paco ferreira, alcalde de gondomar , e ......o tempo de espera decidín recibir o cálido aloumiño...

XORNAL GALEGO DE INFORMACIÓN XERALANO 10 - Nº 133 Maio 2021 - 2€

PACO FERREIRA, ALCALDE DE GONDOMAR [PÁXINAS XX-XXIII], ECRISTINA FERNÁNDEZ [PÁXINAS 14-17], ALCALDESA DE PONTEAREAS,ANALIZAN A ACTUALIDADE POLÍTICA NAS NOSAS PÁXINAS

TOMIÑO PARTICIPA NACAMPAÑA UNHAÁRBORE POR EUROPA

XVIII

CONFLITO DOMETAL ENPONTEVEDRA

29-30

ENTREVISTA:

GONZALO CABALLERO,SECRETRIO XERAL DO PSdeG

7-10Adem

áIs REPORTAXE:

XURXO AGRA, O “WILLYFOG” DE MARÍN

XI-XIII

REPORTAXE:O BALONMÁN ENCHAPELA

VIII-IX

[2] Maio 2021

editorial TINO LAGO / Director de A Nova Peneira

Coñécenos¡¡¡Coñécenos¡¡¡

BAR PAZO DE MOS

SOBRE A MORTE DO IDIOMA GALEGOOpasado mes de abril visitaba a un

anunciante noso do concello de ALama e, mentres agardaba a miñaquenda para ser atendido, un clientedo comercio falaba co seu propietario.O cliente tería arredor de 35 anos eestaba acompañado pola súa filla quetería sobre 5 anos de idade. A conversaentre o vendedor e o cliente desenvol-víase en idioma galego pero cada vezque o comprador era interpelado polasúa filla o home mudaba o seu idiomae coa nena falaba en castelán. Estemes de maio agardaba eu por unhacita que tiña en Salvaterra e para mataro tempo de espera decidín recibir ocálido aloumiño do sol de primaverano banco dun parque a carón do lugarde encontro coa persoa que quedara.No devandito espazo xogaban máisdunha ducia de nenas e nenos que secomunicaban entre si só en idiomacastelán, en todos e cada un dos casossen excepción

Este mes de maio tamén asistín a

un acto en Ponteareas, un acto mara-billoso no que se defendía a normali-dade do uso do idioma galego en Galicia.As conclusións da maioría das persoasque interviñeron eran positivas e fa-laban en termos de esperanza sobre ofuturo do idioma galego en Galicia

Eu son unha persoa moi optimista,pero neste caso non podo facer outracousa que disentir sobre calquera visiónpositiva ao respecto do futuro do idiomagalego. E, encantaríame estar equivo-cado porque nunca tiven o máis mínimointerese en ter razón en nada, senónen chegar á razón en todo. Pero as vi-sións positivas sobre a saúde do nosoidioma, ao meu xuízo non son realistas.Poden ser falazmente interesadas cogallo de tratar de agochar as conse-cuencias da desastrosa política lin-güística da Xunta de Galicia ou benintencionadamente optimistas, porquea morte é unha realidade terrible queresulta moi difícil de asumir. Pero aclaridade no diagnóstico é a única po-

sibilidade de tratar de solucionar cal-quera patoloxía e por estarrecedor quepareza, por horrible que semelle cóm-pre dicilo con claridade : O idioma ga-lego, como moitos outros antes nahistoria da humanidade, está en perigode morte vivindo o proceso que o lin-güista irlandés David Crystal denomi-nou “ asimilación cultural” na fase debilingüismo emerxente no que convivena lingua dominada, a propia dun te-rritorio, e a lingua dominante. Esteperíodo non é máis ca un estadio previoá consolidación da lingua dominanteque ocasionará o abandono paulatinoda fase de bilingüismo e a morte gra-dual da lingua dominada. Para argu-mentar esta espantosa hipótese nontemos máis que esgrimir os datos queproporciona a propia Xunta de Galiciana web do Instituto Galego de Estatís-tica sobre os usos do idioma galegopor tramos de idade. Así pois veremosque:

NO ANO 2018Os maiores de 65 anos que sempre

falaban galego eran o 48,48% da po-boación desa idade

As crianzas de entre 5 e 14 anosque sempre falaban galego eran o14,27% da poboación desa idade

Non resulta moi difícil de adiviñarque a xeración que está no medio rom-peu a cadea de transmisión xeracional,pois doutro modo é imposible de ex-plicar esa caída de 34 puntos en dúasxeracións. E unha lingua na que se

rompa a cadea de transmisión entrexeracións non ten ningunha posibili-dade de sobrevivir. É unha certeza em-pírica.

Por outra parte nese mesmo anono que ao idioma castelán en Galiciase refire

Os maiores de 65 anos que sempreo falaban eran o 13,65% da poboacióndesa idade

E as nenas e nenos de entre 5 e 14anos que sempre falan o idioma dameseta eran o 44,13% da poboacióngalega desa idade

En dúas xeracións o uso do galegocae 34 puntos e o do castelán sobe31.Eis o cerne da cuestión, a realidadenúa e estarrecedora.

A sociedade civil galega está atei-gada de plataformas colectivos e per-soas individuais que desenvolven untraballo magnífico en prol da conser-vación do idioma: Queremos galego, Amesa pola normalización lingüística....pero por desgraza non é suficientepois o único actor que ten a posibilidadede mudar a situación a administraciónautonómica non o fai. Só unha inter-vención política adecuade e suficienteque favoreza o desenrolo da linguaameazada podería evitar o desastre.Moito me temo que con esta adminis-tración non sexa posible. E polo bende presidente Feijóo, para que nonpase á historia como o máximo res-ponsable da morte dun idioma mile-nario, agardo que pronto poida haberun cambio político en Galicia.

BARBUGAPIZZAS, BOCATAS EMENÚ DO DÍA

EN PUXEIROS

QUEN SE CONSOLA NO DÍA DAS NOSAS LETRAS?BALDOMERO IGLESIAS / Mero

opiniónMaio 2021 [3]

Hai, desde xa moito tempo, unha in-dixencia de saberes na política que

se presenta asombrosa. Parece ser queaquela xente que nos representa, envoltaen mil discursos, despois goberna encontra de nós e tal como lle peta. Non seise é a súa apetencia de favores, ben re-munerados, quizais un modo de com-portamento suicida que nos agonía, ouansias de domear desde o poleiro concerta prepotencia globalizadora. Os queexercen a política, ben se ve, non nos re-presentan, sequera como queremos, se-quera como deberan. Non sei cal é o es-traño filtro que os purifica, que se volvenesquecedizos dos compromisos que undía fixeran. Non teñen nunca razóns depeso para garantir o entendemento, paraconvencernos, sequera para expresar asdificultades que poidan ter, os problemascos que se atopan. O peor xorde candoqueren xustificar os desatinos con en-quisas -metodoloxía moi recorrida- cheasde números e porcentaxes, análises si-sudos de cifras informes, sempre des-proporcionadas pola racionalidade dosargumentos que nós temos e que sonmoito máis sinxelos. Enormes variablesentran en xogo, e non as ven! Tan na al-tura están que non as ven, nin tampoucoa nós nos ven. Anque eles evitan así,nesa mudez e cegueira, a responsabilidadenos danos causados. Estamos xa no perfilmesmo do precipicio. E vén aí o mes demaio -que por maio era por maio- candoas festas de consolación para o NosoIdioma. E aí estamos, no exemplo da

Lingua, que se nos vai perdida. Ninguénpetou na mesa fortemente, ou botou unxuramento escandalizado no medio dodeserto! Ninguén lembra xa que se somosalgo é por esa “vulgaridade” da NosaLingua, á que desprezan evitando poñerlleremedio a esta perda de falantes, non xana cidade ou nas vilas senón nas aldeas.Si, esa nosa Lingua que tanto ignoran eque tantos falan como cuspindo, queadobían con tempos compostos e outrasfonéticas obviedades. Estamos, comodigo, no baleiro do interese e do coñece-mento, nesa teimosa ignorancia que nosrouba a nós mesmos, que nos inmola napira na que ardemos. É xa unha causa áque chegamos, entretidos en anagramase quincallas varias.

Estamos nesa ausencia de cumpri-mento e de rigor, de ciencia e entende-mento plasmado en algoritmos e ausentede afectos. Habería que enfadarse co com-portamento pasivo de tanta xente, de

tanta institución, de tantos involucrados.E isto fainos perigar nesta penuria á quechegamos. Pretendemos ser donos de nós,e estamos sen bens. Desposuídos do temónque nos conduza e leve. E cando falo daxente da política, refírome á totalidade,uns e outros non saben a que xogan, nonsaben o que é o ben común, o tesouro aprotexer. E entón, aínda que quixeran -que non queren-, son incapaces de facerfuncionar as mecánicas institucionais ecalmar as nosas amargas conciencias, nonescarmentan no voto! Non proxectan aollada moito máis lonxe, a aquel horizontede propiedade, aquel que nos seduce coque temos, que é moito e non sabemosestimar.

Son, polo tanto, incoherentes e foxencon moita habilidade á virtual condicióndas redes e supostos espellismos de fraseslapidarias e convencementos ficticios. Nonsaben repartir para todos, ese beneficioda Lingua, na equidade digna e educada

de quen serve a sublime condición dunben social e común. Seguimos a ter unhadébeda histórica que aínda non pagaronos da cima do poleiro. Mágoa de tantotempo perdido, mágoa do beneficio es-tragado, en tempo, en crianzas, en Culturada de verdade, en satisfaccións que nosenchan de esperanzas. Coido tampoucosaben pedir desculpas por ocupar un sitioe non saber acadar algún logro nesteterreo. Quizais tampouco teñan a res-ponsabilidade precisa, que lle chaman di-recta, ou si? Nós temos a nosa e agarda-remos sempre a focalizar a aqueles tantosque nada avanzaron e a localizar a alguéncon capacidades de inclusión e namoro,que sexa torpe nas desculpas e efectivonos acordos. Eu négome a someterme aosque sempre gañan.

En verdade, precisamos dun sistemaafectivo, romper alianzas tóxicas e gañarxenerosidade. Serei de novo ese parvoidealista!

Unha pandemia que pode con 500 anos de historiaSARA LORENZO / Estudante na USC e veciña de Mos.

Ao longo do ano que levamos convi-vindo coa COVID-19, púxose de ma-

nifesto a fraxilidade e falta de coordina-ción de moitas das principais estruturas

do país. Máis alá da política e dunha me-llor ou peor xestión desta, hai certas es-truturas base que polo seu fin formativo,non acostuman a saír nos informativos,o sistema universitario é unha delas.

En concreto, dentro do sistema uni-versitario Galego, atopámonos coa Uni-versidade de Santiago de Compostela(USC), que se sitúa segundo o Centerfor World University Rankings (CWUR)no posto 467 internacional e no 13 deEspaña, é dicir, atópase entre as 500mellores universidades do mundo.

No Regulamento de selección deprofesorado permanente (2019), con-cretamente no apartado de selección,especifícase que se deberá valorar aadecuación de cada persoa aspiranteás tarefas docentes e investigadoraspropias da praza obxecto de convoca-toria. Non obstante, os criterios de va-loración acostuman a primar a calidadeda investigación da universidade antesque a docencia que nela se imparte. Enmoitas das materias impartidas nestauniversidade, en diversos graos, o pro-fesorado non está preparado para en-sinar, malia a súa calidade como in-vestigador/a.

A maiores, moitos destes profesoresconsidéranse unha autoridade na súa

especialidade, de modo que non hai cri-terios externos de calidade, o que podeexplicar moitas das carencias nos cursos.Mais o peor é que estas mostras de faltade calidade percíbense como compo-ñentes de excelencia académica: “Noné que a ensinanza estea mal deseñada,é que o que o profesor fai é o canon deexcelencia nesa materia” (Quintanilla,1998).

Por desgraza para os alumnos, estaexcelencia non só non os beneficia,senón que en moitos casos saen prexu-dicados. Moitos dos docentes que im-parten as clases son prestixiosos in-vestigadores, máis carecen das habili-dades precisas para a ensinanza. Encertos casos preparan presentacións queunicamente len, transmitindo así cú-mulos de información, sen explicaciónse sen tratar de que se entenda candonon se teñen os coñecementos previos.

Isto é unha problemática que levaacontecendo moitos anos -quizais por-que o sistema universitario actual nonestá adaptado ás necesidades da socie-dade actual-, mais a pandemia e asrestritivas medidas asociadas en cantoá docencia presencial sumou aínda máisdificultades aos estudantes da USC.

Dende o 20 de setembro de 2020

acentuouse a aciaga planificación donovo curso, os docentes comezaron aaproveitarse da docencia semipresencial:en moitos casos non acoden sequera ásaulas, dando clase online, mais facendoque os alumnos asistan de xeito pre-sencial; acoden presencialmente maisempregan as clases para outros fins, ea materia a engaden ao campus virtualen forma de vídeos, etc., é dicir, nunhasituación tan complexa, duplican as ho-ras de clases teóricas ao seu gusto, in-crementan a carga de traballo particularpara “substituír” a falta dunha docenciaaxeitada.

A maiores, mostran diversas difi-cultades para cambiar o seu método deavaliación, incitando en certos momen-tos a eludir medidas de seguridadecontra a COVID-19, negándose a adaptarexames para persoas confinadas e amo-sando unha empatía nula por eles/as.Isto só manifesta que o que prima seguea ser a excelencia da universidade, aque aportan os investigadores e os mé-ritos que estes obteñen, mentres que acalidade da docencia deixa cada vezmáis que desexar.

500 anos de historia deixan a variasxeracións de alumnos cunha ensinanzapracticamente autónoma.

[4] Maio 2021

opinión

Xa está aquí a Primavera, a vida agroma de novo. E nósestamos implicados coa vida. IMPLÍCASTE CON NÓS?

Visítanos tamén en Sanguiñeda, Mos

Maio 2021 [5]galicia

BAR QUETA, PORRIÑO

GALICIA

O Pazo é do pobo e a so-ciedade civil organizada de-fenderá Meirás diante da rapiñada familia Franco. Con este fina Iniciativa Galega pola Me-moria (IGM) lanzou un cha-mamento á sociedade civil paralevantar unha fronte de oposi-ción á decisión da xustiza es-pañola de consentir que osFranco poidan perpetrar un úl-timo espolio en Meirás. O grupoimpulsor, do que son portavocesos investigadores Carlos Babío

e Manuel Pérez Lorenzo, estáa promover adhesións de co-lectivos de memoria, asocia-cións culturais e entidades detodo tipo de Galiza para reac-tivar o movemento social quepermitiu a recuperación do Pazode Meirás.

A Iniciativa Defende Meirásconvoca unha mobilización na-cional para o 19 de xuño da que

se irán avanzando detalles naspróximas semanas. A IniciativaDefende Meirás nace para facerfronte á decisión da xustiza es-pañola de conceder a propiedadedos bens móbeis que seguen noPazo e o permiso para sacalosde alí co amplo prazo dun mesá familia Franco.

A Iniciativa Defende Meirásnace contra a pasividade do Es-

tado e da Xunta de Galiza, queaínda non foron quen de contestaresa decisión. E nace para esixirdos poderes públicos que res-pondan esta interpretación dasentenza do Xulgado de 1ª Ins-tancia sobre a devolución doPazo de Meirás ao Patrimoniopúblico realizada nun Auto xu-dicial recente que ampara a pro-piedade da familia Franco dos

bens mobles do Pazo. O Estadodebe establecer con carácter in-mediato unha estratexia que per-mita devolver agora e no futuroaqueles bens que figuran en di-ferentes inventarios confeccio-nados a instancias xudiciais.

Polo que respecta á Xuntade Galiza debe incorporar, comoanexo á Declaración BIC doPazo de Meirás, o inventario debens mobles e vinculalos á ca-tegoría de protección da quegoza na actualidade o espazocomo Sitio Histórico.

inicitaiva galega pola memoria chama á sociedadecivil a defender meirás diante da rapiña dos Franco

a louriña

[6] Maio 2021

MOS

O diputado galego de Uni-das Podemos, e secretario xeralde Podemos Galicia, AntónGómez Reino, visitou o pasado7 de Maio, xunto con RománGonzález concelleiro do grupomunicipal GañaMós e voceiroprovincial de Podemos, o pun-to negro do tráfico rodado noAlto de Puxeiros, no lindeentre os concellos de Mos eVigo.

Ambos cargos, abordaronque este enlace entre as estra-das AP9, A55, e a antiga N120,ten a necesidade de acometermelloras urxentes para garantira seguridade de todas as con-ductoras e conductores, e re-cordaron que esta reforma xaestá aprobada nunha comisiónde fomento dende finais do

ano 2017, e que xa é hora deque se executen.

Roman González sinalabaque "dende o grupo municipalGañaMós, xa se traballou esteasunto, e presentaronse variasiniciativas, e conseguimos queestá reforma fose aprobada no

congreso, pero o goberno doPartido Popular de M.Rajoifixo oídos sordos do mandatodo congreso, e cremos, quepor parte do ministerio de fo-mento, xa é hora de que seacometan estás melloras demaneira urxente".

gañamós leva ao Congreso a urxencia demellorar a seguridade viaria no alto de puxeiros

GALICIA

O Parlamento de Galiza emi-tiu unha declaración institucionalde apoio o pobo palestino e osseus dereitos diante das conti-nuada agresión que está a sufrirpor parte do Estado de Israel eque vive unha escalada estesdías. Os tres grupos representa-dos na Cámara galega respondenasí a unha iniciativa presentadapolo colectivo PALESTINA.GAL e pola que o Parlamentode Galicia reclama da comuni-dade internacional que esixa aIsrael, entre outras cuestións, ocumprimento das resoluciónsdas Nacións Unidas, o respectoabsoluto dos dereitos humanosde palestinas e palestinos, e orespecto absoluto dos dereitoscolectivos do pobo palestino.

Na declaración, que foi lidapolo Presidente do Parlamentopouco antes da unha da tarde,os parlamentarios manifestanun “firme compromiso cos de-reitos inalienábeis da persoa,coa liberdade e co máis plenorespecto á dignidade humana”,e reclaman do Estado de Israelque recoñeza “o dereito ao re-torno das persoas e comunidadesás terras e casas de que foronexpulsadas”.

A declaración rematou cuncompromiso para que o Parla-mento de Galicia non escatimeesforzos “en contribuír desdeGaliza a construír unha ordeinternacional xusta co respaldoda legalidade internacional, unmundo en que a forza fiquesempre sometida ao dereito”.

O parlamento de galiza reclamaa israel que respecte os dereitoscolectivos do pobo palestino

entrevista

Maio 2021 [7]

Esta entrevista é para falarmos doPSdeG e de Galicia, pero considerandoque a facemos o día posterior ás elec-cións autonómicas en Madrid, non meresisto a preguntarche pola túa valora-ción ao respecto do seu resultado?

A min preocúpame moito a conivenciado PP coa ultradereita e a radicalizacióndas posicións dereitistas na comunidadede Madrid. O exemplo de maior tensióne deslealdade durante a xestión da pan-demia sanitaria é xustamente o gobernode Madrid. Estas eleccións teñen unhadinámica propia que non é equiparableao conxunto do estado nin a ningunhaoutra comunidade.

Por que non?Cando estaba Esperanza Aguirre xagañaba as eleccións autonómicas conmaiorías absolutísimas e iso non sig-nificaba nada en ningunha outra parte.En calquera caso debemos aprender

desta derrota como de calquera outra.E que lección extraes desta derrota enconcreto?

Ben, eu creo que nas etapas de crise asmensaxes extremistas teñen máis fácilentrada nunha parte do electorado queos discursos racionais e sensatos. Xa quelogo non queda outra que facer un es-forzo de pedagoxía política para chegarmellor.Hai pouco lía unha entrevista que chefacía “ El Progreso” en cuxo titular di-cías “A Xunta asistida polo BNG for-mula que o goberno rouba fondos e va-cinas a Galicia”. E, a verdade, o titularlembroume a aquela teoría da pinza,

que o felipismo formulaba, suxerindo aexistencia dunha especie de fronte co-mún entre o PP e Anguita. Vas faceroposición desa maneira, utilizando a teo-ría da pinza PP-BNG?

Eu o que digo é que tanto o PP como oBNG opuxéronse aos orzamentos doestado máis solidarios, máis progresis-tas e máis necesarios nun momento his-tórico terriblemente difícil. O PP e oBNG, cunha orientación ideolóxicadistinta claro está, marcan a súa acciónpolítica no discurso da confrontaciónco estado. Eu creo que debemos de de-fender os intereses de Galicia con fir-meza pero sen caer en posicións popu-

listas ou demagóxicas. Eu teño un pro-xecto para Galicia: de esquerdas, gale-guista, feminista e verde. Non son na-cionalista, pero respecto ao bloque.Agora ben, neste asunto convertéronse

“A XuntA cArece dunhAestrAteXiA pArA A recuperAcióneconómicA do pAís”

GONZALO CABALLERO, SECRETARIO XERAL DO PSdeG

Gonzalo é o sX do PsdeG. Nóstivemos unha extensa conversa con elpara coñecermos a súa valoración dasituación política actual. Velaí vai oque deu de si.

EN MOSENDE, PORRIÑO

[8] Maio 2021

entrevista

nun partido inútil para Galicia e a miñaresponsabilidade é dicirllo.

Dime algún exemplo concreto no que aacción política do goberno do estado be-neficiase os intereses de Galicia?

Pois a histórica rebaixa de 63 millónsde € en bonificacións para circular polaAP9 que van permitir que todas as via-xes de volta sexan de balde e que as deida para os viaxeiros recorrentes redú-zanse un 20%.Asemade da gratuidadedo tramo Vigo Redondela e da redu-ción ao 50% entre Porriño e Tui. E éun goberno socialista o que fai esa re-baixa nas peaxes para os próximos 27anos.

Esa rebaixa nas peaxes, que aínda nonchegou, é mérito só do partido socia-lista?

É unha decisión do goberno progresistaque lidera o partido socialista. O PP e oBNG votaron en contra dos orzamentose sen orzamentos non podería haber re-baixa.Supostamente ese goberno tamén estáconsiderando tomar a decisión de co-brar peaxes nas autovías?

Eu creo que para Galicia o modelo quedebemos de aspirar é o da redución daspeaxes, non o da ningunha peaxe adi-cional.

En relación á supresión dos beneficios

fiscais nas declaracións conxuntas doIRPF, cal é a túa opinión?

