Egunkaria

Gehigarri honetari #

Lizarra *San Andres feriekin batera, hiru eraikin historiko argiztatuko dituzte gaur

Benito Ros •«Trial txirrindularitzaren maila gorenean egon arren, subentzioak ez dira aski»

Nafarroako

Mormmentuen Katalogoa osatzeko hogei urte behar izan

zituzten Nafarroako Unibertsitateak eta gure herrialdeko elizbarrutiak. Bederatzi

liburukitan jaso zuten Nafarroako arte osoa; duela bost urte,. berriz, katalogo hori abiapuntutzat

hartuta, arte erlijiosoa filmatzeari ekin zion diozesiak. lruñeko merindadeko monumentuak biltzen ari

dira egunotan, bideoan, Video Prisma etxeko kideak. Ondarea ezagutzera emateko et^hari buruzko

dokumentu grafiko bizia izateko bidea da.

O i a i g j t i E i jjjg f̂fi 1 1 ff § • m | I j f lrBB

I l I I v j I % J d s f ^ J • : .... X ^ A m ^ li • L • i a

NJafarkaria

ruñea. Euskarazko film

laburren lehiaketa Badira zenbait urte

Karrikiri elkarteak

euskarazko film labur

zein luzeen

zinemaldia antolatzen

duela Iruñean. Azken

aldian film laburren

lehiaketa abiatu

zuten eta hurrengoan

ere eginen dute.

Lanak aurkezteko

epea zabalik da.

U S K A R A Z K O F L L M L A B U R R E N

II. Lehiaketa Karrikiri el-karteak antolatzen du, Iruñeko Udalaren laguntzarekin, «zine-m a r e n e r e m u a n e u s k a r a r e n erabi le ra sus t a tu e ta bu l t za tu nah i an» . Sa r i e t an , o r o t a r a , 2.700 euro banatuko dira.

L e h i a k e t a n e d o z e i n z ine ekoizlek eta zuzendarik har de-zake parte. Egile bakoitzak nahi adina film labur aurkez ditzake.

Filmak euskarazko berts ioan aurkeztu beha r dira. F i lmaren euskarazko bertsioa jatorrizkoa bada, modu argian adierazi be-har da hala dela, film hori eus-karazko jatorrizko ber t s ioaren sarirako kontuan hartze aldera. Fi lm l abu r h o b e r e n a k 2 .100 euro jasoko ditu (350.000 peze-ta, 14.000 libera), e ta euskara jatorr izko hizkuntza duen film l abur h o b e r e n a k 600 e u r o (100.000 pezeta , 4.000 libera). Film guztiek bi sar iak eskura-tzen ahal dituzte.

Filmaren iraupena, gehienez

Karrikirik aritolatu duen lehiaketara lanak aurkezteko

epea abenduareri 15an akituko da.

Maria Zamakolaren Usoafilm laburrak irabazi zuen Karrikiriren lehen lehiaketa. • E G U N K A R I A

ere , 30 m i n u t u k o a i zanen da. F i lmak 16 e d o 35 m m - k o for-m a t u a izan b e h a r du , e t a 1996ko urtarrilaren batetik au-rrera eginikoa izan behar du.

Abenduaren 15a arte Lehiaketarako p r o p o s a m e n a k I ruñeko Karrikiri e l k a r t e a r e n egoi tzan aurkez tu b e h a r dira, a b e n d u a r e n 15a b a i n o l ehen . Par te hartzeko, filmaren b ideo kopia ba t (VHS-PAL edo DVD 2 Esparrua sistemetan) eta ize-na e m a t e k o fitxa aurkeztu be-h a r dira , a i p a t u t a k o e p e a r e n b a r n e a n , o n d o k o h e l b i d e a n : Karrikiri Elkartea, Xabier Kalea,

2 bis-behea; 31001 Iruñea, Na-farroa. Horre taz gain, filmaren bost argazki ezberdin, zuzenda-riaren argazki bat, gidoiaren si-nopsia eta filmari buruzko gai-nerako infomazio materiala ere aurkeztu behar dira.

Informazio gehiago nahi iza-n e z g e r o , d e i t u 9 4 8 - 2 2 2 5 8 9 t e l e f o n o r a e d o ida tz i karriki-ri@teleline.es helbide elektroni-kora.

Jasotako film labur guzien ar-tean, gehienez bedera tz i auke-ratuko dituzte, eta horiek Karri-kiri Elkarteak eta Iruñeko Uda-lak 2002. ur teko lehen lauhile-k o a n a n t o l a t u k o d u e n Euska-

r a z k o Z i n e m a r e n J a i a l d i a n e m a n e n dituzte. Aurkezten di-ren p r o p o s a m e n a k az te r tzeko e t a J a i a l d i a n zer f i lmek h a r t u behar duten parte erabakitzeko, batzorde teknikoa eratuko da.

Jaialdiaren sariak banatzeko, jakitunen epaimahaia izendatu-ko da. Epaimahai horrek filmei buruzko be re ba loraz ioa ema-nen du, eta film saridunak zein i z a n e n d i r en z e h a z t e k o , b e r e ba lo raz io hor i pub l ikoak film bakoitza ikusi ondoren emanen duen puntuazioarekin osatuko da, biak proportzio berean.

