pharmacopoearoterodamensis galeno-chymica...

Pharmacopoea RoterodamensisGaleno-Chymica, of RotterdamscheGalenische

en Chymische Apotheek

bronPharmacopoea Roterodamensis Galeno-Chymica, of Rotterdamsche Galenische en Chymische

Apotheek. Barent Bos en Wed. Elias Yvans, Rotterdam 1709

Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/_pha002phar01_01/colofon.php

© 2016 dbnl

2r

Extract uit het Previlegie.

DE Staten van Holland ende West-vriesland doen te weten. Alzoo ons vertoont isbyBarent Bos, enElias Yvans, Burgers, en Boekverkoopers binnen de Stad Rotterdam,hoe dat sy supplianten met zware oncosten ter persse hadden gebragt PharmacopaeaRoterodamensis Galeno-Chymica, of Rotterdammer Galenische en ChymischeApotheek, sy Supplianten bedugt waren, dat baatsoeckende menschen, door hetnadrucken en verkoopen van't voorsz werk, haarl. souden beschadigen, soo warensy Supplianten te raaden geworden haar te keeren tot Ons, versouckende, dat hetonse geliefte mogt zyn, aan de Supplianten te verleenen Octroy, voor den tyd vanvyftien Jaren, om alleen met seclusie van alle anderen binnen onsen voorsz Landevan Holland ende West-Vriesland, te mogen drukken, ende verkoopen de voorszPharmacopaea Roterodamensis Galeno-Chymica, of Rotterdamsche Galenische enChymische Apotheek in soodanigen formate, en taale, ende met soodanigevermeerdering, en verandering, als in tyde ende wyle soude voorvallen, en sySupplianten te raaden souden werden, en dat op soodanige paene of boete, jeegensde Contraventeurs als wy souden gelieven te stellen; SOO IS'T. Dat wy de sake, ende't versoek voorsz overgemerkt hebbende, ende genegen wesende, ter beede van deSupplianten uyt onse regte wetenschap, souvraine magt ende authoriteyt deselveSupplianten geconsenteert, geaccordeert ende geoctrojeert hebben, consenteren,accorderen, ende Octrojeren haar mits deesen, dat sy gedurende den tyt van vyftieneerst agtereenvolgende jaren het voorszwerk, genaamt PharmacopaeaRoterodamensisGaleno-Chymica, of Rotterdammer Galenische en Chymische Apotheek, binnen denvoorsz onsen Lande alleen sullen mogen drucken, doen drucken, uytgeven endeverkoopen, in soodanigen formate, ende tale, ende met soodanige vermeerdering, enverandering, als in tyde ende wyle soude voorvallen, verbiedende daarom allen, endeeen iegelyken, het selve werk in't geheel ofte deel, naar te drucken, ofte elders naargedrukt, binnen den selven onsen Lande te brengen, uit te geeven, ofte te verkoopen,op verbeurte van de naargedrukte

Pharmacopoea Roterodamensis Galeno-Chymica, of Rotterdamsche Galenische en Chymische Apotheek

2v

ingebragte, ofte verkogte exemplaren, ende een boete van drie hondert guldens, daaren boven te verbeuren, te applicereen een derde part voor den Officier, die de calangedoen sal, een derde part voor den Armen der plaatse, daar het casus voorvallen sal,ende het resterende derde part voor de Supplianten, alles in dien verstande, dat wy,de Suppliantenmet deesen onzen Octroje alleen willende gratificeren tot verhoedingevan haare schaade, door het nadrucken van het voorsz werk, daar door in geenigendeele verstaan den inhouden van dien te authoriseren ofte te advoueren, ende veelmin het selve onder onse reputatie te geeven, ne maar de Supplianten in cas daarinne iets onbehoorlycx soude influeren, alle het selve tot haaren laste sullen gehoudenwesen te verantwoorden, tot dien eynde wel expresselyk begeerende, dat by aldiensy deesen onsen Octroje voor het selve werk sullen willen stellen daar van geengeabrevieerde ofte gecontraheerdementie sullenmoogenmaacken, nemaar gehoudenwesen het selve Octroy in't geheel, ende sonder eenige omissie daar voor te druckenofte te doen drucken, ende dat sy gehouden sullen syn een exemplaar van het voorszwerk gebonden ende wel geconditioneert te brengen in de Bibliotheecq van onseUniversiteit tot Leyden, ende daar van behoorlyk te doen blyken, alles op paene vanhet effect van dien te verliesen; Ende ten eynde de voorn.Supplianten desen onsenconsente ende Octroje mogen genieten als naar behooren; Lasten wy allen ende eeniegelyken, die't aangaan mag, dat sy de Supplianten van den inhoude van dezen doen,laaten, ende gedoogen, rustelyk vreedelyk, ende volkomentlyk genieten en gebruiken,cesserende alle beleth ter contrarie. Gedaan in den Hage, onder onsen grooten Zegele,hier aan gehangen op den sestienden Juny, in't Jaar onses Heeren en Zaligmakers,seventien hondert en agt.A.HEINSIUS.Ter Ordonnantie van de StatenSIMON VAN BEAUMONT.


3r

Gebruiklykste chymische characters

ACetum }Azyn. }

Acetum destillatum }Gedestilleerde Azijn. }

Alumen. }Aluin. }

Antimonium. }Spiesglas. }

Aqua destillata, of stillatitis. }Gedestilleert waater. }

Aqua fortis. }Sterkwater. }

Aqua pluvialis. }Reegenwaater. }

Balneum Mariae velMaris. }Kookend-waater-badt. }

Balneum vaporis. }Waasem-badt. }


3v

Calx viva. }Onuitgebluste kalk. }

Cancer. }Kreeft. }

Caput mortuum. }Doodig ooverblijfzel }Doode kop. }

Cinnabaris. }Vermilioen. }

Ignis. }Vuur. }

Jupiter seu stannum. }Jupiter of Tin }

Luna seu Argentum. }De Maan oft Silver. }

Mars seu ferrum seu chalybs. }Mars ofte Yser of Staal. }

Mercurius seu argentum vivum. }Quik ofte Quiksilver. }

Mercurius praecipitatus. }Ondergebleeven of neergeplofte quik.

}

Mercurius sublimatus. }Opgeheeven of gesublimeerden quik.

}


4r

Oleum. }Olie. }

Pulvis. }Poeder of stof. }

Sal Ammoniacum. }Sal Ammoniak. }

Sal commune seu culinare. }Gemeen of keuken zout. }

Sal gemmae }Sal-gemmae of gegraaven zout. }

Sal nitrum sive petrae. }Salpeter of steen zout. }

Saturnus seu plumbum. }Saturnus of Loot. }

Sol seu aurum. }De Zon of gout. }

Spiritus. }Geest. }

Spiritus vini. }Brandewijn. }

Spiritus vini rectificatus. }Gedestilleerde Brandewijn. }

Sulphur. }Swaavel. }


4v

Tartarus. }Wijnsteen. }

Tinctura. }Kleurig uittreksel. }

Tutia. }Oogwit. }

Venus sive Cuprum. }Venus of Kooper. }

Viride aeris. }Spaansgroen. }

Vitriolum. }Vitriool of klemei. }


1

Pharmacopoea RoterodamensisGaleno-Chymica, of Galenische en ChymischeRotterdammer Apotheek. Eerste Deel,Bevattende Enckelde Medikamenten, die menin de winkels bewaaren moet.Wortelen. Radices.

A.

ACori, of calami aromatici, welriekende Lis.Angelicae, Angelika wortel, Engel wortel.Alkannae, Alkanet wortel, blanket wortel.Allii, Look.Althaeae, of Ibisci en Bismalvae, Heems wortel.Apii, Juffer marckwortel.


2

Aristolochiae cavae, Holwortel.Fabaceae Boontje holworel.Longae, lange holwortel.Rotundae, ronde holwortel.Tenuis, dunne holwortel.

Asari,Mans oor.Asparagi, Aspargies.

B.

Bardanae, of Lappae maj. klissen, klitten.Bismalvae, of Altheae, Heems-wortel.Bistortae, Hertstong.Brusci of Rusci, steekende palm.Bryoniae, wilde wijngaard.

C.

Calami aromatici, of Acori welriekende Lis.Capparis, Kapper wortel.Carlinae, Eever wortel.Caryophyllatae, Nagel wortel.Cavae, Hol wortel.Cepae, Ajuin.Chelidoniae majoris, stinkende Gouw.

minoris of scrophulariae, Speenkruit.Cherefoliae, Kervel wortel.Chinae, Chineese pok-wortel.


3

Cichorei, zuikereyen.Consolidae majoris, oft Symphyti maj. Smeerwortel, waalwortrelContrayervae, Teegengift wortel.Costi utriusque, Balsem, kost.Cucumeris asinini, Eezels komkommer, of wilde komkommers.Curcumae, Indisch Zaffraan.Cyclaminis, Verkensbroot.Cynaglossae, Hontstong.Cyperi longi, wilde lange Galega.

rotundi, ronde wilde Galega.

D.

Dictamni albi of Fraxinellae, leege essche.Doronici romani, kleyne Zonneblom.

E.

Ebuli Hadich, waatervlier.Enulae campanae, of Helenii Alants wortel.Eringii, Kruysdystel, duivels naaigaarn.Esulae utriusque,Wolfsmelk.

F.

Filicis, Vaaren.Fraxinellae, of dictamni albi, leege eßschen, Eßenkruit.


4

G.

Galangae majorisMaagwortel.minorisMaagwortel

Gentianae, Kruys wortel.Glycyrrhizae, of liquiritiae, Zoet hout, Kalissi hout.Graminis, Gras wortel.

H.

Hellebori albi, witte Nies wortel.nigri, swarte Nies wortel.

Hermodactylorum, Hartjes wortel.Hypocacuanae.Hyosciami, Bilsenkruit.

I.

Jalappae of Gialappae, swarte purgeer wortel, Wonderbloem van Peru.Ibisci of Althaeae, en Bismalvae, Heemswortel.Imperatoriae of Osttrutii,Meester wortel.Iridis florentinae, Lis wortel.

nostratis, Lis wortel.

L.

Lapathi acuti,Wilde patientie.


5

Lappae majoris, of Bardanae klissen, klitten.Levistici, Lavas wortel.Liquiritiae of Glycythizae, Zoet hout.

M.

Mandragorae, mandraegers.Mechoacannae, witte Purgeer wortel.Mëi, Beer wortel.

O.

Ononidis, of restae bovis, Prang wortel, Stal kruyt.Ostrutii, of Imperatoriae,Meester wortel.

P.

Paeoniae maris, Pëoni bloem.foeminae, Pëoni bloem.

Pentaphylli, Vijf vinger kruit.Petasitidis, Pest wortel.Petroselini, Peterzeeli wortel.Peucedani, Verkens venkel.Phu, of Valerianae, Speer-kruyt, Sint Jans kruit.Polypodium querni, Eiken varen.Porri capitati, knoflook.Pyrethri, Bertram.

R.

Rhabarbari of Rhëi, melesoen wortel.


6

Monachorum, Potich.Rhapontici of Centauri Majoris en Rheupontici, lange Melisoen wortel.Rubiae tinctorum, Krappe, Meede.Rusci of Brusci, steekende Palm.

S.

Saxifragiae, Steenbreek.Scorzonerae, Adder kruit.Scyllae, Zee Ajuin.Scrophulariae of Chelidoniae minoris, Speenkruit.Serpentariae virginianae, Virginische Slang wortel.Spicae nardi celticae, Spijk.

indicae, Spijk.Symphiti maj. of consolidae maj. Smeerworel, waal wortel.

T.

Tormentillae, Zeeven blad wortel.Turbith of turpethum, vreemde purgeerende Heemst.

V.

Valerianae of Phu, Speerkruit, Sint Joris kruit.Urticae, Neetelen.Zalzae parillae,West-Indische wortel.


7

Zedoariae, Zeever wortel.Zingiberis, Gymber.

Uytwassen, Fungi.

Agaricus, lorkenbooms Kampernoelje.Auriculae Judae, Judas ooren.Fungus vulg. arboricus adnascens, Boom Campernoelje.Moxa,Wolligheit der bladen van Byvoet.Orbicularis, bovist, wolfveest.

Basten, Cortices.

Aurantiorum, Orangie schel.Cassiae Ligneae of Xylocassiae, Kleene Kaneel.Cinamomi, Kaneel.Citriorum, Citroen schellen.Ebuli, Bast van Waatervlier.Fraxini, bast van Essenhout.Glandium calices, dopjens van Eekelen.Granatorum, ofMalicorii, Granaat schel.

I.

Juglandium, Okkernooten bast.Kinae Kinae, koorts basten.Ligni Guajaci, Pokhouts bast.Limonum, Limoen schel.


8

Macis, Blom, Foelje.Malicorii of Granator, Granaat schel.Quercus, Eiken bast.Rad. Capparum, Kappers bast.Sambuci medianae, middelbast van Flier.Tamarisci, Tamaris bast.Xylocassiae of Cassiae Ligneae, kleyne Kaneel.Winterani,Magellaansche Kaneel.

Ligna, Houten.

Alöes of Xyloalöe, en van sommigen Agallochum, Alöes hout, Paradijs hout.Brasilianum, Brasilïen hout.Buxinum, Bosboom hout, gemeenlijk, dog quaalijk, Palm hout.Columbrinum, Slangen hout.Dulcamarae, Alf ranken.Guajacum of Sanctum, Pok hout.Juniperinum, Jeneever hout.Nephriticum of santalum Caeruleum Graveel hout.Rhodium, Rhodis hout.Sanctum of Guajacum, Pok hout.Santalinum album,Wit Zandel hout.

caerulëum of nephriticum, Graveel hout.citrinum, Geel Zandel hout.rubrum, Root Zandel hout.

Sassafras, Zweet hout.


9

Visci Quercini,Marentakken.Xyloalöes of Lignum Alöes Agallochum, en lignum Paradisi, Paradijs hout,Aloës hout.

Blaaden en Kruiden, Folia et Herbae.

A.

ABrotani maris, Averuit, Averooye.Absinthii Romani ofTenuifolii, Roomse Alzem.

Marini of seriphii, Zee Alzem.Vulgaris of latifolii. Gemeene Alzem.

Acmellae.Adianti albi, of rutae murariae, en salviae vitae, Steenruit, wit eiken vaaren,nigri of capilli veneris zwart eiken vaaren.Agrimoniae, ontstoppent kruit.Alchimillae, onzer vrouwen mantel.Alsines,Muurkruit.Althaeae, Ibisci en Bismalvae, Heemst, Witte malve.Apii, Juffrouw Mark.Argentinae, Zilver kruit.


