revista enercietica - capevlacbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/documentos/hm000629.pdf ·...

65
ESTRATEGIA ENERGETICA CHILENA Y SUS RESULTADOS MAS IMPORlANTES olodo Ht CHILEAN ENERGY STRAHGY ANll ITS MOSl llli.Püf11f1N1 t'l[SUL 1 s olodo NATURALEZA OE LOS ASPECTOS CRITICOS EN EL CAMPO ENERGETICO ENFRENTADOS POR LA REPUBLICA DOMINICANA olodo 1 1L NATURE OF can lC/\ ASP CT~ f •\CEO l" fil DOfvWJICMJ ~EPUBl IC 1\ lHf- f El D 01 ENfli(lY' olodo LA POLITICA ENERGETICA EN EL CONTEXTO DEL DESARROLLO ECONOMICO DE LOS PAISES DE AMERICA LATINA: UN PUNTO DE VISTA ECUATORIANO olodo l~·!~flGY ''.:JCY 1r.1 Ht CJ~HEXl or E(;,J\Ctv11C ['ll VEI OFf'./Lf\J T M 1HE c:1J;, TíllF.:-. m ·\· 1·~ A. ·11l!l1CA. A;·; 1t:UADCR1A~ v:·Wf'OIN otado BREVE ANALISIS DEL SISTEMA ENERGETICO DE COSTA RICA olQdQ 'W! f' .t..rJ;·, 'e, , ')!', A P ~1\ S l , •. L sv-. : ·, Or gan i zación Latinoameric an a d e En ergí a Latin American Energy Organ1zation Mayo - Junio/83 M<1v J.1nei8:' REVISTA 1/1 ENERCiETICA 3'83 Organización Latinoamericana de Energía

Upload: others

Post on 01-Aug-2020

4 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

ESTRATEGIA ENERGETICA CHILENA Y SUS RESULTADOS MAS IMPORlANTES olodo Ht CHILEAN ENERGY STRAHGY ANll ITS MOSl llli.Püf11f1N1 t'l[SUL 1 s olodo

NATURALEZA OE LOS ASPECTOS CRITICOS EN EL CAMPO ENERGETICO ENFRENTADOS POR LA REPUBLICA DOMINICANA olodo 1 1L NATURE OF can lC/\ ASP CT~ f •\CEO l" fil DOfvWJICMJ ~EPUBl IC 1\ lHf- f El D 01 ENfli(lY' olodo LA POLITICA ENERGETICA EN EL CONTEXTO DEL DESARROLLO ECONOMICO DE LOS PAISES DE AMERICA LATINA: UN PUNTO DE VISTA ECUATORIANO olodo l~·!~flGY ''.:JCY 1r.1

Ht CJ~HEXl or E(;,J\Ctv11C ['ll VEI OFf'./Lf\J T M 1HE c:1J;, TíllF.:-. m ·\· 1·~ A. ·11l!l1CA. A;·; 1t:UADCR1A~ v:·Wf'OIN otado BREVE ANALISIS DEL SISTEMA ENERGETICO DE COSTA RICA olQdQ 'W! f' .t..rJ;·, 'e, , ')!', A P ~1\ S l , •. L sv-. : ·,

Organización Latinoamericana de Energía Latin American Energy Organ1zation

Mayo - Junio/83 M<1v J.1nei8:'

REVISTA 1/1

ENERCiETICA 3'83

Organización Latinoamericana de Energía

Page 2: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

The signsci ameres are lne exciusíve resp!Jf;S~b~nty nt t:;s!i' auinors 2nd H:ey do nG: neces~arHy exoress u-¡(: ctf¡cia! pos~tion o~ Pe::r>anent S-:?c:rer.::r!dL .1\11y remarks shou¡d be cirectec to the Oep2rtrne:nt or ];,fon·n2t~on ano Pi~~rlc: f~e~2("Jr:s. OLADE. Casina 6413 C. C. i. _ Guito. Ecua!jor.

Los articulas firmados son de la exclusiva responsabilidad de sus autores y no expresan. necesariamente. la posición oficial de la Secretaría Permanente. Toda colaboración deberá ser dirigido al Departamento de información y RR.PP .. de OLADE: Casilla 6413 C C. l., Quilo, Ecuador

67 BRIEF A}·lALYS!S CF COSTA RiC.A S E~.,JERGY S\1STErv1

¡ 4t/BREVE ANALISIS DEL SISTEMA ENERGETICO DE COSTA RICA c.d'(~,, 33

E~JERGY POL!CY li\i THE cor~TEXT CF ECQ~jOf'.!liC OEVELOPMENT !N THE COUNTR!ES OF L.4Ti~J t\rVJEn~C/~: .A!\1 ECU/\DOfil/J.~r~ EVVPOlf\JT 55

. LA POLITICA ENERGETICA EN EL CONTEXTO DEL 113 DESARROLLO ECONOM ICO DE LOS PAISES DE

AMERICA LATINA: UN PUNTO DE VISTA ECUA- TORIANO .Lb\:;, 21

THE r0i-\TURE OF CRiTiCi'\L ASPE(~TS FACEO t3Y THE DOMIN!Cl\~j REPUBLiC IN THE FIELD or~ ENERGY 49

THE CHli_E/\N E~JERGY STRATEGY AND iTS fVlOST l_tg\~?~'.~\~~- RESULTS 41

n"~;NATURALtZA DE LOS ASPECTOS CRITICOS EN ' '..tEL CAMPO ENERGETICO ENFRENTADOS POR LA

REPUBLICA DOMINICANA, 15

ESTRA 1 EGIA ENERGETICA CHILENA Y SUS RE- \1- l SULTADOS MAS IMPORTANTES 7

EDiTOR!F.L 39

EDITORIAL 5

OF THE l,AT!~i Mv1ERICAN Ei'JERGY ORGANiZATiON PERIODICAL FOR OISSEMIN,~TION

ORGANO DE DIVULGACION TECNICA DE LA ORGANIZACION LATINOAMERICANA DE ENERGIA (OLADE) I ¡¡

?! MAYO - JUNI0/83

MP1Y - JUNE/83

Organización Latinoamericana de Energía

Page 3: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

ULISES RAMIREZ OLMOS SECRETARIO EJECUTIVO

La energía se convierte así, en un instrumento proprcio para que frente a lo confrontación entre los pueblos, surja una alternativa de cooperocíó n y paz entre el los.

Por primera vez en una región, las fuentes energéticas, los recursos humanos, la capacidad gerencial, los centros de educación, los recursos financieros, se conjugan en un polinomio, cuyo resultado fina! será una respuesta energética cónsono con programas de desarrollo sustentados en nuestra propia cultura energética y económica.

Las acciones que se inician con este programa, van a permitir en el corto plazo un mejor aprovechamiento de las facilidades financieras que ofrece el Convenio Mexicano - Venezolano de Cooperación Energética de Son José, las cuales aún no han sido utilizadas plenamente. Por otra parte van o faci 1 itar el que se logre identificar y priorizar proyectos energéticos que incorporen en su ejecución un mayor componente de bienes y servicios latinoamericanos. Asimismo, darán un gran impulso a las centros de educación tecnológica superior de la región en cuanto van o ser ellos los formadores de los recursos humanos que se requieran para el desafío energético futuro.

Considerando que la energía juega un papel destacado en el flujo comercial y financiero de esta subregión, OLADE ha estimulado la evaluación y explotación de los hidrocarburos, las fuentes nuevas renovables, con adecuados instrumentos de planificación. De allí la aprobación del Pro- grama de Desarrollo Energético Centroamericano, que con gran solemnidad se firmara en Quito el 24 del mayo pasado, en presencia del Presidente Constitucional de! Ecuador, Dr. Osvaldo Hurtado Larrea, y del Ministro de Recursos Naturales y Energéticos, Dr. Gustavo Galindo, donde estamparon su firma los Ministros de Industria, Energía y Minas de Costa Rica; el Ministro de Economía de El Salvador; el Secretario de Minería, Hidrocarburos y Energía Nuclear de Guatemala, y los Viceminis- tros de Recursos Naturales de Honduras; del Instituto Nicaragüense de Energía de Nicaragua; y de Comercio e Industria de Panamá. Este programa, a ser financiado con recursos del PLACE y del BID, permitirá un flujo intenso de recursos humanos y tecnológicos, que estamos seguros, propiciará un mayor acercamiento entre los países que conforman el programa, así como también con el con- junto de miembros de OLADE que como Brasil, México, Venezuela, Perú, Ecuador y Colombia, pres- tarán experiencia y asistencia técnica en su ejecución.

Por otro lado las instituciones que atienden a la puesta en marcha de este proceso se mantie- nen activas; y a pesar de los inconvenientes, han logrado algunos avances. Es significalivo en es- pecial, el relativo a Centroamérica en su componente energético de interconexión eléctrica, donde las empresas estatales han jugado un papel de gran importancia.

La integración en América Latina tiene su principal punto de apoyo en un sentimiento común de nuestros pueblos, en cuanto a que el mismo es el camino más adecuado para alcanzar un ma- yor nivel de desarrollo sustentado en relaciones de intercambio más justas y armoniosas. Sin em- bargo, o bien porque se han creado expeciativas muy grandes a! iniciar esos procesos de intercambio o porque los estudios que se realizan destacan con mayor énfasis las dificultades propias e inhe- rentes al mismo, no existe un esquema práctico que haga factible el lograr una verdadera integra- ción entre nuestros pueblos.

EDITORIAL

Organización Latinoamericana de Energía

Page 4: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

3!V~!S3 ~3N3 VI s av i 1ns:1~ sns A

NOt:>JílOOH!NI ·1

·sosm::>a; so¡ ap a¡ua1)!::f8 u9!)ou6!SD o¡ omd opotd -o;do OWS!UD::>aw ¡a opmrnw e;q!I ¡a ua opuepouo:> -a1 f.. popa1d0Jd o¡ ua opo¡uawopun::1 'o!JOJDU!WIDS!P ou f.. aJq11 o:>! pJm! o¡ua1 wouapJo un ua osoq es 01s3 ·ouJa1qo9 ¡a ;od op!::>a¡qo¡sa OJ!w9uo)a-opos OJIOJJos -ep ap ¡o;aua6 º!fOS0¡1::1 o¡ uo::> e¡ue1a40::> se 'soWS!W so¡ ap opon:>epo ouJa¡u! u9pou61so oun JaAowoJd f.. sosJn:>aJ so¡ e¡uawa¡ua1:>!J.ª f.. oun¡;odo 10110;1osap o; -od ª!14::) JOd opo¡dopo 0::>11?61aua OJ6e¡oJ¡se 01

:op1s uo4 opo¡dopo 016a¡o1¡sa o¡ m¡uawa¡dw1 o;od so¡uawnJ¡sut sa¡o~DU!Jd so1

·011!11iadwo::> opo::>Jaw un ap sauo!::>1puo::> so¡ e¡q -1sod o¡ ua ala¡j.aJ anb o¡s!¡oaJ so!)a1d ap O)!IJlºd · l

·sa¡o¡ -orsa sosardura so¡ orod uoiodsoxa ap sauopon¡ -rs so¡ uaurun¡a f.. opoxud mpas ¡ap u9pod1::>!IJOd o¡ ua¡!¡i::>oJ. anb sa¡o6a¡ f.. sa¡ouo1::>n¡1¡su1 sa¡snlv ·e;

·apuodsa;10::> sa¡ anb º!P!sqns 1ep OJJOW ¡a ua '0161aue Jopes 1e ua uaua111Ja¡u1 anb sa¡o¡o¡sa sorouaño f.. sosarduia so¡ ap u91s1a11u1 ap sauorsoep so¡ ap u91::>outpJoO.:) T

·ozo¡d 06101 ap u91s!I\ oun uoo so::>!J?5Jaua sos -m:>a1 ap u9p::>ads0Jd ap soumiñord ap u9pn::>a!3 ·p

omd ªl!t-[) ap 0::>1¡;¡i61au8 D!6a¡oJ¡sa o¡ ua mtsr;>q o¡ -ueuuo.uaq 'soioard ap O:>!IJJOd o¡ o u9!::>o¡a1 u3

L

S3lNV !~ d 1 SV VN311H) vous

\fl9~3N3 30 1\fNOO\fN NOISIWO:)

·so::>!J(il6iaua sopnp -o id so¡ ap m¡oA ¡ap saiuouuuratap so¡ uoas opua¡ad -uioo aJq]j o¡ f.. opo::>1aw ¡a anb J!l!WJad op!s oy opo¡ -dopo O::>JIJIOd o¡ 'sosrnoar ap uopoufnso a¡uap1:1-a oun

·siod ¡a ua 9dl ap soruox so¡ ap % ¡ T JªP sou -aw oiuesardar onb 's!od ¡ap ¡oJ¡sn\1 ouoz o¡ ua op1p -uax ':)dl ¡ap u9pda:>xa o¡os o¡ uoo 'saJq!j uos ª1!4J ua solnqm::>OJP!4 so¡ ap sooo rd so¡_ a¡uaw¡onp1¡¡1 ·se¡ -oraadsa SO!P!Sqns f.. sorsandun uoo opuouuurar 'soro -a.d ap ¡o¡o¡ u9F)ozi¡o;aqt¡ oun a¡\.law¡onpo;6 oiuojd -W! as 8L6 L ap ;1¡md o 'oa¡9J¡ad ¡ap osco ¡a u3

-soionpord sorsa JOZ!!O!JJ8WO::> f.. rosao -ord ';o¡;odw! opand 'popun6as ap sa¡oJaua6 souuou opuaqdurro 'orambjoro anb opuauuurad opOl\!JUa::>u1 opis oy ºPº"!Jd JOpas ¡ap auod red SOJnqm::>oJp!y ap o¡ua1wpa¡soqo ¡a 'a¡uaw¡ouo1::>!P\f ·a¡!lf) orod uau -8!1 somq10::>0Jp!y so¡ anb popiururodo ap oisoo 1ª iso opuoiuaserdar 'sa¡ouoDouJa¡u! sojaard so¡ red sopou -!WJe¡ap opopanb uo4 soureiur soroard so¡ '%OC: 11::> -ap se 'soionpord so¡ ap o¡sa; 1ªP ¡o apuodsauco ¡a:> -uoro ap ¡a111u ¡a anb f.. 'so;nqm::>o1p1y ap sapop1sa::>au sns ap %Og ¡a ouodun sjod ¡a anb opuoiap!SUO:)

·o::>!W9U0)8 O!)U8]U -81\UO::> 01d0Jd ns o opJan::>o ap 'OlJJa¡xa ¡a ua ouioo ouraiu¡ opo::>Jaw ¡a ua o¡uo¡ ojonpo id a¡sa J!J!nbpo orod popaq!I o¡n¡osqo oJoyo uauau u9q.m::> ap sor -opuunsuoo uos anb opo¡s3 ¡ap sosarduis soj ·¡ouo1::> -ouraiu¡ opo::>Jaw ¡a JOd opouiuueiep opopanb oy f.. a;q1¡ sa a¡q!lsngwo::> a¡sa ap 01::>aJd ¡a anb of.. '1o¡iw -1s sa u9!::>0n¡!S o¡ 'u9qJO::> ¡o opadsa; anb o¡ u3

Organización Latinoamericana de Energía

Page 5: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

8

Sin duda el sector transporte terrestre que repre- senta en la actualidad el 21 % del consumo total de energía y el 28% del consumo final de energía, es el que ha experimentado el mayor ahorro de ener- gía. Así, lo relación (consumo de energía en el sec-

Ahora bien, el sector minero que en la actuali- dad representa el 8% del consumo total de energía y el 11 % del consumo final de energía, ha experi- mentado, en el año 1981, una disminución de apro- ximadamente un 17% en la relación (consumo de energía/producto geográfico} dei mismo sector, con respecto al año 1970, tal corno.se puede apreciar en el Gráfico Nº 4.

Al analizar el sector industrial, que representa en la actualidad aproximadamente el 19% del con- sumo total de energía y el 26% del consumo final de energía, se puede apreciar, del Gráfico Nº 3, que la relación (consumo de energía en industrias/ producto geográfico industrial) ha disminuido, en el año 1981, un 0.7% con respecto al año 1970, pero un 14% con respecto al año 1976. Es interesante re- cordar que el año 1975 fue un año de recesión in~ iernacional, rozón por la cual este sector no trabajó a plena capacidad produciéndose ineficiencias en el mismo.

Según este indicador, se podría señalar que en términos globales la relación (consumo de energía/ producto geográfico bruto) ha disminuido aproxima- damente en 20% en el período comprendido entre 1970 y 1981, tal como se aprecio en el Gráfico Nº l. Además, de acuerdo al Gráfico Nº 2, el cambio en la relación entes cifada se ha mcinifestado en los ú 1- timos años, lo que indica que este efecto tiene es- trecha relación con lo estrategia energética_ adoptada.

Desde el punto de vista agregado, una medido real de conservación de energía en un país la cons- tituye !a relación de consumo de energía versus el crecimiento económico de éste, no importando en qué sectores se produce el mejor uso de la energía ya que, bajo precios coherentes, el usuario efectua- rá medidas conservacionistas, dentro de sus restric- ciones propias, sólo en aquellas actividades donde perciba una mayor rentabilidad.

A- modo de ejemplo, podemos señalar que la tasa histórica de crecimiento del consumo de hidro- carburos disminuyó del 7% anual en la década 60 - 70, o un 1 a 2% en el período 80 - 81 d pesar de un alto crecimiento en el PGB durante este último. Con- trariamente, en el caso del carbón, el consumo de este energético creció a tasas promedio del O. 1 % anual en la década 60 - 70 y de 4.2% anual en el período 70 - 78, debido principalmente a la fuerte sustitución de este energético por el petróleo, y, en los últimos años (79 - 81) su consumo ha crecido a tasas del 6,6%, 10,5% y 10,6% como consecuencia de la actual política de precios libres que ha causa- do una mejor asignación de los recursos.

La aplicación de la estrategia energética antes de- lineada, y en especial la implementación de lo polí- tico de precios para los productos energéticos, ha sig- nificado para Chile una mayor eficiencia en la asig- nación de recursos, corno así también en medidas de conservación adoptadas descentralizadamente por los consumidores y productores de energía. Es así co- mo ha disminuido fuertemente la tasa de crecimien- to del consumo de· energéticos de alto valor, como el petróleo, y se ha producido una expansión natural de aquél los que son económ icomente más atractivos (ver cuadro 1 ).

11. RESULTADOS DE LA ESTRATEGIA ENERGETICA

En el sector eléctrico se estableció, o partir de 1980, un sistema de tarifas basado en los costos marginales de suministro, el cual es aplicado o las empresas distribuidoras y a los clientes finales de menos de 2.000 kilowatts de potencia. El resto de los suministros tiene precio libre, y la experiencia de los últimos tres años muestra que no ha habido abu- so monopólico y que dichos precios han tendido o establecerse en torno a los costos marginales de ser- v1c10. Una nueva legislación paro el sector permite asegurar una mayor eficiencia en la operación de! mismo, como así también un incentivo poro una ma- yor participación de capitales privados, tanto en el desarrollo como en lo comercialización de la elec- tricidad.

Organización Latinoamericana de Energía

Page 6: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

·opoJJaW ep SO!'.l -a;d ap DJ!lllOd oun o!oq so11i¡ou1e¡¡o sosn so¡ui¡s1p so¡ ua ows1w o¡sa ep u91:iou61so aJqJ¡ o¡ ap S?ADJI o OJ6Jaue ap ¡oa1 011oyo un opo160¡ uo4 ªl!lJ:::) U8

sopos¡ndw! so::>1¡?61eua SD'.l!lllºd so¡ 'uawnsa1 u3

·siod ¡a ua so¡n'.)iye11 so¡ uoz1111n es enb uoJ 01'.) -uep1j.a o¡ 1od u9!::iodn:;¡oe1d O!S!Xe enb oposnm oy sope1d ap po¡1eq1¡ ap D'.l!lJlºd o¡ 's9wspv ·1opas ¡e ua D!61aua ap osn ¡a ua u91:rnu1ws1p opo'.)JDW o¡se oposno'.l 04 enb o¡ anb1od ¡ap u9po11oue1 f.. o¡ue1w -1'.leJJ apanf un op111w;ad uoy sa¡a'.luom ep u9!:>'.)np -e1 f.. u91::>0¡1odw1 ap po¡1eqq o¡ '01ed 's!od ¡o ou1a¡xa opef8 un a+s? opue1s 'sO!JO SOWJlli) so¡ ua so¡nJ!ye11 so¡ opo¡uew11edxe uo4 anb SD'.)169¡ou:ie¡ so1olaw so¡ o e¡uaw¡od!JUJJd eqap as OWIJll) o¡s3 S oN O'.l!f91:) ¡e ue JD!'.le1do epend as OWO'.) ¡o¡ 'OL6l O\,JD ¡o oped -se1 uoJ L86L O\JD ¡e ue %LV un op1nu1ws1p oy (sop -ozuo¡ow so¡n=>Jye11 ap enbmd;a1¡sa11e¡ e¡1odsuo1¡ 10¡

·oJ5Jaua os1n'.la1 ¡ap u9poz!¡i+n o¡ ua opo6a160 01:iua1::i1fa o¡ 1o¡uawenu1 o opo11a¡¡ oy enb o¡ 'oi5Jaue o¡ ap osn ¡o u91:io¡e1 ue '¡011¡snpu1 owo::i ¡onp1111pu1 ¡a111u o o¡uo¡ 'seuo1s1:iap so¡ ua u9p -oz1¡01¡ueJsap oun op11!w1ed DLJ o¡s3 ·o¡ue1w!¡dwn::> ns 1od 10¡a11 f.. sopon:iapo o6en! ¡ap so¡5eJ so¡ 11u1j.ep ua opo1¡ue::> 04 es opo¡s3 ¡ap u9J:iod1::i111od 01

·1opes ¡a ua opo11ud U9!)0dl'.)l¡JOd ºI 1o¡uawaDUI 8 JOA!+ueJUI ap ourn1qo6 ¡ap u91s1)ap o¡ uole¡:re1 enb sa¡uaDaJ sap -1111po soun6¡o m¡o',,Jes sowepod 'o¡dwela ep opow o Á '0!61eue 1opes ¡ep 0¡¡011osep ¡o u91::io¡aJ u3

• ua es10¡ ¡011osap uepand so¡o1¡uo:i so¡s3 ·os1n::ie1 a¡sa ep o6se[J ep so¡o1¡uo'.l e¡uo1paw 'u9po¡o¡dxa f.. u91'.l -om¡dxe o¡ 01od ¡ouO!'.lDUJe¡u1 u9!'.)0¡l'.llj oun o opow -o¡¡ 04 ourn!qo5 ¡e 'sornq10'.lOJP!lJ ap oe19 ¡e u3

·o ¡1a'.lo4 ue s91a¡u ! uo6ue¡ seue!nb 1od os1n::ie1 e¡se ep u91:io¡o¡dxa f.. u91Jo10¡d -xa a1q1¡ o¡ opua!l1w1ad 'sauo¡¡o6ow ap ouoz o¡ ua u9q1m ep so111asa1 sns o UI} 91puod opo¡s3 ¡a U'5tiq -wo 1 '986 l ue u 91'.lo1edo ua 101¡ue aqap 'sa¡onuo sopo¡auo¡ ap sauo¡¡!w e, ep u9pJnpo;d ep pop1'.lodo:> oun uo:i 'ou1w o¡s3 'SJDd ¡ap 1ns ouoz o¡ ua '¡eved ap u9q10:i ep ou 1 w o¡ ap opo1111d op1osuo:i un o u91::i -OJ1 pn!po f.. u91:io+1::i1 ¡ o¡ JO'.lo¡sep eqo:i 'u 9qm:i u3

6

·¡o¡o¡sa 01a¡o11ed osarduia o¡ orod opo111esa1 oprs oy ¡on:i o¡ 'seuo¡¡o6ow ap ouoz o¡ ap uoiodaaxa o¡os o¡ uoo ¡ouO!'.)OU ouo¡1na¡ ¡a opo¡

·s1od ¡a DJDd ope1d ro laui un 'o¡uo¡ o¡ red f.. 'so6 ¡ep u91'.)0Z]10¡011 10/..ow oun ua 911::inpoJ¡ es ze11 ns o ¡on::i o¡ 'seiueisjxe se¡op1ewo'.) f.. so'.l169¡ou'.)a¡ sau -op:J11¡sa1 so¡ ap onuap 'osrroai e¡se ap orua: woy::ia11 -o rdo rolaui ¡a red 111edwQ'.) soposa1a1u! sejqisod so¡ o 1ww1ed ap opow ap '¡ouopouJa¡u1 U9!'.lO!J:>!I oun a¡uo1paw so6 a¡se o¡ue11 ue 1e'.laJfO o orpaoo id ou -1e1qo6 ¡s o¡¡oJmsap ns JDA!(U8'.)U! DJDd ·siod ¡ap rns ¡a ue [orruou so6 ep so111ese1 uoo o¡uan::> ªl!lJ:::)

·seuoww 008 ssn ap 011es seuo.srexu; so¡ ap opounxo.ido o¡uow 13 ·(oeJI) f.. oooiuouro) se¡ -uoz!l!P8f ap uoioaopo.rd o¡ o

101¡0 ¡e f.. ¡ouo¡aw ap uoiconpo.rd o¡ o DJJD:)lpap as se¡on::i so¡ ap oun 'so. -a!uo1¡xa SOl'.)JOSUO'.) sop UO'.) 8)0lj es a¡S? :saUO!'.lOI'.) -o6au ep opousd ¡a o¡¡onosep as e¡uaw¡onpv

'SOIJDJ!!q -JO sauoicouuuuosep urs '01opo1eua6 osaidura Ja1nb -¡on) ap O)!JP?Iª ourersrs ¡o osoooo ¡a ornñaso 06 -10:;¡ ap ouaodsap ap 0'.)!W9UO'.)e o nuao un ep uoroo, -uawa¡dw! ounxord o¡ 'auod DJ¡o JOd ·01pew ououioi ep u9po1aua6 ap sa¡o1¡ua'.) sounó¡o opua1pua11 U?!q -wo¡ iso ouroo '¡01¡uo'.l ns oloq uoqoise anb u91'.)nq!11 -s1p ep sosarduio 'u91'.lop'.l1j e¡uo!pew 'opo11ud roraas ¡o opua!l!fSUOJ¡ 'u9!)Dd!:>!¡Jod ns e¡uaw¡onpoJ6 op -uepnpa.1 op1 oy opo¡s3 ¡e 'ü'.l!JP?Iª Jopas ¡a u3

·oa¡ -o.u ad ua oposoq ¡onpo u91:mrnua6 o¡ ap apod J!n¡1¡ -sns o.iod uoqroo-rodox o sapop1un sapuoañ ap u9po1 -ado f.. u91'.)o¡o¡su! o¡ ue sopoxud sa¡o¡¡dm ap U9!'.)0dp -urod o¡ 91!1!WJed anb 'SJDd ¡ep auou ow<:u¡xa ¡e ua opopauO'.)Ja¡u! O'.)UP?Iª ouraisis un ap o¡¡oJJosep ¡e opcrruorurse oy as u91qwo¡ 'oHoso¡!} oisa ap oJ¡uao 'sjod ¡ap ¡opos 0¡¡01msep ¡o sosmcar seJo/..ow mu1¡sap opo¡s3 ¡e JSD opuaipnd 'sopo11!Jd sotsruoiooo roidco ap oralqo ¡a uoo 'e¡ua1puadapu! popapos oun ow -O'.) oporruorurse ºP!S oy 'u oroorursuco ua a¡uaw¡on¡ -oo 'MW Oóv ap OJ!1P?lªº1p1y [o.uueo oun 'o¡dwa!a ep opow v ·opo!p!sqns DWJO} ua orcruoo opo¡s3 ¡a 'SO'.l!JP?lªºJP!Y sopaf..01d so¡ rojrourod ua 'D'.)!1P91ª u9po1aua6 ap sopa/..oJd soxenu so¡ o u9!:io¡a1 u3

Organización Latinoamericana de Energía

Page 7: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

Nos hemos referido a ciertos aspectos relevan- tes que fundamentan la estrategia energética adop- tada paro el desarrollo y uso eficiente de los recur- sos energélicos. En esencia, el camino seguido seenmarca dentro de la política económica y social ge-. neral del país. El papel del mercado y la definición de los derechos de propiedad son, como en el resto de las actividades económicos, de central importancia.

Por último, creemos que las políticos implanta- dos, y en especial lo política de precios, aseguran la participación, en el momento adecuado de losenergías no convencionales en la oferta global deenergía del país. Adicionalmente, para mejorar loscondiciones de un mercado competitivo creemos que lo labor de gobierno, en relación a estas nuevas al- ternativas, es mantener . programas de difusión ade-cuados que permitan a los futuros usuarios conocer las ventajas y desventajas en el aprovechamiento deestas fuentes alternativas de energía.

ft! y, 10

En relación a la energía solar y eólico, hemos podido determinar que su participación actual y en el mediano plazo no va a ser significativa, debido o los actuales costos de estas tecnologías. Pero, dado la labor informativa que le corresponde al gobierno, esta Comisión ha efectuado estudios de su utilización y ha elegido a la Isla de Pascua, como lugar para la instalación de un proyecto piloto solar el cual está actualmente en fu ncionomiento, y ha efectuado los estudios paro la instalación, en este mismo lugar, de un proyecto eólico. Este sitio ha sido escogido debi- do o que dado su ubicación, estos nuevas tecnolo- gías han demostrado ser competitivos con las alter- nativas energéticas convencionales.

A partir de los antecedentes antes mostrados y o la alto disponibilidad de desechos forestales en el país, equivalente, aproximadamente, o 20.000 barri- les de petróleo diarios, esto Comisión ha profundizado estudios con el objeto de mejorar lo eficiencia con que es utilizado este energético, de tal forma de op- timizar el uso de este recurso.

Con respecto a las denominadas energías no con- vencionales, la Comisión Nacional de Energía ha efec- tuado estudios tendientes a determinar su actual y futuro participación en la oferta total de energía del país. Estos han concluido que lo utilización de los recursos forestales para fines energéticos tienen, y tendrán en el futuro una importancia significativo en el consumo nacional de energía. A modo de ejem- plo, en la actualidad el uso de la leño y sus deriva- dos representa aproximadamente el 15% del consu- mo total de energía del país y el 19% del consumo final de ésta. Del total de este energético, aproxi- madamente un 64% es consumido en el sector resi- dencial, público y comercial. Ahora bien, mediante una encuesta nacional del consumo de energía en el sector residencial, se ha podido determinar que apro- ximadamente el 48% de lo energía consumida en es- te sector corresponde a leña y sus derivados. De és- ta, en un mes típico de invierno, el 44% es destina- do a la actividad de calefacción, el 52% a lo activi- dad de cocina y el 4% a calentamiento de agua, y, en un mes de verano, estos porcentajes son 8%, 78% y 14 % respectivo mente.

Organización Latinoamericana de Energía

Page 8: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

Ol l

3JICJNI

OOL

06

08

( %) ornas 0)1:1Vll~03~ 01:>naOMd Ha A SO)ll3~ll3N3 SONn~lV

30 ownssoo 13 N3 01N31Wl)3ll) 30 svsv 1 l oN osovro

opourusa ouos11101d Oij') . t: 's .. 6'8 9·9 ct v·v l8 r;;·9 s·v S'Ol z l l 'z 08 c;·9 g·z; 9"0L o·v 9·9 6L 8"8 8"8 j;>'(; - (;"9 P'T 8L 1 's s: - L"O - o·¿ (';'P' ( oipaurord] OL-09

89d YtH1 NOSllY) OJlOllUd Yl91HNi OQOlllid

L86L • 096l OOOIM3d 13 VMVd 1VNOl)VN O:>IWON0::>3 01N31Wl:>3M:>

30 avaiNn MOd O)ll3~ll3N3 ownsNO:> 130 3)10NI l oN O)l:IV~~

otsv 08 s: OL 'i/9 09 ~..1-~~.,..1_~~.l.-~~..__~~'--~~..__~~'--~---"'--~--"'--~--'-~~-t-OL

l l

Organización Latinoamericana de Energía

Page 9: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

85

90

95

12

105

GRAFICO Nº 3

INDICE DEL CONSUMO DE ENERGIA EN EL SECTOR INDUSTRIAL POR UNIDAD DE CRECIMIENTO ECONOMICO DEL

MISMO, PARA EL PERIODO 1960 • 1981 INDICE

110~

105 110 115 120 125 130 135 INDICE

RECTA 1 RECTA 11 CONSUMO DE 0.950 0.971 ENERGIA PER 1.17 4 73 CAPITA.

~16.87 ~324.65

Coeficiente de correlocló n: Coeficiente de lo regresión: Término constante:

79 140

80

st

GRAFICO Nº 2

INDICE DEL CRECIMIENTO DELPGB PER CAPITA VERSUS EL INDICE DEL CONSUMO DE ENERGIA

PER CAPITA PARA EL PERIODO 1960 • 1981 INDICE PGB PER CAPITA

160 11

150

Organización Latinoamericana de Energía

Page 10: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

001 :l:>ICNI

06

08

OL

l86l · 0961 OOOU:13d 13 V~\'d 'OWSIW 130 O)IWON0)3 O!N31Wl)3~) 30 ovomn aoa

OM3NIW ~Ol)3S 13 N3 Vl!>H3N3 30 OWílSNO:::> 130 3:>iONI J" oN O:>l::IVH!>

~W~ 00 ~ N ~ 00 ...._~~...__~~'--~--'~~--L~~-'-~~-'-~~-'-~~-'-~~--'-~--+09

s oN oouvao

l86l • 096l OOOIH:ld 1:1 VHVd 'OWSIW l:IC OJ.N:llWl):IH) so ava1Nn HOd :IHJ.S:IHHU :IJ.HOdSNVHJ. so HOJ.:>:IS 1:1 N:I VltlH:IN:I ao cwnssco Ha :l)IONI

3::>IONI

OOL

se

O<;

09 ~'--~-'-~--'~~-'-~---'~~-'-~----'~~-'-~__.¡~~-'-~-+<;G

<;9 OL OB

8L

Organización Latinoamericana de Energía

Page 11: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

\fNV)INIW S 0'1 !N3~:1N3 :>1!3 SO)lll~) S !)3dSV S

a V:ll1&nd3~ Vl H d ~3N3 d V:> 13 N3

·sa¡ouo1:iouJa¡u! sopo:::>Jaw so¡ ua somqJO::>OJP!Y so¡ ap so1::ia1d so¡ uo¡uaW!Jadxa anb so1qwo::> so1 o e¡q -oJau¡nA a¡uawo¡¡o oas o¡wouo:>a ns anb ou1w1a¡ap o¡s3 ·apo¡1odw! oa¡91¡ad ¡ap u9pou 01 aue11 anb O!J -uapuadap apan:1- o¡ ua o:i1poJ 'o¡¡oJJOsap ap SOJA ua sasiod SOJjO owo:i !SO 'OUO)!U!WOQ OJ!¡qr;ida~ ºI '3U8!( ºJP /..oy enb 0'.)!(5)6Jaua owe¡qo1d ¡ap 01¡ua:::> 13

·ayo Ol.P!P ua sopoz1¡oe1 sejoio¡ sauotoorrodxa so¡ ap %13~ ¡e uororuesaidar /.. sauo¡ ¡!w Lvl7 $Sn ap uo1anf (;"86 L oyo Jª ua 'se¡o¡ -o¡ sauO['.lD¡Jodxa so¡ ap %0 l ¡a opuo¡uesa1da1 'sau -o¡¡!w 8"(';17 $Síl o uo1e1pua:iso o¡da'.luo::> a¡sa 1od seu -opopodw! so¡ '8L6L ua so1¡ua1w ·sayo sOW!lli) so¡ ue a¡q!lsnqwo:i ep u9po¡1odw1 ap sa¡aA!U so¡ JDJOd -WO) sowapod 'OUD:J!U!WOP OJWOUO)e ºI ua sopoA!J -ep sns /.. oe¡91¡ad ¡ap sopaJd so¡ ue so¡uewaJ::>U! so¡ ap opodw! ¡e enf ¡on:> ap ºªP! oun 1aua¡ oJod

·u9!6a1 o¡ ap sopcqo.uuoo /.. soloq s9w so¡ ap oun se u9!:>Dl:fU! ap oso¡ o¡ 'e¡uo¡sqo ON ·ows!w o¡ ue a¡uauowJad llJ!f9P lªP sa¡qosuodsa1 sa¡odpupd so¡ opis uo4 oa¡911ad ap sauoronuodxe so¡ 'IO!:lJaw -oo ozuo¡oq o¡ ua OA!l!SOd opios un uoo ¡o=>S!;J. O\JO ¡a JOJJa'.l uo.reuruued JO'.ll)ZO ¡ap soroard soi¡o so1 apuop S"L6 L ouo ¡ap uoiodaoxa uoc /.. '17 L6 l ap 1111od v

-11p9¡a oi61aua ap oxisuaiu¡ osn wnoy anb souooru -1 wop soursnpu ! so¡ anb opcooxord 04 ssjqusnquroo so¡ ap soisoo so¡ ap o¡uawno ¡a 'a¡1od 0110 JOd

V'JJ138~3N3 vounoa WNODV'N NOISIWOJ 01111nJ3r3 Ol~V'HD3S "'V !SO~V NOWV~ 3S0í

·¡ouot:>ou o::i11961aua a:iuo¡oq ¡a ua oa¡91¡ed ¡ap op -uapuadap o¡ J!nU!WS!P a¡uaw¡on¡uaAe 91q[wJed anb opordordo D'.l!691ou:>e¡-o:i1H¡uep asoq o¡ 10¡¡01msap ap onsodo rd ¡e uoo soz1an:1se opuoz!loa1 oisa u91:>ou o¡ ep OUJe!qo6 ¡a 'sa¡qoAoua; so:>H?füaue sosrnoa, ap uopoiop uo16 oun aasod ouo:i1u!woo o::i!lql)deCI o¡ anb ep 04:ia4 ¡e opop /.. 'popnoa1 oisa a¡uv

'LjM>¡/SP 9 - !; 9.l\ -uo o¡ !:lSO opuo¡:i 01 uo so.uuei w 'LJM>¡/SP 9 L - 17 l a1¡ -ua o¡ pso 'JO!J¡Snpu ! 1opas 1 o D'.l!JP9!ª oi61aua o¡ ap oroard ¡a· ouo:>!u1woo o:it¡qr;ideCI o¡ ua anb rojoues sowepod 'u9!:io1:ia1do oisa ap ojdure]e owo:) ·siod ¡ap oouuoucoe o¡ue1wpe1:i ¡a OJ!W!I /.. seuo.oouodxs so¡ ap o¡ ¡011osap ¡a opa:1-o anb o¡ 'sasjod so uo ua a¡ -uel'.)a¡oAaJd ¡o rcuodns sa pop1:ippa¡e ap sordsouoo

·1od m6od uaqep seise anb ojoard ¡a enb o op1qap 'sop1un sopo¡s3 so¡ ua uopouodxe ap ssjouopjpou sopm1aw sounñ¡o ua pop!A!l!lªdwo'.l op.prad uoy oa

-soxuofiau sopa:i-e sns 1o¡sa11 -OJjUQ'.) OJOd SOWS!UD:>9W .ioidopo a¡q!sod 01.pay es -a1qn11 anb 'coiurouooe uorooruts ¡1=>H!P ºI opordo.ido OWJO:f ue 1o¡ue1:1ue ep zodoo ¡ouOl'.lí1l!lSU! orruoru, -se o¡ U!S 'ouo:>1u1woo o:>qqr;idaCI o¡ o o.uuooue U6L· ap O::l!!?füaua S[S!D o¡ onb m¡¡osa1 oururodo s3

-oas ¡o sopo6!1 S0:::>!1qr;id sapopuua so¡ ap sa;o¡n¡q so¡ rod ºP!fll!lsuo::i 91sa oursiuoñro ¡ap u9!:::>:::>eJlO 0110 01 ·o)6Jaua ep O!Ja¡ow ue ozojd ofuo¡ /.. ouorpeui 'o¡ -JO::> o sop!paw /.. sauojd OA!¡me!3 ;apod ¡o rauodord /.. maunep ap a1qosuodsa1 o¡ se anb o:q196;au3 o::iit¡J -Od ep ¡ouopON U9!SIWO:) ºI JOeJ'.l 9!P!'.l8p OUO'.l!U!W -oo ou1a!qo9 ¡a opuon::i 6L6 L o¡soy ours anf ON

Organización Latinoamericana de Energía

Page 12: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

Es por tanto necesario reforzar los mecanismos de cooperación entre los países de lo región, ya que el problema energético que hoy estamos enfrentan- do tiene un importante componente geopolítico.

