SugestopediaJoxe loan G. de Txabarri

1.-HIPERMNESIA SUGESTIBOA

Lozanov sendagileak, Bulgariako hi­riburuan, Sofian, bere rnediku-Ianetanari zelarik, hipnosipean zeuden subjek­tuetan ohartu zuen hipermnesia subjek­tiboan oinarritzen da sugestopedia.

Egoera berezi honetan, pazienteakíraganeko gertaerak birgogoratzeaz gai­nera, lehen inoiz kontuan hartu gabekogertaera eta datuak birsor ditzake, Esandezake, adibidez, zenbat eskailera-mailaigo dimen psikiatraren kontsultara joandenean, nahiz eta ez dituen kontatu;zenbat botoi zeramatzan soinekoan as­paldi ikusitako andre batek ...

Hipermnesia oroímenaren ahalmene­tariko bat da, zeinaren indarrez datu­kopuru ikaragarria jaso eta manten baitdaiteke erraz eta jarraian.

Lozanov-ek aurkitu eta azaldu duenmoduan, hipermnesia sugestiboa suges­tio bidez eragindako ahalmena da. Bereelementurik garrantzitsuena, subjektua­ren oroirneneko erretserban daudenahalmen ez-erabiliak argitara ateratzeaeta ahalmen aktual bilakatzea da.

Lozanov-en aurretik hipermnesia hip­notikoa psikiatrek ezagutzen zuten fe­nornenoa zen. Dena dela, terapeutekagerraldi horiek hipnosiari berari lo­tzen zizkioten. Mediku bulgariarrak lor­tu zituen lehenbizikoz agerraldi horiekesna zeuden subjektuengan.

2.-EKIALDEKO ERAGINABULGARIAN

Hiperrnnesiaren kontzepzio teorikoindiarra oso interesgarria da. Hiper­mnesia edo «Satis» kontzientziaren(dharmaren) egoera bat bezala har­tua da, zeinagatik oroimenean nabíhainbat datu denbora mugagabean gor­de daitezkeen eta datu horiek behar de­nean aldatu eta berritu. Ahalmen ho­nek gizabanakoak bere existentziaren(saramataren) hasieratik bertatík ikasi­tako datu guztien birgogoratzea posibi­litatzen du. Kontzientziaren egoeren ze­rrendak ez du tradizio honetan «oroi­mena» soilik aipatzeko hitzik. Ondo­rioz, esan beharko litzateke «oroime­na» esaten denean, gogoratu gabekooroimenez dihardutela, hipermnesia«oroimen garatua» bait da definizioz.Hemendik letorke yogaren bidezko en­trenamenduak bultzatzeko joera; yogaegitearen helburu nagusia oroimena hi­permnesiaraino jasotzea bait da. Ikus­pegi honetatik begira, hipermnesia nor­banakoaren kontzientziaren berezkoegoera arrunt eta unibertsala da.

Argibide hauen ildotik ikus geneza­keenez, hipermnesia sugestiboak badituEkialde Urruneko yogarekin zenbaitpuntu amankomunean. Sugestopedian,hori bai, inkontzientearen erretserbengarapenek ez dute inolako misterio iz..kuturik eta zientziaren teknika berrien

ltzulpenok eta lankidetzak

araberakoak dita. Sugestopediaren bi­dezko hizkuntz eskolak arruntak edoohizkoak dira, beste guztiekin konpara­tzen badira. Bi berezitasun dituzte, batamotibazioari dagokiona, eta poz etaatseden fisikoari dagokiona bestea.

Azpimarratu beharra dago, beraz, ba­tipat inork gurean sugestopediaren bi­dea sakondu nahi izatekotan, metodosugestopedikoa zuzen-zuzenean lotzendela Bulgariako Kultur tradizioarekineta, gehiago, kultur tradizio hori kon­textu jakina zaiola sugestopediari, hauda, metcdo sugestopedikoaren oinarrianardatz kultural ukaezinezkoak daudeeta ardatz horietatik bakarrik uler dai­teke ondorengo planteamendu didakti­koa.

3.-FAKTORERIKGARRANTZITSUENAK

Lozanov ez da freudzalea, nahiz etapuntu asko dituen amankornunean be­rarekin, batez ere inkontzientearenekintza psikikoari damaion garrantzia.Hala Freudek nola Lozanov-ek ekintza­rnodu hau lekurik gorenenean jartzendute, prozesu kognoszitiboan duen era­ginagatik. Horrela, psikoterapiak sub­kontzientea helburu terapeutikoak lor­tzeko asmoz erabiltzen du, eta suges­topediak helburu pedagogikoz.

Psikiatra bulgariarrak hipnosiaren in­guruan zenbait experimentu egin zi­tuen. Zenbaitetan jasoleak hipnosipeanhipermnesia edo superadimena agertzendu, bere oroitzapenak ordenatu eta ar­girara ateratzen dituenean, Egoera ho­netaz baliatzen da psikiatra [asolearentraumak gainditzen laguntzeko. Loza­nov-ek uste du superadimena lor daite­keela hipnosia sortzera jo gabe, suges­tioa eta autosugestioa landuz. Lozanov­en ustez, badira zenbait faktore egoerahau sortzen laguntzen dutenak, subkon­tzientean <lauden erretserbak liberatu­rík.

Faktore hauen artean honako hauekaipatzen ditu:

91

1.-Sugestiogilearen izen ona, pres­tigio pertsonala,

2.-Jasoleak umekiro jokatzea, edotakonfidantzazko egoera sortzea, edotanorbanakoaren hunkibera tasuna.

3.-Tetapeutaren jokaera, jarrera etajasolearen hunkibera tasunezko erresis­tentzia psikikoa gutxitzeko erabiltzendituen tekniken egokitasuna.

4.-Harremanetan erabiltzen denkarga afektibodun intonazioa.

5.-Erritmoa.6.-Sugestioaren ondorioak hartzea

erraztuko duen jasolearen egoera fisikoeta psikiko lasaia eta arazorik gabeasortzea.

7 .-J asole eta terapeutaren arteankonfidantzazko eta errespetuzko harre­manek sortzen duten giro sugestiboalortzea.