10

Artemisiae, Byvoet, St. Jans kruit.Asari,Mans Oor.Asplenii of Ceterach, Stoen vaaren, Milt kruit.

B.

Basilici of ocimi, Balzem.Betonicae, Betoni.Bismalvae Althaeae, of Ibisci,Witte Malve, Heemst.Bursae Pastoris, Herders Tas.

C.

Calaminthae montanae, berg Calement.Capilli veneris of Adianti nigri Venus hair. swart eike vaaren.Cardui benedicti, gezeegende dystel.

Mariae,Marien dystel.Centaurii minoris summitates santorie, duizend gulde kruit.Ceterach of asplenii, Steen vaaren, Mild kruit.Chamedryos, Gemanderlijn.Chamaepytios of Arthetice, Velt Cypres.Chelidonii majoris, stinkende Gouw.

D.

Dictamni Cretici, Kandisch Kraamkruit.


11

F.

Farfarae of tussilaginis, Hoefblaaden.Foeniculi, Venkel.Fumariae of fumi terrae, Duive kervel.

G.

Gallitrichi of scarleae, scarlei.Hederae terrestris, Hondsdraf.Hyperici summitates, Sint Jans kruyt.Hyssopi, Hysop.

I.

Ibisci, althaeae, bismalvae, Heemst, witte malve.Lauri, Lauwrier.Linguae cervinae of scolopendriae, hertstong.Lupuli, Hop.Majoranae,Majorein.Malvae, Kaasjes blaaden, malve.Marrubii of prassii,Malrouw.Matricariae,Moeder kruit.Melissae, Konfielje de grein, Citroen kruit.Menthae sativae of crispae, Kruismunt.

aquaticae,Waatermunt.Myrti,Mirte blaaden.

O.

Origani cretici, orego.vulgariis, groove Majelein.


12

P.

Parietariae, Glas kruit.Pergeway.Phellandrii,Waater Eppe.Polii montani, Berg palei.Prassiii ofMarrubii,Malrouw.Pulegii, Polei.

Q.

Quercus, Eyke blaaden.

R.

Roris marini, Roozemarijn.Rosarum, Rooze blaaden.Rutae,Wijnruit.Rutae murariae, of salviae en adianti albi, Steenruyt, Witte eyken vaaren.

S.

Sabinae, Zaavel boom, Zevenboom.Salviae, Sali.

vitae, adianthi albi, rutae murariae. Steenruit, Wit eiken vaaren.Scarleae, Scherlei.Schaenanthi of squinanthi, Arabisch hooy, Keemelsch hooy.Scolopendriae of linguae cervinae, hertstong.Scordii,Waater look.Sennae, Zeeneblaaden.


13

Solidaginis Saracenicae, Heidens wond kruit.Tanaceti, Rein vaar, Worm kruit.Tapsi barbati of verbasci,Wolle kruit.Thymi cum floribus, Thym.Trifolii aquatici,Waater drieblat.Tussilaginis of farfarae, Hoefblaaden.

V.

Verbasci,Wolle kruit.Verbenae, Yzer hart.Veronicae, Eerenprijs.Vincae pervincae, vinkoorde, Maagden Palm.Virgae aureae, Gulde roede.Urticae Romanae, Neetelen.

Flores, Bloemen.

Balaustia, Granaat bloemen.Calendulae, Gouds bloemen.Chamemeli en Camomillae Romanae, Roomsche Kamillen.

Vulgaris, Kamillen.Crocus, Zaffraan.Hyperici, Sint Jans bloem.Lavendulae, Lavendelbloem.Liliorum convallium, Leelietjes van daalen.Meliloti,Melote bloemen.Paeoniae, Pëonibloem.Papaveris erratici en rheados, Koorn roozen.


14

Rorismarini, of anthos, Rosemarijn bloemenRosarum pallidarum, Provence roozen, bleeke roozen.

rubrarum, Roo roozen.Salviae, Saliebloemen.Sambuci, Flierbloemen.Schaenantum, Heemels Hooi, Arabisch Hooi.Staechados, Vreemde Lavendel.Trifolii odorati, Zeevengety bloemen.Violarum, Viole bloemen.

Zaaden, Semina.

Acetosae, Zuuring-zaat.Agni-casti, Kuisboom-zaat.Althaeae, Bismalvae, Heemst-zaat.Amnios, Koninks komijn.Amomi, Caryophilli Plinii, ronde Naagels, Naagels van Plinius.Anethi, Dil-zaat.Anisi, Anijs.Apii, Juffermark-zaat.Aquilegiae, Akelei-zaat.Bardanae, oft Lappae maj., klissen-zaat.Cannabis, Kennip-zaat.Cardomomi minoris, Kardemom-zaat.Cardui Benedicti, Gezeegende dystel-zaat.

Mariae,Mariendystel-zaat.Carëi, Kerwel.


15

Carthami of cnici, bastert Zaffraan.Cicer rubrum, roode ciceren.Citri, Citroen zaat.Citrulli, Anguriae, Augurk, Kicheren zaad.Cnici of carthami; bastari Zaffraan.Coriandri, Koriander zaat.Cubebe, Steert Peeper.Cucumeris, Komkommer zaat.Cucurbitae, Kawoerde zaat.Cumini, Komijn.Cydoniorum, quee karlen.Dauci cretici, voogelnest zaat, Kroontjes zaat.

vulgaris voogelnest zaat, Kroontjes zaat.Erucae, Raket zaat.Foeniculi dulcis, zoet Venkel zaat.

vulgaris, Venkel zaat.Faenugraeci, fenegriek, Griex hooi.Fraxini of linguae avis, Elzenboom zaat.Genistae, Bremzaat.Grana Paradysi of Cardamomum Maj. Grein.Hordeum integrum, Gerst.

mundatum, Gepelde Gerst.Perlatum, Gepeerelde Gerst.

Hyperici, Sint Jans kruyt zaat.Levistici, Lavas zaad.Lini, Lijn Zaat.Lupini, Box-boonen.


16

Malvae, Kaasjes blaaden zaat.Melonum,Meloen zaat.Milii solis, Paarel zaat.Nardi of nigellae, Nardus zaat.Nasturtii, Kers zaat.Nigellae of Nardi, Nardus zaat.Nympheae, Lompen zaat.Nuclei Persicorum, Perzik steen.

Pini, Pingelen.Paeoniae, Pëoni zaat.Papaveris albi,Wit maankop zaat.

nigri, Zwarte maankop zaat.Petroselini macedonici, Peterzeeli zaat.

vulgaris, Peterzeeli zaat.Plantaginis,Weegbreezaat.Psyllii, Vlooi zaat.Rutae,Wijnruit zaat.Santonici, Zedoariae, ad vermes, Zeeverzaat, Worm kruit.Saxifragiae, Steenbreek zaat.Scariolae, Scherlei zaat.Seselios masciliensis, Gekronkelde Venkel van Marzeilien.Sileris montani, Eezels komijn.Sinapi,Mostert.Staphidis agriae, Luis kruit.Urticae, Neetel zaat.Zedoriae of santonici wormkruit, zeeverzaat.


17

Vrugten, Fructus.

Alkekengi, halicacabi, Krieken van over zee.Amygdala amara, bittere amandelen.

dulcia, zoete amandelen.Baccae juniperi, Jeneverbessen, wachalter.

lauri, baakelaar, laurier bessen.mezeraei, mizeeri boom, berg peeper.myrti, myrtilli, myrte bessen.sambuci, vlier bessen.

Capita papaveris, maankoppen, slaapbollen.Carpabalsamum, Balzem vrugt.Cariophylli, naagelen, kruidnaagels.Cassia fistula, pijp koffie.Colocynthis, Quint appelen.Fabae sancti Ignatii.Gallae, Galnooten.Gariophylli Plinii of amomi, naagels van Plinius, ronde naagelen.Glandes, aakers, eikels.Grana kermes, coccus baphica, Carmozijn bessen.Jujubae, jujuben, borst pruimen.Kermes grana, zie grana kermesMirobolani bellericae.

chebulae Purgeerende roo loop nooten.citrinae Purgeerende roo loop nooten.emblicae Purgeerende roo loop nooten.


18

Indicae of nigrae.Myrtilli, of myrti baccae,Mirten beezïen.Nuces cupressi, Cypres nooten.

Juglandum, walnooten, okkernooten.Moschatae, myristicae, unguentariae noote muschaat.Persicorum, Perzik steen.

Nux vomica, Kraan oogen.Piper longum, of macropiper, lange Peeper.Pruna sylvestria, slee pruimen.Sebesten, hoest pruimen.Siliquae dulces, Sint Jans brood.Tamarindum, tamarinde.

Farinae, Meel.

Amylum, Styfsel, ameldonk.Fabarum, Boone meel.Foenu graeci, fenegriek meel.Hordei, Gerste meel.Lupinorum, box boone meel.Rad. alhaeae, meel van heemst wortel.

consolidae mai, smeerwortel meel.Lini, Lijnzaat meel.


19

Succi condensati, gummi& resinae. Uitgedroogde Zappen, Gummen,en Harsten.

Acacia vera.Aloe socotrina, beste Aloe.

hepatica of caballina, Paarde Aloë.Ammoniacum.Amylum, Stijfsel, ameldonk.Assa foetida, Duivels drek.Bals. copaivae, wond balsem.

peruvianum, van Peru.seu oleum terrae, Aard oolie.tolutanum van Tholu.

Bdellium.Benzoinum.Bitumen judaicum, aspaltum, Joode lijm.Caphura, camphora, Campher.Catechu, terra Japonica, kasjouw.Colophonia, Spiegel hars.Euphorbium, Zap van toortzen van Peru.Galbanum,Ghitta jemou, gutta gamba, en Gummi de Peru.Gluton, Lijm.Glycyrrhizae succus, Drop of zap van zoethout.


20

Gutta Gamandra, Gutta gamba, ghitta jemon, en Gummi de Peru.Gummi anime.

Arabicum, Arabische Gom.caranna.cerasorum, kerse Gom.copal.elemni, elemi.hederae, Gom van klem.juniperi of sandaracha sandrak.Persicorum Gom van Perzikboomen.Peruanum, of Ghitta jemou, en Gutta Gamba.Prunorum, Gom van Pruimen.tacamahaca.

Hypocistidis succus.Lacca, lak.Ladanum, labdanum.Manna, man, hoonig dauw.Mastiche,Mastik.Myrrha,Myrrhe.Olibanum, thus,Wierook.Opium, Turks heul zap.Opobalsamum, Balsem zap.Opopanax.Pix, Pik.Pix liquida, teer, tar.Resina vulgaris, Hars.


21

citrina, Geel hars.guajacina.pini, Rhynsen harst, pijn harst.terebinthinae, of resina citrina.

Sagapenum.Sandaracha arabum of gummi juniperinum, Geneever hars.Sanguis Draconis in lachrymis, Draake bloet in traanen.Sarcocolla, Visch lym.Scammonium, Scammoni.Styrax calamita, assa dulcis.

liquida.Succinum album, carabe Brantsteen.

citrinum Brantsteen.Tartarum rhenanum.

rubrum wijnsteen.Terebintina vulgaris, Terpentijn.

cypria van Cyprus.veneta, Veneetse Terpentijn.

Thus, olibanum,Wierook.Tragacanthum, Gom dragant.

Animalia, partes, & excrementa. Dieren, derzelver deelen enuytwerpselen.

ASelli, millipedes, Pissebedden, zeugen.


22

Asellorum lapides, beentjes van Schelvishoofden.Axungia porci, verkens reuzel.Bezoar occidentale,West-Indische beezer.

orientale, Oost-Indische beezer.Cantharides, Spaanse vliegen.Castoreum, beverswijn.Cera alba, wit wasch, maagde wasch.

citrina of flava, geel wasch.Conchenilia, Concenilje.Cornu cervi, hertshoorn.

rhinocerotis, Rhinoceros hoorn.Cranium hominis violenta morte extincti,menschen hooftpan, die een geweldigedoot gestorven is.Dens apri, wilde verkens tant.Ebur, Elpenbeen, yvoor.Fel tauri, Stiere gal.Hirci sanguis, bokke bloet.Hirudines, of sanguisugae, bloetzuigers.Ichtyocolla, Vislym, huizenblas.Lapides asellorum, steentjes uit schelvis hoofden.Mel album,Maagden hoonig, ongepynde hoonig, switte hoonig.Flavum of citrinum, bruine hoonig.Millepedes, aselli, Pissebedden, zeugen.Moschus,Muskus.


23

Mumia, muniae, gebalzemt menschen vleesch.Oculi cancri, Kreeften oogen.Sanguisugae, of hirudines, Bloetzuigers.Scincus, minder Krokodil.Sepiae os of spuma maris, zeeschuim.Sperma ceti, walschot.Spodium ex ebore, gebrant yvoor.Vermes majales, mei wormen.Viperae vipets, Slangen.Ungula alcis, Eeland klaauw.Unicornu, Eenhoorn.Zibetum, Civet.

Mineralia, Metalla, Lapides.Mineralen, Metaalen, Steenen,

AErugo, viride aeris, Spaansch groen.Alumen rubrum, roode Aluin.

rupeum, gemeene Aluin.Antimonium, stibium, spies glas.Argentum foliarum, Blat zilver, geslaage zilver.

vivum, Mercurius vivus, quikzilver, quik.Auripigmentum, Piment.Aurum foliarum, blat goud, geslaage gout.


24

Bolus Armena, roode kley.vulgaris, roode kley.alba, witte kley.

Borax veneta, chrysocolla, gout lym.Calx viva, leevende kalk.Cerussa, ceruis, Lootwit.Chalcitis, Kooper-root.Chalybs, Staal.Chrysocolla, borax, Gout lym.Cinnabaris, Vermiljoen.Creta alba, Kryt.Ferrum, yzer.Granatus, Granaat steen.Hyacinthus, hyacint jacint.Lapis calaminaris, klemei steen, kliment steen.

haematites, bloetsteen.judaicus, Joode steen.lasuli, lazuursteen.nephriticus, graveel steen.

Lithargyrium argenti, zilver glit.auri, gout glit.

Magnes,Magneet steen, zeilsteen.Mercurius vivus, argentum vivum, Quik, Quik zilver.Minium,Meeni.Nihil album, Pompholix, niet, niet wit.Nitrum, sal petrae, Zalpheeter.Osteocolla, Beenlym.