Neste momento a prioridade é facer po-líticas expansivas baseadas no públicopara xerar emprego. E non creo que sexaadecuado un cambio tributario que poidaprexudicar ás familias modestas.

Falando de emprego, como valoras aEPA do 1º trimestre?

Mentres no conxunto de España os datosforon positivos. En Galicia o incrementodo desemprego foi terrible.

Por que?Feijóo errou na súa estratexia de salvaro Nadal e os efectos desastrosos desdeo punto de vista sanitario da 3º onda es-

tanse notando agora no que ao empregose refire.

Falemos dos fondos Next Generation?España fixo unha boa negociación paraconseguir unha importante cantidade defondos. Neste momento estase traba-llando a estrutura de canalización desesfondos. Pero a Xunta carece dunha es-tratexia para a recuperación económicado país. No que atinxe a estes fondos oque fai e dar bandazos. A aprobaciónnun consello da Xunta de 300 e picoproxectos sen convocatoria non ten nin-gunha validez legal. Eu téndolle a mana Feijóo para buscar unha estratexia parareactivar Galicia.

Maio 2021 [9]

entrevista

Antes falábasme dun proxecto para Ga-licia baseado na socialdemocracia o ga-leguismo o ecoloxismo e o feminismo.Cal é a vía para que o teu proxecto poidaser maioritario na sociedade galega?

En abril do ano pasado nós avanzaba-mos a un escenario no que estabamosen condicións de liderar o cambio po-lítico en Galicia, cando chegou a criseda COVID que o mudou todo. Entóntivemos unha convocatoria decididaunilateralmente por Feijóo cunha abs-tención histórica ata un 48% do censo,e perdemos a oportunidade. Feijóoaproveitou o tempo da pandemia paramonopolizar as canles públicas e con-seguiu manter a maioría absoluta. Ocamiño polo que me preguntas é máise mellor traballo con propostas seriassen caer na demagoxia nin no popu-lismo. Non é posible un cambio polí-tico sen que exista un PSdeG forte.

Cal é a túa posición en relación a Al-coa?

No caso da planta da Coruña eu creoque a recente intervención xudicial éunha boa nova para preservar o seu pa-trimonio, recursos e que poida ter via-bilidade. No que se refire á de San Ci-brao conseguise que a multinacional sesentase nunha mesa para poder vendera planta. Hai varios inversores solventesque teñen amosado o seu interese. É

necesario que o goberno do Estado aXunta e o comité de empresa manteñana unidade para gañarlle á multinacio-nal.

A única vía de solución e a venda?, noncontemplas a nacionalización?

Eu contemplo unha intervención porparte da SEPI que apoie que un inversorque coñeza ao sector poida garantir aviabilidade. Non descarto nada, perotampouco quero caer na demagoxia quefai o nacionalismo que ten apostadopor nacionalizacións de ducias de em-presas en Galicia cada vez que estánen crise.

En relación a Ence cal é a túa posición?Ese problema está xudicializado e haique agardar a ver se a prórroga que lleconcedeu Rajoy en tempo de descontoé legal ou non. O partido socialista res-pectará esa sentenza xudicial. Eu en-tendo que debemos traballar no escena-rio de que poida haber outra ubicaciónválida pois Pontevedra e a súa contornanon son proclives á permanencia deEnce onde está agora.

O naval vigués está morto, ou ten solu-ción?

Estou moi preocupado polo sector. AXunta que ten as competencias na polí-tica industrial non as exerce en beneficioda estabilidade do naval. O único quefixo Feijóo foi a foto con Pemex que

acabou como acabou, e agora están nundesleixo perigosísimo. En Barreras oactual propietario non di con claridadeo que quere, pero a Xunta ante esta si-tuación de indefinición non pode mirarpara outro lado. Feijóo debería compa-recer en Vigo e explicar o que está a

facer co sector naval e en concreto coestaleiro Barreras.

E sobre o asunto eólico que opinas?Enerxías renovables si, pero non así. Éesencial facer unha xestión ordenada erespectuosa co medio natural á hora deestablecer os parques eólicos e distribuír

A PEÑA DOATLÉTICO DEMADRID DOPORRIÑO...

... quere expresar a súaalegría pola consecuncióndo título de Liga e dar osparabéns emocionados atoda a familia atlética polaépica victoria

[10] Maio 2021

entrevista

as plusvalias que xeneran de maneiraequilibrada para beneficiar aos veciñose aos concellos.

Que pasa en Ourense?O partido socialista pode falar con or-gullo de Vigo, Lugo, Coruña, Ferrol,Santiago, Redondela, Gondomar,Baiona, Nigrán....Feijóo cando mira paraas cidades galegas só pode falar de Já-come. O de Ourense foi o pacto da in-dignidade. E a falta de vontade que ten

o PP para rectificar é absolutamente la-mentable.

E de Ribadavia tamén pode falar conorgullo o PSdeG?

Por suposto que si. A moción de censuraque fixemos era moi necesaria.

Cando me comentaches os 4 eixos esen-ciais sobre os que queres artellar a ac-ción política do PSdeG e deixaches fóraalgo que para min é moi relevante; oidioma. Seguro que coñeces os estarre-

cedores datos do seu uso entre as xera-cións máis novas que indica o institutogalego de estatística. Por outra parte se-guro que sabes tamén que unha linguana que se rompe a cadea de transmisiónxeracional non ten ningunha posibili-dade de sobrevivir. Cal é o proxecto doPSdeG para evitar a morte do idiomagalego como lingua de uso habitual?

Ben, o noso estatuto cumpre agora 40anos, do que eu me sinto especialmente

orgulloso. O texto legal estableceu arelevancia do galego como a linguapropia do noso país. A súa reformadebe de ser unha canle para que as xe-racións máis novas reforcen o seu com-promiso coa nosa lingua. Por outraparte para o PSdeG é esencial incor-porar o idioma galego nos hábitos so-ciais das xeracións máis novas. En cal-quera sitio no que haxa demanda dosmozos e mozas, o galego debe de estare debe de ser útil.

A finais deste ano ou principios do se-guinte teredes congreso no PSdeG.Como estás de ánimos e ilusión?

Estou moi forte moi ilusionado, e contoda a vontade do mundo para ser útilao pobo galego.

Prevés que che poidan presentar uncandidato/a alternativo?

No perdo un segundo niso. Todo o meuesforzo e traballo é contribuír a queeste gran partido sirva a Galicia comofixo en toda a súa historia. Síntomeplenamente apoiado pola militancia.

Maio 2021 [11]

CASAL - BUDIÑOO PORRIÑO986 34 61 10

BODEGASIGLESIAS

SALCEDA

O Concello de Salceda de Caselaslevará a cabo o proxecto de reurbani-zación da Rúa Joaquín Fernández Ses-telo, no seu tramo entre o entronquecoa rúa Compostela e a Praza da De-vesa, completando deste xeito o procesode humanización de toda a rúa, xa que

nos últimos anos xa se ten actuadonos tramos entre a Praza do Concelloe a Rúa Compostela, así como na zonada Praza da Devesa. O proxecto contacun orzamento de 150.652,93 € quefoi xa presentado na solicitude do PlanConcellos 2021 da Deputación de Pon-tevedra, e que se iniciará unha vez o

ente provincial comunique a súa acep-tación.

Trátase dunha actuación que afectaráa un total de 996,50 m2, co principalobxectivo de ganar espazo para o tráficopeonil garantindo deste xeito a accesi-bilidade universal nos espazos públicos,e facendo máis atractivo un espazo co-mercial coma este. A obra ademais in-cluirá a renovación do sistema de reco-llida de pluviais, así como da rede desaneamento e abastecemento, e suporáunha solución definitiva aos problemasde organización de tráfico existentes,nunha zona na que a diario se formanatascos por mor de aparcamentos irre-gulares en dobre fila. O proxecto incluiráunha zona verde de aparcamento quepermita estas pequenas paradas de nonmáis de 10 minutos.

O equipo de goberno pretendecompletar deste xeito a humanización

da principal rúa de entrada ao muni-cipio, seguindo deste xeito o camiñode recuperación de espazos para otráfico peonil iniciado no ano 2007,e que xa leva acometido numerosasactuación nas rúas do casco urbano:Praza do Concello, Victoriano PérezVidal, Avenida de Galicia, Rafael Til-ve, Rúa Coruña, Rúa Compostela,Praza da Devesa, Rúa da Gándara, ea mencionada Joaquín Fernández Ses-telo. Ademais trabállase xa nos pró-ximos proxectos, que afectarán ásrúas Rollo e Vigo.

Miguel González, Concelleiro demobilidade: “Salceda avanza na sendade traballo recollida no Plan de Mobili-dade Sustentable. Estamos ante un pro-xecto fundamental por ser o de entradaa Salceda, completando deste xeito asactuacións de mellora da mobilidadeno acceso á vila”.

[12] Maio 2021

a louriña

Salceda completará a humanización de Fernández Sestelo con 150.000 €

No próximo mes de xuño o concellode Salceda vai mudar de alcaldesa.

En virtude do acordo de goberno asinadoapós as eleccións do 2.019 entre Mo-vemento Salceda e O PSOE a alcaldíasería compartida .Así pois estes dousprimeiros anos a responsabilidade re-caeu en Loli, que a exerceu de maneirabrillante. E os dous últimos será Veró-nica quen leve as rendas do Concello, econ seguridade saberá manter o listónda súa predecesora. Na vindeira Peneiraofrecerémoslle unha moi ampla re-portaxe do cambio de alcaldía na queagardo poder contar coa visión dasdúas mulleres que este mandato tiverona honra de exercer a máxima respon-sabilidade no goberno do seu pobo.

Poucos días antes de acontecer otroco na alcaldía un acontecementoterrible sacudía a alma de todas as

persoas que tiveran unha mínima re-lación con este concello, pois Xan, ohome de Tere Pérez falecía moi novonun tráxico accidente. Durante estesúltimos 8 anos nos que o meu camiñoe o de A Nova Peneira fundíronse nunsó, tiven a ocasión de tratar moitasveces con Tere. Ela era a persoa queexercía de mediadora nas relacións coaprensa. E malia que a nosa relación foimeramente profesional serviume paracollerlle cariño. A súa amabilidade, di-lixencia, seriedade e o seu eterno e in-menso sorriso son argumentos deabondo para sentir afecto por ela e unocéano de comodidade na súa compa-ñía. Sempre que acontece unha des-gracia irreparable como é a perda dunser querido a alguén que aprecio teñodúbidas sobre se expresarlle o meuafecto e empatía ou se deixalo en paz

co seu círculo máis íntimo, pois nonteño claro cal das dúas actitudes é amáis adecuada. Asemade, eu creo quenada do que se diga nestes espantososmomentos, en verdade sirve para nada.No caso de Tere vou optar por dicirllo.Non sei se ela terá ocasión de ler estaspalabras. Se o fai quixera dicirlle que

foi un pracer tela coñecido, unha honra

compartir algunha cousa con ela, que

sinto terriblemente a súa dor, que lle

manifesto os meus mellores desexos

para o seu futuro persoal e o dos seus

fillos, e que lle envío unha inmensa

aperta fraternal e solidaria.

Maio 2021 [13]opinión

María J. Saavedra MíguezDelegada

Portela, 34 - Xinzo - Ponteareas - 986 661 674

CAFETERÍADO

O mellor ambiente da comarca, coñécenos¡¡¡

CAMBIO DE ALCALDESA EN SALCEDA E BREVE CARTA A TERE PÉREZTINO LAGO

[14] Maio 2021

entrevista Tino Lago

De onde es Cristina, que estudaches ecomo chegaches a vida política?

Son orixinaria do rural de Vigo, peroafincada na cidade por motivos de tra-ballo. Ata que casei vivín no barriode Coia de Vigo é logo de aprobarvarias oposicións conseguín unha prazaaquí en Ponteareas. Primeiro fun fun-cionaria do Estado e agora son fun-cionaria da Xunta de Galicia, estiven23 anos traballando no IES Val do Teacomo Técnica Administrativa. Levo31 anos vivindo na vila.

E cando entraches en política?No ano 2011, pero xa levaba tempoen contacto co BNG a través das rei-vindicacións que tiñamos na Federaciónde Anpas do Condado Paradanta. Euera a presidenta. Aínda que tratabamos

con distintos partidos foi o BNG oque apoiou as nosas peticións e reco-ñecía as nosas necesidades educativasnaqueles momento.Eu xa coñecía a Pepe represas desdeos anos 90, era o meu veciño, pero anosa relación política comezou coasnosas reivindicación desde a Federaciónde Anpas. A miña militancia e vidapolítica sempre estivo no BNG. Eu xaera votante deste partido.

Cando o BNG gaña as eleccións enPonteareas, no primeiro mandato dePepe Represas, xa entraches comoconcelleira?

Eu presenteime por primeira vez nacandidatura do ano 2011, pero entreicomo concelleira substituíndo a Bolivarpor un problema de saúde no ano

CRISTINA FERNÁNDEZ DAVILA. ALCALDESA DO CONCELLO DE PONTEAREAS

Inxeñeiro técnicoAgrícola

PABLOCARBALLIDOAv. Rosalía deCastro, 2Ponteareas

NEUMÁTICOS NUEVOSY DE OCASIÓN

Carretera Barral, s/n - Nac. 120 - PONTEAREAS

T E L É F O N O

653 318 693

PONTEAREASC/VIDALESTOME 21, BAIXO

Aberto todos os días desde as 14:00 hr

“pepe represAs É o meLLor ALcALde dAhistoriA de ponteAreAs”

O alcalde de Ponteareas, Pepe Represas, viuse na obriga de renunciar ao seu cargo porproblemas de saúde. Pepe vai ser substituído por Cristina, a número 2 da candidaturado BNG nas pasadas eleccións municipais. No momento de redactar este texto Cristinaaínda é alcaldesa en funcións, pois non se celebrou o pleno que a designará alcaldesa dasúa vila de maneira oficial. Pero a cómoda maioría aritmética da que goza o gobernomunicipal posibilitará a alcaldía de Cristina sen o máis mínimo problema. Nós fomos aoconcello a coñecela e aínda é moi pronto para emitir calquera valoración, pero quixeraquedarme coas palabras de Cristina que titulan esta entrevista para dicir que eu non seise Pepe é o mellor alcalde da historia de Ponteareas, non os coñecín a todos, pero si seique é o mellor de todos os da historia recente, a unha distancia quilométrica de calqueraoutro. e tamén sei, con certeza absoluta, que Pepe é unha persoa cuxa calidade humanadaríalle contido a aquelas fermosas palabras de Pondal, no himno do noso país, candofalaba dos bos e os xenerosos. será un enorme pracer para min volver conversar algúndía con Pepe, e desde as nosas humildes páxinas envíolle unha inmensa apertafraternal, inmensa como o máis inmenso dos océanos, e exprésolle os meus melloresdesexos pois as persoas como el son as que fan mellor á humanidade.

Maio 2021 [15]entrevista

2012. Estiven na oposición ata o ano2015, aquí ía de número dous naslistas. Nesta ano sacamos 5 concellei-ro@s e conseguimos chegar ao gobernomunicipal.

Este ano fóra un goberno tripartitonon?

Si, foi un goberno tripartito e contandoco apoio puntual de Esquerda Unida.

Este foi un goberno cunha situaciónaritmética, delicada E difícil. Porén,deu un salto espectacular nas seguinteseleccións e pasouse a ter unha maioríamoi cómoda, por que?

Eu creo que a veciñanza decatouse deque o estabamos a facer ben e o equipoque presentabamos para o mandatodo ano 2019 era un equipo potente depersoas moi preparadas e moi impli-cadas socialmente.

Un dos eixos esenciais do voso gobernofoi o da xestión económica. CandoPepe chegou a economía do Concelloestaba practicamente en banca rota.A melloría foi substancial. Que se fixopara afianzar esa mudar a situacióneconómica?

Reducir gastos superfluos e comezar

a pagar todas as facturas atrasadas,había moitísimas, ata sen contabilizar.Decatámonos de débedas pola prensa,houbo una débeda de Augas de Galicia,se non me lembro mal, que nola re-clamaron na portada dun periódico.Estivemos tres anos aboando facturase moito que ver nesta boa xestión foi

o traballo de Xosé Represas e o con-celleiro de economía daquela que eraFrancisco Floreal Alonso (Pancho).

A última concelleira de facena do go-berno do PP era Belén Villar que é aactual xefa da oposición, non?

Si, unha persoa que non foi quen delevar a cabo un só orzamento mentres

estivo de concelleira, e iso que era unrequisito para o plan de axuste quetiñan que levar adiante.

Consideras que Belén Villar ten res-ponsabilidade na desastrosa xestióneconómica que fixeron os anterioresgobernos do PP?

Si.Podemos dicir que o Concello de Pon-teareas agora mesmo está saneado?

Si, está estable.Todas estas humanizacións que estadesa desenvolver no centro do concelloson consecuencia da mellora da xestióneconómica?

Si, senón non poderiamos facelo. Candocomezamos co noso mandato había uncrédito que se pedira para alimentos,para mercar pins para dar un día dunhafesta determinada e para pagar unhaorquestra. Non se pode facer unha festase non se pode pagar. Se hai que ende-bedarse ten que ser para dar axudas eservizos sociais á cidadanía ou mercarpatrimonio local, non para facer festas.

Fálanos do máis salientable das hu-manizacións que estades a desenvol-ver.

Temos case rematada a EDUSA (es-tratexia de ámbito saudable de Pon-teareas) e a máis destacables nestesintres é a Praza Bugallal que estamosfacendo. Esta obra rematarase ao longodeste anos, e imos ter un espazo peonilde cerca de 20.000 metros cadrados.

Estes procesos de humanización sempreson complicados e polémicos. Consi-deras que a cidadanía da vila ten unhatensión excesiva fronte os cambios queinevitablemente provocan?

A xente está molesta inicialmente,como é normal, cando lle mudas oshábitos e costumes de circulación,aparcadoiro do automóbil ou mesmodas compras. Pero vai beneficiar amoitos veciños e veciñas que vanpoder desprazarse a pé para facer assúas compras e valorar varias ofertasde diferentes comercios, á larga vainosbeneficiar a todos. Gañan os comercios,as persoas que teñen máis espazospara pasear e os nenos e nenas paraxogar e estar na rúa, e vai a habermáis oferta e demanda de vivendastamén. Imos reducir un 75% as emisións

de CO2 e isto estamos obrigados a fa-celo pois para o ano 2030 o CO2 vaiter que estar practicamente fóra dascidades.

E a reforma do mercado?Este é un proxecto moi interesante eprecioso. Nesta instalación non sóvanse beneficiar aos praceiros e pra-ceiras, senón que o edificio vai comu-nicar a parte baixa da vila coa zona doauditorio a través da zona da Perilla-na.

Como está a situación da pandemiano concello?

Onte, 6 de maio, había 27 casos. Oscontaxios van en descenso e estamosen nivel medio-baixo, a ver se a situa-ción comeza a darnos un respiro. Odeterminante para que a situación senormalice vai a ser chegar ao 70% dapoboación vacinada.

Outros alcaldes e alcaldesas de conce-llos veciños cos que teño falado dinmeque esta situación de crise sanitariaprovocou que haxa moita máis de-manda de familias aos servizos sociaispara atender as súas necesidades máis

básicas, pasou tamén aquí en Pontea-reas?

Si, é verdade. Incluso en familias queeran coma a miña. Esta pandemia puxoen relevo dúas cousas: A situación de desigualdade das mullerescon respecto aos homes, que en moitoscasos supuxo que estiveran encerradascos seus maltratadores. Isto foi terrible,mesmo saíron moitos casos de persoasque nin sequera se daban de conta deque estaban nesta situación.E tamén puxo de manifesto que cal-quera familia en calquera situación,pode chegar a este punto extrema denecesidade.

Os servizos sociais do concello estánpreparados para atender este aumentode demanda de axuda?

Si, reforzáronse os servizos para poderatender toda a demanda. Neste casotamén foi moi importante o servizo devoluntariado.Que vai pasar con Corpus este ano?

Estamos esperando todo o que podemospara ver a situación epidemiolóxica eo que nos permite facer. Faremos algo

dunha dimensión máis local que de-pende tanto do nós coma dos e das al-fombristas. Agardo que a normalidaderegrese pronto e o Corpus de Pontearaespoida volver o antes posible como oque é:unha festa de dimensión universalque contribúe a situar ao noso pobono mundo.

O PP queixase de que a escola infantilvai diminuír en máis de 20 as prazas.Cóntanos a vosa versión ao respecto?

O PP sempre terxiversa o que sucede.Nos seus mandatos fixeron obras quenon se correspondían coas que pedíaa Xunta co cambio de lexislación paraescolas infantís. Houbo dúas aulas quenunca foron autorizadas e neste mo-mento a Xunta comeza a sancionarnospor esa situación. Temos dúas opcións:Pechar a escola infantil e que todos osnenos queden sen praza para poderfacer a obra que vai levar un ano detempo, a Xunta nos di que temos quepechala.Ou a opción menos mala que é facer aobra en canto se poida e neste momentorebaixar esas dúas unidades. Estes

entrevista

[16] Maio 2021

CULTURALDE MOREIRA

LG MOREIRA TELECLUBPONTEAREAS

MARMOLERÍA

LA GLORÍAARTE FUNERARIO

MÁRMOLES Y GRANITOS PARA LA CONSTRUCCIÓN

Alto de la Gloria, 8PONTEAREASFRANCISCO

986 660 188625 082 049

CAFETERÍACASACULTURALDE ARCOSPonteareas

LEAM TRAININGR. TROVADOR XOÁN GARCÍA DE GUILLADE, 50 - PONTEAREAS

665 858 420

nenos non se quedaron sen praza,senón que se recolocaron, en canto sepuido pola pandemia, nas aulas auto-rizadas.

Outro tema recorrente das queixas doPP e o recibo do lixo, que pasa conisto?

É unha taxa que ten que cubrir oimporte do servizo de recollida dolixo a través do imposto, coma todosos outros servizos municipais. Estastaxas foron subidas no ano 2013 candoeles sacaron o plan de axuste. Non se

pode baixar a taxa un 10% como pidenporque non cubririamos os gastos doservizo.

Destácanos algún proxecto que teñadespara as parroquias?

