sistemas de alerta temprana para inundaciones (sat): experiencias en américa latina

7/23/2019 Sistemas de Alerta Temprana para inundaciones (SAT): experiencias en América Latina

http://slidepdf.com/reader/full/sistemas-de-alerta-temprana-para-inundaciones-sat-experiencias-en-america 1/13

>

Pkr? Mcign Mîvcin Npkik*

Zcstlgns ml Nilrtn ]lgprnen pnrn ceuemnjckels (ZN])?Lxplrclejcns le Ngãrcjn Intcen

Npuetls ml CevlstcdNjjcúe E° <, Ouick - Kjtufrl 60><

Pninfrns jinvls? Zcstlgns ml Nilrtn ]lgprnen, Ngãrcjn Intcen, ceuemnjckels.

*Lspljcnicstn le dlstcúe ml rclsdks ml mlsnstrls y rclsdks jicgîtcjks le pnçsls ml Ngãrcjn Intcen.

Vlsugle

Zcstlgns ml Nilrtn ]lgprnen (ZN]) ls uen hlrrngcletn vnicksn qul plrgctl snivnr vcmns y prktldlriks fclels, lspljcnigletl ml ins plrskens gîs vuielrnfils y pulml slr utcicznmn pnrn mcalrletlslvletks jkgk ceuemnjckels, scsgks, vkijnels, ltj. Li lstumck fusjn cmletcacjnr, jinscacjnr ymlsjrcfcr iks prcejcpnils tcpks ml ZN] netl ceuemnjckels ml in rldcúe Ngãrcjn Intcen. Zl rlniczú ue

neîicscs jkgpnrntcvk ml iks juntrk jkgpkeletls le iks 6> jnsks ml ZN] n e ml pkmlr jkekjlr liplsk k cejiuscúe ml liiks, le li mcslþk l cgpilgletnjcúe ml iks ZN]. Zl kfslrvn qul li gnykr plsksl mn le li jkgpkeletl ml gkectkrlk y nilrtn (3<%), nsç jkgk le li ml mcauscúe y jkguecjnjcúe(30%) lvcmlejcnemk uen tlemlejcn dikfni le li plsk y krcletnjcúe qul sl il vclel mnemk n intljekikdçn y in cejiuscúe ml ins rlmls skjcnils.

Lstl nrtçjuik ls pnrtl ml uen cevlstcdnjcúe mlsnrrkiinmn le li gnrjk mli prkdrngn Nicnmks netlCeuemnjckels ml Zkiujckels Prîjtcjns.



6

Li ZN] ls uen hlrrngcletn vnicksn qul plrgctl snivnr vcmns y prktldlr iks fclels, lspljcnigletl mlins plrskens gîs vuielrnfils, y pulml slr utcicznmn pnrn mcalrletls lvletks jkgk ceuemnjckels,scsgks, vkijnels, ltj. Ls guy ÿtci lspljcnigletl le li jnsk ml ins ceuemnjckels qul vclelenaljtnemk jnmn vlz gîs n ue gnykr eÿglrk ml plrskens le li guemk qul juniquclr ktrk tcpk ml

mlsnstrl, y qul kjnsckene drnvls pãrmcmns ljkeúgcjns, skjcnils y hugnens.

Le li gnrjk mli Prkdrngn Dikfni ml Vlsciclejcn arletl n ceuemnjckels ml in Nicnezn _urcjh,

Zkiujckels Prîjtcjns jkgk uen ml ins cetldrnetls ml mcjhk prkdrngn, cgpuisú li Lstumck skfrl

Zcstlgns ml Nilrtn ]lgprnen (ZN]) netl ceuemnjckels le Ngãrcjn Intcen, qul fusjnfn jkekjlr ins

mcvlrsns lxplrclejcns qul lxcstle le in rldcúe n e ml jketrcfucr n in jinrcjnjcúe ml ins kpjckels

ml pkiçtcjns y hlrrngcletns rlilvnetls pnrn learletnr li prkfilgn n ecvli rldckeni y enjckeni.

Pnrn mcjhk lstumck sl tkgnrke jkgk rlalrlejcn ins mcrljtrcjls ml in CCC Jkealrlejcn Cetlrenjckeniskfrl Nilrtn ]lgprnen ml Fkee (LTJ CCC>) rlnicznmn le li 6001 qul slþnin jcejk rljkglemnjckelsprcejcpnils n pnrtcr ml in lxplrclejcn mli tsuengc mli kjãnek Çemcjk le mcjclgfrl mli 600=2 mliGnrjk ml Njjcúe ml Hykdk 600< - 60><, le mkeml li ZN] ls uen ml ins prckrcmnmls rlalrcmn nin cmletcjnjcúe, lvniunjcúe y gkectkrlk ml rclsdks, y glokrngcletk ml in nilrtn tlgprnen2 mlin Vlskiujcúe <8/6>= ml in Nsngfiln Dlelrni skfrl in Lstrntldcn Cetlrenjckeni ml Vlmujjcúeml Mlsnstrls qul ’Vljkekjl … in cgpkrtnejcn ml in nilrtn tlgprnen jkgk lilgletk lslejcniml in rlmujjcúe ml mlsnstrls …‗ (puetk 1)2 mli CC Zcgpksck cetlrenjckeni ml lxplrtks le ZN]guitcnglenzn ml in KGG6 le li 6003, le mkeml sl mcsjutclrke vnrcns prîjtcjns enjckenilsutcicznemk iks juntrk jkgpkeletls kplrntcvks ml iks scstlgns ml nilrtn tlgprnen laljtcvks, ltj.

Le li lstumck sl nenicznrke 6> lxplrclejcns ml ZN] (ml 3 pnçsls ml Ngãrcjn mli Zur y ml NgãrcjnJletrni) fusjnemk sliljjckenr nquliins qul sl hne gnetlecmk le li tclgpk jke li npkrtl ml injkguecmnm y ml iks dkfclreks.