Todas estas dificultades sugieren una mayor in- tegración y coordinación de Jos organismos naciona- les e internacionales involucrados en la problemáti-

. ca del sector energía que permitan vencer estas y otros barreras que hasta e! .momento han evitado el aprovechamiento global y masivo de las llamadas "fuentes nuevos y renovables de energía".

8. Limitaciones en la oferta de energía eléctrica que sólo alcanza e! 33% de la población y en la pro- ducción de combustibles líquidos.

7. Insuficiente transmisión de información técnica especializada que permitan el acceso a bancos de informaciones energéticas internacionales.

6. Resistencia al cambio en el estilo de vida que su- pone el uso de las fuentes nuevas y renovables por parte de los distintos grupos socicles.

5. Limitaciones en la disponibilidad de recursos eco- nómicos y humanos por parte de los organismos internacionales para atender solicitudes de asis- tencia técnica en el aprovechamiento de fuentes nuevos y renovables con la celeridad que ameri- ta e! problema.

4. limitaciones institucionales para agilizar el proce- so de evaluación y concientización necesarias que faciliten la aceptación de las nuevas tecnologías por parte de la sociedad.

3. Insuficiente coordinación e integración interinsti- tucional entre los organismos envueltos en la pro- blemática energética. ·

2. Limitaciones presupuestarias para faci 1 itar la in- vestigación y el desarrollo de las fuentes nuevas y renovables de energía.

nistrar proyectos en el campo de las fuentes nue- vos y renovables de energía.

l. Escasez de recursos humanos, técnicos y adminis- trativos especializados para desarrollar y admi-

Los principales barreros que en lo actualidad re- tardan el aprovechamiento de las fuentes no conven- cionales de energía en lo República Dominicana son los siguientes:

Los inconvenientes que surgen como consecuen- cia de los actuales mecanismos de transferencia tec- nológica, desde el punto de vis!a de los países sub- desarrollados, es que no permífen un dominio sufi- cientemente amplio de los mismas. Esto determino que el grado de aplicación de dicha tecnología sea deficiente en la mayoría de los países.

Es importante destacar que la aplicación gene- ralizada de las nuevas tecnologías para el aprove- chamiento de los fuentes no convencionales de ener- gía, encuentra barreras de carácter económico y so- cio-cultural, además de los típicos inconvenientes asociados con los mecanismos de transferencia de tecnología.

Estas actividades están siendo llevadas a cabo por la Comisión Nacional de Política Energética y otros organismos públicos y privados vinculados al sector energía o comprometidos con el desarrollo del país.

Los esfuerzos internos que se hacen para lograr el aprovechamiento de los recursos energéticos con- vencionales y no convencionales de energía, han motivado la realización de estudios e investigaciones para iniciar la transición a un sistema de producción y uso más eficiente de los energéticos, basado en una diversificación de la oferta.

Por tanto, si el país no contaba con la estructura técnico institucional, mucho menos podía cumplir con los requisitos indispensables para definir una estrate- gia energética acorde con la situación prevaleciente en el campo energético mundial.

tor económico y energético, y por representantes del sector industrial y académico.

Organización Latinoamericana de Energía

Page 13: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

·u916aJ o¡ o OJ!i96Jeua 01ue1wpe¡soqo Iª JDzi¡uoJD6 OJOd SOJ!W9UO:>a SOSJflJ9J ap u9poz -J¡!AOW ºI OS!:J9Jd as U9!J!Pº u3 'SOJHl§'füaue SOSJi'lJ -aJ sns ep 0¡¡01Josap Jª JDJa¡aJo sopoznop¡snpu! ou SeSjod SOi o UOl!WJad anb O¡U8JWDJJUOUJt ap sapop!IJJ -O;J. so¡ ow1x9w ¡o m1¡dwo O!JOSa:>eu sa U?1qwo1

Yl::>N31SISV 30 S300!1::>110S " YlS:mdS3M ns OOIS YH lYn::> A

S3NOl::>Y!>l1S3J\NI sns HYMni:>mllS3 lY SO::>lllM::> S0!::>3dSV SOl OOY 13HdM31NI NVH S3lYM31 VllS

A S31VNOl::>VNM31NI SVl::>N3!>V SYl OWO::>

·01füeua ap saiuanf se1ua1a11p ap PºP!!!q!uods1p o¡ ai -uewDJ!P9!Jªd Jo+uawaJJu! pop1uowny ºI o OP!llWJad oy sas¡od so4J!P 1od opo¡nwn:>o opuapadxe 01

·101punw 0JH?füau3 eJuo¡og ¡o OJ6 -1eua ap sa¡ouop!pDJt ou se1uen1 101odJ0Ju! o saiua!p -ua+ so¡6o¡ou:Jei soAanu ap so¡pntsa so¡ Á sauo1Jo61+ -seAU! so¡ sopoJiU8JUOJ u91sa sopoz1¡op1snpu! sesiod so¡ ua enb oppouoJ a+uawo!ldwo 04Ja4 un s3

·sopo¡¡o1msapqns sas!od so¡ ap 0¡10Áow o¡ ue 'a¡uap!fep pop11onpo o¡ ue oes 'o¡6Jeue ap sa¡ouop1p0Ji ou saiuani so¡ ap o+ue1w -01.paA01do 1 o sopou qsap S0!6o¡ouJet so¡ ap 0¡¡01ms -ap ap opoJ5 ¡a anb asJOJadsa ap sa 'o¡uo¡ JOd

·0J169¡ou -:Jet o¡¡o;Josap ¡ep sa¡oJgwn so¡ ue w;>isa w:10 0110JJDS -ep ep SOJA ua sasiod so¡ ep solpnw anb opap sou -aw sa ou 'sow1x9w so:>¡J9a+ soiua!W!pUaJ so¡ o asJOJ -JaJo 'SDJ!fJIU9p soe19 sOlpnw ua opoJ6o¡ uo4 sop -ozuoAo sauopou soun6¡o enb opa!J se ua1g !S

·o¡ ¡o;msap ap SOJA ue sasjod so¡ rod a+uawa+ue!JHª sopoqoexordo ;as uapand aJdwa1s ou saruarsjxa soJ169¡ou:>a1 souoronjos so¡ anb OJ!¡d ·W! anb '011011osap ua sasjod so¡ ap sapop1saJeu so¡ ep ou Á 'sepoprsaoau sordord sns ep u9pun:f ua sau -opn¡os ap opanbs~q o¡ o a+uaw101uawopun:i. sopo¡ -uapo u91se sopoz!ID!JiSnpu1 sasiod so¡ 10d soponpata sauo1Jo6qsaAUJ so¡ anb 'JaJouoJaJ oun+1odo s3

¡e orad '¡osJeAJUn orxoruoo ¡e ua ºP!JOUOJ e¡ueu.JO!id -wo ucrsardxa oun sa 0J¡69¡ou:>a1 óouarajsuorj

Ll f

·ows1w o¡ ap PºP!"!Pªíª o¡ Á aJuoJ¡o ¡a 1¡6u!J¡Sa1 uoppod sop -01aJd1a1u1 ua1q ras ou ap anb saJOPDJ ap apas oun ap apuadep ouisuu o¡ ap 1aua¡qo uopand sopo¡¡o1J -osapqns sasiod so¡ enb 01ua1woLpeA0Jdo ap operó

·oiBo¡ouJat ap 10+

-da:>aJ ¡a Á Jopop ¡a aJ1ua 01qwoJ1a1u1 ¡a a¡uawaJq -!I JOiJIPDf ap zodoo 'orn6as Á ojjduro uojocojunuroo ap aiuond un o:>za¡qoisa as anb uapjdun anb ''Jia 'OJ!ISJQ6U!J '101ua1qwo '10Jn¡¡nJ-ID!JOS od11 ap SOJ9JJDq JOd opouun] sa:>a11 snqoruu ª" as sourosñord soyJ!P ap Oi!X9 ¡a '0:>169¡ou:>a1 opueJaJSUOJI o¡ aJ1¡oaJ as anb ap 01Js9d0Jd aWJ!f ¡a uoñua, Á sourorñoad uanb -1muap1 sa1ouopou1a1u1 soursjuoñro so¡ opuonJ uno anbrod 'aiuawomp asJ!U!fªP uaqap soorñojouoa, sop -U9J9JSUOJI ap SOWSJUDJaw so¡ 'D!JUan::iasuoJ u3

·sopomdap uajq SOJJlSJP -oiss seuopowJO;J.U! ua opoiuawopun:i. Á ouiajqo.id ¡a opoi anbroqo anb ºP!LI!fªP ua¡q OJ!69¡opoiaw asoq oun uoo 'SOJJHJJ soaro so¡ ap u9po::i1wuap1 oponJ -apo oun ap JHJod o m1p91d ua soisand Á sopouopJaJ -uoo uoas 'sa¡ ouo1Jou1a1u1 soroueño so¡ ap OJ!69¡ou -Ja¡ opua1a:i.suo11 ap Á u9po61+sal\U! ap souro.ñcrd so¡ anb aiuonodun sa 'sauopopaJdo soisa ap o;¡uaa

·¡ouopou s91a1u¡ ¡a opot aiuo opuojdurai -uoo 'soi6o¡ouJa1 sotp!P aiuawa+ua!J!Jª JOJ!ldo Á m11 -OJJosap '1onwiso onuirad =: anb 'sopoJ!:J.!lºJ souow -n4 sosmaai ap ompnJisaoJ;J.U! oun uoo uaruano soui -apo anb Á e1uawo;o¡J soxualqo sns uoui:J.ap opuaisrso uoqpaJ anb sasrod so¡ anb U'j)Jqwo+ a+uopodw1 s3

·o¡¡oJJDS -ap ap soy, ua sasjod so¡ ap OJ!69¡ouJa+ Á OJ!w9u0Ja '¡opos o¡¡oJJosap ¡a JaJa¡oPOJ o J!nqp+uoJ apand ow -suu o¡ op1paw ~rnb ua Á 'opuais1so 04J!P ap J!qpeJ oradsa as 9nb rosroard. u91qwo1 O!JOSaJau sa anb ou -!S '01ua1wopuou1:i. ap opouoduiooo aJaJJO as OWS!W o¡ anb ap 01.pay OJOS ¡a red [ouorooureiu¡ OJJUJl§'i op -uaisjso o¡ o J!JmJa1 ep eiueurejduns o+oJ+ as ºN

·sa¡ouo¡:)OUJaiU! sopua6o so¡ JOd opoiuesard opuaJaJSUDJi o¡ ap opuap!Jª o¡ roñzn] JO seiueserd sopaua; anb Aoy saJopo:i. soisa sopo1

Organización Latinoamericana de Energía

Page 14: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

18

Es oportuno reconocer, que estas ayudas han te-nido una incidencia positiva para la República Domi-nicano, y el país se encuentro actualmente en mejo-res condiciones para identificar asistencias más con-cretas y que pueden orientarse más a la definiciónde políticas energéticos.

El Canadá también ha dado apoyo al país en los estudios de prefoctibilídod de pequeñas centrales hi- droeléctricas.

El gobierno español ha colaborado en el finan-ciamiento de plantas termoeléctricos de carbón, enproyectos hidroeléctricos, y en la formación de recur-sos humanos.

El gobierno italiano ha asistido en lo Formación de Recursos Humanos y en un proyecto de geoter-mio.

Estudio de Producción de Alcohol en la Industria azucarero. Formación .de Recursos Humanos. Asistencia técnico o lo Corporación Dominicanade Electricidad (CDE).

De otra porte el gobierno alemán ha prestadoasistencia en los siguientes estudios y/o proyectosenergéticos:

El Banco Mundial ha colaborado en el financia- miento de proyectos de eficiencia en la industriaazucarera y proyectos hidroeléctricos, así tambiéncomo en la formación de recursos humanos.

La Organización de Estado Americanos (OEA) haasistido en el proyecto de evaluación de los recursosolar y eólico del país y ha colaborado en la forma-ción de recursos humanos.

país y financiamiento a los proyectos hidroeléctricos. Asimismo, este organismo ha contribuido a la forma-ción de recursos humanos en energía, y es uno delas principales fuentes de financiamiento para et sec-tor.

Por su parte el Banco Interamericano de Desarro- llo ha colaborado con el proyecto de aplicación de la energía solar a las necesidades energéticas del

La Organización Latinoamericana de Energía (OLADE), ha dado apoyo a los proyectos de biogás, qeoterrnio. formación de recursos humanos y .políticas de precios. Esto organización a través del programa Latinoamericano de Cooperación Energética le ofrece al país lo posibilidad de recibir Asistencia Técnica en otros áreas prioritarias dentro del campo energético.

Plan Nocional de Energía Balance Nacional de Energía Sistema de Información Energético Programa para el Desarrollo de Recursos Humanos Planificación para las Inversiones de Capital en el Sector Energía. · Programa de Pequeñas Centrales Hidroeléctricas Programa Conversión de Energía en el Sector Industrial Programa de Desarrollo de la Madero como Combustible Y otros más.

Entre los proyectos llevados o cabo con lo asis- tencia de la Agencia Internacional poro el Desarrollo (AID) se encuentran los siguientes:

A continuación presentamos algunos de los pro- yectos· energéticos más importantes desarrollados en el país con fa asistencia de los organismos y/o agen- cias i nternociona fes.

En el coso particular de lo República Dominica- no, entre los organismos internacionales que han pres- tado asistencia al país en el campo energético, se encuentro lo Agencia Internacional poro el Desarro- llo (AID), Organización Latinoamericana de Energía (OLADE), Banco Interamericano de Desarrollo (BID), Organización de Estados Americanos (OEA), el Banco Mundial, el Programo de· las Nociones Unidas poro el Desarrollo (PNUD), etc. También han prestado asistencia los gobiernos de Alemania, Italia, España, Canadá, México, Venezuela, etc.

Organización Latinoamericana de Energía

Page 15: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

S31VNOl:>VNH:UNI SVl:>N3!>V SVl 30 Vl:>N3!SISV NO:> o MOd soavnD3:f:I 2135 V V:>ll.3!>H3N3

V:>l1110d 30 OdWV:> 13 N3 S3NOIJV!>l1S3/\NI 3 SOAl1VHVdWO:> SOICílJ.S3 30 ava1S3::>3N

·1ouopou1a¡u! OJ!W -9uo:>a Á m1195Jaua u91Jon!!s o¡ o Á sa¡ouopou- sos -m::ieJ ep sapop1¡!q!uods1p f.. sapop1sa::iau so¡ o opuod -saJ anb '01s1¡oe1 Á a¡uaJayo:> 0:>!!?6Jaue DJ!l!lºd oun ua uadn160 as anb se¡o1eua6 so¡ue!woeui¡ ap oJ¡uap aSJ0:>1owua ap uaqap 'so1¡0 owo:> soun o¡uo¡ anb o¡ 1od 'ozo¡d o5JOj Á. ou01paw ¡a ua sauo1sn:>1ade1 uaua1¡ ozo¡d o¡Jo:J ep so:>1¡:¡¡61aua sau01:>n¡os so1

·¡ouolJOU OJWOUO:J8 ºI ue SO!J8Jd soi.p -1p ap opodw1 ¡a 11::>npa1 o sopout¡sap smq961aue SO:>!l!lºd sol\9nu ep u9!JIUl}ªP ºI e¡q!PU!)S8JdW! oz -14

1a¡uewopo1a¡a:>o uom¡uawno oe¡91¡ad ¡ap so1:>aJd so¡ anb ua 'opm9p owq¡i;i o¡ ap opuapedxe 01

·¡01punw ¡a11!u o 015Jeua ap opuowap Á. ºPªJ.º o¡ uopaj.O anb sa¡qouo11 so¡ e¡uaw¡o1::iadsa '¡ouo1::iou1a1u1 OJ!l?DJeua uojcoruis ºI ap SDJ!!S!J8POJOJ so¡ OWO) )SO 'jOUO!JOU -J81U! a jOUO!)OU 181\IU o so:>169¡ou::>a¡ Á. SOJ!W9UOJ8 'SOJ!f!!U81J 'souowny sosm::ia1 ap sapopq1q1uods!p so¡ 'souop9¡no so:>1¡95Jaua sos1maJ so¡ ap ¡01::>ua¡od ¡a 1¡011opasqns Á ¡opopas lª"!U o OJfüaua ap opuowap Á 0¡1e:1-o º! ap SOJ!IS)J8pOJOJ so¡ a¡uaWO!l\8Jd J8JOUOJ 01msa:>au sa '¡onpo pop1¡oa1 o¡ o opomepo o::i11:¡¡5 -1aua OJ!IJlºd oun J!U!J.ªP ep oa10¡ IP!J.!P o¡ O!!X? uo::> Japua1dwa 1epod oJOd 'pop11 oa; o¡se o a¡ue1::1

'U6 l O\JO ¡e ue op161ns OJ!I?º -Jaua S!S!JJ o¡ Jod soposno:> sowe¡qoJd so¡ e¡uewDA!! -:>ej.s es1o¡uaJJ-U8 uopand anb so¡ uo:> 'Jopas ¡a oJod sa¡ouo16e1 Á sa¡ouo1:>ou so:>1¡;¡¡5Jaua sa:>uo¡oq ap u91:> -0Zlj08J ºI Oj!WJed enb sopon::iapo SOJ!!SjpO¡sa S8UOIJ -owJOJ.U! ap owa¡s1s un ap uauods!p ou 'soso:> so¡ ap OJJoÁ.ow o¡ ua 0¡¡0110sap ap SOJA ua sasiod so1

SOJl!SJpO¡sa so¡ 1o¡uo11e¡ o IJOS8J8U se opordordo OJ!! -961aua DJ!!!lºd oun m¡¡o11osap omd 'o¡uo¡ JOd

-sopojouas saiuo soaror so¡ oqo::> o 101\

-a11 omd SO!JOS8J8U SOWIUJW SOJ!W9UOJ8 Á SOJIU)?! sosmoai so¡ ap oóuodsip enb . 'oponoapo [oucpruusu¡ ooroui un uoo oiuano as rs a¡q1sod se 0¡9s o¡s3

6l

·so¡qand so¡ ap 0¡¡01msap ¡a ua eiuorepuodaid ¡adod un uoñan] SOJ_!!SJpo¡sa seuooouuoju: so¡ 'soap! ap uep10 aise u3 ·01n1n:1- ¡e 1opaÁ.01d Á. aiuasard ¡a rouroiar osa16a1 ep ouuuoo un ua orod 'oposod ¡a op -011 esopuoiuoure. 'o¡füaua ap opuowap Á opa:1-o ap

·u91:>o¡eJ-Ja¡u1 ep lº!P -unw oixaiuoo un ap o.uuap esrooiqn U81!j!q1sod a¡ anb so¡¡anbo uarquio¡ ouis 'so1¡aw9md sordo.id sns e¡ -uawo1os ou oiuano ua opuouro, 'pcpjpuruord uoo so¡ -JeÁoJd f.. souiorñord sns mau1¡ep ap sauootpuoo ua 9¡sa 'se¡ouo1:>ou so::ii¡961aua se::>uo¡oq so¡ .iorodaid 01 -od o¡6o¡opo¡aw o¡ uoo Á. e¡uap!J.ª soousjpoisa ep ow -a¡s!s un uoo a¡uan:> anb u916a1 oun o sjod un

·1opas ¡ep o uuap sapop!A!Pº uo¡¡o11 -osap anb sa¡ouopou1e¡u1 a sejouoioou sauojoruusu¡ sosJa111p so¡ a1¡úa soruajunoouoo f.. soioueuedxe ep O!qwo:>1a¡u1 ¡a uonuuad anb u9pow10J.U! 8p sowe¡ -sis ep 0¡¡011osep ¡ap ueñrxa s0::>169¡ou::ia¡ f.. SOJ!J.HUap sopadso so¡ anb o¡sand 'opC:>!J.IU5!S oua¡d uaramb -r= seuo!JOWJ!fº so¡sa 0:>1196Jaua oduioo ¡ap 01¡uea

:se¡ua!n61s soiund so¡ se¡o¡uewopunj. soxualqo ouioo a¡dwa¡uo:> anb o::i11;¡¡füaue O:>!!JIOd oun 1010q -o¡e ep poproodco ue uoiss poppope¡uo uoo sopoio 'sa¡ouopou1a1u! e se¡ouooou sopadso so¡ ap opo¡¡o¡ -ep oiuarunoouoa un uoo uoiueno anb sasjod so1

·0:>!¡961aua opaj.O o¡ ap u9!JOJ!J.!SJ9A!P o¡ a16 -o¡ as anb orauour ¡o¡ ap 'souoroomo sosmaar rod sopouodun sa¡q1¡snqwo:> opuozojduraar 'souJa¡xa oifüaue ap se¡uanJ. ep o.ouepuedep o¡ J!nU!WS!G

·popa1:>os o¡ ap saroroes so¡ sopo¡ ua so::>!!?6Jaua sosrnaar so¡ a¡uaw¡ouO!JDJ JOZ!l!ln

·oi5Jaua ap sow10:1- sa¡uaJa:J- -!P so¡ ep uoraoripo rd o¡ ua opua!J!J.ª o¡ 10Jo!aw

-J8A!P so¡ red opuroduroo a¡uawopon:>apo oas o:> -u;¡¡61aua opa:i-o o¡ anb m:>snq aqap ¡ouopou O:>!! -96Jaua OJ!Hlºd o¡ anb oÁ 'o¡5;aua o¡ O!Jl¡sn! uoc J!nq!JIS!P 'ouroo JSV -sasjod so¡ ap oporqiunbe Á opjuarsosomo oruarunoa.o 1 a rauaiucui ap ousod -o rd ¡a uoo oifüeua ap oruajunoaisoqo un JoJ601

Organización Latinoamericana de Energía

Page 16: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

20

"El presente trabajo es una contribución poro lo reunión od-hoc de CEPAL, organizada por el Dr. Enrique Iglesias, y que tuvo lu- gar en Santiago de .Chile entre el 18 y 20 de abril de 1983, sobre Alternativas paro Mejorar el Apoya lnternadanal y Bilate- ral a los Países de América Latina en el campo de la Político Energética dentro del contexto de! Desarrollo Económico.

La consecución de estos objetivos implican en- tre otros cosos el desarrollo de una infraestructura industrial poro el sector energético, que permita o los países en desarrollo producir maquinarias y equipos poro el aprovechamiento de sus recursos naturales.

rrollo fortalecer su capaeidod de decisión autónomo en el esfuerzo por superar las barreros técnicas, eco- nómicas, sociales y políticos.

Esto asistencia debe enmarcarse dentro de un contexto que permito o los países en vías de desa-

Los programas de asistencia técnica y financiero provenientes de los agencias internacionales deben estor orientados hacia el estudio de las áreas ente- riormente señalados, de tal manero que permitan asistir a los países en desarrollo en un área todavía re lotivamente débil.

Teniendo en cuento estos criterios de política energética, es posible identificar estudios específicos de carácter compartido que ayuden a definir políti- cos energéticos concretos.

Desarrollar en forma integral el Sector Energía en total acuerdo con los estrategias de desarrollo so- cio - económico del país.

Reforzar los mecanismos de cooperocron regional poro ayudar o identificar los problemas comunes que pueden resolverse en formo conjunta.

Fortalecer el desarrollo de lo infraestructura cien- tífico - tecnológico del sector energía.

Desarrollar programas permanentes de educación e información para crear conciencio sobre lo si- tuación energético nocional e internacional, lo importancia estratégico de los recursos energéticos sobre los piones de desarrollo, lo necesidad de recurrir a medidos de ahorro y conservación de energías, y hacer frente a lo resistencia de los personas a encorar cambios no sólo en su estilo de vida, sino también en sus actividades comer- ciales e industriales, sin afectar al desarrollo so- cio-económico.

Mantener actualizado lo cuantificación del poten- cial de recursos energéticos autóctonos, para que en la medido de lo posible se incorpore o la ofer- ta energético del país.

sos actividades económicas y entre los distintos regiones, de manero que lo mismo ayude o lo consecución de un desarrollo económico armóni- co, geográficamente balanceado y socialmente equilibrado.

Organización Latinoamericana de Energía

Page 17: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

V 3Cl S3SIV d 11 ~~ S3a 130 1J3N3 VJIJJl d \f1

130 1X3!N s

:vNl!V1 VJl!t3 JIW N )3

) 13 N3 \fJl13

NVl~O! vn:>3 V !SI/\ 3(]

NOl:>V !N3S3Hd

·o::i1p¡i6Jeue O::>H!lºd ep sa¡ouo!)Jpo1¡ sauo o -daouco so¡ Jos111aJ ep pop1sa::ieu o¡ opuojouas "oloq -o.u ¡ap S<¡l/\OJ¡ o sopiuaiuour soruauuoeiuojd sopep opUDWJJfOBJ DUJWJ8j es ·o¡UaJWO!)UOU!f ap sa¡onpo soiuarunpsoo.id souap JOd OWOJ SOWSIW so¡ ap U~}I)

-deouco o¡ red oiuoi 'sopoao sepo¡¡n)!f!P so¡ opuo::io¡sap 'sopaÁoJd so¡Jap ep O!U8JWO!)UOUJ:J. ¡ep SO::>]JSJJapOJOJ e¡uewo::i!1d9u!s o¡uesa1d as e¡uewJOJJa¡sod ·¡ouo16 -aJ Á ¡oc¡o¡5 u9!sua¡xe ap sowe¡c¡o1d so¡ Jouopn¡os o se¡ueJpue¡ sauop::io so¡ UD/\9ílWOJd 'enb OUIS SO'.:IJIJIOd ep u9!::>o¡nwJOf ep osa::io1d ¡o uef..odo 0¡9s ou anb sol -oc¡oJ¡ ep sowa¡ Á o::>JU::>?l u9p0Jedoo::i ep sepop!¡opow ueuodo1d es 06an1 ·siod ¡ap sa¡o¡uawopunf so::i11?5 -1eua sowa¡qoJd so¡ ueqp)su1 as ¡on::i ¡ap oJ¡uep 'JOp -on::i3 ep o::i1w9uo::ia u9pon¡1s o¡ ap owanbse un opuE:u -e:faJ ap o::imw owo::i op as o!oc¡OJ¡ a¡uasa1d ¡e u3

MOOVíl:>3 130 O:>IWON0:)3 ONHOlN3 'I

-!W9U!P sour ;opas 13 "(.,(;86l 'T::YS) o¡ue¡as so¡ ap opo::i?p o¡ ua '%8'6 ap 9ld ¡ap oipauro.id [onuoreun o¡uawno un asopu9;¡s16aJ 'ü86l Á U6l eJ¡ua 'o¡¡o oouuouooe o¡ua1w1::ian ap ouuu un 9160¡ Jopon::i3

seiuepe:>eJUV 'l

·0J1w9um3 o¡ ¡0J1osea ¡ap orxau.oo ¡ap o.nuap OJ1!?6Jau3 OJIJJlºd o¡ ap odwo:) ¡a ua OU!!Dl mp~wv ap ses!ºd so¡ o ¡orn¡o¡!g /.. JOUO!JOU1a¡u¡ o/..odv ¡e JOJo!aw orod so111¡ou;a¡ -rv <>JqOs '886l ap [uqo ap OC:/.. Bl ¡a aJ¡ua "'l!'D ap oñouuog ua m6n¡ oxru anb /.. 'so1sa¡61 anb!JU3 ·10 ¡a red opoz.uofuo '1Vd3:) ap )04-po u9!unaJ o¡ oJod 'u9pnr.w1um oun se o_!oqOJ¡ a.ue so.rd 13 •

ll

'v'l8~3N3 30 WNOIJ'v'N oiruusru ~OD3~1G

,.. 003/\3nO ·3 SOl~V::>

'ouuoucoe o¡ ep o¡se1 ¡ap so¡ o sarouadns Ánw pop1A!Pnpo1d ap sernpu¡ opuoiuesard Á cuo JOd oloqo.u ap so¡sand soxaou %9 '17 orpeuiord ua opuoraueñ '(886 l 'O\:IDI -uow) 8L6l Á P-L6l a1¡ue %6' l l ¡e opuozuo::i¡o '(886! 'pnz9puo1) cpouad ¡a ua '¡onuoJa¡u! %0L ¡ap s9w o 9peJJ ¡on::i ¡a 'ID!J¡snpu! ¡a an:t cuuouoce o¡ ap oc

·(086L '3NI) LL6L Á U6L eJ¡ue 'e¡uew¡onuo %L'8L ¡ep uozru o oiuauino 'soUO!"-!I se.roiouromc ep anbrod ¡a ojd -uiale Jod 'soxuunsuoo seuojaouodun so¡ uom¡uew -eJ::>U! es 'e¡uew¡ou!::I ·(ss6L 'zqJQ) 9L6l Á 0L6L a;¡ -ua opoxud Jopas lªP ¡a enb s9w sa::ia11 cou¡o 9paJJ.' sauo1sJe11u1 soÁn::i ep oruotu 1e 'o::i1¡c¡r;id Jopas ¡ap o¡ -ua!W!::>a;::i ¡o ;o6n¡ º!P 'apod DJJQ '(886L 'oyo¡uow) 8L6L Á (;L6l aJ¡ua %51'(;17 ap ojpaurord oso¡ oun o 91::i -aJJ 'ojduraia rod 'o!J¡snpu! o¡ ue o¡au ¡onuo uoisrax -U! ºl "01\!Pnpo;d OJnpnJ¡seOJfU! o¡ o UOJOZ!IDUO::> es 'sosmosu soxanu so¡ ap a¡uopodw! auod o,un

·s¡od ¡ep o¡wouo::ia o¡ ue 'saiuapsoard u1s '1opoz!¡o1o::i ope:ta un uoralnpord '8L6l ep sa¡ouo1::ioUJa1u! soraard so¡ ap soiuaure.ou: so¡ uoo op!::ie¡o11of 'opnJJ oa¡91¡ad ap u9po¡Jodxa o¡ ep oionpord ¡a Á sopoz! ¡oa; sauotsraxu: so11anu so1 ·siod ¡ap [oiuauo-rou ouoz o¡ ua soxuonpo.id soduroo soxeou ap 0¡¡01msap ¡o SD!::>o16 '(;L6l ap o¡so6o ap Ll ¡a (oroponodxa] PºP!"!Pº ns 9P!U!81 anb 'u9po¡ -rodxa ap oJa¡oJ¡ed ouisnpu¡ o¡ ap o¡ ¡o;msep ¡e en} 'opojouas o¡ue,wpaD !ª OJOd '¡odpU!Jd JOPDf !3

Organización Latinoamericana de Energía

Page 18: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

f,

22

* Insuficiencia de las recaudaciones fiscales inter- nas, parci cubrir íos abultados presupuestos estata- les.

* Gran aumento, atenuado posteriormente, de las tosas internacionales de interés.

* Escalamiento de los insumos externos, provocados por la inflación internacional, y agravados por re~ trosos de los proyectos grandes.

* Reducción de los ingresos por exportaciones; parti- cularmente por la disminución en los precios esti- mados en el Plan, poro el petróleo y para los pro- ductos de las exportaciones tradicionales; por los medidas proteccionistas de los países industrializa- dos, que produjeron notable disminución en el vo- lumen del comercio internacional, y por el proce- so involutivo del Pacto Subregional Andino, en los últimos años.

Crecimiento inmoderado de la deuda externa, provocada por factores tales como:

Circunstancias externos e internas no previstos en el Plan Nacional de Desarrollo (PND), crearon obstácu- los en lo marcha de la economía nacional en los años 1980. Destocando entre éstos, las siguientes.

3. Dificultades Económicas en los Años 1980

Estas características del Plan incidieron negativa- mente en los problemas económicos de los años 80.

d) Insuficiente estructuración del Plan, que más bien cons!ituye una yuxtaposición de proyectos sin lo adecuada conexión sínergística, ni lo flexibilidad suficiente para adoptarse a cambios de los con- diciones en los que se basó.

c) Escala muy grande de proyectos, con uno eleva- do participación de insumos externos.

b) Insuficiente atención al fomento de la producción y o la diversificación de exportaciones.

o) Escoso realismo en e! financiamiento,

Por ejemplo, la subida brusca de los precios del petróleo en 1979, deformó pro babi e mente la óptica utilizada en la elaboración del Plan Nocional de De- sarrollo (PND), 1980 - 1984 de Ecuador, provocando, junto con otros factores coyunturales, serias deficien- cías en el Plan, tales como:

Las fluctuaciones bruscas de los precios interna- ciona les del petróleo dificultan la práctico de la pla- nificación, particularmente en países como Ecuador, donde la economía depende fuertemente de ese pro- ducto, y también en países importadores donde el petróleo tiene una alto participación en la balanza de pagos.

2. Precios del Petróleo y Planificación Nacional

La naturaleza del crecimiento ecuatoriano en la década pasada, dio lugar a una economía demasia- do dependiente del petróleo, con creciente depen- dencia del sector externo de la economía, por lo que, resultó "más vulnerable en 1980 que en 1970" (!NE, 1980).

El crecimienlo del gasto, tanto interno como ex- lerno, adquirió una dinamia propia de manera que los recursos propios resultaron insuficientes, inicián- dose en 1976 un proceso de "endeudamiento agresi- vo", fomentado por la liberalidad de la banca priva- da internacional que buscaba colocación para los "petrodólares órobes", en parficu lar. Por tal circuns- tancia el Presidente del Ecuador, Osvaldo Hur!ado, demanda la cooperación del sistema financiero in- ternacional (declaraciones de prensa y cortas de los señores Secretarios Ejecutivos de CEPAL y SELA), para el replantamienfo del financiamiento externo para el desarrollo de Latinoamérica. El informe anua! 1982 del BID (BID, l 983) destaca que entre l 975 y 1980, Latinoamérica logró un crecimiento interanual del PIB del 5% con un "extraordinario endeudamien- to", siendo esto región el principal destinatario de los créditos de la banca privado internacional.

Organización Latinoamericana de Energía

Page 19: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

·a¡uaw¡onpo ·1 ·w·::J ¡ap O!!P?D un opuo¡1woJ¡ 9¡sa ¡oJ¡ua:::) o:iuos 13 ·z:86L ep o¡so6o apsap SO!!P?D soAanu op!qo4 of.oy anb u1s 'a¡uaw¡o:i!poJ 91qwo:i ¡ouo1:iou1a1u1 opoA1Jd o:iuoq o¡ ep pop]!oJeqt¡ 01 "(l86l ua %l"L '086l ua %6"17) 81d ¡ap a¡ua1:iaD u9pJodoJd oun 9¡uasaJda1 anb owstw 01 ep op1A1es oso¡soJ un o m6n¡ uo;etp '(E86l '3J8) se¡opJawoJ so:iuoq ep so¡ip?D Jod 'l86l O\JO ¡o o:i1 ¡qf)d opnap o¡ ap oso:i ¡a ua '% l ·179 ue op!n111suo::> '0H1pn1¡sa ns JOJíD[!JOd ua s9w A '(886[ 'Dg (opo"tJd '1>/t f. oJ!¡gf)d opnap 17/"8) $ ·sn ap sauo¡j!w 00(';'9 o 96011 enb 'opnap o¡ ap o¡uow 13 ,,.