25

Plumbum, Loot.Pompholix, nihil album, niet, niet wit.Sal. ammoniacum, ammoniak zout.

gemmae, gegraave zout.petrae, nitrum, zalpeeter.

Saphyris, zapfier steen.Stibium, Antimonium, Spies glas.Sulphur, Sulphur vivum, Zwaavel, Zulfer.Terra Lemnia, Aard uit het eyland Lemnos.

Sigillata, gezegelde Turksche aard.Tutia Cadmia niet, oog niet.

Graeca niet, oog niet.Vitriolum album, wit Koperroot, witte klemey.

Anglicum, Engelsch Kooperroot.Cyprium, Cypersch Kooperroot.Hungaricum, Hongersch Kooperroot.

Viride aeris, of aerugo, Spaans groen.

Marina, Zee-gewassen.

Ambra grisea, Amber grys.Corallia alba, witte Koraal.

rubra, roode Koraal, bloet koraal.Corallina, Koraal mos.Margaritae, uniones, perlae, Paarlen.Mater perlarum, Paarlemoer.Pumex, puimsteen, dryfsteen.Spongia, sponsi.


26

Tweede Deel, Bevattende GalenischeGeneesmiddelen.Conservae.

Conserva roris marini.

Recipe Flor. Rorismar. vi.Sacchar. albiss. xviii.

Stootse naar behooren in een steene Mortier, en bewaarse tot gebruik. Op de zelvewijze worde alle deeze volgende gemaakt.

Absinthii.Menthae.Rosararum rubrarum.Florum Salviae.Tanaceti.


27

Syrupus althaeae Fernelii.

Recipe Rad. alth. ijaspar.glyzyrrh. ras.gramin. a ß

Cicer. rubr.

Laat deeze een uur met malkanderen in agt pinten reegenwaater opkooken. Doe daardan by

Uvar. passar. van de korrels gezuivert ßsummitat. alth.herb. adianthi, beide zoorten.

malvae,parietariae,pimpinellae, a j

Seminum quatuor frigidor. major.minor, gestooten a iij

Sacch. alb. geklarificeert lxviij

Kook deeze volgens de konst tot een Syroop.

Syrupus Capillorum Veneris.

Recipe Capillor vener. van Monpeljers vRad. liquir. ij.


28

Laatse zaamen in warm waater vier en twintig uuren trekken.Sach. albiss. xxxvi.Kookze volgens de konst tot een Syroop.

Syrupus Diacodii.

Recipe Capit. papav. albi, zonder zaad.No. xx.

Siliquar. dulc. zonder zaad. iij.Rad. alth.

glycyrhiz. ras. aa ij.sach. cand. rubr. xviij.

Kook deeze als vooren.

Syrupus Hyssopi.

Recipe Herb. Hyssop. sic. jßCapill. Vener. vj

Rad. Apii, Foenicul.Petroselini recent.Glyzirrh.

Jujub.Sebest. a No. xxx.Fic. ping.


29

Dactyl. ping. aa No. x.Uvar. passar. van haare korrels gezuivert. jßHord. Mundat. ßsem. Cydoneor.

Malv. aa iij


Syrupus Menthae.

Recipe Succ. ment. xii.cydon.granat. acidor. depurator.

Infusion. rosar. aa vi.Sacchari albi,Mellis despumati, aa xviii.Kook het zaamen tot een Syroop, doe op het laatst daar een zakjen in metPulv. Diarrhodon abbat. ß

De Syroop gekookt zynde, hang het zelve meede in den Syroop pot.

Syrupus Myrtinus.

Recipe Bacc. myrt. jßMespilor. immatur. vj.


30

Sem. Oxycanth. dat is Berberis.Summach, dat is, Rhois obson.

Balaustior.Rolar. rubrar.Santal. rubr.

alb. a jß

Gestooten en gesneeden zynde, kook alles in reegen waater, tot dat een derde deelverkookt is. Doe by het doorzygsel,Saccha. alb. Geklarificeert lx.Giet op het laatste daaer bySucc. cydonior.

granator. acidor. depurat, a xxiv.

Kook alles zachtjes tot een Syroop.

Syrupus Papaveris albi.

Recipe Capitum Papaveris albi, die rijp en gedroogt zyn, met haar zaat. xxiv.Sacch. alb. xxxvi.



31

Syrupus Papaveris Erratici.

Recipe Flor. Papav. errat. recent. xxxvi.sed siccator. xii.

Laat deeze zaamen in een goet deel warm reegenwaater trekken, tot dat al de Tinctuuruitgetrokken is. Persse dan sterk uit, doe daar bySacch. alb. xxxvi.Geklarificeert zijnde kookse tot een Syroop.

Syrupus Rosarum solitivus cum rheo.

Recipe Insus. Rosar. pallid pint. iijRhabarb. opt. jßCinam. elect. jß

Laat het zaamen een nagt staan trekken op een weinig vier, wring het dan door eendoek, en doe daar bySacchar. alb. xxx.Kook het naar de konst tot een Syroop.

Julapium Rosaceum.

Recipe Sachar. clarificat. ad consistent. tabell. gekookt xxiv.


32

Meng daar onderAq Rosar. q. s.Laat het al roerende zonder kooken tot een dunne Syroop gebragt worden.

Mel Rosarum.

Recipe Rosar. rubr. gedroogt. xij.Mell. opt. xxxvi.

Weik en kook de bloemen eerst in een goede quantiteit waater; doe daar nog by hetdoorzijgzel van den hoonig. Kook en schuim dat tot de dikte van een hoonig.

Rob. Sambuci.

Recipe Succ. baccar. Juniperi xxiv.Sacch. alb. vj.Kook het volgens de kunst tot de dikte van een Gelei.

Rob. Juniperi.

Wort gemaakt op de zelve wyze.

Condita.

Caro Cydoniorum.Enulae Campanae.Cortices aurantiorum.Nucis Moscatae.Zinziberis.

Alles gemaakt naar de konst.


33

Pulvis hierae simplicis Galeni.

Recipe Aloës Socotr. lucid., cCinamom.Lig. Aloës.Rad. Asar.

Spic. Nard. Indic.Croc.Mastic. aa vj.

De Aloë, Mastix en Crocus, elk alleen gewreeven, worden onder d'andere poedersgemengt.

Electuaria.

El. Benedictum laxativum.

Recipe Rad. Turbith gumm.Esul. pp. aa xHermodactyl.

Scammon. aa vjCaryophill.Spic. Nard. Ind.Acor.GalangZinziber.Croc.Mac.Piper. long.


34

Sem. Ap.AsparagCardam. min.Car.FaeniculMil. Sol.Rusc.Saxifrag.

Sal: gemm. aa j.Mell: opt. despumat. triplum.

M. f. s. a Electuarium

El. Diacatholicon.

Recipe Rad. polypod quercin. iv.Sem. foenic. vj.

Kook het met zoo veel waater, als het genoeg is. Giet het door, en doe by hetdoorzijgzelSacchar. alb. xxiv.Kook het tot de dikte van een Syroop, en roer 'er dan onderPulp. Cassiae.

Tamarindor a ij.

Deeze wel onder een geroert zijnde, doe'er deeze naavolgende Poeders inFol. Senn. mundat. ij.Rhabarb. elect.


35

Mechoacann. a j.Sem. anis. ß

quatuor. frig. maj. mund.Rad. glycyrrh. ras.Flor. violar. a ij.

F. s. a. Electuarium.

El. Diaprumum Solutivum.

Recipe Pulp. prunor. acido dulcium xijCassiae fist. in het Pruimzop gesmolten vi.Sacch. clarific. xxiv.

Damp die met elkanderen uit tot een bequaame dikte, als te vooren gezegt is, enstrooi'er dan de volgende poeders onder

Rhabarbari j.Cinamomi ß.Succ. Glyzyrriz. ij.Sem. Anis.

Faenic.Angel. a ßScammon. ij.

Meng dit alles onder een.

Hiera picra Galeni.

Recipe Alöes Socotrin. fijn gewreeven. xijß.


36

Cinamom.Lign. Alöes.Rad. Asar.

Spic. Nard. Indicae.Croc.Mastich. a vj.

Dit alles tot poeder gebragt zijnde, roer die onder XLI WITTEN HOONIG, DIEGESCHUIMT IS, EN TOT EEN BEHOORLIJKE DIKTE GEKOOKT.F. ElectuariumZommigen kooken wel de Alöe een weinig onder den Hoonig, dat niet quaat is.

Confectio Alkermes.

Recipe Flavedin. Cortic. Citr. ij.Cinamom. acut. vjMacis iij.Fol. aur. j.

Maak dit alles tot een zeer fijn Poeder, doe daar dan bySyrup. granor. kerm. die van Mompeliers, of van Lions oovergebragt is xv.NB.Men moetze ook maaken metAmbr. gris. ij.Banil. j.

Diascordium.

Recipe Folior. scordii iv.Radic. carlin.


37

Petasitid.Contrajerv.Zedoär. a j.

Nuc. Moschat.Cinam. acut. a ß.Croc. opt.

Maak dit alles tot een zeer fijn poeder. Doe'er dan byExtract. cort. Peruv. a jExtract. opii iijß.Rob. Juniper.Mell. opt. despumat. a xij.

Vermengze, en laatze volgens de kunst tot een Opiaat gemaakt worden.

Confectio Hyacinthorum.

Recipe Hyacinthor.Coral. rubr. a ß.Bol. Armen. ver. j.Granor. Kermes.Rad. tormentill

dictamn. alb.Sem. acetos.

limon.portulac.

Flor. rosar. rubrar.croc.

Santalor. omnium.


38

Rasur. ebor. a jv.corn. cerv. iij.

Sapphir.Smaragd.Topas.Margaritar.Seric. crud.Fol. aur.

argent. a ij.Syrup. Limon. zoo veel als genoeg is.

F. s. a. Electuarium.

Mithridatium Damocratis.

Recipe Rad. Cost. odorat. j.Gentianae v.Acor. ver.Asar.Phu, of valerianae a iij.Meï Athamant. ijß.Zingib.

Cinamom a x.Cassiae ligneae vij.Fol. lauri voor malabatrum.

schaenanthi a j.polii montani albi.scordii Cretic, of nostr. a vij

Dictamn. Cret. v.Flor. Croci Brittann. x.


39

Staechad. Arabic. j.Rosar. rubr. v.

Agarici albi & levis.Spicae Nardi Indicae a x.

Celticae v.Bacc. juniperi voor Carpobalsam.Piperis albi a vij.

longi j.Sem. Thlaspios. x.

Seseleos Massiliensis j.Dauci Cretici vij.Petroselini Macedonici veri.Cardamomi minoris.Foeniculi a v.Anisi iij.Hyperici ijß.

Myrrhae electae.Thuris masculi a x.Styracis calamithae sinceraeGalbani.Opopanacis aa j.Sagapeni iij.Olei nucis muschatae expressi voor opobalsamumSucci hypocystidis a j.

acaciae, ijß.Bdelli vij.Gummi Arabici vermiculati.


40

Extr. Opii a v.Castorei j.Ventris Scinci ijß.Troch. Cypheos vij.Vini Canarini generosi, q. s.Mell. Narbonensis, driemaal zoo veel als het booven geschreeven weegt.

Deeze word als de Hiera Picra gemaakt.

Philonium Magnum sive Romanum.

Recipe Sem. Hyosciam.Papav. alb.

Extract. Opii aa ijß.Cass. lign.Cinamom. aa jß.Sem. ap.

petrosel. Maced.faenicul.dauc. cret.

Cost. odorat.Myrrh.Castor. aa j.Croc.Pyrethr.Nard. Ind aa j.Mell. opt. despumat. vj

F. s. a. Opiat.


41

Theriaca.

Recipe Viper. hart en leever gedroogt vj.Radic. Angelic.

Zedoar. a j.Contrajerv.Galang. minor.Cost.Nard. Indic.Celtic.Aristol. ten.Gentian.Imperator. a jß

Fol. Rut. hortens.Dictamni Cretic.Scord. a v.

Calamint. mont.Fl. Staech. Arab.Summitat. Rorism.Mac. a iij.Sem. Petroselin. Maced.

Cardamon. minor.Caryophyll. aromatic.Croc. opt. a ßMyrr. ij.

Maak dit alles tot een zeer fijn Poeder, en doe daar byExtract. opii. nostr. vj.


42

Rob. Juniper.Mel. alb. aa xxxx.

M. S. A.

Trochisci.

Trochisci albi Rhasis.

Recipe Ceruss. met Roos-waater gewasschen x.Amyli, ß.Gummi Arabici.

Tragacanthi a ij.Caphurae ß.

Maak met wit van een Eei daar koekjes van. Dieze met Opium wil hebben, kan'ereen Drachma by doen.

Beeter hout men z'in Poeder, zonder 't wit van een Eei.

Trochisci Alhandel.

Recipe Pulpae Colocynthid. die uytgezogt, van zijne zaaden gezuivert, en met eenigedroppen Ol. Amygdalar. dulcium besprengt, en tot een fijn Poeder gemaakt is, zooveel 't u belieft.F. S. A. Trochisci.


43

Trochisci Alkekengi.

Recipe Fruct. Alkekengi. iij.Boli Armen. ver. j.Gumm. Arabic.

Tragacanth.Sang. Dracon in lachr.Thuris. Amyli.Succ. glycyrrhiz.Amygdalar. amar.Nucleor. Pin.Sem. Papav. alb. a ß.

CitrulliCucurbit.Melonum a iijß.Apii.Hyoscyam.

Succin.Extract. Opii a ij.

Alles gestooten zijnde stamp met zap van Alkekengi daar eenMassa van om Trochiscite maaken naar de konst.

Trochisci Bechici Albi.

Recipe Sacchari albiss. xviijPulv. rad. Irid. Florent. ijß.

Amyli ß

Maak het met de Mucago van Gom Tragant, die met Rooze-waater uitgetrokken is,tot koekjes.


44

Trochisci Cypheos voor den Mithridaat.

Recipe Pulp. Uvar. Passar. die wit en vet zijn.Terebinth. Cypr. a iijMyrrh.Schaenanthi a jßCinam. ßRad. Acor. ver. ix

Cyper. rotund.Spic. Nardi Ind.

Cass. lign.Bacc. juniper.Bdellii a iijLigni Aspalathi of Alöes ijßCroc. jMellis opt. & despum.Vini Canarin. a. q. s.

Maak het tot koekjes.

Trochisci de Myrrha.

RecipeMyrrh. el. vRad. Dictamn. alb.Fol. Puleg.

Ruth.Sabin.

Assae foetid.


45

Gum. Galban a ij

Laat met zap van Byvoet hier van naar de konst Trochisci gemaakt werden.