4.-SUGESTOPEDIAIRAKASKUNTZAN

Egungo psikologo sobietarren ustez,pertsonak bere buru-ahalmenetik 4-5 %bakarrik erabiltzen du, beste guztiaerretserban geratzen delarik. Sugesto­pediaren azken helburua erretserba ho­rien erabilera bideratzea da, inkontzien­teki jasotzen ditugun seinale sugesti­boak eta hunkiberazkoak era koheren­tean koordinatuko dituen sistema anto­latuz.

Beraz, Lozanov-en iritzirako, ikas­leak izan ditzakeen traumak eta suges­tio ezezkorrak uxatzen ahalegin biziaegin behar du irakasleak. Era berean,behera bota beharko dira ikaslearen lan­ga psikologikoak, bere buru-ahalmenenerretserbak behar bezala ikasketa-pro­zesuan erabili ahal izateko.

4.1.-Bi komunikazio maila

Ikasketa-prozesuan bi komunikaziomaila bereiz daitezke, argi eta garbi.Bata zuzen-zuzenean informazioa ema­ten duten zeinu linguistikoz osatua da­go. Baina bada bigarren maila bat ga­rrantzi handikoa, hitzezkoa ez den ko-

92

munikazioa: keinuak, intonazioa, begi­rada ... Lozanov-en ustez, bigarren ko­munikazio maila honek sekulako garran­tzia du jasotzen dituen pertsonarentzat,batez ere ematen duen lnforrnazioarenbalioagatik.

Zentzu honetan azpimarratzen du no­lako eragina duen írakaslearen ahotsa­ren doinuak, intonazioak (aginterazkoa,apala, gozoa, ganoragabekoa ... ) ikas­leengan. Baita ere, irakaslearen janzte­ko modua, orrazkera eta ohitura per­tsonalak ikaragarri baloratzen ditu Lo­zanov-ek. Kontextu guzti honek komu­nikazioaren bigarren maila osatzen dueta, ikaslearen errendimenduari begira,sekulako eragina du.

Lozanov-en metodo pedagogikcarenazpikaldean eta oinarrian Arte Ederrakdaude. Artea eta Musika. Arteak etaMusikak ikaslea estimulatzeko modukogiroa sortzen dute, bere harmena etaikaste-ahalmena gehituz.

4 .2 .-Sugestopediaren ezaugarrinagusiak

1.-Ezin susmaturiko erretserbakiratzartzen ditu oroimenean, ulerme­nean eta ikaslearen nortasun osean.

2.-Ikastea beti ere atseden-zentzubatez lagundurik dator, edota halakonekerik ezaz gutxienez.

3.-Ikaste-mota sugestopedikoa atse-gingarria da ikasleentzat.

4.-Ikaslearen agresibitatearen gu­txitzea dakar berekin eta, ondorioz, gi­zartearekiko harreman-moduaren hobe­tzea, Ezaugarri honek garbi adieraztenduenez, sugestopedia psikoterapien hi­giene psikikoan eta psikoprofilaxian oi­narritzen da.

5.-SUGESTOPEDIA ETABIGARREN HIZKUNTZENIRAKASKUNTZA

Lozanov eta bere lankideek barreraberezia egin zioten metodo sugestope­dikoa bigarren hizkuntzen irakaskun­tzan aplikatzeari. Kontuan har Bulga-

Itzulpenak eta lonkidetzale

rían interes bizia dagoela hizkuntz arro­tzen ikaskuntzan. Sofian ikerketa ugariegin zituzten zentzu horretan. Ikerketahauen ondorioak ikaragarri onak izanziren eta bigarren hizkuntzen irakas­kuntzari ekarpen ederra egin zioten.

5 .1.-Abiapuntu metodologikoak

5.1.1. Pertsona bere orokortasuneanbartu

Sugestopediak pertsona bere orokor­tasunean hartzen du, bere osoan. Hel­buru gisa, pertsonaren ahalmenak etasormena ahalik eta gehien suspertu na­hi ditu. Ez da berez irakaskuntz meto­do saila, irakaskuntz metodoa informa­zio zehatz eta jakin bat ikasleengana­tzea bezala hartzen badugu. Hori bainogehiago da sugestopedia. Sugestopedia­ren zenbait alderdi oso gertu <laude tal­de-psikoteraplatik, Burutu diren zen­bait ikerketatan ikusi ahal izan denez,bigarren hizkuntza bat ikasteko ikasta­roa jarraitzen duten ikasleek, errendi­mendu hobea izateaz gain, pertsona be­zala irekiago jokatzen dute beren egu­neroko ihardunbidean, komunikaziora­ko ahalmena, nabarmen gehituz etaoreka pertsonala lortuz. Ez da, beraz,bigarren hizkuntza baten eskuratze hu­tsa gertatu; ikasle bakoitzaren nortasu­na ere aberastu egin da.

5.1.2. Blgarren bizkuntza batenikasketak nortasunarenaldaketa dakar

Bere ama-hizkuntzaren jabe den per­tsona helduak inguruan duen errealita­tearen kodeketa bat du. Beste hizkun­tza batean hitzegitea buru-eragiketa go­gorra zaio: deskodetzea batetik (ama­hizkuntza baztertzea) eta berkodetzeabestetik (ikasitako hizkuntzan errealita­tea birsortzea). Guzti hau intsegurita­tez, nortasunaren destolesketa eta' ano­miaz inguraturik.

Hizkuntza berri bat ikasteak, hiz­kuntzalari eta psikologo gehienen uste­tan, nortasunaren aldaketa sakona su­posatzen du.

Itzul penak eta lankidetzak

Ondorioz, prozesu honen konplexu­tasuna eta dimentsio-aniztasuna kon­tuan harturik, bigarren hizkuntza batenikasteak ikuspegi psikoterapeutikoa es­katzen du. Hauetariko bat da Loza­nov-ena,

Lozanov-en ustez, bigarren hizkuntzabaten ikasteak beldurrezko egoera psi­kologikoa sortzen du ikasle helduaren­gan. Egoera eta prozesu ezezagun ba­ten aurrean íkara eta ezina sumatzendu. Egoera psikologiko honen intentsi­tarea, tentsio hutsa izatetik ikastea betaezinezko bilakatzeraino joan daiteke.Beraz, egoera honi bere garrantzia emanbehar zaio bigarren hizkuntzak irakas­teko garaian.