Temos a humanización nas pistas quevan ao Torreiro de Guláns e ao colexio,que quedaron moi ben. E a outra a deRibadetea. Penso que se poden facermáis en Torreiros e nas entradas doscentros culturais ou mesmo das igrexas.Temos algún proxecto bastante avan-zado para conseguir financiamento e

licitación xa, parques públicos, parquesforestais, en montes comunais…

O noso periódico fai unha gala de en-trega de premios cada dous anos, fa-cémola no Porriño. O amigo Pepe asis-tiu as dúas últimas galas, este anoaprazámola para o 2022 por mor dapandemia, esperamos poder seguircontando coa asistencia da alcaldesade Ponteareas.

Si, estarei estar con vós ese día.Como estás de ánimos e de ilusiónpara afrontar esta nova etapa de ser a

alcaldesa dunha vila coma Pontea-reas?

Para min é unha honra non soamenterepresentas aos meus veciños e veciñas,senón tamén moi emocionada porcoller un legado tan importante comao que deixa Pepe Represas.

Xosé represas é o mellor alcalde dahistoria de Ponteareas?

Sen dúbida. Nos soamente por todo oque fixo, senón porque traballou paraPonteareas sen pensar en nada máisque o ben común.

Maio 2021 [17]

entrevista

Casa Rivero. En Bugarín, Ponteareas

ABRIMOS ÁS 19,00 TODOS OS DÍAS AGÁS OS MARTES

CORRELO S/N - ARCOS - PONTEAREAS - 986 290 313www.carsatrucksmotor.com [email protected]

[18] Maio 2021

opinión

HISTORIA DUN CAMIÑANTE DE FORNELOS DA RIBEIRAMANUEL ALFONSO ESTÉVEZ

Amiña vida foi un camiño que se foifacendo o andar ignorando a distancia

que tiña que recorrer, e que foi o queencontrei o camiñar. Había que continuarata o final, cada segundo, neste vale debágoas, estando cheos de vivencias atao final, porque tódalas vivencias, agra-dables unhas e desagradables outras,fixeron camiño o andar. E neste traxectodos 90 anos, case que noventa anos,está marcado de valores eensinanzas,creadas en cada momentoda miña existencia.

Os meus primeiros pasos foron enFornelos da Ribeira, da man dos meuspais, de quen recibín o ser. Logo meacompañaron os ollos da madriña, ataperdela de vista e o horizonte ou destinome permitiu ver. Logo despois, ti sócontigo mesmo: Coas túas emocións,

as túas razóns, as túas lembranzas eesperanzas. Así día tras día, enchendoas páxinas da historia que levamos en-riba de nós, onde queiramos estar.

O que deixamos de facer alí estará.Non o podemos borrar, aínda que quei-ramos. E unha folla da nosa historiaque so podemos lembrar ou esquecer,si así o queremos; quizais para reviviros gratos momentos ou chorar as penasque levamos enriba de nós.

Pasados o correr dos anos, acortadaa vista, nos obriga a camiñar lento, e énecesario facer un alto no camiño. E éaquí, en solitario ou en familia, facerun balance do feito e do por facer, e medou conta, mirando atrás, para encontraro propio exemplo da razón de seguir.

Non tardarei moito tempo en des-prenderme desta vida, dos que xa se

foron sen retorno, doutros que se sen-ten sós e abandonados nesta estacióndo camiño, degoiro do pasado, cho-rando, culpándose do que fixeron oudeixaron de facer. Do tempo restantee vacío, tempo para enfermar e mo-rrer.

Eu, cando chegue ese final, xa senforzas, canso, para continuar, será ahora de deter a marcha, e antes de quese oculte o sol, mirar para atrás e darmeconta de que o tempo xa pasou e aquíqueda a semente para crecer...

A vida e un camiño, e un sendeiro eun recorrido. En son froito dunha her-danza cargada sobre os meus ombros,con responsabilidade de continuar o ca-miño que me tocaba andar.

Moitos foron os anos de loita e dedificultades; sen embargo, moitos foron

os logros alcanzados no decorrer destescase que noventa anos.

A semente herdada recibida, foi di-ferente o camiño escollido de esperanzasde vida.

Como todo camiñante, o medo, es-taba aí, pero tiña que andar. Logreimoitos afectos que endozeron a miñaexistencia de semente de liberdade re-publicana e me deron a razón para vivire loitar. E agora, pensando xa no retornoo mundo da eternidade, cando me

toque, o farei feliz, voando sobre asnubes,camiño onde non existe nin temponin espazo, e quero que saibades queen todo momento dende o inicio do 17de Xaneiro do 1.932 ata agora, estiveronsempre presentes os sentimentos polosmeus seres queridos e as xentes do meuquerido Fornelos da Ribeira.

Maio 2021 [19]

o condado

“A SÚAAXENCIA NOCONDADO”E-MAIL: [email protected]

WWW.MARPI.ES

PONTEAREAS

O Centro de Interpretación do río Tea(CITEA) acolleu unha mesa redonda queserviu como presentación do proxectoCON_CIENCIA_TEA, posto en marchapola concellaría de Medio Ambiente dePonteareas, que dirixe Rosa Covelo.

O obxectivo principal desta xornadafoi dar a coñecer nos distintos ámbitosimplicados no proxecto, unha iniciativade ciencia cidadá cuxo obxectivo principalé mellorar o coñecemento da Rede Natura2000 e do hábitat prioritario para a con-servación do bosque de ribeira na ZECRío Tea, así como as especies autóctonascun grao maior de ameaza, en especialos morcegos forestais, os narcisos endé-micos e as especies de libeliñas que teñenno río Tea algunhas das súas escasas po-

boacións. Neste encontro presentouse otraballo de investigación do biólogo HugoMartínez, realizado sobre os mamíferosdo río Tea en base ao fototrampeo. Ade-mais, as e os participantes visitaron osnovos paneis interpretativos interactivosda senda fluvial que vai dende o CITEAata a Praia Fluvial das Pías, que tratan aimportancia dos bosque de ribeira e dasprincipais especies de narcisos, morcegose libeliñas do espazo natural. Estes traballosson desenvolvidos pola empresa Ecoplanin,Xestión e Información Ambiental. As ac-cións que se desenvolven en torno a esteproxecto, financiado con cargo ao Pro-grama de desenvolvemento rural de Ga-licia, buscan a participación da cidadaníapara a divulgación e conservación domedio natural vinculado ao río Tea.

ponteareas presentou o proxectoCOn_CienCia_tea

PONTEAREAS

Cristina Fernández Davila (BNG) éa nova alcaldesa de Ponteareas, trasobter a maioría absoluta dos votos daCorporación ao sumar 9 do BNG e 3do PSOE. “Non existe unha honra maiorque representar a todas as veciñas e ve-ciños da nosa vila como alcaldesa dePonteareas”, manifestou con emocióntras a súa proclamación.

Fernández Davila viña asumindo aalcaldía en funcións dende o pasadomes de decembro, suplindo ao xa ex-calcalde Xosé Represas. A alcaldesanacionalista tivo palabras de agradece-mento para el, asegurando que “é unorgullo para min poder recoller o teste-muño que me transmite Xosé Represas,que sigue a ser o meu alcalde”.

“Deixa un gran legado co que traballaren equipo co obxectivo de poñer a Pon-teareas no lugar que lle corresponde:unha cidade moderna, amable, creativa,dinámica; referente cultural e educativa;un espazo natural que será reclamo dunturismo selectivo e esixente, poñendoen valor o patrimonio inmaterial doCorpus e o noso río Tea como sinais deidentidade” sinalou Davila, incidindoque o de Represas é “un legado cheo deproxectos, uns xa realizados, outros quese están a desenvolver e numerosasideas, grandes coma el. Desenvolver elevar a termo ese deseño de cidade seráo meu obxectivo nestes vindeiros anos”.

A alcaldesa de Ponteareas concluíuas lembranzas cun agradecemento parao seu antecesor.

Cristina Fernández davila, novaalcaldesa de ponteareas

Opasado martes na sede en funcións deGénova 13, trala vitoria sobre o bloque

de esquerdas, celebrouse a liberación deMadrid. Coa palabra liberdade, cunha tapade callos a la madrileña, e dicir, con abun-dante “morro”, moito “chourizo” e cunhascañas para favorecer a inxesta de tan indi-xesto programa electoral, foille suficientepara arrasar nas eleccións do 4M. Dentrode dous anos terá complicado mellorar estareceita se quere acadar uns resultados si-milares.

Pero Isabel sabe que se pode alcanzarunha cota de liberdade aínda maior esabedora disto convocará a Pere Navarro,

director da DGT, para esixirlle que nacapital a taxa de alcohol en sangue seincremente de 0,5 a 0,8 gramos, que eraa legal en 1998, para deixar de reprimiraos cidadáns que non se consideran osuficientemente libres tomándose tansó dúas cañas. Cunha medida tan sinxela,Madrid será aínda máis libre, ou menosescrava de leis que van en contra decomo vivir a la madrileña. Os seus habi-tantes poderán tomar seis ou sete cañassen preocuparse de que logo unha patrullade Tráfico os pare para facerlle un controlde alcoholemia. Hostaleiros, camareirose chiquiteros verán esta proposta con

moi bos ollos e sería un xeito de agra-decerlle o apoio masivo que lle deronnas eleccións. En materia impositiva,para así cumprir co prometido en cam-paña, baixará impostos en xeral, pero osector cervexeiro será o máis beneficiadoao quedar exento de calquera pago tri-butario. Para seducir á xuventude habi-litará os botellódromos que foron des-mantelados en épocas pretéritas e quefarán da capital un referente para acollera todos aqueles estudantes europeos quequeiran facer un Erasmus en España.Polo que a política de subvencións serefire, en vez de “regalarlle” os cartos atitiriteiros como Bardém e compañía, osbeneficiados coas axudas económicasserán as plantacións de lúpulo. Para oscomunistas que se resisten a votala im-plementará plans quinquenais, ao estilosoviético e chino, para producir e alma-cenar lúpulo en caso de que veñan anosde malas colleitas. Coa xerarquía ecle-

siástica de Madrid, asinará un concordato,para que San Miguel pase a ser o patrónda comunidade, sempre e cando a in-ternacional cervexeira pague un canonpola repercusión económica que esteacordo tería para a empresa. San Isidro,patrón da comunidade, para reconciliarseco colectivo LGTB, pasará a ser SantaIsidra. Será recordada como a primeirapresidenta do mundo en converter unsanto nunha Drag Queen.

E para finalizar e facer deste programaun éxito sen precedentes, o cartel electoralserá a obra de Eugène Delacroix A liber-dade guiando a un pobo reprimido e se-cuestrado polo tirano Pedro Sánchez. Afigura central do cadro será substituídapola de Isabel, a bandeira francesa polaestrelada vermella de Madrid e os seuspeitos cubertos cun pano chulapo. Nonhai madrileño que se vaia resistir antesemellantes propostas e a vitoria en 2023será apabullante.

AYUSO E DELACROIXXOAN CARLOS CABALLERO ALONSO / Mestre no Ceip de Salvaterra

[20] Maio 2021

opinión

Hai uns días, mercando na carniceríade Fita Carrera, Salvaterra, cadrei con

dous veciños de Fornelos da Ribeira, (a naide Fita tamén é desa parroquia). Comezamosfalando da apenas iniciada e nunca acabadaponte entre esa parroquia e a pontareáNogueira, acabamos falando de Don RogelioEstévez Cambra, egrexio fillo desa freguesía.O caso é que ninguén dos presentes coñecíaese persoeiro, iso animoume a facer estepequeno traballo.

En primeiro lugar, sen dúbida, hai queacudir a impagable obra de Alberto Vila-nova Rodríguez, “Los Gallegos en la Ar-gentina”, tomo 2, páxinas 1151, 1152 e1153, ediciones Galicia, prologado por DonClaudio Sánchez Albornoz y Menduiña.Desta obra entresaco os datos máis sa-lientables da vida deste home, a saber:

Naceu en San Xoán de Fornelos, Pon-tevedra, o 27 de setembro de 1866. Erafillo de Ignacio Estévez Castro e de Pilar

Cambra Rivas. Despois de facer algún es-tudos no seu pobo natal, trasladouse aArxentina, radicándose primeiro na lo-calidade de Azul onde tiña uns parentes.De alí pasou a Bahía Branca acompañandocomo auxiliar de oficina ao escribán D.Tomás López Cabanillas o 21 de xuño de1887. Canda o traballo na escribanía, facíaos estudos precisos para obter o corres-pondente título, que logrou mediante exa-mes brillantes, o 3 de abril de 1889, ex-pedido pola Suprema Corte de Xustiza deLa Plata. En 1892 faise cargo como titularda escribanía que fora do seu mestre Sr.López Cabanillas.

Fundou e dirixiu a importante revista“Foro y Notariado”, cuxo primeiro númerosaíu en Bahía Branca en xuño de 1912,deixando de publicarse en maio do anoseguinte, para reaparecer en novembrocomo órgano do Colexio de Escribáns deBahía Branca, do que Estévez era presi-

dente, continuando como director e pu-blicando en dita revista moi notables tra-ballos doutrinais da súa profesión. Con-seguiu que colaborasen nela personalidadesespañolas do Dereito da categoría de Do-rado Montero, Adolfo Posada e Clemente

de Diego, que estimaban moito a EstévezCambra. Tamén colaborou na “Revistadel Notariado” de Bos Aires.

En 1901 foi laureado có prezado PremioVélez Sársfield polo traballo titulado “Do-naciones” (La Plata 1901), que presentouco pseudónimo de Fidalgo do Casco, quehabía de completar con un estudo queescribira sobre “Las donaciones ante elDerecho Canónico y la Teología”. Publicoudespois o libro “Crítica Notarial” (BosAires, 1926) que foi moi ben acollida polosespecialistas na materia.

O 20 de xuño de 1937, co gallo decumprírense os cincuenta anos de resi-dencia en Bahía Branca, foi obxecto dunhahomenaxe extraordinaria, na que se pu-xeron de releve as enormes simpatías eadmiración que gozaba en tódolos sectoresdaquela cidade. O 3 de abril de 1939 aocumprir os cincuenta anos de profesiónos escribáns de Bahía Branca ofrendáronlle

ROGELIO ESTÉVEZ CAMBRA NA MEMORIA DE SALVATERRAANTÓN LORENZO “XAQUE”Presidente da Comunidade de Montes.

FOTO

WIH

IPED

IA

Maio 2021 [21]

reportaxe

Rúa Redondela Nº 1 Baixo - PonteareasJOSÉ LUIS TEIXEIRA RODRÍGUEZ

[22] Maio 2021

un pergamiño con medalla douro, de lem-branza e homenaxe.

En agosto de 1920 fundouse en BahíaBranca unha filial da Casa da Galiza enBos Aires, cuxa presidencia foille conferidapor aclamación a Estévez Cambra. Estasociedade celebrou importantes actos cul-turais e patrióticos de exaltación e lem-branza da Terra, algúns de notoria reso-nancia popular. Esta filial celebrou unhaentusiasta homenaxe o 9 de setembro de1922 na honra de Estévez Cambra, na quese puxo a proba unha vez máis a afectuosaestimación que seus paisanos tiñan polasúa obra e pola súa vida.

Disolta esta entidade e reorganizadaen 1936 co nome de “Galicia”, volveu Es-tévez a formar parte do seu Consello Su-perior. Colaborou asemade nalgunhas pu-blicacións rexionais, como “Vida Gallega”de Vigo, dirixida por Jaime Solá e outras.

Son interesantes os dous artigos querebatendo a lenda anti galega publicouna revista “Céltiga” (febreiro e marzo de1926), titulados “Los Gallegos” e defen-dendo as grandes virtudes das fillos daGaliza.

En segundo lugar, hai que dicir quepor fortuna Don Rogelio non pasa desa-percibido totalmente para algún dos ve-ciños da parroquia de Fornelos da Ribeira.A Asociación Cultural e Veciñal “San Xoán”ocupouse de publicar un opúsculo sobreo que xira este traballo, edición e escolmade textos a cargo de Rafael Sánchez Bar-

giela e José Merino Rodríguez aló polo1999.

Deste traballo entresaco detalles in-teresantes nos que se puntualiza que olugar de nacemento era Fornelos “da Ri-beira”, e máis concretamente o “lugar deCasco”. A familia materna “tiña variosescribáns públicos na zona de Setados,gozaba dunha posición social que posibi-litou que enviasen ó seu fillo Rogelio a ci-dade episcopal de Tui a iniciar os estudoseclesiásticos, alí cursa os primerios anosdos mesmos, o que se chama “Humani-dades”, e que sen dúbida fornécenlledunha sólida base intelectual que nondesaproveitará”, asemade;

“Con só 14 anos Rogelio Estévez Cam-bra como tantos outros dos seus veciñoscolle o camiño da emigración cara a Ar-xentina

“era el miércoles Santo del año 1881,cuando el vapor “Valparaiso” me tomóen el puerto de Vigo para conducirme alas hospitalarias playas argentinas. Sabránlos que me lean que me embarqué connombre supuesto, porque los amables ca-rabineros tenían la gentilísima intenciónde hacerme “general” si me atrapaban.Ya había cumplido catorce años. No mesentía con vocación para las armas, ni si-quiera para el “sable”. Llegué a BuenosAires el seis de Mayo”.

Na capital arxentina iniciou a súaandaina de emigrante realizando di-versos traballos de escasa cualificación

e residido en míseras pensións e barra-cas, como tantos outros dos seus com-patriotas.

“Fui a dar con mis huesos a la barracade don Saturnino Unzué, situada frente ala Plaza Constitución, llena entonces dehistóricas carretas, históricas porque yahan desaparecido y de gauchaje carretero.Se cebaba mate y se encendía fuego paralos asados y churrascos en el mismo sitioque es hoy hermoso jardín. Las paredesde la barraca estaban adornadas de…ba-lazos. Pocos meses antes se habían agu-jereado el pellejo algunos cientos de mi-tristas y roquistas, partidos que aspirabana la presidencia de la República para ha-cernos felices, gobernándonos”

“En el año 1884 se despertó en mi elgermen atávico… Me entraron ganas deser escribano, o sea Notario, como se dicegeneralmente en España. ¿No habían sidonotarios don Francisco Cuevas y Cambra,don Beremundo Cambra, y otro más queno alcancé a conocer, y que actuaba allápor Setados? ¿No era abogado don AntonioCuevas y Cambra? ¿Para qué llevaba yo elapellido glorioso de mi madre? Pensado ymanos a la obra”.

Aos seis meses acaba dirixíndose ácidade de Azul onde vivía o seu tío XoséMaría Cambra Rivas, sacerdote católiconaquelas terras. O seu tío materno chámaoo seu carón intentando mellorar a súasorte e acada un posto administrativo nacidade de Azul, en concreto o posto de

oficial primeiro na notaría de Tomás LópezCabanillas.

En 1887 acompaña ó referido escribánao seu novo destino na cidade de BahíaBlanca, á que chegan o 21 de xuño de1887, cando aquela cidade non tiña máisde cinco mil veciños e percorre diversasfondas e pensións daquela poboación.Pero o seu desexo de progreso persoallévao a realizar os estudos precisos paraobter o correspondente título de escribánexpedido pola “Suprema Corte de Justiciade La Plata”, que acadou en abril de1889 cun brillante exame. En 1892 fíxosecargo como titular da escribanía ou no-taría do que fora o seu mestre, TomásLópez Cabanillas, pouco despois res-ponsabilizouse tamén do Rexistro Civilda cidade.

Casou en Bahía Branca con HerminiaStrini Taylor, nunha data que descoñece-mos inda que sabemos que faleceu en1925, e ó ano seguinte Estévez Cambra,de visita na súa terra natal, dedícalle unfuneral de cabodano coa presenza de de-zaseis sacerdotes na igrexa parroquialfornelense. Non tiveron fillos.

Esta visita de 1926 é ocasión para queEstévez Cambra desenrole unha grandeactividade nesta terra, recibe varias ho-menaxes, participa na “Festa da Raza”na escola “La Antorcha” de Cristiñade,sostida polos emigrantes arxentinos, recibeun grandioso homenaxe no Circulo Mer-cantil de Vigo, etc.

reportaxe

Maio 2021 [23]

GASOLINERA 24h:TIENDA CONVENIENCIA - BUTANO/PROPANO,

PELLETS, CARBÓN Y LEÑA - LAVADO DE

COCHES (TÚNEL, BOXES Y ASPIRADO) -

APARCAMIENTO CLIENTES

TALLER SALCO (9-13:30/15-19)

CAFETERIA LA PARADA 24hDESAYUNOS - MENÚ DE DÍA -CENAS - BOCADILLOS Y PLATOSCOMBINADOS - COMIDA YPOSTRES PARA LLEVAR -TERRAZA - PARQUE INFANTIL -APARCAMIENTO CLIENTES

ASESORÍA TERRA

RÚA ROSALÍA DE CASTRO, 107 - BAIXO

“Consultoría, Servicios Integrales en Asesoría,Organización, Planificación Productividad y Eficiencia"

En Bahía Blanca participou activamentena vida social local. Foi conselleiro escolarda cidade. Participou decisivamente naprensa local. En 1887 fundou un semanariosatírico e literario que redactaba en cola-boración con Miguel Molinero e LucasBada, chamado “El Heraldo de las Niñas”.Foi director doutro xornal “La Prensa”,editado nos anos 1889 e 1990 en colabo-ración con varios estudantes da localidade.Colaborou en diversos xornais galegos:“El Tea”, “El Eco del Condado”, “VidaGallega”, ou “Céltiga” de Bos Aires, asícomo “La Nueva Provincia” e outros xor-nais e revistas da República Arxentina.

En agosto de 1920, a iniciativa e ex-pensas súas, promoveu a fundación enBahía Branca dunha filial da “Casa deGalicia” de Bos Aires, acadando a presi-dencia desta por aclamación. Disolta estasociedade reorganizouse en 1936, co nomede “Galicia” e volveu Estévez Cambra afigurar como membro do seu ConselloSuperior.

Foi nomeado presidente honorarioda sociedade “Juventud Progresista Hijosde Fornelos y Anexos”, de Buenos Aires.Promotor e presidente do Colexio de Es-cribanos de Bahía Branca. Polo seu caráctere profesionalidade, ó cumplirse os cin-cuenta anos de profesión, recibiu dos seuscompañeiros unha cálida homenaxe o 3de abril de 1939, onde o agasallaron conun pergamino e medalla de ouro, en lem-branza e sentida homenaxe.”