Zl rlniczú ue neîicscs jkgpnrntcvk ml iks juntrk jkgpkeletls qul rljkgclemn li LTJ CCC?jkekjcgcletk mli rclsdk, gkectkrlk tãjecjk y slrvcjcks ml nilrtn, mcauscúe y jkguecjnjcúe, yjnpnjcmnm ml rlspulstn ml ins pkfinjckels n e ml pkmlr jkekjlr li plsk k cejiuscúe ml liiks leli mcslþk l cgpilgletnjcúe ml iks ZN], tni jkgk sl gulstrn le li scducletl drîjk le mkeml lignykr plsk rljnl le li ml gkectkrlk y nilrtn (3<%), nsç jkgk le li ml mcauscúe y jkguecjnjcúe(30%) lvcmlejcnemk uen tlemlejcn dikfni le li plsk y krcletnjcúe qul sl il vclel mnemk n intljekikdçn y in cejiuscúe ml ins rlmls skjcnils.

Ls prlkjupnetl qul skik ue pkjk gîs ml in gctnm ml iks ZN] (16%) hnyn rlnicznmk lstumckstãjecjks ml ins nglenzns y ml in vuielrnfcicmnm pnrn su mcslþk. Li qul gleks plsk tclel ls injnpnjcmnm ml rlspulstn ml in pkfinjcúe le rclsdk (<6%), ls mljcr, ins njjckels ml prlpnrnjcúenetl ins ceuemnjckels.

> ]hcrm Cetlrentckeni Jkealrlejl ke Lnriy Tnreced.6 Krdnecsgk Guemcni ml Gltlkrkikdçn.



:

Jkekjcgcletkml iks rclsdks

16%

0

>0

60

:0

=0

<0

10

40

80

30

>00

Jnpnjcmnm mlrlspulstn

<6%

Mcauscúe yjkguecjnjcúe

30%

Gkectkrlk yslrvcjcks mlnilrtn 3<%

Drîjk >

Auletl? Zkiujckels Prîjtcjns, Lstumck skfrl Zcstlgns ml Nilrtn ]lgprn-

en (ZN]) netl ceuemnjckels le Ngãrcjn Intcen

Ml njulrmk ni lstumck rlnicznmk, pnrn qul ue ZN] sln gîs laljtcvk sl rlquclrl qul slnfkrml mlsml in plrspljtcvn mli leakqul ml Dlstcúe ml Vclsdks ml Mlsnstrls (DVM). Li ZN]ls uen hlrrngcletn pktletl qul plrgctl snivnr vcmns y prktldlr sus fclels2 sce lgfnrdk,cgpilgletnr skik uen rlm hcmrkgltlkrkiúdcjn k cestninr scstlgns ml jkguecjnjcúe ek pulmleslr jkescmlrnmks jkgk ZN]. Iks ZN] netl ceuemnjckels qul ske skstlecfils ske iks qul hnecejkrpkrnmk iks juntrk jkgpkeletls rlintcvks n ue glokr jkekjcgcletk mli rclsdk, gkectkrlktãjecjk y nilrtn, jkguecjnjcúe y mcauscúe ml in ninrgn y li mlsnrrkiik ml in jnpnjcmnm ml rlspulstnml ins pkfinjckels.:

Leakjnmks le ins plrskens

Zc fcle li LTJ CCC rljkgclemn lstks juntrk jkgpkeletls, leantczn qul mlfle lstnrjletrnmks le ins plrskens, ls mljcr, qul fusqule lgpkmlrnr n iks cemcvcmuks y n ins jkguecmnmlslxpulstks n nglenzns (le lstl jnsk ceuemnjckels), pnrn njtunr jke in sujcletl netlinjcúe y leakrgn nmljunmn n e ml gcecgcznr iks rclsdks arletl n sus vcmns, fclels y glmcks ml vcmn.

Jletrnrsl le ins plrskens scdecacjn qul skfrl tkmk ins pkfinjckels gîs vuielrnfils mlfnejkgprlemlr tkmk li prkjlsk qul scdecacjn in cgpilgletnjcúe ml ue ZN], pkr ik qul lsrljkglemnfil qul lxcstn ue njkgpnþngcletk ml iks tãjecjks n in pkfinjcúe. Zce lgfnrdk, inlxplrclejcn ml iks ZN] nenicznmks gulstrn qul in prlpnrnjcúe n in pkfinjcúe ls li qul glekr plsktclel (<6%).

: Ml njulrmk n ins rljkglemnjckels ml in LTJ CCC.



=

Zl sudclrl rlsjntnr in cetlransl leakqul cestctujckeni ‚ leakqul jkguectnrck le uen rlinjcúehkrczketni y ’ml cmn y vulitn‗ jke in pnrtcjcpnjcúe ml iks scducletls njtkrls?

Pkfinjcúe

Nutkrcmnmls

Cestctutks

tãjecjk-

jcletçacjks

Lxcstle lxplrclejcns cetlrlsnetls jkgk li trnfnok rlnicznmk jke vcdçns y kfslrvnmkrlsjkguectnrcks qul hn plrgctcmk li glokr auejckengcletk ml ins nilrtns. Le iks ZN] ml Ecjnrndun,Li Znivnmkr y Duntlgnin, iks kfslrvnmkrls jkguectnrcks hne scmk jinvls pnrn in iljturn ml iks

icgecgltrks y sleskrls nrtlsnenils y pnrn li levçk ml ceakrgnjcúe pkr rnmcks2 le li Plrÿ, inpnrtcjcpnjcúe ml in jkguecmnm hn scmk auemngletni pnrn in iljturn ml piuvcúgltrks y lsjninshcmrkgãtrcjns y li levçk ml ceakrgnjcúe pkr rnmcks n iks JKL= mcstrctnils. K le Qlelzulin lemkeml iks piuvcúgltrks nrtlsnenils hne scmk nsugcmks pkr li CENHGL,< quclels tclele leinjljke iks vcdçns jkguectnrcks y plrgctle jkidnr lstn ceakrgnjcúe le Cetlrelt.

\ECZMV leantczn qul sl mlfl nsldurnr qul sl cejkrpkrl le iks ZN] iks anjtkrls l cesugks ikjnilslspljcnigletl le in rljkiljjcúe y trnesgcscúe ml ceakrgnjcúe ’nfkdn pkr ue leakqul jletrnmk

le gnykr glmcmn le ins plrskens le ik qul ntnþl n in nilrtn y in cetlrvlejcúe tlgprnen‗ (ACJV,

60>:?61). Liik pkrqul n plsnr ml iks drnemls nvnejls ml in tljekikdçn, lxcstle nÿe mcjuitnmlspnrn rljkdlr in ceakrgnjcúe ikjni y trnesgctcrin n trnvãs ml rlmls mcdctnils qul plrgctn in lgcscúeml in nilrtn y rlnicznr uen lvniunjcúe ml ins eljlscmnmls jke gnykr rcdurkscmnm.