Irakasleak berak erruz gehitu deza­ke egoera urduri hau ikasleengan, baijardunbidean kritika larregi egiteagatikbai zenbait ikasgune gehiegi errepika­razteagatik. Ikuspegi honetatik begira­tuki, berea eman behar zaio irakaslea­ren jarretad, janzteko moduari, irriba­rre egiten [akiteari, gorputz expre­sioari. .. Beldurrezko egoera psikologikohau areagotu egingo da irakasleak ikas­leen errendimenduari buruzko adieraz­pen ezezkorrak egiten baditu, edotaikastaroaren martxari buruzko bere ez­adostasuna agertzen badu.

Ager daitezke beste zenbait eraginezezkor ere, ikaslearen gizarte-giroarizuzen-zuzenean lotuta datozenak. Ikas­ten hasten den hizkuntza gizartean zail­tzat joa izatea, esaterako (errusiarraren,txinoaren, hebraieraren eta euskararenkasua), edota hizkuntza hila izatea (la­tinaren eta grekoaren kasua). Motiba­zio-arazoek ere zeresan handia Iuketehemen (zertarako ikasi hizkuntza?).

Lozanov-en iritzirako, bigarren hiz­kuntzaren irakaskuntzarako metodoekez dituzte aintzakotzat hartu írakasteabera hainbeste baldintzatzen dutenfaktore hauek.

Metodo honen araberako ikastaroajarraitzen duen ikasleari, hasíeratík ber­tatik agertzen zaio arazo eta eragozpenhauek aurrean izango dituela eta, gain-

93

ditu ahal izateko, bide jakin bat eskai­niko zaiola ikastaroan zehar,

Lehenengo elkarrizketaren gaia aur­kezpena da eta mamía hogeita bost egu­netan zehar egunean hiru ordu elkarre­kin eman behar dituzten hamabi pertso­nen berri ematea. Ikasle bakoitzari fik­ziozko nortasuna ematen zio: ízen-abi­zenak, jaioteguna, jaioterria, gurasoenizenak, ogibidea, ikasketak, familiakogiroa ... Ikastaroan zehar landuko duenfikziozko nortasun honek sekulako ba­bes psikologikoa eskainiko dio ikaslea­ri; bere egiazko nortasunaz ez zaioezertxo ere galdetuko eta ez du horre­lakorik agertu beharrik izango. Egoerahau ez da artifiziala gertatzen. Híz­kuntz eskola hartzeko orduan, ikaslebakoitzak bere nortasuna aldatu egitendu; bestela esan, mozorroz janzten daeta inor konturatu ez balitz bezala di­hardu.

Metodo honetan irakasleak ez dituerruak zuzentzen. Komunikaziozkoegoera lortu nahi du eta zuzenketa gra­matikaletan aritzea eragozpen bilaka­tzen zaio helburu hori lortu ahal izate­ko. Halaber, ikasleak komunikatzekogaraian hiztegi mailako arazorik balu,bere ama-hizkuntzako hitza erabiltzealibre uzten zaio, ezagutzen ez duen edogogoratzen ez zaion bigarren hizkuntza­ko hitz horren ordez.

5.1.3. Jokoak eta esketxak, ardatz;errepika-arileetarile ez

Metodo sugestopedikoaren ardatzaelkarrizketek eta jokoek osatzen dute.Arte munduko prozedura sugestiboakerabiltzen dita bigarren hizkuntzarenirakaskuntzarako. Honela ahalik eta ge­hien baztertzen dira beste metodologie­tan hainbat eta hainbat erabiltzen direnerrepika-ariketak. Sugestopediak biga­rren hizkuntzen irakaskuntzarako me­todologiei egin dien ekarpeník nabarie­na zera da: hizkuntza eta pentsamen­duaren arrean dagoen lotura banaezinakontuan hartzen duen printzipio psiko­linguistikoaren arabera, komunikazio­mota guztiak erabili ahal izateko bíde

94

eta errekurtso didaktikoak zabaltzea etalantzea.

Bide honetatik, alde hatera utzi na­hi dira hitzen eta formen analisiak, me­todo honek perpausa hartzen bait du oi­narri metodologiko gisa, Irákasleakarreta bizía [artzen du ikasleen arazoa«zer esan» izan dadin eta ez inola ere«nola esan», Horrela, perpausa ikasleensentimenduak eta erreakzioak adieraz­teko oinarri eta abiapuntu gisa hartzenda.

Lozanov-entzat, bigarren hizkuntza­ren irakaskuntzak helduen mailan es­pontaneoa izan behar du. Azaltzenzaion hizkuntzazko material didakti­koaren aurrean, ikasle bakoitzak berejoera hartzen du. Hauxe da 'baloratu be­harrekoa: jokabidea kontzeptuala etakomunikaziozkoa izatea. Ikasleak ezdio beldurrik «hutsak», «akatsak»,«erruak» edo «hanka sartzeak» egiteari.Jokabide honek errazagoa egiten duhizkuntz trebetasunen menperatzea, Lo­zanov-en iritziz, emankorragoa da zuze­nean kornunikatzera jotzea, inolako mo­tibaziorik gabeko errepika-ariketetanaritzea baino.

Errepikatzea antisugestiboa da Loza­nov-entzat. Atzera eragiten du. Motiba­ziorik handieneko ikasle heldua ere ezinjasanezko egoerara bultzatzen du. Gai­nera, ariketa hauen bídez argi eta garbíematen da aditzera hizkuntzaren ikas­keta-prozesua astuna, luzea eta asper­garría dela, ikaslearengan mesfidantzaz­ko egoera sortuz, norberak bere ahal­men guztien balioa zalantzan jartzerairitsi arte.