Do opúsculo habería que destacar ta-mén unha breve e incompleta autobiografíana que se pregunta,

“ ¿Cal é o home cordo que se atrevea falar con eloxio de sí mesmo? E indis-cutible que un se defenda cando lle

atacan y saque a luz os feitos que máislle honren; pero falar de sí mesmo porpura vana gloria, por “farolería”, porexhibicionismo, sin que o que se dí lleinterese a outras persoas que a os mem-bros máis achegados da familia…iso nonse concibe….”.

Máis adiante dí… “Miro deica dentro de min mesmo,

rexistro minuciosamente todo meu inte-rior, e atópome co que se atopou aquelladrón que entrou sen sabelo no aposentodun mestre de escola “de primeiras yúnicas letras”con intención de roubar:atópome con “nada” que valga unha perrade cinco céntimos no Monte Pío da esti-mación pública…”

Así de modesto e humilde se autode-finía este home.

“as miñas primeiras armas coa plumafíxenas na escribanía de don Carlos Va-rangot, en Bos Aires, pasaxe Roverano…Gañaba unha barbaridade de cartos comopendolista: quince pesos arxentinos e pa-gaba vinte só de pensión nun fondín darúa Caridade, que estaba como a unha le-gua e pico da notaría.”

“…saía pola mañá para a escribanía acabalo…do cabalo de San Fernando. Facíopor placer; non crean vostedes que erapor economizar os quince de soldo. Ascatro e media tornaba da escribanía (prazade Maio) o meu “hotel” da rúa Caridade(máis aló do Once de Setembro). O regresotamén o facía a pe e andando…por hixiene,naturalmente. O andar estimula o apetito,cousa moi convinte para min naquelestempos que tiña pouco…que comer…”

“…o bo dura pouco. Ós seis mesesmeu chorado e querido tío Xosé MaríaCambra, a sazón cura párroco do Azul,

chamóume o seu carón, para mellorarmiña sorte o que non era posible e fa-cerme continuar miña prática noutranotaría do Azul…”

“…o campo no Azul era pequeno prásmiñas empresas e aspiracións, levei án-coras e dirixín a proa o porto de BahíaBranca, a Líverpool arxentina, onde meatopo fondeado dende hai preto de vin-tesete anos…”

Faleceu na súa cidade adoptiva deBahía Branca o 24 de xullo de 1939, sendoo seu enterro unha impresionante mani-festación de dor, testemuña da admiracióne respecto que Rogelio Estévez Cambra

tiña entre os cidadáns daquela localidadearxentina.

Para finalizar, é moi recomendable avisita o blog “Condadodesalvaterrado-minho”, doutro fillo destacado desa feli-gresía D. Manuel Alfonso Estévez, sobriñoneto de Rogelio Estévez, onde se podenler varias entradas relacionadas co nosopersoeiro.

(Nota de agradecemento a Xoán Carlos,fotógrafo en Salvaterra e a Gabriel Martí-nez, que me agasallaron respeitivamentecoa obra de Alberto Vilanova e o opúsculosobre Rogelio Estévez Cambra, sen oscales non sería posible este traballo).

reportaxe

MONDARIZ

Cernadela, Meirol, Toutón, Vilasobrosoe Gargamala. O goberno municipal deMondariz prevé pechar estes cinco puntosverdes que entraron en servizo no pasadomandato (2015-2019). Ata agora cadaparroquia dispuña dun punto verde noque a veciñanza podía deixar os restos depodas para, posteriormente, recoller es-truturante para utilizar nos seus propioscomposteiros individuais. Agora o gobernolocal pretende centralizar na Escola deMúsica do Pé do Muíño (Riofrío-Vilar) arecollida e trituración destes restos vexetais,

o que supón alonxar o servizo das persoasusuarias.

Para este proceso, o concello dispóndunha trituradora que daba servizo a estespuntos verdes e que era utilizada taménpara triturar a poda propia do concello. Oobxectivo do goberno anterior era utilizare aproveitar todos os restos de poda paradevolverlle materia orgánica ao chan,evitar queimas, e contribuír a facilitar oproceso de compostaxe da veciñanza.Para o bo funcionamento do servizo depuntos verdes, o anterior goberno localreforzou o servizo coa adquisición duncamión novo dotado de guindastre.

AporM levará unha iniciativa ao pró-ximo pleno da corporación para frear ainiciativa do alcalde e volver a utilizar ospuntos verdes “xa que canto máis cercaestean dos núcleos de poboación, máisse incentiva a reciclaxe e a recuperacióndos residuos”, destaca Xoán C. MontesBugarín, Calis.

O portavoz municipalista tamén pro-porá que o Concello poña a disposiciónda veciñanza a trituradora da que é titularcando non estea sendo utilizada polo per-soal municipal.

[24] Maio 2021

o condado

alternativa por mondariz censura aogoberno municipal por clausurar ospuntos verdes

AS NEVES

A auga é un elemento fundamentalpara a supervivencia do noso planeta.Nacións Unidas sinala que a auga éfonte de vida, pero o impacto da activi-dade humana no cambio climáticoestá a minguar as reservas de auga e es-pecialmente de auga potable, xa de seuescasas, ás que temos acceso. Debemostomar conciencia de como colaborarcanto antes para coidala.

A súa utilidade é case innumerable:• uso doméstico: alimentación, limpezade locais, lavado de roupa, aseo per-soal...• uso público: limpeza das rúas, fontespúblicas, rega de parques e xardíns...• uso agrícola e gandeiro: rega doscampos, alimentación dos animais...• uso industrial: proceso de fabricacióndalgúns produtos.• motor da enerxía hidráulica: produceenerxía eléctrica e é o móbil de serra-doiros e muíños.• método de comunicación medianteo transporte marítimo• protagonista de infinidade de deportes(surf, natación...) e lecer (piscina,

praia, parques acuáticos...).Consellos para gastar menos auga:1. Unha ducha en lugar de tomar un

baño: unha ducha equivale a 50 Lmentres que encher unha bañeira supón200 L.2. Pecha a billa tamén mentres te

lavas os dentes (ou mentres te afeitas):podes chegar a aforrar a 90% da augaque empregas.3.Utiliza a lavadora con carga com-

pleta e pon o lavalouzas só cando esteacheo: están deseñados para lavar na súatotalidade, deste xeito aforras auga eenerxía.4. Mellor lavalouzas que a man: a

diferenza é duns 36 L de auga.5. Nunca empregues o inodoro como

papeleira: cada descarga contén entre 7e 12 L de auga.6. Repara e cambia as billas e tubaxes

cando notes que perden auga: ter unhabilla pin- gando durante 24 horas implicadesperdiciar máis de 30 litros de auga.

Instalaciones As Neves, condutor deaugas frías e quentes, realiza o seu laborco respecto e o coidado pertinente, co-laborando sempre co medioambiente.

instalaciones as neves quereconcienciar aos lectores daimportancia que ten a auga

O TEUXORNAL EN

GALEGO

entrevista

Maio 2021 [25]

Elvira, que cargo ocupas dentro do co-lectivo de xubilados e xubiladas da CIG?

Non ocupo ningún cargo, formo partedo colectivo e nomeáronme responsablede relacións cos medios de comunica-ción da comarca de Vigo.Ti levas moito tempo de activismosindical e niso de ser responsable dealgo xa tes experiencia, non?

Fun unha das fundadora do SindicatoGalego de Sanidade no ano 76, des-pois integrámonos na CXTG e máistarde na CIG. Toda a miña vida for-mei parte da militancia sindical eno “Movemento Cidadán”. Fun pre-sidenta da xunta do persoal do Chuviuns anos, e formei parte do Comitéde Empresa. Xa comecei a facersindicalismo antes de que existiranos sindicatos como delegada deasemblea.E por que?, xa tiñas conviccións ideo-lóxicas que ían por ese camiño, ou foi

pola túa experiencia no mundo labo-ral?

Eu comecei a traballar no SERGAScon 22 anos e antes estivera traballandonunha fabrica de gorros alemá na ZonaFranca, pero aí estiven pouco tempo.Nesta fabrica houbo un problema laborale aí xa confrontei coa empresa. Despe-díronme porque como aínda non tiñaos 21 anos non podía ser delegada sin-dical como querían as miñas compa-ñeiras e así comecei o meu camiñosindical.E como reaccionaron daquela as túascompañeiras cando te despediron?

Pois o normal daquela época, non fi-xeron moito. Daquela levabamos unhaeducación católica e mesmo eu, ata os20 anos ía a misa. Foi cando me incor-porei ao mundo laboral cando comeceia ter conciencia sindical. Cando eu estudaba na Universidade,a miña xeración estaba moi ideoloxi-

zada. Lembro debates na universidadeentre Maoistas, Trosquistas, Leninistas,sobre matices ideolóxicos que agoranin por asomo se entenderían. A mo-cidade de hoxe en día é moi diferente,creo eu. Non está moi lonxe da loitapolítica e sindical?

Non só a mocidade, a sociedade enxeral. Eu xa quedei moi desencantadacos últimos anos da miña vida laboral.Cando convocaba algunha concentraciónou asemblea, a xente xa non participaba

e logo aínda se atrevían a recriminarcheque non facíamos nada. Para que osdelegados sindicais, os comités de em-presa e os sindicatos teñan forza epoidan conseguir melloras, temos queter aos compañeiros e compañeiras de-trás apoiando, senón é imposible.Eu pasei oito días e oito noites pechadano antigo Hospital Xeral e grazas aisto o Hospital Meixueiro está aberto,paralizamos a privatización do Arqui-vo… Todo isto sen o apoio dos com-

“nAs persoAs de menos de 50 Anos hAi un moipreocupAnte descenso do interese poLAmobiLizAción e o compromiso sindicAL”

ELVIRA IGLESIAS, COLECTIVO DE XUBILADOS, XUBILADAS E PENSIONISTAS DA CIG.

O colectivo de pensionistas da CIG ven de nomear a elvira Iglesias, unha históricamilitante do sindicalismo nacionalista, como responsable de relacións cos mediosde comunicación. e alá fomos nós a coñecer a unha persoa cunha inmensa historiana defensa dos dereitos de traballadoras e traballadores.

[26] Maio 2021

entrevista

pañeiros e compañeiras non poderíafacerse.Vexo que na franxa dos 50 anos paraabaixo hai moi poucas ganas de mobi-lizarse e iso é un perigo para o futurodas novas xeracións. Aquí temos quetirar todos do mesmo carro, desde asnovas xeracións de estudantes e traba-lladores ata os pensionistas e xubila-dos.Como e cando chegas ao Colectivo dePensionistas da CIG?

Ao pouco de xubilarme, hai uns seteanos.Houbo unha reunión de pensionistascon catro ou cinco persoas. EstabaXose de Salvaterra, Blanco de Correos,xente do Metal… Aquí convencéronmee entrei no colectivo. Eu ao principionon quería, xa estaba cansa de todos osanos de loita e mesmo pasei pola cadeaonde estiven tres días presa. Caramba, e cando foi ese episodio?

Isto sucedeu hai uns 36 anos polo pechedo Hotel Niza. Estiven no cárcere demulleres de Pontevedra. Aquelo era in-mundo. Vaia, canto que contar… Fálanosagora da actividade principal que de-senvolve o colectivo?

O noso colectivo ten unha razón deser: loitar polo benestar dos pensionistase dos xubilados. Comezamos a nosaloita contra o Copago da Seguridade

Social polos medicamentos, antes eratotalmente gratuíta e agora pagamosun 10%. Seguimos loitando contra osrecortes das pensións do PP cun mísero0.25% de subida. Agora estamos loitandopor unhas residencias para maiores dig-nas, públicas e axeitadas para o benestardos nosos. Xa comezamos con estaloita moito antes do Covid, pero agora,se cabe, hai que pelexar moito máis, xase viu as súas deficiencias nesta pan-demia e na de mortes que nos deixouno fogar dos anciáns, loitamos por dig-nificar o SAF.Como tratades de concienciar á maiorcantidade de xente posible?

Facemos postos informativos en zonasde especial afluencia de xente. E candotemos algunha campaña concreta re-collemos sinaturas.Despois de toda unha vida traballando,nas rúas e na loita. Non estades cansos?tedes forzas para seguir?

Claro que estamos todos cansos, perose as novas xeracións que temos detrásnon se moven e non loitan, temos quefacelo nós. Si eu dentro duns anos teñoque rematar a miña vida nunha resi-dencia, quero que sexa nun sitio digno. Que receptividade atopades na socie-dade en xeral ?

Cando saímos á rúa a pedir sinaturas,a xente nova asina case sempre. Axente maior tamén asina bastante,

pero aquí xa escoitamos de todo, mes-mo insultos ou comentarios de todotipo. Pedindo firmas si que notamosapoio pero cando convocamos unhaconcentración asiste moi pouca xente,os poucos que somos temos que estaren todas partes.Como anécdota moi bonita e emocio-nante: o outro día un Sr. duns 60 anosque estaba coidando a súa sogra conAlzheimer, acercouse a nós no mercadodo Calvario e regalounos unha caixade bombóns para darnos as grazas portodo o que estabamos facendo. Isto re-conforta e dáche ganas de seguir coaloita.Que bonito! E se pasa o contrario, seestás loitando na rúa e o que recibes éun insulto? Eu creo que non seríacapaz de calarme e respondería.

Se me collera coa túa idade, posible-mente menos bonito, contestaría detodo. Pero cos anos eu fíxenme máisfría e cando me pasa, o que digo coneducación é: Mire, non me siga falando,vostede siga o seu camiño que eu quedoaquí. E que se te pos a berrar e a súa al-tura non facemos nada.Perdoa Elvira, pero non me resisto apreguntarche polo teu compañeiroTriqui, que nos acompaña neste con-versa. Non me podo crer, coñecéndoocomo o coñezo, que el cale ante unhaprovocación ou un insulto?

Non, ha ha ha ha ha ha. O que faiTriqui é intentar comerlle a cabeza e aesa xente non merece a pena perdertempo falando con ela, xente repugnantee repulsiva con ese discurso non merecea pena para nada.No ano 2019 o voso colectivo recibiu opremio “Toda unha vida dedicada aocompromiso social” na III Gala de ANova peneira. Temos o costume deque o último gañador entregue o pre-mio ao da seguinte gala. Esta galatiña que ser no ano 2021 pero porcuestións obvias aprazouse para 2022.Ti na gala do 2019 non puidechesestar, contaremos contigo para a pró-xima.

Si, na seguinte si que estarei, compro-métome a asistir.Eu teño 51 anos, conto poder xubilarmeaos 67. Cando me xubile gustaríameformar parte do colectivo de pensio-nistas e xubilados da GIG. Seguiráexistindo a 16 anos vista?

Para que isto poida suceder, é necesarioque haxa máis xente nova que se in-corpore á loita e a mobilización sindical,senón non vai ser posible. Se a xentenova non se move agora, non vai achegar a traballar o tempo necesariopara poder cobrar a súa pensión. Nósxa temos a nosa pensión aseguradapero estamos a loitar para o futuro dasxeracións novas.

Maio 2021 [27]

artigo de Montse Fajardo

Cando o alcalde de Pontevedra, MiguelAnxo Fernández Lores, fala da súa

nenez, trae a mente o Balbino. Un rapazde aldea. Coma quen dis, un ninguén. Eademais, pobre. Naceu en Sanxenxo enpleno franquismo, no 54, nunha familiade labregos con dúas vacas. A súa naiera costureira, dunha familia con posí-beis de Noalla que non vía con bos ollosque a nena casara con aquel rapazpobre, fillo de solteira, por moi lidoque fose.

Ao seu pai encantáballe a lectura eesa, di, “foi a miña maior sorte”. Trans-mitiulle unha visión aberta do mundo ea claridade das súas ideas. Aínda que oobrigaran a alistarse no bando franquistacon 18 anos e estivo de soldado seis,ata 1944, sempre gabou á esquerda:“Estivo moito tempo de vixiante nocárcere e aí había xente de moito nivel.Quedoume gravado o moitísimo que ela valoraba e o seu convencemento deque se cometera un xenocidio con ela.Sempre me transmitiu a idea de quehabía que acabar co franquismo. Parael era absolutamente irracional que se

puidese manter un goberno como aquelno contexto europeo”.

Iso non lle impedía levarse ben comestre, un franquista de Pontedeume.E coma o Balbino, que se erguía connoite pecha para ir co gando, o seu filloMiguel tiña que saltar da cama ben cedopara ir levarlle o leite antes de entrarno colexio. A escola marítimo-pesqueiraestaba a quilómetro e medio da súacasa, xunto ao taller no que a súa naiensinaba a bordar as rapazas. Lembravelas mocear cos gardas do cuartel queestaba na mesma estrada. Nunha escolaunitaria de corenta nenos, sempre foi oollo dereito do mestre. Non levaba coavara nunca... ou moi poucas veces. Eera, con dous compañeiros, Manolito eValladares, o encargado de preparar oleite que mandaban do Plan Marshallpara tomar no recreo. Remexíano naola grande do caldo mentres o profesoría preguntando os verbos. Se candopedía a conxugación ao ar ninguén acantaba á primeira, ía neno por neno,empezando polos de atrás. Era aí candoos tres estudosos remexedores vingá-

banse dos mangallóns, que batían nelesno recreo pero non tiñan idea de verbos:“Nós sabiamos a resposta pero candolanzaba a pregunta calabamos e entónía á fila de atrás e preguntaba un porun. Como non llos dicían levaban coavara. Era o único xeito que tiñamos dedevolverlles os paus”.

Xogaban na estrada vella que unía asúa vila natal coa que ía dirixir pasadoo tempo. Empezou a fumar con 11 anos.Gastaba no carriño de María, en Ponte-vedra, as cinco pesetas que o cura lledaba por facer de sancristán. Axiñapasou de acólito a anticlerical “como

dicía aquela estampa de Castelao: Quetal os rapaces? Téñoche un tan listoque ten quince anos e xa non cre enDeus. Eu evolucionei cos tempos, estandoatento ás cousas, non lía os teóricospero teño moi claro quen son e de ondeveño”.

Ía á misa ás sete da mañá e ás sete emedia ía andando ata Vilalonga, collero Monbus que o levaba, primeiro aoinstituto Valle Inclán, e logo ao SánchezCantón. Apenas tiña dez anos cando foiá capital examinarse do ingreso. NaquelaGaliza gris de 1964 foi o único da escola,dos dez que fixeron a proba, que estudou

As memoriAs de neno LAbrego do ALcALdede pontevedrAFernández Lores asegura que non ten conciencia de clase por ler a marx senón polapropia vivencia da infancia na aldea.

LORES NO TALLER DE COSTURA DA SÚA NAI

En As Neves

[28] Maio 2021

reportaxe

HORIZONTAIS:A HISTÓRICO MILITANTE NACIONALISTA.B PARROQUIA NATAL DO PROTAGONISTA DA ANTERIOR

PREGUNTA-CONCELLO DA COMARCA DA BAIXA LIMIA-DECIMOSÉPTIMA LETRA DO ALFABETO GREGO.

C INTERPRETAN O ESCRITO-A SEGUNDA DO ALFABETOGALEGO-EXCLAMACIÓN EMPREGADA PARA ANIMAR-QUE NON ESTÁ COCIÑADO.

D UNHA DAS MAIORES EMPRESAS ELECTRÓNICAS DOMUNDO-EX SECRETARIO COMARCAL DA CIG VIGO-ENCELOPATÍA ESPONXIFORME TRANSMISIBLE.

E RÍO DE SUÍZA-4º NOTA MUSICAL-AO REVÉS PRONOMEDE SEGUNDA PERSOA-O CONTRARIO DE NADA.

F CONSOANTE-ESCOITAR-VOZ PARA ORDEAR AOCABALO QUE SE DETEÑA-VOGAL-AO REVÉS NOTAMUSICAL.

G FROITO DA CERDEIRA-OBXECTO.H CONCELLO DE FERROLTERRA-VOGAL-AO REVÉS

PREFIXO CO SIGNIFICADO DE ITALIANO.I OURENSE-TOCADO RICAMENTE ADORNADO-

CONTRACCIÓN DE PREPOSICIÓN E ARTIGOMASCULINO-DOMINIO XEOGRÁFICO PARA ANGOLA.

K ALBÚM DA BANDA PEARL JAM-CRÍA DO PORCO-AGORA MESMO-CONSOANTE.

L O MESMO RÍO DE SUÍZA CA ANTES-CONSOANTE-TERREO COMÚN NO CENTRO DA ALDEA.

M LETRA DE PLURAL-ACTUAL ALCALDESANACIONALISTA DE MOAÑA-POETA DA ANTIGA GRECIA

VERTICAIS:1 ANTIGO ALCALDE NACIONALISTA DE MOAÑA-ANTIGO

ALCALDE NACIONALISTA DE BUEU.2 LETRA DO ALFABETO GREGO-ORIXE, FUNDAMENTO

DE CALQUERA CONSECUENCIA.3 NEGACIÓN-CORTAR COS DENTES-UN TIPO DE

CIRCUITO ELÉCTRICO.4 CEN-CONSOANTE-LOCALIDADE DE NAFARROA-

VOGAL.5 VARIEDADE DE ESQUIZOFRENIA CARACTERIZADA POR

ALTERACIÓNS AFECTIVAS E PENSAMENTODESORGANIZADO-CONSOANTE.