Dkflrenfcicmnm y nrrldiks cestctujckenils

Mlstnjn ml lstns lxplrclejcns, qul iks ZN] sl cgpilgletnrke n pnrtcr ml lvletks ml drnegndectum l cgpnjtk le tãrgceks ml plrskens aniiljcmns y naljtnmns, cearnlstrujturn mlstrucmn,glmcks ml vcmn plrmcmks, ltj.2 jkgk ins ceuemnjckels le Znetn Al (mli 600: y 6004) le mkeml

= Jletrk ml Kplrnjckels ml Lglrdlejcn.< Cestctutk Enjckeni ml Gltlkrkikdçn l Hcmrkikdçn.



<

hufk >:0.000 naljtnmks k in drnecznmn le In Pnz mli 6006 qul le ue inpsk ml 40 gceutksprkvkjú 18 gulrtls, >= mlsnpnrljcmks, >:0 hlrcmks, k le Jletrkngãrcjn le mkeml li HurnjîeGctjh le >338 prkvkjú ceuemnjckels le in rldcúe mlonemk gcils ml gulrtls k li ALE le Pcurn,(Plrÿ, >334 ‚ >338) qul scdecjú uen pãrmcmn mli PFC le =,<%.

Ik jinvl aul qul, n pnrtcr ml lstks lvletks, ins nutkrcmnmls ikjnils y/k rldckenils ek slqulmnrke skik le in ntlejcúe ml in lglrdlejcn, scek qul in cgpilgletnjcúe ml iks ZN] cgpuisúin cestctujckenicznjcúe ml in DVM le su îgfctk ourcsmcjjckeni. ]ni ls li jnsk ml Znetn Al, qullstnfiljcú li Zcstlgn Guecjcpni ml Dlstcúe ml Vclsdks y jrlú in Mcrljjcúe ml Dlstcúe ml Vclsdkml Mlsnstrls jke rnedk ml Zljrltnrçn y le mlplemlejcn mcrljtn mli cetlemletl, akrgnemkpnrtl mli dnfceltl. Ktrk ls li jnsk ml In Pnz, le mkeml n rnçz ml ins ceuemnjckels mli 6006, insnutkrcmnmls jrlnrke li Prkdrngn ml Dlstcúe ml Vclsdk ml Mlsnstrls, jkgk ue pciktk y le li 600<,sl jkestctuyú in MLDCV1 jke rnedk ml Kjcniçn Gnykr, jke <00 plrskens nprkxcgnmngletl y jkeli :0% mli prlsupulstk guecjcpni.

Ls cgpkrtnetl jkgprlemlr qul li ZN] ek ls ue lilgletk ncsinmk mletrk ml ue dkfclrek,scek qul akrgn pnrtl mli leakqul ml DVM2 nsç, in npulstn ek ls skik pkr li ZN], scek pkr intrnesvlrsnicznjcúe k cejkrpkrnjcúe ml in DVM le mcjhk lspnjck. Le nidueks pnçsls sl kfslrvn qulhnjl anitn ue gnrjk ekrgntcvk jkgk fnsl pnrn cevlrtcr gîs le ZN]. Zl juletn jke krmlenezns,plrk ek hny uen ildcsinjcúe nmljunmn le jnmn pnçs pnrn cgpilgletnr y skstlelr lstks prkjlsks.

Ktrk nspljtk n rlsnitnr ls in vkiuetnm pkiçtcjn, pkr ik qul li icmlrnzdk mlflrî slr nsugcmk pkr inprlaljturn k in nijnimçn k in letcmnm rlspkesnfil ml in DVM ml in ourcsmcjjcúe n e ml dnrnetcznr inskstlecfcicmnm mli gcsgk. Liik jkfrn rlilvnejcn le li jnsk ml prkyljtks ml in jkkplrnjcúe yn qul nsu enicznjcúe ek sl juletn ec jke enejcngcletk, ec npkyk tãjecjk pnrn mnr jketceucmnm ni ZN].

Zl mlfl prkpcjcnr in jkkrmcenjcúe letrl iks mcalrletls njtkrls, pkr lolgpik le li Flec (Fkicvcn)le mkeml sl trnfnoú jke mcstcetns cestctujckels lejnflznmns pkr in prlaljturn mli mlpnrtngletk,tnils jkgk dkfclreks guecjcpnils, ZLGLEN4, ZLENGHC, in ALDNFLEC8, li Zlrvcjck ml Lmujnjcúe,li Zlrvcjck ml Znium, KED, fkgflrks, ltj., rlnicznemk prcglrk ue mcndeústcjk ml iks ZN]lxcstletls le in zken n e ml vlr in plrtcelejcn y jnrnjtlrçstcjns ml eulvks ZN].

Ml njulrmk n in gkmnicmnm ml kplrnjcúeLe ins lxplrclejcns mlsnrrkiinmns le li lstumck, sl hne lejketrnmk trls gkmnicmnmls

ml kplrnjcúe jke mcalrletls vletnons y mlsvletnons, mlplemclemk mli tcpk ml ceuemnjcúe,enejcngcletk, letkrek le qul sl cgpilgletne, ltj.?

• ZN] gkmlik jkguectnrck, qul sl jnrnjtlrczn pkr uen pnrtcjcpnjcúe njtcvn ml inpkfinjcúe le li gkectkrlk ikjni hnjclemk usk ml cestrugletks nrtlsnenils (icgeçgltrks‚ rldins hcmrkgãtrcjns y sleskrls) pnrn gkectkrlnr li ecvli mli rçk. Lstl ls li gkmlik ni

1 Mcrljjcúe Lspljcni ml Dlstcúe Cetldrni mli Vclsdk.4 Zlrvcjck ml Glokrngcletk ml in Envldnjcúe Ngnzúecjn.8 Almlrnjcúe ml Dnenmlrks mli Flec.



1

qul sl hn mnmk gnykr ãeanscs le akgletnr in jnpnjcmnm ml rlspulstn ml in pkfinjcúe.Ins vletnons ml lstl gkmlik ske qul cgpicjn uen pnrtcjcpnjcúe njtcvn ml in pkfinjcúe2 intljekikdçn utcicznmn sulil slr ml glekr jkstk, plrk su cgpilgletnjcúe vn n mlplemlrmli tcpk ml ceuemnjcúe2 y in tlemlejcn ls n ue glekr usk ml lstn gkmnicmnm.

