Tema 8.- O sector terciario (3): as actividades comerciais e os fluxos de intercambio.

1.- As actividades comerciais.

Rede de infraestruturas e transportes Poder adquisitivo e confianza da poboación

Confianza das empresas

Mercado amplo (presencial / internet)

Nivel de consumo

prezos

impostos

publicidade

rebaixas

Factores da actividade comercial

A actividade comercial.

comercio interior • o que se desenvolve dentro das fronteiras dun Estado

comercio exterior • o que realiza un país con outros países. Inclúe importacións e exportacións

comercio

por xunto

(almacenista)

• [comercio al por mayor]: comercio realizado por empresas que mercan grandes

cantidades de mercadorías aos produtores e llelas venden a outros comerciantes ou

a empresas (comerciantes minoristas ou polo miúdo)

comercio

polo miúdo

(retallista)

• [comercio al por menor]: comercio realizado polos detallistas, que compran o

produto aos comerciantes por xunto, para vendelo ao consumidor en tendas,

mercados, supermercados... en pequenas cantidades

balanza

comercial

• diferenza entre o valor dos produtos (mercancías) que un país compra

(importacións) e vende (exportacións) ao estranxeiro durante un período

determinado (normalmente un ano)

• pode ser positiva ou negativa.

balanza de pagos

• rexistra o valor de todos os intercambios realizados por un país co resto do mundo,

normalmente nun ano. A balanza de pagos inclúe:

✓ a balanza comercial (mercadorías)

✓ a balanza de servizos (turismo, transportes...)

✓ balanza de capitais (movementos de diñeiro, transferencias de capital entre

países...)

• pode ser excedentaria ou deficitaria

O comercio exterior español no ano 2014

4.- O comercio internacional nun mundo global

UE 38,2%

▪ É a a maior potencia comercial. Mantén relacións comerciais con case todo o mundo, pero

especialmente con América do Norte e Asia.

▪ Polo xeral, os países da UE son ricos pero pequenos, e importan e exportan moitos produtos.

▪ Alemaña, Francia, Italia e o Reino Unido son os principais exportadores e importadores de todo

o grupo. Os intercambios entre países da UE tamén son importantes.

Asia do

S e L

16%

▪ India: desde finais do s. XX potenciou o seu peso no comercio internacional.

Exporta derivados do petróleo, produtos téxtiles e químicos.

▪ Corea do Sur: país moi avanzado tecnoloxicamente.

Exporta aparatos electrónicos, telefonía móbil, construción naval e automóbiles.

EUA 12,5%

▪ É o primeiro importador do mundo, e o segundo exportador.

▪ A súa produción supera amplamente a de calquera outro país.

▪ Comercia sobre todo coa Unión Europea, Canadá, China, México e Xapón.

China 11,3% ▪ Polos seus recentes cambios políticos, pasou a ser o 2º Estado do mundo en volume de tráfico

de mercancías, moi preto de EUA.

Oriente

Próximo 6,1%

▪ Exportación de petróleo. Os Estados con maior produción crearon a OPEP (1960). Actualmente

está formada por 14 Estados (os 12 do mapa da páx. seguinte + Gabón e Guinea Ecuatorial).

Xapón 4,3% ▪ Carece de recursos naturais, pero é un país moi desenvolvido.

Exporta automóbiles e produtos electrónicos de alta tecnoloxía

América

C e S

4,1% ▪ Comercio crecente con América do Norte, a UE, China e Xapón. Brasil é unhas das primeiras

potencias económicas polos seus recursos naturais e o investimento estranxeiro.

CEI 4,1%

▪ Organización supranacional formada por 10 das 15 ex-repúblicas soviéticas. Comercia sobre

todo coa UE e Asia. O país con máis peso é Rusia. Ten un lugar destacado no comercio mundial

polas súas reservas de petróleo e gas.

África 3,4% ▪ Continente en xeral pouco desenvolvido, que ten un peso reducido no comercio internacional.

Exporta materias primas e alimentos e importa manufacturas.

5.- O comercio desigual nun mundo global.

Ingreso Nacional Bruto per cápita (valores de PPA) en 2015 (en dólares)

datos do Fondo Monetario Internacional (FMI)

Bloques comerciais e institucións da economía mundial.

O Grupo dos 20 (G-20).

(As principais economías industrializadas e emerxentes do mundo -19 países + a UE)

O G-8 é unha organización que reúne os sete países que teñen as economías máis avanzadas da Terra (Estados Unidos, Xapón, Alemaña, Francia,

Italia, Reino Unido e Canadá) e a Rusia, para trazar as directrices económicas e políticas mundiais. Desde comezos de século, a este grupo se

uniron as cinco principais potencias emerxentes -China, India, Brasil, México e Sudáfrica-, outros países de recente industrialización -Arabia Saudí,

Arxentina, Australia, Corea do Sur, Indonesia, Turquía-, e a Unión Europea como conxunto, e forman o G-20.