6 ACESO-DEUS EXIPCIO-UN-AO REVÉS POBOPRECOLOMBINO.

7 CADEA TELEVISIVA CONTROLADA POLO ESTADORUSO-VOGAL-DIÑEIRO QUE PRODUCE UN CAPITAL.

8 ELEMENTO QUÍMICO DE NÚMERO ATÓMICO 68-INDEFINIDA-MUNICIPIO ITALIANO DA PROVINCIA DETÉRAMO.

9 NOME DO ACTUAL SECRETARIO DE ORGANIZACIÓNDO BNG-ESTADOS UNIDOS DE AMÉRICA.

10 PAÍS ÁRABE CONSTITUÍDO POR DOUS TERRITORIOSDESCONTINUOS-CONTRACCIÓN DE PREPOSICIÓNMÁIS ARTIGO FEMININO-VOGAL.

11 UNHA DAS LÚAS DE XÚPITER-DISCIPLINA QUEESTUDA A RELIXIÓN.

12 CONSOANTE-A ONDE IMOS CANDO MORREMOSSEGUNDO A MITOLOXÍA CRISTIÁ-CONCELLO SUECONO CONDADO DE JAMTLAND.

13 MOVEMENTO……..UN DOS PARTIDOS DO BNG-AOREVÉS PRIMEIRA NOTA MUSICAL.

o encrucillado de Khan Deán

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

SOLUCIÓNS HORIZONTAIS A-MONCHOREBOIRAS. B-IMO-ENTRIMO-RO. C-LEN-B-EA-CRU. D-LG-SERAFÍN-EET. E-AAR-FA-IT-TODO. F-N-OIR-XO-E-IM. G-CEREIXA-COUSA. H-NARON-U-OLATI. I-OU-TIARA-AO-AO. K-VS-ZACOTE-XA-R. L-AAR-N-RUEIRO. M-S-LETICIA-AEDO VERTICAIS: 1-MILLAN-NOVAS . 2-OMEGA-CAUSA. 3-NON-ROER-RL. 4-C-S-IROTZ.5-HEBEFRENIA-T. 6-ON-RA-ACNI. 7-RT-A-XURO-C. 8-ER-FIXA-ATRI. 9-BIEITO—EUA. 10-OMAN-COA-E. 11-IO-TEOLOXIA.12-R-CEO-UA-ARE. 13-ARREDISTA-OD. 14-SOUTOMAIOR

A

B

C

D

E

F

G

H

I

K

L

M

o Bachiller. Tiña dúas curmás nas Cala-sancias, pero aquilo xa era outro nivel.Aulas para mozas da vila que falabancastelán. El era un neno labrego, comoquen din, un ninguén. E foi nesa cidadeá que estaba predestinado onde a súaconciencia política agromou por primeiravez: “Empecei por escoller francés porquetodos os señoritos estudaban inglés.Había unha diferenza de clases bestial.Eras galego falante e empezabas a notara animadversión. É aí onde descubro aimportancia de defender a lingua e acultura”.

O fillo daquel home que non tiña unpeso pero que os domingos puña o traxee non lle baixaba a mirada a ninguén,estudiou sempre con bolsas e chegou auniversitario. Mais os cartos non dabane tivo que mesturar os libros de Medicinaco traballo. Un tío seu, irmán do pai,tiña unha sala de festas, e pasou as finsde semana da mocidade traballando nela.Os domingos, ás catro da mañá, marchabapara Santiago nun Seat 600 e o mércorestiña que estar de novo de volta no Salnés.

Comía con Valiño, o home ao que llecontrataba as orquestras, e logo pasabaa tarde pegando pola contorna os carteis.Aínda lembra cando logrou traer a Fór-mula V, todo un éxito na España dos 70.Os días restantes tampouco estaban libresde traballo. Compaxinaba as clases naFacultade coa descarga de camións enTransportes Posadas, unha firma deCompostela. O único asueto que tiñaeran as tardes dunha semana ao ano, áúltima de agosto, a da Virxe da Lanzada,na que ía á praia de dúas a seis, antes devolver ao traballo. E aínda así tivo folgospara rematar a carreira.

Exerceu por primeira vez en Samos“sen ter nin idea”. Había unha bolsapara facer prácticas no Hospital de Pon-tevedra, pero non lla deron. “Déronlla auns pijos da Coruña que ían en trenbuscar os cartos da bolsa pero xamaispisaron o Hospital. E teoricamente tiñapreferencia a xente coma min, pobre,que levaba toda a vida estudando becado.Que traballaba todo o inverno e todo overán”. Xa licenciado aínda tivo que

gañar uns pesos traballando na batea.“Eu mamei a loita de clase. Non era quelese a Marx, é que sempre tiven clara amiña procedencia. Clarísima. Que agorason o alcalde pero de novo traballeimoito co arado.” Aínda recorda con es-tupor que para a bolsa necesitaba a si-natura do cura e do representante daCámara Agraria: “O sistema obrigábachea tragar, era alucinante”.

De mozo tivo unha apendicite e man-dárono ao Hospital “por pobre”, a unhasala con nome de santo. Pero non oatenderon e o seu pai tivo que pedircinco mil pesetas, que daquela eran unlote de cartos, para que o atendese porprivado o doutor Castro Rial. E unhacousa levou á outra. A primeira vez queas súas ideas o mandaron ao cuartelillo–por teimar xa daquela contra ENCE -oseu pai foino buscar e botou da casa auns familiares que lle acusaron de tercomo fillo a un comunista delincuente.

Foi, coma Balbino, un rapaz de aldea,

pero síntese privilexiado por ter podidoestudar “e sempre quixen devolverlle ásociedade o moito que me ten dado.Sendo médico e sendo alcalde”. Ve a po-lítica municipal como unha continuidadedo que facía no ambulatorio: “En medi-cina de familia podes axudar pero noconcello podes facelo aínda máis porquegobernando actúas sobre máis poboa-ción”. O modelo de cidade sérvelle deexemplo: “Eu na consulta podo dicirllea un, ou a catro, que anden, pero se faspeonil Pontevedra pos a andar a toda acidade”.

Iso si, bota de menos a reciprocidadeque dá ser médico: “Na consulta a xenteé moi agradecida. Na alcaldía tes protestaspor todos os lados: se pos o contedorpreto, cheira mal e se o afastas, lle quedamoi lonxe”.

Aínda así, asegura sentirse “moi sa-tisfeito” do traballo que fixo, na capital,o equipo encabezado por aquel rapaz dealdea.

MOTOS NOVOATortoreos As Neves

986 667 470

NA ESCOLA.NA RINGLEIRA DO MEDIO O 4 POLA ESQUERDA

Maio 2021 [29]

entrevista de Tino Lago

Valórame o contido do recente convenioProvincial do Metal de Pontevedra.

A nosa valoración é de frustración. Ti-ñamos unha folga convocada por non

pasar unha liña vermella que decidira-mos os tres sindicatos. Esta era seguirpagando mes a mes o plus de eventua-lidade. A partir de agora vaise cobrar

todo xunto ao finalizar o contrato.Porque dis que o tiñades todos os sin-dicatos definido como unha liña ver-mella?

Así está reflectido nas actas das reuniónsdas negociación e así era o acordo.Falo de memoria pero fixemos unhasdoce reunións. Fixerámolo así porque a patronal apro-veitaba para non pagalo. E ao remataro contrato dicíalles aos traballadoresque se querían renovar tiñan que pres-cindir do plus.Tes constancia de que iso era así?

Si, iso era así. Sometían a ese tipo de

chantaxes aos traballadores. E ademais,ao pasar o plus ao finalizar o contratonon cotiza nin para as baixas nin parao paro. Explícame como foi o proceso de si-natura do convenio.

Tiñamos programada unha folga parao sector do Metal para o día 22 deabril. O luns 19 teño unha reunión conCCOO e UXT ás dúas da tarde ondeacordamos xa deixar convocada a se-guinte folga para os días 4 e 6 de maioxa que a patronal non se puña en con-tacto con nós para negociar nada. Aoremate desta reunión recibimos un mail

“con este convenio un trAbALLAdor outrAbALLAdorA eventuAL vAi cobrAr demediA 92€ menos cAdA mes”

conFLito no metAL de pontevedrAXULIO FERNÁNDEZ, SECRETARIO COMARCAL DA CIG INDUSTRIA

CCOO e UXT veñen de asinar o convenio provincial do metal coa patronal do sector.O acordo xerou un nivel de malestar moi elevado no outro sindicato conrepresentación na mesa de negociacións, a CIG, que acusa aos sindicatos asinantesde pasar unha liña vermella como é ceder na pretensión patronal de abonar o plusde eventualidade ao remate do contrato, e non de maneira mensual como se viñafacendo ata agora. A central sindical nacionalista convocou unha folga parcial para opasado día 12 de maio e nós falamos co seu sC de industria para que nos explicase asúa visión sobre o convenio, os motivos da folga e a valoración do seu resultado.

[30] Maio 2021

da patronal convocándonos para o díaseguinte, martes, para sentarnos a ne-gociar. Aceptamos esta negociación eunha hora antes de entrar á mesa ne-gociadora comezamos a recibir men-saxes de wasp internos que envíanCCOO e UXT aos seus delegados sin-dicais de que hai un preacordo coa pa-tronal grazas a eles. Cando nós entramosna reunión, mándolle unha mensaxeaos secretarios de industria de CCOOe UXT para preguntarlle que está pa-sando e me contesta CCOO que tiñamosque falar.Cando a patronal comeza a desagregara proposta de convenio que nos fan,ofrécennos un receso para que o pen-semos e levántanse da mesa para dei-xarnos debater. Aquí CCOO comeza avender as virtudes deste convenio. Nósalporizámonos co que estamos a escoitare afloran as discrepancias. Neste intrexa nos damos de conta de que estátodo vendido.Estabas ti só como representante daCIG?

Non, estabamos catro compañeiros daCIG, tres de CCOO e dous da UXT.

Nestes momentos de tensión onde osenfadades, cal é a reacción de UXTde CCOO?

Baixan a cabeza e seguen dicindo queo acordo é positivo. UXT queda des-colocada porque non se esperaba a tor-peza de CCOO de filtrar o preocordo.Dixémoslles que non nos fixeran perdermáis o tempo, que sabiamos que ían

asinar o acordo, que nego-ciaron coa patronal polaporta de atrás e que íamosfacer o que nos tocaba paradefender un convenio noque os traballadores e tra-balladoras non perdan de-reitos conseguidos con moi-to esforzo.A min chegoume unhadesas mensaxes internasde CCOO onde falabande que tiñan un acordocon UXT para solucionar

o asunto e rematan tirándovos un ata-que a vós dicindo: ”A CIG fai o circomediático de sempre”. Que tes quedicir a isto?

Isto é un “latiguillo” constante deCCOO e UXT cando fan a vendida desempre. Para un traballador ou traballadorado Metal que poida ler esta entrevista,en que cres que lle pode afectar a súavida cotiá este convenio?

Entendemos que a subida é insuficiente,pero o salario non o pomos tanto envalor como as oportunidades perdidasnestas negociacións. Un traballadorou traballadora eventual vai cobrar demedia uns 92€ menos ao mes.. A outraidea que ten a patronal en mente, e asínolo comunica, é o tema das ETT.Hoxe perdemos e renunciamos a unhaparte importantísima, que nos custoumoito pelexar, e para o 2023 a patronalestá nunha situación de moita firmeza

para negociar o das ETT.Cal é a pulsión maioritaria que perci-bides no corpo de traballadores e tra-balladoras sobre a sinatura deste con-venio?

Frustración. Ao corpo dos compañeirose compañeiras transmíteselle unhamensaxe de que todos os sindicatossomos iguais algo que é obxectivamentefalso.E vós fixestes folga o pasado día 12?

Si, como che dixen ese convenio vulneradereitos históricos. E o sindicalismode clase ten que dar unha resposta. Re-fírome ao sindicalismo de clase real,non ao que así se auto denomina perologo non o amosa con feitos.Como valoras o resultado da folga?

Un éxito. Foi un exemplo notable daunidade e da fortaleza do sector.Malia que esta entrevista é para falarda folga e do convenio non querodeixar pasar a oportunidade de pre-guntarche por Barreras. A decisiónque tomou a compañía de trasladar obarco, que están construínd,o pararematalo en Santander non é un sín-toma perigosísimo e un indicio máisque notorio de que Barreras podeestar en perigo de morte?

O sector naval está totalmente vendidopolas administracións públicas. Nonhai ningunha visión industrial para osector naval na Comarca de Vigo.Pensas Xulio que corramos o risco deque as seguintes xeracións dos nososfillos e fillas poidan crecer en Vigosen o sector naval?

Pode darse o caso si. O risco témolo aí,e cada ve ten máis probabilidades defacerse realidade.

entrevista

Maio 2021 [31]

ponte caldelas

A ESTRADA

O pasado 2 de maio formalizouse aconstitución da Asociación Veciñal So-ciocultural Alarma na Terra de Montescoa finalidade de loitar contra os proxectoseólicos que ameazan a Terra de Montes,concretamente os concellos de A Estrada,Cerdedo e Forcarei.

Nesta segunda xuntanza na Torre deAlarma de Castrelo, en Forcarei, déronsecita representantes dos colectivos Fun-dación Naturaleza, Observatorio Astro-nómico de Forcarei e Asociación Rapadas Bestas de Sabucedo, así como veciñose veciñas dos lugares de Cabanelas (Li-ripio), Graña de Cabanelas (Quintillán)Sabucedo,Monteagudo e Fontenlo (Co-deseda) Fondos e Piñeiro (Quireza), SanMarcos (Pardesoa), Corneas (Dúas Igre-xas), Pedre, Vilar (Figueroa), Castrelo,Cerdedo e Xirazga. A ameaza eólica estácausando preocupación e incerteza en

toda Galiza. Na Terra de Montes con-crétase en dezaseis novos proxectos eó-licos, un tramitado pola administracióndo estado, e quince pola Xunta de Galiza,aos que hai que sumar as liñas de altatensión que cruzarían o territorio paraevacuar a enerxía xerada, cara as estaciónsde Silleda, Beariz e Caldas de Reis ondese verte á Rede eléctrica.

As afeccións, de levarse adiante estasinstalacións, van ser numerosas e im-portantes sobre as explotacións gandeiras,nas vivendas e na paisaxe. Actividadescomo a Rapa das Bestas de Sabucedoou o Observatorio Astronómico de For-carei verían afectadas a súa continuidade.A tramitación destes proxectos estasefacendo dun xeito pouco transparente,ao amparo dos cambios normativos le-vados adiante pola Xunta coa finalidadede axilizar e beneficiar as empresas pro-motoras.

Constituída a asociación veciñalsociocultural alarma na terra de montes

PONTE CALDELAS

O Concello de Ponte Caldelas cancelaa Festa da Troita por segundo ano conse-cutivo. A festa máis emblemática dePonte Caldelas, que tivo a súa 53 ediciónno ano 2019, e debería celebrarse a últimafin de semana do mes de maio non se ce-lebrará en 2021 por responsabilidade.

Declarada de Interese Turístico, afesta gastronómica da troita fixo un pa-réntese en 2020 e 2021 a causa da Covid19 e volverá con máis impulso o ano que

vén. Esta festa iniciou en 2016, logo dachegada de Díaz á Alcaldía, unha andainapor todas as aldeas de Ponte Caldelas, demaneira que durante 28 días os veciñosde todos os lugares de Ponte Caldelasdegustaban troitas nas súas casas dopobo. Este impulso fixo que a festa seconvertese nun símbolo de orgullo eunión veciñal, onde tan importante é de-gustar as troitas como as ducias de postrespreparados pola veciñanza de cada undos lugares.

ponte Caldelas cancela a Festa da troita

PONTE CALDELAS

O Concello de Ponte Caldelas seguetraballando para facilitar as compras exestións da veciñanza e o turismo nocentro de Ponte Caldelas. Por iso, oalcalde de Ponte Caldelas, Andrés Díaz,realizou as oportunas xestións e chegoua un acordo cos propietarios de dúasfincas situadas en pleno centro de PonteCaldelas, nas rúas Brasil e México, parahabilitalas como aparcamento e, a partirdo luns 10 de maio, Ponte Caldelas terápreto de 200 aparcamentos gratuítos máispara vehículos.

As fincas están ubicadas na baixadadas escaleiras do mural da troita, fronteó edificio consistorial, e a carón doutrafinca xa habilitada como aparcamentodende 2015. Dende a chegada de Díazá alcaldía de Ponte Caldelas duplicáronseas prazas de aparcamento no casco urbáne, a partir do vindeiro luns, serán pretode 200 máis. Por outra parte, en cantorematen as obras da Rúa do Concello

recuperaranse as prazas de aparcamentoe sumaranse 13 novas máis, que segañan coa obra que se está a realizar,que deixará aparcamentos en batería.Na Estrada do Balneario, actualmenteen obras, tamén se recuperarán a finaisdo mes de xullo todos os aparcamentosdispoñibles.

Segue avanzando tamén a tramitaciónpara poñer en marcha o aparcamentocentral, detrás da Ludoteca Municipal, evéñense de habilitar 45 prazas para vehí-culos e 10 para motos no Paseo daCalzada, a carón doutras dúas fincas deaparcamento gratuíto para veciños e vi-sitantes. “Ponte Caldelas segue medrandoen poboación e, ademais, somos a áreacomercial de toda a comarca, polo quetemos que adaptarnos ás novas necesidadesque surxen, con cada vez máis vehículosno casco urbán que precisan aparcar paramercar, facer xestións e desfrutar dePonte Caldelas”, indica o alcalde, AndrésDíaz.

ponte Caldelas habilita preto de 200prazas de aparcamento gratuíto máis

Este xornal imprimiuse en

papel reciclado

Director: Tino Lago [email protected]ón, deseño e maquetación: A Nova [email protected]

Redacción: G. [email protected]

Edita e publica: Edicións Mide S.L.Rúa García Lorca 3, 6º AB. 36209 [email protected]éfonos: 662 187 102Imprime: Publicaciones Tameiga S.L.Fotografía: Arquivo.Publicidade: Departamento propio.Colaboradores: Ángel Pérez, Moncho Lareu, Vi-cente Alló, Carlos Rey, X. S. Páramos, Lucia Santos,

Segundo González, X. C. de la Fuente, Mero Iglesias,Pedro Ocampo, José Manuel Durán, Xabier P. Igrexas,Marcos Escudero, Aarón Franco, Miriam Rodríguez,Pablo Couñago, Montse Fajardo, Marcos Santos, Fer-nando Miranda.Corresponsal en Madrid: Juan Louzán / 665715149Corresponsal en Euskadi: Xoán Alonso.

Depósito Legal: VG175-2012

XORNAL GALEGO DE CULTURA E DEPORTENº 103 Maio 2021 - 2€

“os birLos ceLtAs en soutomAior”V-VII

Na Pantalla Cesantes682 152 025 - 886 310 577

Vivir nunha organización social, cha-mémoslle democracia, é como cir-

cular pola rede de estradas. Hai quendefende que as direccións prohibidascoartan a súa liberdade e salta as liñascontinuas ao crer que o seu desexo dechegar cinco minutos antes está porriba da seguridade de quen se cruza nocamiño. Quero pensar que son poucosautos. Que a maioría fica no sentidocomún, o do autobús, na ringleira querespecta as limitacións de velocidadepara non estrelarse e tamén para sal-vagardar a vida de quen vai cara outrolado. Aínda que paguen peaxe.

Logo están os abusóns. Circulan senmiramentos cos seus camións de grandetonelaxe obstruíndo a calzada e escorandoá gabia –só o símil dáme calafríos- á ra-pazada dos Seiscentos. Cren que a Terra éda súa propiedade e aínda que non teñanpreferencia de paso, impoñen pola forzaa súa preferencia de peso.

Tamén hai quen vai pola rúa domedio sen importarlle o que pasa aolado. E quen fai luces para afear o abusodo camión. Normalmente un auto pe-queno que non foi quen de escorar da-bondo para acumular tanto no maleteiro,e vai lixeiro de peso. É entón cando osabusóns chaman a rebato. Xúntanse tresou catro e empurran para botalo da es-trada. Ás veces mesmo hai un garda, –coñecido da praza de touros ou do puti-club dalgunha recta- que esquece que oseu traballo é defender o máis débil ebótalles unha man ata logralo. E o cochepequeno terá que facer un camiño menosrecto mais irá coas rodas menos cheasde barro.

Ás veces, a súa fazaña provoca untsunami na ringleira calada. A escenainicial de La la land. A bucina de moitosoutros utilitarios logrará acalar o tronarbélico do tráiler que levaba o formigónarmado. E soñaremos que, desta volta si,aprendemos o conto da balanza que de-

canta a tonelaxe co peso pequeno demoitas cilindradas. Pero axiña virá unhamala rotonda na que o mundo siga dandovoltas.

Haberá tamén algunha moto que sefarte de pagar peaxe - que a AP-9 échemoito gasto - e decida saírse da estrada78. Acelerando á liberdade.

-Pero que se cren estes, que son ca-mións?.

Non fai falla nin rebato. As saídas sontomadas polos tanques do exército. Asemisoras dos coches oficiais proclamanque non hai dereito. Que hai que seregoísta para querer probar novos trazados.Acúsase á disidencia de romper a boasintonía desa rede onde nunca se pon osol, na que –disque pacificamente- con-viven, dende hai séculos, vehículos detodos os tamaños. E os que historicamentesaltaron o semáforo, invadiron as rotondas,ocuparon os cruces e aparcaron sobre opaso de peóns, din que eses cabalos deferro son uns abusóns que romperon o

consenso, que non respectaron as leis decirculación. E os perseguen polos camiños,co garda aínda subindo os calzóns.

A foto do radar sorpréndenos no tele-xornal coa imaxe de outros autos peque-nos, moitos, Peugeot 205, Renault Clio,mesmo ducias de Seiscentos, que crenque os seus dereitos serán mellor repre-sentados polos vehículos con máis peso -Mátame camión!-, e por iso pisan o freo,collen o seguinte cambio de dirección edesandan o camiño andado. Miles e milesde quilómetros. Sen darse conta, que-doulles atrás a maleta do avó, aquela coque cruzara o Atlántico na viaxe que ar-gallou o poeta nun barco de nome raro.

Seguen o camión sen mirar o retrovi-sor, sen decatarse de que bloquean o pasoda ringleira eterna de coches pequenos.

E non avanzamos. Allá donde se cruzan los caminos,

canta Sabina na radio, e aínda que nonsexa o alalá de Uxía, nós xa imos canta-ruxando.