Asier Azpilikueta

I runea •

aut, Larretxea ta Goñi egile )erriak saritu

dituzte

E K O U D A L A K A N T O L A T U -

co Egile Berrientzako Lite-Lehiaketako irabazleak liren jakinarazi du epai-

laiak. Narrazio laburren ean David Anaut nagusi-a, Auzoak lanarekin; biga-

Alberto Ladron izan da, s Zenturioaren azken ka-

narrazioarekin, eta hiru-en, berriz, Daniel Marti-

Guztia hautsa izan artio anarekin. Ladron irabaz-an zen iaz, e ta , berr iki ,

run Hiria saria eskuratu zuen e nafarrak.

erki l ane i dagok i enez , r Larretxearen Eguraldi

ainotsuabildumakjaso dule-len saria, eta bigarrena, Pa-

Amigoten Urpeko hiria-i r u g a r r e n a e m a n g a b e du epaimahaiak, sari ho-neurriko lanik ez duelako

dtu lehiaketara aurkeztu-coen a r t e a n . G a u z a b e r a

atu da bertsopaperen sai-ean: l ehen e ta b iga r ren sa-

c Oskar Goñi eta Julen Ze-aietak jaso dituzte, eta hiru-

ena eman gabe utzi dute. omik ien a lo r rean ere bi bana tu dituzte: lehenen-Ameslari haurra izenbu-

coari egokitu zaio; Marco izy eta J u a n j o Oses dira aorren egileak. Bigarren a, berriz, Jo se Angel La-

jarirentzat izan da, Jon lana-k.

pa imahaia ondoko lagu-osatu dute: Vicente Eta-

Cultura zinegotzia; Juan-Urdiroz , Nafar A teneo -

coa; J o s e m a Leitza, Bertso-e E lka r t ekoa ; Ando l in

iguzkitza, Euskaltzaindikoa ar Oroz marrazkilaria, eta

ma Errea, Iruñeko Udaleko kara itzultzailea.

Edurne Elizondo

Massilia a Caesari cavitur

AITOR T X A R T E R I N A

B rasilia hiru urte eskasetan eraiki zuten. Metafora harri, porlana, bihurtu zuten han egon ziren mila-

ka langile soil, ingeniari, nagusi, arkitekto, aparejadore eta enparauek. Oscar Niemeyer arkitektoak paratu ziz-kion marrak ametsari, eta arestian aipatu ditudan haue-kin guztiekin eman zituen hiru urteok. Elkarren ondoan lo egin, bazkaldu eta elekatu ziren. Inagurazione eguna heldu zen artio. Botereak kolore iluneko aurpegi eta curri-culuma are ilunago zutenak uxatu zituen, argazkia ez desitxuratzeko edo. Oscar Niemeyerrek uko egin zion inagurazionean egoneari eta izanari.

Botafogo taldean jokatu zuen mendre trazako txori itsusiaren izena zuen inoizko futbol jokalaririk bikainena, jostalariena, ikusgarriena, apartena: Garrintxa. Ume kox-korraren burmuina, hanka biak ezkerrarantz okerturik, 's' formako bizkar hezurra, poliomelitisak utzitako giza-pilda

Brazil izan zen historian sartu zen futbolaria. Zelaiko ertzean egiten zituen ertzean ikasirikoak, favelak bazterrean kokatuak; izkinak ere leku berean erakusten zituen txori futbolariak. Dantza, emakurneak eta alkohola bidelagun ukan zituen. Bideko hondar kilometroan, aldiz, bakarda-de grisean hil zen.

Chico Buarquek Garrintxak eta Oscar Niemeye'rrek zituzten dohaniak ere bazituen. Ez du pilotarekin harre-man publikoa, arkitektura ikasketak ez zituen amaitu. Baina Garrintxa bezala, amodioari egin zion eskultura bat, hodeizkoa, haizeak kulunkatzen duena hegotik jotzen duelarik. Baina Oscar Niemeierrek bezala, berak ere konprenitu zuen etxeek emakumearen gorputzean

dutela abiapuntu eta modelo. Abestiak kontzientzia bizi-tzeko etxeak dira.

Sebastiao Salgadok ekonomia ikasi zuen. Ekonomia(k) sorizen dituen, sortzen zituen, sortuko zituen, sortzen ari den desoreka, zokoratze estatistikoaren bertzaldean zer ote zegoen hausnartzen hasi zen, 1972an. Lurraren gaine-an argazki kamera batez abiatu zen. Geroztik ahalkeri ispi-lua erosi dio, ilea laztu zaigu, negarrarazi digu, ikasi beha-rrekoa non den seinalatu digu. Argazkien bitartez.

Amazonian akatu zuten Chico Mendes, dutxatzear zela-rik. Ondoren, bertze hainbatChicoMendes hil dute. Ikuski-zun dago, baina bertze horrenbertze edo haboro eroriko di-ra espetxean sartzen ez direnen erruarengatik. Handia da Brazil, handienetarikobat. Munduko bortzgarrenjanaries-portatzailea izaki, hiru brasildarretik bi dago azpielikaturik.

Rioko inauteak? Ederrak.

Egunkaria ostirala, 2001 eko azaroaren 30a

Lizarra

San Andres, argiztatua Gaur ospatuko deri Sari Aridres patroiareri egunareri

karietara, egitarau oparoa izanen da

Orain arte ilunpean zen Hilobi Santuagauean, eta gaurtik aurrera argiztatuta ikusiko da. • K R I S T I N A B E R A S A I N

Mendeetako azienda feria ahultzen doan heinean, beste ekitaldi batzuk

eta bitxiak antolatzen dira Lizarrako patroiaren eguna ospatzeko. Aurten

aipagarria da gaur iluntzeko seietan eraikin historikoen argiztapena

inauguratuko dutela.