Elkarrizketa eta joko-multzoen auke­ra arreta berezia jarriz egiten da. Hauxeda metodología honen mamía, guneaeta ardatza. Esketx eta joko hauek ikas­leen irudimenean, motibazioan, emoti­bitatean eta buru-ihardueran eragin bi­zia sortu nahirik tajutzen dira. Ez dirainondik ere hizkuntzazko ariketa for­malak, komunikatu beharra sortaraztenduten ariketak baino. .Ariketa hauetanparte hartzean, ikasleak beren nortasu­na hobeto ezagutzera iristen dira; rol

ltzulpenak eta lankidetzak

berriak berenganatu behar bait dituzte,aginduz edo erregutuz, onartuz edo ar­buiatuz, poza edo tristura sumatuz eta,era berean, beren gogoetak, iritziak,sentimendu eta pentsamenduak agertuz.

Sugestopediak oso modu zabaleanhartzen du «komunikazio» kontzeptua;hau da, komunikazioaz ad direnean,erreferentzi komunikazioaz, joerazkoazedo konatiboaz, fatikoaz eta baita erepoetikoaz ari dira. Zentzu honetan, bi­ziki indartzen dute keinu, imitazio etaportaeraren garrantzia. Lozanov-ek on­do eta sakon ikertu du haurrengan ama­hizkuntzaz jabetzean hizkuntzaren etamugimen edo motrizitatearen arreandagoen lotura estua. Bestalde, meto­doan zehar Vigotsky psikologoaren teo­ría aplikatzen da: «gure ideia guztiakgure joera afektiboen itzulpen garbi di­ta», horrela hizkuntzaren alderdi infor­matiboa eta afektiboa zuzen-zuzeneanlotuz. Horregatik, oso egoera afektiboe­tan ikasten diren perpausak edo híz­kuntz edukiak oso barruraino sartzenzaizkio ikasleari eta nekez ahazten.

Metodología sugestiboak ez du inoizera honetako galderarik egiten: «Zeregiten duzu goizetan?», «Non dagoatea?», «Itxita ala irekita <lago?»,«Zenbat hilabete ditu urte batek?».Galdera hauek oso topikoak dira, kon­texturik gabekoak; ez dute inolakoerreakzio afektiborik sortzen, ezta ereiharduera psikologikorik. Horrexegatikbaztertzen dituzte sugestopedizaleek.

Komunikazioak, normalean, esperoez den erantzuna suposatzen du. Galde­tzen duenak zer erantzungo dioten bal­din badaki, eta hori erantzun beharduenak bezain ondo, ez da gauza han­dírik aurreratzen. Erabilerazten direnmekanismoak faltsuak dira, ez ohiz­koak. Horregatik sugestopedian ez ditaerabiltzen galdera-erantzun programa­tuak, edota ikasle eta magnetofoiarenarteko elkarrizketak.

Jokoak eta esketxak errekurtso psi­kologiko gisa erabiltzen dira, ikaslearenmotibazioa eta interesa pizteko, Jolas,joko, asmakízun, elkarrizketa, txapelke-

ltzulpenak eta lankidetzak

ta ... hauek dita guzti honen ezaugarrinagusiak.

a) Eguneroko bizitzako egoerakonkretuetan oinarritzen da

Egitura globaletako metodoek etaikusentzunezkoek planteatzen ez dutenbezala, sugestopedian egoera ez da hiz­kuntz eduki programatu batzuren bilto­kia, ezta ere arau gramatikalen aplika­lekua, eta gutxiago oraindik ongi behar­tutako hizkuntz fenomeno hutsarenagerpidea. Horregatik, oso gutxitanerabiltzen dira beste metodo-motetanhain topikoak diren egoera-moduak:«}atetxe batean mahaia aurretiaz eska­tu», «Hotelean logela hartu», «Bazkal­tzeko menua eskatu» ... Sugestopediza­leentzat egoera hauek ez dute inolakomotibaziorik, eta gainera ez dute eska­tzen ikaslearen parte hartze osoa; kon­tzeptuala bakarrik eskatzen dute.

Ikuspegi sugestopedikoaren arabera,egoerak erreala izan behar du; inola ereez egoera orokor eta topikoa. Egoerarenabiapuntu metodologikoaren muga argieta garbi zehazten da: partehartzaileenportaera motibatua ezinbestekoa da.Pertsonaia bakoitzak, bere joeren ara­bera eta besteen erreakzioen arabera,bere portaera alda dezake. Baina egoerahau ez da inondik ere antzerkia, antzer­kia beta ere, azken finean, artifizialabait da. Esketxa modu natural eta es­pontaneoan bizi behar da, langa psi­kologikorik gabe, lkasleek badakite nonbasten den, baina ez non bukatuko den.

b) Joko eta esketx sugestopedikoakjolasgarriak dira

Sugestopediak íkaste-prozesu inkon­tzientea bermatu nahi du, ikaslearennahietan eta hunkiberatasunean oinarri­tuz. Esketxak helburu hau lortzearrentajutzen dira, Horregatik, errekurtso di­daktiko guzti hauek izaera ludikoa du­fe, harreman naturalen giroa sortzendute, ikasleen eta ikasle-irakaslearen ar­teko konfidantza sakonena bíderatu na­hi dute. Hala eta guztiz ere, harrema­nak beti berdinekoen artekoak dira.

95

Irakasleak ezin dezake beregana ama­ren edo aitaren rolik; ezta ere ikasleakdefentsarik gabeko haurraren rola. Lo­zanov-en iritziz, hauxe litzateke suges­topediaren degenerazioa.Joko eta esketx hauek hezkuntzazko

helburua dute. Gizatte-zentzua erruzlantzen dute eta adiskidetasun-giroanburutzen da ikaste-prozesua. Azken fi­nean, ikaste-prozesua jolas bilakatzenda.

5.1.4. Perpausa, bizleuntzaren unitateoinarrizkoa

Metodo sugestopedikoan perpausada hizkuntzaren unitate oinarrizkoa.Chomsky eta Seontiev irakasleekin ha­tera, sugestopedek ere, pertsonartekokomunikazioan, perpausa hartzen duteoinarrizko elementu gisa, hitzen eginki­zunaren garrantzia gutxituz eta erlati­bizatuz.

