traumatismoak
TRANSCRIPT
TRAUMATISMOAK
ANDER SASTRE 2.C
ZER DIRA?
• Eragile mekanikoek eragindako lesioak dira. Bi mota bereiz ditzakegu:
• Traumatismo itxiak (kontusioak).
• Traumatismo irekiak (zauriak).
KONTUSIOA ZAURIA
KONTUSIOAKAzalaren osotasuna mantentzen da bere
elastikotasunari esker. Azalpeko lesioak suertatzen dira. Eragile traumatikoak bi mota ditu kontusioa sortzeko:
• Perpendikularki, presioa eraginez.
• Lapranki, trakzioa eraginez
Kontusioak 3 gradutakoak izan daitezke:
1. Gradukoak:
-Azalpeko ehun zelularra kaltetzen da soilik. -Kapilare txikiak hondatzen dira .-Kolorea morez berde-horira pasatu eta birxurgatzen da.-Mina sortzen da baina ez dute garrantzirik egun batzuetan sendatzen baitira. -Tratamenduan konpresioa eta hotza erabiltzen da.
2. Gradukoak:
• Azalpeko ehunak hondatzen dira.• Odoljarioak sortzen dira. Odola
pilatzen da hematomak sortuz.• Normalean odola birxurgatzen da.
baina oso handia denean, kalzifikatzen da kistea sortuz.
• Hematomak ere zoldu daitezke abszesoak sortuz.
• Tratamenduan konpresio eta hotza erabiltzen da.
3. Gradukoak: • Lesio hauek sakonagoak dira. • Ehuna, eta ez azlpekoa soilik, nekrosatzen da.• Azala osorik geratzen da, baina, azalpeko
ehuna hilik dagoenez zolda edo eskara sotzen da zeina eroriko den ultzera edo zauria sortuz.
• Tratamendua zauri irekiena da.
ZAURIAKAzal edo mukosen traumatismoak non haien osotasuna
galtzen den eta azalpeko egiturak kalteturik dauden. Azala apurtuta dago.
Sailkapena:• Eragile sortzailearen araberakoa. (Zauri
intzisoak, Zauri sastatzaileak, Zauri mistoak…)
• Sakoneraren araberakoa. (Zauri sartzailea, Zauri zulatzailea, Empalamendua…)
• Konplexutasunaren araberakoa.
(Azalekoa edo xinplea,Sakona edo konplexua)
• Zoltze arriskuaren araberakoa. (Zauri ez zoldua, Zolduriko zauria)
ZAURIEN SINTOMAK
Nahiko aldakorrak dira moten arabera, bainan badira amankomunak diren 3 sintomak:
• Mina.• Ertzen banaketa.• Odoljarioa.
ZAURIEN KONTRAKO ERANTZUN FISIOLOGIKOA
• Orbaintzea: Kalteturiko ehunaren konponketa, funtzioaren noraltasuna lortzeko. Orbaintzean orbain ehuna (konektiboa) sortzen da.
• Epiteliaketa: epiteliozko geruza bat sortzen da. Aldamenko zelula epitelialak zauriratzen dira hau janzteko, orbainketaren ostean tamaina murrizten da, kontrakzioa dago eta. Zauri bat ondo orbaintzeko 28 bat egun pasa behar dira.
Orbainketa-----
-----Epiteliaketa
ZAURIEN TRATAMENDUA
Zauria lehen saialdian orbain dadin bilatzen da. (zolduriko zaurietan antitetaniko txertoa jarri behar da).
1)Garbiketa eta aseptizazioa:Suero fisiologikoa erabiltzen da zauri hondoan, azalan
edozein antiseptikoa, iodoa adibidez.2) Bertoko anestesia3) Ileak moztu eta aseptizazioa:Bizarra edo ilea dagoenean ebakitzen da eta aseptizatzen
da.
4) Zauriaren itxiera primarioa:Joskura xinplea da, banda atxikigarriekin tentsio lerroak
jarraituz edo puntuekin, ehunak hurbultzen dira presioa utzi barik (inflamazioak agertzen baitira).
Joskurak izan daitezke: xurgagarriak, ez xurgagarriak, metalikoak eta apositoak.
TETANOSA
• Tetanosa Clostridium tetani bakterioak eragindako patologia larria da, nerbio eta gihar sistemari eraso egiten diona. Gaixotasunaren eragilea bakterio horrek ekoizten duen neurotoxina da. Sarritan heriotza eragiten du.
• INFEKZIOA:Clostridium tetani-k gorputzean sartzeko erabiltzen
dituen bideak hauek dira: zauri sakonak, erredurak, jaioberrien zilborrestea, zainpetik sartutako injektagarri kutsatuak…Gizakien artean gaixotasuna ez da kutsatzen.
ERASOBIDEAK:Klostridioek, ugaldu ahala, tetanoespasmina izeneko
toxina ekoizten dute. Toxina hau neurotoxina da, hots, nerbio sistemari kalte egiten dio. Toxinak azetilkolina eta beste neurotransmisoreen deskargak galerazten ditu, konbultsioak eta kontrakturak sortuz.
SINTOMA KLINIKOAK:
Tetanosen inkubazio epea 5 eta 20 egun artekoa da.1 Lehenengo sintomak masailezur eta garondoaren zurruntasuna
izaten dira. 2. Ahoa zabaltzeko ezintasuna dator gero. 3.Zurruntasuna, espasmoak eta kontrakturak gorputzeko
gainontzeko muskuluetara zabaltzen dira, eta oso mingarriak dira.
Apneak eta arnas aparatuaren muskuluen espasmoek itomena sortzen dute, heriotza eraginez.
PREBENTZIOA:Tetanosen aurkako txertoa dago, eta txertaketa
masiboak asko murriztu du gaitzaren hedapena. Tetanosen txertoa "txerto hirukoitza"-ren barruan dago -D.T.P.- (difteria eta kukutxeztul txertoekin batera)
TRATAMENDUA:Gaitzaren aurkako tratamendurik eraginkorrena anti-
toxina tetanikoa ematea da. Anti-toxina lehenbailehen jarri behar da, odolean dagoen toxina tetanikoa indargabetzen baitu; toxina tetanikoa nerbio sisteman finkatu bada, ordea, anti-toxinak ezin du jada toxina neutralizatu, eta bere eraginkortasuna hutsaren hurrengoa da.
BIDEOAK
• https://www.youtube.com/watch?v=-DtoqMXPdHk
• https://www.youtube.com/watch?v=3-2ay78CQP4