GUNA ILUNTZEN HASTEAN,

bertze argi batzuk piztuko dira . Izan ere , gau r i lun tzeko 18:00etan puntu-puntuan Liza-rrako eraikin historikoen argiz-tapena inauguratuko dute Hilo-bi San tuaren alboan. Mendee -t a k o e ra ik in h o n e t a z ga in , ber tze bi ere argiztatuko dituz-te, haien edertasuna egunez eta gauez ere sumatu ahal izateko. H o r t a z , Hi lobi S a n t u a z gain ,

Santo Domingo k o m e n t u a eta zubi erromatarra ere ederki iku-siko ditugu orain gauean ere.

Eraikin h i s to r ikoak argizta-t zeko a s m o a z u e n L iza r rako Udalak aspalditik. Gaurko hiru-rez gain, aur re ran tzean ber tze eraikin xarmagarriak ere argiz-ta tuko dituzte; esa te rako , San Pedro eliza, Nafarroako Errege-en Jauregia eta San Miguel eli-za. Da tor ren u r t ean eginen da

hur rengo fasea eta 2003. ur te-rako Lizarrako historiaren leku-ko diren eraikin guztiak argizta-tzeko a s m o a erakuts i du Uda-lak.

Dena dela, argi hauek ez dira gaur Lizarran piztuko diren ba-karrak. Izan ere, 19:00etan, Ga-b o n e t a k o a rg iz tapena inaugu-ra tuko du te Sorkunde Garbia-ren p a s e a l e k u a n . Ur ta r r i la ren 6a ar te gaue ro piztuko di tuzte

ka r r ike tan pa ra tu r iko e h u n k a

bonbillak.

XVIII. mendeko feria, gainbehera

Hauexek San Andres egunaren kar ie tara eg inen di ren ekitaldi bi. E g i t a r a u a , ha l a ere , a skoz mamitsuagoa eta zabalagoa da. Astean dagoeneko hainbat eki-taldi izan dira, eta gaur herri ha-ma ike takoa izanen da goizeko 10:30ean Foruen Plazan. Ilun-tzean, aldiz, Pepin Tre ta ldeak antzerki lan bat emanen du. Eta b iha r L iza r rako Ki lkarrak an-tzerki t a l d e a k b e r e azken l ana taularatuko du.

San Andres ferien egun han-dia, dena den, igandekoa izanen da . O r d u a n L iza r r an m e n d e z m e n d e i r aun d u e n t rad iz ioa r i helduko diote goiz-goizetik Do-nejakue plazaren ezkien babes-pean: azoka feria. Izkribu zaha-rrek diotenez, XVIII. mende t ik eg in izan da fe r ia San A n d r e s e g u n e a n , e t a l e h e n a g o t i k e re egiten ziren antzeko feriak. Ur-tetik ur tera abere gutiago ikus-ten da egun horretan. Batez ere, zaldi, moxal , b e h o r e ta a s toak ikusten dira orain. Azienda azo-ka ahultzen badoa ere, bertzela-ko ekitaldi anitz prestatzen dira egun honi eustearren. Beraz, ar-do, gazta eta txekor dastatzeak, m u s i k a , d a n t z a , p i l o t a pa r t i -duak, eskulangin tza feria, era-kusketak eta kontzertuak izaten dira. Eta, igandeko egun oparo-az gain, astelehenean rock akro-bat ikoaren erakustaldia eginen da iluntzeko 20:00etan Estelle-rria kiroldegian.

Xristina Berasain

aren mintzoa

Xabier Larraburu

Oreka / Desoreka Xaxa gure katua da. Ez da lodia, in-

dartsua baizik, eta hau esaten dut

etxera etortzen diren gehienek

«haral, zer katu lodia!» esaten du-

telako, eta ez ba, ez da lodia, indar-

: tsua da nire katua. Eta hona he-

: men froga bat: behin albaitariaren

: dendan afixa handi batean gure

| Xaxaren antzeko katu bat ikusi ge-

: nuen eta azpian Ingalaterrako

: arraza bat zela zioten, eta gehitzen

i zuten: «dagokion itxura handi eta

: indartsuarekin azaltzen da».

: Kasul, orduan. Ez da lodia, Britani-

• koa baino. Orain nire atzean dago,

: sofan, lotan, bere txokoan.

• «Xaxal» esan orduko bere bi begi

• horiak pizten dira gorputz grisaren

: buruan eta begietara begiratzen

: dit ea zertan nabilen jakiteko, ea

i zeredozereskainibehardiodan

i ikusteko, baina handik minutu ba-

i tera-edo berriz esaten badiot

i «Xaxa!» orduan apenas irekitzen

• dituen, eta hirugarren aldian ez

• ditu irekitzen ere, eta horrela egon

• ninteke arratsalde guztia, katuari

: deika, eta bera paso egiten, zeren

i horrelaxekoak dira katuak, aizue,

i eta horrelaxe erakutsi dugu espe-

i rimentu soil honekin. Hau da: ka-

: tuak izaki orekatuak direla eta gu,

i aldiz, tontolaba desorekatu ba-

• tzuk. Eta hau argitzeko esaldi pi-

': suzko bat ekarri behar dut lerroo-

; tara. Nire adiskide batek (Isabelek)

: unibertsoaren nondik norako guz-

: tiak esaldi batean bildu baititu:

: «Denak oreka bilatzen du». Eta

; agian esalditxo hori txorrada itzela

; irudituko zaizue baina joan zaitez-

; te zubigainera eta begiraiozue

; orain ibaiari, begiratu urari, pen-

; tsatu funtsean ez al den esaldi ho-

• rren adibide gardena, orekaren

: bila doan ura = ibaia. Eta berdin

: gauza guztiekin. Oso esaldi pisuz-

: koa da hori (nahiz eta lemiziko me-

; mentoan txorrada galanta iruditu).