• ZN] jletrnicznmk k cestrugletni, qul sl jnrnjtlrczn pkrqul lgpilne k mlplemlemli gkectkrlk nutkgntcznmk k jkevlejckeni, pkr lolgpik li ZN] ml In Pnz. Le ktrksjnsks ls jketrkinmk pkr li letl rlspkesnfil ml gkectkrlk n ecvli enjckeni, pkrlolgpik li CEL]LV3 ml Ecjnrndun k MDKN>0 Li Znivnmkr k CEZCG\QLH>> ml Duntlgnin.

In tlemlejcn ls n ue gnykr usk ml lstn gkmnicmnm, sl rlquclrl ue aulrtl jkgprkgcskml ins nutkrcmnmls pkr sus lilvnmks jkstks, li nitk jkgpkeletl tljekiúdcjk mlgnemnue fule ecvli ml jnpnjctnjcúe ml iks kplrnmkrls, plrk li rclsdk ls in rktnjcúe ml lstlplrskeni2 nmlgîs jke lstn gkmnicmnm sulil lxcstcr pkjn pnrtcjcpnjcúe ml in pkfinjcúe

le rclsdk y uen mlplemlejcn ml cesugks y tljekikdçn lxtlren.

• ZN] gcxtk, qul sl jnrnjtlrczn pkrqul lgpilne cestrugletni nutkgntcznmk y

gkectkrlk ikjni pkr glmck ml icgeçgltrks‚ rldins hcmrkgãtrcjns k sleskrls. \e

lolgpik ls li ZN] ml Jkykintl ml Duntlgnin. Nmlgîs plrgctl jketnr jke iks nvnejls

tljekiúdcjks y, n su vlz, jke li gkectkrlk jkguectnrck, plrk su cgpilgletnjcúe vn n

mlplemlr mli tcpk ml ceuemnjcúe.

Jkekjcgcletk mli rclsdk

Le li neîicscs jkgpnrntcvk mli drîjk E¿ > sl kfslrvn qul skik ue pkjk gîs ml in gctnmml liiks (li 16%) juletn jke lstumcks tãjecjks ml ins nglenzns y qul skik li :4% jke neîicscsml vuielrnfcicmnm, ik qul lvcmlejcn li pkjk plsk qul sl mn ni jkekjcgcletk jcletçjk y skjcnimli letkrek. Pkstlrckrgletl pkmrçn surdcr qul sl lvcmlejcle vnjçks le in jnrnjtlrcznjcúe mllsjlenrcks ml rclsdk, mlfcmk n in anitn ml mntks jinrks jke rlspljtk n ins ceuemnjckels k n insjrljcletls, y sl tledn qul rlpinetlnr su mcslþk.

Zl sudclrl in jkinfkrnjcúe jke cestctutks tljekiúdcjks y uecvlrscmnmls pnrn li jkekjcgcletk mlilspnjck le tãrgceks ml nglenzns y vuielrnfcicmnm.

Gkectkrlk y nilrtn

Le li 3<% ml iks jnsks (drîjk E¿ >) sl kfslrvn qul sl hn cejiucmk lstl jkgpkeletl, yskfrl tkmk ni usk ml tljekikdçn ml ÿitcgn dlelrnjcúe y ni usk ml ins rlmls skjcnils pnrn in mcauscúey jkguecjnjcúe ml in nilrtn qul jkcejcml jke uen tlemlejcn dikfni le li plsk y krcletnjcúe qulsl il vclel mnemk n ãstn.

3 Cestctutk Ecjnrndùlesl ml Lstumcks ]lrrctkrcnils.>0 Mcrljjcúe Dlelrni ml Kfslrvntkrck Ngfcletni.>> Cestctutk ml Quijnekikdçn. Zcsgkikdçn, Gltlkrkikdçn l Hcmrkikdçn.



4

Lxcstle gujhns fkemnmls le li usk ml in tljekikdçn, tni jkgk li Ceakrgl ml in ACJV (ACJV, 60>:)slþnin, pkr lolgpik, iks nvnejls le in ceakrgîtcjn hne pkscfcictnmk in linfkrnjcúe ml gkmliksgîs jkgpiloks ml iks rclsdks hcmrkiúdcjks y scsgkiúdcjks, plrgctclemk li usk ml mcvlrsnshlrrngcletns. Zce lgfnrdk, nmvclrtl li ceakrgl, sl mlfl tlelr le juletn qul ik cgpkrtnetl

ek ls in tljekikdçn gîs skstcjnmn k in ml glekr jkstk, scek in cmkelcmnm y in ljnjcn ml insmcalrletls nitlrentcvns tljekiúdcjns nmnptnfils ni letkrek. S skfrl tkmk qul lstã jletrnmk le

in pkfinjcúe y njjlscfil n liin y n ins mcalrletls cestnejcns ml dkfclrek.

\ek ml iks rclsdks le li usk ml tljekikdçn skstcjnmn ls li ml ndrnvnr in mlscdunimnm y mcvcsckelsskjcnils yn lxcstletls, jke li njjlsk n eulvns hlrrngcletns tljekiúdcjns, tni jkgk ik slþninli Ceakrgl ml in ACJV k li ml Phcicp Hnii (Hnii, 6001), puls sl pulml jrlnr uen frljhn mcdctni lemkeml iks gîs plroumcjnmks ske iks gîs vuielrnfils, y oustngletl iks gîs naljtnmks pkr iksmlsnstrls. Nsç Hnii (Hnii, 6001? 1) nmvclrtl li jngfck ml leakqul ml dlstcúe ml lglrdlejcns n

ktrk tljekiúdcjk jcletçjk...junemk eks leakjngks le iks ZN] fnsnmks le jclejcn y tljekikdçn,

lstngks, icgctnmks n ik qul liins mlslne k slne jnpnjls ml hnjlr. Eks lejketrngks cejnpnjlsml mljcmcr sc mlflgks cejiucr auejckels qul ek slne jcletçjns k tãjecjns. Nsç tlgns jkgk in

prlpnrnjcúe ml in pkfinjcúe, ek lejnone guy fcle le mcsjusckels rlalrletls n ins lspljcjnjckels

jcletçjns y tljekiúdcjns pnrn ins rlmls ml sleskrls y leinjls ml jkguecjnjcúe.