Trochisci Terrae sigillatae.

Recipe Terr. sigillat. ßAcaciae ver.Hypocistidis.Sang. Dracon. in lachr.Lap. Haematit.Corall. rubr.Balaust.Rosar. rubr.Nuc. Cypress.Corn. Cerv. ust.Thuris Mascul.Extr. Opii.Gumm. Tragacanth. a ij

Maak 'er met zap van Weegbree Koekjes van. Maar beeter kan men ze zonderWeegbreezap tot poeder houden.

Extracta & Pilulae.

Extractum Anodinum seu Opium praeparatum.

Recipe Zoo veel Opium, als gy wilt.Smelt die op't vyer in waater, kout geworden zijnde, giet ze door een lap. Doet dit

zoo


46

lang als het Tinctuur geeft, en laatze uitdampen tot de dikte van Pillen.

Extractum Aloës. Cortici Peruviani. Rhabarbari. Succi liquiritiae.

Worden gemaakt als booven.

Extractum Catholicum.

Recipe Pulp. Colocynthid. vj.Rad. Helleb. nigr.Agaric. alb. a ß

Laat uit deeze een Tinctuur door Brandewyn trekken, welke door gedaan zynde,doe'er by het poeder van

Aloës lucid jScammon. j

En laatze daar naa uitgedampt worden tot een bequaame dikte van Pillen.

Pilulae Cochiae.

Recipe Pulv. Hier. simpl. xTroch. alhandal. iijßScammon. ijßTurbith. gummos.Flav. cort. citri, die gedroogt zyn. a vSpir. vin. q. s.

F. Massa.


47

Pilulae Cynoglossae.

Recipe Rad. Cynogloss. sicc.Sem. hyosciam. alb.Extr. Opii a ß.Myrrh. el. vjThuris mascul. vCroc. opt.Castor. el.Styrac. calamit. a ijAq. Rosar. q. s.

F. Massa.

Pullulae Majernae.

Recipe Fol. Roris mar Die vers zyn a ijCard. Bened. Die vers zyn a ijMeliss. Die vers zyn a ij

Summ. Cent. minor.Flor. Staechad. Arab.

Cuscutae a jFol. Senn. mundat. ß

Laatze trekken, en daar naa kooken in een genoegzaame quantiteit van waater, enwanneer het doorgezijgt nat tot ontrent tien oncen uitgedampt is, doe daar dan byhet Poeder van

Aloe ivRhei el. ij


48

Macis j

En droogze dan uit op een klein viertje tot een bequaame dikte van pillen.

Pilulae Rusi, seu Pestilentiales communes.

Recipe Aloes luc. ijMyrrhae jCroci ß

Stampse met Kanarien wyn tot een Massa van Pillen.

Olea Expressa.

Oleum Amigdalarum dulcium.

Recipe Amygd. dulc. die niet rins zyn, zoo veel gy wilt, klein gestooten zynde, doezein een grooven kaasdoek, en pers daar, zonder warm te maaken, den Olie uit.

Op de zelve wyze maakt men ookOl. Amygdal. amarar.

Laurinum, deeze komt uit de Gelukkige eilanden.Macis.Nucis moschatae, deeze twee koomen uit Indien.Lini.Nigellae.


49

Olïen door Uittrekking en Kooking.

Flor. vel summitat. Absinth.Folior. & flor Aneth.Flor. Chamomill.Flor. & summitat. hyperici,Flor. Lilior. alborum,Herb. Nepetae,Flor. Rosar.Herb. Solani cum fruct.Herb. Trifol. odorat.

Neem van yder apart xij daar by doende Olie van Olyven xxxvj. Naa dat zeveertig daagen op een warme plaats hebben staan trekken, zoo laatze kooken, totdat de waaterdeelen daar uit verkookt zijn, en dan, door een doek geperst zijnde,bewaarze tot gebruik. Op deeze wijze wort ook d'Oleum Scorpionum gemaakt.Dog deeze laaste moet ook gemaakt worden met Olie van bittere Amandelen.

Oleum Castorei.

Recipe Castor. ping. ivOl. Oliv. twee pinten.

Doe deeze in een glaaze Fiool, en, gestopt zijnde, laatze naar de konst in eenwaaterbad digereren.


50

Oleum Croci.

Recipe Croc. Brittanic.Cardamom.Rad. Acori a jMyrrh. ß

Laat alles zes daagen in den Azijn trekken; doe dan daar byOl. Olivarum xviii.Kook alles zagtjes, tot dat de vogtigheid vervloogen is. Drukze uit, en bewaarze

tot gebruik.

Ol. Euphorbii.

Recipe Euphorbii ßOl. Amygd. amar.Vini die welriekende is, a v

Kook het, tot dat de wijn vervloogen is, en doe ze door.

Ol. Mucaginum.

Recipe Rad. Alth. vers jvSchill. vers v

Sem: Faenugraec. ongestooten,Lini, ongestooten a jß

Laatze in een goet deel waater trekken, tot dat ze al haarMucago hebben afgelegt.Doe dan by deezeOl. Olivar. xlviijKookze zagtjes, tot dat al de waaterdeelen vervloogen zijn, en doe ze door.


51

Ol. Ovorum.

Recipe Ovor. q. p.Kookze heel hart. Neem de dooren en braadze in een bekken, tot datse oolieagtig

worden, en persze uit.

Ol. Vulpinum.

Neem een Vos, van zijn huit en ingewant ontweit; breek dien de beenen, en bryzelhem in kleyne stukken. Kook hem in zout waater. Half gaar zijnde doe daar by

Ol. Olivar. xxxviHerb. Aneth.

Origani.Thymi a vj

Kook alles tot dat het vleis van de beenen valt, en al de waaterdeelen vervloogenzijn. Doe ze door een doek, en persse uit.

Unguenta; Zalven.

Unguentum Aegyptiacum.

Recipe Aeruginis vAluminis crudi jMellis optimi xivAceti fortis vij

DeAerugo enAluin fyn gestooten zynde, doe alles by een, en kookze tot de dikte vaneen zalf.


52

Unguentum album Camphuratum.

Recipe Ol. Rosac. xijCerae albae iij

Smelt deeze zaamen. Doe daar byCaphurae ijWrijf die eerst met een weinig Roozen Olie fyn, en doe op het laatste daar byCerussae tritae vjRoer alles ter deegen, tot dat het kout is, anders zinkt de Cerussa, en het wasch

staat 'er booven op.

Unguentum Althaeae simplex.

Recipe Olei Mucag. xxjvCerae citrinae vjResinae iijTerebinth. jß

Smelt alles zagtjes onder een.

Unguentum Apostolorum.

Recipe Olei communis xxxii.Laat hier in kookenLithargyrii auri ixtot een behoorlijke dikte van een Zalf.Smelt dan daar byCerae citrinae,Resinae aa xiv:

Gesmolten zijnde, heb gereet


53

Ammoniac. xivBdellii viGalbani,Opopanacis, aa ß

Deeze in wat Eedik ontdaan zijnde, en tot een genoegzaame dikte uitgetrokken, doedaar byTerebinthin. xiv.Meng deze dan met het boovengesz. By na kout geworden zijnde, doe'er byAerug. ij. en daar na het PoederAristolochiae longae;Thuris masculi aa vi.Myrrhae ß. aa

Maak het naar de konst tot een Zalf.

Unguentum Basilicum.

Recipe Cerae citrinae,Resinae, aa vjOlei comm. xxiv.

Zagtjes gesmolten, en byna kout zijnde, giet daar een half pont gesmolten pik onder,en roer het wel onder een.


54

Unguentum Fuscum.

Recipe Colcothar. Vitriol. ij.Acet. waar in een goede quantiteit stinkende Gouwe geweikt is, iij.Phlegmat. Vitriol. ij.Virid. aeris xMell. despumat vj.

Maak het naar de konst tot een Zalf.

Unguentum Martiatum.

Recipe Herb. Absinthii,Abrotani,Basilici,Calaminthae,Centaurii minoris,Chamaedryos,Costi hortensis,Illecebrae,Majoranae,Menthae aquaticae,Paralyseos,Sabinae,Salviae,Sambuci aa jß

Fol. Lauri.Roris marini.


55

Rutae, aa iijSem. Cumini,

Faenugraeci,Urticae majoris aa ß

Medullae cervinae,Adipis ursini aa iijButyri. xijOlei Olivarum xlviii.

Laat deeze te zaamen in een goet deel rijzendenWijn agt daagen lang trekken, kookzedan tot dat al de waaterdeelen vervloogen zijn. Pers het door een doek, en smeltdaar by

Styracis liquidae, iijOlei nucis Moschatae expr. jCerae citrinae xij

M. f. Unguentum.

Unguentum Nervinum.

Recipe Unguenti Althaeae jv.Ping. Anatis,

Anseris,Canis,Felis aa ij.

Olei Anethini,Chamaemelini,Laurini,Lumbricorum,


56

Vulpini aa j.Euphorbii,Petrae,Spicae,Terebinthin. aa ß,

Spir. Vini jßCerae, q. s. of ij.

Smelt het onder een, en laat het tot een zagte zalve worden.

Unguentum Nutritum.

Recipe Lytharg. aur. subtil. trit. vj.Wrijf die metOl. Ros.Acet vin. a q. s.

D'Oolie en Azijn moeten daar allengskens by gedaan worden; dan wat Eedik, danwat Olie. Die roerd men zoo lang, tot dat de zalf heel wit is. Zommigen laaten deLytharg. te vooren eenige daagen in den Eedik trekken.

Unguentum Populeum.

Recipe Oculorum seu gemmarum Populi recent xxxvjAxungiae porcinae recentis insulsae lxxij

Roerze ter deegen onder een, en laatze zoo lang toegedekt staan, tot datd'ondergeschreeven kruiden geplukt kunnen worden: als


57

Recipe Herb. Bardanae,Hyosciami,Lactucae,Mandragorae,Papaveris nigri,Sempervivi majoris,minoris,Solani cum baccis,Violarum,Umbil. vener., of Portulacae,

Rubi cymarum tenerrimar. a Mij.

Deeze gestooten zijnde onder de boovenstaande knoppen worden geroert en gekookt,tot dat al de vogt vervloogen is; wringze dan door, en bewaarze.

Unguentum Pomatum.

Recipe Axung. Porcin. viijOvin v

Zuiver deeze van hunne vliezen.Pomor. acidiusc. gratissim. geschelt en van hunne klokhuizen ontbloot vjKook deeze in Roozewaater, op 't laatst daar by doendePulv. rad. Irid. Flor. a jvBenzoin.Styrac. Calam. a iij


58

Filtereer het door een wollen lap, en laat het Roozewaater met het Appel-vogt zagtverkooken. Ten naasten by kout geworden zijnde, roer daar onder

Ol. Caryoph.Mac. dest. a gtt. xlLign. Rhod.Cort. arantior.Jasmini gtt. xx.Cinam. gtt. x

Bewaar het tot gebruik.

Unguentum Rosaceum.

Recipe Axung. Porcin. xijVan de vliezen gezuivert, en eenige reizen gewassenFol. flor. Ros. pallid.Van haare knopjes gezuivert, zoo veel als'er onder gemengt kunnen worden. Laatze

eenige daagen in de zon staan, en eens opkooken; zijgze dan door, en doe daar nieuweRoozen by; zetse weer in de zon; kookze, doeze door, en doe'er weer zoo lang nieuweRoozen by, tot dat het Reuzel een goeden reuk behouden heeft. Bewaarze dan op hetlaatste.


59

Balsamus Lucatelli.

Recipe Cerae citrin viijOl. Olivar. opt. xxVin. Canarini v

Kook het op een klein vuurtje, tot dat de Wijn verteert is. Doe daar dan byTerebinth. venet. (in Rooswaater wit gewassen) vjBals. Peruvian.Ol. Hyperic. ex floribus a jSantal. rubr. subtil. pulv. ij

F. s. a. Balsamus.

Emplastra; Pleisters.

Emplastrum Calcis vivae.

Recipe Cerae citrin. jvResin. Pini vjCalc. vivae,Auripigment.Alumin. crud. a ijTherebinth.Ol. lubricor. a ßF. Emplastrum.


60

Emplastrum e Cumino.

Recipe Sem. Cumini zeer fyn gepulverizeert ijOl. Olivarum.Cer. Citrin. a x

F. S. A. Emplastrum.

Emplastrum Diachalciteos of Diapalmae.

Recipe Olei Veteris,Lithargyrii auri a xxxvjAxung. Porc. xxiv.

Kook deeze met twee pinten Reegenwaater, geduurig omroerende met eenPalmboomen spaatel, tot de dikte van een Pleister.

Emplastrum Diachylum cum Gummis.

Recipe Olei Mucaginis xcvjLithargyrii xlviij

Kook deeze op die wijze, als in de Diapalma gezegt is. Het waater afgegoten zijnde,smelt daar byCerae vjHeb ondertusschen uwe Gommen gereet, naamelykGumm. Ammoniaci,Galbani,


61

Opopanacis,Sagapeni aa jv

Met Eedik gesmolten, gezuivert, en tot een goede dikte gekookt, doe daar byTerebinthinae vjHet boovenste dan bynaa koelende, giet daar allengskens de Gommen en Terpentyn

by, en maak'er Rollen van.

Emplastrum Diapompholigos.

Recipe Ol. Rosar. xCerae Citrin xvjPlumbi usti,Cerussae a viijThuris,Tutiae ppt. a xjv.

M. f. Emplastrum.

Empl. Diasulphuris Rulandi.

Recipe Bal. Sulphur. Rulandi iijCerae flav. vjMyrrh. pulveris. iijResin. clarae q. s.

Maak dit naar de konst tot een Pleister.


62

Emplastrum Defensivum.

Recipe Ol. Oliv.Cer. Citrin. xvjMyrrh.Mastich. jvBol. vulg. viijMin. jv

Maak dit, volgens de kunst, tot een Plaaster.

Emplastrum de Ranis, simplex, en cum Mercurio.

Recipe Olei Chamaemel.Anethi,Liliorum albor.Spicae jv

Axungiae porcinae xxxvjOlei Laurini viijThur. masc. ijßMyrrhae el. ßRanas, die leevendig, en in wyn gewasschen zijn No. xiiLumbricor. terrestr. die in wyn gewassen zyn vijFol. en Flor. Matricariae,Pulv. rad. Bryoniae a vjTerebinth. jv


63

Styracis liquidae iijLithargirii auri, zeer fyn gewreeven xxivVini generosi zoo veel, als tot het wasschen van de Kikvorzen en Aardwormenvan nooden geweest is,Cerae Flavae, zoo veels genoeg is.