[II] Maio 2021

Comunismo ou DGTMONTSE FAJARDO / Xornalista

“MILANA BONITA”

O colexio de Porto Cabeiro resultou gañador dun premio convocado pola secretaría Xeral de Política Lingüística da Xunta de Galicia co gallo das conmemoración das letras galegas deste ano,dedicadas con toda xustiza á escritora Xela Arias. este premio é convocado para que participen, se queren, todos e cada un dos colexios do país galego, e o de Cabeiro, o cole dunha pequenaparroquia de Redondela acadou a primeira posición, por riba de todos os demais participantes. Non cabe outra que darlle os parabéns emocionados a susana, a persoa responsable da normalizaciónlingüística do colexio e se cadra quen tivo un papel máis relevante neste fermoso proxecto, a Cecilia, a directora, e a todas e cada unha das profesoras e profesores, alumnas e alumnos que se sumarona esta iniciativa. O premio está dotado cunha cantidade económica de 2.000€, que seguro virán moi ben, e sobre todo coa profunda inxección emocional que supón o feito de que o seu traballo vai ira todos os colexios de Galicia, e aos centros galegos do resto do estado español e incluso dos que están noutros estados so mundo. O colexio de Cabeiro ten medio século de historia e como moitosoutros colexios públicos do rural galego teño a seguridade de que nestas cinco décadas de vida tiveron que lidar con infinidade de problemas, eivas, e deficiencias, un día si e outro tamén, de feitomoitos dos nenos e nenas da comarca non son alumnos dun excelente centro público que lles queda a carón das súas casas porque a competencia desleal dos centros concertados( isto é unha opiniónpersoal) fai moi difícil o sostemento dunha educación pública de calidade que axude a formar aos nenos e nenas para que se convertan en homes e mulleres libres. Pero libres de verdade, dos que soncapaces de construír opinións críticas propias e non con falaces e absurdas vinculacións dun concepto tan fermoso como o da liberdade con puerís significantes propios de auténticos irresponsables.Antes de pasar a reflectir o resultado da miña conversa con susana parabenizo unha vez máis a toda a comunidade educativa do CeIP de Porto Cabeiro e ergo simbolicamente a miña copa parabrindar con eles para que este episodio tan bonito sirva para animar aos nenos e nenas que nel estudan para que intenten empregar un pouco máis o idioma galego na súa vida diaria.

Maio 2021 [III]

entrevista

Canto levas traballando neste coleSusana?

Desde o 2007.E na túa función actual de dinamiza-ción lingüística?

5 anos.Por que asumiches esa responsabili-dade?

Nós somos un equipo de traballo queprocuramos organizarnos para facer ascousas co mellor resultado posible e

tamén en función das preferencias decadaquén. Eu sempre tiven unha impor-tante implicación emocional coa con-servación do meu idioma natal, co idiomado meu pobo, eu nacín aquí, en Cabeiro.E cando tiven a posibilidade de contribuíra un campo tan atractivo para min non odubidei.

Exactamente en que consiste o traballode dinamizadora lingüística nun cole?

Na dinamización de actividades que es-

perten o interese nos nenos e nenas cogallo de fomentar o uso do idiomagalego, tanto na linguaxe oral como naescrita, entre os alumnos. Ao fin e aocabo deles vai depender a saúde futurado idioma.

Que tipo de receptividade encontrasnos nenos e nenas nas túas activida-des?

Boa, moi boa. En xeral implícanse eparticipan con ilusión.

Cantos alumnos e alumnas ten o cole?Arredor de 150.

A porcentaxe dos que falan galegohabitualmente?

É escasa.E nos pais e as nais nas conversas

o coLeXio de porto cAbeiro en redondeLA nooLimpo dos coLeXios de gALiciA

“o premio É resuLtAdo dunFAntÁstico trAbALLo en eQuipo”

SUSANA CRESPO, COORDINADORA DO EQUIPO DE DINAMIZACIÓN DA LINGUA DO CEIP PORTO CABEIRO

SUSANA, DINAMIZADORA LINGÜÍSTICA, ECELIA, SECRETARIA CON DOUS DOS CARTEIS

GAÑADORES.

cAFeteríAterrA nosAtApAs e menúdo díA. enviLAr deinFestA.visítAnos

[IV] Maio 2021

entrevista

que manteñen entre eles cando veñena recoller ás crianzas ou cando falancon vós, a porcentaxe é igualmenteescasa, ou varía?

Varía substancialmente. Entre eles oucon nós hai moitos máis que falan engalego pero logo para comunicarse cosnenos moitos cambian a castelán.

Ben, falemos do premio. Cóntamecomo foi o proceso?

A nós chegounos en decembro do 2.020esta proposta da Secretaría Xeral de po-lítica lingüística sobre Xela Arias. Amin resultoume enormemente interesantee comecei a mergullarme nas redes naprocura de información. Vexo a súa pro-funda vinculación con Redondela; a bi-blioteca de Chapela leva o seu nome,foi profesora no instituto desa parroquiae entón eu propuxen no centro que nosanotaramos e a receptividade dos com-pañeiros e compañeiras foi absoluta.

Nalgún ano anterior o voso cole par-ticipara neste concurso que desenvolve

a Xunta cada ano polas letras gale-gas?

Non. É a primeira vez que o facemos.Supoño que sería un traballo bastanteimportante?

Pois si, a verdade é que si. Os titores eas titoras foron as que levaron unhacarga de traballo máis intensa e cada unencargouse dunha faceta en función dasúa especialidade: actividades interactivas,códigos QR....Foi un traballo en equipofantástico.

Descríbenos o contido do traballo?O traballo é un concurso exposición dodía das Letras Galegas 2.021.E constade 10 carteis é unha guía didáctica quepropuxera actividades que se poidanfacer con eses carteis para todas as etapasdesde infantil ata o último curso de pri-maria. En total son 30 páxinas de guíadidáctica.

A guía evidentemente fixéstela as eos profesores, e os carteis?

Cada cartel fíxose nunha clase. Somos

9 clases, cada unha encargouse duncartel. E no caso do último fixemosunha escolma dos 9 primeiros.

Como se artellou o deseño dos car-teis?

Había que desenvolver unha liña de tra-ballo claro. E decidimos organizalo demaneira conceptual. Estruturamos cadacartel arredor dun concepto que fosesignificativo na vida de Xela. Por exem-plo: tradutora, un cartel refírese a esa fa-ceta, poeta, outro cartel céntrase neseeido...e así fixemos os 9.Cada clase fíxoode maneira totalmente independente uti-lizando diferentes técnicas artísticas een función da creatividade propia dosmembros da clase.

Canto tempo tardastes en rematar otraballo?

Arredor de dous meses. Comezamos ávolta das vacacións do nadal e a datalimite de entrega foi o un de marzo.

O voso traballo estase levando aoscolexios verdade?

Si, a toda Galicia.Que orgullo máis profundo¡¡

É absolutamente emocionante porquetamén vai a centros galegos do resto deEspaña e incluso do estranxeiro.

Abofé que é para estardes emociona-das. Como soubestes a nova?

Pois estaba eu un día de mediados deabril no meu despacho e veu Ceci, a di-rectora, que foi quen primeiro a recibiuabsolutamente emocionada a contarmo.

Vaia e ti como reaccionaches?Buffff, pois naquel despacho houbo unhatreboada de bágoas, felicidade e emociónsde todo tipo que non sei se no medio sé-culo de historia do noso colexio teríaexistido antes. Xa viñeron de políticalingüística a facernos unha visita e darnosos parabén e a finais de mes probable-mente virán ao cole o SX de políticalingüística e distintas personalidades afacer un acto no cole no que se formalizaráa entrega do premio e que imos procurarque saia o máis bonito posible.

SAN MARTIÑO DEVENTOSELAREDONDELA

A MIÑOTEIRA O TEUXORNAL EN

GALEGO

Maio 2021 [V]

entrevista de Marcos Santos

Exactamente que son os birlos celtas?É un deporte tradicional con moitas va-riantes que ten presenza en case toda apenínsula ibérica. Tanto no estado españolcomo en Portugal. De feito nos xogosolímpicos de Barcelona 92 chegaron aser deporte de exhibición.

Ti como entraches en contacto con estedeporte?

De cativo. Cando eu era neno no Valhabía un campo de birlos, e os vellos

xogaban alí. Por desgraza iso rematouseporque moitos campos de birlos acabaronconverténdose en espazos para practicaro fútbol. No ano 1.997 volvemos a darlleun pulo montando unha carreira de birlosno Val, porque no concello de Soutomaiortodos os anos facíase un campionatonas festas de Moreira no mes de agosto.

E todo se reactivou grazas a Lumenos Cus?

Si. De feito se a miña carreira non

estivera feita eu creo que no noso poboos birlos estarían mortos.

Cantas modalidades hai en Galicia?Arredor dunha ducia. Pero a que sepractica na nosa comarca é autóctonada nosa zona, pois somos a única que ti-ramos con cova. Todas as modalidadesson semellantes pero ningunha é comoa nosa. Nós tiramos desde unha covaque non está ao mesmo nivel cós birlossenón arredor de 80 centímetros máis

abaixo. Nas restantes modalidades apedra do tiro está ao mesmo nivel cósbirlos.

E esa modalidade de tiro con cova só sedá en Soutomaior?

Dáse na nosa comarca, tanto en Souto-maior como en Amoedo (Pazos de Bor-bén) e en Acevedo (Pontesampaio).

Tes coñecemento que este xogo do birlose practique fóra da península?

Que eu saiba en Arxentina e en Uruguai.

os birLos ceLtAs en soutomAiorOs birlos celtas son un xogo tradicional galego. segundo publica o escritor miguel Anxo mouriño a interferencia do castelán substituíu a palabra tradicional galega polo castelanismo“bolo”. É na zona do Val miñor onde ten unha presenza máis salientable, aínda que tamén podemos atopalos en distintas comarcas da montaña luguesa. Non está moi clara cal é a súaorixe malia que podería ter certa influencia mística ou relixiosa, pois o derrubo do birlo sería unha especie de metáfora do derrubo do mal. este xogo foi transmitido durante séculos porpastores, monteiros canteiros e cregos. Os birlos son de madeira e a máis aconsellable é a madeira das arbores froiteiras especialmente a laranxeira, o limoeiro e o albaricoqueiro, poismadeiras máis duras como o carballo ou o buxo tenden a rachar nos primeiros impactos das bolas. O investigador José Rodríguez sinala que a tradición oral indica que cando o menosdesde o século XIX xa hai constancia da práctica do birlo celta no sur de Galicia. Non existen documentos escritos ao respecto, pero novamente a oralidade indica que as normas de xogoeran, entón, moi semellantes ás de agora. Na comarca do Val miñor, como antes indiquei, é onde se pode encontrar unha presenza máis importante deste deporte, pero en soutomaiordáse unha modalidade única, propia desa zona e que non encontramos en ningún outro lugar. É o chamado tiro en cova, pois os tiros desenvólvese desde unha especie de buraco queestá nun nivel inferior á superficie na que se sitúan os birlos. e nós achegámonos ata o fermoso concello de soutomaior a coñecer o club “ LUme NOs CUs”. está no barrio de Lourido,algo máis abaixo do castelo no que transcorreron algúns dos episodios máis salientables da historia do país galego. O club foi fundado por Xosé Lourenzo, un vello e bo amigo destacasa, que é o seu alma máter e quen traballa de maneira incansable para que os birlos celtas poidan espallarse por toda a comarca. Velaí vai o que deu de si a nosa conversa.

“mÁis de 250 XogAdores e XogAdorAs debirLos estÁn inscritos no noso cLub”

XOSÉ LOURENZO, FUNDADOR DO CLUB “LUME NOS CUS”

[VI] Maio 2021

entrevista

En ambos países levárono emigrantesgalegos.Por que se chaman birlos celtas,tense constancia de que a súa orixeé celta?

Eu non a teño. Para nós desde cativosera o xogo dos birlos, pero en realidadenon sei cal é a súa procedencia. No queao noso club respecta foi hai anos, candoretomamos este deporte, a partir da tra-dición oral de distintas persoas da comarcaque así os chamaban pois comezamos adenominalos birlos celtas.

Cantos xogadores disputan un parti-do?

Nós xogamos dous contra dous. No ValMiñor onde existe tamén unha importantetradición xogan tres contra tres. Pero ta-mén pode xogarse un contar un.

Canto dura unha partida?Entre 15 e 20 minutos.

Cando inscribiches o club?Inscribino na Xunta de Galicia no ano2.016.Pero como as instalacións son nunterreo da miña propiedade que vou fi-nanciando eu aos poucos, como podo,

non puiden inauguralo ata o ano 2019.Que hai que facer para xogar aquí?

É moi sinxelo, apuntarse no libro quetemos de inscritos.

Como se financia o mantemento doclub?

Coas consumicións da cantina. O clubnon ten ánimo de lucro todo o que se sa-que da cantina vai para o seu mante-mento.

Cantas persoas están apuntadas?Arredor de 250.

Caramba, e hai homes e mulleres?Si, pero hai máis homes. Se cadra porqueeste é un deporte que ten unha prácticatradicionalmente masculina.

De que idade a que idade son os socios?Temos desde 13 anos ata que o corpoaguante. De feito o ano pasado fixendous campionatos para nenos. As per-

XÄ V{ÉvÉ w x bÜÉEn Chapela, na praia de Arealonga

CAFETERÍA - PIZZERÍA EIKÍAVDA. DE REDONDELA, 31 - CHAPELA

Maio 2021 [VII]

entrevista

soas que veñen con máis frecuenciasoen estar entre os 18 e os 60 anos.A nós a pandemia tamén nos afectoumoito. Este era un deporte que estabacomo quen di morto e nós estamosintentando levantalo. Necesitamosque veña xente nova pero nas actuaiscircunstancias é moi difícil. Vou in-tentar argallar unha liga para tratarde atraer máis xente. A ver se podoorganizala de maneira que as partidasse disputen calquera dos 7 días dasemana.

Cando hai competicións en Lume nosCus?

Cada domingo soemos competir.Hai premios para os equipos gañado-res?

Si, premios populares desde logo: Latasde Sardiñas, follas de bacallau, botellasde viño, botellas de aceite, queixo....

Seica existía a tradición de premiaraos gañadores dos campionatos cuncabrito?

Pois si, antes facíase así, pero a so-ciedade cambiou moito. Imaxínateque ti ves o domingo gañas o cabrito

e que fas con el?, lévalo para o teupiso de Vigo?, mátalo?. Agora xapouca xente ten corte. A vida cambioue resultaría complicado entregar uncabrito.

Tes algún apoio da administración xasexa municipal xa sexa autonómica?

Ningún en absoluto. O ano pasado noconcello dixéronme que non. Este anoparece que vai ser que si. Veremos. Adía de hoxe, primeiro de maio nonrecibín aínda ningunha axuda.

Hai federación galega ?Si, hai federación galega de birlos celtas.Nós estamos inscritos como club, peroaínda non teño xogadores federados.No futuro teño a intención de facelo.

Rematamos Xose, que lle diriamos aunha lectora ou lector que non coñeceeste deporte para que se animara a co-ñecelo?

Que veña e que probe. É un xogo re-almente agradable, e unha diversiónmoi sa. Despois das primeiras partidasa xente soe quedar enganchadísima.Nós estamos abertos os 7 días da se-mana.

Brasería Jose

En Redondela, na estrada de Pazos (Antigo bar Puskas).

Proba as nosas espectaculares carnes egózaas nunha contorna privilexiada

Canto tempo levas na presidencia doclub?

Desde o ano 2019, cando faleceu o meupai.

Ao marxe dos vínculos afectivos supoñoque substituír a unha figura tan relevantecomo a do teu pai, sen dúbida a máisimportante da historia do voso equipo,non debe de ser nada fácil?

Abofé que é así. Pero ben, coa axuda

dos meus compañeiros e compañeirastratamos de manter o listón no nivel queo deixou o meu pai.

O equipo xa pasa do medio século dehistoria. Cóntanos como comezou todo?

Foi en 1967.O club foi fundado porvarias persoas, entre elas o crego, e ini-cialmente xogaban os seus partidos nuncampo de terra a carón da igrexa. Efíxate o que inicialmente parecía un

sono de catro románticos, finalmenteacabou sendo unha das principais refe-rencias deportivas da nosa parroquia.

Outro aspecto relevante na vosa historiadáse a finais da década dos 70 do pasadoséculo que é cando se forma o primeiroequipo feminino?

É que as mulleres de Chapela somos in-novadoras, reivindicativas e guerreiras.Creo que fomos dos primeiros que apos-

tamos en serio polo deporte feminino.E no ano 1.996 prodúcese un acontece-mento histórico e o equipo dunha pa-rroquia dunha vila galega ascende áASOBAL, a máxima categoría do ba-lonmán español?

Aquelo foi unha apoteose. E unha mostrade que o tamaño dun equipo non tenporque estar relacionado co tamaño dosseus soños. Nós somos un equipo hu-milde, dun sitio pequeno, pero temossoños xigantescos porque a nosa afecciónpolo balonmán é inmensa, como o máisinmenso dos océanos.

Agora mesmo estades xogando con pú-blico ou sen público?

Nós, no concello de Redondela xogamoscon público. En Vigo xógase sen público.Depende do Concello.

En Redondela existen dous equipos debalonmán cunha enorme tradición: vóse a SAR, que tal son as relacións coneles?

Ben, houbo tempos peores. Agora temosmoi boa relación. Unha cousa é a rivali-dade deportiva, que sempre vai existir,pero as relacións e a cooperación entreas dúas entidades agora mesmo son ex-celentes.

[VIII] Maio 2021

entrevista

“nós somos un eQuipo humiLde,pero de soÑos inmensos”

MARÍA GONZÁLEZ, PRESIDENTA DO EQUIPO

O balonmán é un dos sinais de identidade da parroquia de Chapela. O seu equipo con máis de 50 anos de historia xa é unha parte indisoluble da socioloxía detodas e todos os bereteiros. e para nós é un pracer achegarnos onda eles a coñecer como lles van as cousas e conversar con maría, a filla do histórico soto, a súaactual presidenta que é boa xestora, mellor persoa e grande amiga da nosa casa.

o bALonmÁn chApeLA unhA reALidAde inseridA

Na actualidade cantos equipos tendes?13.Temos en todas as categorías menosen cadete feminina. De feito este ano ti-vemos unha importante suba de nenose nenas que se achegaron a xogar connós. Arredor de 40 diría eu.

Caramba que ben. Pódese dicir entónque en Chapela a afección ao balonmáné máis importante que ao fútbol?

Uff. Non me atrevo a dicir tanto. EnChapela hai moita oferta deportiva. Oque si a intensidade da afección polobalonmán, incluso coas limitacións pro-pias da pandemia, parece que repunta.Algo que obviamente alégranos moito.

Cantos xogadores e xogadoras tendes?165.Arredor de 40 son seniors e os res-tantes 125 son nenas e nenos.

Caramba non debe de ser fácil manexara tal cantidade de xente?

Hai que traballar moito desde logo. Asmozas do equipo maior, a verdade quenos axudan moito cos pequenos

A valoración deportiva das e dos maio-res?

Ben, as mulleres xogaron a final a catroda súa división, algo moi meritorio,aínda que por desgraza non puidemos

acadar o obxectivo do ascenso. E os ho-mes quedaron no 3º posto. Tamén fixeronunha moi boa temporada.

Soes acompañar ao equipo ás viaxesfóra da casa?

Excepcionalmente, porque mentres cal-quera dos equipos de maiores vai xogarfóra, no noso pavillón pode haber catroou cinco partidos dos nenos e das nenas.E todo iso haino que atender. A loxísticasempre dá moito traballo, pero este ano

con todos os protocolos sanitarios quetivemos que atender foi durísimo.

Que expectativas temos para o 2021?A nós encantaríanos que o noso equipomasculino autonómico ascendera a pri-meira. A nosa idea é traballar coa canteirao máximo posible para podermos facerna medida que se poida un equipo decanteira. E no que respecta ás mozas anosa pelexa é que ascendan a divisiónde honra, que xa estiveron. Se pode ser

este ano xenial senón xa será cando teñaque ser.

Si, porque xa levades unhas poucas fasesde ascenso non?

15.Xa temos tanta experiencia que unhaspoucas máis non nos importa.

Ha ha ha ha. Que tal se porta o Concellocon vós?

Ben, non temos ningún problema. Sempreche gustaría que che deran un poucomáis pero somos conscientes de que enRedondela hai moita entidade deportiva.Pero como che dixen antes este foi unano moi duro en todos os terreos, taménno económico. A modo de exemplo sóen test gastamos máis de 3.000€.

Nada máis María. De novo un pracerfalar contigo.

Moitas grazas a vós Marcos, se me per-mites aproveito a oportunidade paraagradecer a xenerosidade dos nosos pa-trocinadores máis importantes :Rodosano equipo de homes e Cies obra civil noequipo de mulleres e mandar unha apertainmensa a toda a nosa afección

Por suposto que cho permito. Hai queser agradecido con quen axuda e paramin é un pracer reflectilo.

Maio 2021 [IX]entrevista

TENDA ONLINEWWW.VIVEALNATURAL.ES

Cafetería KIMA - AVDA. DE VIGO 119 - CHAPELA

INTRODUCIÓN Á HISTORIA DO AGRARISMO EN MARÍN

[X] Maio 2021

opiniónCELSO MILLEIRO / Historiador

ALEXANDRE BÓVEDA, 3

CAFETERÍA PASTELERÍA

Marín foi un dos focos máis importanteno movemento obreiro galego de fi-

nais do século XIX e primeiro terzo doséculo XX. Igual de interesante foi a historiaprotagonizada polas mulleres, así como opapel xogado polo anarquismo durante aII República Española, cando posuíu a súamaior agrupación na Galiza co Sindicatoda Industria Pesqueira de Marín.

Menos coñecido foi o papel xogadopolos traballadores do rural, en concretono agrarismo. Pese a non ser un precursorna loita anti-foral na Galiza, no concelloorganizáronse agrupacións labregas entodas as parroquias.

Os antecedentes hai que procuralosna constitución de sociedades de socorrodo gando vacún, baseadas na axuda mutuae autoxestión. A máis antiga naceu en1873 organizada polos gandeiros de Cela(Bueu), Ardán e Piñeiro. Despois virían ade San Xián en 1888, Piñeiro en 1891 e OCampo en 1893.

Hai cen anos conviviron no termomunicipal máis de media ducia de aso-ciacións agrarias. A máis potente delas

foi “A Liga de Agricultores de Marín”,con sede en Soaxe, e creada en 1915. EnArdán xurdiu en 1920 “A Unión de Agri-cultores e Obreiros”, no Campo a Sociedade“Rexurdimento” que naceu en 1923 ecambiaría de nome a finais da Repúblicapolo de “Progreso”. Tamén en Mogor,Pardavila, Piñeiro e Lourizán (Pontevedra)crearían canda a súa sociedade labrega. Aque máis perdurou no tempo foi a filoso-cialista Unión Campesiña de San Xián,nada en 1908.

Todas estas sociedades deron continuosbandazos ideolóxicos, pasando polo “con-trol” do sindicalismo socialista para pasardespois á influencia do radical republicano

Emiliano Iglesias e mesmo volver de novoá órbita socialista. Outros pasaron dasmans caciquís, dereitista e monárquica ade súpeto ingresar na CNT. Algunhas pa-saron por vicisitudes internar con conti-nuas refundacións.