Lozanov-entzat, perpausa da ideiabat, sentimendu bat edo egoera batadierazi ahal izateko oinarrizko elemen­tua. Horregatik definitzen du perpausahizkuntzaren eta pentsamenduaren oina­rrizko unitate bezala.

5.1.5. Ikaslearen ama-bizkuntzaerebiltzear¡ bai

Metodo sugestopedikoan erabiltzendiren elkarrizketak bi hizkuntzatan es­kaintzen zaizkio ikasleari: bere ama-hiz­kuntzan eta ikasten ari deneko horre­tan. Bi zutabetan ernan ere: ezkerral­dean ama-hizkuntzan eta eskuinaldeanbigarren hizkuntzan.

Lozanov eta bere jarraitzaleentzat,ama-hizkuntza erabili ahal izatea seku­lako euskarri psikologikoa da ikaslehelduarentzat. Ikasleak badaki ama-hiz­kuntza; beraz, baliabide hau erabili be­harrekoa da.

5.1.6. Zuzenketak, argibide gisa soilikBigarren hizkuntza baten ikastea be­

ti ere ama-hizkuntzan oinarritzen de­nez, Lozanov-en metodoak onartzen di­tu metahizkuntzak, pasa beharreko eta-

96

pak bait dira, piskanaka-piskanakagainditu beharrekoak. Horregatík, onar­tu egiten dira ikasleak egiten dituenhutsak eta akatsak. Prozesu psikologi­kotzat jotzen denez, bigarren hizkun­tza baten ikasteak, ongi finkatu eta au­tomatismo kontrolatua bilakatu arte,hutsez eta akatsez betetako zenbait eta­pa igaro behar ditu ezínbestean.

Printzipio honen arabera, lehenengomailetan irakaslearen [oera akatsen au­rrean ez entzunarena egitea da. Zuzen­tzen duenean, berriz, ikasleak bere ko­munikazioa amaitu ondoren egingo duzuzenketa, eta beti ere argibide gisasoilik.

5 .2.-lkastaroaren antolamenduaMetodo sugestopedikoak bigarren

hizkuntza borondatez ikastera doanikaslea eskatzen du. Berehala antzema­ten da nor ari den beharturik. Behartzehorrek kalte besterik ez dio egiten ikas­leari, eta eragozpen hori gainditzen ezbadu, ez du denbora luzez iraungo bi­garren hizkuntza metodo sugestopedi­koaren bidez ikasten.

Taldeak osatu aurretik, irakasleakbakarka hitzegiten du ikasleekin, elkarezagutzeko lehendabizi eta bakoítzarenhizkuntz maila neurtzeko bigarrenik.

Lehentasun osoa ematen zaio ikas­talde homogeneoak sortzeari, Ikasle­gaiak zenbait azterketa desberdinetatikpasarazten dira: ahoskera-azterketa, in­tonazio-azterketa, bere ama-hizkuntza­ren ezagutzari buruzko azterketa, ikasibehar duen hizkuntzaren ezagutzari bu­ruzko azterketa, sormenerako duenahalmenari buruzkoa, Nortasun-testakaplikatzen dira eta, era berean, ikaslebakoitzaren kontzentrazio-ahalmena,aditasunerako ahalmena eta sugestibili­tatea neurtzen,

Ikastaroari hasiera ernan baino lehen,saio sugestiboa egiten da ikasle hasibe­rriekin: «frantses asko dakizue» (edotaingeles, aleman, euskara edo dena dela­ko hizkuntza). Saio honetan irakaslea,nazioarteko hitzez baliatuz, ikasleekfrantses asko dakitela Irogatzen ahale-

Itsulpenak eta lankidetzak

gintzen .da, ikaste-prozesua erraza egin­go zaiela adieraziz («Bonjour», «Au re­voir», «boulevard», «telephone», «au­tomobile», «camion» ... eta antzeko hi­tzak erabiltzen dira honetarako, ikasleguztientzat oso ezagunak direnak),

Metodo sugestopedikoan oinarrituta,bigarren hizkuntzen irakaskuntzarakoikastaro praktikoak honela antolatuizan dira: helduentzako oinarrizko ikas­taro bat hogeita bost egunetan ernatenda, egunean hiru orduko saiotan. Ho­geita bi egun íkaste-prozesuan ematendira, eta beste hiru egunetan ikasteaebaluatu eta azken aurkezpena egitendira. Beraz, hirurogeita sei ikastordudira guztira.

Oinarrizko ikastaro hauetan, ikasleakbigarren hizkuntzaren 1.900 hitz ikas­ten ditu eta hizkuntzaren egiturarik oi­narrizkoenak, hitz egiteko beharrezkoe­nak alegia. Adibidez, frantsesa ikaste­ko ikastaroan, lexikoaz gainera, 1.900hitz, aditz formen orainaldia, geroaldiaeta agintaldia. Ingelesari dagokion ikas­taroan: lexikoa eta aditz formen orai­naldi sinplea, orainaldi jarraia, orainal­di perfekto jarraia, aginraldia, iraganal­di sinplea, geroaldia will edo going era·biliz ... eta beste zenbait oinarrizko egi­tura.

Oinarrizko ikastaroak harnar elka­rrizketa luze ditu eta elkarrizketa ba­koitza lantzeko sei ordu ematen dita.Sei orduok hiru zatitan banatzen dita:ordu t'erdi, hiru ordu eta. ordu t'erdi.Ikasleak, beraz, hiru txandatan aritzendira elkarrizketa bakoitza lantzen.

Elkarrizketa bakoitzak gai nagusi batdu eta bi edo hiru hizkuntz eduki be­rri. Oinarrizko ikastaro honetan, prak­tikan ez da idaztearen trebetasuna lan­tzen; guzti-guztia hitzegiteari begira ja­rria dago.

a) Leben saioaElkarrizk:eta lantzen den Iehen

saioan, elkarrizketa bera aurkeztu egi­ten da eta gero buruz ikastarazten zaieikasleei. Lehen saio hau lau ataletan ba­natzen da:

ltzulpenak eta lankidetzak

- Lehenik, ikasleen hizkuntz ezagu­tzaren malla kontuan harturik, elkarriz­ketaren mamía Ilabur-llabur azaltzenzaie, Argibide hauek gaiari buruzkoakdita; ez inola ere eduki línguistikoeiburuzkoak.