Le juniquclr jnsk, sl mlfl prkjurnr, lspljcnigletl pnrn iks pnçsls k rldckels jke glekrlscedrlsks, li usk ml rljursks ikjnils qul ek dlelrle mlplemlejcn ml iks cesugks, jkgk pkrlolgpik le _urctl (Plrÿ) qul npkstú pkr ue gkmlik ml ZN] jke li npkyk ml uen uecvlrscmnmikjni k li usk ml sleskrls nrtlsnenils jkgk le Jletrk Ngãrcjn, puls liik dnrnetczn li njjlsk nrlpulstks y gnetlecgcletk ikjni.

Ls jinvl jkgprlemlr qul li lqucpk ls ue glmck y ek ue e le sç gcsgk. Pkr lolgpik, pnrn glmcrli ecvli mli rçk uek pulml usnr ue icgeçgltrk jke rnmnr k uek nrtlsneni, ik qul cgpkrtn ls qulauejckel y jugpin su jkgltcmk, tni jkgk slþniú ue letrlvcstnmk skfrl in cgpkrtnejcn qul sl ilmne n iks lqucpks? ’…iks ZN] ske pnrn snivnr dletl ek pnrn snivnr iks cestrugletks‗.

Ls cgpkrtnetl qul le li prkjlsk ml nilrtn lxcstn jinrcmnm le in mlacecjcúe ml ins letcmnmlsrlspkesnfils y ml iks gljnecsgks cestctujckenils n ecvli rldckeni, enjckeni, sufenjckeni yikjni. In nutkrcmnm gîxcgn, ml njulrmk n iks ecvlils lstnfiljcmks le li scstlgn ml nilrtn, ls qucletrnesgctl in ceakrgnjcúe n in pkfinjcúe le rclsdk, le jkkrmcenjcúe jke iks JKL y iks krdnecsgksml prcglrn rlspulstn pnrn njtcvnr iks gljnecsgks ml rlspulstn prllstnfiljcmks le iks pinelsml jketcedlejcn. Pnrn qul li scstlgn auejckel úptcgngletl sl rlquclrl qul iks prkjlsks slrlnicjle le li glekr tclgpk pkscfil ml njulrmk ni tclgpk ml iildnmn mli ndun le iks mcstcetksguecjcpcks, sustletnmk le fnsl ni lstumck hcmrkiúdcjk.

Li prkjlsk ml in nilrtn, tni jkgk ik slþnin Kjhnrîe, ls li lspnjck le mkeml sl lgpclzn n pnsnr mli

jngpk jcletçjk ni pkiçtcjk. Jke in ceakrgnjcúe le in gnek y euejn jke ue drnmk ml jlrtlzn mli >00%,

sl tclel qul mljcmcr sc sl nilrtn n in pkfinjcúe y le quã drnmk. Li gclmk n qul ue ZN] sl jkevclrtn le li

’Zcstlgn mli Pnstkrjciik Gletcrksk‗ gktcvn n slr jkglmcmk le in nilrtn (Kjhnrne, 6004? 6).



8

Mcauscúe y jkguecjnjcúe

Ls cgpkrtnetl utcicznr gljnecsgks ml mcauscúe y jkguecjnjcúe qul plrgctne qul inpkfinjcúe tledn jinrcmnm le su usk y njjlsk. Cdunigletl, mlfl lxcstcr jinrcmnm le in mlecjcúe ml

ins cestctujckels rlspkesnfils y prktkjkiks prlvcngletl lstnfiljcmks, pnrn qul in rutn n slducr sllejuletrl lstnfiljcmn y pulmn iildnr n in pkfinjcúe.

Jnpnjcmnm ml rlspulstn

Le lstl nspljtk jinvl le ue ZN], sl rlquclrl rlakrznr in prlpnrnjcúe ml ins pkfinjckels tnetk

le zkens rurnils y mcsplrsns, le mkeml pulml lxcstcr k aniin le in jkguecjnjcúe k le iks lqucpks k le

îrlns urfnens mlesngletl pkfinmns le mkeml in lvnjunjcúe ml ue drne eÿglrk ml plrskens ls

jrujcni. Lxcstle lxplrclejcns lxctksns le drnemls îrlns urfnens jkgk iks ZN] ml Znetn Al k ml Vçk ml

Onelcrk k In Pnz (le li usk ml glmcks ml jkguecjnjcúe gnscvks jkgk in gcec slrcl _L]N) le mkeml hn

scmk pkscfil cejiucr lstl jkgpkeletl, n plsnr ml ins mcglesckels ml ins jcumnmls.

Ins glokrls lxplrclejcns hne cejkrpkrnmk?

• Prlpnrnjcúe ml in pkfinjcúe y ml ins nutkrcmnmls pnrn rlspkemlr.

• Pinels ml lglrdlejcn, lvnjunjcúe, ltj.

• Lvnjunjcúe? vçns ml lvnjunjcúe, slþnicznjcúe ml zkens sldurns, puetks jrçtcjks, ltj.

• ZN]? scguinjcúe y scguinjrk.

• Lqucpks utcicznmks? scrlen, jngpnens, scifntks, jnrrks ml lglrdlejcns, bcts mlsldurcmnm (jnpns, pkejhks, gldîakeks, icetlrens), ltj.

Zkstlecfcicmnm

Li kfoltcvk mli ZN] ls ’snivnr vcmns‗ nsç qul li jugpicgcletk ml mcjhk kfoltcvk rlstlonrî scli ZN] slrî skstlecfil k ek. Pkr lolgpik, le li 60>=, li ZN] mli guecjcpck ml ]rcecmnm (Fkicvcn)plrgctcú snivndunrmnr in vcmn gîs ml gci angcicns2 k le li 60>> le In Pnz, n plsnr qul li gldnmlsiczngcletk mlsnpnrljcú 8 fnrrcks, sl ikdrú in lvnjunjcúe tktni ml iks pkfinmkrls2 k le li 60>:le ins ÿitcgns ceuemnjckels ml Vçk ml Onelcrk, mkeml ]lrslpkics aul li ÿecjk guecjcpck mkeml ekhufk gulrtks puls li E\MLJ njtcvú in ninrgn y in pkfinjcúe ikdrú lvnjunr.