Maak het naar de kunst tot een pleister.Indien met hier by doetArgenti vivi viij in Terpentyn tot onzigtbaar toe gewreeven, wort hetEmplastrum de Ranis cum Mercurio.

Emplastrum Gratiae Dei.

Recipe Cerae novae,Resinae,Sevi hircin. a jvTerebinth. ij

Dit gesmolten zynde, doe daar by Poeder vanAerug.Mastich.Oliban. a iij

Kout geworden zijnde, maak'er rollen van, die het zonder Aerugo begeert, kan'erdie aflaaten.


64

Emplastrum de Labdano.

Recipe Ol. Olivar.Litargyr. aur. a xxx.Colophoniae,Res. clarae a jvGumm. Ammoniac.

Labdan. a jvßElemn. ij

Styrac. Calam. jRad. Irid. Florent. ijBaccar. Laur. excort.Sem. Cumin.Flor. Chamomill.

Melitot. a jvHerb. Sabinae j

Thym. ßOl. Lilior. albor.Anethin.Chamomill.Laurin. a jß

M. F. S. A. Emplastrum.

Emplastrum Oxycroceum.

Recipe Cerae citrinae,Colophoniae,Picis navalis a vj


65

Croci opt. jGumm. Ammoniaci,

Galbani,Mastichis,Myrrhae,Terebinthinae,Thuris a ij

Maak het naar de kunst tot een Pleister.

Emplastrum Meliloti.

Recipe Flor. Meliloti, versch gedroogt, vjHerb. Absinthii,

MajoranaeFlor. Chamom. Romani,Farinae Faenugraeci,Bacc. lauri, uitgepelt iijRad. Cyperi rotundi,

Iridis Flor.Spicae Nardi Indicae,

Cassiae ligneae,Sem. Amnios,

Apii.Cardamomi min. uitgepelt,

Styracis Calamitae a v

Doe hier by, naa dat ze zeer fijn gestooten en gesift zijn,


66

Resinae Pini,Sevi Hircini,Cerae, die nieuw is, viij

Naa dat deese zeer wel onder een vermengt zijn, doe'er ten laatsten byGumm. Ammoniaci xTherebinthinae jßOlei Spicae ij

Trifolii odoratii q. s.

En meng ze dan ter deegen naar de konst tot een Pleister.

Emplastrum de Mucilaginibus.

Recipe Olei macaginum vjGummi Ammoniaci,

Galbani,Opoponacis.Sagapeni a ß

Croci opt. ijCerae citrinae, xxTerebinthinae ij


Emplastrum de Savona.

Recipe Gumm. Galban. dissol. xviijAmmoni diss. xixOpapan. diss. j


67

Ol. Oliv. xlLithargyr. aur. xxjvAerugin.Aristoloch. long.Myrrhae,Mastic.Oliban. a jThuris ijBdelli j

M. F. S. A. Emplastrum.

Emplastrum Stichticum.

Recipe Gumm. Ammoniaci,Bdellii a ijGalbani,

Myrrhae,Olibani,Opopanacis, die gesmolten is,Rad. Aristolochiae longe,

rotundae,Magnetis a jCaphurae iijOl. Hyperici a xxjv

Laurini ijLithargyrii auri xviijTerebinthinae iv



68

Empl. Vesicatorium.

Recipe Cantharid,Cerae citrin a jxResinae,Therebinth.Picis naval. a vPiperis alb. iijGum. Ammoniac.

Galban. a ijßAerugin.Rad. Pyrethri a ivEuphorb. ijOl. pauxillum.

F. S. A. Emplastrum


69

Derde Deel, Bevattende de ChymischeGeneesmiddelen.Aquae simplices, Gemeene Waateren.

Aq.Cochlear.Faenic.Fl. Lavendul.

TiliaeHyssop.Majoran.Meliss.Menth.Petroselin.Puleg.Ros.Ruth.Sambuc.Salv.Tanac.

Distilleer deeze met zuiver water naar de kunst.


70

Aqua corticum Aurantiorum.

Recipe Cort. Aurantior. rec. vjCitri rec. jvSal. commun. viij.

Laat ze trekken in een genoegzaame quantiteit gemeen waater agt of tien daagen,dan daar verder by doende een genoegzaame quantiteyt waater, destileer het volgensde kunst.

Aqua Cinamomi Simplex.

Recipe Cinamomi xviij.Aquae Hordei xcvj.

De Kaneel, van de sterkste zoort, gestooten zijnde, giet daar het Gerste waater op,en destilleer het zoo lang, als het waater wit is: Want, klaar wordende, is'et slap.

Aquae Spirituosae. Geestryke waateren.

Balsamus Embrionum; Kinderbalsem.

Recipe Cinnamomi acut.Nucist.Macis.Zinzibr.Caryophill.


71

Granor Parad.Cubebar.Cardamom. aa ijCarpobals.Galang. a ßZedoar. j

Laat deeze boovenstaande Simplicia grof gestooten en gekneust werden. Neem danverder

Fol. Salv.Menth. crisp.Meliss. aa MjCort.Arant.

Citr. recent aa ).

Giet hier op agt pinten van den besten Fransen wijn. Laat het 14 daage trekken, endestilleer het naar de kunst.

Op de uitleevering van yder vyf oncen van het bovenstaande moet'er worden bygedaan

Julap. Rosac. ßFol. Aur. N. 2

M.

Aqua Spirituosa Antepileptica.

Recipe Fl. lil. convall. rec. viijGiet daar by sterke franse wijn IV pinten. Laat ze daar vyf daagen in trekken, en

dan door een glaazen kolf in een Waaterbat gedestelleert


72

worden, tot dat de bloemen by naa droog zijn.Neem dan,Cinam. acut. vjNuc. Mosc. ßPip. long. ijFlor. Lavend. j

Rorismarin. rec.Staechad, a ß

Cubebar. ijRad. Dictamn. nostr.

Fraxinell. a ßSem. Angelic. v

Alles grof gestooten zijnde, laat ze in den voorgaanden gedestileerden wijn trekkenin een warme plaats vier daagen, en dan gedestileert worden naar de konst.

Aq: Spirituosa Cinamomi.

Recipe Cinamomi acutiss. xviijVin. optim. vier pinten.Ciner. Clavellat. ij

Laat het vier en twintig uuren trekken, en destilleer het volgens de konst.


73

Aqua Spirituosa Cochleariae.

Recipe Herb. cochlear. incis. cum toto sine radicibus xjv.Laat die gesneeden of gestampt, en daar by gedaan wordenVini Gallic. pint iijSal. Tart. ß

Destileer die, tot dat er ontrent twee en een halve pint oover komt.

Aqua Quercetani.

Recipe Herb. Ment. crisp.Rad. Dictamn. alb.

Irid. Florent. a jSem. Agni cast.

Rut.Lactuc. a vj

Terebinth. Venet. jvVini albi Gallici xx

Desteleer het door een glaazen kolf naar de konst.

Aqua Spirituosa Rorismarini.

Recipe Flor. Rorismarini viijVin. Gallic. pint ij

Destelleer die naar de konst.


74

Alcohol vini.

Recipe Spir. vin. pint jvCiner. clavell. ij

Laat se door een glaazen kolf worden oovergehaalt tot vyftien oncen; destilleervoorder tot nog dertig oncen, en bewaar het tot gebruyk.

Spiritus Aromaticus Oleosus. of Sal volatile Aromaticum.

Recipe Cinamomi opt. ij.Flav. cortic. Arant.

Citri, die versch zijn a jβCaryophyllor.Macis,Cardamon. min. vjSal. tart. ij

ammon j

Laat dit zes daagen met twee pinten spir. vin. rectif. laauw staan digereereen, entrek daar dan door destillaacie af twee en twintig oncen.


75

Spiritus Carminativus Sylvii.

Recipe Rad. angel. jimperat.galang. a jß

Fol. rorismar.majoran.rut.basilicon.

Flor. centaur. min. a jßBacc. laur. iijSem. angel.

levistic.anis. a ß

Zingib.Nuc. Mosc.Mac. a jβCinam. acut. vjCaryophyll. jFlav. cort. aurant. jSpir. vin. XL

Destilleer het door een glaazen Kolf naar de konst.


76

Balsamus Dorsalis.

Recipe Bacc. laur.juniper.

Castor.Euphorb.Caryophyll.Mac.Succin. flav.Gumm. Elemn.

Galban a vjMastic.Myrrh.Styr: liq. a jLumbricor. terestr. iijTerebinth. Cypt. xxivSp. vini rectificat. pint vj

D'Ingredienten grof gestooten, en in een Retort gedaan zijnde, doe dan de Sp: vinidaar by, en stook het naar de konst, tot dat daar een klaare oly op dryft.

Acetum Destillatum, Gedestilleerde Azyn.

Recipe Aceti Vini.Destilleer het in een glaazen Kolf, tot dat'er (de Phlegma eerst afgetrokken, en

een andere Ontfanger daar aan gehegt zijnde) de zuure geest over gaat.


77

Spiritus Vitae.

Recipe Rad. Calami arom. gedroogt,Cyperi rot. a iijGalangae, jAngelicae, ß

Flaved. cort. Aurant. die versch zijn.Citri, die versch zijn. jv of gedroogt j.

Herb. melissae,majoranae,rorismar. a ß

Flor. lavend. gedroogt ijrorismar. met zout ingelegt, jv

Sem. cardam. min. uitgepelt.Caryophyllor. a ßMacis ijCinam. iij

Stoot die tot een grof poeder, en laatze in agt pinten Spiritus Vini digereeren; welkeSpiritus men daar naa door de destillaacie tot vier pinten toe moet aftrekken.


78

Spiritus Matricalis.

Recipe Rad. Valerian. ßMastich,Myrrh,Oliban,Succin. el. a ijCastor iijSal. Ammon. jCalc. viv. iij

Laat dit t'zaamen trekken met jv pinten Brandewijn agt daagen lang, en dangedestilleert worden naar de kunst.

Spiritus Cochleariae.

Recipe Fol. cochlear. lxxiiGestampt zijnde, doe daar bySpir. vin. vier pinten.Ciner. Clavellat. ij

Laat dit naar de kunst gedestilleert worden tot twee pinten.

Spiritus Liliorum Convallium.

Recipe Flor. Lilior. convall. viijSp. vin opt. pint ij

Digereert en distilleer het naar de konst.


79

Spiritus Menthae.

RecipeMenth. crisp. xvjSp. vin. opt. pint ij

Destilleer het als booven.

Spiritus corticum Aurantiorum en Citriorum.

Recipe Flaved. cort. Aurant. versch vjSpir. vin. pint vj

Laat dit door een glaazen kolf oovergehaalt worden tot de helft.

Spiritus corticum Citri

Wort gemaakt op de zelve manier.

Aceta; Azynen.

Aqua vel Acetum Prophylacticum

Recipe Rad. Angelic.Zedoar. a jPaetasit. iij

Herb. Meliss.Scord. a. iiijRut. iij

Fl. cort. Citr. jβNuc. Jugland. immaturar. xxjv

Gesneeden en gestooten zijnde laat het agt daagen in zes pintenWijn Azijn digereeren,en destilleer het dan naar de konst.


80

Acetum Squilliticum.

Recipe Rad. Squillae siccat. iijAceti. acerrimi pint j.

Laatse digereren volgens gewoonte

Acetum Calendulae, en Sambuci.

Worden geprepareert, als booven.

Olea per Destillationem.

Absinthii,Anethi,Anisi,Bacc. Juniper.Careï,Caryophyllorum,Cerae,Cinamomi,Cort. Aurantiorum,Citriorum,Faeniculi,Guajaci,Laterum of Philosophorum,Ligni Rhodii,Macis,Majoranae,Menthae,


81

Origani Cretici,Rorismarini,Rutae,Sabinae,Salviae,Sassafras,Spicae,Succini,Terebinthinae.

D'Oolien uit houten, kruiden, vrugten en zaaden worden, naa de destillaacie,afgescheiden van de waateren.

Tinctura Absinthii.

Recipe Summit. Absinth. sicc. jvSpir. vin: pint iij

Laat dit trekken driemaal vier en twintig uuren.

Tinctura Aloës.

Recipe Aloës Socotrin. ijSpir. vin. rectific. pint jLaat dit trekken tot een Tinctuur.


82

Tinctura Antasthmatica.

RecipeMell. optim. jvExtr. succ. Liquir. j

Opii,Flor. Benzoin a jOl. Anis. ßSal. Tartar. ßSpir.Vin. rectific. pint jβ

Laat dit zaamen twee of drie daagen trekken, en by de afgegoote Tinctuur doenTinct. Croc. ij

Tinctura Antinephritica.

Recipe Rad. Rhabarb.Liquirit. aa jZingiber.Galang. a j

Lign. Nephritic. ßCass. fistul. ijSem. Levist.

Dauc. vulg.Petrosel. Maced. a ijMacis,Croc. a jβMilleped. ßOpii crud. ij


83

Sal. Tartar. jSpir. Juniper. Coloniens.Vin. Rhenan. a pint jβ

Laat het Lign. Nephrit. met de helft van't Sal Tart. alleen, en de zaaden meede iedermet een gedeelte van den Rhynschen Wijn trekken eenige daagen; en naaderhantd'andere middelen daar by gedaan worden.

Tinctura Assae Foetidae.

Recipe Ass. foetid. iijSal. tart. ßAlcohol via. pint j.

Laat dit trekken vier of vyf daagen, tot een Tinctuur.

Tinctura van Banilles.

Recipe Banilles jβSpir. vin. gerectificeert xij.

Laat dit uittrekken naar de kunst.

Tinctura florum Benzoïn.

Recipe Flor. Benzoin. jAlcohol. vin. xij

Laat naar de kunst trekken tot een Tinctuur.


84

Tinctura Bezöardica.

Recipe Rad. Valerian.Petasit.Angel.Imperator.

Herb. Scord.Menth.Rut. a j

Sem. Levist.Cumin.Anis. a ijCardam. min.Cubebar. a ß

Caryophyll.Nuc. Mosc. a jLign. Sassafr.Cort. Aurant.

Citrior. a iijSpir. vin. pint viijSal. Tartar. ij

Laat dit zaamen warm trekken twee of drie daagen, en destilleer daar de helft van.Zet op deezen oovergehaalden Geest.

Rad. Contraj. jAngel.


85

Imperat.Valerian.Petasit. a vj

Croc. jTinct. nostr. Myrrh. ijRes. Guajac. jSal. Tart. wel gecalcineert ij

Trek dit naar de kunst uit tot een Tinctuur.