- Bigarrenik, elkarrizketaren edu­kiari buruz mintzatzen zaie irakaslea,egitura berriak azpimarratzen ditu, bai­na oraindik argibide gramatikalik ager­tu gabe. Irakasleak elkarrizketa osoairakurtzen du.

Horretarako hiru ahots-tonu ezber­din erabiltzen ditu. Irakurraldi hone­tan, fondo gisa, oso ongi aukeratutakomusika jartzen da. Haydn, Bach, Mo­zart, Beethoven, Vivaldi. .. -ren musikalauak dira erabilienak.

Hiru intonazio-motak (deklarazioz­koa, sarkorra eta gailena) ikasleengansugestionatu nabí diren faktore psiko­logikoekin bat datoz: erraztasuna, nor­berarekiko segurtasuna eta ikaslearengaraipena.

- Hirugarren atalean, ikasleen el­karrizketaren zatiak irakurtzen dituzte,buruz ikasi arte.

- Laugarren zatia kontzertu hutsada. Epe luzean elkarrizketa buruz ika­sia eduki ahal izateko ematen den in­dargarria.

b) Bigarren saioaBigarren saio hau analítikoa da. Ikas­

leek ikasitako elkarrizketa antzeztu egi­ten dute eta binakako elkarrizketak egi­ten elkarrizketaren mamiari buruz, jokodidaktikoak, eztabaidak... Hitzegitealortu nahi da eta horretarako elkarriz­keta tik ikasleari atseginen izan zaizkiongaiak hartzen dira eta era didaktikoanerabiltzen.

e) Hirugarren saioaSintesi lana egiten da hirugarren

saioan, Sormenezko atala da hau. Egoe­ra konplexuagoetara pasatzen da ikas­lea atal honetan. Elkarrizketetan emanzaion edukia oinarritzat hartuz, besteegoera batzutara igaro erazten zaio ko­munikazioa bideratzeko.

97

5 .2.1. IkasgelaEskolak ernaten direneko ikasgela

ateto edo kafetegi baten antzera presta­tzen da; inola ere ez ikasgela estandargisa. Ahalegin bizia egiten da bigarrenhizkuntzaren irakaskuntzak akademizantzurik izan ez dezan inondik ere.

5.2.2. Irakasle eta ikasleen artekoharremanak

Harremanen ezaugarri nagusia ber­dintasuna da. Irakaslea taldean partai­de bat gehiago da, eginkizun jakin etazehatz batekin.

Taldeak hamabi ikaslekoak díra eta,ahal delarik, sei gizonezkoz eta seiemakumezkoz osatuak. Taldeko irakas­le bat bakarra dago.

Talde bakoitzari ikasgela zabal etaerosoa ematen zaio. Gehiago dirudi bi­lera-aretoa ikasgela baino: besaulki ero­soak, zabalak, guriak, bigunak eta leu­nak. Dena lasaitasun eta relax egoerasortzera bideratua.

Ikasgelan bi bozgorailu daude, musí­ka ongi entzuteko prestatuak. Musikaikasgelan entzuten da, baina [arrí kon­trolgela batetik jartzen dute; inoiz ezirakasleak berak. Ez da ez magnetofoi­rik, ez projektagailurik erabiltzen; ira­kasleak ez du teknikoaren papera asu­mitzen; ikasle-taldearen zerbitzuradago.

5.2.3. Irakaslearen [untzioa etakualitateak

Orain arte agerturikoaren arabera,argi eta garbi gelditzen da metodologimota honetan nolako garrantzia duenirakasleak. Bera da sugestiogilea, ezbeste inor, Berari dagokio gustara ego­teko moduko egoera sugestiboa sortzea,ikaslearengan metodoarekiko konfídan­tza biztea; animatzea, suspertzea, íkas­tarea antolatzea eta aurrera eramatea,

Sugestopedia bideetatik abiatzen denirakasle idealak izan beharko lituzkeenkualitateak zehazten dira jarraian. Berefisikoa itxurazkoa eta atsegina izatearigarrantzi handia ematen zaio, balta ere

98

bere fisikoa ongi zaintzeari: garbiketapertsonala, orrazkera, jazkera... Ikas­leekiko harremanetan bere portaerakpatxadazkoa izan behar du: entzutenjakin, antolatzaile trebea, agindu behardenean tinko, baina inposatu gabe...Beti ere besteengan konfidantza sortuzeta konfidantza horren gain harremanberriak eta sakonak eraikiz. Ahots oze­na, leuna eta eztia beharko du.

Stokoiz-en ustez, trebetasun sugesti­bo batzu jaiotzatikoak dira eta beste ba­tzu eskuratuak. Zentzu honetan, egoerabera litzateke irakaslearena eta artista­rena, lanari esker lor bait ditzakete kua­litate berri horiek.

Lozanov-entzat, irakasleak beharduen kualitate nagusia hitz batean ema­ten da: prestigioa. Konpetentziari eskerlortutako prestigioa, trebetasun peda­gogikoan oinarrituriko izen ona, gizakualitateetan finkatutako ospea etaitzala.

Sugestopedian irakaslea ez da irakas­le soila; hezlaria da, terapeuta. Ontasu­na, ogibidearekiko maitasuna eta zale­tasuna, ikasleekiko gertutasuna ... ezin­bestekoak zaizkio irakasleari. Sugestioahutsaren aparra da, irakaslearen su etagarrik gabe.

6.-SUGESTOPEDIA ETA BESTEMETODOLOGIAK

Velvoski eta Mayonova irakasleekhonela 1aburbiltzen dituzte sugestope­diaren ikuspegitik beste bide metodolo­gikoei egindako kritikak:

1.-Metodo audiolingualak egituraisolatuen ikastea bermatzen du, bainaez besterik. Eta, ondorioz, ez die ikas­leei biderik eskaintzen eguneroko ko­munikazio-egoeretan egitura horien era­bilera finkatzeko.