]lemlejcns lglrdletls

In tlemlejcn npuetn hnjcn in cejiuscúe ml ue gnykr jkgpkeletl tljekiúdcjk pnrn ligkectkrlk mli ZN] y ni usk ml ins rlmls skjcnils pnrn in mcauscúe y jkguecjnjcúe ml in nilrtn pkr

lolgpik n trnvãs ml glesnols ml tlxtk.



3

Ktrn tlemlejcn qul sl kfslrvn ls qul sl vclel dlelrnemk ue njlilrnmk prkjlsk mlurfnecznjcúe>6 y ue cejrlgletk ml ins ceuemnjckels le ins jcumnmls pkr mcvlrsks anjtkrls,netrúpcjks lspljcnigletl. Liik dlelrn rltks n iks dkfclreks skfrl tkmk pkr in jkejletrnjcúe mlpkfinjcúe, ins drnemls cearnlstrujturns le rclsdk, ins mlgnemns skjcnils y pkiçtcjns, cesldurcmnm

jcumnmnen, ltj. Liik gnrjn uen drne mcalrlejcn le li mcslþk ml ue ZN] pnrn li îrln rurni y pnrnin zken urfnen, le mkeml pkr lolgpik, li tlgn ml in lgcscúe ml in nilrtn y in ninrgn n ue drneeÿglrk ml plrskens sl vulivl jrujcni.

Ktrn tlemlejcn n tlelr le juletn ls li jngfck jicgîtcjk qul vclel lxnjlrfnemk iks cgpnjtks ml iks

mlsnstrls ml krcdle hcmrkgltlkrkiúdcjk prkpcjcnmk pkr li jrljcgcletk mlskrmlenmk ml ins jcumnmls

y pkr iks jngfcks ml iks pntrkels jicgîtcjks.

Mlstnjne tngfcãe iks eulvks rclsdks>: qul vclele prkvkjnemk ceuemnjckels le zkens lemkeml netls ek lxcstçne, jkgk in prlslejcn ml in gcelrçn ceakrgni qul sl lstnfiljl le in rcflrnml iks rçks, usnemk sustnejcns quçgcjns qul jketngcene li ndun y glmckngfcletl2 ins eulvnscevlrsckels prcvnmns y pÿficjns jkejletrnmns le zkens plicdrksns, jkgk julejns aiuvcnilsprkplesns n ceuemnjckels y jcumnmls.

>6 In pkfinjcúe guemcni slrî ml eulvl gci jcle gciikels le 60<0 le mkeml li 40% ml in pkfinjcúe vcvcrî le jcumnmls. Le li Ceakrgl ml in ACJV 60>0, iks krdnecsgks

hugnectnrcks jkescmlrne jnmn vlz gîs cgplrcksk ’njtunr le ins jcumnmls‗ (ACJV, 60>:?:3).>: Zke iks rclsdks qul sl vclele dlelrnemk pkr li gkmlik ml mlsnrrkiik njtuni y qul usunigletl ek lrne jketlgpinmks le li gnrjk ml in dlstcúe ml rclsdks ml mlsnstrls.



>0

Vljkglemnjckels

• Li ZN] mlfl slr nfkrmnmk mlsml in plrspljtcvn mli leakqul ml DVM y jke uen gcrnmncetldrni fusjnemk cejkrpkrnr iks juntrk jkgpkeletls mlsjrctks y leakjnmk le ins

plrskens. Liik scdecjn qul tkmk li prkjlsk mlfl fusjnr in nrtcjuinjcúe letrl iks’snflrls‗ ml in jkguecmnm y ’snflrls‗ tãjecjks. Ls cgpkrtnetl rlsjntnr in cetlranslletrl li leakqul cestctujckeni y li leakqul jkguectnrck le uen rlinjcúe hkrczketni y’ml cmn y vulitn‗ jke in pnrtcjcpnjcúe ml ins nutkrcmnmls y skfrl tkmk ml in pkfinjcúe.

• Cejletcvnr le iks pnçsls, ni cduni jkgk sl lstî cgpuisnemk le Ljunmkr, icelngcletks ml

pkiçtcjns skfrl li ZN] qul plrgctne ue gnelok tãjecjk nmljunmk y lvctle su pkictcznjcúe.

Ls ml sugn cgpkrtnejcn in jrlnjcúe ml lspnjcks tãjecjks le li npnrntk lstntni.

• Cejletcvnr in jkkrmcenjcúe jke uecvlrscmnmls, cestctutks tljekiúdcjks y sljtkr prcvnmk

qul pulml plrgctcr utcicznr rljursks ml gkectkrlk jkgk pkr lolgpik le li jnsk mliALDNFLEC>= (Flec, Fkicvcn) qul juletn jke >.:00 rnmcks.

• Vlakrznr y npkynr in cevlstcdnjcúe jcletçjn le in fÿsqulmn ml kpjckels tljekiúdcjnsqul plrgctne ngcekrnr iks jkstks y ml mcspkecfcicmnm le li glrjnmk ikjni.

• Vlakrznr y njtunicznr iks lstumcks ml iks rclsdks le tãrgceks ml nglenzn y vuielrnfcicmnm.N ecvli ml nglenzn, li jngfck jicgîtcjk lstî nitlrnemk iks pntrkels jicgîtcjks, pkr ik qulsl rlquclrl cejkrpkrnr glmcjckels ml eulvns vnrcnfils jicgîtcjns jke els ml gkectkrlkl cevlstcdnjcúe. N ecvli ml vuielrnfcicmnm, lxcstle eulvks rclsdks (gcelrçn, jkestrujjcúeml rlprlsns, hcmrkliãjtrcjns, ltj.) pkr ik qul sl sudclrl nenicznr li leakqul ml dlstcúe mlrclsdks ml mlsnstrls le li gnrjk mli gkmlik ml jrljcgcletk ljkeúgcjk prlpkemlrnetl.

• ^ul lxcstn ue jkgprkgcsk enejclrk pkr pnrtl mli dkfclrek enjckeni, rldckeni kikjni le in DVM y iks ZN]. Pkr lolgpik le Znetn Al, li dkfclrek guecjcpni enejcn liZN] y li ::% mli prlsupulstk mli DNGIP>< (In Pnz) sl mlstcen n in MLDCV.