Tinctura Cantharidum.

Recipe Cantharid. jSpir. Nitr. ij.

Laat hier in de Cantharid. oplossen, en doe daar dan bySpir. vin. oover gehaalt vjMaak die tot een Tinctuur.

Tinctura Catechu.

Recipe Succ.Catech. jvSp. Vin. pint jβ

Laat het naar de konst trekken.


86

Tinctura Castoreï.

Recipe Castor. opt. jβLiq. Tartar. ij

Laat dit vier en twintig uuren met malkanderen digereeren, daar na daar by doendeAlcohol. vin. pint j.M.

Tinctura Cinamomi.

Recipe Cinamom. opt. ijSp. vin. pint. j

F.S.A. Tinctura.

Tinctura Croci.

Wort gemaakt op de wijze als boven.

Tinctura Gentianae.

Recipe Rad. Gentianae ijSpir. Vin. pint j.

Laat dit trekken tot een Tinctuur.


87

Tinctura Hyperici.

Recipe Flor. Hyperici, nog niet heel oopen, jvDoe daar by Spir. vini rectif. xvj en laat het zes daagen in een Fiool op zant

trekken.

Tinctura Gialappae.

Recipe Resin. Gialapp. jAlcohol. vin. xxiv.

Laat dit trekken, en gemaakt worden tot een Tinctuur.

Tinctura Gummi Ammoniaci.

Wort gemaakt, als de Tinctura Assae foetidae.

Tinctura Ligni Colubrini.

Recipe Lign. Colubr. ijSal. Tart. ijSpir. vin. pint j

Laat dit twee of drie daagen trekken, en de Tinctuur afgegooten worden.


88

Tinctura Millepedum.

RecipeMilleped.Liq. Nitr. a ijSpir. Vin. rectific. xij

Laat ze trekken agt of tien daagen.

Tinctura Myrrhae.

RecipeMyrrh. opt.Ol. Tart. per deliquium a ij

Laat ze zaamen trekken in een fles, gezet in heet zant, tweemaal vier en twintig uuren,doe'er dan byAlcohol Vini Pint. jLaat dit zomtijts eens omgeroert worden, en zoo weer tien daagen trekken tot een

Tinctuur.

Tinctura Opii.

Recipe Extr. Opii jβSpir. Vin. pint j

Laat het trekken naar de konst

Tinctura Theriacalis.

Recipe Rad. Angel.Zedoar.Contraj. a j


89

Fol. & summit. Rut.Fl. Rorismar.Cort. Citr.

Aurant. a jβ

Laat het grofjes gestooten, en daar naa zes daagen in vier pinten Brandewijndigereeren, en dan daar van xl gedestilleert worden.

Trek dan daar inTheriac. nostr. vLaat het vogt, dikwils zijnde omgeschudt, ten laatsten doorgegooten, en tot gebruyk

bewaart worden.

Elixir Proprïetatis.

Recipe Tinct. Aloës,Croc.Myrrhae van elx eeven veel.

Laat deeze Tinctuuren eenige uuren onder een gemengt staan, en zoo gehoudenworden voor Elixir.

Elixir Salutis Anglicum.

Recipe Rad. Helen. sicc.Ras. lign. Sassafr. a ijSem. Anis.

Foenic.


90

Coriandr.Rhei el. a jScammon. ß

Fol. Senn. jvPrun. Catharin. cum nucleïs contus. viijSpir. vin. opt. pint jv

Laat den Scammonium met een bequaam gedeelte van den Brandewijn alleen, enmet den anderen Brandewijn d' andere middelen uitgetrokken, op 't laatst deCatharyne Pruimen daar by gedaan, en dit zoo tot een Elixir gemaakt worden.

Elixir Vitae.

Recipe Ros. rec. sale condit. xvjSp. vin. opt. pint ij

Laat het twee daagen en twee nagten in de warmte uittrekken, en destilleer het meteen zagt vuur. Hang in den hals van den Helm

Ambr. gris. ßMosc. Orient. ß

Neem dan deezen oovergehaalden Geest, en laat daar in warm uittrekkenLign. Aloes opt. ßFlaved. cort. Arant. j

Limon. jβ

En trek het uit tot een Elixir.


91

Resina Jalappae.

Recipe Rad. Jalappae resinos. xijSp. Vin. pint. iv

Digereer dezelve naar de konst; pers het uit, en doe het uitgeperste in een kolf.Destilleer den Brandewijn byna af, zoo zult gy den Hars op den gront vinden, diengy zult droogen en bewaaren tot gebruik.

Resina Scammonii.

Deeze wort gemaakt op de zelve wyze, als deResina Jalapp.

Sales Fixi Vaste Zouten.

Sal. Absinth.Sal. Card. Bened.Sal. Scord.Sal. Stipit. Fabar.

Deeze kruiden moeten gedroogt en tot asschen verbrant worden, uit welke men metwarm waater een loog maakt, welken gefiltreert zijnde men op een kool vuuruitdampen zal tot een zout. Om dit nu zuiverder en witter te maa-


92

ken, men 't uitgedampte zout in een smeltkroes weer Calcineeren moet, in waatersmelten, en filtreeren, als vooren. En zoo volgens de konst doen Crystallizeeren enverzaamelen.

Praep. ex Cornu Cervi. Bereidingen van Hartshoorn.

Cornu Cervi Philosophice Praeparatum.

Recipe Corn. Cerv. de toppen ontrent een hantbreet.Hang deeze met een netje in den Helm, onder 't destilleren van GeestrykeWaateren,

of Geesten, tot dat de Hartshoorn tot een brokkelig weezen gebragt wort.

Cornu Cervi Spiritus; Sal; Oleum.

Recipe Corn cerv. in kleine stukjes gebroken zoo veel, als gy wilt.Laat dezelve in een steene Retort, die groot genoeg is, gedaan werden, opdat zy

de helft daar in vervulle; zet dan den Retort in 't zant, en luteer daar een Ontfangeraan, die wijt genoeg is; destilleer'er dan de vloeibaare deelen af, en het vuur bytrappen vermeerdert hebbende, zullen 'er opklimmen slymig


93

waater; geest, en vlugtig zout; daar zal ook Ooly uit oovergaan; welk voornoemtvlugtig zout met d'andere vogt, (die van den stinkenden Ooly door een Scheiglasafgescheiden is) gemengt zijnde, met Poeder van gebrande beenen in een hoogenKolf, op 't zant al destilleerende zal gerectificeert worden, waar naa men dan hetvlugge zout met den Geest vermengen, of elk byzonder bewaren kan.

De stinkende Oolie kan alleen bewaart worden.'t Overblyfzel kan bewaart worden om te calcineeren.

Flores Benzoin.

Recipe Benzoïn. van de beste, tot een poeder gestooten iv deelen.Arenae j deel.

Vermengt zijnde, laat'er uit een steenen pot (op't fatsoen van een kolf gemaakt, waarop een Pyramidale wijzen digte tregter van Papier gezet is) door een klein vuur eensublimatie geschieden; zoo zullender naa verloop van een half uur de Bloemenbeginnen op te klimmen, die men alle half uuren met een veedertje moet verzaamelen.


94

Succinata. Bereidingen van Brantsteen.

Succini Spiritus; Olëum; Sal.

Recipe Succin. q. s.Distilleer en behandel dien op de zelve wyze, als van den Hartshoorn gezegt is.

Tinctura Succini.

Recipe Succin subtiliss. pulv. jvFlor. sal. Ammoniac. jßAlcohol. vin. xl

Laat de zelve naar de konst in warm zant een behoorlyken tyt digereeren, het zelvedikmaals omroerende.

Salina. Bereidingen van Zout.

Spiritus Salis simplex.

Recipe Sal. dat wit, en in de keuken gebruikelijk is. xxjvTichelsteenen, die fyn gestooten zyn, lxxij

Doe deeze, t' zaamen wel vermengt, in een steenen Retort, datze daar mee tot de helftvol wort, naa dat'er een wydeOntfanger aan gevoegt is, laat eerst met een spaarzaame


95

hant wat vuur daar aan gebragt worden, dat men, als 't slymig waater weg is, moetvermeerderen, tot dat de Geesten als wolken daar uit altemaal oover gekoomen zyn.Schei dan den Geest door rektifikaacie voorts van zyn Phlegma.

Spiritus Salis dulcis.

Recipe Spir. sal. van zyn Phlegma wel gezuivert iijSpir. vin. rectific. ix

Laatze door een glaazen Helm volgens de konst gedestilleert worden.

Tartarea. Bereidingen van Wynsteen.

Sal. fixum Tartari.

Recipe Tartar. raauw, dog fraay wit, q. p.Den zwarten klomp, die naa de destillaacie van den Wynsteen in een Retort

overgebleeven is.Laat den raauwen wynsteen, ten minsten in een papieren huisje beslooten, in een

Pottebakkers ooven door den heeten weerslag des vuurs, dog den zwarten klomp,zoo bloot onder de gloeyende koolen uitgebrant worden, tot datze zig wit vertoonen.Maak dan hier uit door warm waater (dat men daar op gieten moet) een Loog.Filtreer dien, en laat dien, in een glaazen of aarden vat oovergegooten zijnde,uitdampen, tot


96

dat alle vogtigheit verteert is; dan zal op den gront het witte zout verblyven.Indien men dit in een glaazen vat doet, en eenige daagen in een kelder voor de

bloote lugt oopen stelt, zal het smelten, en aldus ons verschaffen denOleum Tartari per Deliquium of Liquor Tartari.

Crystalli Tartari.

Neem gepoederden Witten Rhynschen Wynsteen, die eenige reizen gewasschen iszoo veel, als gy begeert; laatse met het waater opkooken. Gietze door, zetze 's nagtsin koude, zoo zullen de Krystallen aan de zyden van den pot blyven hangen, welkegy zult vergaaderen, en droogen.

Tartarum Vitriolatum.

Neem Olëum Tartari, die per deliquium gemaakt en gefiltert is, zoo veel gy wilt, doedien in een wyde Fles, of verglaasde Kom, drup daar allengskens half zoo veel Ol.Vitr. in, zoo zal het terstont in een witagtige stoffe neervallen, het overige vogt zultgy dan op een zagt vuurtjen uitdampen tot de droogte van zout, en bewaaren het.


97

Cremor Tartari.

Recipe Tartar. Rhenan. alb. q. p.Die eenige reizen afgewasschen is. Kook dien op een zagt vuurtje in een

verglaasden pot, tot dat 'er zig een dun vliesje booven op vertoont, 't welk met eenhoute spaantie afgeligt moet worden, en op een klad-papier gedroogt, en, gestootenzijnde, in een Fles bewaart.

Tinctura Tartari.

Recipe Tartar. Rhenan. jvNitr. puriss. ij

Meng het, fijn gestooten zijnde, onder malkanderen. Doe het in een smeltkroes, enCalcineer het. Doe daar bySp. Vin. rectific. pint jßDigereer het naar de konst tot een Tinctuur.

Tartarus Emeticus.

Recipe Crystall. Tart. jßCroc. Metallorum ß

Alsse tot een Poeder gemaakt zijn, doeze in genoegzaam reegenwaater kooken, totdat 'er een huideke op komt, kleins het dan


98

door een dubbel vloei-papier, en stel het, in een glas beslooten, op een koude plaatsom Crystallen te schieten.

Ammoniaca. Bereidingen van Ammoniak-Zout.

Spiritus Salis Ammoniaci.

Recipe Sal. Ammoniac.Tart. a xij

Naa dat elk byzonder tot Poeder gebragt is, en dan weer zaamen in een kolf vermengt,doe daar schielijk by gemeen waater xxiv

Het glas aanstonts wel toegeslooten zijnde, destilleer het met zagt vuur, tot dat'erxiv oovergegaan zijn, en dat het zout in den Helm begint te smelten.

Het zelve moet ook gemaakt worden met leevende Kalk op deeze wijze.Recipe Sal. Ammoniac. vijCalc. viv. viijAq. pluvial. xxx

Giet het waater eerst op de Kalk, en doe het Sal. Ammon. daar by, en destilleer het,als vooren.


99

Flores salis Ammoniaci, sive sal votatile Ammoniaci siccum.

Recipe Sal. Ammon.Ciner. clavellat. a viij

Doe dit in een Kolf. Leg daar een Ontfanger voor, en stook in't begin met zagt ennaaderhant met sterker vuur, tot geen Flores meer opklimmen.

Nitrata Bereidingen van Salpeeter.

Spiritus Nitri. en Nitri Dulcis.

Wort op de zelve wijze gemaakt, alsSpiritus Salis enSpiritus Salis dulcis.

Lapis of Sal Prunellae.

Neem een goet deel Salpeeter, laat die in een kroes smelten, werp daar danallengskens een weinig Flores Sulphuris in, tot dat de Salpeeter van zijn onzuiverheitgereinigt, en zoo klaar, als waater, is. Gietze


100

dan in een koopere bekken; of schept die uit met den keetel van een Tabaks pijp, enlaat ze by droppelen op een steen vallen; zoo staat het cierlijker in uw glas. Dogzommigen kooken dezelve naa het uitgieten in schoon waater, om in Krystallen tedoen schieten, die men dan in heet waater smelt, en door een vloeipapier laat loopen,er op een koude plaats te krystallizeeren zet. Die smelten zy dan wederom in eenkroes, en zuiverenze met zwaavel, 't welk zy ten minsten tot drie reizen herdoen. Ditwort Sal. Prunellae; Nitrum tabulatum, purificatum; Crystallum minerale, &c.genoemt.

Sal. Polychreston.

Recipe Nitr. Puriss.Sulph. a ij

Wrijfze fijn onder een, doeze in een gloeyende Smeltkroes, en laat het gloeyen, totdat'er een graauw Poeder ooverblijft. Smelt dit Poeder in heet waater. Filtreer het,en droog het, zoo zal'er een wit Poeder ooverblijven.


101

Sal. Nitri Fixum.

Recipe Nitr. Purissim. viijSmelt de zelve.Gesmolten zijnde,werp daar by beurten in eenige stukjes houtskool

zoo lang, tot dat het niet meer detoneert.

Liquor Nitri fixi.

Neem het boovenstaande Zout, stel het in een vogtige kelder, op de wijze als de liquorTartari.

Sulphurea Bereidingen van Zwaavel.

Balsamus Sulphuris Anisatus.

Recipe Flor. Dulphur. jOl. Anis. viij

Laatze zaamen zoo lang warm staan trekken, tot datz' een bequaam Tinctuur hebben.