2.-Metodo audiobisualak gehiegiazpimarratzen du ahozko hizkuntzarenikastea, idatzizko euskarriari inolakogarrantzirik ez ematean ahozkoa beharbezala finkatu gabe gelditzen delarik.

3 .-Metodo tradízionalek (gramati-

ltsulpenok eta lankidetzak

ka-itzulpena), nahiz eta gaurregun bitar­teko teknikoak erabiltzen dituzten-magnetofoiak, diapositibak, projekto­reak ... - lantzen dituzten gaiak ez di­tuzte behar bezala gordetzen oroime­nean eta ez dute biderik eskaintzen gaihorien erabiltze aktiborako,. 4.-Metodo zuzenek, bigarren hiz­kuntzaren ikaste-prozesuan ama-hizkun­tzaren erabilera debekatzean, pertsonahelduen asimilazio-prozesua behaztopa­tzen dute, helduei ulertzea eta arau lo­gikoen berri izatea atsegin bait zaie, ho­netarako ama-hizkuntzaren beharraezinbestekoa delarik.

5.-Maurice Thorez Institutuan era­bilitako metodoak aurrekoekin konpara­tuz, abantail garrantzitsuak eskaintzenditu; horregatik, bere inguruan dabil­tzan irakasleen artean etorkizun handí­ko metodo bezala jotzen da hau. Aban­tail hauen artean honako hauek nabar­mentzen dira:

a) Ariketa fonetiko aspergarririk ezdago.

b) Ikastaroetan buruz ikasitako hiz­kuntz eduki zabala.

e) Buruz ikastearen sendotzea ber­matzen duten bitarteko eta errekurtsodidaktikoak.

d) Ikastaroen luzera gutxienekoa.Oso denbora urdan, 2.000 unitate le­xikal, arauen gramatika, ulertzea, be­rehalako erreakzioa.v. menperatzendira.

e) Ama-hizkuntza, ulertzea lagun­tzeko, euskarri gisa erabiltzen da.f) Beldurra eta zalantza baztertzeak

ikasleen berezko expresioa errazten du.

BIBLIOGRAFIA

BELANGER,Bagriana: La Sugestología,Bilbao, Mensajero, La Psicología mo­derna, 1979, 256 or.

LANCHEC,Jean-Ives: Psicolingüística ypedagogía de los idiomas, Barcelona,Planeta, Paideia, 1980, 192. or.

PARKINSONDE SAZ, Sara M.: La Lin-

ltzulpenak eta lankuletzak

giiística y la enseñanza de las lenguas.Teoría y práctica, Madrid, Empeño14, 1980, 364 01',

JANE BANCROFT, W.: Suggestopedia,Sophrology and the traditional fo­reign language class, Foreing langua­ge Annals, Urria 1982, 15. bol., 373-379 orr,

GALISSON,R.: La resistible émergencede la suggestion, Le [rancais dans le

99

monde, Otsaila-martxoa 1983, 20-23 01'1',

SAFERIS, F.: Au plaisir des profs: I'ap­proche suggestopedique, Le [rancaisdans le monde, Otsaila-martxoa1983, 24-29 01'1'.

CUREAU,I.: Aproches suggestopédiquesen milieu scolaire, Le [rancais dansle monde, Otsaila-martxoa 1983, 30-35 01'1'.

SUGESTOPEDIA

Bl punto clave de la sugestopedia estribaen la hipótesis de que el hombre sólo utilizaun porcentaje mínimo de su capacidad inte­lectual. Lo demás queda en forma de reser­vas pasivas de la actividad psíquica incons­ciente.

HIPERMNESIA SUGESTIVAEn la base de la sugestopedia está el fe­

nómeno de la hipermnesia sugestiva, que elDr. Lozanov pudo observar en su prácticaclínica con sujetos bajo hipnosis. En esteestado el paciente no sólo puede rememorarsucesos del pasado, sino también reproducirhechos y datos en los que antes nunca habíaparado la atención.Antes de Lozanov, la hipermnesia hipnóti­

ca era un fenómeno conocidopor los psiquia­tras; con todo, los terapeutas relacionaban es­tas manifestaciones con la hipnosis misma.Fue el médico búlgaro el primero que tuvola fortuna de conseguir hipermnesia en suje­tos despiertos, y ello gracias a la sugestión,de donde le viene el nombre de «híperrnne­sia sugestiva».El principal mérito del Dr. Lozanov estri­

ba en haberse propuesto explorar el fenóme­no con fines pedagógicosprácticos.

LA SUGESTOPEDIA ES UNAPEDAGOGIA DEL SENTIMIENTOAdquirir una lengua exige, al decir de to­

dos los lingüistas y psicolingüistas, una pro­funda mutación de la personalidad. El adultoque posee su lengua materna, posee la codi­ficación de la realidad que le circunda. Ex­presarse en otra lengua supone en él una

compleja operación mental de decodificación(o abandono de la lengua materna) y de re­codificación (reconstrucción de la realidad enla lengua aprendida), proceso psicológico queva acompañadode inseguridad, angustia, des­doblamiento de la personalidad... Por ello,ante la evidente complejidad y multidimen­sionalidad del aprendizaje de una segundalengua, insiste Lozanov en la necesidad deun enfoque psicoterapéutico de este procesode aprendizaje.El estudiante adulto tiene necesidad de un

método que le interese y le aporte, al mismotiempo, un sentimiento de seguridad afectiva.Así, la sugestopedia presenta las siguientescaracterísticas:a) Despierta siempre insospechadas reser­

vas en la memoria, en el entendimiento y enla personalidad global del que aprende.b) La enseñanza va siempre acompañada

de un efecto de reposo o, al menos, de unaausencia de fatiga.e) La enseñanza sugestopédica debe ser

siempre un placer para los estudiantes.d) Va acompañada de positivos afectos

de reeducación del estudiante, que atenúansus tendencias agresivas y le ayudan a unamejor inserción social.