; Bada, katuarena ere esaldi horren

; isla zuzena da. Zeren katuak, gau-

; za guztiak bezala, orekaren bila

; dabiltza etengabe eta ezin dute

• inongotrabarikedoeragozpenik

: agoantatu. Eta janaririk gabeko

j «Xaxa!» bat entzuteko gai dira,

: bere eskuzabaltasunean, baina bi-

; garrenarekin jada gure desorekaz

; errukitzen hasten dira eta hiruga-

; rrena entzun orduko lotan daude

; berriz ere. Gu, aldiz (tristea da), gai

• gara arratsalde guztia «Xaxa!» dei-

| tzen ibiltzeko, probak egitearren,

: esperimentuak; tontolaba desore-

; katuok! •

Araitz-Beteiu. Ekitaldiz beteriko kultur astea hasiko dute igandeari ARAITZ-BETELU HARANEKO URTEROKO KULTUR

as t ea etzi has iko da, e ta a b e n d u a r e n 8an bukatu. Astea osatzen duten ekitaldiez lan-dara, kultur astea antolatzen duen Euskara Batzordeko kide Andoni Tolosaren hitze-tan, aipagarriena da «bertako j endeakku l -tur astean parte hartzen duela, aldez aurre-tiko prestaketan eta egunean egunekoan».

Igandean, Araitz-Beteluko eguna ospatu-ko dute Betelun. Txistulariak goizeko bede-ratzietan hasiko dira lanean eta herriz herri ibiliko dira goiz-soinuan. Goizean zanpan-tzarra eta trikitilariak ibiliko dira Beteluko

karriketatik. 12:00etatik aurrera, eskulan-gintza e rakuske ta izanen da: kaikugileak, eskul toreak, saskigi leak. . . e ta ta loa , nahi duten guziendako. Gainera, Mailope aldiz-karian hamaika ur te tan argitaratu dituzten argazkien erakusketa egonen da ikusgai.

A s t e l e h e n e a n , m e z a o n d o r e n , b e r t a k o j e n d e a k mus ika k o n t z e r t u a eska in iko du Beteluko elizan. Eta, 18:00etan, SanbuTea -tro taldeak Rekreoa helduentzako antzezla-na taularatuko du frontoian.

Asteartean, Everest2000 diapositiba ema-naldia eskainiko dute Patxi Goñik eta Iou-

l en R e k e t a k E r r a z k i n g o o s t a t u a n , 21:30ean.

Asteazkenean, Popi eta Zaratrako paila-zoen ikuskizuna egonen da Gaintzako He-rriko Etxean, 17:00etan. Eta21:30ean, Arri-beko elkartean, kirolaren eta o sa suna ren gaineko hitzaldia e m a n e n du Iñaki Arrati-

bel medikuak.

Ostegunean, Aralarko San Migelen ingu-ruko kontuez mintza tuko da Jose Antonio Gorriti apaiza.

Ostiralean, Tapia eta Leturiaren kontzer-t u a i z a n e n da A z k a r a t e k o e l k a r t e a n , 23:00etan. Eta, larunbatean, ber tako ohitu-ren ikastaro azkarrak eginen dituzte goizean Uztegiko frontoian, eta gauean herri afaria eta gaupasa izanen dira Atalluko tabernan.

—6» Asier Azpilikueta

ostirala, 2001 eko azaroaren 23a Egunkaria

KJafarkaria

b 11 z a llllll:? ^ p | « ^ lll | | 'liii. ^ ^ ^ ^

Video Prismako zuzendari Luis Amezketa Intzako eliza kanpotik f i lm atzen. 0 M I K E L S A I Z

Nafarroako elizbarrutia herrialdeko arte erlijiosoa filmatzen ari da,

bideo sorta osatzeko asmoz

Nafarroako arte erlijiosoa fiimatzeari ekin zion herrialdeko diozesiak 1996an; Irufteko

merindadeko eliza, baseliza eta beste eraikin erlijiosoak filmatzen ari dira orain Video

Prismako kideak. Arduradunen asmoa da ondarearen dokumentu bizia lortzea eta

ezagutzera ematea. Eliza horietako asko desagertzeko zorian direla azpimarratu dute.

A RTEA ZUZENEAN GOZATZEKO DA, BAINA,

* * aukera hori ez dagoenerako, bideo sor-ta prestatzen ari da Nafarroako elizbarrutia, gure herrialdeko arte erlijioso guztiaren ingu-ruan. Hori ez da helburu bakarra, hau da, zu-zenean ezin ikus daitekeenaren berri telebis-taren bidez jaso ahal izatea; horrekin batera, eta orain arteko argazki artxiboaren osagarri, gaur egungo artearen lekuko ere izan nahi du bideo sorta horrek, betiko desagertu aurretik.

J e s u s O m e ñ a k a I ruñeko Artzapezpiku-tzako ar te a r d u r a d u n a da ek imen h o r r e n buru ; due l a b o s t u r t e ekin z io ten lanar i , azaldu digunez, eta, geroztik, Tutera, Erri-berri, Zangoza eta Lizarrako merindadeeta-ko arte erlijioso guztia filmatu dute, bideoz. Ekimenaren ardura elizbarrutiak bakarr ik hartu du bere gain, ez du erakunde publiko-en laguntzarik jasotzen. Urtero hiru milioi pezeta ingurukoa da proiektuak duen aurre-kontua (120.000 libera, hor nonbait).