Da man do avogado marinense e agra-rista Raimundo Vidal Pazos, estas socie-dades fundaron a Federación Agraria Mu-nicipal que as afastaría da FederaciónObreira (preto á UGT). Preocupadas polobenestar social do mundo rural, deman-daron melloras das súas parroquias: fontes,camiños, puntos de luz, etc... Funcionandoao final como meras asociacións veciñais.A propia Federación Municipal foi o berce

da fundación da Federación Agraria Co-marcal do Morrazo.

O agrarismo marinense dotouse demedios para a investigación co obxectivode mellorar a produción agrícola e gandeira.Interesante foi a iniciativa da FederaciónMunicipal Agraria ao constituír en 1928un Campo de Demostración Agrícola enSan Brais (Aguete). Este plan foi aprobadopor Gallástegui e tiña unha superficie desete ferrados, dividido en catro zonas:horticultura, pradaría, millo e patacas.

Politicamente, os agrarismo tivo pre-sencia no consistorio desde os anos vintedada a importante afiliación que tiñan. Oapoio á candidatura do bloque esquerdasnas eleccións municipais do 12 de abril de1931 foi vital para vitoria republicana,sendo rotunda na terceira circunscriciónque abranguía as parroquias de Piñeiro eArdán.

Na historia do agrarismo marinenseficaron nomes como Antonio VenturaBlanco, José Benito Trabazo, José AlonsoFervenza, Antonio Naveira e José RodríguezProenza, entre outros.

MANUEL CERQUEIRO QUI-ROGA FUNGHEIRASOS

ANTONIO V. BLANCO DOMINGO GONGALVESBORLIDO

ANTONIO NAVEIRA

Maio 2021 [XI]

entrevista G. Figueiredo

Ti que opinas daquel verso de Machadoque dicía :”caminante no hay caminose hace camino al andar”?

Eu concordo absolutamente co seu sig-nificado claro. Despois de ducias deviaxes por moitos sitios de mundos.Despois de coñecer persoas, culturas,sociedades e circunstancias tan diferentes,estou seguro de que a suma de expe-riencias vividas son as que constrúen onoso camiño vital persoal. E canto máisdiversas máis nos acabaremos enrique-cendo nós.

Eu non viaxei tanto coma ti nin delonxe, pero da miña escasa experienciaconclúo que malia as diferenzas sociais,culturais ou de calquera tipo entre asdistintas sociedades, os tipos humanos

son universais. Estás de acordo?Estou completamente de acordo. Todosos seres humanos, vivamos onde vivamose teñamos a cultura que teñamos, temosas mesmas emocións. Todos queremosigual, todos temos as mesmas necesidadesde paz, amor e seguridade. E todos osseres humanos temos os mesmos medosdúbidas e contradicións. Como ti dis, ostipos humanos son universais sen ningúntipo de dúbida.

Onde naciches ti Xurxo?Eu son de Marín, da parroquia de Mo-gor.

A que te dedicas?Traballo de auxiliar administrativo nohospital de Montecelo. Xa levo cerca de20 anos traballando alí.

Como comezou a túa paixón polas via-xes?

Eu creo que o levo no sangue. A miñanai e o meu pai alén de proporcionarmeunha forma de entender a realidade polaque lles estarei eternamente agradecido,tiñan unha grande afección a viaxar e

tamén a facer sendeirismo, e desde nenoxa sementou en min a curiosidade polasviaxes. Asemade recibín tamén a in-fluencia enorme, na miña adolescencia,do profesor Alfonso Díaz. El é un viaxeiroincansable na procura de aventuras ecoñecementos. Cando o coñecín, escoitar

XurXo AgrA, o “WiLLy Fog” de mArínAs persoas da miña xeración gozamos nos últimos días da nosa infancia cunha serie televisiva de debuxos animados de enorme éxito chamada :”A volta ao mundo deWilly Fog”, baseada na marabillosa novela de aventuras de Jules Verne “ A volta ao mundo en 80 días” na que o seu intrépido protagonista Phileas Fogg logra rodear oglobo terráqueo nese número de días, despois de múltiples peripecias, para gañarlle unha substanciosa aposta económica aos seus colegas dun club británico. e maliaque ler ao insigne escritor francés sempre é un exercicio moi agradable non é preciso irmos tan lonxe para atopar a alguén do perfil do protagonista da novela ou daserie televisiva pois en marín vive o noso “Willy Fog” enxebre. el chámase Xurxo, ten 43 anos, traballa no hospital montecelo de Pontevedra e desde os 22 que fixo a súaprimeira viaxe a méxico ten realizado máis de 20 viaxes por todos os continentes agás( de momento) por Oceanía, e por máis de 25 países distintos. el é un home conenormes inquietudes polo coñecemento coa mente moi aberta e non en 80 días, pero como Willy Fog, vai rematar dando a volta ao mundo varias veces con seguridade.Ademais Xurxo é un excelente conversador e foi un pracer para min charlar con el. Velaí vai o que dei de si.

“Ao mArXe dAs enormes diFerenzAs cuLturAis Que hAientre As distintAs zonAs do mundo, os tipos humAnosson universAis. todAs As persoAs temos As mesmAsemocións, dúbidAs, medos e contrAdicións”

as súas experiencias resultábame fasci-nante.

Cando fixeches a túa primeira viaxe di-gamos importante?

Tiña 22 anos e foi a México. Agora teño43, pois foi hai 21 anos. Estiven un mesenteiro naquel país.

Foi importante na túa vida aquela ex-periencia?

Enormemente. Se xa tiña eu curiosidadee gañas por coñecer, aquela viaxe fixoque eses sentimentos se espallaran demaneira tan intensa que xa me foi im-posible parar.

Ben, tiñas 22 anos, agora tes 43.E nos21 anos que hai no medio cantas viaxesfixeches desa dimensión?

Arredor de 20. Fago unha ao ano apro-veitando os períodos de vacacións. Creoque agás o ano pasado, polas circuns-tancias sanitarias, fixen unha viaxe grandecada ano.

Vaia, impresionante. O do ano pasado

debeu de ser frustrante para ti?E tanto que si, de feito tiña unha viaxe aTunes que tiven que cancelar. Pero noncreas que quedei quieto. Substituína poroutra por España, tamén moi interesan-te.

Estiveches nos 5 continentes?En Oceanía aínda non.

En América en que países estiveches?En México, Costa Rica e Panamá

Hai algo que te chamara especialmentea atención?

Se cadra que son sociedades nas que haiun elevado nivel de violencia. Eu entendoque as elevadas bolsa de pobreza queexisten, pois son as que causan este tipode situacións.

Sufriches algún episodio no que sentirasque estabas en perigo?

Si. Nunha ocasión en Costa Rica metinmeá aventura nunhas rúas que non coñecía,ía asemade co meu fillo pequeno, e averdade o contexto era estarrecedor. In-cluso cando comentei no aloxamento ositio polo que fora, botaron as mans ácabeza e, pouco menos que me dixeronque tiña que dar as grazas por ter saídovivo.

En Asia en que países estiveches?En Turquía varias veces, en Xordania,en Palestina, na India, Tailandia, Vietname Camboxa.

E das sociedades asiáticas que te chamaatención?

É difícil salientar algo pois son sociedadesabraiantes. A riqueza cultural e paisaxísticado sur leste asiático, para min convértena

nunha das zonas máis fermosas do pla-neta. É unha zona de enorme beleza naque un síntese enormemente cómodo eseguro. Ademais a vida alí é moi econó-mica.

A xente deses países ten sona de ser moiamable, non?

Abofé que é unha sona ben gañada, poissi, son extraordinariamente amables.

E o tema das comidas como o levas?Buff. Se cadra ese é o meu punto débil.E é moi curioso porque unha das princi-pais motivacións que me impulsan aviaxar é a necesidade da aprendizaxe.Teño verdadeiro interese en coñecer todoo que poida sobre a sociedade na queestou. Pero hai unha excepción que é acuestión gastronómica. Non me gustaprobar cousas raras, e nas comidas euson moito de sota cabalo rei.

Ha ha ha ha ha. Entón ti es coma min.Lembro nunha viaxe a Granada na quena primeira cea nun restaurante, a carónda Alhambra, a moza que me acompa-

ñara cabreouse comigo porque pedínpolbo á feira e pementos de Padrón...

Ha ha ha ha pois si, son coma ti. E isoque a miña parella é todo o contrario.Ela proba calquera cousa por rara quepareza, pero eu vou sobre seguro ao quecoñezo e sei que me gusta. Por exemplo,a min gústame moito o polo, pois comose teño que almorzar polo, comer polo ecear polo en calquera sitio do planeta.

E non me digas, seguro que como opreparan en Marín non se come en nin-gunha outra parte do mundo?

Ha ha ha ha ha ha. Non recordo en queviaxe volvín un pouco farto do polo,pero claro despois dun mes coméndoopois non me estraña. Pero logo se mepasou.

Probaches algunha comida especialmenteestraña?

Non. Eu ese tipo de cousas raras comopor exemplo os insectos nin os pido. Xache digo que eu son un home de mentemoi aberta para todo, agás para a comida.Iso é unha liña vermella para min.

Ben, sigamos cos continentes. En Áfricaque países visitaches?

En Marrocos 3 veces, e en Exipto.Como é a sociedade marroquí?

Marabillosa. Encantadora. Son tan ama-bles que o trato con eles fai sentir unenorme apego á humanidade.

E fáltanos Europa. Cóntanos que paísesvisitaches no noso continente?

Estiven en bastantes, agardo non esquecerningún. Imos ver. Estiven en Ucraína enBulgaria, Finlandia, Estonia, Letonia,

entrevista

[XII] Maio 2021

NA EXPLANADA DAS MESQUITAS DE XERUSALÉN

Avenida de Ourense, 50 - MarínTelf. tienda: 986 88 39 31 - Fax: 986 88 00 95Telf nave: 986 70 32 14 - Móvil 666 45 00 [email protected]

DISTRIBUIDOR EXCLUSIVO

Lituania, Grecia, Chequia, Eslovaquia,Romanía, Macedonia e Francia. E fi-nalmente nos Balcáns estiven en Croacia,Bosnia e Eslovenia.

En que época estiveches nos Balcáns?No ano 2009.

Quedaba algunha pegada das guerrasque sufriron nos anos 90 do pasado sé-culo?

Atopei e moitas en Bosnia. En Croaciae Eslovenia, fóra dalgún museo nonatopei nada.

Desa Zona de Centro Europa que nosrecomendas?

Dubrovnik é precioso.As pegadas que atopaches eran só físicasou tamén emocionais?

As pegadas físicas en Bosnia eran moinumerosas en forma de restos de impactosde balas e bombas en distintas constru-cións. Se cadra porque é o país balcánicoque dispón de menos medios económicose xa que logo ten máis difícil a recons-trución.No que se refire ás emocións algo decarraxe si que queda. Pero xa pasoutempo e teño a sensación de que se vaiesvaecendo aos poucos. Son sociedades

moi dinámicas, especialmente a Eslovenae a Croata, e prefiren mirar para adian-te.

Fálame de Chequia. Lembro unhasfotos túas en Praga cunhas xerras decervexa inmensamente grandes

E ben rica que está. É unha cervexa ex-quisita, pero hai que bebela con moitaprudencia porque alí o menos que chepoñen e ½ litro.

Vaia, entón iso de pedir 1/5 alí non seleva non?

Ha ha ha. Non, soaríalles ridículo sepides un corto de cervexa.

De todos os hoteis do mundo, nos queestiveches, dime algún especialmentebonito?

Eu o único que lle pido a un hotel é queestea limpo. Asemade tampouco mealoxo en hoteis especialmente caros por-que non mo podo permitir. Pero se mepides que destaque un pois quédome coque estiven na cidade turca de Bergama,que está no que era a antiga cidadegrega de Pérgamo preto do mar Exeo.Era unha casa antiga preciosa de estilogrego.

Supoño que ti millonarionon es?

Pois non, non o son.Entón como fas para fi-nanciar todas esas viaxes?

Todo é organizarse bene estar moi pendente dosvós para cazar rápido asofertas de viaxes baratas.Eu en febreiro de cadaano xa comezo a pescudarofertas de vós para o ve-rán.

Supoño que os avións non che daránmedo?

Non.E nalgúns dos vós tiveches algunha si-tuación complicada?

Se cadra nunha escala que fixemos enAlemaña, volvendo dos países bálticosque tivemos que volver aterrar ao poucode despegar, pero nada serio.

Rematamos Xurxo, cal vai ser a próximaviaxe?

Teño na mente Perú, Bolivia, Indonesia,Albania e Serbia. Non sei en que ordepero esas van ser as próximas.

Maio 2021 [XIII]entrevista

NO ANGKOR WAT DE CAMBOXA

Benvido Mr. Marshall, a Marín

[XIV] Maio 2021

opinión

restaurante - arrocería

El PuertoPalmás, 57 - Puerto de Domaio - Moaña

CASA DOS DRUIDASCASA DOS DRUIDAS

PEDRO M. CORTEGOSO GAGO / BNG de Marín

Entrar en Marín as portas do 1 deMaio é como viaxar no tempo, da a

impresión de estarmos na rodaxe deBenvido Mr. Marshall. De Estribela endiante imos acompañados por centosde bandeiras, o dobre de españolas quegalegas, nunha demostración de nos-talxia por unha época de nodo enbranco e negro e visitas oficiais do “ge-neralísimo”. Só falta a alcaldesa e o seugrupo de goberno no balcón do Conce-llo cunha enorme pancarta para recibirá delegación americana ou algún xeri-falte do réxime.

Non hai mellor forma para celebraras festas do Cantodarea? É necesariaesta demostración de patriotismo malentendido enchendo as rúas e balcónscon cinco mil bandeiras e cuns poucosfoguetes como único programa festivo

para este ano.Unha forma moi estraña de chamar

a atención e darlle vida ao Cantodarea,aos seus bares e restaurantes, pro-movendo a “turismo de bandeira”.Calquera persoa que nós visite estesdías pasará correndo abraiada por estademostración de fervor patriótico.

Parece ser que para organizar estesgrandes eventos festivos a concelleirade festas do Concello de Marín xun-touse con representantes da comisiónde festas e da asociación de veciñosda zona, todos da mesma corda e cor,e decidiron sorprendernos a todos etodas con esta demostración patriótica.Moi na liña do que ven sendo a exal-tación nacional-católica da que tantogostan no PP de Marín.

Desde fai uns anos asistimos sor-

prendidos a imaxinativos desfiles mi-litares polas rúas de Marín e coa par-ticipación, con todo o equipamento de“mantillas” e outros adornos, das má-ximas autoridades civís e militares nasprocesións relixiosas.

Din que que non hai outro xeito decelebrar estas festas. Porén, se temosun pouco de curiosidade e consultamosas actividades lúdicas, festivas e cul-turais de outros concellos veremoscomo si que hai outros xeitos de facerunhas festas, como si se poden celebraractos culturais e musicais, como sepoden organizar actividades para arapazada. Pode ser que nestes concellosteñan unha capacidade creativa e conseguranza que non hai nas persoasque dirixen o noso concello.

A pandemia veulle ben ao goberno

municipal, e á Concelleira de Cultura,para cargarse a pouca actividade cul-tural organizada polo concello en Ma-rín. Xa non teñen necesidade de andara copiar as iniciativas das asociaciónsculturais.

É lamentábel o tratamento que selle da á banda de música de Marín quenon ten ningún local municipal ondeensaiar e ten que andar de prestadona Casa da Cultura de Santomé. Omesmo acontece coas agrupacións demúsica tradicional que levan máis dunano sen poder empregar as instalaciónsmunicipais.

En definitiva de que serviu gastartantos cartos en bandeiras? De queactividades desfrutaron os veciños eveciñas da zonas? De que lle valeu áhostalaría?

Como están sendo estes meses naoposición, Ornela?

Ben, non quedou outra que adaptarseclaro, pois levabamos bastante tempoexercendo a acción de goberno ehoubo que mudar o chip, de feito fi-xemos algúns cambios no grupo mu-nicipal. Pero estamos moi animadase coa firme vontade de contribuír aoben común do noso pobo.

Hoxe, oito meses despois de ter tomadoa decisión de abandonar o goberno,se puideses volver a vista atrás faríaso mesmo?

Si, sen dúbida. O paso do tempo con-

tribuíu a reafirmar que tomamos adecisión correcta.

É unha decisión irreversible para osdous anos que restan de mandato?

Eu, agora mesmo, non contemploningunha outra hipótese

O alcalde fixo algún tipo de move-mento para tratar de convencervosde que mudaredes a posición?

Non.Faime unha valoración da xestión dogoberno desde que vós o deixastes?

A impresión que temos é que comose quixeran facer borrón e conta novacoa xestión do anterior alcalde, non

tanto das nosas áreas senón das queeles mesmos levaban. Pero os servizosbásicos que estaban fallando como arecollida do lixo e a limpeza das víasseguen fallando e nunha situación de-ficiente. Por outra parte están a pro-meter a execución de obras que nonvexo eu.

Por exemplo?A ampliación do Concello.

Vós votastes en contra dos orzamentosverdade?

Si. Chamáronnos para negociar e nonrecolleron ningunha das nosas propostasque na súa maioría eran referentes á re

entrevista

Maio 2021 [XV]

“o pAso do tempo non FiXo mÁis QuereAFirmAr Que A nosA decisión de AbAndoAro goberno de viLAboA Foi A correctA”

ORNELA FERNÁNDEZ SALGADO, VOCEIRA DO BNG DE VILABOA

despois de compartir goberno en

Vilaboa co PsOe, bastante tempo, o ano

pasado os nacionalistas tomaban a

decisión de deixalo, após diversas

discrepancias co seus ex socios no

momento de producirse o relevo da

alcaldía en Vilaboa tras a dimisión de

Francisco Costa e a chegada de César

Poza. Nós achegámonos a conversar con

Ornela, a voceira do BNG, para coñecer a

súa visión da realidade política local.

Avenida José Costa Alonso, 96 Moaña

RestauranteMarusiaRestauranteMarusia

DANIEL CASTELAO, 1 - BAJO - MOAÑA

síguenos en y en

t. 986 070 723m. 691 127 [email protected]

RAMÓN CABANILLAS,105MOAÑA

986 31 56 25

cafetería

CASA DO MAR

C./ CONCEPCIÓN ARENAL - TELF.: 661 72 33 20 - MOAÑA

AMPLA TERRAZA

activación económica do Concello. Di-xéronnos que podían meter algo namemoria. Pero claro se iso non vaiacompañado dunha partida orzamentariapode non significar nada. Dixeron quelle ían dar unha volta e mandáronnosun borrador, que era tal cal. Levámoloa unha asemblea e a nosa militanciadecidiu votar en contra.

Entón os orzamentos saíron adiantechegando a un acordo o PSOE coPP?

Si. Foi un tanto curioso porque na co-misión previa ao pleno, a comisióncelebrouse un martes e o pleno unvenres, o PP votou en contra. Seicachegaron a un acordo de última horaun tanto estraño pois o goberno tam-pouco recolleu ningunha das propostasdo PP, pero comprometéronse a faceloao longo deste ano e do ano próximo.

Que pasou co intento de facer un par-king en San Adrián?

Puxéronse en contacto con nós os ve-ciños para informarnos de que ossocios do porto deportivo tiñan unhaconcesión da autoridade portuaria parafacer un aparcadoiro privado. Iso su-poría que a veciñanza vise limitadosos seus accesos tanto á igrexa comoao recinto de festas alén dunha dis-criminación flagrante, xa que alí podeaparcar todo o mundo e non ten porquehaber un aparcadoiro privado.Nós presentamos un escrito ao gobernopara preguntarlles se tiñan constanciadiso, e outro á autoridade portuaria amo-sando a nosa oposición ao respecto.

Que vos contestou o goberno?Que non tiñan constancia e que íanestudar o tema. Finalmente a autori-dade portuaria revocou a autorizacióne por fortuna non se vai facer eseaparcadoiro.

E cal cres que sería o motivo de quedesistisen?

Ben, nós fomos os primeirosque amosamos claramentea nosa posición contraria.Logo veu o PP e o gobernoque fixeron o mesmo. Esupoño que vendo que teríantodo o concello en contra,alén da veciñanza, pois de-cidiron desistir.Vaia, chámame a aten-ción que o PP local taménse posicionara en con-tra?

Pois si. En relación coa xuntanza do alcaldecon David Regades sobre un supostopolígono industrial cal é a túa posi-ción?

A nós a visita colleunos por sorpresaporque a coñecemos pola prensa. NoPXOM que foi aprobado recentemente,aínda non fai nin dous anos, esa zonaque está entre o Concello e o enlace áAP9 xa vai marcada unha zona in-

dustrial. A nós o que limos na prensa,porque directamente non se nos in-formou nada, sobre que se necesitabaunha modificación puntual para ampliara zona industrial sorprendeunos moi-tísimo.Nós enviamos un escrito ao concellopedindo que se nos explicaran os mo-tivos do interese da Zona Franca enVilaboa, e por que se necesita máisterreo do que está cualificado noPXOM xa como industrial.

Manexas algunha hipótese?Nós o que cremos é que pode tratarsedun Porto Seco. Algo que o BNG noquere para Vilaboa. E se esa é a in-tención do goberno e de Zona Francavan atopar ao BNG en fronte. Iso nonquere dicir que non sexamos absolu-tamente conscientes de que unha zonaindustrial sexa necesaria en Vilaboa,que si o é. De feito sabemos quevarias empresas fóronse do noso Con-cello ante a falta de espazo paramedrar, pero nós consideramos quecoa zona que está delimitada no PXOMcomo área industrial é suficiente.

Pero a foto do alcalde con Regadesfoi nesa mesma zona, non?

Si, foi alí. Pero a superficie que elesindican non cadran cos metros deterreo existentes. Alí hai algo que noncoincide.

Recibistes algún tipo de contestaciónao voso escrito?

Non, a día de hoxe( 15 de maio), non.

[XVI] Maio 2021

entrevista

Maio 2021 [XVII]

Hai uns días lía que nos estabamosbarcelonizando na Nosa Terra. Viña

isto a conto do Día do Libro, tan im-portante na Cidade Condal e en todaCatalunya. A verdade é que son moitasas librarías que me confirman que istoé así, que o Día do Libro está pasando aser un bo día de ventas.

