1. TEMA 7O NACEMENTO DO MUNDO MODERNO 2 ESO

2. INTRODUCIN A expansin econmica dos sculos XV e XVI estivo acompaada do xurdimentodunha nova forma de comprender o mundo: o Humanismo. Criticouse a corrupcin e os abusos da Igrexa. Isto deu orixe Reforma, unmovemento relixioso que dividiu Europa entre protestantes e catlicos. Os artistas inspranse en novos modelos baseados no clasicismo e na mitoloxagrecorromana. A palabra Renacemento foi creada precisamente para facer evidenteo inicio duns tempos novos. 3. 1 A RECUPERACIN ECONMICA DO SCULO XVNa segunda metade do sculo XV, Europa superou a grave crise de finais da IdadeMedia e iniciou unha fase de crecemento econmico, de enriquecemento da burguesa ede fortalecemento da monarqua. 4. O CRECEMENTO DEMOGRFICO E AGRCOLA A desaparicin das grandes epidemias e oaumento da natalidade permitiron un paulatinoincremento da poboacin. As cidades aumentaron a poboacin. Oabastecementodesta estimulouodesenvolvemento agrcola e, sobre todo, ocomercio. Ao haber maior demanda moitas terrasabandonadas foron postas de novo en cultivo ea agricultura empezou a xerar excedentes quepodan ser comercializados. Mantvose a concentracin da propiedade enmans da nobreza e do clero e os impostosseoriais que recaan sobre o campesiado. 5. O DESENVOLVEMENTO COMERCIAL O comercio terrestre revitalizouse e polos camios de Europa circulaban as sedas italianas,a la de Castela, os panos dos Pases Baixos e Inglaterra, os metais alemns e os viosfranceses. As rutas martimas do Mediterrneo, do Bltico e do mar do Norte retomaron a saactividade comercial. A travs do Mediterrneo chegaban a Europa as especias de Oriente,tan necesarias para conservar os alimentos: canela, noz moscada, pementa A expansin do comercio incrementou a producin artesanal, o desenvolvemento dasmanufacturas e o crecemento daquelas cidades portuarias. 6. A AUXE DA BANCA A banca aumentou a sa importancia como prestamista de capitais sobre todo aos comerciantes. Para facilitar os intercambios e os pagamentos fixronse as letras de cambio. O aumento dos intercambios produciu unha suba dos tipos de xuros, o que enriqueceu a cambiadores, prestamistas e banqueiros, e os converteu no grupo social mis influente das cidades.A letra de cambio era un documento que facilitabaos pagamentos nas transaccins comerciais. Uncomerciante entregballe unha cantidade de cartos a unbanqueiro que tia delegacins noutros pases, e esteexpedalle unha letra de cambio que garanta o seudieiro. As, o comerciante poda realizar os seuspagamentos en calquera outro lugar sen necesidade detransportar o dieiro, que naqueles tempos s existaen forma de moedas. 7. O ASCENSO DA BURGUESA O crecemento do comercio, das actividades manufactureiras e da bancaorixinou grandes beneficios para a burguesa. O seu poder econmico non se baseaba na propiedade de terras, senn naposesin de capital que investa en viaxes comerciais e manufacturas o que lleproporcionaban beneficios, sentndo as bases do capitalismo comercial. Algunhas familias de comerciantes e banqueiros foron os Mdicis en Florencia eos Fugger en Alemaa Jakob Fugger Juan de Mdicis 8. O FORTALECEMENTO DA MONARQUA Durante o sculo XV, os reisconsolidaron un novo modelo degoberno: a monarqua autoritaria. Os monarcas crearon exrcitos permanentes. Instauraron unha burocracia e unha facenda para controlar os ingresos e mais os gastos do reino. Crearon unha diplomacia de Estado para establecer relacins entre Estados aliados. Exemplos de monarquas autoritariasforon as dos Reis Catlicos en Castela,Lus XI en Francia e Henrique VIII enInglaterra. 