«Dena filmatzen dugu, eliza, baseliza, pa-rrokia eta antzeko eraikin guztiak, barrutik eta kanpotik». Asmoa da eraikin bakoitzaren xehetasun guztiakjasoko dituen dokumentu grafikoa lortzea. Horretaz gain, salgai jartze-

Egunkaria ostirala, 2001ekoazaroaren 30a

Adiosko parrokia grabatzen

ibili ziren urr ian; erretaula da

f i lmatutako piezetako bat.

• O S K A R M O N T E R O

ko hiru bideo berezi ere prestatu ditu Artza-pezpikutzak, Tuterako katedralaren gainean bat, hiri horre tako gainerako eraikin erlijio-soen gainean bigarrena, eta Erriberriko arte erlijiosoaren inguruan hirugarrena.

Erriberriko mer indadeko lana bukatu on-doren, Iruñeko mer indadeko elizak eta bes-te lako eraikin er l i j iosoak f i lmatzear i ekin dio berriki diozesiak. Adiosko parrokia izan

zen lehenengoa, urrian, eta joan den astear-t e a n , I n t z a n e t a A z k a r a t e n i zan z i ren proiektuko arduradunak, herr iotako elizak filmatzen. Nafarroako Monumentuen Kata-logoahar tu dute ardatz lan hau egiteko, eta, ondorioz, katalogo horren irizpideei jarrai-ki, m e r i n d a d e k a ari dira filmatzen b e r t a n ageri diren eliza, monas ter io eta gainerako m o n u m e n t u erlijioso guztiak. Iruñekoa bu-katzeko, gutxienez beste bi urte beharko di-tuztela uste du Omeñakak.

1.000 monumentu erlijioso Goizeko 1 0 : 3 0 e a n h a s i zen e g u n e k o la-na j oan den as tear tean. Ordu hor re tan iri-tsi z i ren Video P r i smako k ideak In tzara ,

e t a J e s u s O m e ñ a k a k p r e s t a t u g i d o i a r i jarraiki, elizako erre taula f i lmatzeari ekin zioten. «XVI. m e n d e k o erretaula p inta tua da; ez da garai har tako onena, baina kon-tserbatzea merezi duela uste dut. Hala ere, N a f a r r o a k o G o b e r n u a k ez du p ieza hor i k u l t u r i n t e r e s a d u e n o n d a r e t z a t jo , e t a oraingoz ez dago zaharberritzeko asmorik. Beharra, ordea, badauka, handia, gainera. Argindarrik ez zegoenean erabilitako kan-delek erabat belztu dituzte margoak», azal-du z i g u n O m e ñ a k a k , I n t z a k o e l i z a r e n aurrean.

In tzakoa Nafa r roako ar te er l i j iosoaren eredu bat da; herrialdeko eliza, baseliza eta bestelako eraikin guztiak kontuan hartuta,

IRUÑEKO ARTZAPEZPIKUTZAKO

ARTEARDURADUNA

«Duela 25 urte hasi

ginen katalogoa

osatzen; egun, lan

horretako eliza eta

monumentu asko

desagertu egin dira»

900 eta 1.000 ar tekoa da m o n u m e n t u erli-j i o s o e n k o p u r u a g u r e a n . «Kopu'ru pol i ta da; he r r i txiki a sko d u g u N a f a r r o a n , e t a bakoitzak badu bere eliza». Monumen tuon a r t e a n , N a f a r r o a k o h a i n b a t m o n a s t e r i o n a b a r m e n d u ditu Omeñakak , t a r tean Oli-vakoa, Irantzukoa, Iratxekoa eta Leirekoa, ba i e ta Viana e ta Los Arcosko elizak ere; o n d a s u n h ig igar r ien a r t ean , berr iz , Erri-be rako erre taula barrokoak, taila e r roma-n i k o a k e t a g e l d i t z e n d e n u r r e g i n t z a . «Ger re tan e ta bes t e l ako ga tazke tan asko g a l d u d a , b a i n a o r a i n d i k b a d i r a p i e z a anitz».

Ondarea desagertzeko zorian Nafarroako ar tea ongi ezagutzen du Ome-ñakak , N a f a r r o a k o G o b e r n u a k p l a z a r a t u Nafarroako M o n u m e n t u e n Katalogoa osa-tu duen taldeko kide izan baitzen. Lan horri ekin ziotenetik, onda rea ugar ia izan arren «monumentu asko galdu» direla nabarmen-du du Omeñakak: «Duela 25 urte hasi ginen katalogoa osatzen; egun, lan horretan ageri diren eliza eta m o n u m e n t u asko desager tu egin dira. Eta berdin gertatuko da orain osa-t zen ari g a r e n b i d e o b i l d u m a r e k i n . Eliza a s k o d a g o h o n d a t u t a , d e s a g e r t z e k o zo-rian».

Egoera kaskarrenean daudenak herri txi-kietako elizak dira. «Artzibar edo Aezkoa al-deko e g o e r a oso kezkagar r i a da . Her r iak hutsik gelditzen ari dira, eta, ondorioz, eli-zak abandona tu eta honda tzen dira. Tailak e t a a n t z e k o p i ezak I r u ñ e k o K a t e d r a l e k o Museora ekar tzen edo bes t e elizatara era-ma ten saiatzen gara, ba ina dena salbatzea ezinezkoa da».

Kontrakoa ere gertatzen da, eta, Allin iba-rrean, adibidez, «elizak oso ongi za induta daude». «Eliza herri bakoitzaren historiaren zati ba t da, eta, hori dela eta, zaintzeko ar-

dura hartzen dute euren gain herritar askok. El izak b e r r i t z e k o t a l d e a k e re s o r t u d i ra hainbat herritan».