• ^ul lxcstnjkkrmcenjcúe y jkejlrtnjcúe le tkrek ni gnelok ml iks mlsnstrls letrl iksmcvlrsks njtkrls lstntnils y ek lstntnils nuequl slne ml mcalrletls tlemlejcns pkiçtcjns.Le li Flec pkr lolgpik, iks plrckmks ml ceuemnjckels ske jnmn vlz gîs jkrtks, ik qul hnhljhk qul tkmks iks njtkrls sl cevkiujrle ni gnrdle ml sus pkscjckels pkiçtcjns.

• Zl eljlsctn ml in nrtcjuinjcúe ml nicnezns cetlrguecjcpnils qul plrgctn ue trnfnok ml julejn,

jke prkpulstns fnsnmns le auejcúe ni pktlejcni y icgctnjckels mli tlrrctkrck n trnvãs ml prkyljtks,

prkgkvclemk in prlslrvnjcúe ml iks rljursks enturnils, in rljuplrnjcúe ml îrlns ndrkakrlstnils,

in prkgkjcúe y rlduinjcúe, li usk y gnelok nmljunmk ml iks suliks y rljursks hçmrcjks.

• Zl mlfl njkgpnþnr nmlgîs ml ue ZN] dlkmceîgcjk pkrqul ins iiuvcns sulilemlslejnmlenr mlsiczngcletks l ceuemnjckels.

>= Almlrnjcúe ml Dnenmlrks mli Flec.>< Dkfclrek Nutúekgk Guecjcpni ml In Pnz.



>>

• In cejiuscúe ml glmcmns lstrujturnils y ek lstrujturnils murnetl in cgpilgletnjcúe mli

ZN] ske cgpkrtnetls, plrk mlfle slr pnrtl mli prkjlsk ml mlsnrrkiik mli lspnjck le qul sl

cgpilgletn2 ek jkgk skiujckels ncsinmns puls pulmle rlsuitnr le skiujckels icgctnmns.

• In DVM, li jngfck jicgîtcjk y li mlsnrrkiik urfnek, ske mcsjcpicens jke mcalrletlsleakquls. Zl mlfl fusjnr uecjnriks.

Vltks

• Ls jinvl qul ins nutkrcmnmls ikdrle nrtcjuinr iks mcalrletls mcsjursks y jkejrltnr, pkrlolgpik, in eljlscmnm ml in cgpilgletnjcúe ml ue ZN] qul juletl jke uen fnsljcletçjn ml jkekjcgcletk mli rclsdk, jke lqucpks nmljunmks le jkejlrtnjcúe jke inpkfinjcúe le rclsdk y jke npkyk enejclrk.

• Zl rlquclrl jketnr jke iks rljursks y in vkiuetnm pkiçtcjn pnrn skstlelr lstks prkjlsks,scek sl mlfcictne, lspljcnigletl pnrn iks guecjcpcks gîs plqulþks, qul plrgctnjkeskicmnr uen lstrntldcn ml DVM le liiks.

• ^ul lxcstn jkkrmcenjcúe y jkejlrtnjcúe jke mcvlrsks njtkrls lstntnils y ek lstntnils,skfrl tkmk junemk iks mlsnstrls ml drne cgpnjtk sulile dlelrnr li cevkiujrngcletkml mcvlrsks njtkrls ml mcalrletls tlemlejcns pkiçtcjns.

• Zl mlfl fusjnr glmcr li cgpnjtk qul tclel in cgpilgletnjcúe ml iks ZN] le tãrgceks

ml mlsnstrls y jkstks lvctnmks. Ls ue vnikr ndrldnmk qul plrgctl mnril jketceucmnmn iks ZN]. Zl pulmle linfkrnr cemcjnmkrls qul pulmne glmcr pãrmcmns ml vcmns,pãrmcmns gntlrcnils, gkvcgcletks gcdrntkrcks, juiturnils, ltj.

• Zl tclel qul prlstnr ntlejcúe ek skik n iks lvletks ml drne cgpnjtk, scek tngfcãe niks lvletks plqulþks.

• Zl rlquclrl uen ndlemn skfrl cevlstcdnjcúe ml pnrtl ml ins uecvlrscmnmls y jletrks mlcevlstcdnjcúe l cejletcvnr in jkkrmcenjcúe jke uecvlrscmnmls, cestctutks tljekiúdcjksy li sljtkr prcvnmk.

• Vlakrznr in prlpnrnjcúe ml ins pkfinjckels ls auemngletni tnetk le zkens rurnils y mcsplrsns,

puls n vljls in jkguecjnjcúe ek vn n iildnr k iks lqucpks vne n aniinr y, le îrlns urfnens

mlesngletl pkfinmns le mkeml sl tclel qul lvnjunr n ue drne eÿglrk ml plrskens.

• Cejiuscúe mli sljtkr prcvnmk pnrn akgletnr in rlspkesnfcicmnm skjcni. Zl rlquclrlnicnezns pÿficjns y prcvnmns.

• Lxcstl in eljlscmnm ml dlelrnr ue leakqul ml nglenzns gÿitcpils, ik qul anjcictnrçn innrtcjuinjcúe ml uen rlspulstn cetldrnmn.



>6

Fcfickdrnaçn

• Jksdrnvl, Okhe. Vlspkemclemk n ins ceuemnjckels? nprlemclemk skfrl kplrnjckelsprlvcns ml skjkrrk y rljuplrnjcúe. Iljjckels NIENP 60>=.

• ACJV Ceakrgl Guemcni skfrl Mlsnstrls ‚]ljekikdçns y auturk ml in njjcúe hugnectnrcn60>:.

• Hnii, Phcicp H. Iks scstlgns ml nilrtn tlgprnen? rl-leakjnemk in mcsjuscúe. Zlptclgfrl68, 6001.

• CZMV. LTJ CCC. ]lrjlrn Jkealrlejcn Cetlrenjckeni skfrl Nilrtn ]lgprnen. Mlsnrrkiikml Zcstlgns ml Nilrtn tlgprnen, 6001.

• Enjckels \ecmns. Nsngfiln Dlelrni. 64 ml alfrlrk ml 600=. Vlskiujcúe <8/6>=.

• EKNN (Entckeni Tlnthlr Zlrvcjl Cetlrentckeni Njtcvctcls Kajl) - JKGL]. Duçn mlrlalrlejcn pnrn scstlgns ml nilrtn tlgprnen ml jrljcmns rlpletcens. 60>6.