·ol,JO e¡uaseJd ¡e ue seuoi¡iw OOE $Síl ap SO!JDS8J8U DWHS8 O::>!¡qf)de~ ºI ap a¡uep[S8Jd8J[f\ JO\JSS ¡a '0¡¡011osap ¡a oJod SO!!P?JJ soAanu u3

"SjOd ¡ap OJ1w9u0Je pop1J\]PO ºI ua S8JD!::>!pn!Jad SeUOISJO!S!P opuo::>OAOJd :opauow o¡ ep ¡ouo1:iou1a¡u! 01qwo:i ¡ap Á s91a¡u 1 ap soso¡ so¡ ep 'so:it196Jaue so¡ ep 'SO[JOm -adoJ60 SOpnpoJd so¡ ap SOUJ8!UI SO!:l9Jd SOj ep S8U

-O!S!A8J SO[JOSe:>au oJad soinp so¡ a¡uawa¡qoJep!suo:i uoJe!J!J.!P so!:iuo¡sun:>Jt::> so¡s3 ·(sopoz1uo5Jo saJopol -oqoJ¡ ap sodn16 sosornpod so¡ Jod opuosod 'sop!as -odsap so¡ o¡so4 e¡uawo:i!w9uo:ia sosoJapod so¡ ap -sap) u9!seJd ep sodnJ6 SOSJ8J\1p ap .sauo!::>OJ1dso so¡ -sando1¡uo:i so¡ aJ¡ua ouq!¡inbe opo:i!!ªP un ef.n¡::>uJ 'o:iJlJIOd lª"!U o¡¡o s9w ¡o 'sauo1spap ap u9pdopo o¡ '.Z:86l 'uoo¡s 01¡sn¡1 ua1g owo:i 'souo:i!1awoou1¡0¡ ses -JOd SOJjO ep so¡ o so60¡9uo O:l!l)IOd OW81S!S ¡ep sau -01:io11w1¡ A sa:iap16p so¡ o /., ',,ozuO!J.UO:isap,, op1¡n:i -S!P oun o op1qep 'ou1a¡u1 u91sJeJ\u1 a¡uap1:1nsu¡

·(886l 'TJ"S) % L ua 91.nu -1ws1p U?!qwo¡ 'o¡o:iJJ5o ¡a f. l86L o opadsaJ %v·v ua 9f.nu1ws[p 'u9p:inJ¡suo::> o¡ '.(;86[ ua %L"E ¡o l86l ua %6 's ¡ap o¡ua!wpaD ns 91a¡a:iosap '¡ou¡snpu1 ¡a 'soxuonpord saroioos so J ua soxuoo.uuco sopa:1a au -ag op1paw o¡sa 'O!J¡snpu! o¡ orod so1paw1a¡u1 sowns -u! a ¡ol!do:i ap sauatq ucquasarder sauotoorrodun so¡ ap po11w o¡ ap s9w anb opoa ·sauopo¡Jodw1 so¡ ap u91:i:i!J¡seJ o¡ uoJaf.n¡:iut 'sa¡ouo1:iou sourxauoui sapoppo¡no so¡ .rod sopcidopo sOJ\[P8JJO::> so¡ 'ouuou -oca o¡ ap ouraixa Jopas ¡ap uoroorurs IPH!P o¡ ap op -o¡¡nseJ ourco :sauo1:iopodw1 so¡ ap u 9!JJOJJUO)

·(ES - SO - 6L O[:lJ8WOJ 13) %ll ua uo1ap[y OJ 'seuoroouodun .so¡ anb soJ¡UEl!W '%l8 ua uo1af.nu1ws1p '8861 ap ses -aw sorourud sop so¡ a¡uoinp 'sauoraouodun soj

'ouo asa ua 'SOA[!05au sa:i1pui 91 -uasard o opcouoisa oxrusa u916aJ ºl ap apod JoAow ºI anb SOJjU8[W 'SO\JO a¡u1aJ\ SOW!llf) so¡ ua OW!U!W ¡a '(;86 l ue % (; un 9paJ:> Sld ¡a sand o!o¡uaA o¡Ja1:i oiuesard mpon:i3 a¡uawOA!IDl!IUOf1:) ·t86l '018 ¡a oiuasard o¡ ouroo ¡o¡ 'o:>p9woou!IDl ap o¡sa1 ¡ep o¡ o a¡uaJef!p Ánw a¡uawo"!IDl!IOn:i sa ou 10pon:i3 ¡ap oo -uuouoce u9pon1!s o¡ 'sopojoues sa1opo:1 so¡ Jod

·a¡ua1:iaJ oposod ¡a ua anb oraisno soui anb -uno opOJCj!l!nba s9w D)WOuo::>a oun o Jpnpuo:i apand 'sa¡ouo1:iou sa¡ua6!J!P so¡ 10d opoqoaxordo a¡uawop -[qap otouauadxe o¡ Á 'oz1¡oaJ ojqand ¡a anb SOP!:f -uoos so1 ·Jopa¡uo opo::>9p o¡ ap oouuouoca oiuauu -paD ap OWl!J Iº D)JPW[XOJdo as a¡uaw1PH!P anb 'o¡ ¡oJmsap ap ouuu opoJapow un Jozuo:i¡o apand sjod ¡e 'souraiu¡ soouuouooe SO:l!l!lºd so¡ ap a¡sn!oaJ Á u9pop1¡osuo:i oun OWO::> )SO '¡ouODOUJajU[ u9!::>DUJP -JOo:> Á uoporedooo ap opoañ opon:iapo un opuoJep!S -uoo Á 'sopoiouo sa¡onpo sapo¡¡n:i!:f!P so¡ o esad

ONVIHOl vros 0Jll3!>H3N3 H01J3S 130 SO:>lllHJ SVW3190Hd ·11

u9p:JnpOJJUI 'l

-ad sojoard so1 ap opo¡o:isa o¡ o u9!:io¡aJ uopo4 'os -uaid ap saJo¡nm so¡ '086l u3 ·u9po:i!unwo:i ap sorp -aw so¡ .rod opopuuq uorauaro o¡ af.nmsuo:i 'o:i1w -9uo:ia D:i!l9wa¡qoJd o¡ ap pop!f!C1º!JOA o¡ ap OAHD::> -!pu! un ·sopaf.01d sa¡o¡ ap u9pn:ia!a o¡ opuowap anb oduieu ¡o optqap 'O:l!l?6Jaua OJ!S!U[wns ¡a OJ -od DJnpnJ¡saDJ:fU! ºI ep o¡¡oJJOSap ap SOWOJ60Jd so¡ ep ¡ouOP!PDJ¡ zap16JJ o¡ uoo orsouuoo O::>!!S]Japom:i o¡s3 ·so¡Jo:> a¡uawo"!lº[ªJ sozo¡d ua o:io:1 ns a¡uaw -op!d9J opuo1qwo:i 'o:i1w9u[p sa 'D:i!l?6Jaua o¡ auod owJO:f 1on:i o¡ ap 'o::>!w9uo:ia oouourejqcrd 01

Organización Latinoamericana de Energía

Page 20: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

• 24

(•) Instituto Nacional de Energía de Ecuador.

Considerando 16 situación actual de lo economía, destacada al principio de es!a sección, los dos pri- meros roles se vuelven menos apremiantes en rela- ción a los dos segundos. Las condiciones presentes del mercado internacional de petróleo a!enúan, al menos temporalmente, la preocupación por el poten- cial desabastecimiento del producto en relación, por ejemplo, a la prioridad dada por la Comisión Brandt, 1981. La misma circunstancia disminuye el apremio de ampliación del sistema convencionoi de oferta de energía (refinerías, generadoras eléctricas centraliza- das, etc.). En el coso de Ecuador, nuevo informa- ción demográfica, (censo de 1982) y estudios críticos sobre la demanda, indican la sobrees!imación de fas previsiones subsectorio les de demanda existentes (eléctrica y derivados de hidrocarburos) las cuales utilizaron metodologías muy clásicas e hipótesis de- masiado optimistas respecto al crecimiento económi- co, y particularmente al industrial. Los efectos de la Nueva Política Energética de Ecuador, de 1983, que incluye elementos para la promoción de la conserva- ción energética y poro el fomento de uso de fuen-

4. Generación de recursos para el sistema económi- co, por lo exportación de petróleo (u otro ener- gético, según seo de 1 caso).

3. Competencia con otros sectores económicos en la captación de limitados recursos de capital y de tecnología. Un estudio reciente para Ecuador (INE, Oct. 1982) señala requerimientos de capital para el sector, referidos a las inversiones totales, comprendidos entre 22 y 24 %,en. 1980 que se ra- mifican, entre 22 y 38% en el 2000, dependiendo del escenario considerado. En forma análoga, refiriendo las importaciones del sector a las ex- portaciones totales del país, éstas crecen desde un intervalo de 14 al 18% en 1980 a otro com- prendido entre 21 y 37%, en el 2000.

Kg. equív. de Petróleo/año, en 1981, dato deba- lance energético, elaborado por INE)* y menos equitativa su distribución.

2. Desarrollo tendiente a incrementar y mejorar las condiciones (desde el punto de vista de la garan- tía del suministro, del rendimiento, de la dismi- nución de la dependencia respecto a los energé- ticos perecederos y de disminución de los daños al medio ambiente) del suministro futuro de ener- géticos, a través de lo construcción de los siste- mas de oferta energética. Esta función resulto más importante, mientras menor seo el nivel de consumo energético per cápita (en Ecuador, 622

l. Abastecimiento continuado de energía paro los necesidades del país. Esta función tiene un ca- rácter de tipo operativo.

Por fo menos cuatro funciones, y/o roles, tiene el sector energético en países en desarrollo exporta- dores de petróleo (o de otro energé!ico ):

troleros y a las dificultades del suministro, por la con- tracción de la oferta por la guerra Irán - lrak. En 1982, los problemas de fa deuda externa de los paí- ses latinoamericanos posaron a ocupar las primeras planos, destacándose por fa frecuencia las menciones a México, Argentina, Venezuela, Brasil. Ecuador no aparece con tonta frecuencia, en vista al menor rnon-. to absoluto de su deuda, pero que es significativa en relación al PIB. Resulta paradójico que tres paí- ses exportadores de petróleo con ambiciosos progra- mas de inversión en el sector energético, aunque en muy distintas escalas, México, Venezuela y Ecuador, se han visto en condiciones de renegociar sus deu- das externos y aplicar serias medidos de austeridad en sus economías. Probablemente, como se señaló antes, los proyectos de desarrollo cobran una dina- mia exagerada que desbordo los límites de la capa- cidad económica, creando angustiosos problemas de la balanza de pagos. De ahí que constituya un ejer- cicio esencial la investigación de los relaciones entre el sistema económico y su subsistema energético. Por otro lodo, la práctica de la planificación energé- tico debe explorar nuevos esquemas modulares, con opción de alternativas que brinden fa necesaria adaptabilidad a las cambiantes condiciones de la economía mundial, en la que .se intensifican las re- laciones de interdependencia.

Organización Latinoamericana de Energía

Page 21: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

·ozo¡d ouD1paw Á o6m¡ ¡a ua e¡uew1o¡m -!11od 'sa¡o!Jopesqns so:i¡¡961aue sopuowep so¡ u91g -wo¡ u91onua¡o 'oi6J8ua ap sa¡ouo1:::iua11uo:i ou se¡

·ozo¡d o¡JOJ ¡a U8 a¡uew;o¡mqmd 'so6od 8p oz -uo¡oq o¡ ap u91:ion¡JS o¡ JOJO!Ja¡ap ou ep U!j. o 'o::iiw -9uo:ia owa¡s1s ¡ap o¡xa¡uo) ¡e ua u91:iOJ!j.!JSn! opon:i -apo oun Á s1si¡9uo osopopJí1J un e1e!nbe1 'se10pea11 -o;d 1od o jD!JJawo:i O)uoq o¡ ;od sop!pue¡o so¡¡enbo ¡01::iedse ue Á 018luo1¡xe opeuow ue a¡uewm¡n:ii¡md '¡0¡1doJ ap sOSJn)aJ ep 'u91sJa11u1 ap sopaÁo;d sep -uo16 sns omd 'o:i1¡96J8ua ;opas ¡ep orn:io;d 01

·siod ¡ep e¡qo¡Jodxe o¡Jej.O opouo11 s9w oun ap 0¡¡011osep ¡a omd 0110se)eu odweq ¡a ,,101dwo:i,, eqep so1a¡o1¡8d seuo1Jo¡Jodxe so¡ ap e¡;odo 13 ·so¡ -ue!Wl:)OÁ so¡ ap op1A o¡ 1u ¡o¡o¡ u9po1edn:ia1 ep uawn¡ -011 ¡e 1u u0Ánu1ws!p ou anb omd sa¡ouO!:>OJ saUOP!P -uo:i U8 'asrn:ia¡o¡JOJ. opua1qep 'opuepua::iso;¡ JoÁow 01c¡o:i 1opas ¡ep 10po¡;odxa ¡01 ¡a 'a¡uaw¡ou1::1

Jopon::>3 ep O:>H~D.UM.l:;i Jopes ¡ep so::>HJJ) sowe1c¡o1¿ so¡ ep 06019+0) ·¡o;

·ope;d ¡ep u9!)n¡o11a o¡ ua 01:iuan¡¡. -u1 ow1¡.uJ eueq siod 13 ·o:ing;;id8~ o¡ ap e¡uep -1se1deJ1}\

1s9p¡o~ u9e1 ·gv ¡ap u91::iow!1se ui;-.6 -es '$ ·sn ep sauo¡ ¡!W 09G ap uapJo l ep sosa16u ! ap ¡onuo u91:inu1ws1p oun S)Od ¡o o¡uese;da1 'd3d0 o¡ JOd opDe¡qo¡sa a¡uawe¡ua1::iaJ 'u91:i:inpo1d ep u 91::i:iu¡se1 o¡ o ºP! un 'oa¡ 91¡ad ¡ap sa ¡ouo1)ou1e¡ -u1 sopa;d so¡ ap u9!::inu1ws!p e¡uesa;d 01 ·oa¡91¡ -ed ¡ep se¡ouopou1e¡u1 so1:ia1d so¡ ep u9ponpn¡::1 ~

-DDUJJDl ua a¡ua¡sJxa o¡ o a¡uolew8s u91:io10:11ed ep pop.suap oun o Jo6e¡¡ orod 'souo oq aiuornp 'sa¡onuo souoiorojdxs sozod Qq[ ap u91:io10¡.1ed o¡ OJJJJenbeJ (oi61eu3 ep ¡ouO!)DN o¡n¡1¡su1 '3NI ¡ep sauoraourusa ui;i6es) 'so1ewnqm:io1pJ4 so¡ua1wp

l. -oÁ ap opue¡s1xe 010d se¡qo1.011o:i. seuo1:i1puo::i uo:i

'souo~uaw1pes so:iuen::i ep oe19 ¡a opuo1ep1suo3

1

·oyo 10d %6"17 ap 01pawo;d o¡o; oun o opJnu!ws1p uoy sopogo;d soArnseJ so¡ anb o;euow ep 'u91::i

1 -:inpo1d ep uewn¡o" ¡e oposuadwo:i oy ou opo:i9p ow1qi;i o¡ a¡uomp ouo¡o1o¡dxe pop1AJPD oso:ise 01 ·sornqm)o1p14 ep u9po1o¡dxa ua pop1AJPD oso:is3 ~

"%6L ap se (soiusuuuqrosep sapuorñ so¡ ap ooode o¡ ep sandsap] q¿6l apsap soporojrad 'soxuonpo.rd sozod so¡ ep aloiusorod ¡3 -soñojouo SOJJo¡uaw!pes soouono ua mJ19w

-soduroo soxanu ap 0¡¡0110s8p ¡e eJ -e¡e:io anb 1 o:is1¡. D:l!lJ [od ou n se ourejqoó 1 e nrod a¡g1uods1p osm:iaJ ooiun ¡e anb uorouas U?Jgwo1 ·(se¡ue1e¡.1p e¡uew¡o)Jpo1 sououeoss s oloq) se¡ -ouoraouraiu¡ sojoe rd so¡ ap u91:in¡0Aa o¡ o opad -sai 'auro, as anb s1sa¡9dJ4 o¡ ap a¡uawe¡ua1puedapu1 'soiajo.uad soduioo soxanu 8p 0¡¡011osep ¡ap s?1101¡ o sa '08 souo so¡ ua so111ese1 so¡ ap oprdo, opo1s -owap opio:i oun JDJ!"ª ep OWJOJ. m1ui;i o¡ enb aÁ -n¡:iuo:i '886l 'eso~ ~ wa)I 'op1un ou1a~ ap ¡a se ¡on:i '1opon:i3 ep ¡o a¡ua1e¡.Jp Ánw oixeiuoo un u3

·sopose1e1uJ sosardure so¡ e;¡ue sanbojq ep u91::io)Jpn]po ep sos.mouoo so¡ o op1u1 9!P as oz.roui ep sew ¡e u3 ·so1a!uo1¡xe som¡o1¡ -ad sojuoduroo so¡ ep a¡md 10d uoiooiojdx a Á u9!::i -orojdxa ep sepopJ"!PD ue u91sJ8/\U1 o¡ orod so1111 -::JDJjO S8UOl)JPUOJ J08D ap U!} o 'somgm:io1p1H ep Áel o¡ 9:>!j.!pow ououoioroa ¡ouo1:iou ouratqoñ 13

'oz so¡ ap opo)9p o¡ e¡uo;np so6 ¡ep u9pDZ!j!Jn o¡ e¡u8WDA!JD)!f!U6Js opotuauraro -u: 04 'o¡dwa!e 10d o¡enzaue}\ ·oa¡91¡ed ep se¡go¡ -rodxa se¡uepa)xa so¡ ep oiuaurarout 18 ow10¡. osa ep opuonpqisod '¡ouopou opo)Jew ¡e orod lºªP! O)i¡?5Jeue un so6 ¡ep ue)o4 '08¡91¡8d ¡e uoo m1¡ -ouroino u9p)npo1d o¡ Á osn ap pop1powo) o¡ 'e¡ -uouuuoruoo ope¡.e escose ¡e 'uousnquroo o¡ omd sooususicorco se¡ue¡e::ixa so¡ 'apodsuo;¡ Á oiueuu -oua::iow¡o ep sepop!l!::lDJ. soj ·oe¡91¡ad ¡o 'sosn ep 01ewi;iu e¡go1epJsuo::i ua 'J!nl!!Sns orod ¡oap1 oo -H?5Jeue un eÁnrnsuo::i opo,::ioso so6 13 ·01e¡o1¡ed uotooiojdxe o¡ e¡uomp opopjp.iadsep 04 es o::i1196 -raue osouox e+se ap a¡1od uo.if 'opojooso so6 ¡ep uopoidco ep ompn1¡seoJJ.UJ oururodo Á e¡ue1::i1J.ns ep o¡¡o¡. JOd ·opo1:ioso ¡om¡ou so6 ¡ep 01:i!p1edse(] ..

·¡om+ou so6 ¡ap oiueuuoqoexordo ¡a orod 'a::iuo::i10 0610¡ ap 'O:l!I -ouianbsa uojd un opozogse 04 10pon::i3 8p 3NI ¡3

Organización Latinoamericana de Energía

Page 22: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

Es preocupante la aún escasa participación de la industria (16%, en 1978) y el crecimiento muy ace- lerado del consumo del sector transporte, el cual utilizo sólo hidrocarburos líquidos, de difícil susti- tución.

Desde el punto de vista del consumo final por ra- mas, la serie histórica 1969 - 1978 (INE, Balances Energéticos, 1982) ofrece una evolución dispar. Los sectores residencial, comercial y público tienen una tasa muy boja de incremento, del 0.8% inter- anual, que se explica por la sustitución de la le- ña por energéticos modernos con mejores rendi- mientos de utilización. Lo leña decreció al 4.8% por año.

El sector transporte fue el más dinámico con uno taso de crecimiento del 11.4% interanual y el in- dustrial con 8.1 %. En este último sector aumentó más el consumo de los energéticos modernos, hi- drocarburos (10.7%) y electricidad (11. 7% inrero- nuales), a costo de la menor participación relativo del bagazo de caño.

* . Disparidad del consumo final. Aunque aún no se cuenta con información suficientemente detallada, que el !NE la recopila como parte de los nuevos estudios de demanda energética, se presume que, en visto, tanto a lo estratificación económico ·de la población como a las limitaciones, ya señalados de acceso de la población rural a los energéticos, el consumo energético per cápita se extiende en un amplio espectro de valores con un valor pro- medio en 1981, de 622 Kg. E. P./ hab. - año.

La nueva política provee directivas paro la mejor gestión empresarial de las empresas eléctricas.

* Operación subóptima de los empresas eléctricas y de hidrocarburos y de sus instalaciones. Esta de- ficiencia parece común entre los países en vías de desarrollo (otro caso se menciona en Dávila, 1983), y resulta en sobre-costos tanto para el usuario ener- gético como para el Estado.

derivados de hidrocarburos, atenuarán en el futuro la falta de equidad señalado.

G>26 Nuevos proyectos de la Corporación Estatal Petro- lera (CEPE), de transporte y almacenamiento de

La nueva política energético 1983, propicio el apro- vechamiento de fuentes energéticas locales, y pro- vee, o través de lo ley de fomento de fuentes no convencionales de energía, (cuyo reglamento fue firmado el 30 de marzo de 1983), estímulos fiscales para productores y usuarios de los mismos.

* Accesibilidad muy dispar al sistema energético de los habitantes urbanos y rurales. Esta situación se debe, parcialmente, a la inadecuación de los sis- temas centralizados para servir efectivamente o poblaciones dispersas de bajo densidad.

Dentro del reajuste de la política energético de 1983, el Sr. Presidente de la República dio directi- vos con vistas o consolidar los proyectos en cons- trucción, y a revisor los parámetros de diseñó, a fin de disminuir costo e incrementar el valor agre- gado nacional en los proyectos.

La concepción demasiado centralizado de los uni- dades de generación, en la red eléctrico por ejem- plo, da lugar a pérdidas significativas en transmi- sión y distribución.

Ciertos proyectos grandes de tipo centralizado (en base al cuestionable criterio de economía de es- calo), tienen un tamaño y complejidad que resul- ta en exagerados requerimientos de capital de in- versión, con escosa participación de insumos na- cionales.

• Escala y concepción de ciertos proyectos de infra- estructura . energética, insuficientemente articulados con el sistema socio-económico nacional. Aqué- llos son probablemente el resultado de lo aplica- ción, poco crítico, de prácticos y criterios utilizados en los países industrializados. Foley, por ejem- plo, ha llamado ta atención sobre el peligro de que grandes inversiones para el desarrollo eléc- trico sin adecuada integración con el sistema pro- ductivo, resulta contraproducentes a largo plazo o lo economía nacional.

Organización Latinoamericana de Energía

Page 23: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

'OJ!W9UO:>e u9po1 -a¡aJosap o¡ ap f.. soponsn so¡ ap u9poz1¡ua1Juo:> o¡ ap 'so1Ja1d ap e¡sn[o ¡ap opou1qwoJ opo¡¡nsa1 ¡a uos SD!:>uapua¡ so¡s3 ·101rn1uo O\JO ¡o opadsa1 '%Z: ua op!:>an opqo4 ownsuo::> ¡a e¡uaw¡op1¡.001¡ -xa apuop 'Z86l ua Lil)D s9w Á l86L ua asopUt;>nu -a¡o '6L6 l ua saJO!Je¡uo so1:>uapua¡ so¡ uan61s 'ow -nsuo::> ¡ap 1oqo¡6 o¡ua[wpen ep so1::>uapua¡ so1

:a¡ua1n6 -!S o¡ an¡. SOJ!!?6Jaua Á sa1opas md ¡ou1¡. owns -uo:> ¡ap ornpn1¡sa o¡ '6L6l O\JD ¡o opua1e¡.a1 UO)

S3HOlJ3S SOJIH~H3N3 % ownsNO:>

% OWRSNO::>

SOJ!Q op¡snpu¡

o::>sad Á o;n¡¡n::>!J6\i a¡1odsuo;1

OIJO!JJ8¡ ;.., ¡opuap!Sa~

z: 9 popt:>11pa¡3 L l z; opon:>!¡ so~ 17 ¿9 oa¡91¡ad sopoAt.JE10 817 9z; ozo6oq Á Dl,!81 178

·016 -;aua o¡ ap osn ¡ap 01Jo:>1¡.a o¡ 101o!aw o sa¡ua1p -ua¡ sauo1s1a11u1 so¡ o so¡nwnsa a:ia1¡.o 0¡61aua ap sa¡ouopuaAUOJ ou sa¡uan¡. ap o¡uewo¡. ep Áa¡ 01

·0J10¡.¡!dsap ns J[nUIWS!P Á oiBrnua º' JOZ!JOjOI\ o a¡ua1pua¡ D!JOjp -i¡qnd ouodurco oun opuorodard 9¡sa as u~1qwo1 ·,,iuawa6ouow puowap,, a1qos soJ1H1od orod soruaui -a¡a 91aa1101d

10J!i?6Jaua opuowap o¡ ap SDJHSJJ -apom::> so¡ <uqos 3NI ¡ap ¡onpo u91:m61¡saALI! 01

-06 o¡ ep O[J8Jd 13 'oz so¡ ap opo:>9p o¡ ua 'sa1 -opasqns sou n6¡ o ua aiuauuo] n:>!JJDd oporsñoxa 'oumsuoo ¡ap o¡ua!W!Jan ¡o 9Ánqt11uo:i ¡om o¡ 'souo oc; red scpojeñuco so1nq1mo1pty ap sopo11[1ap so¡ ep soroord so¡ ap sa¡ou1wou sa10¡01\ so¡ UOJ8!11 -n¡uow 'oloqou a¡se ap auod 01aW!Jd o¡ ua sopou -OIJUaW 'OJ!IJIOd odu ap S8UO!JDjlW11 -oumsuoo ¡e ua seuo.sroisrp a¡uewDJ119¡s14 opoooxord uoy ourcru 1 orruoruise ns Á soraard ep ¡eA!U [3 ·soJ¡¡ -961aue so¡ ap ,,sopouo1:>ueAqns,, sou.raiu¡ so1:>a1d

·oJ!J95Jaua Jopas ¡a DJOd OJa!JUDU!j. D!JU81J!j-rlSO¡no JOÁDW oun ap 016 -o¡ ¡a DjjnJ!f!P as Á 'SOUIJal\ sasjod so¡ o sopDl\!18p ap o6n¡. aonpord as anb o¡ rod 'oloq aJauow1ad u1:m sopaid ap ¡al\[U 13 ·s86L ap 01aJC1a¡. ua a¡uaw -¡on61 a 'sopoxuap so.no ap soroard so¡ ua saisn]o uoJa[Jllj as 04:>a¡. 01aw11d o¡ u3 'Z:86l ap a1qnpo ue 9::i!¡dnp f.. t86l ap 0Ja1qa¡. ue 9::i1¡dp¡ as OU]IOS

-soiuaure.o -u i sa¡o¡ 9¡a6uo:> º"!!O¡s16a1 JaPºd ¡a a¡uawopou -n¡10¡.osap '¡o¡o¡sa u9puaAqns o¡ 11nu1ws1p ap U!} o sa¡onsuaw so¡uawno oqoJ o uo1011a11 as Z:86l - l86L SO(dO so¡ a¡uorna ·sa¡ouo1Jou1a1u! sa10¡ -DI\ so¡ uoo pn1111w1s s9w uaua1¡ sDJJJP?Iª SOj[JO¡ so1 ·o¡dwa!a JOd ¡011¡snpu1 osn ¡a ua sauotsroistp opuoooxo.rd '¡asa1p ¡ap ¡o 1ot1a¡.ut sa auaso1m¡ ¡ap 0Da.1d ¡e Ol\!JOW ¡o¡ red '¡01:>os odu ep so¡n::>9¡sqo o.uuanoua '0J1¡96Jaua u9poA1asuoJ o¡ a¡nw1¡se anb scperd ep orruoruisa oun ep o¡ua1w!:>a¡qo¡sa 13

lVN01)\fNH3lNI NOl::>VH3dOO::> NO:> 3SH\fZl1\f3H v

'\fJll3!>H3N3 vounoa \fl 30 OdW\f::> 13 N3 S3NOl::>V!>llS3.l\NI 3 soioruss ·111

se¡oJeue~ sepopnopow "l

·oJ!UJ?I u 91:>01adooJ ap sapop1A[PO ue oporño¡ orou auadxe o¡ red ouroo 'sopioouoc soJ1¡961aua sourajqo id so¡ ap ozejorruou o¡ JOd oruo¡ 'sopouo¡» puoJ f.. soxualqns a¡uaw 0[11qo uos 'sopouórsuco o¡s111 ep so¡und soj ·sauo1::>06t1sa11 -U! a so1pn¡sa so¡ ep seuodo so¡ so1aw:in1¡. soui u9Jal\ -¡ol\ anb ourusa as soruauuoout¡ sa¡ua1n61s so¡ UO)

-oloqou ¡a ue u91J::lDJa¡u! o¡ ap s9Ao1¡ o 'on¡nw ¡ouo]sa¡.01d oiuerunoenbuue un uo110160¡ ssiuodrourod so¡ 'op -un6as Á 'uanbijdo es u9!J06!1Se.l\u! o¡ ep sopoijns -aJ so¡ anb ep sa:>uo4J so¡ UDJJOJo!aw as oJaWIJd -oloqo.u ap ow10¡. o¡sa uoo soloiua« sop uopoJ6o¡ es 'SO!pn¡sa SOj ap sopounsar SOj UO!JOZ]llln anb soxuroo]a o¡f.. so¡s!!O!Jedse so¡ u91qwo¡ uo6uaAJa¡ -Ll l e.nb so¡ ua 'oloqcn ap sojxrur sodruñ ua usu6 -a¡u1 as anb aua11\UOJ

1sa¡u01edooJ sajouotoouraru: SO!JUa6o o SOJS!IOIJedsa so¡ '¡01aua6 OJ8UOW ªª ,.,

Organización Latinoamericana de Energía

Page 24: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

o 28

* Estudios de base poro catolizar la cooperac1on in- ternacional, y particularmente reqioncl, en el cam- po energético. Los problemas energéticos primero y financiero más recientemente, constituyen otro ejemplo del alto grado de interdependencia y de complementoriedod entre los países y regiones. En tales condiciones, el potencia! de lo coopera- ción es insospechado, sin embargo, se van a se- ñalar tres áreas concretas donde lo cooperación podría ser inmediato y capaz de generar impor- tantes beneficios.

* Estudio sobre los precios internacionales del pe- tróleo. El mejoramiento en la utilización del pe- tróleo en todas sus fases es un objetivo de inte- rés mundial, de la más alta prioridad, y su precio internacional es uno de los instrumentos más in- fluyentes. los fluctuaciones bruscas del precio, si bien pueden ofrecer ventajas !imitados a corto pla- zo, a !argo plazo resultan perjudiciales para todos; aporte de que, con los elementos de incertidum- bre que contienen, desvalorizan los ejercicios de planificación. Por este motivo, se propone lo eje- cución de un estudio al más alto nivel profesional, con modelistas energéticos designados por los go- biernos de los cuatro grupos principales involucra- dos en el problema, cuales son, por el sector im- portador, los países en vías de desarrollo que tie- nen tal condición y los países industrializados; por los productores, los países de la OPEP y [os países nuevos en su calidad de exportadores (México y los del Mar del Norte. etc.). El grupo tendría por objeto formular los escenarios más probables, to- mando en consideración los puntos de vista e in- tereses de los cuatro grupos, así como las reser- vas, los requerimientos para la transición al futuro menos dependiente del petróleo, los requerimien- tos para el desarrollo, los de conservación del me- dio ambiente, el crecimiento poblacionol, etc. Los resultados del trobojo, constituirán un instrumento invalorable de planificación, al revelar los frutos más probables, a través de la óptica de los inves- tigadores participantes y del soporte de sus respec- tivos gobiernos. Además, y más importante, cons- tituiría un instrumento paro iniciar, a nivel global, lo planificación de los precios de los energéticos.

2. Estudios e Investigaciones De manero general, los estudios tendrán por ob-

jeto proveer guías o referencias para planificadores y ejecutivos e nerqéticos, sin embargo se considera conveniente incluir ciertos estudios que, aparte del objetivo general mencionado, cumplan funciones de promotores o motivadores de acciones, de singular importancia dentro de la problemática energética. Dentro de este último tipo de estudios se proponen los tres siguientes, uno que provea la base e inicie los compromisos tendientes a una concertación en la evolución de los precios internacionales del petróleo, y posteriormente de otros energéticos como e! gas, carbón, etc.; luego, un conjunto de estudios que ge- neren la información y pongan las bases para una más intensa cooperación energético internacional, con énfasis en el ámbito regional; y finalmente otro, que analice críticamente las políticas de créditos ener- géticos de los organismos internacionales de desa- rrollo (BID, Banco Mundial, etc.). y propongo alterna- tivas a fin de remozarlas a que se pongan a tono con las nuevas circunstancias y la mejorada visión, que se va logrando sobre e! desarrollo energético, en el contexto del desarrollo integral.

* Los trabajos comparativos, deben buscar un alto grado de objetividad a través de datos actuales, sin descartar por otra parte, las opiniones autori- zadas de quienes conozcan debidamente los casos considerados, aclarando lo naturaleza de éstas. Aunque previendo un ejercicio difícil y delicado, no deja de tener interés considerar casos de polí- ticas "exitosas" y las otras. En tales condiciones sería preciso delimitar las condiciones y el am- biente que las enmarca, a fin de evitar ambigüe- dades respecto al grado de "portabilidad" o trans- feribilidad de las políticas analizados.

* Dado que uno de los problemas principales en planificación no es tanto diseñar e! pion, cuanto lograr implementarlo y realizarlo, resulta impor- tante contar en los equipos de trabajo, no sólo con investigadores sino con funcionarios respon- sables de lo elaboración y aplicación de políticas que hayan logrado un adecuado grado de éxito en esta última tarea.

Organización Latinoamericana de Energía

Page 25: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

·so111padse1 so¡oJ¡uo'.l so¡ ep o¡ua1w1'.le¡qo¡ -se ¡e 0111eJd ';eA¡ose1 o sowe¡qo1d ap ouo¡ue11u1 ¡a uo:i 'se1op1wnsuo:i o seJopnpoJd ap se¡ouo!6 -eJOJlU! o!n¡:f ap sOA!¡ou;e¡¡o 1auodo1d /.. u9pon¡1s o¡se ap sosno'.l so¡ mu1w;e¡ap 91aqap O!pn¡sa ¡3 ·(S86l 'soso::>) u916eJ o¡ ap OJen:f ou!6!JO es ses -iod so¡ ap OJJOÁow o¡ uo¡JOdw1 anb oa¡c;:u¡ad ¡ep %08 ¡a '061oqwa u1s '016Jeue ap o¡au 1opo11odxa un S8 0'.lU?WOOU!IOl ·e¡Jodsuo;¡ ap SOjU9!WJJenb -aJ so¡ 11nu1ws!p ¡o 'o:i1¡96Jaua u9poAJasuo:i o¡ o u9pnq11¡uo'.l oun 011o¡uese1deJ O'.l!S!:f pop1w¡xo1d 01 ·ouo'.luewoou1¡0¡ oe19 ¡e ua opnn oa¡91¡ed ep 01:i -Jewo'.l ¡ap u9po!¡dwo o¡ o 9J6l!:f8J es 'maw1Jd 01

·sop1.JnpeJ SD6JOJ UO'.) S8U0!'.) -o¡o¡su1 sns opuo18do opo¡s8 uo]Jqo4 anb 'se¡u8p -a'.lxa uo'.l sas!od so¡ ap u9!:io1edo 8p so¡so:i 1pnp -aJ A so¡ue1w!pue1 JOJO[ew ap /.. '01s? ep SO!J0¡1'.l1:f -ep SBS\Od so¡ ep o;npn;¡saOJ:fU! ua S8UO!SJ9AU! sos -01¡uon:i ep pop1sa'.leu o¡ JOu1wqe ¡o 'seSJDd so4J -nw ap so6od ep ozuo¡oq ep s¡DIJ.?P so¡ ua sauol'.l -'.lnpeJ se¡uo¡1odw! JOJIJ.!U61s 011pod 'e¡opuJ o¡se ep sopJen'.)o ep oJ6o¡ 13 ·Jo6od o so1'.laJd Á so¡so'.l so¡ o o¡uon'.l ue 01111orndwoJ apodos opomepo ¡a uoJ so¡o;¡uo'.) ep u91'.)D1'.lo6au o¡ 01od esoq ap uOJ11i\ -1es enb 'so¡eJ'.lUO'.l so¡sendo1d uoJ DJJ!nl'.lUO'.l o!oq -oJ¡ 13 ·seuopo1edo ep u91'.lo6i¡seAu1 ue so¡sqo1:i -edsa so¡ ornd 01'.ll'.lJa!a a¡uosaJe¡u¡ un D!J!n¡i¡suo'.l owe¡qoJd ¡ap O'.l!J9wa¡ow o¡ueiwo¡o;¡ ¡3 ·s1od opo'.l ue opuowep o¡ Jod sop!JenbaJ sopnpo;d ap ¡ !:fJªd ¡a /.. sopnn so¡ ep SD'.l!ISJJepo;m so¡ uo'.l 'sop -eu1:1e1 ep pop1Jodm /.. smi¡spaporn'.l opuo¡do'.lo A 'JO¡JodsuoJ¡ o sopuo¡s1p opuoZ!W!U!W 'opozi¡1¡n 1as OJJaqep anb pop1'.)odma1qos a¡uopodw1 oun /..04 enb owi¡sa es ·sopo111Jap A opnn ap a¡1odsuoJ¡ Á u9!'.lDU!:f8J ep sose'.)OJd ue e¡uawrn¡m1¡rnd 'u916 -eJ o¡ ep o'.l1¡96rnua 01npnJ¡seOJ:fU! o¡ ep 0111sua¡u1 s9w u91'.lDZ!l!ln o¡ o oi1apue¡ oloqoJ¡ opun5es 13

-e111u A so1npnJ¡se ep o¡ue!wpe¡qo¡se ¡a uo¡¡n:it:f -!P enb 'OJ!IJlºd odu ep so¡n:i91sqo so¡ OJ1!nu1ws1p 'ses1od so uox ue 'so1'.laJd ep soeu9¡¡nw1s sa10¡1w!S soouqod ap uc.odopo 01 'sounxord sasrod eJ¡ua e¡uewJD¡n:)!¡Jod 'se¡o1'.)ueJ8:f!P sns J!nu1wS!P o sou -eui ¡o o 'so'.l1¡961eua so¡ ep souJ8lU! ·sopeJd so¡ ap u9poz18u86owo4 o¡ o DJ1epu8do1d o!oqo;¡ 18'.)Ja¡ 13

·se¡ OUOl'.lOU SD'.llF361eue SO'.l!JJ ¡od so¡ ep soxualqo so¡ uoo sa¡ueJe40'.l s9w sooazd ep se¡

'SOl\!jOUJe¡¡o so¡ ap U9!'.lO¡nwJO:f ºI ua Jo¡ueuo D]Jeqep '( L86 l) 1qo11DN ep u91'.lJV ap ow -oJ60Jd ¡e ue opiuaruco 'O'.lq96Jeue o'.luoq ¡ap u9!J -oa.o ap oisando.rd 01 -sorsendoid soxualqo so¡ JOJ6o¡ o saruarpuar soxuourai¡o uoupuodo rd es 'e¡uaw¡o¡ -uewopun:f /.. '06en1 ·so¡1p9n sns ep opD!Jl:feueq uoq as enb sasjod so¡ ap D'.l!J<¡l6Jaua uo.aouroróo.rd o¡ ua sopa:fa so¡ o6an¡ Á 'soouoq so¡ ap D'.l!IJlºd o¡ ep oou -Jn S!si¡9uo ¡e u911n¡'.lu! uauodo.id as anb soiprusa so i ·so6se1J rouioi o o¡e'.laJ rod soziob Á souas sOA!)OUJa¡ -10 sp o¡¡o:f o¡ JOd oposnoJ op1s oy 'opop oy es pop -1aA ua rs 'u9pon¡1s ¡o¡ 8¡uawe¡q1sod ·sopDZ!ID!JISnp -U! S8SJOd so¡ ap SO'.l!P9Jd A SOJJel!J'.l so¡ JOd e¡uaw -ajqjsod sopondsu: 'sm1s9¡'.l opo1sowap op1s uo4 soo -uoq se¡o¡ ep soposod soJ1¡JIOd so¡ anb ep uopunsaid o¡ a¡s1x3 ·a¡uewo:f o¡ anb ouis 'u91:ide'.lUO'.l ¡o¡ e¡i¡ -rqrsod 0¡9s ou 'ojjo.uosep ep sa¡ouopouJa¡u! so'.luoq so¡ ep seuO!SJaAu1 ep OJ!l!lªd o¡ anb osioard se 'sow -ajqo.rd enb sotu seuo1'.ln¡os 1e'.leJ:fO aqep anb A 'op -O'.ll:f!SJeA!P 'OJ!JP?Iª ras eqep 'e11¡en11uesep es enb so¡ ue sourarxa ouroo soureiut o¡uo¡ sauoo.puco so¡ ep 01wou1p o¡ o asrordopo onuuod a¡ anb 'e¡q!xªl:f Á 1o¡npow s9w ras eqap 'oun opo:i ep sern¡n:iq1od seuop1puo:i so¡ o soui esmJ6a¡u! e asroidopo aqep sasjod so¡ ap o:i11961eue D'.ll!Jlºd o¡ enb ep osrurard o¡ uoJ ·o¡¡oJJosap ep se¡ou01:iouJe¡u1 so.Juoq so¡ ap uorcoredoco ep ¡opue¡od ¡e füJolaw orod so1pn¡s3

~OOV0)3 N3 '0)113~~3N3 ~0!)3S 13 N3 V)IN)3l NOIJ\f~3dOOJ . Al

Jopon::i3 ue D:>!J,6Jau3 o::i¡u::i'l u9p0Jadoo::> o¡ ep IDJeue!) u9poz¡JapDJD) · L

-!JOUO '3NI ¡ep º"!10!'.)JUI JOd o.uuaroue es (30V'NOJ) o¡¡oJJosao ap ¡ouO!'.lºN o!esuo:::i ¡ep opozuoroedsa DUP!JO o¡ 'u9pon1!s orsa rnJO!aw ornd ·sopD:l!f!luap1 - aJd sapop.ssoau so¡ uoo ucporadooc ap e¡qiuods1p opa:fO o¡ ep opuefüaAUO'.l o¡ ep opo¡¡nse1 ¡a auod uo16 ua op1s uoq 'sopo¡ma!e sopaÁOJd so1 ·sepop1s -aaeu so¡ ep opDZ!JO!Jd a¡uewop!qep u9!JOWOJ601d oun ap opo¡¡nse1 ¡e op1s uo4 ou 'sjod J8 ue oqO'.) o sopo"ªI 1 D'.l!UJ<¡l¡ u9po1adoo'.l ep souojcoo soj

Organización Latinoamericana de Energía

Page 26: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

El déficit se proponía cubrir en 26% con nuevopréstamos y en 11 % con adicionales contribuciones

31 22 10 37

Explotación Contribución estatal Préstamos vigentes Déficit

CONTRIBUCION FUENTE

La escala exageradamente grande de los proyectos del sector energético, particularmente los de carácter eléctrico, ha creado problemas de financia- miento. Con referencia o este· último, en el año1980, INECEL considera lo siguiente composición del financiamiento de sus inversiones.