Nafarroako Gobernuko Kultura Zuzenda-ritza Nagusiak laguntza politika ba t jarri du abian azkenaldian, baina Omeñaka ez dago erabat ados. «Orain arte Principe de Viana e rakundeakha inba t eraikin eta pieza zahar-ber r i t zeko p ro iek tuak p o r t z e n t a j e b a t or-dainduz laguntzen zituen; orain, ordea, po-litika hori aldatu da, eta ur tean pieza baka-rra zaharberritzeko proiektua laguntzen du. Osok i o r d a i n t z e n d i tu g a s t u a k , b a i n a pro iektu baka r ba t enak . Ondorioz , lagun-tzarik gabe, eliza txiki askorentzat oso zaila da euren er re taula edo bes t e p iezaren ba t zaharberritzeari ekitea». Hemendikur te gu-txira b ideo-z inta b a t e a n bes ter ik ezin iza-nen dira ikusi erretaula horietako asko.

—6» Edurne Elizondo

# VLDEO PRISMAKO ZUZENDARIA

ASTEARTE ETA OSTEGUNETAN

ibiltzen dira Video Prismako kideak Nafarroako herr ietan ba r r ena , ar te erl i j iosoa gra-ba tzen . Luis Amezke tak zu-zentzen du lan taldea.

• Horrelako lan bat egi-t e n d u z u e n l e h e n al-dia da? Bai; ide ia guk p r o p o s a t u

g e n u e n , e t a A r t z a p e z p i k u -tzak gustuko izan zuenez, la-neanhas ig inen , 1996kouda-berrian.

• Nola sortu zen ideia? N a f a r r o a k o Mo-

n u m e n t u e n Katalo-goa izan zen proiek-t u a r e n s o r b u r u a . Lan hor i ezagu tzen genuen, e ta pen tsa tu genuen oso inte-resgarria zela, baina zer edo zer gehiago egin z i tekeela a lderdi dokumen ta l a r i zegokionez. Artzapezpikutzari dena fil-matzea proposatu genion, edozein mo-m e n t u t a n erabi l i aha l i z a t e k o doku-mentua lortzeko asmoz. • Zer eskaintzen du bideoak?

Argazkia baino dokumentu biziagoa da. Bideoaren bidez errazago eta kalita-te hobearekin filmatu ditzakegu. adibi-dez. oso altuak diren erretaulak. Gaur-

«Bideoa dokumentu bizia da» ko teknologiarekin , ga inera , b ideot ik beretik argazkiak atera ditzakegu. Tele-b i s t ako f o r m a t u a e rab i l t zen ari gara , egun lor dezakegun kalitate gorenare-kin. Ondorioz , oso kali tate oneko iru-diak lortzeaz gain, gero irudi horiek or-denagai luan tratatzeko aukera ere ba-dugu. bai eta zintak eta argazkiak egite-koaere .

• . . .••.. .-. . . . : J e sus O m e ñ a c a da koordinatzailea,

eta hark erraten digu zer filmatu behar

d u g u n e l iza , b a s e l i z a e d o monas t e r i o bakoi tzean. Gu herri bakoitzeko apezarekin h a r r e m a n e t a n ja r tzen gara, e t a a h a l b a d u t e g u r e k i n e tor tzen dira filmaketa egi-teko egunean , gauza bakoi-tza n o n d a g o e n e r r a t e k o . Normala da edozein elizata-ko irudi e d o tai la jak in b a t g o r d e t a e g o t e a , e t a e g u n h o r r e t a n g u r e e s k u u z t e n dute , guk filmatu dezagun . O r d e n a jakin ba t ja r ra i tzen dugunez, erran dai teke edi-

t a t u t a f i l m a t z e n

dugula • Hainbat urte d a r a m a z u lan hau eg i ten; zer-

nolako esperientzia i zaten ari da? Nire tza t o s o e spe r i en t z i a pol i ta da

hau; hasieratik erabat inplikatu nintzen proiektu honetan, eta gozatzen ari naiz. Ar tea o s o gus tuko dut , e ta lan h o n e k ematen dit aukera ezagutzen ez nituen leku a sko e z a g u t z e k o . Herr i a s k o r e n egoera czagutzeko pa rada ere eskairi-Lzen dii lan honek. e t a asko em asko hu-isik gelditzcn ari dira, e ta ondarea gal-tzen.

Mafarkaria

Monumentuen Katalogoa: hogei urte eta bederatzi

liburuki NAFARROAKO ARTE ERLIJIOSOA

filmatzeko proiektuaren eskutik, hirugarrenez ari da Jesus Omeñaca gure herrialdeko eliza, baseliza eta monaster io guztien ibilbidea egiten. Aurreko biak Nafarroako Gobernuak argitaratu Nafarroako Monumentuen Katalogoa —bederatzi liburuki, denera— osatzeko egin zituen. 'duela hogeita bost bat urte. 1977. ur tean jarri zuten abian proiektu hori Nafarroako Unibertsitateak eta diozesiak, eta hogei ba t urte eman zituzten lana osoki gauzatzeko. Nafarroako Gobernuak katalogoa abian zenean egin zuen bat proiektuarekin. «Lan handiko proiektua izan da; horren adierazgarri da Nafarroakoa dela horrelako katalogoa osatzea lortu duen elizbarruti bakarra. Banaka-banaka, herrialdeko herri guzietako m o n u m e n t u eta eliza guzietara joan ginen, arte guztiaren zerrenda osatu eta berau aztertzeko», azaldu du Omeñacak. Arte erlijiosoa da katalogoan ageri den gehiena. «% 20 izanen da, gehienez, arte zibilak katalogoan bete tzen duen lekua».