9. 2O HUMANISMO 10. UN NOVO XEITO DE PENSAR O Humanismo foi un movemento de renovacin culturalxurdido en Italia no sculo XV. Caractersticas: Rexeitamento mentalidade medieval, centrada na idea de Deus (teocentrismo), e exaltacin do ser humano (antropocentrismo), ao que consideraron como o nico dotado de razn e liberdade. A inspiracin na cultura grecolatina. O interese pola ciencia e o progreso tcnico, que levou difusin dun novo esprito cientfico, baseado na observacin e na experimentacin. A utilizacin das linguas vernculas (francs, italiano, casteln) como vehculos de transmisin cultural en lugar do latn e do grego. cultura clsica e ao interese cientfico, moitoshumanistas pretenderon xuntar os valores cristins. Deentre eles destaca Erasmo de Rterdam = Humanismocristin. 11. A EXPANSIN DO HUMANISMO Invencin da imprenta de caracteresmviles deseada por Gutenberg (caraa 1450): facilitou a impresin de librosen maiores cantidades e a menor prezo. As Academias: estaban integradas poreruditos que, baixo a proteccineconmica dun mecenas, se dedicaban traducin de manuscritos e aointercambio de ideas. As Universidades, como as de Boloa,Padua, Florencia, Lovaina e Alcal deHenares, onde se creaban e transmitannovos coecementos. 12. 3A REFORMA RELIXIOSA 13. CAUSAS DA REFORMA Cara ao final da Idade Media, exista malestar en sectores da sociedade polasprcticas da Igrexa: Luxo esaxerado que rodeaba alta xerarqua eclesistica. Escasa cultura e a relaxacin dos costumes do clero. Compravenda de cargos eclesisticos. Venda de bulas e indulxencias para obter o perdn dos pecados. Humanistas, como Erasmo de Rterdam, criticaron estas prcticas e defenderonunha relixiosidade mis ntima, baseada na lectura da Biblia. A venda de novas indulxencias polo papa Len X, para sufragar a construcin daigrexa de San Pedro no Vaticano, desencadeou o enfrontamento dentro da Igrexaa partir de 1515. 14. A RUPTURA DE MARTIN LUTERO Martin Lutero, un sacerdote e monxe agostioalemn, en 1517 publicou as 95 teses contra adoutrina catlica e a xerarqua eclesistica, nasque negaba o valor das indulxencias e propoaunha nova relixiosidade. A Reforma luterana basebase na salvacinpola fe e non polas boas obras e en que cadacrente convertase no seu propio sacerdote,(sacerdocio universal) e poda interpretar aBiblia segundo a sa propia conciencia(autoridade da Biblia) A doutrina luterana negou a soberana do Papae a xerarqua eclesistica, eliminou as ordesrelixiosas e o culto s imaxes e reduciu o nmerode sacramentos a dous: bautismo e eucarista(comunin). Lutero contou co apoio de prncipes e nobresalemns. 15. O PROTESTANTISMO EN EUROPA O luteranismo difundiuse rapidamente por Alemaa,Suecia, Dinamarca, Noruega, Pases Baixos, Inglaterra eSuza. De xeito paralelo, xurdiron novas doutrinasreformistas: O calvinismo propagouse en Suza con Xon Calvino.Defenda a doutrina da predestinacin: Segundo estacrenza, tan s algunhas persoas estn predestinadaspara acadaren a salvacin, mentres todos os demaissern condenados. Estas doutrinas difundronse porFrancia (hugonotes), Inglaterra (puritanos) e Escocia(presbiterianos) O anglicanismo xurdiu en Inglaterra co monarcaHenrique VIII, cando o papa Clemente VII se negou a lleconceder a anulacin do seu casamento con Catarina deAragn. Ante esta negativa, o monarca proclamou a Actade Supremaca (1534), mediante a cal se separaba deRoma e se proclamaba xefe supremo da Igrexa deInglaterra. 16. DIFUSIN REFORMA PROTESTANTE 17. 4A CONTRARREFORMA CATLICAPara frear a rpida expansin da Reforma, a Igrexa perseguiu aos protestantese iniciou a sa propia reforma. 