V. ASPECTOS RELATIVOS AL FINANCIA· MIENTO DEL SECTOR ENERGETICO

No hubo cooperación técnica de significación en planificación ni político petrolero, áreas que cierta- mente requieren de mayor desarrollo.

Corporación Estatal Petrolera Ecuatoriano (CEPE). Lo cooperación técnica que recibe la CEPE se canali- za principalmente a través de ARPEL, y se orienta a lo capacitación de los recursos humemos. También se han llevado o cabo proyectos con la intervención de PETROCANADA, en el área de crudos pesados y con Japón, para estudios relativos al desarrollo pe-. troquímico.

cion ha sido ampliamente favorable habiendo permi- tido tanto ejecutar significativos trabajos, como con- solidar lo capacidad del Instituto.

Instituto Ecuatoriano de Electrificación (INECEL). En años recientes el proyecto de cooperación técnica más importante lo realiza con auspicio de lo GTZ de la República Federal de AlemOnia, a partir del año 198 l , paro la eloboració n del Pion Maestro de Abas- tecimiento Eléctrico. El monto de la cooperación in- cluyó lO expertos por un total de 93 meses - hombre, que representó el 16% de los recursos profesionales utilizados.

0)30

Recientemente se llevó a cabo una acción piloto para OLADE, con la cooperación KFA de Alemania Federal, a fin de adaptar y calibrar con los datos ecuatorianos el Modelo MEDEE, de potencial uso re- g ionol. Funcionarios del Instituto han participado en variedad de eventos profesionales en el exterior, den- tro de los términos de los acuerdos de cooperación. Cuatro funcionarios han realizado cursos de DEA en el Instituto de Ciencias Económicos de lo Energía de Grenoble, Francia.

En el balance de cooperación técnica la coopero-

Otros especialistas colaboran con los grupos téc- nicos de nuevas fuentes de energía.

Instituto Nacional de Energía (INE). Esto institu- ción encargada de lo planificación energético y de la coordinación del desarrollo de nuevas fuentes ener- géticos tiene cuatro años de existencia, y ha llevado o cabo proyectos de cooperación técnica con el PNUD, CEE, AID, Francia, etc. Los proyectos fueron diseña- dos en el Instituto, el cual selecciona a los especia- listas cooperantes y dirige las actividades de los mis- mos. A lo fecho han trabajado, en equipos mixtos con funcionarios del Instituto, 18 especialistas por pe- ríodos comprendidos entre 2 semanas y 2 años, con resultados muy satisfactorios. Los especialistas han colaborado en el área de planificación, en el desa- rrollo de balances energéticos, de tablas insumo-pro- ducto para modelar las interacciones entre el subsis- tema energético y el sistema económico, de adapta- ción del modelo MEDEE de demanda, de estudios técnicos y económicos de conservación en los secto- res industrial y de transporte. Próximamente se con- tará con un especialista suizo quien colaborará en el análisis de lo oferto energético.

2. Casos de Cooperación Técnica en el Sector

zando las actividades recientes de cooperación con fines evaluativos. Luego, los dos instituciones pro- pondrán un sistema más ordenado, que propenda a la dinamización de la demanda de cooperación, a través de diagnósticos subsectoriales de requerimien- tos priorizados, encargándose la oficina del CONADE de la búsqueda del ente cooperante más idóneo.

Organización Latinoamericana de Energía

Page 27: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

'U9!)!SOdWO'.) 8jU8!n61s ºI 01ap,suo:i 'U9!::lnj!JSU! OWS!W ºI 'sow -o¡s91d so¡ ap 01npnJ¡sa o¡ o o¡uon) u3 ·opo¡s3 ¡ap

31N:ln::I % NOl::>nSIH1NO:>

sa¡D!)J8WO) sow OJS?Jd sa1opaa110Jd ap sowo¡s9Jd

o¡ ¡011osaa ep sowo1s911d

OG' 08 OS'

·¡ouo1)Du opauow o o¡sa1 ¡a A 'sopopodw1 sownsu1 ap u91)od!::l!l1Dd OW!S!Pº" -a¡a o¡ opuo:>!J.!101 '0Jaluo1¡xa opauow o oipuodseJ; -o::i %LS' ¡a 'sosa16a so¡ ap u9!:i1sodwo) o¡ u3

·sa¡ua!U811UO)UI UO'.) sa¡o[:>Jawo::i SOJ!P?D UO'.) 0¡1a!qn'.) uoy es a¡uawa¡uan:la1:1 anb so1qo so¡ ap o¡ · -ua!W]Jam:lua ;of.ow un Á sopaÁ01d so¡ ap sow016ou -oD so¡ ue sa)O:J.Sap so11anu opuo:lo1101d 'oipJo¡ ow -JO:f ue so¡s9 ap u9popo6au ap osa)oJd ¡a opoJow -ap uoy 'a1sn!o ap sopon::iapo sows!UO)aw ep o¡uaJW -pa¡qo¡se ap 0110:1 o¡ /.. sowo¡s91Jd so¡ ap sa¡onpoJ¡ -uo:i seuo!::i!puo::i so¡ ua pop1¡1g!xa1:1 ap o¡¡o:f 01

·apuo16 o¡o::ise ns ap opo¡¡nsa1 'soJqo so¡ ap popi!a¡dwo:i o¡ 1od sos -O'.) so4)nw ua soposno) opis uoy sosoJ¡o sa¡o1 ·so¡ -so::i ap so¡ua! wo¡o::isa sa¡uo¡Jodw ! ua opo¡¡ nsa1 uo4 IS 01ed '0!)!1118S lªP OjU8!Wl'.l8ISDgosap D 106n1 opop uo4 ou sopaÁ01d so¡ ua sosoJ¡aJ so¡ 'D::l!JP?Iª opuow -ep o¡ ap sauo,:iow1¡sa sopoJa6oxa so¡ o op!qaa

"066[ SO\JO so¡ ap opD'.)?P o¡ ua 10z1¡oeJ 91apuodsa11o::i anb so¡ a1uawm¡n)!J10d 'sos¡oqwasep so¡ roiuo.uo orod OJWOuo::ie o¡ ap poproodoo o¡ J01ap1sum ¡o¡uawop -un¡ 011 nsa1 'sopaÁ01d soxanu u3 ·so6od ap ozu o¡ og o¡ ap ¡onpo J!)!:f?P ¡o aÁnq111uo::i 'sa¡o!J1awo::i so¡1p -91'.) uo::i sopozi¡oaJ so¡ ap e¡uew;o¡n)!JJOd 'sauo!s1a11 -U! sa¡o¡ 1od opouO]SO:io opnep o¡ ap Ol)!Alas 13

·so111101ado sosco so¡ e:i -!WIUIW Á 'SBUO!SJ811U! sns ua sa¡ouopou SOWflSU! so¡ 1011a¡a arroord anb 'o¡ua1wpaD ap OWJ!l ns eJa6oxa ou anb 'opuapt:1nso¡no ep oporñ JOÁDW un aouoo -¡o o::i¡¡916;aua roicas ¡a anb aiuouodun o¡¡nsac¡

-1a11u! so¡ ep %P'8 ¡a sornqJO:lOJP!4 ;opas ¡a u3

18 •

·sorn¡o1¡ad sosardura so.uo o o¡saJ ¡a Á '086 L ap u9powo1601d o¡ UQ6as '3d3:) o uapuodsanoo sauors

SOOIWOS3~ SOlN31W'13N'O"ld ·11\

.soiund sa¡ua1n61s so¡ JDJ

-oisap ap 9101¡ as olcqo.q aiuasard lªP s9111.011 V

·011o;msap lªP ¡o¡uawopun:1 1opoz!¡o¡o:l ¡a 91 -as om1n:1 ¡a anb ap osauro id o¡ uoo '0¡101oedwe ap 106n¡ uo [orcos - O)!W9UO)a S!S!J=> o¡ 1a111os -a; o 0Án<w1uo:> aiuasard ¡e ua anb 'U!f u3 ·e¡q -!Xªlf A a¡qo1dopo '1o¡npow sour 'op!6JJ souaw 011 -¡en11 es anb ep 'sasrod so¡ ap lº!:lOS-OJtw9uo:la os -aoord ¡e ua aruaurosotuouuo sotu e16e1u! as 01s9 anb ap u1:1 o 'D:>!l?6Jeua D:>!!!jOd o¡ =r= sa¡ouot::i -1po1¡ sauoradaauoo so¡ JO:ll:J.]pow ap pop1sa:lau 01 · l

'0)1¡ -916Jaue o¡ ¡01msep ep se¡ueJBf!P soiru mAosua uo¡ -1 uued enb soiuarur !PB)OJd Á SO/\ljOUJBJI o soxanu opue1)BJ:J.O 'ondwo s9w orxsiuco un ue oi51aua o¡ o opuo)1qn 'so111pedsJad sns ue so1qww oruanb -a1 ¡on) ¡a 'oa¡uo¡d as anb osooo id ¡a ua 0111spap ¡adod un 1i¡dwn'.) uapand o¡ ¡o;;osap ap soou oq so1 ·v

·u9!)n¡os ns o ;1nq!JIUO'.) ucupod anb SO!pn1sa ap souiai Á sourejqo rd opoaruojd uo4 as olcqo.u aiuasard ¡a u3 ·;opas ¡ap saiuoronoo sotu sa¡ou -016aJ O/Á sa¡oqo¡5 souiajqo.id so¡ ap opadsa; sau -oio.puoo so¡ rorolaui o uopue11 enb seuocoo J011 -!IOW Á 18/\0WOJd uaqap anb OUIS 'SO)IJ!lºd ap uop -01oqo¡e ep osaoo.rd ¡a orod opuarn,¡e1 ap uojooui -10:1u1 ;aa11o;d ueqap 0¡9s ou 'o:>!U:l<jll u9!:lOJadoo:l uoo sopo¡ ¡o;Josap sauorooóusexu 1 a soipruss so1 T

·mt1?61aua D:>!JJIOd ºI ap u91:ln¡0Ae ºI ua opOjO\J8S OS8'.)0Jd ¡a orod o¡m91sqo un ou A oiueurruisu¡ osorapod un ;as eqap 01apuOU!:f Á OJ!U:l?J u orooradoco 01 'G'

·01101Josap ap seuo!s1e11u! o 'eµod uo souew ¡o 'asmz!¡ouo) uopaqap a¡uau.ia¡qoesep enb A 'sopo¡ ep seJOJ!l!W soiscñ so¡ a¡uawDU!JO¡nod opuouuuqa A 'ms - aµoN 06019!P Iª opuapa¡snqo; 'as1a)a10110:1 eqap sodruf A seuoiñar 'sasiod e1¡ -ua oiuaiunpuarua 1o!aw un o U9!)nq!JJUO'.) opo1 ·s-

Organización Latinoamericana de Energía

Page 28: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

32

"Comparative Public Choice and Public Policy in la- tin Americe", THE JOURNAL OF DEVELOPING AREAS, 16, April 1982, pp. 421 - 46.

Sloan, J. W.:

"Estudio introductorio" (en obra citada antes**). Ortiz, G.:

"EL proceso de industrialización en el Ecuador" (en obra citada antes**).

Montaña, G.:

STRATEGIES ENERGETIQUES PLANETAIRES, Christian Bourgois Ed., París 1975.

Lovi ns, A. B.:

"Dangers of reliance on oíl revenues Petroleum Econom ist, L. 3. March, 1983 pp. 81 - 83.

Kemp, A. G. and DiRose:

"El cambio en el desarrollo indusfrial" en ECONOMIA ECUADOR 1930 - 1980, Corp. Editora Nacional, Quito, 1983 (**).

Landázuri, G.:

"Plan Maestro de Electrificación: 1980 - 84". Quito, 1982.

INECEL:

"Balances Energéticos: 1969 - 1978", Quito, 1982. INE:

"Plan Maestro de Energía: Previsiones del Sistema Energético-Económico del Ecuador 1980~2000. Cinco Escenarios (Versión preliminar), Quito. Octubre 1982.

INE:

"Plan Maestro de Energía: Análisis del Consumo de Energía en el sector transporte". Quito. Septiembre 1982.

INE:

"Problemas Energéticos del Ecuador", Quito, Sep- tiembre 1980.

Instituto Nacional de Energía (INE):

"la Cuestión Energética", 1980. Fo ley, G.:

Quito, 19-111-1983. "El Comercio":

"Planificación Energético en México", 11 Seminario lnf. de Planif. Energética (* ver antes).

Dávila C.:

"Informe del DIALOGO NORTE-SUR", Edit, Nueva Imagen, Nueva Sociedad, México, 1981.

Comisión Brandt:

"Plan Nacional de Desarrollo, segunda_ parte, V, Edit. Gallocapitán, Otovalo, 1980.

CONA DE

"Pent-on croire aux prévisions énergetiques", Revue de L'Energie, 339, Nov. 1981, pp. 561-572.

Cassette - Carry, M.

"El potencial de las fuentes convencionales de ener- gía en el abastecimiento energético de América La- tina", 11 Seminario Internacional de Planificación Energética, CEE - OLADE - Ministerio Minas Energía, Cartagena (*) 31-! al 4-11, 1983.

Casas, A,

"Informe 1982", Washington D.C., Marzo 1983.

Banco Interamericano de Desarrollo

"Memoria del año 1981" Quito Banco Central del Ecuador

"Informe Económico 1982 - 83", Quito, Enero 1983. Banco Central del Ecuador

BIBUOGRAFIA

Organización Latinoamericana de Energía

Page 29: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

!S :) 30 :>1!3 ~3N3 \fW:llSIS 13(] SISl1VNV 31\3~9

:s3l'd'IJN3S3 SV'IJN3CN31 A SV'Jl1SIH3l.JV'HV':'.> 'I

·¡oJ¡UaJ o::iu9wv ap oisaJ ¡ap 10¡0" JªP a¡qop ¡a sa Á 9wouod ap ¡o a¡ua¡oAtnba sa JOJO/\ ais3 "6L6l ua ouosJad JOd/d31 v·o ua 011n¡uow as O:>!~ o¡so) ua ¡ot::>JaWOJ 0]51aua ap o¡!d9::i Jad owns -uo.'.) ¡a 'o¡ua¡as so¡ ap opo::>?P o¡ ap 06Jo1 o¡ o aiuoi -suo::> a¡uawa¡qianu1 011n¡uow as opo¡Jodw! º!6Jaua ap a!o¡ua::>1od a¡sa 'PºP!lºªJ u3 ·opopodw! OJa op -twnsuo:i ¡ot::>Jawo::> 0!6Jaua o¡ ap %08 anb o¡und ¡a 01so4 'OJ1an6-¡sod o¡ ap u91::>0Z!jO!Jlsnpu1 ap opo11ad ¡a a¡uomp O::>!~ o¡SOJ ua a¡uawo::>!l9wo1p 9iuawaJ:> U! as opo¡Jodw! oi6Jaua o¡ ua opuapuadap 01

·o popad a¡sa a¡uoJnp Jo6n¡ u9,qwo1 ot.n¡ %0051 ¡ap u9pon¡oA -ap oun Á 'soyo SOW!ljl) sop so¡ a¡uoJnp %00L ¡a aJg -os O[pawoJd un ºP!LI8j ºY u91::>0JtU! 01 ·o¡6[S lªP O/\ anb o¡ ue o::i1w9uo:>a S!S!D O[Jes sr;iw r,s opo¡uawpad -xa 04 O::>!C:J o¡soJ 'soya saJ¡ SOW!ll0 so¡ a¡uo;no

·%gL un o %08 un ap op!nU[WS!P oy opouodun ¡op;awo.'.) 0!6Jaua ua SJOd lªP opuapuad -ap o¡ 'opouad a¡se e¡uomo ·sayo sa;¡ a::ioy ouu -nsuoo anb o¡ anb opouodun oa¡9J¡ad ap souaw d31 000.00G soun opueuunsuoo 9¡sa O:l!(:J O¡SO'.) eiuoui -1 onpv "1':86 l Á 6L6 L soy o so¡ ép u9[::>D¡Jodw1 ap SDJ:J.P so¡ uoo souioroduroo o¡ !S auod DJa::>Ja¡ oun a¡ -uauropounxordo o opJO::> oy anb 'opo¡Jodwt oa¡9;¡ad ap ownsuo::> ¡a ua o¡ua[WOuJ¡::>ap ¡o a¡uawOll!!O::l!f!U -ñrs opinquruoo uoy saJOPOf soise sopo1 ·a¡uawO/\!l -::iadseJ 'OG" Á o l ap saJopo:1- ua opo¡uawanu ! uo4 as ¡asa1p Á ou1¡oso6 ap sopaJd so¡ Á '%gl ¡o 10/..ow op1s oy u9!::>::>np0Jd o¡ ap opo¡nwn::m u9!::>0u!¡::>ap 01

SV'NIW A V'ID~3N3 'v-1~1snoN1 30 01~31SINIW ~OS3SV'

v~vwn · ::1 OHV J\ w

·a¡uawopEu!p sop -ú¡JOdW! J8S uaqap OU!JOS06 ºI Á 1asatp lª anb SOJ¡ -UG!W ¡opuo¡sqns op!p19d oun uoo sopouodxa uos anb po ¡an:1- ap sa¡uapa::ixa ap sapopuuco sapuozñ ua¡s1x3 ·ownsuo::i ¡ap o¡¡anbo A sopou!JªJ soronpcrd ap o;n¡ -onnse o¡ aJ¡ua a¡Jan:i- Ánw U9JSJO!S!P oun a¡stxa anb DÁ L86 l ua a¡uawopaJ!P sopouodun UOJ8f'l:J. ounos -06 o¡ ap %08 /... ¡asatp ¡ap %Qg ¡ap sr;iw 'o6Jogwa u1s ·siod ¡a rod opuenbai I!º - ¡ant A o¡¡D:J.SO '(¡anf - 1a!) ¡a! a¡gHsnqwo::> 'auasoJa)j ¡ap a¡md JoÁow o¡ aonpo.id anb LI!OW ua oa¡9J¡ad ap opaU!fªJ oun aua!l (3dOJ3C:J) oa¡91¡ad ap asua::>[JJo¡soJ oJOpouHªC:l 01

·opunw ¡a ua so¡¡o sour so¡ ap oun a¡uawa¡qoqoJd Á 'ou!lDl o::ip;¡¡wv ua o¡¡o sotu pop!::>!H::>a¡a ap u ojoonpord orod oi5JauaoJp!Lf ap oioro o¡ uoo sjod ¡a O:l!C:J o¡so:::i ap a::m4 o¡s3 '%L6 ¡o JoÁ.ow se pop[::>ppa¡a ap ¡oqo¡6 uorconpord o¡ ua oi6JauaOJP!lf o¡ ap w;>pod1::>!1JOd o¡ /... 'siod ¡ap ouopuroas 0::>!196Jaua oumsuoo lªP %0Z: lªP s9w ap ¡o¡o¡ un ozuo::i¡o popp!Jpa¡aoJP!Y 01

-JO:J. O!S!" uo4 as soloq sosarñu¡ ap SOJl!WOJ so4::inw A 'souo saJ¡ SOW!lll) so¡ ua opoiqwo::i op!s 04 opuapua¡ o¡s3 ·so¡uaw!Iº ap u9p::io::i orod (ouodord) opinbq so6 ¡ap u9!sJa11uo::i o¡ o optqap airod uorñ ua '6L6L ua %08 un o g96l uo oifüaue ep fOLI!:J. oumsuoo orod %09 ep 9penap oye¡ o¡ 'SOll!lºlªJ SOJ:J.P u3 ·( oa¡91¡ -ad ep sopoxuap) ¡opJewo::i o¡6Jaua .rod (oya¡) ¡op -rauroo ou o¡6Jaua ap u9pn1t1sqns apan:i- oun op!qo4 04 sopo::i9p sow1¡¡i;i sop so¡ a¡uoJno "6L61 ua ouosrad /d31 G"'O ua 9pauowJed oya¡ ap 01!d9::i rad ouinsuoo ¡a Á 'o::>JC:J o¡soJ ap 0::>!196Jaua ourarsis ¡ap aiuouod -W! a¡uauodwo::i un op1s oy oyal ap ouinsuoo 13

Organización Latinoamericana de Energía

Page 30: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

• 34

Costo Rica es un ejemplo perfecto de último ca- so, cuya respuesto fue tardío y errado, con conse- cuencias muy severas .. A pesar de que el país ini- cialmente hizo reducciones significativas de las im- portaciones de petróleo, alrededor de 1976 el consu- mo· de petróleo comenzó a tener un incremento dra- mático que ha continuado hasta la presente fecha. El fenómeno se debió, en parte al subsidio del go- bierno para el diesel y a uno político fiscal que fa- vorecía grandemente lo importación de vehículos a díesel, Estos factores obviamente estimularon un in- cremento tremendo en el consumo de diese! -más del 50% entre 1974 y 1979. Durante este mismo pe- ríodo la importación directa del combustible diese! se incrementó en 600% .

Pocos países tenían un pion energético nocional con a riterioridad a la crisis energética de 1973, pero muchos gobiernos respondieron rápidamente con el propósito de evitar un desastre. A través de políti- cas efectivos de control de precios y de conservación de la energía, varios países desarrollados disminuye- ron apreciablemente su consumo de energía. Los países eri desarrollo respondieron de una manera mucho más lento, y en unos pocos cosos, adoptaron soluciones que fueron contraproducentes.

11. INSTITUCION DE PLANIFICACION ENERGETICA DE COSTA RICA

Con la ayuda técnica y financiera de México, Costa Rica cuento con un proyecto activo de explo- ración petrolera en las elevaciones Caribeñas de Ta- lomoncas. El contrato inicial incluye dos pozos ex- ploratorios de 6.100 y 4. 100 m de profundidad, res- pectivamente, y el primer pozo ha progresado yo y se encuentra en una profundidad de 3.500 m (febre- ro 1983). Un programa de exploración carbonífera también se está ! levando a cabo con apoyo de AID y JICA de Jopón, y o pesar de que tal recurso tiene cierto potencial, no se han podido determinar aún reservas probadas.

vados a cabo por la donación 515-0175 para la ener- gía de AID. Es muy probable que la biomasa, con- juntamente con lo hidroenergía, sean las dos fuen- tes energéticas más grandes de Costo Rico.

Estudios detallados del potencia 1 energético de la biomasa {leño, carbón vegetal, alcohol, biogas, etc.) no existen aún. La evaluación del potencial de lo biomasa es uno de las actividades que serón lle-

Los conocimientos sobre los recursos energéticos nacionales son incompletos, habiendo estimaciones confiables disponibles solamente para la hidroener- gía. OLADE (1981 ), basándose en un inventario del Instituto Costarricense de Electricidad (ICE), estima que el potencial hidroeléctrico de las plantas es ma- yor a 4CXX) MW y cercano a los 9000 MW, equivalente a más de 650 millones de TEP. A pesar de que ICE está desarrollando ·activamente un proyecto geolér- mico cercano al Volcán Miravalles, las estimaciones correctas del potencial geotérmico total no pueden obtenerse. OLADE cree que el potencial geotérmico de Costo Rica podría ser del orden de los 50 millo- nes de TEP.

Recursos

En realidad la tasa de crecimiento del consumo de energía comercial para el sector transporte duran- te el período 1970/1979 ha sido de 9,5% por año. El diesel oil alcanzó a cerca de los dos tercios de los requerimientos totales de combustible para este sec- tor en 1981, mientras que lo gasolina representó cer- 'ca del 30% de las necesidades. Estos cifras mues- tran el alto grado de distorsión creado en el sector del transporte por los bajos precios previstos y las políticas fiscales durante el período de. 1965 a 1980. En general, el consumo energético de Costa Rica se mantiene aún dominado fuertemente por el petróleo importado, que representó más del 15% de las ex- portaciones del país en 1981. El transporte es el sec- tor más crítico porque alcanzo. a más del 50% del consumo de energía comercial, y dentro de este sec- tor, el consumo de diesel es el más crítico aún.

zadas a retornar a la leña para uso en la coccion de alimentos familiares. Adicionalmente, la demanda de leño se ha incrementado considerablemente en los sectores de la agro-industria (beneficios cafeto le- ras y otros) y de la industria. Como resultado de esto, el precio de la leño se ha incrementado tam- bién considerablemente durante este período.

Organización Latinoamericana de Energía

Page 31: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

·opopad a¡se a¡uo.inp sopo¡¡orn)sep uo;en:1 ou 'som¡:> so¡ew uo::i sopoJ6e¡u1 SOJ!J?5Jaua sauo¡d ·sa¡uaJef!p f..nw uoJent sopo¡¡nseJ so¡ 'o5mq -we u1s :0111pe:i-a f.. e¡q1xa¡t DWJO:J. oun ua ¡ouopou D::lJl?füeua DJ!fJIOd o¡ JOU!PJOOJ OJJSJU!W ¡o DJ4JWJad 011qozJu06Jo owe¡SJS a¡se opoe¡ u3 ·u9pou1p100:> ep OjJOjaJJas oun f.. (O![O:J-DPOd U!S) 0¡6Jeu3 o¡ ap OJ¡ -S!U!W un oinpu1 anb ¡opopas u9pm!:J.1uo¡d ap owa¡ -S!S un OJ!P9Jd ue rnuod o saJuo¡ue 91peJ0Jd ~)09 13 ·sJOd ¡ep so:>119füeue sowe¡qo1d so¡ ep u91:>n¡ -os o¡ o o o¡ua1w1pua¡ue ¡o OJOd f..nw ue 9f..nqp¡uoJ oJed '6L6 l ue opoeJ:J en:i- 1 DUOJ::>DN OJ!t?6Jau3 u91s1w -O) 01 ·ouo:>JeJ om1n:1 ¡a ue Jaua¡ UOJJpod SO!JaJd so¡ f.. se¡o::>S!:J. sOJ!!JiOd so¡ anb opodw1 ¡a JOJpn¡sa o; -od o:>odwo¡ 1u 'o::i11?6Jaua owa¡s!S ¡ap sa¡ueuodwoJ sa¡ueJa:f!p so¡ JOU!pJoo::i oiod o¡aJ:JuoJ u9p:>o oun6 -u1u 9wo1 as ou 6L6l - !7L6l opoi1ad ¡e a¡uoma

·ow11J6a¡ f.. Oll!Pª:J.ª ¡ouo1::1n¡1¡su! u91::i -OUJpJOo::> oun f.. som¡::i so¡aw uo:> so:>1111od sauopJu -J}ªP ap O!JenbaJ u91qwo¡ o¡s3 ·ozo¡d 06m1 f.. ouo!p -ew 'o¡;o::i ap seuo1::in¡os Á sowa¡qo;d so¡ JOJ!:f!luap1 uoqo11se::>eu as 'SJOd Iº e¡uawaWJOUS opuo:i1pn! -Jad oqo•sa ¡0J6a¡u1 o::i119füaua OJ!!!lºd oun ep o¡¡o} o¡ enb f.. 'oJ!C:I o¡sO) ap o¡wouo:>e o¡ ep so::>J!)J:J soeJ9 so¡ ep oun o;a o¡5Jaue o¡ enb ep 04:ia4 ¡e e¡uaJodo oz14 es 'l8 - OB6L ap o::i1w9uo:>e S!S!JJ o¡ UO)

·a+uaw¡onpo opuorodard 9¡se as ¡ouo1::ioN OJ!J?OJau3 UO[d ¡e f.. 'C:IJ09 ¡ap o;¡uap SOJ!l?OJeua

sapop1111po so¡ sopo¡ JDUJpJOOJ orod 3SO o¡ o OJ!lJI -od of..odo opop 04 a¡ es ·sa;opowo;5oJd f.. souraisrs ap sois1¡ouo 'soisJwouo:>a 'soJaJue6u1 uaf..n¡::iu1 anb se1ouo1se:i-0Jd zaJp ;od opo;5a+u! ¡ouos;ad un aueJ¡ 3SO o¡ a+uaw¡onp'I;( ·3do:::m1 ap f.. DI ¡ap sa¡ouo1sat -oJd ap osJmuo::i Iª uo::i op1:ia¡o¡JO:f ant 3SO o¡ Á '016 -Jaua o¡ ap 01101;osap f.. u9JJOJ!f!UDld omd OJJe¡s1u1w ¡ep oJ¡uap (3SO) DJfüeu3 ap ¡opopas u91::>J8J!O oun 9eJJ as "l86l ep seuOJJ:>e¡a so¡ ap o5en¡ (C:IJ09) m -!C:I o¡SO) ap ouJe1qo9 lªP a¡;od ;od (WTl"W) sou1w Á 0¡5Jeu3 'sop¡snpu¡ ap O!JSJSlU!W un 9aJ:J es

-uo¡oq so¡ ap soloqon SOJ ;ozuewoJ orod OílNd ¡ep rosase un ouoiorodo rd anb 'd3d0 o¡ rod opopuDU!:J. '{\fJl3d) OUOJ]JeWOOJJUeJ ouns] 1ep OJ!!?6Jeu3 ow -0J601d ¡e uoo '6L/8L6 l ue D:J!(:I o¡sOJ ua uorozueui -oo OJJgJ6Jeua u9pOJ!f!UO¡d ap sepop.xuoo soj

"3dOJ3~ f.. 3JI :o::>JJ96;eue ;opas ¡ep smJ¡qi;id sosarduia saiuorrodun s9w so¡ ep oiapuouu SJS!19UO un f.. OJ -J(:I o¡soJ ep SO:J!1?6Jeue SOllJlDUJe¡¡o so¡ arqos uo;ozJI -oaJ es sopozuoAo soui soloqcn f.. (3Sd3S} O::>H96Jeu3 iopas ¡ep u 91::io::>!f!UDld ep 011i¡n::iel3 oi1o¡anas op -oe,o a¡uewe¡u_epa;. o¡ o 9z11111ow es odruñ ¡e 086l u3 "6L6L-S96l opouad ¡e orod SO:J!l?5Jeue se::iuo¡oq so¡ uo iorajduroo rosase ¡e uoo orun] anb 'se¡ouo1se:101d sop uoo 9f..nqp¡uo::> 3JJ ·se1 ouopou so:>!J9füeue sao

:uos S)Dd ¡e DJOd sa¡o¡uewopun:i- seuopdo so1 ·o::i1~ o¡SOJ ue OJ!!?6 -Jeua o¡¡o;msap f.. u9pmJ:J.JUo¡d o¡ orod se¡o;eue6 so1111 -alqo op1::ie¡qo¡sa 04 3SCl o¡ 'u9pon¡o11e ep sewJO:J.ui so¡ f.. soJ¡s9q soousouñorp so¡ sopo¡ ue oposos

·so:>Jw;9¡oe6 f.. 'osouiojq 'so::i1196;auao1p14 sos -;n::ia; so¡ ap uoonquiuco o¡ ep o¡uaweDU! etuoip -aw O:>JP¡J5Jaue uoióonpo.rd 01 ap u 9pD::>!:J.!SJeAJO

"O:>!Jj -:>9¡aoJpJ4 u9p0Jaue6 ep osaoxa ua poppodoo o¡ ap u9poz1111n f.. 'souopomo sa¡uen:i- rod opouodun ºª19JF)d lªP uororuusqns ºI ue S!SD:fU? UOJ SO)Jl?6 -raua ouinsuoo f.. u<;_>pJnpoJd o¡ ap u91:>oz¡¡ouo1::io~

'opouodun oe¡9;¡ -ad ¡e ua PºP!l!qO!:J.UO::> ns JpnpeJ orod '101::>uep1s -ar f.. oin¡¡n:>JJ5o 'ID!J¡snpu! saroioes so¡ ue o:>q96 -;eua oumsuoo ap so1apow so¡ ap u9po;npn1¡see(:I

·opo¡Jodw1 oe¡9;¡ed ¡ep e¡uaw -orajdurco epuedep enb 'e¡JOdsuoJ¡ lªP Jopes 1e ua e¡qJ¡snqwo::> ep oumsuoo ¡ep u91:>oz!louopoJ o¡ ue asrnnueouoo u9Jeqap SOJJas sour sozJan:i-se soj

-;aua oiua1w1'.)aisoqo ap ourudo orruonusa o¡ ap uopou -JWJa¡ap 'sosrnoar ap u91:>on¡0Aa 'soWSJW so¡ ap op -uowap f.. so'.)q95Jaua soiueuuuenbar ap sauorooun¡ -sa oisoq 'saJopas red l!P) 0!5Jaua o¡ ap u9pOUJWJa¡ -ap f.. SOJ!t?5Jeua sa:>uo¡oq so¡ ap ¡opopes-qns u9p -ofiarñosap o¡ epsep u9J:>O=>!:J.!UDld ap SD'.)JS9q sepop -Jll!Pº so¡ sopo¡ ef..n¡:>uJ owoJ50Jd 13 ·0=>1195Jeue od -uroo ¡a ue ourarxa DJ:>ua¡SJSO ep sapop1111po so¡ sop -o¡ mu1p100:> opuoiuann 3SO o¡ ap auod .rod (30dNd} O:>]gi5Jeu3 ºl[OJJOsea f.. u9J:>O)J:J.!UDld ap [DUOJ)ON owoJ60Jd un 04:>1ow ue osnd es l86 l e¡uoina

Organización Latinoamericana de Energía

Page 32: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

* El presente trabajo es una contribución, paro la reunión od-hoc de CEPAL, organizada por el Dr. Enrique Iglesias, y que tuvo lugar en Santiago de Chile entre el 18 y 20 de abril de 1983, sobre Al- ternativas para Mejorar el Apoyo Internacional y Bilateral a los' Países de América Latino en el Campo de lo Política Energética dentro del contexto del Desarrollo Económico.

36

NOTA: Las opiniones aquí expresadas pertenecen al autor y en ningún momento representan la posición oficial del GOCR o de AID.

Para convertir este valor a la cantidad de com- bustible fósil requerido para generar la misma canti- dad de electricidad (1 TEP = 4000 KWH) es necesa- rio multiplicar el valor teórico por 2,9. En el caso de Costo Rica, debido a que más del 97% de la electri- cidad generada es de origen hidroeléctrico, el valor teórico parece más apropiado. Sí la hidroelectrici- dad es evaluada en su equivalente de combustible fósil, su participación porcentual en la energía prima- rio se eleva a 54% para 1981.

El Balance Energético Nacional que aquí se in- cluye fue elaborado utilizando la metodología OLADE. Las unidades son miles de toneladas equivalentes de petróleo (103 TEP), y la hidroenergía es calculada en su equivalente teórico de 0,086 TEP/MWH.