PRINCIPIOS METODOLOGICOSa) La sugcsrología destierra los ejercicios

repetitivos.b) Utilizaciónde la lengua materna.e) La frase, elemento básico del curso.d) Los estudiantes trabajan en situación.e) La emoción precede al razonamiento.f) Prioridad absoluta a la comunicación.g) El aprendizajedebe hacerse sin tensión.

100 lteulpenak eta lankidetzak

SUGGESTOPEDIE

Le point ele/ de la suggestopédle s'appuiesur l'hypotbese que l'bomme utilise unlque­ment un pourcentage minime de sa capacitéintellectuelle. Le reste se trouve sous formede réserues passioes de l'activité psychlqueinconsciente.

L'HYPERMNESIE SUGGESTIVEAu [ondement de la suggestopédie se trou­

ve le pbénoméne de l'hypermnésie suggestiueque le Dr. Lozano» put obseroer duran! sontexpérience clinique aoec des sujets sous hyp­nose. So11scet état le patlent, non seulementil peut remémorer des éuénements da passé,mais aussi reproduire des faits et des donnéesqu'il n'aoalt pas remarqué auparauant,

Avant Lozano», l'hypermnésie hypnotiqueétait un pbénoméne co111111des psycbiatres;cependant, les thérapeutes reliaient ces mani­f estatlons auec l'bvpnose elle-méme. Ce fulle médecin bulgare, le premier a avoir le suc­ces d'obtenlr l'bypermnésie cbez des sujetssous état d' éveil, et cela au moven de la sug­gestlon, d'or~ olent le nom d'hypemmésiesuggestioe.

Le principal mérite du Dr. Lozaneo setrouue dans le fait de s'étre propasé d'explo­rer le pbénoméne a des [ins pédagogiquespratlques.

LA SUGGESTOPEDIE EST UNEPEDAGOGIE DU SENTIMENT

Acquérir une tangue exige au dire des lin­güistes et des psycbolingiilstes une pro/ondemutation de la personnalité. L' adulte qui con·nait sa tangue maternelle, posséde la codifica­tion de la réalité qui l'entoure. S' exprimerdans une autre tangue implique pour tui unecomplexe opération mentale de décodif ication

(011 l'abandon de la tangue maternelle) et derécodijication (reconstruction de la réalitédans la tangue apprlse), 1111 processus psycbo­loglque qui est accompagné d'insécurité, d' an­goisse et de dédoublement de la personnali­té ... Po11r cela, [ace a l'euidente complexitéet multidimensionaltté de l'apprentissaged'une deuxiéme tangue, Lozanou insiste surla nécessité d'une mise a polnt psycbotbéra­peutique de ce processus d'apprentissage.I/étudiant adulte a besoln d'une méthode

qui l'intéresse et qui tui apporte en mémetemps 1111 sentiment de sécurité affective. Ain.si la suggestopédie présente les caractéristl­ques suiuantes:

a) Réveille toujours des réserues inouiesde la mémoire, de l'entendement et de la per­sonnalité globale de celui qui apprend.

b) L'enseignement est toujours accompag­né d'un effet de repos 011 du moins d'uneabsence de fatigue.

e) L'enseignement suggestopédique doittouiours étre 1111 plaisir tour les étudiants.

d) Elle va accompagnée d'effets positifsde rééducation cbez létudiant, qui atténuentses tendances agresslues et l'aident a unemeilleure réinsertlon sociale.

PRINCIPES METHODOLOGIQUESa) La suggestopédle exclut les exerclces

répétitif s.d) Utilisation de la tangue maternelle.c) La pbrase, élément de base du cours.d) Les étudiants trauaillent sur une situa-

tion donnée.e) L'émotion précéde au ralsonement,f) Priori té absolue de la communlcation.g) L'apprentissage doit se dérouler sans

tensions,

SUGGESTOPEDIA

Suggestopedia Is based on the theory thatman uses only a mínima! percentage of hls ln­tellectual capaclty. The rest remalns as passlvereserves in the unconsclous psychic actlvity.

SUGGESTIVEHYPERMNESIA

The basls of suggestopedia is suggestive hy­permnesla, whlch Dr. Lozanov could observeduring his cllnical practice with patients un­der hypnosls. In thls state, a person can re­member facts of the past, and also reproduce

facts and data to which he had not pald anyattention before.

Before Lozanov, Hypnotlc Hypermnesia wasa known phenomenon among psychiatrists, butthey related these manifestations to hypnoslsitself. This Bulgarian doctor was the first oneto obtain hypermnesia from awake persons,by using suggestion. Hence the name «Suqqes­tive hypermnesla».

Dr. Lozanov's main merlt is his determina·tion to explore this phenomenon with practica!pedagogic purposes.

ltzulpenale eta lankidetzok

SUGGESTOPEDIA IS A PEDAGOGVOF FEELINGS

According to ali llnguists and psycholln­guists, the acquisition of a language demandsa deep change of personality, An adult useshis mother tongue to codify the reallty thatsurrounds hlm. Expressing himself in anotherlanguage demands of him at cornplex mentaloperatlcn of de-coding -or leaving his mothertungue- and re-coding -reconstruction of rea·lity in the learnt language-, a psychologicalprocess that includes insecurity, anguish, dou­lile personality ... Considering the obvlous com­plexity ancl multidimensionality of learnlng ano­ther language, Lozanov stresses the necessityof a psycho-therapeutlc approach to the lear­ning process.

An adult student needs a method that is in·teresting to hlm and, at the same time, glveshim a feeling of affective securlty. Suqqesto­pedía presents the following features:a) lt awakens unsuspected reserves of me·

101

mory, of understanding, and of the global per­sonality of the learner.b) Learning is always accompanied by a

relaxing effect, or at least by an absence offatigue.e) Suggestopedic learnlng must always be

a plessure far the students.d) lt has positive slde-effects: re-education

of the student, whlch dlmlnishes hls aggressl·ve tendencles and helps hlm to lnsert himselfsoclally.

METHODOLOGICAL PRINCIPLES

a) Suggestology rejects repetltive exercises.b) Use of the mother tangue.e) The sentence is the baslc element of the

course.d) Students work in situations.e) Emotion precedes reasonlng.f) Communication has absolute priority.g) Learning must progress without tension.