18. A LOITA CONTRA OS PROTESTANTES En 1542oPapa creou aCongregacin do Santo Oficio ouInquisicin. Tratbase dun tribunaleclesistico que persegua a quen sedesviaba dos dogmas da Igrexa ecastigaba os delitos contra a fe. Os sospeitosos de herexa eransometidos a un auto de fe no quedeban renegar das sas crenzas. Osque non o facan eran condenados,nalgns casos, fogueira. Tamn se creou a Congregacin dondice, que se encargaba de publicar alistaxe de libros contrarios doutrinacatlica, e cuxa lectura lles estabaprohibida aos crentes. 19. O CONCILIO DE TRENTO A Contrarreforma foi un movemento de renovacin da Igrexa catlica co obxectivo decorrixir os propios erros e defender os dogmas da fe catlica. No Concilio de Trento (1545 e 1563) reafirmronse os principais dogmas da doutrinacatlica. A fe era importante, pero que a salvacin deba conseguirse tamn mediante as boas obras. Reafirmou os sete sacramentos, o carcter sagrado da misa e o culto Virxe e aos santos. A Vulgata, a Biblia en latn, foi declarada a nica interpretacin vlida das Sagradas Escrituras. Vontade de reformar a administracin e a disciplina eclesisticas. Medidas: Prohibiuse a venda de indulxencias. Creronse seminarios para garantir a axeitada formacin do clero. Instouse ao clero a levar unha vida exemplar e a gardar o celibato. A necesidade de instrur infancia na correcta doutrina implicou a publicacin docatecismo, que recompila as crenzas fundamentais da Igrexa. 20. A DIFUSIN DA CONTRARREFORMA Para difundir o novo esprito relixioso,iniciouse a reforma de numerosasordes relixiosas: A reforma dosfranciscanos deu lugar Orde dosCapuchinos, e Santa Teresa de Xessrenovou a orde do Carmelo. Creacin de novas ordes como aCompaa de Xess, fundada porSanto Ignacio de Loyola en 1540 quedestacou polo seu labor educativo emisioneiro. 21. TBOA COMPARATIVA 22. 5O ESPRITO DO RENACEMENTO.A ARQUITECTURARenacemento: foi unha nova concepcin artstica que se iniciou en Italia nosculo XV (Quattrocento) e acadou a sa plenitude no sculo XVI(Cinquecento). 23. UNHA NOVA CONCEPCIN DO ARTE Osartistas inspirronsenaAntigidade e recuperaron as regrasda arte clsica. Quixeron plasmar nas sas obras abeleza ideal. Consideraron o ser humano como aobra mis perfecta de Deus epreocupronse polo estudo da naturezae mais pola anatoma humana. A arte secularizouse e abriuse a novostemas profanos e mitolxicos. Os artistas deixaron de ser annimos eempezaron a gozar de prestixio erecoecemento social. Cnon renacentista Leonardo da Vinci 24. A ARQUITECTURA Os arquitectos inspirronse nos modelos grecorromanos: Usronse columnas e pilastras coas ordes gregas (drica, xnica e corintia) eromanas (toscana e composta) Arcos de medio punto, frontns, cornixas e cpulas. As igrexas recuperaron a planta centralizada (cruz grega ou circular), andaque se continuou a utilizar a planta de cruz latina con tres naves. Os principais arquitectos do Quattrocento foron Filippo Brunelleschi e LeonBattista Alberti. No Cinquecento, os edificios acadaron unha maior monumentalidade e robustez.O mellor exemplo a baslica de San Pedro do Vaticano, na que intervieronDonato Bramante e, mis tarde, Michelangelo, quen construu a gran cpula. 25. QUATTROCENTOBRUNELLESCHISanta Mara dei Fiore - Florencia Igrexa de San Lourenzo - Florencia 26. QUATTROCENTOALBERTI Santa Mara Novella - Florencia Palacio Rucellai - Florencia 27. CINQUECENTOBRAMANTE San Pietro in Montorio - Roma 28. MIGUEL ANXO CINQUECENTO Baslica de San Pedro - Roma 29. CINQUECENTOBaslica de San Pedro - Roma 30. 