IV. BALANCE ENERGETICO NACIONAL PARA 1981

blemas de corto plazo y desarrollar políticas que se encarguen de los problemas energéticos en los sec- tores críticos fuera del MIEM, toles como el de la agri- cultura y el transporte. Esto impone trabas adiciona- les a la recientemente creada DSE. A pesar de que la DSE tiene un personal de profesionales altamente competente, un entrenamiento en varias áreas espe- cíficas es aún requerido. Al mismo tiempo una base de datos con un nivel suficiente de desagregación que seo capaz de integrarse con los datos económi- cos existentes, está también bojo proceso de diseño e implementación. Se espera que en el próximo año Costo Rica tendrá un Pion Energético Nacional inte- grado que incluya programas y políticas a corto, me- dio y largo plazo.

Lo DSE ha recibido apoyo político del MIEM, el Ministerio de Planificación y otros instituciones dentro del GOCR poro coordinar y promover el desarrollo energético en Costa Rica. En realidad, la DSE ha si- do solicitada para que desarrolle varias políticas es- pecíficas en un período de tiempo muy corto. Por ejemplo el Consejo Nacional de Producción (CNP) no aprobará ningún plan para nuevas destilerías de al- cohol hasta que la OSE haya estudiado cada caso y hoya desarrollado una política nacional sobre el al- cohol. Por lo tanto, a más de las actividades básicas de planificación, la OSE debe también considerar pro-

111. PROBLEMAS Y PERSPECTIVAS

Otros proyectos de alta prioridad incluyen la crea- ción de un Centro de Conservación de la Energía pa- ra los sectores industrial y ogro-industrial, y el desa- rrollo de recursos de la biomoso de maderas (carbón vegetal, gasificación y otras tecnologías de combus- tión directa) y biogas, como substitutos paro el sec- tor productivo.

La Donación de AID 515 - 9175 está también dan- do apoyo a varios estudios básicos de orientación de políticas que incluyen un análisis de los combustibles de alcohol y recomendaciones para una política del alcohol del GOCR, un programa de conservación y uso racional de la energía en la industria, un estu- dio para identificar las alternativas de utilización de la biomasa de maderas en los sectores industrial y de la agro-industria, un estudio para optimizar la capa- cidad hidrogeneradora, un análisis económico del consumo energético sectorial, y el diseño e imple- mentación de un sistema de precios energéticos.

gético, proyectos y equipos especiales, y requerimien- tos y posibilidades financieras. Además, con el apo- yo de AID, la DSE está estableciendo centros de in- formación y documentación para el área energética. Todos los datos energéticos que actualmente han si- do recopilados por las instituciones del GOCR, serán recopiladas, organizadas, y sistematizadas dentro de un sistema de información energética computarizado. El sistema está siendo desarrollado ahora y deberá entrar en operación durante la segunda mitad del año 1983.

Organización Latinoamericana de Energía

Page 33: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

PHC

IDA.

5 O

ri lR

AN

'SFO

RM

AC~O

N

l.n

o-

v.

o -O

TOTA

L EN

ERG

IA

SE

CU

NO

.

Prod

uct

os

no

En

erg

•Hco

J ;

-O

J>.

eo

00

o

Kero

5erse

y

Turb

o C

omb.

'

i "'

... "'

o "'

l.n

eo

"' 00

0-

0

6

Gas

olin

as y

N

afta

s

Gas

Li

cuad

o

Carb

ón

Veg

etal

-O

-O

Coqu

e

-O "'

TOTA

L EN

ERG

IA

PRIM

AR

IA

0-

l.n

' :<;>

Com

bust

ible

· Fi

sio

nab

le

Hid

roen

ergi

a ...,.

Gas

Nat

ural

li

bra

~ "' "'

(;) s

f--l

-~t-

--+

-~r-

--+

-~r-

--+

----

1f--

-+---

-1r-

--t-

---1

--t-

---1

~-t

----

1~-t

--t-

-+--

+--

+--

+-+

--+-

+--

t-G

-a-s-

---+

---t

~

Aso

ciad

o "'

~ l-

-+-+

---l

--t-

-l--

t--l

--1--

1--

l-·-

+--

r--l

-+--

t--+

--r-

--+-

---1-

;---

1--+

----

1--+

----

1-;--

-1~

-t--

¡r-----~

-¡-;

~

~ * ~

~ ~

~ Pe

tról

eo

Cru

do

... 00

l.n

Otr

os C

omb.

V

eg. y

an

imal

w

w

"'