Evidentemente isto non sucedegrazas á intervención de ningunhaadministración, simplemente é o ecode que o Sant Jordi sexa tan impor-tante e de que os medios de comu-nicación lle dean a relevancia quemerece.

Na II Guerra Mundial as estritasrestricións de capital que había en Is-landia facían moi difícil importar aga-sallos, cousa que sucedía non copapel.Aí naceu o costume de agasallarlibros nas festas de Nadal e que se co-ñece como Jólabókaflód (inundaciónde libros polo Nadal)

Na actualidade a Asociación de Edi-tores de Islandia distribúe gratuita-mente cada novembro o BóKatídindi,un boletín coas novidades editoriaisdo momento. O pobo islandés agasallalibros en papel, non libros electrónicos,e culminan a tradición pasando a Noi-teboa e o día de Nadal lendo, na casa,cos seus seres queridos.

Claro que Islandia é un pobo cultoque non rescata bancos e sobrevivesen politíc@s e nós...

A verdade é que xa me gustaríaque na Nosa Terra arraigaran estescostumes. Mais isto non é cuestión desentarse e agardar senón que hai queplantar a semente, coidala día a día e,mirar como vai medrando e procurarque non se nos veña abaixo nun des-coido.

Pero resulta que ese non é o camiñoque escollemos na Galiza: O luns de-zasete foi o día das Letras Galegas e,unha vez máis, pasou polas nosas vidassen pena nin gloria (salvo contadasexcepcións). O feito de que siga sendounha xornada festiva xoga claramenteen contra da importancia que deberíater. Este ano moita xente aproveitoupara ir a Vila Nova de Cerveira porquealí teñen unha randeeira cunhas ma-rabillosas vistas.

Paréceme moi ben que cada un fagao que queira co seu tempo libre, o quequero dicir é que as nosas LETRASmerecen un mellor trato, e por iso aXunta de Galicia debe tomar a decisiónde variar o rumbo, se é que quere de-fender a nosa Cultura e non simulalosimplemente. Claro que para iso as

vindeiras Galas de entrega dos PremiosFollas Novas do Libro Galego deberíanser retransmitidos en directo pola canlepública. E os libros de texto deberíanser vendidos en librerías (os de papele os dixitais) en non saltándose a canlede distribución

Pódese facer! Este ano o Concellode Bueu distribúe un cartel con seisocos para encher coas distintas pezasdun quebracabezas que hai nas cincolibrarías do Concello e na Rede Muni-cipal de Bibliotecas. A persoa que ofaga ten dereito a trocar o xustificantede telo completado por un libro deXela Arias en calquera das libreríasparticipantes. Estes libros son mercadospolo Concello nas librarías do pobo,invertindo os cartos no pobo e repar-tindo Cultura. Mercarllos ás editoriaisacabaría empobrecendo a toda a po-boación. Por iso, non me pidades quelle chame bo xestor ao con-sentidiño.

letraSFERNANDO MIRANDALibreiro de Bueu

opinión

[XVIII] Maio 2021

Baixo Miño

A GUARDA

O centro de saúde da Guarda padecedesde fai anos unha situación que ospropios profesionais da sanidade calificande extrema. A falta de cobertura das au-sencias dos profesionais- en algún casopor máis dun ano- fan que o colapso daatención primaria sanitaría sexa unharealidade cotía. O portavoz municipaldo BNG, Anxo Baz, afirma “Hai veciñose veciñas que levan máis dun ano senmédica/o de referencia, o que implicaun deterioro da atención sen precedentes.A desantención do centro de saúde daGuarda por parte da Xunta de Galiza éunha auténtica vergoña, están deteriorando

ata límites escandalosos a atención pri-maria no noso Concello”. Pola súa parteo deputado no Parlamento Galego doBNG, Manuel Lourenzo, declara “ a si-tuación acada tal nivel de gravidade quehai escasos días o centro de saúde ficoucon un único facultativo para atender atoda a veciñanza, o que obrigaría adeixar o centro de sáude sen atención,se houbese unha urxencia que obrigasea saír”. O deputado nacionalista ven depresentar no Parlamento Galego unhaproposta para solucionar os problemascubrindo as baixas e ausencias de persoale dotanto ao centro de saúde do persoalnecesario, reforzando os servizos.

O bng volve a levar ao parlamento galegoa situación do centro de saúde da guarda

TOMIÑO

Tomiño participará, a través do seuConsello da Infancia e Adolescencia“Voces Novas” na celebración do DíaInternacional do Medio Ambiente (5 dexuño). Convidado pola Oficina do Par-lamento Europeo en España, o Concellosumarase á Campaña #UnÁrbolPorEu-ropa, promovida polos mozos e mozaseuropeístas de Equipo Europa (a propostade David Sassoli, presidente do Parla-mento Europeo) sumándose así aos 450municipios que plantaron xa máis de9.000 árbores.

No caso de Tomiño, será unhaducia de especies autóctonas as que

se plantarán nun terreo situado a caróndo edificio de Benestar Social, no ba-rrio da Rocha. O acto simbólico, or-ganizado polas concellerías de MedioAmbiente e Mocidade de Tomiño,terá lugar o vindeiro xoves 3 de xuñoe participarán compoñentes do Con-sello da Infancia e Adolescencia e au-toridades municipais. Tras a plantación,descubrirase unha placa en madeiraconmemorativa realizada polo artistalocal Ignacio Moure.

O obxectivo é conseguir que tantosmunicipios como sexa posible, se unaná campaña antes do 5 de xuño de 2021,Día Internacional do Medio Ambiente.

tomiño participa na campaña#unárbolporeuropa no día internacional do

OConcello de Nigrán e a Asociaciónde Empresarios do Val Miñor Oval-

mi, acaban de lanzar unha campañapublicitaria para promover o comerciolocal co lema “Eu son de comprar enNigrán. E ti de quen ves sendo?”. Per-segue, sen dúbida, un interese loable,aínda que cabería preguntarse pola efec-tividade real deste tipo de promociónse polas medidas que si incidirían direc-tamente sobre o tecido comercial au-tóctono.

O problema radica en que ao mesmotempo que dende o concello se lanzaneste tipo de mensaxes, as súas autori-dades locais aparecen visitando os te-rreos de Porto do Molle en compaña dodelegado de Zona Franca, David Regades,e do directivo dunha empresa privadaque ten previsto instalar unha grandesuperficie no lugar. Respaldo institu-cional ao que será, entre a xa existentee as dúas anunciadas, o terceiro gransupermercado que se localice no polí-gono.

Pero non serán só as grandes distri-buidoras de alimentación as que desem-barquen no noso concello. Con elas de-senvolverase un parque comercial demáis de 22 500 metros cadrados entreárea de exposición e zonas axardinadas.Un centro que acollerá firmas francesasde material deportivo e bricolaxe, unhaamericana de comida rápida, outra danesade decoración e españolas de roupa dedeporte e produtos para mascotas. Ade-mais a promotora do recinto, a inmobi-liaria malagueña López Real 09 SL negociaa implantación de cadeas de restauracióne mesmo unha gasolineira que se viría asumar a que xa hai en Porto do Molle.

Sen dúbida poderemos mercar prac-ticamente de todo en Nigrán pero, es-taremos mercando local? Evidentementenon. Seremos clientes de multinacionaiscon sedes moi lonxe de aquí, que enmoitos casos non se sabe nin ondepagan impostos. Marcas que recollenos beneficios para levalos consigo me-diante a creación dos mesmos postos

de traballo que destrúen no comerciolocal. A diferencia é que mentres nuncaso temos multitude de pequenos pro-pietarios dos seus propios negocios, nooutro temos un único dono cuns cantosasalariados.

E non se trata de algo inevitable,nin dunha tendencia imparable comoveu dicir o alcalde de Nigrán nalgunhaocasión e, aínda se o fose, dende logoque cando menos non debera contar coimpulso un tanto servil do gobernolocal, que despois non tenreparo ningún en promo-ver campañas de apoio aocomercio de proximidade.Quizais é que confundirono concepto e considerande proximidade ao que seinstala en Porto do Molle.O concepto é o concepto,que dicía o grande Pazosen Airbag. A traxedia éque moitos negocios pe-charán e as nosas rúas e

zonas comerciais tradicionais como ARamallosa ou o centro de Nigrán en-cheranse de locais baleiros. Os donosdeses locais mirarán para eles mentresa inmobiliaria malagueña se levará unspingües beneficios. E esa ameaza podeconsiderarse extensiva a todo o Val Mi-ñor.

En troques, soportaremos un intensotráfico de acceso e saída do polígonoprocedente de toda a área, que non verámáis de Nigrán que o centro comercial.

Mercar en Nigrán ou mercar local?XABIER RODRÍGUEZ / BNG DE NIGRÁN

Maio 2021 [XIX]

opinión

Rúa do Porto, 56 - A Guarda - 986 614 571www.arruaz.com [email protected]

A nova que saíu en prensa referente aque o proxecto de facer un parque eólicono Galiñeiro está desbotado, tela con-firmada alcalde?

Oficialmente non. O concello non tenningún comunicado oficial a data dehoxe, 6 de maio, aínda que por distintasdeclaracións de representantes do gobernogalego sabemos que desisten da súa in-tención de facer un parque eólico no ga-liñeiro. É certo que desde hai mesestemos indicios de que isto podía rematarasí.

Que tipo de indicios?

Distintas conversas que teño tido condiversos representantes tanto da admi-nistración como de empresas do sector.A oposición veciñal foi moi forte, todosos gobernos que teñen relación co Gali-ñeiro opuxéronse, a proximidade do ae-roporto e o interese empresarial non de-masiado elevado sumaron razóns queexplican o resultado final. Neste casocreo que é de xustiza salientar o traballoincansable da comunidade de montesde Vincios en prol da conservación destemarabilloso patrimonio natural para asxeracións futuras.

Ben, e ti tamén mantiveches unha posi-ción firme contraria ao parque eólicono Galiñeiro?

Eu, con toda a humildade, digo que sóson un veciño máis, que estea na posiciónque estea quero contribuír ao ben comúndo meu pobo. E conservar o patrimonionatural máis importante que ten Gondo-mar para os que veñan detrás é a mellorherdanza que lles podemos deixar. Nonoso pobo fixéronse 3 plenos para amosaro rexeitamento rotundo ao parque eólicodo Galiñeiro. E o alcalde ten que defendercon firmeza a vontade colectiva da maio-

“estou moi contento porQue gondomAr non pArA demeLLorAr e, Ao Fin e Ao cAbo, É poLo Que estou enpoLíticA: contribuír, con humiLdAde, Ao ben común”

PACO FERREIRA, ALCALDE DE GONDOMAR

O alcalde de Gondomar afronta o seu segundomandato nunhas circunstancias aritméticas moidiferentes ao primeiro no que tivo queconformar un goberno tripartito con manifestomiñor e con CABe, pois nas eleccións do 2019 asveciñas e veciños déronlle a confianzamaioritaria en forma dunha cómoda maioríaabsoluta. Nós achegámonos ata o concellomiñorano e mantivemos unha ampla conversaco seu alcalde para coñecer a súa visión daactualidade política na súa localidade. Velaí vaio que deu de si

[XX] Maio 2021

entrevista

ría da súa veciñanza. Non entendo a po-lítica doutra maneira.

No ámbito competencial do concellovaise outorgar algún tipo de protecciónao monte Galiñeiro?

Na redacción do plan xeral a máximaque nos permite a lei como espazo natu-ral.

A Xunta fixo algunha obxección ao res-pecto desta protección na redacción dovoso plan xeral?

Non, curiosamente non. Este é outro in-dicio que me levaba a pensar nunha re-solución positiva deste tema.

Falemos da pandemia: hoxe, 7 de maio,Gondomar está novamente nun nivelde restricións alto. Un golpe moi duropara un sector que vive en situación deangustia permanente?

Si, a verdade é que si. Agardo que prontose poida normalizar a situación. Tivemosun pico de 37 casos e xa estamos en si-tuación descendente. Ben é certo quemoitos deses casos saltaron a raíz duncribado masivo e aleatorio que se fixoen Gondomar. Non cabe dúbida quepara o sector é moi duro, pero eu queroser moi leal coas distintas administraciónsnun tema tan sensible como este e non

quero politizar na batalla contra o virusque debemos librar todos xuntos paraque se acabe o antes posible.

Explícanos o de “ ningún bar de Gon-domar sen terrazas”?

É unha maneira que ten o concello deaxudar á hostalaría, facilitarlle a ocupa-ción racional do espazo público paraque poidan ampliar as súas terrazas eminimizar, no que se poida, o impactodas restricións.

Sen cobrar ningún tipo de taxa?

Efectivamente, non lle cobramos nada.Eu creo que a administración debe deser flexible para axudar a quen o necesite.E é evidente que a hostalaría precisaaxuda. Somos conscientes tamén de quehai que compatibilizar espazos, deixarque os nenos xoguen, non molestar aosviandantes pero con boa vontade, civismoe respecto gañamos todos.

O concello estableceu algún tipo deaxuda directa alén do das terrazas aossectores máis prexudicados?

Si, á hostalaría, pequeno comercio, au-tónomos e auto taxi. Habilitamos unhapartida de 100.000€. Establecemos unhasbases, abrimos un prazo de presentaciónde instancias que rematou o 30 de abril.E pronto nos sentaremos a comisión devaloración para repartir as axudas.

Que orientación temporal aproximadapoden manexar os beneficiarios paracontar cos cartos nos seus petos?

Eu conto con que a finais de maio xateñan os cartos no seu poder. Aproveitopara informar que xa estamos habilitandounha segunda partida de axudas de50.000€.

Tiveches o apoio económico doutras ad-ministracións?

Só da deputación de Pontevedra enforma de dúas axudas ao marxe do planconcellos. Unha de 20.000€ e outra de

entrevista

Maio 2021 [XXI]

Rúa JuliánValverde, 64

Baiona

BarMontes Gondomar

40 e pico mil. Todo o estamos sacandode recursos propios e os concellos estamoschegando xa ao límite.

Antes dicíasme que querías ser leal coasdistintas administracións e non politizarsobre a xestión da pandemia. Ti, esalealdade sentíchela nos grupos da opo-sición municipal?

Non, por desgraza non o sentín así. Nonsentín o seu apoio, todo o contrario.Sentín que a oposición levou á lameiraun tema no que só cabía a unidade e alealdade.

Recordo Paco cando no teu primeiromandato o BNG estaba fóra do Concello

terme dito ti a min, que eras conscientede que o nacionalismo galego tiña unespazo na realidade social de Gondomar,e que a ti che gustaría que estivesen noConcello. Por que se deteriorou tanto arelación co BNG?

Creme Tino. Son consciente de que oBNG representa a parte da sociedadede Gondomar e eu alégrome de queestean no concello. E creme tamén queo BNG non está no noso goberno porquenon quixo. Eu tendinlle a man a Manuelapara que formase parte do goberno enon aceptou.

Pero por que se deteriorou tanto a rela-ción con Manuela?

Eu non teño mala relación con ela. Agoraben que se me acuse de faltarlle orespecto ás mulleres é radicalmente fal-so.

Ti faltácheslle ao respecto á voceira doPP naquel pleno que desencadeou todo?

Non, rotundamente non, radicalmentenon. Mira, no meu interior só estou eu eas miñas palabras poderanse interpretarben ou mal, pero o sentido con que sonpronunciadas só o sei eu e ninguén máisca min. Esa persoa que mencionas me-réceme un respecto escrupuloso, abso-

lutamente igual que calquera outra con-celleira ou concelleiro, xa sexa do gobernoou da oposición. Eu só lle dixen que pa-recía non ter preparada a moción quelía, pero no meu ánimo non estabafaltarlle ao respecto como ser humano,nin moito menos minusvalorala polasúa condición de muller. Iso é unhafalacia que en absoluto responde á reali-dade.

Volvendo a Manuela. Pórlle unha querelanon é desmedido?

Vamos ver ; o BNG fixo buzoneo cunpanfleto seu no que se me acusaba demachista e pouco menos que de quemaltrataba psicoloxicamente ás mu-lleres. E eu entendo que o agredidoson eu, pois iso son acusacións moigraves que para nada responden á re-alidade. Son acusacións que as ve amiña familia os meus veciños e aspersoas que me queren. E o panfletonon é resultado dun acto concreto noque un pode quentarse. Eu iso poderíaentendelo e ata desculpalo. Foi un actoconsciente. O que fixen eu foi darlleoportunidade de desculparse, e non ofixo. Entón presentei un acto de con-ciliación no xulgado.

De que maneira teríaste dado por satis-feito?

Era moi sinxelo, se tiveran retirado asacusacións. Pero o BNG non se presentouá conciliación, presentou un escrito oseu avogado no que manifestou que isoforma parte do debate político. En cal-quera caso eu manifesto o meu respectoa Manuela e e a miña vontade concilia-dora para co BNG tendéndolles a manpara pechar este asunto e traballarmosxuntos.

Tes algún tipo de problema coa partici-pación veciñal?

Ningún en absoluto. Todo o contrario,estou encantado de relacionarme coamplo tecido asociativo que posúe Gon-domar e de traballar en conxunto contodas e todos eles.

Explícanos o acordo que fixestes coaasociación “proyecto gato”?

Pois eles son unha asociación que seinstalaron en Morgadáns e eu creo quefan un gran traballo identificando e ali-mentando ás colonias de gatos e condistintas campañas de castración. Eu té-ñolle visto traballar nas rúas do Concelloxa ás 7 e media da mañá. Nós apoiá-moslles cunha subvención porque estamos

[XXII] Maio 2021

entrevista

DAMAS APOSTÓLICAS 8 B. NIGRÁN

NOVA XERENCIACOÑÉCENOS EPROBA A NOSA

EXQUISITACOMIDA CASEIRA

moi satisfeitos co traballo que fan.Ben, imos falar das eivas históricas deGondomar: O transporte?

O eterno problema do transporte públicoen Gondomar, que polos problemas entreas dúas empresas obrigaba ao viaxeiro abaixarse en Mañufe e vir a pé, acabouse.Agora só hai unha empresa que operaen toda a comarca e aquel problema re-matou. Os prezos abaratáronse e o servizomellorou. Agora ben é necesario seguir-mos avanzando e cubrir máis lugaresdos que se cobren. Eu manteño undiálogo constante coa empresa para me-llorar todo o que se poida mellorar. Defeito agora temos unha incidencia poisse lles quere facer pagar aos nenos doinstituto e nós pelexaremos porque nonsexa así.

A pasaxe?Marcha ben. Temos aprobado o proxectosectorial e o proxecto de urbanización etemos xa nomeado ao director das obrasque vai ser Fernando Guitián.

O ex alcalde?

Si. Un enxeñeiro moi competente. Esta-mos á espera dun informe do arquitectomunicipal e a ver se a finais de maio po-demos adxudicar á empresa que se en-cargue da primeira fase e comezar asobras o antes posible.

O plan Xeral?Temos aprobado o informe do impactomedioambiental. A Xunta mandounosfacer unhas rectificacións non moi gran-des que xa están resoltas

Acabamos preguntándoche polo teu es-tado anímico?

Eu estou moi ben animado e ilusionadoporque vexo que Gondomar melloraconstantemente. Non paramos de facercousas que serven para facer mellor avida dos veciños. E ao fin e ao cabo épolo que eu estou en política : contribuír,con toda a humildade, ao ben común daveciñanza do meu querido pobo. Eusinto o apoio das miñas veciñas e veciñoscando estou na rúa, algo que agradezoque me emociona e dáme folgos paraseguir.

Maio 2021 [XXIII]

Rúa Eduardo Iglesias, nº 30,36380 Gondomar

Teléfono: 986 07 19 61

GRAN CASACHINA

GONDOMAR

NOVO

Este xornal imprimiuse enpapel reciclado

Director: Tino Lago [email protected]ón, deseño e maquetación: A Nova [email protected]

Redacción: G. [email protected]

Edita e publica: Edicións Mide S.L.Rúa García Lorca 3, 6º AB. 36209 [email protected]éfonos: 662 187 102

Imprime: Publicaciones Tameiga S.L.Fotografía: Arquivo.Publicidade: Departamento propio.

Colaboradores: Ángel Pérez, Moncho Lareu, Vi-cente Alló, Carlos Rey, X. S. Páramos, Lucia Santos,Segundo González, X. C. de la Fuente, Mero Iglesias,Pedro Ocampo, José Manuel Durán, Xabier P. Igre-xas, Marcos Escudero, Aarón Franco, Miriam Rodrí-guez, Pablo Couñago, Montse Fajardo, MarcosSantos, Fernando Miranda.Corresponsal en Madrid: Juan Louzán / 665715149Corresponsal en Euskadi: Xoán Alonso.

Depósito Legal: VG-195-2011

A MELLOR OFERTA EN PRODUTOS E PREZOS

BAR MOREDANA ROTONDA DE SABARÍS

A NOVA PENEIRA CONTRA O IMPERIALISMOE CONTRA O MACHISMO. POLA

SOLIDARIEDADE INTERNACIONALISTA EPOLO FEMINISMO

Ante os distintos acontecementos terriblemente violentos, que sacoden asconciencias de quen a teña, e fan afiar as gadoupas das bestas fascistas,

quero lembrar aquel fermoso poema de Luis Cernuda que dicía:“ Poesía para el pobre, poesía necesaria

Como el pan de cada día.....................

Maldigo la poesía de quien no toma partido hasta Mancharse”

Para dicir que nós tomamos partido, partido ata mancharnos. E:Malditos sexan aqueles que provocan as condicións que fixeron que o rapaz

que se apertou en Ceuta con Luna tivese que fuxir do seu país na procura de podervivir. Con Luna, si, con Luna ata mancharnos pero co africano que se apertou conela ata cubrirnos de lama de abaixo arriba e de arriba abaixo

Malditos sexan os que bombardean ao pobo palestino e os que lles rouban osseus fogares encerrándoos como se fosen gando. Con Palestina si, igual que cosSaharauis, e os Kurdos e con todos os pobos asoballados do mundo ata cubrirnosde lama de abaixo arriba e de arriba abaixo

Malditos sexan os asasinos machistas( 5 mulleres asasinadas no estado españolnestes días) e todos os equidistantes que din non ser nin machistas nin feministas.Co feminismo si, ata cubrirnos de Lama de abaixo arriba e de arriba abaixo.

TINO LAGO

paco ferreira, alcalde de gondomar , e ......o tempo de espera decidín recibir o cálido aloumiño...

Documents