Nome Data Países integrantes

UE Unión Europea 1957

2013

Alemaña - Bélxica - Francia - Italia - Holanda - Luxemburgo

[1957] / Dinamarca - Irlanda - Reino Unido [1973] / Grecia

[1981] / España - Portugal [1986] / Austria - Finlandia -

Suecia [1995] República Checa - Chipre - Eslovaquia -

Eslovenia - Estonia - Hungría - Letonia - Lituania - Malta -

Polonia [2004] / Romanía - Bulgaria [2007] – Croacia [2013]

NAFTA Tratado de Libre Comercio

de América do N 1994 Canadá / Estados Unidos / México

MERCOSUR Mercado Común de

América do Sur 1985

Arxentina / Brasil / Paraguai / Uruguai + Venezuela

(adhesión en 2006)

CAN Comunidade Andina 1969 Bolivia / Colombia / Ecuador / Perú - (Venezuela retirouse

en 2006)

MCCA Mercado Común

Centroamericano 1960

Guatemala / El Salvador / Honduras / Nicaragua / Costa

Rica

ASEAN Asociación de Nacións do

SE Asiático 1967

Indonesia / Malaisia / Filipinas / Singapur / Tailandia /

Brunei / Vietnam / Laos / Myanmar / Camboxa

ANZCERTA Acordo Australia-Nova

Zelandia 1983 Australia / Nova Zelandia

UMA Unión do Magreb Árabe 1989 Mauritania / Marrocos / Alxeria / Tunisia / Libia

6.- A desigualdade nun mundo globalizado.

A globalización da economía provoca o comercio desigual e a débeda externa.

• -A libre competencia económica xera un comercio desigual: desequilibrio comercial entre países

desenvolvidos (países ricos ou o Norte) e países subdesenvolvidos (países pobres ou o Sur).

➢ Os países ricos exportan produtos industriais e de alta tecnoloxía, a prezos elevados

➢ Os países pobres venden produtos agrícolas e materias primas que teñen cada vez menos valor,

agás os combustibles e algunhas materias estratéxicas ou necesarias para as novas tecnoloxías.

• Este comercio desigual xera unha balanza de pagos deficitaria que endebeda os países pobres, os

cales entran nunha espiral da que é case imposible saír:

➢ para medrar necesitan construír infraestruturas, crear servizos e adquirir tecnoloxía ⟹

➢ necesitan dispoñer de capitais ⟹

➢ piden créditos a países ricos ou ás entidades financeiras internacionais, especialmente ao Banco

Mundial e ao Fondo Monetario Internacional (débeda externa) ⟹

➢ teñen que pagar uns intereses elevados ⟹

➢ para obter os cartos exportan os seus recursos ⟹

➢ fames / non conseguen os cartos necesarios ⟹

➢ non poden facer fronte, nin sequera, ao pago dos intereses ⟹

➢ a débeda externa acumúlase e afoga a economía do país.

• Medidas propostas para superar este círculo vicioso:

➢ condonar a débeda externa dos países máis pobres: cos xuros xa pagaron os préstamos;

➢ impulsar un comercio xusto: garantir aos produtores dos países pobres un pago axeitado.

Os países altamente endebedados do mundo (2010-2014).

Por que os países endebedados non conseguen saír do círculo vicioso do endebedamento?

• Fracaso de moitos investimentos en novos cultivos ou en proxectos de creación de novas empresas e

industrias.

• Incidencia de epidemias e catástrofes ambientais cíclicas, que supuxeron un atranco difícil de superar.

• Con frecuencia, os Gobernos corruptos dalgúns destes países non investiron os créditos recibidos no

desenvolvemento económico, senón non adquisición de armas ou no enriquecemento das elites

dominantes.

• Os cambios nos mercados financeiros adoitan favorecer os países ricos.

• Os países endebedados carecen de recursos para xerar riqueza e non dispoñen de capacidade de

aforro.

• Os Gobernos recadan impostos para pagar a débeda. Os agricultores, por exemplo, só poden obter

diñeiro de cultivos de exportación. Se as colleitas son insuficientes, a poboación está condenada a

pasar fame.

• A dificultade por obter novos créditos, o aumento dos prezos dos produtos de primeira necesidade e

a imposición de duras condicións por parte dos acredores e políticas económicas restritivas.