Leña

Carb

ón

Mtn

eral

.o

o o

o

~IV

~~~~

~!'J

~~

!'-)h

lhJh

;l ;,.

so

~ ~

~ ~

~ ~

~ ~

~ c.

0 -f:'

- ~

!"'

CEN

TRO

S 'P

E TR

AKS

FOR

MA

CIO

N

Geo

ener

gfa

SEC

TOR

EN

ERG

ETlC

O

TOT

AL

)>

Z• o "" )> .... )> z n m

m z m

:i!l ~ m

....¡ ñ o n o z "' o .... o )> e o

"' ..

OF

ER

TA

C

ON

SUM

O

FIN

AL

...

~ z ¡¡¡ ;;l ., o ~ z e ¡¡¡ ... ;!!! > < m z ~ s

L8

Organización Latinoamericana de Energía

Page 34: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

39

Ulises Ramirez Olmos EXECUTIVE SECRETARY

Thus energy becomes an instrument propitious for the surge of an alternative for cooperation and peace among those peo ples who have suffered from confrontations.

Far the first time ever in the region, energy sources, human resources, managerial capability, centers of learning, and financia! resources are being combined in a rnultl-faceted.arranqernent whose final result will be a consonant energy response, with development programs grounded in our own energy and economic culture.

The actions that will be undertaken with the initiation of this program will allow for better uti!ization of the financia! facilities offered by the Mexican-Venezuelan Energy Cooperation Agreement of San Jase, in the short terrn, since these have not been fully tapped. In addition, they will expedita the identification of, and establishment of prioritíes for, energy projects that incorporate in their execution a larger component of Latin American goods and services. They will also give a large push to the regional centers of higher learning in the field of technology, since these wi! 1 be the educators ot the human resources requ ired to meet the future energy chal!enge.

Considering the fact that energy plays a notable part in commercial and financia! flows in that subregion, OLADE has stimulated the evaluation and exploitation of hydrocarbons and of new and renewable sources ot energy on the basis of adequate instruments of planning. Thus, the approval of the Central American Energy Deve!opment Program, which was signed with great ceremony in Quito, this past May 24th, in the presence of the Constitutional President of Ecuador, Dr. Osvaldo Hurtado Larrea, and the Minister of Natural and Energy Resources of that country, Dr. Gustavo Gal indo, with the affixing of signatures by the Minister of lndustry, Energy and Mines of Costa Rica; the Minister of Economics of El Salvador; the Secretary of Mining, Hydro- carbons and Nuclear Energy of Guatemala; and the Vice-M in isters of Natural Resources of Honduras, of the Nicaraguan lnstitute ot Energy of Nicaragua, and of Trade and lndustry of Panama. This program, to be funded with resources from the Latin American Energy Cooperation Program (PLACE) and the lnter-American Develop- ment Bank (i DB), will perm it an. intense flow of human and technological resources wh ich we are su re will propitiate closer ties among the countries involved in the proqram, as well as with ali of those O LADE members which, !ike Brazil, Mexico and Venezuela, Peru, Ecuador and Colombia, will provide expertíse and technical assistance for its execution.

Nonetheless, the institutions wh ich are in charge of imp!ementing this process keep active; and despite the inconveniences, they have made sorne advances. lt is especially significant to note Central America's energy component of electrical inter-connections, where State uti 1 ities have plaved a very important role.

The cornerstone of Latin American integration is the common sentiment among our peopl es that th is is the most suitable way to attain higher levels of development based on relations of interchange which are fairer and more harmonious. However, either because great expectations have been created with the initiation of integration processes or else because the studies being undertaken have placed more emphasis on the difficulties proper or inherent to the same, there is no practica! scherne for making teasible the accomp!ishment ot a true integration of our peoplss.

EDITORIAL

Organización Latinoamericana de Energía

Page 35: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

uo¡i::mpoJ:¡.u¡ ·i

J Q

·sa:JJílOSaJ 8S8Lfl j.O UO!l8JOl 18 lU81::J!H8 JOJ. ursiuaipaur a¡qe:qns e se lEl)jJBW aaJJ. a4¡ J.O iuaurañpapv.ouxoa pue d!LJSJ8UMO UD papuno; 1ap10 ¡e6a¡ ÁJOlBU!W!J:JS!P-UOU 'aaJj. e uo passq S! S!LJ.L ·¡uawuJaA08 8LJl Aq palJS!¡qe¡sa iuaui -dojaoap ouuouooe-oioos J.O A4doso1!L!d ¡e;aua5 e4¡ 4l!M iuarsqoo S! 'saoi nosai pres J.O uouecoj¡a ¡eUJalU! a¡enbape ue oiouroro o¡ pue 'AeM :¡.ua!:JIHB pue A¡aw!+ e U! sso.mosar Sl! do¡eAap o¡ 81!lJJ Aq paidope A5a:¡.e;¡s A5Jaua 8LJJ.

:uaaq aABlJ A6a¡e1¡s paidops 8Lf.!. 5U!lU8Wa¡dW! JOJ. siueurnnsuj U!BW 8lLL

·+a)JJBW 8/\!i¡:¡.adWOJ e jo SUO!llPUOJ aui 'a1q1ssod se ucruuseu] 's+J8!J.8J LJJ!LJM A:iqod Bu!:J!Jd :JllS!l88J V "l

·sas!JdJa¡ua aie+s JOJ. suoud waxa a4¡ a¡eu!W!lª pue J oioss a:¡.eA!Jd a4¡ J.O UO!l8d!::J!+Jed 8Ljl a¡e¡1 ¡i:.ie,¡. PI noM ieui siuouusnípc ¡e5a¡ pue IBUO!líll!isu 1 ·z:

'S8JJB!PISqns jo )jJOM8W8Xj~ flljl U!Lf¡!M 'Jo:¡.:ias A6Jaua a4:¡. U! pa1qo11ut sapua6e pue sasudiaiua a¡e¡s J.º suorsroep ¡uawisaAU! J.º uoueutproo j ·s

·Bu1i:iadso1d sornosai Afüaua JOj. SWBJOOJd ilJJa:¡.-5uo1 J.O UO!ln:J8X::J ·-v

8LJl +! uuad o¡ uaaq saq A::i¡ [od paidopa a4:¡. 'saamosar ¡.o uousooue +ua1::i!J.J.8 ue 8/\8JLJ::J8 o; 'ªl!LJJ U! Afü¡¡e;¡s Afüaua JOJ. 1 OOl :JJSBq e S! LJ:l! LfM 'Á::J! [od 6up11d sp;e58J S\;f

Lv

3!VH o llt J\

l

NOISSIWWO:> A~~3N3 l'v'NOll 'v'N

'sionpord A61aua a4+ jo an¡e¡1 8lfl. eujuuaiap o¡ uouuaduroo aa;¡. pue :i.a)IJew

'ÁJlU noo 81..jl UJ sa¡es 8dl a4¡ ¡¡e j o o¡o L '8 ueui ssa¡ siussaidas lJ:l!LjM pue 'A;¡uno:i BLJl J.O rred uiaqmos a4:¡. U! pjos ñuraq S! Lj:Jl4M '8d1 j.O UO!ld8:JX8 ajos 8ljl 4l!M '6uJ1aayM-88Jj. 8J8 81!4J U[ ssoud uoq.reoozpxq 'A¡:¡.ua1mJ ·sa!P!Sqns pue saxai 1eJ::iads ¡¡e 4:pM ABMB 5UJOP 'psiuauiajduu A¡¡enpru5 ussq seu ssoud J.O uoqez!¡e;eq!I a+a1dwm e 8L6l a:JU!S 'I!º J.O aseo a4¡ u¡

-sionpord asa4¡ ¡a)IJew pue sssoo.id '¡Jodw! o¡ sprepuais Ma¡.es ¡e;aua5 ñuussui auoAue 5UJMOllB 'Jül:J8S a:¡.e/\[Jd 8LJl WOJj. S8Jiddns uoqJB:JOJpA4 JOJ. PªP!AOJd uasq aAe4 saAJ:i.ua:JU! 'aJOWJ8iWn::l ·a1JLJJ JOJ. a11ey suoqreoorpxu +e4¡ isoo A+!unwoddo aui ñuuuasaidai srun 'ssoud IBUO!l8UJ8lU! Aq paU! WJ8l8P uaaq 8fl8LJ S8:JUd ouseuiop '(o/o OZ:) sionpord ;a4¡0 ¡.o +eLJ+ o¡ spuocsauoo saxei ¡;odw! J.O ¡eAa¡ ay¡ iaqi pue 'spaau uoqreoozpxu Sl! J.O 0/0 09 SlJOdW! ÁJlUílO:J 8ljl ieqi 5UJJ8P!SUOJ

"8:JU81U8/\UO:J :J!WOUO:J8 UMO J!8Ljl oi 5U!PJO:J:Je 'l8)jJBW U5!8JOJ. 8Ljl se ¡¡aM SB l8)jJ8W ¡ewaiu1 a4¡ U! ionpord S!lJl <U!ílb:Je or aaJJ. A¡a:¡.n¡osqe aJe sasudssius pauMo-a¡e+s 5uJ umsuoo-jeo j ·+a>pew 1euo!lewa+u1 a4¡ Aq peujuueiap J8l.{iBJ inq paxlJ. iou SJ ¡an¡. S! 4¡ JOJ. 8:JJJd ay¡ 8:JUJS Jel!WJS S[ UO[lBnl!S 8LJl '¡eo:J JOJ. sv

SlU8!1:J JO srotnqr.ustp aui oi P8!1dde seM S!4l pue 'S!SO:J A¡ddns ¡eu!BJew ¡.o srseq sqi uo pausuqarsa seM StJ!Jel Jo sa¡eJ j.O W8lSÁS e 086l Uj 'Jo¡:ias JaMOd :JJJ:).:J818 8Ljl JO::J

Organización Latinoamericana de Energía

Page 36: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

42.

Without doubt, the overland transportation sector, which represents 21 o/o of total energy consumption at present and 28 o/o of final energy consurnption. is the one that has experienced the greatest energy savings. Thus. the ratio (energy consumption in the overland transportation sector / motor park) decreased by 4 7 o/o in the year 1981 as opposed to the year 1970, as shown by Figure 5. This was due mainly to the technological irnprovements experienced by vehicles in the last years. This was an externa! effect for the cou ntry; the freedorn to import and the reduction in irnport taxes has permitted a strong growth and renovation of the park which has caused this marked decrease in the

As of 1981, the mining sector, which currently accounts for 8 o/o of total energy consumption and 11 o/o of final energy consumption, had experienced a decline of ap- proximately 17 o/o in the ratio (energy consurnption/ geographical product) in the same sector, as opposed to the year 1970, as shown in Figure 4.

When analyzing the industrial sector, which currently represents approximately 19o/o of total energy consurnption and 26 o/o of final energy con su rnption, it can be seen frorn Figure 3 that the ratio (energy consumption In the industries/industrial geographical product) decreased in the year 1981 by O. 7 o/o over the 1970 figure, but by 14 o/o as opposed to 1976. 1t is interesting to recall that the year 1975 was a year of international recession: and for this reason this sector did not work at ful! capacitv and inef- ficiency appeared.

to Figure 2, the change in the aforementiond appeared in recent years, indicating that this closely related to the energy strategy adopted.

ratio has effect is

According to this indicator, we could say that in global terms the ratio (energy consumption/gross geographical product) decreased by approximately 20 o/o during the period 1970-1981, as shown in Figure 1. Also, according

undertake conservation rneasures, within the ir own restrictions, only in those activities where more effectiveness can be obtained.

From the aggregate point of view, a true measure of energy conservation in a country is the ratio of energy consurnption versus economic growth, not taking into consideration the sectors that have a better utilization of energy because, with coherent prices, the users will

As an example, we can mentían that the historical growth rate of hvdrocarbon consumption decreased from 7 o/o per year in the decade from 1960 to 1970, to 1-2 o/o in the period between 1980-1981, despite the high GNP growth rate during the latter vear. On the other hand, in the case of coa.. consurnptlon of this energy product decreased at average rates of 0.1 o/o per year in the decade 1960-70 and of 4.2 o/o per year in the period between 1970-1978, due mainly to the heavy substitution of this type of energy by oíl; and in the last years (1979-1981) its consumption has grown at rates of 10.6, 10.5, and 6.6 o/o, as a consequence of the current policy of floating prices which has brought about a better allocation of resources.

The application of the energy strategy detailed above, and especially the implernentation of a pricing policy for energy products, rneant far Chile a more efficient allocation of resources, as well as conservation measures adopted in a decentralized manner by energy consumers and producers. This is why the growth rate of high-priced energy consump- tion, as in the case of oíl, has decreased and why econo- m ically more attractive farms of energy have naturally expanded. (See Table 1.)

2. Results of the Energy Strategy

with a final consurnption of less than 2,000 kilowatts. The rest of the .suppl ies have floating prices, and the experience

obtained in the last three years shows that there has not been any rnonopoly-related abuse and that the prices have tended to settle around the marginal service costs. New legislation far the sector makes it possible to assu re better operational efficiency and provides incentives far greater participation of private capital in both development and commercial ization of electricitv.

Organización Latinoamericana de Energía

Page 37: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

·A1¡unoo a4¡ U! asn a¡o!4a11 A::iua!:::i!:l-J.ª a4¡ o¡ se uJa::>uoo pasnoJe sey saO!Jd 6u1ieo¡J- · -aaJJ- J.O A::iqod a4¡ 'os¡v ·10:¡.oas ay¡ U! A6J&ua J-O UO!l8Z!l!líl

¡a:>¡;ew J.O Ao! ¡od e Japu n 'sasn aA!+eu1a¡¡e sno!1e11 ay¡ o:¡_ uo1+e:io¡¡e aaJJ. e 4Bno14¡ s6u111es AB1aua ¡ea1 pa4s!1dwoo -:::ie a/184 ªl!lJJ u[ pasodo1d sa[O!jOd A61aua ay¡ 'wns u¡

·aoJnosaJ A61aua ay:¡_ J-O asn a4¡ U! A:iuai:::itJ-ta 11e1aAO U! aseaJ::>U! ue ¡noqe :¡_45no;q se4 LJO!LJM 's¡aAa¡ ¡euo!+n+!lSUI pue ¡enp!A!PU! ay¡ ¡e UO!l8Z! l!ln ÁDJ8Ua o¡ se SUOISl::>ap J.O UO!l8Z!l8HU8:)8p 8Ljl pan!WJad SBlj S!l.J.1 · wa4¡ LJl!M a:iue! ¡dwo::> BU!Jnsse uo pue awe6 ªlll J.O sa¡ n; a¡enbape 6U!U!J.8P uo pa1a+uao se4 uo!+ed[O[lJed a¡e¡s

·m¡.:ias a4¡ U! uo!+ed!:::i!+Jed a¡eA!Jd asea1ou! pue a6ernooua o¡ ¡uewu1a1108 aljl J.O UO[Sl::>ap a4¡ ¡:-ia¡J-aJ sa1¡111!P8 ¡ua::iaJ awos +elJ+ ¡no +u!Od ueo aM 'a¡dwexa ue se pue ';o¡::>as A61aua ay¡ J-O ¡uawdo¡aAap a4¡ o¡ UO!l818J u 1

·pa¡saJ8lU! S! J8/\80LJM Aq a::iJnosaJ S!LJl J.O UO)l8l!Old -xa pue uo!¡e1o¡dx& aaJJ. a4¡ Bu!H! w1ad 'saue¡ ¡eBelflJ J.O auoz a4¡ u1 sa11Jasa1 ¡eo::> s¡1 apa::i os¡e ll!M a+eis a4J_ "986 l U! 6u1+e1ado ¡;e¡s 111M '1eaA Jad suo¡ UO!ll!W z; J.O A+t:::iede:::i u01¡:inpo1d e Yl!M 'aU[W S!41- ·A;¡unoo a4¡ J.O ¡Jed u1a4¡nos ay¡ U! '¡a:>¡::>ad J.O au1 w ¡eoo a4¡ J.O w n!+Josuoo aie1111d e o¡ 6u1iue16p1q a4:¡_ uo!+uaw p¡no4s aM '¡eo::i o¡ p;e5aJ 4l!M

· Auedwo::i 110 a¡e¡s e4¡ JOJ. pa111asa1 uaaq se4 4::i14M 'auoz saue11eBelllJ ay¡ J-O UO!¡da::ixa a¡os a1.n 4+!M A1o¡u1a¡ ¡euo!¡eu e4¡ ¡noy6no14¡ pado¡a11ap aq ue::> s¡::ie;¡uoo asa4J_ ·s¡oe1¡uoo )JS!J 4Bno14¡ sa::irnosaJ asa4¡ J.O uo9e¡!o1dxa pue UO!l8Jo¡dxa JOJ. Sp!q 1euoqeu1a+u! pa¡ ¡e::i se4 ¡uawu1a1108 a4¡ 'suoq1e::io1pA4 J-O ea1e a4¡ u¡

· A;¡uno::> sui JOJ. souc rauaq e a1o+a1a4¡ pue 'se6 a4¡ J-O wawssasse 1apeo1q e ¡uasa;da; PI noM aw!+ awes a4¡ ¡e '4::>!LJM 'ÁJ+u no:::i 8ljl U! 5U[lS! xa suo!+:::i!1¡saJ 1e!::>Jawwoo pue ¡e:>16o¡ouy:::ia¡ a4:¡_ U!4l!M 'ao1nosaJ S!l.Jl lOJ- a¡adWO:) o¡ SWJ!J. pa¡saJa:).U! Ájq!SSOd l! WJad o¡ Jap10 U! '6uipp1q ¡eUOll8UJ8lU! 4Bno14¡ a¡es JOJ- se6 S! l.Jl J8J-J.O o¡ pappap ¡uawu1aA06 ay¡ 'wawdo¡aAap J!BLJl aBe;no:)ua o¡ 1ap10 u¡ ·fl;¡uno::i a4¡ J-O ¡;ed u1ay¡nos ay¡ U! safllasa; se6 ¡em¡eu se4 ap 4J

·s1e¡ [op 'S'fl uot ¡ 11 w 008 A1a+ew1xo;dde o¡ ¡unowe IJ!M iuaunsexu¡ a4J_ ·(ea1n pue e1uowwe) sJaZ!IJiJaJ- :1-0 uouonpord oi 'auo 1a4¡0 a4¡ pue [oueuiaui jo uouonpord a4¡ o¡ psreorpap aq ll!M 4::i14M ¡.o auo 'surnurosuoo uB!aJOJ- OMl l.Jl!M Á8MJapun aJe SUO!l81l05au '8W!l S!l.Jl- l'I/

"SUO!l8U! W!J:)S!P A1e1¡1q1e ¡no4+JM 'asudrarua Bu !l8Jaua5 Aue Aq p!J6 ::>!J+::ia¡a aui o¡ sssooe sainsse speoj Bu!t.piedS!P JOJ- Ja+ua::i O! wouooa ue J-O uouajuaurajd W! 6u1 uioodn eui 'a1ow1a4¡1n:::1 "SUOlit'<lS JaMod p8Z!S-Wn!p8W awos J-0 a¡es 8Ljl pus 'jOJlUOO ¡e¡uawu1a1106 rspu n sromquisrp 'spjq 4Bno;4¡ roioas a¡e11pd a4¡ o¡ :¡_1 5U!JJ<:lj.SU8Jl pue uouedroursd Sl! BLI!8npaJ A11enpe16 uaaq seq aie+s aqi 'roioss JaMod O[J+::>a¡a ay¡ u 1

'uouereusf psseq-j¡o iuauno a4¡ i.isd U! airuusqns o¡ suun uieais-jeoo aBJ8j J-0 UO!l8JadO pue UO!i8118lSU! 8Ljl U! j8lldeo 8l8fl!Jd j.O

uoued.ouied a4¡ l! uuad ll!M s] 4:¡_ .paunuaibord uaaq os¡e se4 A1¡unoo a4¡ :J.O pua uisuuou sui U! we¡sAs ¡e::i11+::ia1a paioauuooraru¡ ue J-O iuaurdojaxsp aqi 'A4doso1!l.Jd s14¡ U! lll!M ·A1¡unoo a4¡ ¡.o ¡uawdo¡aAap ¡epas a4¡ o¡ saomossi aioui a:¡.e::io11e o¡ a+eis a4¡ JOJ- aiq!SSod l! 5U!)J8W snq; pue srapjcqxoois aie11pd Bu!+oen+e jo asodrnd 8LJl JOJ- A+a!::ios iuepusdapu¡ ue se pauue¡d uasq se~ uouonnsuoo .iapun A¡¡uaJJ no ¡ue¡d O!J+oa¡ao1pA4 Ml/\J-0§17 e 'a¡dwexa ue sv · AJB!P!sqns se ioa !l!M aieis ay¡ 's¡oafoJd ouioa¡ao1pAy Ape¡ no -urao 's+oafo1d uo1¡e1auaB A¡1::>!1+oa¡a Mau sp1e6aJ sv

aqi U! uoudumsuoo ABJaua uo Aaruns ¡euo!leu e LJ6nOJLJl 'am¡.a1a4J_ · w¡:::ias º!lqnd pue 1e!OJawwo:::i '1e!+uap1sa1 a4¡ Aq psuinsuoo S! o¡o 179 A¡a:¡_ew! xo.rdda 'A61aua J-O uuo, s14¡ ¡.o uoudumsuoo ¡e:¡.o¡ a4¡ J-0 ·uoqdwnsuoo Afüaua ¡eU!J. su J.O o¡o 6 t pue uoudumsuoo Afüaua ¡e¡o:¡_ s.xnunco sui J-O o¡o g l A¡a:i.ew!XOJdde siuesardai S<M!l8fl!J8p Sl! pue pooMaJIJ- J-O asn a4¡ auiu iuasard 8lJl ¡e 'a¡dwexa ue sv -uoudurnsuoo A61aua ¡euo1¡eu u1 ooueuodun iue:::i!J.!UB!S 'arrun, a4¡ u: a11e4 ll!M pue 'a11e4 sasodmd ABJaua JOJ- saornosai rsaio, J-O uouezunn ay¡ ¡ey¡ papruouoo a11e4 ssiprus asa4J_ ·111+uno:::i ay¡ J-O A¡ddns Afüaua ¡e¡o¡ ay¡ u1 uo!+ed!::J!+Jed airunj pue iuasard 6U!U!WJa+ap o+ paJeaB

. saiprus mo p8UJeO S8LJ UO!SS! WWOJ A5J8U3 j8UO!l8N 8ljl 'A61aua ¡euo!+ua11uoo--uou pa¡¡e:::i-os a4¡ o¡ ioadsai LJllM

Organización Latinoamericana de Energía

Page 38: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

•;.¡e have made reference to certain important aspects thai are the baslsfor the energy strategy adopted for develop- ment and efficient utilization of the energy resources,

In essence. the path followed is framed within the generaleconom ic and social poi icles of the country. As with the other econom ic activities, the role of the markeand the definition of ownership rights are of utrnostimportance.

Finallv, we believe that the policies that have been implemented, especially the pricing policy, assure the participation, in due course, of non-conventional energy in the global energy supply of the cou ntry. Additionalty, to improve the conditions of a competitive market, we bel ieve that the work of the Government with regard to these new alternatives is to maintain suítable programs of

.dissemination that wíll permit future users to become familiar with the advantages and disadvantages involved in the use of these alternative energy sources.

In relation to solar and wind energy, we have been a ble to determine that their current and medium-range participation is not going to be significan!, due to the present costs of these technologies. But, in view of the information task corresponding to the government, th is Commission has done studies on utilization and has selected Easter lsland as the appropriate place to install a pilot solar project, which is currently operating, and has done studies on the installation of a wind energy project at the same place. This site was selected dueto the fact that it is located where these new technologies have shown themselves to be competitive with conventional energy alternatives.

From the background laid out above, and considering the wide availability of torestrv wastes in the countrv (approximately 20,000 barreis of oil equivalent per day), this Commission has carried out more in-depth studies in order to improve the efficiency of use of this type of energy so as to optirn ize the sarne.

residential sector, it has been determ ined that approximately 48 o/o ot the energy consumed by this sector corresponda to firewood and its derivatives. Of this amount, during a tvpical winter month, 44 o/o is directed to heating, 52 o/o to cooking and 4 o/o to water heating; and in a typical summer rnonth, these figures are 8 o/o, 78 o/o and 14 o/o, respectively.

Organización Latinoamericana de Energía

Page 39: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

X3GNI

ou

OOl

L 318'v'.l.

(O/O) ranooaa 1'7':J1Hd'o'l::ID03D ssouo 3H.L aNV AE>l:l3N3 .:10 SVlll:IO.:I 3VllOS ::W NOl.Ldll\lOSNO:J 1::10.:1 S3.L'1l::I Hl.MOl::ID

aJn6H 1euO!S!f•OJd paiew!¡s3 *

s·g .i: L L- g·g o· L v"v L8

9·9 g·v sor z: L L 'z 08

Z:"8 8"Z: 9"0L 0·17 9·9 6L

s·s so z:-v- zs L'O (a68JeAe) 8L-OL

L ·g g· L- L"Q- o·L (:'."17 (e68J8AB) OL-09

dDD OOOM31:ll::I l\fQ:) IJO ADl:l3N3 ::10 3dA.L 00183d

08

L:H.::líl~l::l

L86L-096L OOll::i3d 3H.L 1::10.:1 NOl.ldVllnSNO:J ADl::i3N3 .:10 .llNn A8 H.LMOl::ID :Jlll\lONO:J3 1'o'NOl.L'o'N ::10 X30NI

l:l\f3A S9 OL <;L 08 09 ~~~~~~~-..L~~~L--~~..i__~~-L-~~.....J....~~_.1.~~...;._1.--~~.1..-~---+0L

Organización Latinoamericana de Energía

Page 40: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

75 70 65 85 YEAR 80 B0 ...... ~~ ...... ~~~...-~~~-,--,-~-,--,--,-~-,--,--,--,--,--,-,....--,-~.,....~~-.-~~--,...--

60

90

95

100

105

INDEX OF INDUSTRIAL GROWTH PER UNIT OF ENERGY CONSUMPTION IN THE SECTOR FOR THE PERIOD 1960-1981

INDEX

110

FIGURE 3

Correlation coefficients Regression coefficients Constant factor

LINE JI 0.971 4.73

. 324.65

LINE 1 0.950 1.17

. 16.87

135

INDEX OF PER CAPITA

ENERGY CONSUPTIDN

130 125 100 l.20 115 110 105 100.¡._~~~-6~º~~~~-,-~~.....-~~-,-~~-,-~~~~-,-,--~~~--~-,-~~~~~~~

75

62

é3 110 75

6S 76

120

73 70 09

65 67 77

74 130 78

81 150

11

61

140

INDEX OF GGP PER CAPITA

160

JNDEX OF GGP GROWTH PER CAPITA VERSUS THE PER CAPITA ENERGY CONSUMPTION INDEX FOR THE PERIOD 1960-1981

FIGURE 2

Organización Latinoamericana de Energía

Page 41: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

OOl

L8EH-096L 0011::13d 3HJ. 1::10:1 l::IOJ.::l3S 3HJ. NI NOl.Ldli\lílSNO::l A91::13N3 :10 .LINíl l::l3d H.LM01::19 9NINlll\l :10 X30NI

001 X3GNI

06

OB

OL

L86L-096L 0011::13d 3HJ. uos l::IOJ.03S 3HJ. NI NOIJ.dWílSNOO AEll:l3N3 so J.INO 1::13d

l::IOJ.03S NOIJ.'\:fJ.l::IOdSN'\:flU ON'1'11::13AO 3HJ. NI H.LMOl::IO :10 X30NI

X3GNI

09 ~ ........ ~~ ........ ~~-'-~~-'-~~-'-~~-'-~~--'-~~~'--~~"'--~~-'-~--+~~

OL 08

Lv

Organización Latinoamericana de Energía

Page 42: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

·¡a)JJe w ¡eurn¡eu1a¡u! 8ljl uo sa6ue4::i 8::1!Jd I!º o¡ a¡qe1au¡n11 A¡ LjB! LJ ÁWOU0'.l8 a4¡ S8)J8W U0Jl8íll!S S! Ljl "I!º P8lJOdWI UD 8'.lU8puad8p BuoJ¡S S,U0Jl8U 8ljl UI S8! 1 'S8!JlÜ nO'.l Bu1do¡aA8p Ja4¡0 se ¡¡aM se '::ii¡qnd8/:I ue:-iJuiwoo 84l Aq p8J8J. A¡1uaJJn:) wa¡qoJd AB;aua 84l ,to aJo::i a4J.

"J88Á ¡e4¡ JOJ. si.iodxa ¡¡e J.O o¡o 89 P8líll!lSLIW pue SJe11op ·s·n uo!IJ!W L1717 o¡ asoJ 8Jn6!J. a4i Z:86L ut '{si.iodxa ¡e¡o¡ JO o¡o OL BuJwas81da1 S!L.Jl) s1e¡¡op ·s·n uO!Jl!W s·z17 oi 8SOJ UOJl8lJOdW! !8ílj. SL6L UI ª114M "SJ88Á lU8:)8J jo s¡a118¡ uouauodun ¡an¡ 8ljl aiedurco uao aM 'J!¡qndal:J U8'.l!U!WDO 81.jl J.O Awouo::ia 81.jl uo pe4 saA!lBAUap Sl! pue I!º J.O 8Se8nu1 a:iud a4¡ pedw! a41 J.O eap1 ue ¡a6 01

·uoJ58J a4¡ u: pa1101¡um isoui pue ¡saMo¡ aui J.O auo ussq se4 UO!lBIJ.UI J.O a¡eJ su 9L6 L sours 'siuaurxad J.º aouajeq su u1 pue 8peJ¡ jo a::iue¡eq su LI! :f!:J!FlP iusueuusd s14¡ 6UJJBJ. uaaq se4 A1¡uno::i a4¡ ¡el1+ ¡::ieJ. a4+ a+!dS80 ·¡1J1¡.ap iusueuusd e J.º ssneo uieui a4¡ uaaq aA8LJ srrodxs I!º 17Lfü aou !S 'span J.O 8'.lue¡eq aA!+!SOd e 4l!M JeaA ¡e::iS!J. a4¡ eso¡o o¡ a¡q1ssod +! apeiu S8J!Jd 1eBns LjB! 4 ua4M 9L6t J.O uoudsoxa a41 L.J+IM

"ÁJW noo 84l J.O LjlMOJ5 J! urouooa a4¡ Sl! un ¡ pue suooxo jo ¡uawdo¡a118p a4¡ si::iaue S! 41 ·s8!JlLI noo 184¡0 U! 6u1 ¡ !Bll8Jd asoui ue41 Ja4614 aJe Ál!JIJlJ8J8 JOJ. P!8d S8:J!Jd lBljl ¡::ie¡. a4¡ o¡ anp SI SILJJ. ·s8¡e¡s pa+!Uíl 8LJl tn sia)JJBw uodxa ¡euo1¡1pe1¡ euros U! 81\llJl8dWOJ ssa¡ 8WO:-J8q o¡ sauisnpu¡ U8J!UIWOO 81\ISU8lLi! -Ál!J!Jl::l818 pssneo seq ¡anJ. J.O asea1Ju) isoo 81..Jl 'J8110810l/\I

6P'

1 .

f1d3

NOISSIWWO:::l J..:)llOd J..9Cl3N3 WNOll\iN 'J..Cllt13~D3S 3/\lln:)3X3

VJ.SO:>\f NOWV~ 3SOf'

'LjM>J/S+ueJ g pue 9 uaaM¡aq s8+en¡'.)nlJ. ¡1 ep!JOl:J u1 81! 4M 'l1M>J/SlU8'.l g L pue 17 L U88Ml8Q sa¡en¡Jn¡+ :)!IQ nd8l:J ue:i1u1woo a4¡ U! .roioss IB!Hsnpu! ay¡ Aq P!8d A+!::l!JlJ8j8 jo

soud 8Ljl l.B4l +no iuiod ueo 8M 'S!4l jo a¡dwexe ue sv

'8::)UBIBQ Á5J8Ua ¡euo1¡eu ay¡ J.O AJuapuadap ¡10 e4¡ asearoep o¡ wa4¡ a¡qeue A¡¡en+u81\8 l!IMlBLJl aseq ¡e::i16o¡ou4::i8+-:i!J.llU8!'.lS 8l8Jld01dde ue do¡8118p o¡ s¡JOH8 Bu!>¡ew s1 ¡u8wu1a1106 ¡euo1¡eu 81.jl 'saamosai AB1au8 8¡qeMauaJ jo Ál!+uenb l88JB e seu :-l!IQ nd8l:J UB:-JIUI woo au; ieui ioe, 81.jl ua1116 pue 'Ál!!88J S! Ljl U811! 8

·s!su:-i 81..Jl jo s¡:iaq.a a111¡e68u e4¡ ¡::ie1a¡unm o¡ a¡qe uaaq a11e4 n.¡61w AJ+uno::i 81..Jl 'es1M1a4lQ 'uousnus ouuouoos ll íl:-l!HIP a4¡ 4l!M fíurdoo A¡qe+! ns jo a¡qede:-i arruon.us ¡euO!iil!lSUI ue ¡no4¡1M ::ii¡qndal:J ue'.l!UJWOO ay¡ puno, SL6 L ,to SIS!J'.l A61aua 84l +e4¡ peuouusui aq PI nous ¡¡

'sroioes :)!Wape::ie pue 1e!JlSnpu! a4¡ uro.i; sa11!¡e¡uase1da1 se 11aM se 'sroroas Afüaue pue '.)! urouoos at.n o¡ pau S8!l!lLI8 ::ii¡q nd J.O spaaq 81.jl J.O dn apew S! UD!SSIWWO'.l S!4l j.O Apoq 5U!lJ9J!P a4J. · A51aua J.O ee1e a4¡ LI! samseaw pue sue¡d uuei-ñuo] pue '-wnipaw '-¡Jo4s 4::iueJg a11¡in::iax:::¡ 81.jl o¡ 5U!SOdoJd pue 6u!u!1+no JOJ. a¡q1suodsa1 S! Lp14M 'uo!SS!WWO:) Á'.ll 10d Á5J8U:J ¡euO!l8N a4¡ WJOj. o¡ paprosp lU8WUJ81108 U8'.l!U!WOO 8ljl ua4M 6L6L l!+uíl 'J81\8M04 'rou S8M ¡¡

·ABJaua p¡10M ,to uouarurs 6U!!!e11a1d aui 4l!M aoueproooe U! A5a¡8J¡s Afüaue ue Bu!U!J.ªP JO,t siuauiannbar a4¡ iaiu a11e4 l! pjnoo ¡eA aSJOM 'airuonns ¡euo!+m1isu!-1e:-i1u4:-ia¡ A1essaJau a4¡ ssessod iou P!P A1¡uno:) 84l ,l! 'sn41

Organización Latinoamericana de Energía

Page 43: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

50

lt is a we!l-known fact that research and studies on new technology ,geared to incorporating non-tradítional

How the lnternational and Bilateral Agencies Have lnterpreted the Critica! Aspects While Structuring Their Research, and What Their Response Has Been To Requests for Assistance

lt is also necessary to broaden, as much as possíbl e, the facilities far fínancing, which would permit non- industrial ized countries to accelerate the development of their energy resources; in addition, it wil 1 also be necessary to mobilize aconomíc resources to guarantee the regional energy supplv.

lt is therefore necessary to reinforce the mechanisms of cooperation among the countries of the region, since the energy problem being faced today includes important geopol itica! cornponents.

Al 1 of these difficulties suggest a need for greater integration and coordination of the jnternational and nationa! organizations that are involved in energy problems, This wou!d he!p to break down the barr iers that up to now have h indered the massive exploitation of the so- ca!led riew and renewable energy sources.

8. Limitations [n the supply of electricitv, which reaches only 33 o/o of the population, and also in the production of liquid fue!.

7. lnsufficient transmission of specialized techn1cal information and limited access to international energy information ban ks.

6. Resistance by different socia! groups to the change in 1 ifestyle that new and renewable energy sources would bring about.

5. Límitations in the availability of economic and human resou rces of international organizations, for deal ing with requests far technical assistance in the exploítation of new and renewable energy sources. with the celerity that such a problem merits.

4. lnstitutional limitations for expediting the process of evaluation and consciousness-raising whích are necessary to facilitate the acceptance of new technology into society.

3. !nsufficient inter-institutional coordination and integration among the organizations involved in energy prob!ems.

2. Budget limitations for expediting the research and development of new and renewable energy sources.

1. Scarcity of human, technical and administrative resources special ized in devel oping and managing projects in the field of new and renewable energy sources.

The main obstacles currentl y inh ibiting theexp loitation of non-conventional energy sources in the Dominican Hepublic are as follows:

From the standpoint of underdeveloped countríes, the setbacks that arise, due to the present mechan isms for transferring technology, are that sufficient mastery cannot be gained over saíd technology, thus creating a deficiency in the level of application in most countries.

lt is importan! to polnt out that the genera!ized application of new technology to exploit non-conventional energy sources encounters obstacles ot an economic and socio-cultural nature as wel 1 as the traditional inconveniences associated with the transfer of technology.

These activities are being carried out by the National Energy Policy Commission and other public and private organ izations · that are 1 inked to the energy sector ar involved in the development of the countrv,

The efforts being made with in the cou ntrv to exploit conventional and non-conventional energy resources have motivated studies and research to initiate the transition towards a more effectíve svstern of energy production and use based on a diversification of the supply.

Organización Latinoamericana de Energía

Page 44: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

·sau¡uno::i paz!1episnpu! U! pauu¡uaouo::ia1e 'a::iue¡eg A51au3 p!JOM a4¡ o+u! A51aua J.O sa::i1nos

'S8:)Jnos A5J8U8 lU8J8H!P :10Al!IJqepeAe a4¡ asea1Ju! A¡¡e::i!PO!Jad o¡ PU!>¡uew paMo¡¡e se4 sa!J¡unoJ Lj:)ns Aq pa¡e¡nwnJ::ie 8JU8!Jadxa 8Lf.l

·¡uawdo¡aAap ¡eJ!BOI -ou4:)8l J.O p¡o4sa14¡ a4¡ uo ll!lS aJe suoqeu Bu!do¡aAap Auew :¡.e4¡ anJ¡ 8S!M8)1!1 s1 l! 'a::iuewmpad ¡e::i!+a1oa4¡ wnw!xew 4::ieo1dde o¡ 'sea1e :)!J!+ua1::is Auew U! 'paBeuew 8(\BLj SUO!l8U pa::iue/\pe U!B:+J8:) ¡e4:¡. anJl S! l! 81!4M

·sa!JlUnD:::> pado¡aAap1apun :¡.sow u1 saomosAB;aua ¡euO!l!PBJ+-uou Bu!i.!01dxa 10,¡. sa!Bo¡ou4::ia+ J.O ¡uawdo¡aAap 1ood ¡::iadxa. A¡uo ueJ aM 'aJOJ.BJ84.l

·suo1¡eu Bu!do¡aAap Aq A¡¡ua1J!Hª Pª!idde eq sAeM¡e ¡ouue::i suo!¡n¡os ¡eJ\6o¡ou4oa¡ 5UllS!X8 ¡eL.¡:+ sa!ldW! S!LJl ·sa!J:+uno::i Bu!do¡aAap Aq paJq Bu!aq aso4¡ ¡ou pue spaau UMO 11a4¡ JOJ. SUO!:+n¡os spJeMOl pa¡uauo A¡¡e¡uawepunJ. S! suo!¡eu paz!1e11¡snpu! U! ¡no pa!JJBJ 4::i;easa1 at.n ¡e4¡ pa¡ou aq p¡no4s ll

·ABo¡ou4:)8l qors J.O A::iua!'.}lf:J.8 aqi :¡.:.ipisaJ pinoo, Áll:J8JJOJ pa¡a1dJ8lU! lOU J.! •¡e4¡ SJOlJB:J. :10 S8)J8S e uo spuadap ABo¡ou4:)8¡ S!4:+ WOJJ. l!J.8uaq u1eiqo Sa!Jiunoo pado¡aAap;apun 4::>! LfM o¡ ¡ua¡xa a4¡ ¡nq '.Aepo¡ p¡;oM a4¡ U! WJ8l UMOU)!-Ál8P!M e SI .. ABo¡ou4::ial J.O J8J.SUe11,,

· JaA!a:::>aJ pue J8A!5 uaaM¡aq ABo¡ou4J8¡ ,¡.o sñueuoxs a4¡ BLI!l!P8dxa A¡aa1,¡. JO a¡qede::i 'uoqe::iiunwwo::i ,¡.o aBpi1q painsse pue ¡ua!J!Hns e :J.O ¡uaw4s!lqe¡sa eui apadun sa¡::ie:¡.sqo asa41 ·s1a!JJeq J!lS! nBu! 1 10 ¡e¡uawuOJ!Aua '¡e1m1n::i-01::ios Aq Pªl!W!I S! suiaiñord uors J.O ssaoons a4¡ • ABo¡ou4::ia¡ a4¡ ;a:i.sue;¡ o¡ paU! uueispaie pue surarño.rd a4¡ ANU8P! suouezrueñro ¡euO!l8UJalU! 4Bno4¡ uaAa asneosq · paU!JªP Apea¡::¡ aq ¡snw ABo¡ouLpa¡ 5U!JlaJ.sue;:¡. 10,¡. suisiueqoaur a4¡ 'A¡¡uanbasuOJ

saaie ¡e::iq.!J:J 1aue a::ip.JeJd oiu; ind aq saiouaña ¡euO!l -eu1a¡u! uro.u ñuuuoo AB01ou4::ia¡ J.O J8J.SUBJl pue suraiñord l.j:)JB8S8J lBLjl rusrrodun S! u '5U!OD8JOJ. 8Lfl DU!J8P!SUO'.)

lS

·uo1¡ew10J.ul ¡eJqsqe¡s pau!J.81 J.O siseq a4l uo 'urajqord 11e1aAo a4¡ JaAo::i o¡ pau!:lªP uaaq seq aseq ¡eJ!Bo¡opot.naw e 1aue pue Pª!J.!¡uap! A¡a¡enbape uaaq aAe4

·s+sa1a¡u¡ ¡euor+eu uouaiaptsuoo OW! 5u!)lBl. sAeM¡e 'AB01ou4::ia¡ uons A¡dde ÁllU8!JIJj.8 pue do¡aAap 'a+e/!W!SSe o¡ W8LJl Sl!WJ8d 4J!4M sao.mosar ueurnq Pª!f!ienb J.O arruonnsauu¡ ue aAeLJ Aa4¡ arns a)!ew aiouuauum pue • Apeap saApJafqo 11a4l 8U!J.ªP o¡ eoueisisse Bu!A1a::ia1 ssrnunoo JOJ. ¡ue¡;odw! os¡e S! ll

'sauiunoo 5u1do¡aNip ut iuauidojaxap ¡e:)!501ou4:::>a¡ pue ojuiouooa '1e1oos Bu1ua4¡6uo1¡s o¡ smquiuoo uso l! AeM ¡e4M U! pue '8::JUBlS!SSe uons WOJJ. paioadxa aq oi S! ¡.e4M au! uusiap o¡ A1essa::iau osja s1 l! '.l! 4l!M ssuioo :¡.e4¡ 5u!::iueu!J. a4¡ J.O l!:J.auaq aJaw a4¡ JOJ. a:)ue+s!sse f8:)!ULpa¡

1euo1¡ewa+u! o¡ Buiu1m JO 1auew e A¡dw!s iou S! ll

·sa,::iua5e

1euo1:¡.eu1a:i.u1 Aq +ua¡ P!e aqi J.O A::iua!::J!Hª a4¡ 5u!Bpnf ua4M runoooa oun ua>te+ aq isnui sroioej asa4¡ ,¡o 11\i

·::i¡a 'e¡anzaua(\ 'DJ!XaVIJ 'epeue'.) ·uieds 'A¡e:i.1 • Auew1a9 :10 siuauiuraxof a4l oi uouippe UI '.·:na '(dON íl) we150Jd lU8W -do¡aAaO suO!leN Pªl!Uíl a4l '>¡ueg PtJºMª4l '(SVO) sa¡e:i.s U8J!J8W\f J.O UO!lBZ!U85JQ 8Lf¡ '(80!) >¡ues ¡uawdo¡aA80 UBJ!J8W\f-J9lUI e4¡ '(301110) UO!+ez1ue610 A5Jau3 ue::>!J&W\f LI!+e1 a4:¡. '(0111) ¡uawdo¡aAaO 1euo1¡eUJa¡u¡ JOJ. Aoua5v a4~ PU!:I aM AJ'¡.uno::> a4¡ o¡ soueisisse Afüaua U8A!5 8A8lj Lf::l!LfM SUO!l8Z)U85JO ¡euoqeUJ8lU! 8l.fl 5uowe '::>!1qndat1 ue::J!U!WOO a4¡ :10 aseo 1e1n:)¡¡1ed aqi u¡

'Mo¡aq paiuasaro aie 'suoueziueñro ro/pue sarousñe ¡euO!l8UJ8lU! J.O ooueisrsse a4¡ LJllM 'A1¡uno::i a4¡ U! padojaxsp sroslo.rd A5Jaua iucuodun isoui a4¡ J.O awos

:5u!MOllOJ. a4¡ PU!J.

aM '(01\i) ¡uawdo¡aAaO ¡euoq.eUJa¡u¡ JOJ. Aoua5v a4¡

J.º aoueisjssa a4l Lfl!M ino paureo sioaícrd a4¡ 5uow11

wa¡sAs UO!l8WJOJ.UI A6Jau3 aoue¡es A5Jau3 ¡euo!ieN

ueJd A6Jau3 ¡euO!l8N

Organización Latinoamericana de Energía

Page 45: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

·sa11+u no::i paz! ¡episnpu! u1 pa+eHua::iuo::i a1e 'a:Jue¡eg Á6Jau3 p¡JOM a4¡ 01u1 A61aua J.O sa::i1nos

·s9::i1nos Á6Jaua ¡ua1arnp J.º ÁlJl!qel!e11e a4¡ aseaJ:JU! A!IB::JJPO!Jad o¡ PU! >¡uew paM011e se4 sa!Jl.uno::i 4::ins Aq pa¡e¡nwn:J:Je a::iua!1adxa 841

·¡uawdo¡811ap ¡e::iJBo¡ -ou4::ia¡ J.O p¡o4S8Jljl 8L¡l uo lf!lS aJe SUO!lBU 6U!d0j8/\8P Auew ¡e4¡ an1¡ as1M8)fl! s1 ¡1 'a:Juew10¡.1ad 1e::i!¡a;oa1.n wnw1xew 4::ieo1dde o¡ 'se8Je OIJ.!lUa!::JS Auew U! 'pa6euew aAe4 suo1+eu pa:JueApe u1e¡1a:J ¡e4+ an.J+ S! l! 81!4M

·sa\1+u no::> pado¡8Aap18pu n ¡so w U! sa::imos A6Jau8 ¡euoq.Jpe;¡-uou 5ull!OJdxa m¡ Sa!Bo¡ou4::iai JO ¡uawdo¡eAap 1ood ¡::iadxa A¡uo ue::i aM 'aJoJ.aJa41

·suo!+eu Bu1do¡e11ap Áq ÁJlU8!0IJ.:l-8 pa1 ¡dde aq sAeM¡e ¡ouue::i suo!+n¡os 1e::i1Bo¡ou4::ia¡ OU!+SJXa lBlp S8JjdWI S!41 ·sa1.auno::i 6U!d0(8A8p Áq pa::ie:1- Bu!aq 8SOL{l ¡ou pue spaau LIMO J!84l JOJ. suo1¡n¡os spJBMOl pa¡uaJJO A¡¡e+uawepUílj. SI SUO!l8U pazJ18!JlSnPU! u1 ¡no pap1e::i 4::i1e8se1 841- ie4¡ pa¡ou aq p¡no4s ll

·A6o¡ou4::i9¡ uons J.O Á::JU8!'.l!Hª a4+ +'.)!JlS8J pjnoo 'Á¡¡::ie11o::i pa¡aJdJ8lU! ¡ou :J.! '¡e4¡ s;o¡::ieJ JO sa!1as e uo spuadap A6o¡ou4::ia¡ S!4l WOJJ l!j.8U8q U!BlqO S8!JlUílO::J pado 1a11ap1apun 4::J! 4M o¡ ¡ua+x8 a4¡ ¡nq '.Aepo¡ p¡10M a4¡ U! WJa¡ UMOU)f-ÁlªP!M e SI ,.Á6o¡ou4::ial j.O 1a:1-sue1_1,.,,

·1a111aoa.l pue 1a11JB usavuaq ÁB01ou4::ia¡ J.O a6ue4::ixa a4¡ BU!l!P8dxa A¡aaJj. J.O a¡qede::i 'uoueo.unururoo j.O añpuq pamssa pue ¡uap!uns e J.O iueurus: [qeisa a4¡ apadun s8pe¡sqo aS841 ·s1a111eq ::ii¡s1 nñu]¡ JO ¡e¡uawuo1111ua '¡em¡¡n:J-O]'.)OS Aq pa+!W!I S! suierñord qons J.O sssoons 841- 'Á6o¡ou4::ia¡ a4¡ rejsuan 01 pau1 unaiap ara pue sursróoro a4+ Á:J.!iLIªP! suouez.ueñro 1euo1ieu1a+u! 46no4¡ ueAa ssneoaq 'psuusp ÁfJea¡::i oq isnu, A5o¡ou4::ia¡ Bu111a¡.sue;¡ 10:1- sws!ue4::iaw a4¡ 'Á¡+uanbesuoJ

seaia ¡e_::i1¡u::i J8lJ.B aouoaid oiu¡ ind 8q S8!::JUa6e · 1euo1¡ -euJalU! WOJJ. Bu!WO'.) A6o¡oULpa¡ J.O 1a¡.sue1¡ pue swe160Jd 4::i1easa1 ¡e4¡ ¡ue¡1odw! SJ ll 'BUJOB8JOJ. a4¡ 6U!J8P!SUOJ

lS

'UOll8WJOj.U! ¡e:JJlSqe¡s p8Ulj.8J j.O siseq 84l uo 'wa¡qo;d 11e1aAo 81.jl JaAoo o¡ paurjap uaaq seu aseq

1e::i1Bo¡opo418w e Ja+J.e pue paJmuap1 Á¡a¡enbape uaaq a11ey

·s¡sa1a¡u! 1euo1ieu uouersptsuoo o¡u! Bu1:;;e¡. sAeM¡e 'Á6o¡ou4::ia¡ qons Á¡dde Á¡¡ua1:JJHª pue do¡aAap ·a¡el! unsse o¡ wa4¡ su uuad 4º!4M ssamosai uauinq pa1:1-nenb ¡.o airuonnsauut ue aAe4 Áa4¡ ains 8)fEW aJOWJa4¡Jnj. pue 'Á¡Jea¡::i S8/\ll::J8fqo J!84l 8UIJ.8P o; aoucisrsse 6u111Ja::ia1 sst.nunoo 10¡. iuauodun os¡e SJ ¡¡