6A ESCULTURA E A PINTURA ITALIANAS 31. A ESCULTURA Os escultores interesronse por representar o corpo humano seguindo osmodelos da antigidade grecorromana. Por iso aos temas bblicos engadronselleos mitolxicos. Entre os materiais utilizados salientan o mrmore e mais o bronce. Os escultores mis destacados foron Donatello (David) e Lorenzo Ghiberti (Portasdo Baptisterio de Florencia). No sculo XVI aprciase un predominio das lias curvas, reforzando o dinamismo. A figura principal foi Michelangelo, en cuxa obra predomina a expresin dossentimentos. A Piedade, David e Moiss son algunhas das sas esculturas misdestacadas. 32. QUATTROCENTOGHIBERTI Portas do Paraso - Florencia 33. QUATTROCENTODONATELLOCondotiero Gattamelata - PaduaSan XurxoDavid - Florencia 34. CINQUECENTOMIGUEL ANXOPiedade DavidMoiss 35. A PINTURA A pintura renacentista estivo determinada pola vontade de reproducir a realidadedun xeito fiel. Para isto os pintores utilizaron dous recursos: As leis da perspectiva, que permiten crear sensacin de profundidade nunhasuperficie plana. Fondos con paisaxes arquitectnicas e naturais. As tcnicas mis utilizadas foron, nun primeiro momento, o fresco e o tempero e afinais do sculo XV, a pintura ao leo que usaba aceites mesturados con pigmentosminerais 36. QUATTROCENTO MASACCIOO tributo da moedaA Santsima Trindade 37. QUATTROCENTOPIERO DELLA FRANCESCA A flaxelacin de Cristo Virxe da Galera Brera 38. QUATTROCENTO BOTTICELLIO nacemento de VenusA primavera 39. CINQUECENTOLEONARDO DA VINCI: inventor da perspectiva area, que utiliza a luz e a cor para amosara profundidade do espazo, e da tcnica do sfumato que, a travs dunhas contornas imprecisas,ofrece unha sensacin de vaguidade e de distancia. A Derradeira CeaA Gioconda 40. CINQUECENTORAFAEL: gran retratista, destacou polo absoluto dominio do debuxo, da luz e polaelegancia e harmona das sas composicins.. Virxe do xlgaro A Escola de Atenas 41. CINQUECENTOMIGUEL ANXO: presenta un gran coecemento dos volumes do corpo humano e dos xestoscon que se expresan os sentimentos. O mellor exemplo son os frescos da Capela Sixtina doVaticano.Xess e MaraXuizo final 42. CINQUECENTOMIGUEL ANXO Bveda da Capela Sixtina 43. CINQUECENTOMIGUEL ANXO Creacin de AdnExpulsin do Paraso 44. CINQUECENTO TIZIANO Amor sacro e amor profanoDanae recibindo a chuvia de ouro 45. CINQUECENTOGIORGIONEA Venus dormidaA tempestade 46. 7A DIFUSIN DO RENACEMENTO EN EUROPA 47. DIFUSIN DO RENACEMENTO EN EUROPA A influencia do Renacemento italiano noutros pases de Europa non se deixou sentirplenamente ata o sculo XVI. En Flandres, esta influencia foi escasa, pois a sa escola pictrica posua unhamarcada personalidade. Os artistas desenvolveron un estilo propio, con gusto polodetalle, polo realismo e polos retratos, as como o rexeitamento dos temas daAntigidade clsica. Destacou Pieter Brueghel o Vello, que xuntou as achegas renacentistas coa tradicin flamenga. En Francia, a influencia renacentista foi temper, impulsada sobre todo polo reiFrancisco I. Destacaron a arquitectura (castelo de Chambord) e as pinturasdecorativas da Escola de Fontainebleau. En Alemaa, a Reforma luterana apartou a pintura da temtica relixiosa, dandopreferencia aos retratos, s paisaxes e aos temas mitolxicos. Alberto Durero introduciu a esttica renacentista. Outros pintores foron H. Holbein e L. Cranach o Vello. 48. DIFUSIN DO RENACEMENTO EN EUROPAPieter Brueghel o Vello - Flandres Boda campesiaPaisaxe invernal 49. DIFUSIN DO RENACEMENTO EN EUROPAAlberto Durero - Alemaa AutorretratoAdn e Eva 50. DIFUSIN DO RENACEMENTO EN EUROPAHolbein - AlemaaOs embaixadores(tcnica do anamorfismo) 51. FIN