Katalogoa osatzeko lanak hainbat alderdi izan zituen: batetik, lekuetara joan eta argazkiak egin zituzten proiektuan par te hartu zuten adituek; bestetik, bibliografia aztertu zuten, m o n u m e n t u bakoitzaren inguruan argitaratuta zegoena ezagutzeko asmoz; hirugarrenik, azterketa dokumentala egin zuten, udal, parrokia eta eliza bakoitzeko artxiboetara jo eta haiek arakatuz. Eraikinak ez ezik, noski, eraikin bakoitzean gordetako piezak aztertu zituzten katalogoaren egileek, tar tean erretaulak, tailak eta urregintza. Emaitza bederatzi liburukitan bilduta dago: Tutera eta Erriberriko merindadeei buruz bi liburuki, Zangoza eta Lizarrakoei buruz lau, eta hiru Iruñeko arteari buruz.

ostirala, 2001 eko azaroaren 30a Egunkaria

IntzakoelizanXVI. mendekof ipintatua dago. • M I K E L SAIZ

Morite Carlotik Juar» Kruz Lakasta

Hemen gaude euskararen alde S u b j e k t u a , a d i t z a eta ad i t z s i n t a g m a . Bazka londoan m u s par t ida j o k a t z e k o M o n t e C a r l o r a he l t zen l e h e n a i za ten naiz b e t i . B a t e t i k , - d u o d e n o u l t ze ra eduk i t z eko o p o s a -k e t a k eg i t en ari n a i z e l a k o — h a l a def in i tzen du azkar j a t e k o d u d a n j o e r a C a n a l 4 k o o s t i r a l g a u e k o s a i o gogaikarr ian pa r t e ha r t zen d u e n T x u m a r i Al faroren iguala den ko ina tu med iku t e m o s o a k — . Beste t ik , b a -rran eseri, Samuel zerbitza-r i a r i e g u n e r o k o k u b a - l i -b r e a e s k a t u , e t a e g u n e k o p r e n t s a p a t x a d a e d e r r e a n — e t a , b i d e b a t e z , m u s u t r u k — i r a k u r t z e a g u s t u k o dudalako.

B a l d i n t z a e t a sub-j u n t i b o . O s t i r a l e r o NA-FARKARiAn z u t a b e a idaz ten dudanetik, EGUNKARIAU har-p ide tza egin du Samue lek , nahiz e t a Gera rdo ikurr ina b a i n o b a s k o a g o a d e n m u s b iko tek i -dea e ta b iok izan euskaraz idatziriko a rg i t a lpena i r akur t zen d u t e n b e z e r o bakarrak —gerrek zehar kalteak eragi-ten dituzte. Nire zu tabeek zehar eros-l e a k — . S a m u e l e k b e h i n e t a b e r r i z a i p a t z e n du oso g u s t u k o due l a b e r e i z e n a e g u n k a r i a n i d a t z i t a i k u s t e a . Kaze tar i tza ka rd i akoa ga i l en tzen ari d e n h o n e t a n , N u r i a B e r m u d e z b e z a i n g a r r a n t z i t s u (!?!) s e n t i t z e n

Txumari Alfaro, naturista.

o m e n da. Nago hori dela harpidetzera bu l tza tu d u e n arrazoi nagusia , akaso bakarra . Harp ide tzaren bideak, J a u n -goikoarenak bezala, ezin asmatuzkoak dira.

I r a g a n a l d i a . Hor iba i , gainontze-ko egunkariekin egiten duen ez beza-la , S a m u e l e k A x u l a r r e n h i z k u n t z a zaha r r ean idatziriko egunkar ia ez du sekula agerian uzten. Medikuntza pre-

Jaime Ignacio del Burgo, editore erregionalista.

b e n t i b o n e u r r i a de la dio. Kuba- l ib re e g i l e a k a z a l t z e n d u e n e z , t a b e r n a Z a b a l g u n e a n dago , b e z e r o g e h i e n a k J e s u s A i z p u n zenaren kintakoak eta j i t e i d e o l o g i k o k o a k d i r a — p e n t s a , z e n b a i t z u k J a i m e I g n a c i o d e l B u r g o Navarra en marcha e r o s t e n dute—, eta har ta ra euskaraz izkiriatu-riko egunkar ia m u t u r r e k o e r reg iona-l i s t a e d a d e t u o n b e g i b i s t a n u z t e a k ondor io latzak eduki litzake: parap le -

j i a k , t e t r a p l e j i a k , e n b o l i a k , bihotzekoak.. . —Samuelek gai-x o t a s u n i z e n a n d a n a d a k i : T x u m a r i A l f a r o r e n z e i n R a m o n S a n c h e z O c a ñ a r e n s a i o g u z t i a k i k u s t e n d i t u — . Gerardoren aburuz, hain zuzen e r e h o r r e g a t i k , S a m u e l e k E G U N K A R I A b a r r a r e n e r d i a n zabal-zabal eg inda utzi beha r -ko luke.

N o r k - n o r i . . . z e r ? Gauzak horrela, joan den as te leheneko b a z k a l o n d o a n , EGUNKARIA ira-k u r t z e n a r i tu n i n t z e n , M o n t e Carloko bar ran , Samuelen isil-t a s u n a e t a k u b a - l i b r e a r e n ' goxotasuna lagun. Honako titu-l a r h a u t o p a t u n u e n l e h e n orrialdean: «Giza klonazioa bai-m e n d u t a A E B n » . Zur e t a lur g e r a t u n i n t z e n , lur j o t a , j o t a . Ezin n u e n s inets i . Le r robu rua ber r i ro i rakurr i nuen . Berbera zen. Egunkariak t emat iak dira, eta ez dituzte titularrak edonola a l d a t z e n u n e b a t e t i k b e s t e r a .