'sauiunoo f3u!do¡a11ap U! ruaurdoja-op 1e::i1Bo¡ou4::ia¡ pue ouuouooe '¡epos 6uJua4¡6uoJlS o¡ a¡nqJJlUO:J uso l! ÁeM ¡e4M UJ pue 'a::iue¡SJSSe qons WOJJ. psroadxs sq o¡ SJ ¡e4M auJ uueiop o¡ ÁJesse::iau osje s1 l! '.l.! 4l!M ssurco ¡e4¡ 6upueu1j. ey¡ j.O l!J.&uaq aiau, ay¡ JOJ. aoueisjsse ¡e::iJu4::ia¡ ¡euoi¡eu1aiu1 o¡ ñuuuru J.O ;anew e Á¡dwJS iou s1 ll

·saJ:Jua6e ¡eurn¡euJ8lU! Áq iua] pJe a4¡ ,¡.o A::iuapJHª a4¡ 5uJ5pnf ua4M iunoooe OlU! ue:;;e¡ aq isnu, SJOl'.lBJ. osaqi J.O llV

'oía 'e¡anzeuaf\ 'o::i1xaV11 'epeue:) 'uJeds 'A¡e¡¡ 'ÁuewJe!) J.O sruaunusxoñ a4¡ o¡ uourppa UJ :·::i¡a '(dONíl) we160Jd iuaui -do¡aAaosuo1ieNpai1una4¡ ')fueg PIJºMª4l '(S\iO) sa¡eis ue::i1;aw\j J.º uo1iez1ue6JQ a4¡ '(801) :;;ueg ¡uawdo¡aAao ue::i11awv-1aiu1 a4¡ '(30\ilO) uo1iez1ue6Jo Á6Jau3 ue::i1Jaw1¡1 u1ie1 a4¡ '(OIV) ¡uawdo¡aAaO ¡euo1ieu1eiu1 JOj. A::iuaBv a4¡ puu aM ÁJ¡uno::i a4¡ o¡ aouaistsse Af31aua ue1116 a11e4 1.p14M suonezjueñio ¡euoqeUJalU! aqi 5uowe '::iJlqndatJ ue::iJUJWOO a4¡ J.O aseo 1e¡n::i)lJed ay¡ u¡

'MO¡aq paiussaid a1e 'suouazjueñro ro/pue sa!::iuaf3e ¡eu0Jieu1a¡u1 JO aoueisrsse a4¡ 4l!M 'ÁJluno::i aui ut padojaeap sioaíord Áfüaua iuauodun lSOW a4¡ j.O awos

:6uJMOllºJ. a4¡ pu!J aM '(Ol\i) iuawdo¡aAeo ¡euoiiewa¡u¡ 10,¡.. kJua6\j a1.¡i j.O 8::JUR1.S!SSe a4¡ 4l!M mo p8JJJe::J s¡::iaf OJd 8LH 6UOW\j

wa¡SÁS UO!l8Wfüj.UI Á6Jau3 a::iueres Áfüau3 ¡euO!leN

ue¡¿ Á61au3 ¡euo!+eN

Organización Latinoamericana de Energía

Page 46: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

~ 52

In view of this and in arder to successfully define an adequate, realistic energy poi icv, it is necessary to know beforehand the nature of energy supply and demand at the regional and subregional leve!; the potential energy resources native to the area: the availabil itv of human, scientifíc, economic and technological resources of both national and international nature; as wel 1 as the features

In most developing countries, there is no adequate system of statistical information that would perm it the elaboration of regional and national energy balances far the sector, thus making it possible to cope effectively with the problems caused by the energy crisis of 1973.

The experience of the last decade, when fuel prices rose rapidlv, made it necessary to define new energy policies aimed at reducing the irnpact these prices made on the national economy.

Short-range energy solutions have repercussions on those of medium and long range. Therefore, these solutions should be framed within general guidelines that form a coherent .and real istic energy poi icy which responds to the needs and availability of national resources and to the international economic and energy situation.

Need for Comparativa Studies and Research in the Field of Energy Policy-Making 'Fo Be Carried out by, or with Assistance from, lnternational Agencies

lt is worth mentioning that al! of this aid has had a posrtive impact on the Oominican Hepublic, and the country currently finds itself in a better position to identify more concrete assistance and to orient itself in defining energy policies,

Canada has also given aid in pre-feasibil ity studies for smal 1 hydropower stations.

The Soanish Government has collaborated in fínancing coal-based thermoelectric plants, in human resource training, and in hydroelectric projects.

The ltalian Government has aided in human resource training and also in a geothermal project.

Study on Alcohol Production in the Sugar Jndustry Human Resource Training Technical Assistance to the Dom inican Power Corporation (CDE)

The German Government has lent assistance in the fol lowing energy projects and/or studies:

The World Bank has cooperated in financing projects geared to making the sugar industry more efficient, and also in hydroelectric projects. lt has also a ided in human resource training.

The Organization of American States (OAS) has assisted with the project to evaluate solar and wind energy sources in the country, and has cottaborated in human resource train ing.

The lnternational Development Bank (IDB) has col laborated on a project for applying solar technology to the energy needs of the country and has financed hydro- electric projects. Likewise, thls organization hascontributed to human resource training and has been one of the majar sources of funding in the fíe!d.

The Latín American Energy Organization (OLADE) has given aid to projects in the areas of biogas, geothermal energy, human resource tra ining and pricing policies, This organization, through the l.atin American Energy Co- operatíon Program, offers the countrv the opportu nity to receive technical assistance in other priority areas within the field of energy.

Human Resource Development Program P!anning of Capital lnvestments in the Energy Sector Program of Smal 1 Hydropower Stations Program of Energy Conversion in the 1 ndustrial Sector Program To Develop Wood as Fuel Others

Organización Latinoamericana de Energía

Page 47: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

·A5Jaua J.O puewap pue A¡ddns s,p¡JoM a4¡ +oaHe ¡e4¡ sa¡qe11e11a4¡ A¡¡e1::iadsa 'uo1ienits Afüaua ¡euo¡¡eu1a¡u[ a4¡ J.O

"S)jSe¡ pauo[+uaw-a11oqe a4¡ ¡no A1Je::i o¡ A1essa::iau sa::unosa1 ::J! WOUO:Ja pue i8:JJULj08l wnWJU! w 8ljl 5U[J8j.JO )JJOMaWeJj. ¡euo1iewa¡u! aienbepe ue 4BnoJ4l A¡uo e1q1ssod S! S!4.l

·see1e ueq1n J.O ¡uawdo¡e11ap a4¡ U! a101 aieu[ wopaJd e sAe¡d UO[leWJOJ.UI 18::J[lS!le+s 'U[aA S! 4l 5uo¡v ·aJ ninJ. a4¡ ioa[o1d o¡ se ¡¡aM se '¡uasaJd a4¡ azA¡eue -aJ pue aJeJ¡ o¡ se os ¡sed ay¡ JaAO )peq 5uto5 'puewap pue A¡ddns uo SO[lSqe¡s 1ay¡e6 o¡ A1essa::iau S! l! 'A::i11od A61aua a¡e!Jdo1dde ue do¡aAap o¡ JapJo u1 'sn4_l

·sd[4suo1ie¡;:u-JalUJ J.O ¡xa¡uo:J ppoM e UJLJl!M ¡uawa::ie¡d 6U!J8HO aso4¡ os¡e ¡nq 'sJa¡aweJed uMo s+t A¡uo ¡ou +uno::J::Je o+u! 5up¡e¡ 's¡oafoJd pue swe1601d au[ ¡¡no A¡a¡enbape o¡ UO!l!SOd e U! S! 'se::iue¡eq A61eua ¡euoq.eu 6u11edaJd JOJ. A6o¡opo4¡ew a4¡ sn¡d 'wa¡sAs ¡e::i[lS!¡e¡s ¡ua!::J!Hª ue 6u[Ae4 uo16aJ Jo A1¡unm Auv

·p¡a[:J. S!4l U[ 5U!)!JOM suouruusu] ¡euo1ieu1a+u[ pue ¡euo[¡eu snousx a4¡ 5uowe a5pa¡MOU)j pus eousuedxs jo añueqoxa ue MOiie p¡naM LjJ!LJM SW8lSÁS UOJl8WJO:fU! JOJ. puewap ¡e::J!DOJOULj:::Ja+-O!:l·!lU8J::JS a4¡ 5U[J8P[SUOJ 'lU8:J[j.[UB[S aurooaq sauauraiers oseui 'A51aua ¡.o Plª!J. aqi U!LJl!M

.siuiod 5U!MOl IO:f aL¡l S8A[+::iafqo ¡e¡uaw -apun; se seu LP!4M Á::J!JDd A61aua ue J8L¡laBo¡ 6up¡nd ¡.o ejqedeo ara 'a11aqe peuouuaui se 'sioadse 1euo1ieuJeiu1 pus ¡euoiieu :J.O aBpa¡Mou>¡ pa1!e¡ap ñujsssssod Se!J¡uno:}

·A¡ddns A5Jaua a4¡ ÁJ.[SJElA!P o¡ se AeM e uons U[ ssomosai ¡euot¡eu 4l!M l!O pauodtu¡ ñuuruusns Aq 'ssornos A5Jaua uB[aJOJ. uo A::iuapuedep a4¡ esearosp O_l -

·fl+a[::JOS J.O seaia ¡¡e U! ssornosai A5Jaua asn A¡¡euO!leJ O_l-

·Afüaua jo SWJOj. snouex a4¡ ro; A:Juap!:J.J.ª uouonporo a1101dw! O_l -

·¡uawdo¡a11ap paous ~¡eq -A¡¡eJJOS pue -A11e::i14de15oa5 '::JJWOUO~ 'SnOJUOWJ8Lj u1eiie o¡ se os 'suo16a1 ¡ua1aH!P aqi 5uowe se ¡ ¡aM se SB!l!A!l::Je ouuouooa snouax a4¡ 6uowe A51aua J.O UO!lnq!JlS!P sienoape a4¡ 's¡eo6 Sl! ¡.o suo se ')jaas rsruu A::i1¡od A61aua [auoueu a4¡ sours 'Afüaua einqutsip A¡¡snf o¡ 'aJow1a4¡1n:::1 'seuiunoo a4¡ U! LJlMDJ5 paousjeq pue pauteisrs-rjas e 6u1u1eiu1ew ¡e paune A¡ddns A61aua ue uieiqo OJ_-

·a¡qissod 1a11aua4M A¡ddns Afüaua ¡euoiieu a4¡ OlU! wa4¡ a¡e1od10::.iu1 o¡ Jap10 U! 'saamosar A61aue ¡euotieu jo 1e1iua¡od aui 6u!AJ.1+uenb 4l!M eiap-or-dn daa)j OJ_ -

·s¡Joga ñuiuro] Aq pa11¡osa1 aq uao ¡e4¡ surajqo.rd uouiuroo 6u1AJ.p.uap1 U! p[e o¡ 1ap10 U! 'uoueradooo ¡eu0[6aJ J.O sursiueqoeur a4¡ 8JJOj.UJ8J OJ_ -

·Afüaua J.O Plª!:J. a4¡ U! iueurdojezap a1m:mJlS8Jj.UI ¡e:J160¡ou4:Jal-::l!f!lU8!::JS uaqiñuans O_l -

·¡uawdo¡a11ap ouuouoos -oioos 5U!l::J8He ¡no4¡JM 'sa1¡¡Mi.::ie ¡e¡Jisnpu! pue 1e1:uaw -uioo U! os¡e inq sa¡A¡sa¡.11 U! A¡uo iou ssñueuo o¡ B¡doad j.O aJUelSJSaJ a4¡ 4l!M adoo o¡ SÁ8M pua '.A6Jaua 8AJ8SUO::J o¡ paau aui '.5u¡uue¡d iuaurdoja-ap U! ssornosar A5Jaua ¡.o souarrodun J!6a¡eJ¡s a4¡ .uouanns A61au~ ¡euo1¡eUJalUJ pue ¡euo1ieu eui inoqa sseusnojosuoo 6U!S!eJ JOJ. sweJ5oJd uousuuoju¡ pue uousonpa 6u106-uo ·do¡aAap OJ_ -

· ÁJluno::i a4¡ u¡ ¡uaw -dojazap onuouoce-otoos J.O sa!fül¡e1¡s a4¡ LJl!M soueproooa airuosqe U! roioas A51aua eui do¡a11ap A¡¡e1Baiu1 oJ_-

·sa!J!!Od A5Jaua aiarouoo aUJJ.ªP o¡ d¡a4 p¡ noM 4::iJ4M sarprus iu1or ::J!Jpads Af!lLI8P! o¡ ajqrssod SJ l! 'iunoooe OlU! 8!J8l!JJ Á::JJ¡Od A5Jaua S!4l 5UJ>¡e_l

'>¡eaM /qaAJleJaJ l l!lS S! ¡e4¡ eaJe ue U! ¡Jed a)!el sauiunoo 5u1do¡a11ap ¡e4¡ ÁEM e qors U! saare psuouuauiaroje a4¡ j.O Apn¡s au; spJeMo¡ psiuauo aq pjnous sa¡::iua5e ¡euo¡¡euJa¡u ! WOJJ. 5UJWO::J a::iue¡s1sse 1e1::.iueU!J.·l8::J!U4::J8l jo suraiño.rd ª4.l

Organización Latinoamericana de Energía

Page 48: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

54

Papsr prepared for the ad hoc consultatlon meeting. to irnprove . international and bilateral support to 1..atin American countries in the field of poi icv-making with in the context of economic develop- ment, organized by ECLA in Santiago, Chile, during Apr il 18-20, 1983.

Attaining these objectives implies, among other things, the development of an industrial infrastructure for the energy sector, thus enabling developing countries to produce machinery and equ ipment for tapping natura! resources.

This assistance should be framed within a context that al!ows developing countries to strengthen their capacity for autonomous decision-making in an effort to overcome technical, economic, social and political barriers.

Organización Latinoamericana de Energía

Page 49: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

OHOM3HO::I

'k.J! [od A6J8U8 J.O sicaouoo 1euo1iJpe1¡ ªLll M811\8J o¡ paau e4:¡. 6UJJO::>SJ8pun ·pawJ1J.fea1 aíe .íadad BlJ+ :i.no46no1y¡ psu.eisns uaaq eAe4 lBLJl suuod UJBlJ8:.J 'A¡¡eu l::J ·p8lB8J::J a11e4 sainpaoo.rd 5u1::iueU!J. Aep-¡u8saJd uaAJB pue uoudsouoo ÁJ8fl JJ8LJl qioq ¡e4¡ saq.1n::i!HJP a4¡ 6UJSS8JlS 'sioalord uiauao jo 6U!:JUBU!J. a4¡ j.O S:.J!lSJJa¡::ieJ8Lj:::> a4¡ jo stsdou/s e Aq peMo¡¡o¡. S! 1esodo1d S!41 ·ado::is ¡eqo¡5 pue ¡euo16a1 jo suraiqoro 6u1111os o; paraaf suouoe ñuuouio.rd osjs inq uousjnuuoj A::i!1od jo sssoord 84l ñuurocdns A¡uo iou 'pssooord uay¡ 8Je S8W8Ljl pafo1d pue uoueradooo ¡e::i1u4::ia¡ o¡ sa4::ieo1dd'\f ·8::iua1a,¡a1 J.O awe1¡. e se paruasard S! 'surejqoro ABJaua ¡e¡uawepun¡. s,A1¡u no::i 8Ljl 6uq46! 145] 4 'UO!lBíll!S :JI WOUOJ8 S,Jopen::i3 j.O 8U! llílO U\f ·¡uawdo¡a/\80 ::l!WOUO::J3 j.O ¡xa:¡.uOJ 8ljl UI Lll!M Á::l! lºd A61au3 JO P!ª!::J a4¡ U! S8!.J+unoJ ue::iuawv u1+e1 o¡ P!V 1e1a+e1!8 pue ¡euOJl8UJ8lU 1 6U!l\OJdW 1 JOJ. S811JlllUJ8+1V 6u!p1e6a1 '886 L 'QZ:-8 L l!.Jdl;;i 5uunp 'o6e!:¡.ues U! 8::.ie¡d

>¡oonual\a LJ:.l!4M 'se1sa¡6¡ anbJJU3 ·10 Aq paz1ue610 VlJ:.3 J.º 5u1+aaw :.J04 pe 8LJl o:¡. uo!¡nqp¡um e S! J8ded S!4.l

n3111w :>1woN0=>3 s.aoovnos

:punoJ6>¡:1e9 · L

"(.,Z:86L ''3'J"8) se1:iual\as 84¡ ñuunp ruso rad s·5 JO dN8 8lJl U! aseaJ::>U! a6eJaAe ue LJ+!M '086 L pue Z:L6 t ua8M¡8q 4¡MoJ6 :.J! urouoos jo aie1 4614 e . pall8!L.Pe 1open::i3

· redsd a4¡ }º pua a4¡ ¡e pais!I sa::iua1aia!:l (*

A'J~3N3 so 3lnlllSNI l\fNOllV'N ·~0l)3~!a

"0031\.:mo ·31 SOUJ\f::>

"ÁWOUO:J8 a4¡ jo lS8J 8L¡l ueui S8:.JJPUI Ál]l\!l:.JnpoJd J8LJOI 4 uoruu ñuuuese.rd pue 1eaA .iad sqo] Mau J.O iuao .rad g·p jo aBeJal\e ue 6u!¡e1aua6 '(886 L 'O!JBlUOlllJ) 8L6 L pue 17L6 L uaaM¡aq iuao rad 5· L l ¡.o yB14 e Bu14::iea1 • (886 L 'J1nz~pue1) pouad ¡e4¡ ñuunp A¡¡enuue-J8lU! iuao rad Ot 1a110 Aq 6u1Mo1B ':.JJWeuAp iscui s.xurouooa aui set« Jopas ¡ep¡snpuJ a41

·a::iuapa::iaJd ¡no4+!M ¡sA¡e¡e::i e se Awouo::ia s.xnu neo a4¡ papaHe 'saseaJ:.JU! aoud ¡euO!lBUJ8lU! 8L6 L a4¡ Aq paraisjoq suodxs l!D spruo wOJJ. anuaAaJ a4¡ pue 'epew siuaunsaxu¡ Mau a4J_ ·A1¡uno::i ay¡ J.º ea1e urarsea-unou aui UJ SPlª!J. aAJ+::inpo1d Mau J.O ¡uawdo¡a11ap a4¡ o+ sxusui 'ZL6 L 'L L ¡snBn';f uo Ál!fl!+::ie (5uq1odxa) Sl! paMauaJ 4::i14M 'AJ+Snpu! uoueuodxa umaro.nad 8LJl J.D iuaui -do¡aAap a4¡ seM LJlMOJ6 pies JOJ. 10¡:.ieJ ¡edJ:)U ud a41

"(Z:86L '3NI) LL6l pue U6L usavcaq ÁjJedÁ ruso rad L"8L Áq 8SOJ l.P!L!M S8P!LJ81\ JOlOW ¡4611 ¡.o aseo 8lJl U! se 'asoi suodun .iaumsuoo 'ÁJl8Li!.::J '(€86 L 'Z!lJO) 9L6 L pue Z:L6 L uaaM¡aq roioes a¡el\]Jd aLp J.O ssoui ue4¡ a1ow ssuru 8A!J. MaJB LP! 4M J.O siuaunssxui a4¡ '1o¡::ias :.inqnd ay¡ J.º 4¡Mo16 e4¡ o¡ as!J eAeB araus 1aLJiou1;;t · (S86L 'OIJBlUDlflJ) 8L6 L pue U6 L uasvuaq iuao red g·z:v J.D aie1 ¡enuue aBe1el\e ue ¡e MaJB 'a¡dwexa JOj. 'A1¡snpu1 U! ¡uaw:¡_saAu! ¡enuue l8U 84..L ·a1ni::iniise1¡.u! uouonpo.id 8LJi o¡ pajauun, 8J8M sanuaxar Mau a4¡ ¡.o a1e4s¡ue::iJJ.!UB!S '\/

¡.o ssaoord ªLll o¡ 5u!pea¡ pue sa:.i1 nosar UMD s.xnunoo al.J¡ 6uped¡no 'uiruuauroui UMO su p8J! nbos ñutpuads u6Ja10¡. 'A¡¡eJ:.iadsa 'pus ousaurop uioq J.D lJlMOJ5 8lJl

Organización Latinoamericana de Energía

Page 50: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

56

The size of the debt, whích totalled 6.2 billion US. dollars (3/4 pub!ic debt and 1/4 prívate) (BCE, 1983), and more particu larly its structure - in the case of the 1982 publ ic debt, made up of 64.1 per cent loans from com- mercial banks (BCE, 1983) - made payments on this

-lnsufficiency of domestíc government revenues to cover the ponderous State budgets.

-A !arge increase, later softened, in international interest rates.

- Rising prices of foreign products, resulting from international inflation and aggravated by delays in larqe- scale projects.

- The reduction in export revenues, particular! y because of the decrease from the prices anticipated by the Plan for petroleurn and traditional export products; because of the protectionist measures of the industrializad countries, which produced a notable decrease in the volume of international trade; and because of the jum bled process of the sub-regional Andean Pact during the last few years.

lrnmoderate growth of the foreign debt, dueto factors such as:

Foreign and domestic circumstances that were not províded far in the National Development Plan (NDP) created obstacles to the progress of the nation's economy during the 198Ü's. Among these circumstances, sorne of the more outstanding were the following:

3. Economic Difficulties of the 1980's:

These characteristics of the Plan worsened the econom ic problems of the eighties.

d) lnsufficient structuring of the Plan. which constl- tutes rather a cluster of projects without adequate synergistic linkage or enough flex ibilitv to adapt to changes in the conditions on which it was originally based.

e) Very large-scale projects, with a larqe portian of foreign input.

b) 1 nsufficient attentlon to the promotion of pro- duction and to the diversification of exports.

a) An unreal istic picture of financing.

For example, the sharp hi ke ín oil prices ín 1979 probably distorted the suppositions used to draw up Ecuador's National Development Plan (N DP) for 1980- 84, leading, along with other factors, to serious deficiencies in the Plan, such as:

The brusque tluctuations in international oíl prices make planning difficult, particularly in countries like Ecuador. where the econornv depends heavily on that product, as wel 1 as in importing countrles, where petroleum figures prom inently in the balance of pavments,

2. Petroleum Prices and National Planning:

The natura of Ecuadorian growth during the past decade produced an economy overlv dependent on petroleum, with increasing dependence in the foreign sector of the economy, making it "more vulnerable in 1980 than in 1970" (INE, 1980).

"aggressive borrowing" which began in 1976, encouraged by the 1 iberal ity of international prívate banks eager to place "Arab petrodollars" in particular. This is why the President of Ecuador, Osvaldo Hurtado, is demanding the cooperation of the international financing svstern (th rough statements to the press and letters to the Executive Secretaries of EC LA and SE LA), to rework foreign financing for the development of Latín America. The 1982 annual report of the 1 DB ( 1 DB, 1983) states that the G NP of Latin America ach ieved an inter-annual growth rate of 5 per cent between 1975 and 1980 with "extraordinarv debts", thís region being the principal recipient of credits from international prívate banking.

Organización Latinoamericana de Energía

Page 51: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

·::rv1n Bljl wo1¡. ueo¡ e 6u[>¡aas A¡¡ua11n::.i SI >jU88 IBJlU8'.) 8LJJ_ "Z'.86 t ¡snBn\;f J.O se Sl!P8J'.) M8U ou 4l!M 'A¡ ¡e::i[pe1 pa6ue4::.i 6u[>¡ueq a+eA[Jd ¡euoq.eu1a+u! JO ssaupapue4aaJJ. a4J_ "(t86t Li! ¡ue::i 1ad z·L '086l U! ¡ua'.:i 1ad fft) dN8 a4¡ J.O uoq.Jod ButsaaDu~ pue A¡¡so::i e ¡qap

·1eaA S[LJ:i. 6upnp sueo¡ Mau U! UO!ll!W OOS$Síl aJ1nba1 ll!M spaau ¡uawdo¡aAap :¡.e4¡ sa¡ewi¡sa ::i[¡q ndaC! a4¡ ¡.o ¡uap!S8Jd-8::.l!/\ a4J_

"Ál!A!l::lB ::l! wouo::ia S,ÁJlUílO:) a4¡ UI SUO!l10lS!P ¡n¡.w1e4 pa::inpoJd LJ::l)ljM 'sa¡eJ a6ue4::ixa A::.iua11n::i ¡euo!¡eu1a+u! pue 'sa¡e1 ¡sa1a¡u 1 'snnpo1d A61aua 's¡:.inpo1d WJBJ. JOJ. S8:J!Jd ::l[lS8Wüp j.O UO[Slfl8J ÁJessa::iau ¡nq 46no¡ 8ljl pa11a¡.ap A¡qBJ8P!SLJ0:) S8:)UBlSWnJJ[:'.J 8S8LJJ_ . (8iPP! w 8LJl U! 8J8ljM8WOS sdnoJB Joqe¡ pez1ue610 lílJ.J8MOd a4¡ 4l!M 'pa6a1!A!Jd1apun 8L¡l o¡ líl.J.J8MOd ÁjjB::J!WOUO::Ja 8LH WOJj.) sdnoJB eJhssaJd as1aA1p ¡.o s+sa1aiu1 BU!l::l!l:J-UOJ a4¡ uaaM¡aq a::iue¡eq a¡e::i[ ¡ap e sepnpu[ 's¡aAa¡ ¡e::i!+! ¡od ¡sa46!L1 a1..i¡ ¡e '5u¡>¡ew-uots!:.iao ·sa+imsn¡ I! 'Z86 t 'ueo¡s se 'sau¡uno::i 6uuoqlj61au Ja4¡0 Aq pe1e4s a.le LJ::l!lJM wa¡sAs ¡e:J!l!JOd a4¡ j.O suope+J W!! pue S8!l!P!6!J 8Ljl pue , ,,8::lU8P!J.U0:) j.O >j:.JBj,. pa6a¡¡e ue o¡ anp '¡uaw¡saAU! :J!+sewop ¡ua!::l!Hnsu¡

"(S86l '"~]"J"8) iuao Jad t Aq paddo rp os¡e a1m1n::it16e pue '. t86 t JaAo +ua::i 1ad t'v Aq paseanap uo[+::inmuo::i '.(;86 t u1 ¡ua::l 1ad L"S o+ uo¡¡::inpoJd a4¡ u 1 >peq+m e pa:mpo1d sel! e1nseaw S!4l 'A1¡snpu1 JOJ. spoo6 a+e!pew1a¡u! pue spoo6 ¡e+!de::.i ¡_uasaJda1 s¡Jodw! 8ljl ¡.¡e4 J8f10 a:JU[S ·s¡1odW! J.O UO)l:J!]lS81 8Ljl papn¡:.JU! sa!¡uo4¡ne A1e¡auow s,uoqeu a4:¡. Aq pa¡dope saJnseaw aA[l::J8JJO:.J a4¡ '10¡:.ias u5[8JOJ. s,Awouo:.ia a4+ J.O uo1:¡.en¡1s ljíl::l!J.J.!P a4¡ J.O +1nsa1 e sv ·s¡JOdW! J.O UO!l:)BJlUO'.)

"(S8-8Q-6l'O[:JJ8WOJ ¡3) iuao Jad z: t Aq 1!8J. srrodxa ª114M '886 L U! sqiuoui oM+ +sJIJ. ay¡ 5U!Jílp iuao 1ad zs Aq paddo.rp suooui ¡

z Aq asor dN9 sn se a5e¡ueApe LI!B+Je:.i e sAo[ua 1opem3 'A¡aApe¡1¡ueno ·s86 l '80 ¡ a4¡ Aq paiordap se 'e::.i[Jawv u!¡e1 jo lS8J 8ljl jo lBljl WOJj. ¡uaJBJ.J.!P ÁJ8A Áf8Alle+! ¡enb iou S! uoueruis ::i1 uiouoos s.ropenoq 'Moys S:JJlS!lBlS asaui sv

"J88A ¡e4¡ ñuunp U0!6a1 84¡ ,¡.o isai sui J.O isoiu J.O sa¡e; ljlMOJ6 018Z JO 8Ape5au a4¡ uaui J8LJD! lj SBM 'SJ88Á A¡uaM¡ ¡se¡ sqi U! a¡e1 ¡saMo¡ a4¡ uaq¡e 'LJ::l!LJM 'C:86L UJ iuao rad

·¡sed iusoai a4¡ ¡.o ¡e4¡ uet.fl arsisne 8JOW 46no4¡¡e 'Awouo:.ia paouajeq aioui e o¡ pea¡ uso asn poo6 o¡ ind Aew SJapea¡ s.uouau a4¡ ¡e4¡ aousuadxa aui pua a¡doad 84¡ J.O saJJ!j.U::les ª4..1. ·ape::iap +se¡ a4¡ J.O ¡e4¡ A¡pJBLJ 46no4¡ 'ruauxíojaxap J.O w4¡A41 a¡eJapow e u¡e+u!ew ueo ÁJlU noo aui 'Sa!J! [od ::l! urcuooa ousauiop J.O iuaunsnlpear pue uouspuosuoo t.Ji!M 5uo¡e 'UO!lBU!PJOO:J pue uouarsdo -oo ¡euo1+euJa¡u! J.O aaJBap a¡enb8pe ue Bu!J8p[SUO::l pue · 'sai:¡.¡n:J!J.J.!P lU8JJíl:) paUO!lU8W-8AOqe eui j.O suds u¡

HO.l:)3S A9H3N3 N'1H:IOmtn:>3 3H.l .:!O Sll\l31801:1d 1\1:11.111:10

ñurssansjp Bu!¡eaJ::i pus Ál!::l8d8::l ::>!WOUOJa jo Sl!W!I a4¡ 5u1uunrn~AO 'A¡pa¡eJa66exa paads dn >pld sios] o.id iuaui -dojaxsp a4¡ 'pa¡e::>!PU! ApeaJ¡e se 'A¡qeqoJd ·sa! urouooa Jla4¡ U! Ál!Ja¡sne J.O samseaui snouas AJdde pue siqap u6!aJOJ. 1!84l aieqoBauaJ o¡ psaro, sarqaswa4¡ 6u1pu!:1- aJe -Jopen::i3 pue 'e¡anzauaf\ 'O::l!X8V\I - sajeos ¡uaJaHI P a¡! nb uo 4Bno4¡¡e • roioas i\5Jaua eui u1 ¡uaw¡saAU! J.º sweJ601d SílO!lJQW8 4l!M ssurunoo BU!lJOdxa-wna¡oJ¡ad aa.i4¡ 'Ajj8:.J!X0p8J8d "dN9 S,Jopen::i3 o¡ UO!l8j8.l U! ¡ue::J!J.!U6!S

4Bno4+ ¡e 'suuoi airuosqe U! ¡qap Ja¡ ¡ews Sl! j.O Mal A U! 'A¡¡uenbaJJ. os resdde iou P!P 1open::l3 ·uaito isoui pauoq.uaw ñuiaq ¡1ze1g pue 'e¡anzauaf\ 'eu!¡ua61\f 'O::l!X8V\I 4l!M 'S8!JlUíl0:) U8::l!J8Wl¡;;I u llBl jo iqap U6!8JOJ. a4¡ jo surajqord a4¡ 4l!M pa1a¡se¡d aJaM sa6ed iuor, 'z:86l u¡ ·1eM be11 -ue1¡ a4¡ Aq paiesro aBe¡104s A¡ddns e4¡ o¡ anp S8!llíl:.l!J.J.!P a4¡ pue S8:.J!.ld I!º jo UOJlBj8:)S8 e4¡ pauodai S8U!IP884 '086l u¡ ·e!paw ay¡ U! +! o¡ pisd uouuaue aq; S! suiajqo.rd ::J!WOUO::J8 j.O Állj!qeueA 8ljl j.O Jól8::l!PU! 8UQ "Sl::J8[0Jd LJ::JílS j.O uounoaxe 8ljl Aq pannbai auru a4¡ o¡ anp 'suraifíord ruaurdojaosp arruonnsauuj A¡ddns A6J8u8 jo Ál!P!B!J ¡eu -011we1¡ a4¡ 4l!M sisauuco a1n¡eap14J_ 'suuai l104s A¡aA!le¡a1 U14l!M SnJOj. su BUllj.lLJS A1p!d81 ':.i1weuAp S! '¡1ed SWJOJ uouerurs ÁDJ8U8 e4¡ lf)ILJM j.O 'uouerujs ::lJ WOU0:)8 8LJJ_

.uoucnponu¡ "L

Organización Latinoamericana de Energía

Page 52: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

~ 58

-Fluctuation of international oíl prlces. The present drop in international petroleum prices, together with

2. Catalog of the Critica! Problems in Ecuador's Energy Sector:

Finallv, the exporting role of the sector acquires greater transcendency, and should be strengthened under reasonable conditions which should not dim inish the volume of total recovery or the Jife span of the deposits. The contribution of the petroleum exports shouid "buy" the time needed to devel op a wider range of export products far the country.

The mandate of the energy sector for its projects requ iring large amounts of capital - particu larly in foreign currency and, most of ali, those dealing with commercial ban king or suppliers - requ ires careful analysis and adequate justification, in the context of the econom le system, in arder to avo id aggravating the balance-ot- payments situation, especially in the short term.

Considering the present state of the economy, as outl íned at the beginning of th is section, the first two roles become less pressing in comparison with the second two. Current conditions on the international petroleu m market buffer, however temporarily, the concern regarding the potentiat shortage of the product in relation, far example, to the prioritv that the Brandt Commission gíves it (1981). The same circumstance reduces the urgency of expanding the conventional energy supply system (re· fineries, central ized electríc generators, etc.). In the case of Ecuador, new demographic information (from the 1982 census) and critica! studies on demand indicate that the ex isting sub-sectorial demand forecasts for electricity and oíl derivates u sed quite classic meth odologies and overty optimistic hypotheses regarding econornlc, and particular!y industrial, growth and overestimated the demand. The effects of Ecuador's New Energy Policv, 1983, which includes elements far the promotion of energy conservation and the use of non-conventional energy sources, wil 1 also lessen sub-sectorial energy demands, particularly in the medium and long terms.

(*) National Energy lnstitute of Ecuador.

4. Generation of resources for the econom ic svstern through petroleum exportation (or exportation of sorne other energy product, as the case may be).

3. Competition with other econom ic sectors in capturing 1 im ited capital and technological resources. A recent study on Ecuador (INE, October 1982) states that the 1980 capital requ irements of the energy sector - between 22 and 24 per cent of total investment - may range from 22 to 38 per cent by the year 2000, depending on the scenario under consideration. Likewise, the figures for the sector's 1980 imports,equal to 14 to 18 per cent of the country's total exports, may rise to between 21 and 37 per cent by the year 2000.

2. Development aimed at increasing and improving conditions (from the standpoint of guaranteed supply; yield; less dependence on non-renewable energy resources; and reduced harmful effects for the environment) in future energy suppl ies, through the construction of energy supply systems. This function is more important, the lower the per cap ita energy consumption level (in Ecuador 622 Kg. of oil equivalent per year in 1981, as taken from the energy balance prepared by !NE)* and the less equitable its distribution.

1. Continuous energy supply for the country's needs. This function is of an operational nature.

At least tour functions and/or roles fal 1 to the energy sector in the developing countries that export petroleum (or sorne other energy resource):

balance-of-payments quandaries. Thus, research on the relationsh ips between the econom le system and its energy subsystem becomes essential. Moreover, the practics of energy planning must explore new modular schernes with choices among alternatives, to al!ow the necessary adaptability to changing conditions in the world econornv, in which interdependent relationships are increasingly intense.

Organización Latinoamericana de Energía

Page 53: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

·suo!+e¡;el\ a::>JJd uo +::>aua a¡q!6J¡5au e se4 A1¡uno::i ªLJ..L ·s1e¡¡op ·sn U0!11!W 09Z J.O 1ap10 ay¡ uo sanuat1a1 s,A1iunoo a4¡ UJ aseanap ApeaA e l!BlUB o+ 'O! ¡qndatJ ay¡ J.O ¡uap!S8Jd-8::l!t\ 's9p¡oCJ u9a1 Aau1one Aq pa¡ewi¡sa S! 'J3d0 Aq p8LjS!lqe¡sa A¡¡ua::>aJ UO!lJ!llS81 UO[l:'.>ílPOJd

·¡ua'.) ;ad 6L S! (saual\O'.)S!P ¡ea;B ay¡ ¡.o Pü!Jed et.¡i 1aue) 9L6 L a::iu 1s Pª!l!JP s11aM uo1+::>npo1d J.O a6e:¡.uao1ad ª4..L ·su,seq ÁJBlU8W!P8S JBI! w¡s Uj S8!J+uno::J 5U!JOQLJB!8U j.O ¡e4¡ o¡ J81!W!S Ai!SUap 5U!IJIJP e 4::iea1 o+ 'SJ88Á 09 JOJ. 1eaA 1ad s¡¡eM A1o¡e1o¡dxa 09 l ¡¡up o¡ A1essa::>au eq p¡noM ¡1 '(3NI - e+ni1+su1 A61au~ ¡euori.eN a4¡ Aq sa:¡.ew!+sa Ol OU!PJO'.)::JB) Sl!SOdap uoq1e::ioJpÁLJ j.O a::iua+S! xa 8ljl JOJ. a¡qeJOl\BJ. suo!+!puo::i LJl!M su1seq A1e¡uaw1pas J.O ee1e a4¡ 5u!JBP!SUO:J ·+uao 1ad 5·17 J.O a+e1 ¡enuue a6e1aAe ue Aq peseaJ'.)ap 81\BL¡ S81\J8SaJ pal\OJd ay¡ lBLJl +1nsa1 e4+ LJl!M 'awn¡ol\ uo11::inpo1d a4¡ JOJ. pa:¡.esuadwa'.) ¡ou sey ape::Jap ¡se¡ BLJ+ 6u!Jnp ua>¡e¡1apu n uaaq se4 l8ljl Ál!l\!P8 uo!+e1o¡dxa lLJ5! IS 8Lj_l . Ál!A!l:JB uoq.e;o¡dxa UOqJ800JpÁLj 8Jn!l-

"SPlª!J. M8U *º iuaurdojaxap a4¡ sa¡e1a¡a:i::>e ieui ÁO!!Od ¡e::>sg e s1 ¡uawu1aA08 a4¡ o¡ a¡qe¡]BA8 8'.lJnOS8J A¡uo 8ljl lBljl SS8JlS os¡e Á8LJ..L . (SUO!l!SOd -dns lLI8J8H!P A11eo1pe1 s 1apun) sa::ipd ¡euo!+eu1a+u! J.º uo!+n¡ot1a a4¡ pafo1d o¡ pasn s1se4¡odALJ 8Ljl 10 ssa¡p1eBa1 'sp¡atrno Mau J.O iuawdo ¡at1ap a4+ Lj6no14:¡. s1 sallLJB!a ay¡ U! sal\1asa1 u1 do1p uappns-oo¡ e P!OAe o¡ AeM A¡uo Bl.Jl +eLJ+ apnpuo::> (886t) aso8 l'1? wa>1 'wop5U!>I pa¡1un 8LJl '·a·! '1openo3 wo;¡. 1ua1arnp a+!nb S! +e4¡ ¡xa¡uo::i e u 1

"SWJ]j. pa¡sa1a+u! o¡ dn pauado seM sea1e J.O pJeMe BLJi JOJ. Bu!PP!q aAq.q.adwa::i 'ÁBlAJ J.O uiuour BLJ+ u¡ ·sa!uedwoo !!º u5!8JOJ. Aq Sa!l!A!l::J8 UOll08JlX8 pue uouerojdxs JOJ. SUOl¡!PUO:J iuaw¡S81\U! snou¡ do.id a¡ean o¡ 1ap10 U! , M81 SUOQJB:)OJPAH eui Pª!J.!PDW 1open:i3 ¡.o :iuawu1at108 ¡euO!lBN a41

pue a6e1o¡s j.O eses &LJ..L 'sasn J.O .rsqumu ajqarapjsuco e ut wna¡o;¡ad JOJ. arruusq ns A61aua ¡eap! ue se¡ ruusuoo se5 pa+e!oossv -uouoanxo urnaro.uad BU!JnP pa¡seM uaaq ssu aamosar Afüaua a¡qen¡eA S!LJl J.O ¡eep iee;6 e 'se6 pa¡e¡:.Josse J.O ÁJ8/\0J8J a4¡ JOJ. BJnl'.)r)JiSBJJ.U! A¡aw!+ pue iua101J.J.nS jo >pe¡ 10:::1 ·se6 ¡e1n¡eu pe¡e¡::iosse ¡.o aiseM-

·se6 1e1n¡eu jo uouez: l!+n e6ue1-Buo1 eui JOJ. ue¡d o¡¡ewa4os e ino paqoraxs se4 3NI s.ropanoq 'sanuaxss e4¡ ou11np sB6 S!LJ+ J.º ssn s+! p8seaJ'.)U! A¡¡ue'.)!J.JUB!S SBLJ 'a¡d wexa JOJ. 'e¡anzauef\ 'sesnjdms I!º a¡qe11odxa LI! aseaJ::>LI! ue BU!H!WJad snui 'la>¡1ew ousauiop ay¡ JOJ. sornosai Afüaua ¡eap! ue se6 S!LJl a>¡ew 'urnaro.nsd LJl!M 5uo¡e uononpo rd ::iq.ewo¡ne su pue 'osn ¡.o a::iua!Ual\uo::i aqi 's¡::ieJ.J.a 6u!+n11od ¡4B!IS au; 'S'.)]lS!;a¡oe1elp uousnq uioo ¡ua11aoxa aqi 'uouauodsuan

·un1 Buo¡ aui u1 Awouo::ia s.uoueu Bljl 01 at1q.::inpo1d-1a¡uno::i aAoJd Aew wa¡sAs uouonpo.id a4¡ LJl!M uo1¡e16e¡u1 e¡enbape ¡no4¡1M iuauroojsxsp ¡e::J!Jl::Ja¡a JOJ. s¡uewisat1u! a61e¡ +eLJ+ 1e6uep BLJl o¡ uouuaue pa11eo seq 'e¡dwexa JOJ. 'Aa¡o.::J ·sap¡uno::i pazne!JlSnpu1 uro i, peM011oq epa11n pue ssouoerd ¡.o UO!lBO!idde peuousanbun A¡ iB::J!l::JeJd 8Ljl JO :i¡ nsaJ 8LH A¡qeqo1d SI SI LJ..L ·wa¡sAs ::>JWOU088-0toos s.uouau a4¡ 01 pau A¡¡ua[::>[J.J.nSu! 'sioa[oJd a1n¡'.)n1¡seJJ.U! A5Jaua U!e¡Ja'.) ¡.o idsouoo pue a¡e::>s 84..L -

·spnpo1d ousauiop Aq uouedioureo a¡n1 l l-Ji!M 'srusuiannbai iuaunssxu¡ ll"l!de::> pa¡e1a66exa 10¡. 11'-'º Aay¡ lBLJl xajduioo pue a61e¡ os a1e (e¡e::is jo Awouooe J.O UO!JBl!JJ ajqsuoussnb a4¡ uo paseq] s¡oaf 01d pez!le1¡ua::i afüe¡ U!e+1aJ

·sasso¡ UO!+nqu¡S!P pue UO]SS!WSUBJl lUB:J!J!U6!S oi 8S!J S8fl!6 - a¡dwexa fü[ ')!JOMl8U 18:J!ll::J818 8Lfl. U! - suun Bu1ie1aua6 J.O rcaouco pazue1+ua::>-1at10 8LJ..L

·s¡oa[o1d a4¡ J.O an¡et1 e¡e6a166e ¡euoq.eu aLJl 6u!seaJ:Ju1 pue siseo 6u1::inpa.1 o¡ aAa ue LJl!M s1a¡awe1ed uñrssp 6u1S!A8J ¡e púe UO!PnJ:¡.SUO::J 1apun MOU sioetord 8ljl 6U!lBP!!OSUo:J ¡e paune ssui lªP! n6 ano P!el ::>!!q nda!:J a4¡ J.º iuap!SBJd 8lll- 's1uew¡sn[pea1 A::>!¡od A61eue S86L a41 UllJl!M

'suoqe¡ndod Ál]SUap-MOI '8SJ8dS!P or swa¡sAs paz] ¡e1iua::i a4¡ JO Aoenbape

srsonpord JO:J: saAJlUa:)urxe¡sap!t1ojd pue saornos A5Jaua ¡eoo¡ JÓ ssn al¡i sraisój AoJ ¡od ¡\51aua E86 L Mau 8LJ..L

Organización Latinoamericana de Energía

Page 54: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

60

+Subsidized domestic fue! prices. The fevel and structure of domestic prices have hlstoricallv dístorted ccnsurnption. Political limitations, mentioned in the first part of this paper, kept the nominal oíl derivative prices frozen for 20 years, which contributed to increasing consumption, particularly exaggerated in sorne sub-sectors, during the seventies. The price of gasol ine tripled in February 1981 and doubled in October 1982. Far the

Current !NE research on the features of energy demand will províde the grounds far "demand management" poi icies. An advertising campaign is also being prepared to h ighlight the vatue of energy and to discourage its waste.

The law to promote non-conventional energy sources encourages investmentsgeared to improving the effectiveness of energy use.

Residential and servíces 34 Firewood and bagasse 26 T ransportation 43 Petroleum derivativas 67 Agricultureand fishing 4 Liquefied petroleum gas 2 lndustry 17 Electrlcitv 5 Others 2

CONSUMPTION

FUELS o/o

CONSUMPTION

SECTORS o/o

With reference to l 979, final consumption structure, by sectors and fuels, was as follows:

The overal 1 consumption growth rate tends to fol low previous 1979 trends, lessened in 1981 and even more so in l 982, when consumption unofficially rose by 2 per cent over thevear befare. These tendencies are the combined result of price increases, growing awareness of users, and econom ic slowdowns.

The still-sl ight participation of industry (16 per cent in l 978) is alarming, when coupled wíth the preclpitous expansion of the transportation sector, which uses only 1 iqu id hydrocarbons that are difficult to substitute.

The transportation sector was the most dynam ic, with an lnter-annual growth rate of 11.4 per cent, as compared with industry's growth rate of 8.1 per cent The latter sector further increased its consumption of modern tuels - hydrocarbons ( 1O.7 per cent) and electricity ( 11. 7 per cent inter-annuatlv) at the expense of a sma!ler relative participation of sugar cane bagasse.

From the viewpoint of final consumption by areas, the 1969-1978 h istorical series ( 1 NE, Energy Batanees, 1982) offers an uneven evolution. The residerrtial, corn- marcial. and public sectors have a very low growth rate of 0.8 per cent interannualty, which can be exptained by the substitution of firewood by modern fuets with better utilization yields. Firewood decreased by 4.8 per cent vearlv.

=Disparitv in final consurnptlon. Although not yet availabls, sufficiently detaifed information is now being compiled by INE as part of the new energy demand studíes. It can be supposed that, in view of both the econom ic stratificatlon of the populatíon and the aforementioned timited access ot the rural population to energy resources, the per capita energy consumption embraces a broad gamut of figures, with an average value in 1981 of 622 Kg. of oil equivalent per inhabitant per year.

The new policy provides guidelines for better management of electric power companies.

+Less than optima! operation of the electric power and oil companies and their facilities. This deficiency seems to be common among developing countries (another case is mentioned in Dávifa, 1983) and results in excessive costs for both the energy u ser and the State.

New projects of the Ecuadorian State Petroleum Corporation {CEPE), for transportation and storage of hydrocarbon derivatives, will reduce the aforementioned imbalance in the future.

and users of these sources, through the law to promete non-conventional energy sources {signed on March 30, 1983).

Organización Latinoamericana de Energía

Page 55: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

·A:iua!JJJ.J.ns-t1as ¡epueu[J. s,1oi:ias A61aua a4¡ Bu1¡1 WJI pue 'sap¡unoo 6upoqLJBJau o¡ sall!lE!l\]Jap ¡.o pueqe1¡uoo 6u!::inpo1d Aqa1a4l 'MOi ll!lS a1e s¡aAa¡ a:J!Jd 'JaflaMOH ·paisnfpe 81aM S8flJlE!l\!Jap J8LjlO J.O sa:i11d ªLJl 'S86 L A1ernqa:::1 U! ute6e pue a¡ep lS1!J.

·ssa::ioJd SJ 4¡ pa¡¡eLJ A¡a¡eun+Jo¡.un ainie1sJ6a1 a4¡ ¡nq 'Ap!sqns ¡uawu1aA06 a::inpa1 o¡ pa¡uawa¡dw! a1aM s¡uawa1::iu1 A¡4:¡uow 'z:86l pue L86l 6u!1no ·s¡aAa¡ ¡euo1+eu1a¡uJ o¡ 1asop a1e sa¡e; A+J::>JJl-0813 ·asn ¡ep¡snpuJ Bu!+1o¡S!P sn4¡ pue ¡asa1p ue4¡ 1adea4:i auaso1a)j 'a¡dwexa JOJ. 'BU!)!E!W 'sa¡::ieisqo IE!JOOS Aq pa;apu! 4 SJ uo1+eNasuo:i A61aua a¡e¡nwns p¡noM :¡.ey¡ a1npn1¡s a:ipd e J.O ¡uaw4s1¡qe¡sa ª4.l

NOl.L'v'H3d000 1'v'NOl.LVNH3.lNI H.llM.LnO 031HH'ef0 38 O.l 'A0110d A9H3N3 :10 0131::1 3H.L NI HOH'ef3S3H aNV S310n.1S

·sa!l-!Ap.::ie uo!+e1adoo::i 1e::i1u4:ie¡ U! p<:uJnb::ie a::iuauadxa a4¡ Aq pue swa¡qoJd AB1aua uMou>¡c¡¡aM a4¡ J.O a1n¡eu 8LJl Aq y¡oq pauo!+!PLIO:J pue 8flJ+oa[qns a1e U!a1a4 passa1dxa s¡uJOdMa!A a4¡ .A¡snoJAqQ ·4::i1easa1 pue sa1pn+s J.º suo!lnqu¡uo::i a4l a:iue4ua l!IM sau11ap!n6 6UJMOllºJ. a4¡ ¡ey¡ ll8J. S! ll

