA WENA

Nhlamulo:Hinkwaswokaswona.Xiluvalexikuluemisavenihinkwayoxianame91watisentimitaranaswonaxiluvaxolehaemisavenihinkwayoxilehetimitaratinharhu.

HA YINI MHAKA LEYI YI RI YA NKOKA? Bibele a hi buku ya swa vutshu-nguri naswona a yi lawuli xin’wana ni xin’wana lexi munhu a xi endlaka.Hambiswiritano, swi nga ku vuyerisa ku twisisa langutelo ra Xikwembuhi rihanyo hilaha swi tsariweke hakona eBibeleni.

LESWI BIBELE YI SWI VULAKA Matsalwa yo tala ya Bibele ma hi pfunaku twisisa ndlela leyi Xikwembu xi titwaka ha yona hi ndlela leyi hi yi kho-

maka ha yona mimiri ya hina. Hi xikombiso, Bibele yi sola mikhuva leyinga ni khombo, ku katsa ni vudakwa ni makolo. (Swivuriso 23:20) Mila-wu ya Xikwembu leyi a yi nyikiwe tiko ra khale ra Israyele a yi katsa ma-goza yo sivela ku hangalaka ka mavabyi naswona eswiyin’weni swin’wa-

na a yi katsa ku tisirhelela eka wona. Nakambe Nawu a wu ri ni swilerisoleswi kongomeke swa vuhlayiseki leswi a swi endleriwe ku sivela ti-mhangu. (Deteronoma 22:8) Swi le rivaleni leswaku Bibele yi hi khutazaku khathalela mimiri ya hina ni ku teka magoza lama faneleke leswaku

hi sirhelela rihanyo ra hina.

L A N G U T E L O R A B I B E L E � R I H A N Y O

R I H A N Y O

Xana Xikwembu xa khathala hi ndlela leyihi yi khomaka ha yona mimiri ya hina?

“U nga vi exikarhi ka lavava nwaka ngopfu vhinyo,exikarhi ka lava va dyakanyama hi makolo.”—Swivuriso 23:20.

r Kuma tinhlamulo leti engetelekeke ta swivutiso swa Bibele eka www.jw.org/ts

LESWI VANHU VA SWI VULAKA Vanhu vo tala va pfumela leswaku vuva-byi byi vangiwa hileswi vanhu va veke kona hi hundzuluko. Vanhu va-n’wana va ehleketa leswaku matimba lama nga twisisekiki, yo tanihi mi-moya yo biha, hi yona leyi yi hi vangelaka mavabyi.

LESWI BIBELE YI SWI VULAKA Hi ku ya hi Bibele, ha vabya hikwalahoka leswi vatswari va hina vo sungula Adamu na Evha va xandzukelekeXikwembu. (Varhoma 5:12) Loko va nga si xandzuka, a va tiphina hi riha-nyo leri hetisekeke. A va swi tiva leswaku a va ta fa loko vo xandzukelaXikwembu. (Genesa 2:16, 17) Hambiswiritano, va dlaye vuxaka byavona ni Xikwembu hi vomu xisweswo va lahlekeriwa hi rihanyo leri heti-sekeke.�

Endzhaku ka loko Adamu na Evha va lahlekeriwe hi rihanyo ra vona lerihetisekeke, va endle leswaku na hina hi va ni rihanyo leri nga hetiseka-ngiki. Hikwalaho, ku nga khathariseki matshalatshala hinkwawo lamaendliwaka yo herisa mavabyi, hi tama hi vabya.

I YINI LESWI U NGA SWI ENDLAKA? Bibele yi dyondzisa leswaku loko uvuyelelana ni Xikwembu hi ku yingisa milawu ya xona ya vutlhari, eku he-teleleni u ta tiphina hi rihanyo leri hetisekeke emisaveni leyi nga parade-yisi. (Esaya 33:24) Xikwembu xi tshembisa leswaku xi ta herisa switlha-vi, mavabyi ni rifu.—Nhlavutelo 21:3, 4.

� Exihlokweni lexi, hi tirhisa rito leri nge “hetisekeke” ni leri nge “ku hetiseka” leswaku hikombetela eka rihanyo leri vanhu vo sungula a va ri na rona loko Xikwembu xi va vumba,va nga vabyi naswona va nga fi.

LESWI VANHU VA SWI VULAKA Vanhu van’wana va ndhundhuzela kuhanyisiwa hi singita (leswi nakambe swi vuriwaka ku hanyisiwa hi ripfu-melo) ematshan’weni ya vutshunguri.

LESWI BIBELE YI SWI VULAKA Xikwembu xi pfumelele madokodela le-swaku ma tshungula mavabyi exikarhi ka vanhu va xona eminkarhini yaku tsariwa ka Bibele. (Genesa 38:28; Vakolosa 4:14) EBibeleni kuhava nchumu lowu kombisaka leswaku Xikwembu a xi nga ku tsakeliku tirhisiwa ka mintsembyana, mafurha yo tola, nxaxamelo wa dokodelawa swakudya swo hlawuleka leswi antswisaka rihanyo ni matshunguleloman’wana. Entiyisweni, Yesu u vule leswaku “vanhu lava hanyeke a valavi n’anga, kambe yi laviwa hi lava va vabyaka.”—Matewu 9:12.

Kambe Bibele a yi amukeli matshungulelo man’wana ni man’wana.Hi xikombiso, a yi wu amukeli mukhuva wa namuntlha wa ku tshungulavanhu hi singita. Nakambe Xikwembu a xi byi amukeli vutshunguri lebyikatsaka swiendlo swa vungoma. (Vagalatiya 5:19-21) Ematshan’weni yotirhisa tindlela ta vutshunguri leti Bibele yi ti solaka, goza ra vutlhari leriu nga ri tekaka loko u vabya i ku lava vutshunguri lebyi faneleke hi xiha-tla, loko byi kumeka. ˛

Hi ku ya hi Bibele, ha yini hi vabya?

“Xidyoho xi [nghene]emisaveni hi munhu

un’we, ni rifu hikwalaho

ka xidyoho.”

—Varhoma 5:12.

Xana Bibele ya byi sola vutshunguri?

“Vanhu lava hanyeke a valavi n’anga, kambe yi laviwahi lava va vabyaka.”—Matewu 9:12.

Xalamuka! April 2013 15

Ndlela Yo Nghena EkaWeb Site Ya HinaHi Ku Hatlisa!Ku sukela enkandziyisweni lowu wa

Xalamuka!, ku ta va ni tikhodi ta QR (quick

response). I yini tikhodi teto? I tikhodi to

hlawuleka leti nga ta ku pfuna leswaku u

nghena hi ku olova eka Web site ya hina.

Leswi lavekaka i tablet leyi nga ni khamera

naswona yi kotaka ku nghena eka Internet

kumbe selfoni leyi nga smartphone.

1Kopa progreme ya kho-

mpyuta leyi kotaka ku

hlaya tikhodi ta QR.

2Pfula progreme yoleyo.

3Langutanisa xifaniso xakhodi ya QR ni khameraya selfoni.

U ta nghena hi

ku kongoma eka

Web site ya hina!

sg13 04-TS