• Kjhnrîe, Onjkfk, Zcstlgns ml Nilrtn ]lgprnen. Aktkdrnaçn njtuni y rltks auturks.Oueck, 6004.

• Krdnecznjcúe Gltlkrkiúdcjn Guemcni. Mcrljtrcjls skfrl scstlgns ml nilrtn tlgprneny npicjnjcúe ml prlmcjjcúe ceglmcntn y kplrnjckels ml nvcsk 60>0.

• Prkvletcke ‚ NIENP. Aikkm mcsnstlrs. Ilnreced arkg prlvckus rlicla nem rljkvlrykplrntckes. Lelrk, 6008.

• \ELZJK - JLPVLMLENJ. Cevletnrck y jnrnjtlrcznjcúe ml iks Zcstlgns ml Nilrtn]lgprnen le Ngãrcjn Jletrni. Prkyljtk ml Akrtniljcgcletk ml iks Zcstlgns ml Nilrtn]lgprnen le Ngãrcjn Jletrni. Alfrlrk ml 60>6.

• Tkrim Fneb ‚ DAMVV. Duçn pnrn in Dlstcúe Cetldrnmn mli Vclsdk ml Ceuemnjckels leJcumnmls le li Zcdik 6>. Vlsugle pnrn hnjlmkrls ml pkiçtcjns. 60>6.

• Dkfclrek ml in Jcumnm ml Znetn Al. Mcrljjcúe ml Dlstcúe ml Vclsdks. Pîdcen kjcni?http?//www.wgk.cet/pndls/prkd/mrr/lvlets/GHLTZJC]CLZjletrninglrcjn/Zlssckes/ Zlsscke-:/Nrdletcen.pma http?//snetnaljcumnm.dkv.nr/fikds/dlstckemlrclsdks/

• Dkfclrek ml in Jcumnm ml Znetn Al - \ECZMV. Nprlemlr ml iks mlsnstrls. In dlstcúeikjni mli rclsdk le Znetn Al, n >0 nþks ml in ceuemnjcúe mli 600:. Gnyk, 60>=

• A\EMLPJK. MCNDEÚZ]CJK DLELVNI MLI ZCZ]LGN ML NILV]N ]LGPVNEN ‚DNGIP, Jnriks A. Fnrrlrn \rçn.

http://www.wmo.int/pages/prog/drr/events/MHEWSCITIEScentralamerica/Sessions/Session-3/Argentina.pdf


http://santafeciudad.gov.ar/blogs/gestionderiesgos/







>:

• JNVL. Vck ml Onelcrk lg fusjn mn rlscicïejcn arletl jhuvns akrtls. Jngpnehn mn\ECZMV LG PNVJLVCN JKG N ZLJVL]NVCN ENJCKENI ML MLALZN JCQCI.

• JNVL ‚ PVLMLZ ‚ CEMLJC. Cevletnrck y jnrnjtlrcznjcúe ml iks ZN] le Plrÿ. 60>6.

• DC_. ]uick Lmunrmk Znetkyk. Zcstlgn ml nilrtn tlgprnen ‚ ZCN] le in julejn mli rckPcurn. Lxcdlejcns Cestctujckenils, Lxplrclejcns, Vltks y Mlsnaçks.

• JKEVLM ‚ KLN. Prkdrngn Jletrknglrcjnek pnrn in Nilrtn ]lgprnen netlCeuemnjckels le Plqulþns Julejns (ZQP) y Vlmujjcúe ml in Quielrnfcicmnm? Mlsnrrkiikml uen Pintnakrgn Vldckeni. Zcstlgn ml nilrtn tlgprnen netl ceuemnjckels ml injulejn mli rçk Jkykintl neîicscs hcmrkiúdcjk, prkpulstns ml rlmcslþk y njtunicznjcúe.Duntlgnin, Ekvclgfrl 6003.

• Cgpilgletnjcúe mli Zcstlgn ml Nilrtn ]lgprnen Jkguectnrck. http?//hlrrngcletns.jrcminj.krd/www/jketlet/cgpilgletnjc-e-mli-scstlgn-ml-nilrtn-tlgprnen-jkguectnrck

• CENHGC - Zljrltnrcn ml Dlstcúe ml Vclsdks ml Ljunmkr. Zcstlgns ml nilrtn tlgprnenhcmrkgltlkrkiúdcjk le Ljunmkr. 60>=.

• Lvniunjcúe ni ZN] netl ceuemnjckels ml in Julejn mli rck Jkykintl, neîicscshcmrkiúdcjk, prkpulstn ml rlmcslþk y njtunicznjcúe linfkrnmk pkr li PrkdrngnJletrknglrcjnek pnrn in Nilrtn ]lgprnen netl ceuemnjckels ml plqulþns julejns-

ZQP y rlmujjcúe ml in vuielrnfcicmnm.

• \ELZJK-JLPVLMLENJ. Prkyljtk Vldckeni Mcpljhk QCC, Cevletnrck y jnrnjtlrcznjcúeml iks Zcstlgns ml Nilrtn ]lgprnen le Duntlgnin.

• Zljrltnrcn ml Dlstcúe ml Vclsdks ml Ljunmkr. GNE\NI MLI JKGC]Ã ML DLZ]CÚE MLVCLZDKZ. Oueck 60>=.

• ZCN]N. Pîdcen kjcni mli ZCN]N. http?//scntn.dkv.jk/elwpndl/cemlx.php

• Zkiujckels Prîjtcjns, Lstumck skfrl Zcstlgns ml Nilrtn ]lgprnen (ZN]) netlceuemnjckels le Ngãrcjn Intcen 60>=.

• \ZNCM JNVL ‚ CEMLJC. Neîicscs, iljjckels nprlemcmns y prkpulstns pnrn incgpilgletnjcúe ml iks ZN]GJ le li Plrÿ. Icgn, oueck 60>:.

• \ELZJK - JLPVLMLENJ. Cevletnrck y jnrnjtlrcznjcúe ZN]. Ceakrgl ml Ecjnrndun.Lelrk, 60>6.

http://herramientas.cridlac.org/www/content/implementaci-n-del-sistema-de-alerta-temprana-comunitario



http://siata.gov.co/newpage/index.php

http://siata.gov.co/newpage/index.php




sistemas de alerta temprana para inundaciones (sat): experiencias en américa latina

Documents