·uo1i::ie1aiu! 11a4¡ 46no14¡ ¡uaw4::i!1ua ¡euOJSS8J.OJd ¡eninw Ao[ua p¡noM s¡ued10[+1Bd a4¡ 'puo::ias pue '.paA01dWJ aq p¡noM pandde BuJaq s¡¡nsa1 t.p1easa1 e4¡ ,¡.o sa::iue4::i a4¡ '¡sJJ::I ·saBe¡ueApe oM¡ ª"ª!LJJE! p¡noM 4:ieo1dde S!4.l ·sa1pnis a4¡ J.O s¡¡nsa1 a4¡ asn ll!M 04M sa111+n::iaxa Jü/pue s+S! 1e!oads ¡e:io¡ apn¡::iu1 os¡e :ie4¡ sdno16 )JJOM :i.uJof OlU! paie16a+u! aq p¡noys sa1:iua6e 10

Sl-SJl8!Jads 1euo1+eu1a+u! 6uJ+e1adow '1e1aua6 u¡-

8LJl J8P!SU0:) o¡ ª1!4ML¡lJOM SUJE!W8J l! 'llnJ!J.J.!P 8fl0Jd Aew aouoard SJ 4¡ 46no4¡¡v ·wa4:¡. oiui ¡46JSU! pua¡ a10¡.a1a4¡ ueo 04M pue 'uo!+e1ap1suo:i .ispun seseo a4¡ lll!M JE!JJ!WEJ. a1e 04M esoui jo SUO!U[dO 8A!lE!l!J04¡ne 8LJl 6U!lJB::lSJP ¡no4¡JM 'UOJlEWJOJ.U! aisp-or-dn 46no1y¡ ÁlJA!l::>a[qo J.O aa16ap yBJ4 e )jeas p¡nOL¡S s:pa[o;d 8AJ+e1edwoJ-

l9

·pazA¡eue 6U!8q S8JO!IOd a4¡ j.O 8:)U818J.SUE!Jl JO ,.Ál!!Jqe¡1od,, ¡.o aa1Bap a4¡ 6u!p1e6a1 saq.!nB!qwe P!OAE! o¡ 1ap10 U! 'paweJJ. a1e Aa4¡ 4::iJ4Ni U! ¡uawuo1!1\LI8 a4¡ pue suouipuoo a4¡ aU!J.ap o¡ A1essa::iau sq p¡noM l! suopjpuoo qons rapuq ·es!M18Lilº pue ,,[nJ.Ssa:i::ins,, uaaq aAe4 ieui sai:i11od

')jSEl Jane¡ aqi UJ sssoons a¡qe+Jnspe4 aAe4 oyM 'sapJ [od 6utA1dde pue Bu1ueJp JOJ. ajqrsuodsei s1e!:)!:J.J.O iuaunuaxoñ asoui os¡e mq 'swea¡ )jJOM at.n. UJ s1e401easa1 A¡uo iou apnpUJ o¡ iusuodun SJ l! 'tno l! A11e:i pue +! ¡uewa¡dw! o¡ MOLi se uajd a4¡ ufíisap o¡ MOL.j uonui os iou SJ ñuiuuajd LI! suraiqo.rd U!E!W a4¡ ¡.o suo lE!Lil pa¡ue18-

:qru.easaH pue sa!PIUS ·z

·¡uawdo¡a11ap ¡ ¡eJaAo J.º ixaiuoo 8lJl u14l!M rueui -dojazap Á5Jaua J.O arruojd pa1101dwJ sqi pue seoueisumono Mau aui LJl!M au!] OlU! way¡ ñuuq o¡ rapro uJ pa)JJOMaJ aq Áew ieui S8A!+ewa¡¡e ssodord o¡ pue p+a ')jueg PllºM aui '8 O[) sa!::¡ua6e iuauiríojsxap ¡euOJlBUJa+u! J.O SaJ:i[¡Od :qpaJ:i Á6Jaua a4¡ azA¡eue Á[IE:J!l!D o¡ 'P1!4l e ÁIJE!UJJ. pue 'ixaiuoo ¡euoJ6a1 a4¡ 6u1ztse4dwa 'uO]lE!Jadoo::i A5Jaua ¡euoJ+eu1a+u1 8SU8lUJ 810W JO:J. )jJOMpuno16 ay¡ 4s11qe¡sa pue UOJl8WJOj. -uJ a¡e1aua6 o¡ sarprus J.O ias e '.A¡puo:ias '.·o¡a '¡eo:i 'se6 se uons sjan, .isqio J.O esoui Ja¡e¡ pue 'saoud umsjo.nad 1euo1ieu1aiu1 ¡.o uo1+n1011a a4¡ uo iueursaiñe ue sp1eMOl paresf 'sauaun¡ unuoo ay¡ e+e!+!U! pue sjssq sqi ap1110Jd oi 'auo :adA¡ SJLJl ¡.o aJe sjssodo.id .Apn¡s 6UJMOllOJ. aa14¡ 84.l 'uouerujs Afüaua aqi uJ 4l!M aouauodun 1e¡n6uJS jo a1e 40!4M SUOJl:JE j.O SJOlEAJl.OW JO SJ8lOWOJd J.O sa101 84l WJOJ.Jad ll!M 'aAoqe pauouuaui [sof ¡e1aua6 aui uro.u :i.Jede '¡e4¡ satprus U[El18'.l apnpur o¡ a¡qeSJAPE! pa1ap[SUO:J SJ +! 46noy¡¡e 'SaAJ+n::iaxa pue srauuejd A61aua o¡ sa:iua1aJ.e1 10 sapinñ BuJpJAOJd ¡e pauns sq ll!M sarprus '¡e1aua6 u¡

JO:J · ¡nj.asn ssa1 SlJOH8 DU!UU8jd S8)j8W ¡e4¡ Al.UJ8lJ8:JUn fH.H

aonpo.nu¡ Á84l 'uOJl!PP8 u¡ 'uuai 6uo1 a4¡ uJ auoÁJafla JOJ. 5UJ5ewep aA01d Áa4¡ 'WJal rrous eui UJ saBe¡ueApe Pªl!W!I 1ago Áew suouerucnjj a:JJJd dJe4s ªl!4M ·s¡uawnJ+sui 1e1iuanJJ.U! iscur a4¡ J.O auo a1e saoud urnaronsd 1euo1iewa+u1 pue '.ÁlJJO!Jd isa4614 a4¡ J.º pue a:iueAafaJ apJMp¡10M jo aflJl:Jaf qo auo SJ 'sase4d Sl! ¡¡e U! 'a6esn umsjo.nad UJ iuawa1101dw1 'saoud umajo.nad ¡euoqeu1aiu1 J.º ÁPn+s~

Organización Latinoamericana de Energía

Page 56: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

62

Studies to improve the potential for cooperatíon from international development banks. Under the premisa that each country should adapt and integrate energy policies more closely in keeping with its own condítions, and should be more modular and flexible to enable it to adapt itself to the domestic and foreign conditions in which it develops; electric; diversified; and offering more solutions than problems - it is necessary for international develop- ment banks' investment policy not only to make such a concept possible, but to encourage ít. lt is presumed that such banks' past policies have been too classical, possibly inspired by the criteria and practices of the industria!ized countries. Such a situation, if it really is as described, has perhaps been caused by the lack of serious

The third study would propose the homogenization of dornestic fue! prices, or at least the reduction of differences, particularly between neighboring countries, The simultaneous adoption of similar pricing poi icies in various countries would reduce política! ·obstacles that impede the establishment of price structures and !evels more coherent with the objectives of national energy poi icies.

in refining processes and the transportation of crude oíl and derivatives. There is believed to be a significant surplus capacltv which should be tapped by m inim izing transport distances and matching the characteristlcs and capacities of refineries to the characteristics of crude oils and the profile of products requ ired by each country's demand. The mathematical treatment of the problem would constitute an interesting exercise for special ists in operations research. The study would conclude with concrete pro- posals, which would provide a basis far the negotiation of contracts, with adequate comparative support in terms of costs andprices to be paid. Theachievement of agreements of this type could mean significant reductions in the balance- of-payments deficits of many countries, by eliminating the need far costly investments in lnfrastructure in the countries that have little infrastructure, and by improving yields and reducing operating costs of the countries wíth surpluses, which would have been operating their facil ities with less than fu ll loads.

The second study would tend towards a more intensiva utilization of the region'senergy infraestructura, particu larly

The first refers to the broadening of crude oíl trade in the Latín American area. Phvsical proxim itv would representa contribution to energy conservation by reducing transportatlon requirements. Latín America is a net energy exporter, but at the same time 80 per cent of the petroleum that most countries import comes from outside the region (Casas, 1983). The study should determine the causes for this situation and propase alternatives far intraregional flows from producers to consumers, with the inventory of problems to be solved, preceeding the establishment of the respective contracts.

-Base studíes serving as a catalyst to internatíona1 and. partlcularlv. regional cooperation in the field of energy. First energy problems, and more recently financia! ones, constitute another example of the hígh degree of ínterdependence and complementarity among countr ies and regions. U nder such conditíons, the potential far cooperation is inestimable, although we will mentían three concrete areas where cooperatlon could be immediate, and capable of generating ímportant benefits.

this reason, we propose the execution of a study at the highest professional level, with energy modellers designated by the governments of the four main groups involved in the problem: petroleum lmporting countries, both develop- ing and developed, and petroleum producers, induding OPEC countries and the new exporting countries (Mexico and the North Sea countries, etc.). This group would formu!ate the most likelv scenarios, taking the interests and viewpoints of ali four groups into account, along with the reserves; the requirements for a transition to a future less dependent on petroleum; the requirements far develop- ment and for envíronmental conservation; populatíon growth, etc. The results of this study would constitute a príceless instrument far planning by revea! ing the most probable futura situations from the perspectíve of the partlcipatinq researchers, supported by their respective governments. Besides, and most importantly, lt would constítute an ínstrurnent far begínning worldwíde energy price planníng.

Organización Latinoamericana de Energía

Page 57: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

·saAJl.8uJa¡¡e J.O uo1+e1nw10J. a4¡ iua1Jo p¡no4s '( L 86 L) weJ50Jd uo1nv !qDJ!BN a4¡ U! pau1e+uo:::i '>¡ueq ABJaua ue a¡eaJ:J o:¡. ¡esodo1d ay1 ·saAJ+::>afqo pasodoJd a4¡ BUJU!Bll8 o¡ paJea6 'pasodo;d aq p¡noM sa111+euJa¡¡e 'Al 1e+uawepunJ. pue A¡1eu1::1 ·BuJwwe;BoJd A6Jaua ,sa11+uno::i a4¡ uo sueo¡ 4:::ins ¡.o s¡oaJ-J.a a4¡ ¡.o Ja¡e¡ pue A::>!IOd ,s)lueq a4¡ ¡.o s1sA¡eue 1e::i1+!J::> e apn¡::iu! p1noM saJpms pasod01d a41 ·s>¡SJJ 6u1>1e+ ¡noqa A:::iue+1sa4 J-O asne:::>aq sde4Jad pue saAJlBUJa¡¡e

1::1oavn::>3 NI HOJ.:J3S A9H3N3 3HJ. NI NOU.\fl::l3d0001'VOINH:l3l

:Jopen:i3 U! .Af>Jau3 5u!pJe6aJ uo!Jl?Jadooo 1e:i!u4:iaJ. ~o Ma111at:1 ¡eiauaD 'l..

·A::>ua6e Bu1+eJadoo::i a1qe+1ns ¡sow a4¡ Bu[:i.e:::io¡ ¡.o a6Je4::> U! ªº!J-J.O 30VNOJ 8ljl 4l!M 'S8!l!JO!Jd :¡.uaw8J[nbaJ J.O sasou5e1p 1euo¡:::ias-q ns 46noJ4¡ uoJ+eJadoo:::i JOJ. puewap aBemo:::iua o¡ ¡dwane IJ!M 4:::i¡4M 'wa¡sAs ApapJo aJow e asodoJd ll!M suo1+ni1+su1 oM¡ asay¡ 'Ja+e1 ·wa4¡ a+en¡eAa o¡ JapJO U! S8!l!AJl::lB UO!lBJadoo::i ¡ua:::iaJ DU!ZA¡eue MOU S! (30\iNOJ) 1!ounoJ ¡uawdo1aAaQ ¡euo1+eN ay¡ J.O 8::lJJ.J.O p8Z!IBJ:J8dS 8ljl 3NI a4¡ J.O 8A!lB!l!LI! a4¡ ¡e 'UO!lBnl!S S!4l 8AOJdW[ OJ_ ·spaau paJJ-!lU8P!-A1sno¡AaJd 4l!M UO!lBJadoo::i a¡qe¡!ei\e J.º a::iuaBJaAuo::> a4¡ J.º ¡¡nsa1 a4¡ uaaq A¡a6Je1 aAe4 pa¡n:::iaxa s¡:::iaf 01d a41 ·spaau Bu! wweJooJd 10¡. AlJJOJld pa4S! ¡qe¡sa - A¡ np e J.O ¡¡nsaJ a4¡ uaaq ¡ou ai\e4 AJ¡u no::i S]ljl U! ¡no pa]JJ8:) S8[l!A!l::lB UOJlBJadoo::i JB::l!ULJ::l8l ªLl.l

suouoeraiut a4¡ [apoui o¡ sajqei inomo-indu¡ '.ss:-ua1eq A6Jaua :J.º iuaurdojazap a4¡ u¡ ñuiuuatd jo eaJe a4¡ U! paiaioqe] [oo aAe4s+s!1a1:::iads a41 ·s¡¡ nsai Alo¡::ie¡.s1+es AJaA 4l!M 's1eaA z: o¡ s)laaM z: WOJJ. 6u16ueJ spouad JOJ. 's+s! IB!:Jads 8 L pue S]BJ:J!Hº oiruusu: OUJpnpuJ. suresi l.U[O[ U! pa)lJOM 8/\84 A8ljl 'a¡ap 0.l ·sa1+!A!l::l8 JJ84l Sl::l8J!P pue SlS!l8]:)8dS Bu!+eJadoo:.i a4¡ sioajas 4::>!LJM 'a+m!lSUI ay¡ U! psuñrsap a;aM sroalo.id ª4.l ·o+a 'a:::iueJ::J 'OIV 'J33 'dONíl 4l!M s+::ia[oJd uoueraoooo ¡e::iJULJ::l8l mo paurao saq pue sJeaA .mo; JOJ. paisrxa saq 'ssornos A5Jaua Mau J.O iuaurdojazap a4¡ J.O UO!lBU!PJOO:) 8ljl pue 6UJUU81d A5Jaua 4l!M pa6J8l.p 'uouruusu: S!4l. ·(:i N 1) A61au3 J.º aimusu] ¡euoJlBN ay.l

·A1ddns A6Jaua jo SJSA1eue a4¡ U! Bu[+e;oqe11o::i aq l!!M +s! 1e!:::>ads SS!MS ·e uoog 'sroioss uoueuodsuan pue 1e11isnpu] aui U! uouexresuoo uo sstprus ::>JWOUO:J9 pue ¡e:::i[u4::ia¡ pue '.1apow puewap 3303V'J a4¡ J.O uoueidspe '.wa¡sAs ouuouooa a4¡ pue ursisxs-qns Afüaua a4¡ uaaM¡aq

'saornos Afüaua Mau uo sdno.iB 1e::i1u4::iai a4:¡. 4l!M paA¡oAU! aJe s+s¡1e!:Jads Ja4¡0

·a¡qouaJ9 u1 sonuouoog A6Jau3 ¡.o siruusu: a4¡ U! V30 WOJJ. sasrnoo ua)!Bl aAe4 s¡eJ:J!J.J.O Jno::i 'siuauieaiña UOJl8J9dOO:J j.O SWJ8l a4¡ U! 4l!M 'sauiunoo Ja4¡0 U! siuexa 1euoJSSaJ-OJd ¡.o A+a!JBA e U! pa¡edpi¡Jed aAe4 SJB!::>!J-J-O aini1isu1·asn1euo1BaJ JO aq A¡1e1iua+od pjnoo 4::iJLJM '1apov-.i 3303Vll a4¡ eiep uepopen:::i3 oi a¡eJq11e::i pue ¡depe o¡ JapJO U! 'AU8WJ89 ¡saM j.O 'd::l)l WOJJ. uoueradcco 4l!M '30Vl0 JOJ. ano paj.uao seM uouoe +ond e A¡¡ua:::iat:1

. ÁlJ::lBde::i s.eiruusu] aui j.O UOJlBP!JOSUQ:) sui pue )jJOM lUB::lJ:J-!UDJS J-0 UO!ln:J9X8 a4¡ qioq psjqeua BUJABLJ 'a¡qeJOABJ. A¡4B! 4 S! a::iue¡eq uouaradooo ¡e:::i1u4:::>a¡ a41

·paz! l!+n ssomosai 1euoJSS8J.OJd eui ¡.o iuao .rsd g L ñuuuasard -ai 'sqiuoui-ueui 86 ¡.o 1e+o+ e JOJ- si.iadxa O L papnjou¡ ¡1oua a4J_ ·ue¡d 1a+sev-.i A¡ddns JaMOd :::ip¡:::ia¡3 a4¡ ¡.o uouaiadard a4¡ JOJ- 'l86 L JeaA a4¡ U! Bu[uu1Baq 'AuewJa8 J-O :::iJ1qndat1 ¡eJapa::1 a4¡ J-O Zl.8 a4¡ Aq parosucds seM ¡:::ia[oJd uoueradooo ¡e::i1u4::ia:¡_ iusuocun isoui a4¡ 'sJeaA iuaoar u¡ "(13J3N!) uo1ie:::iJJ-!Jl::l813 jo eiruusu] uepopen:::i3 a41

·¡uawdo¡aAap 1e::i1 uieuoo.nad 6u]pJeBa1 saiprus ro, 'ueder 4l!M pue 'SI!º spruo AAea4 J-O ea1e a4¡ U! 'VOVNVJrn:LL3d J.º uo!+uaAJa+u! ay+ 4lJM mo paurso uaaq osje aAe4 spa[OJd -saornosai uaumq J.O BuJUJBJl a4¡ spJeMo¡ peiuauo S! pue 13d!::IV 4BnoJ4¡ pajauueqo A¡u¡ew S! S9A!8:)9J 3d3'.) ¡e4l UO!lBJ8dOO:) ¡e:J!U4:J9l 8LJJ_ '(3d3:)) uouerodro j wna¡oJ+ad a¡e+s ueuopanoq a4J_

·¡uawdo1aAap 1a¡eaJ6 annbai A1u1ei1a::i 4::iJ4M seaJe 'BU!)leW-A:J! [od JO ñujuuajd umajonsd LI! uousradooo 1e::i1u4:J9¡ ¡ue::i!J.!UDJS ou uaaq se4 a1a4.f

Organización Latinoamericana de Energía

Page 58: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

3. Studies and research deve!oped with technical cooperation should not only provide referential information far the policy-formulation procesa, but should also promote and motivate actions that will do something to improve conditions in terms of this sector's m ost pressing global and/or regional problems. This paper has presented prob!ems and study top ícs that could contribute to theír so!ution.

2. Technical and financia! cooperatíon should be a powerful instrument, and not an obstacle, far th is evolving process of energy poi icv-makinq.

1. The need to modify traditional concepts regarding energy po!icy, in order to integrate energy policy harmoníously into the countries' socío-economic process and to make it less rigíd, more modular, adaptable, and flexible. After all, the present shou Id contribute to so!ving the socío-econom ic crises rather than making them worse, with the promise that for the future this will be the fun- damental catalvst of development.

Throughout th is paper an effort has been made to stress the fo!lowíng points:

SUMMARY OF PROPOSALS

In the hydrocarbonssector, 84 per cent ofthe investrnents pertain to CEPE, according to the 1980 programmlng, and the rest to other oil companies.

lt is important for the energy sector to achieve a higher degree of self-sufficiency, while not exaggerating its growth rate but attemptíng to use more domestíc input in its investments, and minimizing operating costs.

The payment of the debt arising from such investments, particu!arly those carríed out with commercial loans, contributes to the present balance-of-payments déficit. In new projects, it is fundamenta! to consider the capacitv of the economy to meet these payments, particularly those that must be made in the níneties.

The lack of f!exibil ity in the contractual conditions of the loansand the lack ofadequate adjustment mechanisms have slowed down the adjustment negotiation process, producing new setbacks in the projects' schedu!es and an íncrease in the works' costs, which have frequently been covered with expensive commercial loans.

Due to exaggerated estimares of electrical demand, the delays in the projects have not produced supply shortages; but they have resulted in signifícant cost increases. Such delays have often been caused by the cornolexitv of the projects, a result of their large scale.

In the breakdown of expenditures, 57 per cent was in foreign currency, ratifyíng the extremely high share of imported inputs, and the rest ín domestic currencv.

50 30 20

Developrnent Joans Loans from suppliers Commercial loans

CONTRIBUTION o/o ITEM

The deficit was to be covered by new loans (26 per cent) and additíonal government contríbutions (11 per cent). As for the structure of the loans, the same lnstltution presented the following breakdown:

31 22 10 37

Operations Government contribution Current loans Deficit

CONTRIBUTION o/o ITEM

The exaggeratedly large scale of energy sector projects, particularly those in the area of electricity, has created financing problems. With reference to electric power projects, 1 N ECE L considered the foltowing composition for its 1981 investment funding:

ASPECTS RELATED TO THE FINANCING OF THE ENERGY SECTOR

Organización Latinoamericana de Energía

Page 59: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

·¡uawdo¡at.ap A6Jaua J.º sqrad ¡ua1aJJ!P mo ¡sa¡ o¡ sampsoo.id pue saA!+eu1a:i.1e Mau Bu[JaJ.J.º pue axaiuoo rapeorq e LI! A61aua Bu!+eoo¡ 'sxoouno 1!94l U! sañusuo a1!nba1 p¡noM 4J!4M 'sssoord S!4l U! a101 91\!S!Oap e Ae¡d uso sxuaq ¡uawdo¡a/\ao ·p

·¡uawdo¡at.ap U! sruaunsazut o¡ '+1ed U! ¡sea¡ ¡e 'papuueqo aq /q¡nj.ado4 p¡noM ¡e4¡ spuru aa.1¡. o¡ 11e ¡.o siuaurosrnqsip /ue+!l!W aq; 5up.eu!WJla A¡¡enpe16 pue anB01e!p 4¡noS-lHJºN a4¡ ñuuaisjoq 'paua4¡6ua1¡s aq isnui sdno.iñ pue 'suorñai 'sauiunco 6uowe uorsusuarduioo ¡en¡nw 1aiea16 o¡ uounqjnuoo Alat.3 ·g

·rasL 'OZ-8 L l!Jd\f 6upnp 'ª1!4::1 'ofie1iues u! \f1:J3 Aq · paz!ue6Jo 'iuaw -dojaxep O!WOuo:>a JO ixaiuoo a4i LI!4l!M 6u1>tew-,',.:111od JO PIª!! a4i U! satJiunoo ue:ipawv U!lB1 o¡ lJOddns ¡eJaie11q pue ¡euOHeuJalU! St\OJdW] Ol DU!l0aW UOj¡l!l¡nSuO:J 004 pe 04l JOJ paJedaJd Jaded

Organización Latinoamericana de Energía

Page 60: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

66

Sloan, J.W.: "Comparative Public Choice and Public Poi icv in Latin America," The Journal of Deve!oping Areas, 16, April 1982, pp. 421-46

Ortiz, G.: fntroductory Study ("Estudio Introductorio") (op. cit."")

Montaña, G.: The lndustrialization Process in Ecuador ("El proceso de industrialización en el Ecuador") (op. cit. "*}

l.ovins. A.B.: Strategies energetiques planétaires, Christian Bourgels Ed., Paris 1975.

Kemp, AG. and DiRose: "Dangers of Reliance on Oil Revenues", Petroleum Economist, L3, March 1983, pp.81-83

Landázuri, G.: "The Change in Industrial Development" ("El cambio en el desarrollo industrial"), in ECONO- MIA ECUADOR 1930-1980, Corp, Editora Nacional, Quito, 1983 (op. cit.**)

INECEL: Master Electrification Plan: 1980-84 ("Plan Maestro de Electrificación: 1980-84"L I, Quito, 1982.

INE: Energy Balances: 1969-1978 ("Balances Energéti- cos: 1969-1978"), Quito, 1982.

INE: Master Energy Plan: Forecasts of Ecuador's Energy- Econom ic System, 1980-2000. Five Possibil ities (Prel i- minary version) ("Plan Maestro de Energ(a: Previsio- nes del Sistema Energético-Económico del Ecuador, 1980-2000. Cinco Escenarios (Versión Preliminar)"), Quito, October 1982.

INE: Master Energy Plan: Analysis of Energy Consumption in the Transportation Sector ("Plan Maestro de Ener- gía: Análisis del Consumo de Energía en el sector Transporte"), Quito, September 1982.

National lnstitute of Energy (INE): Ecuador's Energy Problems ("Problemas Energéticos del Ecuador"), Quito, September 1980.

Folev, G.: "The Energy Ouestion", 1980

"El Comercio" newspaper: Quito, 19-111-1983

Dávila, C.: "Energy Planning in Mexico", 11 lnternational Seminar on Energy Planning (op. cit. ")

Brandt Commission: Report on the North-South Dialogue {"Informe del DIALOGO NORTE-SUR"), Edit. Nueva Imagen, Nueva Sociedad, México, 1981.

CONADE: National Development Plan ("Plan Nacional de Desarrollo"), second part, V, Edit. Gal locapitán, Ota- valo, 1980.

Cassette-Carry, M.: "Peut-on croire aux prévisions énerge- tiques", Revue de L'Energ(e, 339, Nov. 1981, pp. 561-572.

Casas, A.: "The Potential of Conventional Energy Sources in the Latin American Energy Supplv," 11 lnternational Seminar on Energy Planning EEC-OLADE-Ministry of Mining and Energy, Cartagena (") January 31· February 4., 1983.

1 nter-American Development Bank: 1982 Report, Washington D.C., March 1983.

Central Bank of Ecuador: 1981 Statement, Quito.

Central Bank of Ecuador (B.C.E.): 198283 Econom ic Report, Quito, January 1983.

BIBLIOGRAPHY

Organización Latinoamericana de Energía

Page 61: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

W3!SAS A lt3N3 s§ :u~ "lS :) :1 SISA 1 NV :1311.t&

·e::ipawv ¡e1:i.uaJ J.O isai a4¡ JOJ. an¡e11 a4:¡. a::>!Mpue eweued J.O ¡e4¡ o¡ iua¡e11inba A¡46no1 S! an¡e11 S!4.6L6l U! UOSJad/301 1''0 ¡e poo¡s Afüaua IB!:>.l8WWOO J-uo!+dwnsuo::> e¡!deo 1ad s,eO!t! e.i.soJ '.apeoap OL6L a4:¡.no46no14¡ weisuo:::i A¡qe:>¡1ewa1 pau!eWaJ Afüaua pa:¡.mdwJ-O a6e¡ua::i1ad s14i '¡:::ié:1- u¡ ·pa:i.Jodw¡ seM A1+uno:i a4Aq pawnsuoo Afüaua ¡e10.1awwoo a4¡ J-O o¡o 08 a1a4M 'popad uoq.ez!1ep¡snpu! .ieM-¡sod a4¡ 6U!lílP A¡¡e'.i1iewe1ppaseaJ::>U! A51aua pa¡1odW! uo A::iuapuadap s,eo!l:J e¡soJ

·po!Jad ¡e4¡ U! aoe¡d ua)fe¡ os¡e seu uo1¡en¡e11ap o¡o 009 pue 's1eaA oM¡ isec a4¡ ñuunp o¡o 00 L 1a110 pa6e1aA8 seUO!l-B!J-Uf ·A1n¡uao S!Ltl J.O S!S!JO ::l!WOU0:)8 snouos isoui Slpaouausdxa ssq eo¡CJ e¡so:) s1eaA aa14¡ ised a4+ 6u1mo.

·o¡o 9L o¡ o¡o 08 uror, peseaiceAfüaua tB!OJawwoo paucdun uo aouapuedap s;AJ¡unoo a4'PO!Jad siu; 6upno ·068 s1eaA E P!P l! u84¡ !!º pauodui] ss301 000'Q0l 6U!WnSUO:J S! 8:J!tj B:\.SOJ 8W!+ iuassrd auiv ·sa1n61:1- uouauodun l86l pue 6L6l a4¡ sreduioo aM 'PJ!4l auo A¡46no1 Aq ua¡¡ej. sau 40!4M 'f!O pauodun J-0 uo-dwnsuoo su; U! aU!FJªP e o¡ A¡¡ue::>!J.!UD!S psinqinuoo a11es.ioioaj asaui llV ·A1a111:i.:JadsaJ'QZ pue OL :1-0 1o¡oeJ- e Apssaarout a11e4 ¡asa!P pue au[iose6 J-O saoud pue 'o/o 9 L ue41a¡ea16 uaaq se4 uouonpo.id U! au!joap a111+e¡nwno a41

J.O isoui saonpo.id +e4¡ U!Ol/IJ U! AJ8U!J.8J wna¡oJ¡ad e se(3d0:)3tl) oa¡9.ri.ad ap 8SU8:::l!Jl8lSO:) 8JOp8U!J-8CJ ª41

S3NIW GNV' A~~3N3 so A~!SINIW ·~OSIJ\OV'

,,. Vl'.:f~Wn '::I O~V/\lV

·A¡+::iaJ!P psuodun aq o¡ a/\et¡ au11ose6 pue ¡asa1p ªl!l.JM sso¡ 1e!l_ue¡sqns e :¡.e pauodxa a1e LJ::l!LJM f!O ¡anJ. :J.O sasrudins afüe¡ aJe aJaLJ.L ·uo!+dwnsuo:::i J.º ¡e4¡ pue sionpord p8U!J.8J :J.O srruonns a4:¡_ usavuaq UO!lJOlS!P 6UOJlS e S! aJa4¡ sou.s 'L 86l U! Áll'.J8J!P pauodun aJaM au!fose6 a4¡ J.O o¡o os pue ¡asa1p a4¡ J.O o¡o 09 1a110 'JaAaMOH ·A1+uno:::i a4¡ Aq papaau no ¡anJ. pue ¡¡e4dse '¡anJ. +af 'auaso1a>¡ a4l

·¡¡aM se p¡JoM a4¡ U! ¡sa61e¡ atn J.O auo A¡qeqo;d pue 'e::>!Jawv u1¡e1 U! uouoopord A¡pu¡::ia¡a JOJ. A61auao1pAy J.O areus ¡safüe¡ aq¡_ 4l!M A;¡uno::i aui e::>!CJ eiso:) sa:>¡ew S!4J. ·o¡o 66 Ja/\o s1 uouonpo.rd Ál!::>!Jl:>a¡a 11e1a110 U! uo1¡ed1::i1.i.1ed s,Afüaua -01pA4 pue 'uouduinsuoo Afüaua A1epuo:::ias s.Anunoo 8Ljl :ID O/O oz J8/\0 JOJ. siunoooa Á:\.!:::l!Jl08!80JpAH

·fiup¡oo:> JOJ. (auedoJd) se6 p1nb!I o¡ uo1sJa11uoo o¡ anp Ata5Je¡ '6L6L u1 o¡o os o¡ 996l U! uondumsuoo Afüaua ¡eU!J. J.O o¡o 09 uro.u peseaiosp. pooMaJ!J. 'suusi a11!+e¡aJ UJ ·(sall!lBll!Jap umajo.ned) Afüaua tB!::>Jawwo::> Aq (pooMaJ!J.) Afüaua 1e1::i1awwo::>-uou :1-0 uourunsqrs 6UOJ:).S e uaaq saq 8J84l sapeosp OMl ised a4¡ 6U!Jíl0 º6L6l U! uosJad/30.l · Z'O ¡e poois pooMaJ!J. :1-0 uoudumsuoo e:i.1de:> rsd pue 'wa+sAs Afüaua s,e::>!l:J e¡so:) U! iuauoduroo ruauodun ue uaaq seu uoudumsuoo pooMaJ!:::I

'poued s14¡ 6upnp A¡qe;ap1suo::> paseaiou¡ os¡e saq pooMaJ!J. J.º aoud ay¡ '¡¡nsaJ e sv ·s1opas 1ep¡snpu! pue (s;a4¡0 pue suue, aalJ.o::i) JB!1lSnpu1016e ay¡ U! A¡qe;ap1suci::> peseaiou¡ se4 pooMaJJJ. JOJ. puewap 'A¡ ¡euO!l!PPV

Organización Latinoamericana de Energía

Page 62: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

Durlnq the 1974-79 period no concreta action was taken to coordinate the differerrt components of the enerqv svstem. nor to studv the ímpact fiscal. policies and prices could have in the near future. The National Energy Cornmlssion was created in 1979, but it contributed · .. little to undertanding or solvlnq the countrv's enerqv problerns, The GOCR then proceeded to put into practice a svstern of sectoral planning that included an Energy Minister (withour portfolío) anda coordinating secretariát.

Costa Rica is a perfect example of the latter case, whose response was late and wrong, with very severe consequences. Although the country initially made signi- ficant reductions in petro!eum irnports, by 1976 petroleum consumption began a dramatic increase that has continued to the present. The phenomenon was due, in part, to govern- ment subsidy ot diese! fuel and a fiscal policy that heavily favored import of diese! vehicles. These factors obviouslv stimulated a tremendous increase ín the consumption of diese! - more than 50 o/o between 1974 and 1979. During the same perlad the direct irnport of diese! fue! increased by 600 o/o.

Few countries had a national energy plan prior to the 1973 energy crisis, but many governments responded rapldív to avo id disaster. Through effectlve poi ícies of price controls and energy conservation, .severa! devel- oped countries appreciably lessened energy consurnption. Developing countries responded much more slowly, and in a few cases, adopted solutions that were counterproductive.

2. Costa Rica's Energy Planning lnstitution:

With technical and financia! assistance from Mexico, Costa R íca has an active petroleum exploration project on the Caribbean slopes of the Talamancas. The initial contract includes two exploratory wells (6100 and 4100 m ,deep, respectively}. and the first well is in progress ata depth of over 3500 m (February 83). A coal exploration program is also presently underway with support from AID and JICA of Japan, and although the resource has sorne potential, no proven reserves have been determ ined yet.

Detailed energy studies or the biomass potential (firewood, charcoal, ·.alcohol, biogas; etc.) do not yet exist. Evaluation of. the biornass potential is one ot the activities to be carried out under the AID energy grant 515-0175, lt. is likely that biomass, along with hvdro, are thstwo largestenergy resources in Costa Rica. .

Knowledge about national energy resources is in- complete, with reliable estimates available only for hydro- enerqy. OLADE (1981). based on an inventory by the Costan Rican lnstitute of Electr icitv (ICE). estimates the hydro- electríc potential of plants larger than 40 MW at clase to 9000 MW, equivalent to over 650 millíon TOE. Although ICE isactively developing a qeothermal project near the Mirava- lles Volcano, accurate estimates of total geothermal potential are unavailable. OLADE guesses thatCosta Rica's geothermal potential could beonthe orderof 50 rnillión TOE

Resources:

In general, Costa Rica's energy consumption is still heavily dominated by imported petroleurn, which repre- sented over 15 o/o of the countrv's exports in 1981. Transport is the most critica! sector because it accounts for over 50 o/o of commercial energy consurnption. and with in th is sector diese! consumption is by far the most critica! issue.

In fact the growth rate of commercial energy consump- tion in the transport sector over the 1970 / 1979 period was9.5 o/o per year. Diesel oil accounted for clase to two thirds of the fuel requirements in thís sector in 1981, whi!e gasoline represented about 30 o/o of the needs. These figures show the high degree of distortion created in the transport sector by short-sighted price and fiscal poi icles during the 1965-1980 period.

The sectora! analysis of consumption shows that the transport sector increased final energy consumption much more rapidlv than either the residential/commercial/ publicar the industrial/agricultura! sectors.

Organización Latinoamericana de Energía

Page 63: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

·po!Jad S!4l Bu11np pado1al\ap iou aJaM s¡eoB .Jee¡o lfl.!M sue¡d A61aue pa¡eJ6a¡u ¡ ·¡ua18J.:J.!P A1a11 aJaM s¡¡nsaJ e4¡ '1aAaM04 ~WJOJ. ª"!lºªHª pue a[q!xa¡:i. e U! Ao!IOd A61aua 1euo!+eu a¡eu!p1000 o¡ 1a+s!U!V'J a4¡ pan! w1ad wa¡sAs 1euo!+ez1ue610 S!L{l. 'A1oa4¡ u¡

·uo!¡eu!pJooo ¡euoq.n:msu] ª"!lºªHª pue a¡ew1¡!6a1 pue s1eo6 1ea10 Lll!M suO!l!U!:J.ªP A::>!fod paJ!nbaJ os¡e S!41 ·pa1:1-1+uap1 aq o¡ pepaau suo]in¡os pue swa¡qoJd WJa¡-5uo¡ pue '-wn1paw '-¡104s · A1snowJoua A1+uno::i a4¡ 6uq1n4 seM A::>!fOd /\6Jaua pa¡e16e¡u! ue J.O >pe¡ ¡ey¡ pue 'Awouooa ueo1 l::l eiso:) a4¡ U! sea1e 1e::i1i!J:J a4¡ J.º auo seM AB1aua ¡e4¡ ¡uaJedde awooaq +! 'S!S!l::J O! wouooa Z:B-086 L a4¡ l!l!M

·uoJ¡e1edaJd Japun A¡¡ua1mo S! ue1d A61au3 1euo1ieN e pue '!:::1:)08 U!4l.!M Sa!l!fl!Pe Afüaua 11e a+euJp1000 o¡ ¡1oddns ¡eo!+! ¡od uaAJB uaaq se4 3SO a4_l ·5'.JawweJ601d pues¡sA1eue swa¡sAs 's+s1wouooa 's1aau1 Bua Bu! -pnpu! a¡doad ua¡ 40 He+s 1eu0Jssa:1-01d e se4 3SO a4¡ aW!l ¡uasa1d a4¡ iv ·3dQ:J3l:l pue 3:)1 Aq pa¡nq!J+uoo s1euo1s -sa¡.oJd Aq paua4¡6ue1¡s seM 3SO a4¡ pue '¡uawdo1a11ap pue 5U!UUe¡d A6Jaua JOj. ÁJlS!LI!IN Bljl LI! 4l!M pa¡ea10 seM (3SO) UO!S!fl!O J0l::J8S A6Jau3 U\f "SUO!l.::Ja¡a l86 L a4¡ J9lj.B (tlJOD) B::J!l::l BlSOJ j.O ¡uaWUJ81\08 a4¡ Aq pa¡ea10 seM ('V'J°3TIN) S9UJIN pue A6Jau3 'Amnpu1 :J.O ÁJlS!U!l/l.J V

"3dOJ3 H pue 3:)1 :saS].JdJa:¡.ua ouqnd U!BW s.roioas f.61aua ac.n J.º S!sA¡eue ¡eJ::>ueU!J. e pue e::i!!:J e¡so) JOJ. saA!+euJa+1e Afüaua uo paunojrsd seM >¡JOM 1a4¡1n¡. pue (3Sd3S) BuJuue¡d 1o¡oas Afüau3 J.O ¡e!1e¡a1oas aAJW::J -ax3 pa¡ea1::i-A1Mau a4¡ o¡ paxoui dno iñ a4¡ 086t u¡ "6L6 L -995 t PO!Jad a4¡ lOJ. sa::>ue¡eq AB1aua a4¡ paia¡dwoo JOS!flPB a4¡ 4l!M Buoie Ol.lM 's¡euo1ssaJ.01d oM¡ pa¡nq!J¡uoo 3)1 :sa::iue¡eq A6Jaua ¡euo!¡eu ay¡ uo ¡Je¡s o¡ JOS]l\pe dONn e PªP!AOJd 4º!4M '(\f:Jl3d) snw4¡s¡ ueo11awv ¡e1¡ -uaJ a4qo we160Jd A6Jau3 papunJ.<J3d0 a4¡ 4i]M 6L/8L6L U! E::J!l::l e¡so:) U! pave+s saJ+!fl!+::>e Bu!uue¡d Afüau3

:aJe A1¡unoo a4¡ 104 suoudo ¡e¡uawepunJ. a41 ·e::>!l::l e¡so:::i U! iuauidojszep pue 5u]uue¡d A6Jaua roj sa111+::iafqo ¡e1aua6 pa4s!1qe¡sa se4 3SO aui

1 suodai

iueurssassa pue ousouñstp oiseq a4¡ 11e J.O sisaq a4¡ uo

69

·sa::unosaJ 1ew1a4¡oa6 pue 'sseurojq 'A61auao1pA4 JD uounquiuoo a4¡ Bu!Sea1ou1 Aq A61aua :J.O uouonpcrd ÁJ.!S19fl!P O_i -

·A¡pede::i 5U!lBJaua6 '-01pA4 ssaoxa aqi J.O UO!l.BZ! l!+n pue saai nos snoua6opua Aq umsjo.uad pauodun :J.O uouruusqns uo srseqdura 4l!M uououinsuoo pue uouonpord A6Jaua aZ! ¡euO!lBJ o_l -

"!!º pai iodun uo iuspusdap A1aia¡dwo::i S! 40]4M "roioas aroosuan a4¡ u] uoudumsuoo 1an~ 6u]z!1euo1+eJ uo paiauueouoo aq pjnoqs s¡JOJ.J.a snouas isoui ª4.i -

· umajo.nsd psuodun uo aoue!1a1 a4¡ aonpai o¡ 'sroioss JB!+uapJsaJ pue '1emi1nop6e '1e!1+snpu1 a1.n U! suraueo uoudumsuoo Afl1aua arruonnsai 01-

·E86 l ¡.o :i.1e4 puooos sui Bupnp 1euo!+Ellado aq pjnous pue aW!l S!4l ¡e padojazap ñujaq SJ wa¡si\s ª41. ·wa¡sAs uoueuuojui A61aua pazuainduioo e LIJ pazuauraisxs pue 'psztueñio 'pa1]dwoo aq !l!M suouruusu¡ l::l:J08 Aq pa1a4ie6 A¡¡uasaJd eiep A61aua 11"1 ·ea1e A5Jaua a4¡ 10:1-

srsiuao uouaiueurroop pue UO!+eWJOJUI DUJ4S!IQBlS8 S! 3SO a4¡ 'l.JOddns 01\f l.Jl!M 'uoujppe u¡ ·san.Jl!q1ssod pue siusuiannbar ¡epueu11 pue 'wawd1nba pue spafOJd ::>!J.!:)EldS 'A¡ddns A6Jaua JOJ. sarruonns 1ew1ido J.O LIO!lBU! uuaiep 'uo!len¡e11a a::imosaJ '6u]+se::iaJO:J. siuauran noa, ffüaua pue puewap o¡ 'roioss Aq A5Jaua 1n:1-as~ J.O uoueuruusiep pue sooueieq Afüaua J.O uo1+e6aJ66esJp 1e1o:i.oasqns uro.r; SaJi!"!+::>B Bu [uusjd oiseq 11e sepnput we160Jd a4J. ·pra!:J. Afüaua a4¡ U! S8!l!l\!l.::>e eoueisjsse u61a10:1- ¡¡e ~¡eu1p100::> o¡ ¡dwane ue LI! 3SO Aq 1a4¡a60¡ ind seM (Od_:ldN) ¡uawdo¡a11ao pue Bu! uue1d A61au3 104 we1601d 1euo1+eN e Z:86 L Bu(Jno

·wa¡sAs Bu!O!Jd

A6Jaua ue :J.O uori.e¡uawa¡dw! pue uB!sap a4¡ pue 'uou -dumsuoo Afüaua 1e10¡:)9s JO s[sA¡eue oturouoos ue 'A¡pedeo 6UJleJaua60Jpt\4 a4¡ azuundo o¡ Apn¡s e 'sroioss ¡ep¡snpu] -016e pue J9JJlSnpLI! a4¡ U! SSBWO!q ApooM ro, S8fl!lBU18lJB uouezuun A,¡.nuap! o¡ Aprus e 'AJ:¡.snpuj LI! asn Afüaua 1euoqe1 pue uo!+e1uasuoo .m¡. we1601d e 'Aonod ¡04001e tl:J09 e 10:1- suouepuouuuooai pue sjan, J04001e jo S]sA¡eue ue Bu]pnpu] sarprus pa¡uaJJO-ÁO!IOd pue oisaq ¡e1al\as 10:1- rrocors BLI!P!AOJd osie S! 9L L0-9 L9 :i.ue19 01\f

Organización Latinoamericana de Energía

Page 64: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

70

Paper preparad for the ad hoc consuttatton meeting to ·iinprove international and bilateral supporr to Latin American countries in the field of policv-rnakinq withín the context of economic develop- ment, organízed by ECLA in Santiago, Chile, during April 18-20, 1983.

The opinions expressed here are those.of the author, ~nd they do not represent the official position of GOCR or AID.

NOTE:

over 99 o/o of the electricity qenerated is hydro, the theoretical value seems more appropriai:e. lf hydroelectricity is valued at its fossil-fuel equivalent, its perceritage par- ticipation in primary energy rises to 54 o/o for 1981.

The National Energy Balance included here was elaborated utilizing the OLADE methodology. The units are thousands of tons of oil-equivalent (103 TOE) and tiydroenergy is cal cu lated at its theoretical equ ivalent of 0.086 TOE/MWH. To convert this value to the amount of fossil fue! required to generate the same amount of electricity (1TOE = 4000 KWH), it is necessary to rnultiplv the theoretical value by 2.9. In the Costa Rican case, sínce

4. National Energy Balance for 1981:

The OSE has received political support from M IEM, the Planning Ministry, and other institutions within GOCR to coordinate and promote energy development in Costa Rica. As a matter of fact, OSE has been requested to develop a number of specific policies in a very short period of time. Far example the Natíonal Production Council (CNP) will not approve any plans for newalcohol distilleries until the OSE has studied each case· and developed a national alcohol policv. Therefore, besides basic planning activitíes, DSE must also consider many short-term problems and develop policies to deal with energy problems in critica! sectors outside MIEM. such as agriculture and transportation. This poses additional burdens on the newly. created OSE. Although DSE has a highly competent and professional staff, training in severa! specific areas is still required. At the same time. a data base with sufficient leve! of disaggregation, to be able to integrate it with existing economic data, is also in the process of design and implementation. lt is expected that in the following year Costa Rica will have an integrated National Energy Plan includinq long-, medium-, and short-term programs and policies.

3. Problems and Perspectives:

Other high-priority projects include the creation of an Energy Conservation Center for the industrial and agro-industrial sectors, and the development of woodv- biomass resources (charcoal, gasification and other direct- fire technoloqies] and biogas as substitutes in the productive sector.

Organización Latinoamericana de Energía

Page 65: REVISTA ENERCiETICA - CapevLACbiblioteca.olade.org/opac-tmpl/Documentos/hm000629.pdf · 2016-07-14 · estrategia energetica chilena y sus resultados mas imporlantes olodo ht chilean

< ... > = a z "' o .... o > -!

... o ... z rn ~ < ; s z n m ¡::: > .... e:

z ~

.., ... "' .. ... ... ....

TRA

NSF

ORM

A TIO

r>.: LO

SSE.

S

TOTA

L 1

1- - "'

"' -

o-

=

TOTA

L SE

CON

DA

RY

ENER

GY

Elect

rkity

Gas

¡¡;:

- o

Non

-Ene

rgy

Prod

ucts

Oth

er E

nerg

y Fu

e Is

Kero

sene

and

Tu

rbo

Fuel

"' "'

o o

....,

ce "'

Gas

olin

es

I N

apht

has

Liqu

ified

G

as

Chcr

coo!

Cok

e

?-

w

TOTA

L PR

IMA

R Y

ENER

GY

Fissio

n Fu

el

Geo

ener

gy

Crud

e O

il

1 !-' "'

Fire

woo

d 1 ~

o o ¡,,

o

o C

oa!

z o ~-

:;¡ " ~ ~ e 3 "E. ¡;·

:;¡

FINA

L CO

NSUM

l"TIO

N

... .. O

ther

Pl

ant

Ani

ma

1 Fue

ls

ENER

GY S

ECTO

R

lL

Organización Latinoamericana de Energía