Balsamus Sulphuris Juniperatus; Succinatus; Therebintinatus; Linatus.

Zullen gemaakt worden op de zelve manier.


102

Balsamus Sulphuris Rulandi.

Recipe Ol. Amigd. dulc. vjSal. Tartar. ijFlor. Sulph. jCaphur. j

Laat deeze op de zelve wijze gemaakt worden, als deBals. Sulph. Linatus, denKamferdaar op't laast by doende.

Flores Sulphuris.

Neem geele Swaavel (leevende is beter) die van haar vuiligheit gezuivert is, zoo veelals gy begeert, doeze in een Sublimeerpot, en sublimeerze in 't zant, 't welk ook mettwee potten op elkanderen kan geschieden.

Oleum Sulphuris per Campanam.

Recipe Sulphur. q. p.Doe dien in een gemeenen Smeltkroes, of aarde potje, zet die in een glaazen of

verglaasden schootel. In den brant gesteeken zijnde, zet daar een glaazen Klok ooverheen; zoo zal d'Oolie daar langs loopen. Als de zwaavel verbrant is, doe, als vooren.


103

Antimoniata. Bereidingen van Antimoonie, of Spiesglas.

Tinctura Antimonii.

Recipe Antimon. crud. ijTartar. crud. vj

Yder alleen fijn gestooten, en dan door een gewreeven, en met kleine quantiteit ineen gloeyende kroes geworpen zijnde, laatze volgens de konst drie uuren gloeyen,en dan, nog heet zijnde, gestampt worden, en gedaan in een Fiool waar in drie PintenAlkohol is. Laat deeze volgens de konst agt daagen digereeren.

Tinctura Metallorium.

Recipe Regul. Antimon. Martial. ijStann. Anglic.Cupri Japonic. a j.

Neem een Smeltkroes; stel dien in het vuur,


104

tot dat hy gloeit. Doe dan den Regulus daar in. Gesmolten zijnde doe daar by hetKooper en het Tin. Laat dat onder een smelten. Giet het uit naar de konst. Neem danvan deeze Massa j.Meng daar onder Gerafineerde Sal. Nitr. xij. Stoot het welonder een; en werp het by beurten in een gloeyenden Smeltkroes, en laat het zoo langbranden, tot dat het wederom te gelijk tot een Massa wort, die naar den blaauwenen groenen helt. Dit zoo volbragt zijnde, neem het uit den Smeltkroes. Warm zijnde,stoot het, en doe het in een Fiool, daar op gietende Alcohol. vin. pint j. Laat het 14daagen digereeren,'s morgens en 's avonts wel omroerende.

Aqua Benedicta Rulandi sive Vinum Emeticum.

Recipe Croci Metallor. ßVin. Hispanic. xij.

Laat dit in een glas drie daagen lang digereeren. Giet het daar naa zagtjes af, enbewaar het tot gebruik.


105

Antimonium Diaphoreticum.

Recipe Antimon. crud viij.Nitr. Puriss. xxiv

Pulverizeer ieder alleen, Naarderhant doe deeze stof, ondermalkander gemengtzijnde, by beurte in een gloeyende Smeltkroes, en detoneer die naar de konst, enkalcineerze een half uur. Gegloeit zijnde, doe die in schoon waater zoo lang, tot datalle scherpheit afgewasschen is.

Nitrum Antimoniatum.

Neem het waater, waar mede de Antimon. als boven, is afgewasschen, en rook hetuit, tot dat daar een vlies op komt, en laat Kristallen schieten naar de konst.

Regulus Antimonii Stellatus.

Recipe Tartar. crud.Antimon. crud. a vj

Doe deeze, wel gemengt zijnde, by beurten in een gloeyenden Kroes. De stoffe daarin zynde, dek die met een teegel toe, vermeerder dan het vuur van onder en vanbooven, tot dat de stof geheel vloeibaar is, werp daar


106

dan kleine stukjes Salpeeter in tot ß.Dit gedaan zijnde, wort de Kroes uitgenoomen,en daar zagtjes toegen geslagen. Andere gieten het oover in een Vijzel, of in eenConus Fusorius. Zoo zal de Regulus naar den gront zakken.

Regulus Antimonii Medicinalis.

Recipe Antimon. crud. vSal. Tartar. jSal. commun. gedroogt iv

Stoot en zift dit door een; doe het dan in een gloeyende Kroes, als booven, en laathet een groot quartier vloeyen, altemet met een gloeyende Tabakspijp omroerende;en geen klonters gewaar wordende, giet het in een warm gemaakten Vijzel, en klopdaar teegen, dat de Regulus naar den gront valle. Kout geworden zijnde, worden deScoriae daar af gescheiden, en de Regulus in waater opgekookt, en tot zijn gebruykbewaart.

Deeze Scoriae in waater opgekookt en gefiltreert zijnde, kan men daar van maakenhet Sulphur Auratum, als boven gezegt is van de Croc. Metallor.


107

Hepar Antimonii.

Recipe Antimon. crud.Nitri puri a iv

Doe deeze, wel gepulverizeert zijnde en onder een gemengt, allengskes in eengloeyenden smeltkroes. Laat de stof, die dikwils omroerende, een quartier uurs staangloeyen, tot datze de koleur van leever of kastanje bruin heeft.

Crocus Metallorum.

Recipe Hepat. Antimon. ijAq. pur. pint ij

Kook deeze in een verglaasden Pot een klein half uur. Laatze, nog heet zijnde, volgensde konst, door een Papier filtreeren. Het eerste door gelekte waater weg genoomenzijnde, wort op de voorgemelde stof zoo lang heet waater gegooten, tot dat men opde tong geen scherpheit gewaar wort. De stof, in het Filter gebleven, gedroogt zijnde,is de Operaacie volbragt.


108

Sulphur auratum Antimonii.

Giet in dit eerst doorgelekte waater druppels wijze gedestilleerden Azijn zoo lang,als gy den Swaavel naar den gront ziet zakken. Dit wort gefiltreert, en, als de Crocusmet heet waater afgewassen is, naaderhant gedroogt, is de Operaacie volbragt.

Vitrum Antimonii per se.

Recipe Antimon. tot het fijnste Poeder gemaakt, viijBrant het uit in een onverglaasde aarde pan, eerst eenige uuren lang oover een

klein vuur, tot dat de rook daar van begint op te houden, al gestadig met een heeteTabaks pijp omroerende, opdat het niet klontere. Vergroot dan het vuur, tot dat depan gloeyend werde, en het in een graauw Poeder verandere. Smelt het in eenSmeltkroes, tot dat het gelijk als wasch vloeit. Giet het daar naa op een warme plaat,en laat het allenks kout worden, en bewaar het tot gebruik.


109

Regulus Antimonii Martialis.

Neem gezuivert vijlzel van Staal iv. Gloei dat ter deegen in een Smeltkroes; doedaar dan by grof gestooten Spies glas viii. Smelt dit zaamen, en, gesmolten zijnde,doe daar Salpeeter by ij. en laat dat zoo een heel uur op een sterk vuur vloeyen.Giet de stof daar naa in een komme, en laat de kom een weinig geschud worden,opdat de Regulus alzoo naar den gront zinke; welken, kout geworden zijnde, menvan de Scoria afscheit. DeezenRegulus doet men weer in een kroes, daar allengskenseen weinig Salpeeter by doende. 'tWelk volbragt zijnde, kan men de Scoria daarbeeter van afscheiden. Ten laatsten giet men den Regulus weer in een kom, alwaarmen ze dan zoo lang laat blyven, tot dat hy teenemaal kout geworden is.

Butyrum Antimonii.

Recipe Antimon. crud.Mercur. sublimat. corros. a q. p.

Vermengze wel onder malkanderen in een stee-


110

nen mortier, en laatze destilleeren door een glaazen Retort met een wijden Hals op't zant. Door vervolg van al sterker graaden van vuur zal 'er vogt of booter vanSpiesglas, dat ys gelijkt, van koomen, indien deeze stremt in den Hals, of in't beginvan den Ontfanger, zoo hou'er een gloeyende kool zeer voorzigtelijk by, opdat diesmelte, en die geen digte verstoppinge daar maake; rectificeer dan den ingekoomenvogt door een glaazen Retort.

Cinnabaris Antimonii.

Dit verkrijgtmen naa de destillaacie van den Butyrum Antimonii, indien men´t ookeenige uuren lang een sterk vuur booven en onder, naamentlijk door ´t zant, geeft:Want zoo zal de Cinabar opvliegen, en aan de kanten, ook in den hals van denOntfanger aanzetten.

Bezöardicum Minerale.

Recipe Butyri Antimonii q. p.Giet 'er genoegzaame quantiteit van gerectificeerden Spiritus Nitri op, tot dat de

opziedinge ophout. Doe dan dit mengzel uitdam-


111

pen, tot dat het droog is; het welk men daar naa in een smeltkroes gloeit, tot dat'ergeen meer waazem uit komt, en de stof heel wit wort, die men moet afzoeten metwarm waater, opdat die t'eenemaal zonder smaak zy.

Pulvis anti-Hecticus Poterii.

Recipe Reguli Antimon. Stellat.Stann. opt. a iv

Laat deeze in een smeltkroes wel onder een vloeyen. Giet die dan in een Conusvolgens de konst. Kout geworden zijnde wrijf hem toe fijn Poeder, daar by doendezoo veel gestooten Poeder van Salpeeter; en Calcineer het naar de konst, naaderhantmet warm waater afzoetende en droogende, als de Antimon. Diaphoretic.

Antimonium Diaphoreticum Martiale.

Recipe Regul. Antimon. Martial. iijNitr. puriss. ix.

Dit boovenstaande wort op de zelfde wijze geprepareert, als de ordinaare Antimon.Diaphoretic.


112

Flores Antimonii Rubri.

Recipe Antimon. crud.Sal. Ammoniac. a iv.

Stoot deeze ieder apart fijn, en meng ze dan wel onder een, en doe ze in een steenenKolf met een glaazen Helm daar op gezet, en dan volgens de konst met een vuur vande derde graat sublimeeren. Kout geworden zijnde, bewaarze tot gebruik.

Mercuriala. Bereidingen van Quikzilver.

Mercurius vitae.

Recipe Butyr. Antimon. q. v.Laat deeze druppels wyze in schoon reegen waater vallen, dan zult gy een sneeuwit

Poeder zien neer zinken. Dit moet volgens de konst afgezoet en gedroogt worden.


113

Lotio Mercurii. Wassching van Quikzilver.

RecipeMercur. viv. q. v.Wasch dien met Azijn, een weinig laauw zynde. Daar naa, door een leer geperst,

bewaar het tot gebruik.

Amalgama Joviale.

Recipe Stann. limat. jMercur. purifacat. iv

Meng dit in een steenen of glaazen vyzel, tot dat het onder een gemengt is, als eenAmalgama.

Turbith Minerale.

Recipe Spir. sive Ol. Vitriol. ijMercur. viv. j

Laat dit twaalf uuren volgens de konst digereeren, en stook dan den opgegootenOolie af, door een glaazen Retort, tot dat het droog is. D'afgestookte Liquor zal tottweemaal toe daar op gegooten worden. D' oovergebleeve witte stof in het Retortzal volgens de konst met warm waater afgezoet werden tot dat men


114

ziet, dat het sneeuw wit Poeder in een geel verandert; 't welk, gedroogt zynde, bewaartot gebruik.

Cinnabaris Officinalis

Recipe Sulphur. opt. ijSmelt dien in een aarde pot. Doe daar al roerende onderMercur. viv. vj. en

roer dat op een zagt vuur zoo lang, tot dat deMercurius niet gezien wort. Deezezwarte stof wort in een steene sublimeer vat gedaan, en gesublimeert volgens dekonst.

Aqua Divina Fernelii.

RecipeMercur. sublimat. ijAq. Rosar. xvj.

Meng het, en bewaar het tot gebruik.

Mercurius sublimatus corrosivus.

RecipeMercurii crud. q. p.Ontdoeze met genoeg genereus Sterk waater. Laat daar naa het sterk waater oover

een zagt vuur uitwaazemen, tot dat het poeder droog wert. Vermeng daar by eevenveel gemeen Zout, dat tot knappens toe uitgerookt is; su-


115

blimeerze dan met malkander oover een sterk vuur, tot dat de Quik als een Sublimaatzig in de Fiool vertoont.

Mercurius sublimatus dulcis. Zoete gesublimeerde Quik.

RecipeMercur. sublimat. corrosiv. ivviv. iij.

Wrijfze in een steenen Mortier, totdat de leevende Quik t'eenemaal verdweenen is.Doe dit Poeder in een glaazen sublimeer Fiool, die op't zant gestelt wort. Stook in'tbegin daar onder een klein vuur, t welk gy allengskens moet vermeerderen, tot datdeMercurius zig aan den Hals van uw Fiool vertoont. Alles kout geworden zijnde,breek uw Fiool, en schei denMercurius, die in den boovensten Hals van uw Fioolhangt, van zijne vuiligheit. Deezen gezuiverdenMercurius zalmen wederompulverizeeren, en nog eens of tweemaal op de voorsz. wijze sublimeeren, tot dat diezyne scherpte verlooren heeft¸ en als dan tot het gebruik bewaaren.


116

Mercurius praecipitatus albus. Witte ondergebleeven Quik.

RecipeMercur. crud. jAq. fort. die zeer kragtig is, j

Stelze op een warme plaats, tot dat de Quik ontdaan, en t' eenemaal verdweenen is.Doe deeze ontdoeninge by druppen onder sterken peekel, zoo zal 'er een wit Poederneerstorten; dat men met warm waater dikwils moet afwaschen zoo lang, tot dat hetal zyn scherpheit agter gelaaten zal hebben, en daar naa tusschen t'zamen gevouwenePapieren over een zeer zagte warmte opdroogen.

Mercurius praecipitatus ruber. Roode onder gebleeven Quik.

RecipeMercur. viv. jAq. fort. ij

Laatze in een glaazen Fiool op het zant gehouden worden, tot dat de Quik ontdaanis, en daar naa oover een sterk vuur uitdampen, tot dat de Quik root geworden zalzijn.


117

Saturnina. Bereidingen van Loot.

Saccharum, of Sal Saturni; Zuiker van Loot.

Recipe Ceruss. opt. q. p.Als die fijn gepulverizeert is, doe'er gedestilleerden Azyn op, tot datze drie of vier

vingeren onder staat. Laatze digereeren, tot dat d' Azyn zeer zoet is. Doe dan denAzyn, zagt afgegooten, door een klein vuur zoo lang uitdampen, tot dat de Suikerbegint booven te drijven; en laat het naar de konst krystallizeeren.

Ustio Plumbi. Branding van Loot.

Recipe Plumb. plaatjes wyze zeer dun geklopt. q. p.Sulph. q. s.

Laat het alles by beurten op malkanderen gestaapelt worden in een nieuwe steenepan. Steek het vuur dan daar op aan, en keer het brandende Loot met een yzerenspaatel om en om,


118

tot dat het eindelyk tot asschen verbrant is, 't welke dikwils afgewasschen, en tenlaatsten opgedroogt moet worden.

Martiata. Bereidingen van Staal.

Flores salis Ammoniaci Martiales.

Recipe Croc. Mart. aper. ivSal. Ammoniac. viij.

Laat het zeer lang onder een in een yzeren vyzel gewreeven worden. Doe het in eenMatras, en sublimeer het naar de kunst.

Vitriolum Martis.

Recipe Limatur. Chalyb. iijOl. Vitriol. ivAq. Ros. x.

Zet het met malkanderen in digestie ontrent twaalf of veertien uuren. Giet de vogtdaar van, en filtreer dien. Dampze dan uit, tot dat daar een vlies op komt. Zet hetdan in een koelen kelder, tot dat de krystallen aanschieten. Droog die langzaam, enbewaarze tot gebruik.


119

Flores lapidis Haemathitidis.

Recipe Lap. Haematid. ivSal. Ammoniac. viij.

Sublimeer dien, als booven van de Flores Martiales gezegt is.

Liquor Haemathitidis adstringens.

Recipe Capit. mort. van de boovenstaande Flores.Maakt het tot een poeder, en laathet in een vogtigen kelder door den tyt tot een vogt worden.

Tinctura Martis Tartarisata.

Recipe Limat. chalyb. vjTart. Rhenan. xxiv

Laat dit tien of twaalf uuren kooken in een yzeren pot, in genoegzaamwaater, dikwilsomroerende met een yzeren spaatel. Te veel gekookt zijnde, doe daar by kookentwaater, en laat het een ganschen nagt stil staan, en 's morgens het zwarte vogt daarzagtjes afscheppen, en dan uitdampen tot de dikte van een dunne Syroop.


120

Crocus Martis aperiens.

Recipe Limatur. Mart. q. s.Zet het buiten den reegen in d'oopen lugt, tot dat het genoegzaam geroest is. Doe

den roest daar van, en hou daar meede zoo lang aan, tot dat alles in roest verandertis.

Crocus Martis adstringens.

Recipe Scoriar. Ferr. ijLaat het in een kroes gloeyen. Doe daar langzaamer hant by Sulph. vj. Roer het

geduurig om, tot dat al de zwaavel verbrant is. Nog heet zijnde, werp het in denbesten wijn Azyn viij. Gedroogt zynde, bewaar het tot gebruik.

Tinctura Veneris. Tinctuur van Kooper.

Recipe Limatur. Cuper. Japonic.Sal. Ammon. a j.

Smelt de Sal. Ammon. in gemeen waater viijDoe dit met de Limat. Cuper. in een glaazen Kolf, en laat het in heet zant trekken

tot een blaauw Tinctuur.


121

Index.Register.

80ACETUM Calendulae.

76Destillatum.

80Squilliticum.

80Sambuci.

79Prophylacticum.

74Alcohol vini.

21ANIMALIA, eorumque partes &excrementa.

111Antihecticus pulvis Poterii.

105ANTIMONIUM Diaphoreticum.

111Martiale.

112Seu Mercurius vitae.

104Antimonii Aqua benedicta Rulandi.

110Bezöardicum Minerale.

109Butyrum.

110Cinnabaris.

107Crocus Metallorum.

112Flores rubri.

107Hepar.

105Nitrum.

111Pulvis Antihecticus Poterii.

109Regulus Martialis.

106Medicinalis.

105Stellatus.

108Sulpur Auratum.

97Tartarus Emeticus.

103Tinctura.

108Vitrum per se.

69AQUAE DESTILLATAE SIMPLICES.

70Cinamomi.

69Cochleariae.


122

70Corticum aurantiorum.

92Foeniculi. }

92Fl. Lavendulae. }

92Majoranae. }

92Melissae. }

92Menthae. }

92Petroselini. }

69Pulegii. }

69Rosarum. }

69Sambuci. }

69Rutae. }

69Salviae. }

69Tanaceti. }

70AQUAE SPIRITUOSAE.

71Antepileptica.

70Sive Balsamus Embrionum.

104Benedicta Rulandi.

72Cinamoni.

73Cochlariae.

73Quercetani.

73Rorismarini.

76BALSAMUS Dorsalis.

70Embryonum.

59Lucatelli.

101Sulphuris Anisatus. }

101Juniperatus. }

101Succinatus. }

101Terebintiinatus. }

102Rulandi.

93BENZOIN Flores.

83Tinctura Florum.

110Bezöardicum Minerale.

100Chrystallum minerale.


114Cinnabaris Officinalis.

110Antimonii

32CONDITA.

32Caro Cydoniorum. }

32Enulae Campanae. }


123

32Cortices Aurantiorum. }

32Nucis Moscatae }

32Zingiberis. }

36Confectio Alkermes.

37Hyacinthorum.

26CONSERVA Absinthii. }

26Anthos vid. Rorismarini. }

26Menthae. }

26Rorismarini. }

26Rosarum rubrarum. }

26Salviae. }

26Tanaceti. }

92CORNU CERVI Philosophice praeparatum}

92Spiritus. }

92Sal volatile. }

92Oleum. }

93Calcinatio.

7CORTICES.

120CROCUS Martis adstringens.

120aperiens.

107Metallorum.

34Diacatholicum.

35Diaprumum solutivum.

36Diascordium.

33ELECTUARIA.

33Benedictum Laxativum.

36Confectio Alkermes.

37Hyacinthorum.

34Diacatholicum.

35Diaprunum solutivum.

36Diascordium.

35Hiera picra Galeni.


38Mithridatium Damocratis.


124

40Philoniummagnum siveRomanum.

41Thericaca.

89Elixir Proprietatis.

89Salutis Anglicum.

90Vitae.

59EMPLASTRA.

59Calcis vivae.

60e Cumino.

62Defensivum.

60Diachalciteos.

60Diachylum cum gummis.

60Diapalmae.

61Diapompholigos.

61Diasulphuris Rulandi.

63Gratiae Dei.

64de Labdano.

65Meliloti.

66de mucilaginibus.

64Oxycroceum.

62de Ranis simplex.

63cum Mercurio.

66de Savona.

67Stichticum.

68Vesicatorium.

EXTRACTA vid. PILULAE.

18FARINAE.

13FLORES.

99Salis Ammoniaci.

118Martiales.

119Lapidis Haematidis.

102Sulphuris.

9FOLIA & HERBAE.

17FRUCTUS.


125

19GUMMI.

119Haematidis Lapidis Flores.

119Liquor adstringens.

9HERBAE & FOLIA.

35Hiera Picra Galeni.

33Hïerae simplicis Galeni pulvis.

31Julapium Rosaceum.

23LAPIDES.

99Lapis Prunellae.

8LIGNA.

101Liquor Nitri fixi.

119Stipticus vid. Haemat. lapidisadstringens.

96Tartari.

25MARINA.

32MEL Rosarum.

120MARTIS Crocus adstringens.

120aperiens.

119Liquor Haematidis adstringens.

119Tinctura Tartarisata.

118Vitriolum.

118Martialis Flores Salis Ammoniaci.

119Lapidis Haematitidis.

116MERCURIUS Praecipitatum albus.

116ruber.

114Sublimatus Corrosivus.

115Dulcis.

112Vitae.

113Mercurii Amalgama Joviale.

114Aqua divina Fernelii.

113Lotio.

114Cinnabaris Officinalis.

113Turbith minerale.


23METALLA.


126

23MINERALIA.

38Mithridatum Damocratis.

105NITRUM Antimoniatum.

100Purificatum.

100Tabulatum.

101Nitri fixi Liquor.

101Sal.

99Sal sive Lapis Prinellae.

100Polychreston.

99Spiritus dulcis.

99simplex.

OLEA PER DESTILLATIONEM.

80Absinthii. }

80Anethi. }

80Anisi. }

80Baccarum Juniperi. }

80Careï. }

80Caryophyllorum. }

80Cerae. }

80Cinamomi. }

92Cornu Cervi.

80Corticum Aurantiorum. }

80Citriorum. }

80Faeniculi. }

80Guajaci. }

80Laterum sive Philosophorum. }

80Ligni Rhodii. }

80Macis. }

80Majaranae. }

80Menthae. }

81Origani.

81Rorismarini.


127

81Rutae. }

81Sabinae. }

81Salviae. }

81Sassafras. }

81Spicae. }

94Succini.

102Sulphuris per Campanam.

96Tartari per deliquium.

81Terebinthinae.

OLEA EXPRESSA

48Amygdalarum amarurum. }

48dulcium. }

48Laurinum. }

48Lini. }

48Macis. }

48Nigellae. }

48Nucis Moscatae. }

OLEA PER INFUSIONEM&DECOCTIONEM.

94Absinthii. }

94Anethi. }

94Castorei. }

94Chamomill. }

50Croci.

50Euphorbii.

49Hyperici.

49Liliorum alborum.

50Mucaginum.

51Ovorum.

49Nepethae. }

49Rosarum. }

49Scorpionum. }

49Solani. }


128

49Trifolii Odorati.

51Vulpinum.

45Opii Extractum.

88Tinctura.

50Philonium magnum sive Romanum.

45PILULAE & EXTRACTA.

46Cochiae.

47Cynoglossae.

46Extractum Alöes.

45Anodinum sive Opii.

46Catholicum.

46Rhabarbari.

46Succi Liquiritiae.

47Majernae.

48Rufi seu Antipestilentiales.

40Philonium.

Plumbum vid. Saturnus.

111Pulvis Antihecticus Poterii.

33Hïerae Simplicis Galeni.

19RESINAE.

91Gialappae.

91Scammonii.

31ROB Juniperi.

31Sambuci.

117Saccharum Saturni.

99Sal volatile Ammoniaci siccum.

74Aromaticum.

92Cornu Cervi.

94Succini.

91SALES FIXI.

91Absinthii.

91Cardui Benedicti.

101Nitri fixi.


129

100Polychreston.

99Prunellae.

117Saturni.

91Scordii.

91Stipitum Fabarum.

95Tartari.

94SALIS Spiritus simplex.

95duldis.

117SATURNI Saccharum seu sal.

117Ustio vid. Plumbi ustio.

14SEMINA.

74SPIRITUS.

74Alkohol vini.

74Spiritus Aromaticus Oleosus.

76Balsamus Dorsalis.

75Carminativus Sylvii.

78Cochleariae.

92Cornu Cervi.

79Corticum Aurantiorum.

79Citri.

78Liliorum Convallium.

78Matricalis.

79Menthae.

99Nitri simplex.

99dulcis.

94Salis simplex.

95dulcis.

94Succini.

77Vitae.

19SUCCI.

94SUCCINI Olëum. }

94Spiritus. }

94Sal volatile. }


94Tinctura. }

106-108SULPHUR auratum Antimonii.


130

101Sulphuris Balsamus Anisatus. }

101Juniperatus. }

101Succinatus. }

101Terebinthinatus. }

101Linatus. }

102Rulandi. }

102Flores.

102Olëum per Campanam.

27SYRUPUS Althaeae Fernelii.

27Capillorum Veneris.

28Diacodii.

28Hyssopi.

29Menthae.

29Myrtinus.

30Papaveris albi.

31erratici.

31Rosarum solutivus cum Rheo.

31Julapium Rosarum.

97TARTARUS Emeticus.

96Vitriolatus.

97Tartari Cremor.

96Crystalli.

96Liquor sive Oleum per Deliquium.

95Sal fixum.

97Tinctura.

41Theriaca.

81TINCTURA Absinthii.

81Aloës.

82Antasthmatica.

103Antimonii.

82Antinephritica.

104Aqua Benedicta Rulandi.

83Assae foetidae.


83Banilles.


131

84Bezoardica.

85Cantharidum.

86Castoreï.

85Catechu.

86Cinamomi.

86Croci.

89Elixir Proprietatis.

89Salutis Anglicum.

90Vitae.

83Florum Benzoïn.

86Gentianae.

87Gialappae.

87Gummi Ammoniaci.

87Hyperici.

87Ligni Colubrini.

119Martis Tartarisata.

103Metallorum.

88Millepedum.

88Myrrhae.

88Opii.

94Succini.

97Tartari.

88Theriacalis.

120Veneris.

19RESINAE.

91Jalappae.

91Scammonii.

42TROCHISCI albi Rhasis.

42Alhandel.

43Alkekengi.

43Bechici albi.

44Cypheos.

44de Myrrha.


45Terrae sigillatae.


132

113Turbith Minerale.

51UNGUENTUM Aegyptiacum.

52album Camphoratum.

52Althaeae simplex.

52Apostolorum.

53Basilicum.

54Fuscum.

54Martiatum.

55Nervinum.

56Nutritum.

57Pomatum.

56Populeum.

58Rosaceum.

Fauten dus te verbeteren.

rotinda lees rotunda.Reg. 4Pag. 2

polypodim leespolypodium.

Reg.21Pag. 5

Roozen lees Rhodis.Reg. 21Pag. 8

cubrum lees rubrum.Reg. 26

rubrarium lees rubrarum.Reg. 4pag. 14

Juffernark lees Juffermark.Reg. 20

faemu lees faenu.Reg. 17pag. 15

Timarindum leesTamarindum.

Reg. 13pag. 18

vogtig lees in traanen.Reg. 8pag. 21

cicrinum lees citrinum.Reg: 15

foleaceum lees foliarum.Reg. 19 en 24pag. 23

depumati lees despumati.Reg. 14pag. 29

Cianam lees Cinam.Reg. 12pag. 31

dispumat lees despumat.Reg. 10pag. 34

den 7 naa den 9 Reegel.leespag. 37

Aristol ten leesAristol. ten.den 10pag. 41


lees corticis Peruviani.naa reg. 3pag. 46

Aristochiae leesAristolochiae.

naa 11pag. 53

alumn lees alumin.naa 19pag. 59

Costoreï lees Castoreï.naa 1pag. 86

ZOUT leesBRANTSTEEN.

naa 2pag. 94

BRANTSTEEN leesZOUT.

Reg 17

FINIS.


pharmacopoearoterodamensis galeno-chymica...

Documents