Ezin nuen ulertu. Nola b a i m e n d e z a k e A b e r t z a l e e n B a t a s u n a k giza k lonaz ioa? Ados al d a g o ? Eta, b a t e z ere , h o r r e t a r a k o e skudun tza r ik b a al dauka? Era horre tako hamaika galdera egin nizkion neu re buruar i , l e r roburu p e k o t e s t u a i r a k u r r i z , A E B k o r a i n 'Ameriketako Estatu Batuak' esan nahi duela jabe tu nintzen arte. Euskaltzain-diak, nonbai t , ebazpen hori p lazara tu berri du. Euskalduna izatea gogorra da gero. Gogorra eta nahasgarria.

Eririke Diez de liltzurrun

Zurikaldai (eta II) Zurikaldairen (ikus j oan den as teko Na-farkaria) ibileren ar tean, sona tuena , za-lantzarik gabe, Lurdarainoko erromesal-di hura izan zen, Iruñeko Radio Requetek antolatua. Alde Zaharreko zapata garbi-tzaile konkor elbarria ez zen au tobusez edo t r enez j o a n e n , b e r e ga r r a iob idean baizik, hots , be re karrikotxe peda ldune-an, irratiak eska tu tako hiru boluntar iok ka r roa bul tza tur ik . H o n a t x izenak: Mi-guel Ibarrola, Goñi herrikoa, Antonio Es-par tza e txauriarra e ta Martin Paterna in lerindarra.

Zurikaldai duela 40 urte baino gehiago joan zen er romes Lurdara, 1858an ager-t u t a k o A m a Bir j inak ga i tza s e n d a zie-zaion. Iruñeko jende aunitzek, ordea, go-g o a n d a u k a o ra ind ik g e r t a t u zena . Bi-daiaren xehetasunak Jose Maria Barogak

paperean moldaturik utzi zizkigun hiriari buruz idatzitako liburu batean.

Bada , e r r o m e s a k Rad io R e q u e t e r e n ondoan bideari lotu zitzaizkion, han bil-dutako jendeketa handiaren txaloen arte-an. Bide luze eta bihurria —tar tean Erro, Mezkiritz e ta Ibañe ta—, hama ika egun behar izan zituzten Ama Birjinaren aurre-ra iristeko. «.\kusiko duzue, itzultzeko, bide berbera eginen dugu» -erraten zien Zurikak eramaileei»-, «baina zuek karroan jarrita eta nik bultzaturik». Zer ger ta ere , noiz-b e h i n k a l agun tza e m a t e k o a u t o a ager -tzen zen, irrat iakparatutakoa, baina arras ongi prestaturik joan ziren, jakiz eta eki-pamenduz ederki horniturik. Konparazio batera , euria eginez gero, sekulako euri-tako handia zabaltzen zuten, alimalekoa, lau gizonak aterpetzeko adinakoa. Arne-

Zurikaldai, aulki gurpildunean, Lurdarako bidean.

giko muga, ordea, goitik behera txirriatu-rik pasatu zuten.

Nafarroa Beherean aitzinera egin aha-la, gero eta j ende gehiagok animuak ema-t e n z izkien e ta , B i a r n o n s a r t u o r d u k o , h u r a i zuga r r i a i zan zen , e z p o n d e t a t i k konkordunak saldoka ateratzen omen zi-ren, denak Zurikaldairen t tont torra ukitu nahian.

Gisa h o r r e t a n Lu rda ra iritsita, h a n g o

ga in b a t e a n a t s e d e n e a n zeudela, «Hi, nonzegokZu-rikal»- ga lde tu zuen e ra -maile batek. «Arraioa, mal-dan beheiti zoaiek». Halaxe zen, bai; oharkabean karri-ko txea ler ra tzen hasi bai-tzen, a ldapan behera ziho-an, kontrol gabc, gero e ta z iz tu b i z i a g o a n . E r t ze t ik e r t z e r a , a u t o e n a r t e a n ,

b o r d a b a t z u e t a r a hurb i l -tzen ari zen. Orduan , zar-

t adakoa ha r tuko zuela ikusita, Zurikal-daik, oihuz, erregu egin zuen: «ENE BE-GIKO AMA BIRJINA, GELDI NADILA NAGOEN M O D U A N . . . » . U s t e k a b e a n , karr ikotxea jiratu eta h o r m a jo behar re -an, lasto me ta ba tean sartu zen. Lurrean erdi e tzan ik , l a s to z i r i a k b u r u a n , ziga-rroa ezpainetan, Zurikak haspe ren egin zuen: «Ama Birjinak behintzat, kasu egin zidak».

Egunkaria ostirala, 2001 eko azaroaren 23a ostirala, 2001 eko azaroaren 23a Egunkaria

lifiili Fi o j TRIAL TXIRRIMDULARIA

Oraintsu amaitu da trial txirrindularitzaren

denboraldia. Urte garrantzitsua izan da oso

Benito Ros gaztearentzat. Euskadiko

Txapelketa eta Espainiako Indoor

Txapelketak eskuratu ditu, bertzeak bertze.

Eta Coloradon (AEB) jokaturiko Munduko

Txapelketan, berriz, hirugarren postuan

geratu da.

TXAPELKETAK AMAITUTA, RO-

si l a s a i a g o e g o t e k o e t a o m e n a l d i a k j a s o t z e k o t a r t e a etorri zaio. Hala ere, txirrindua berarekin eramaten du beti, be-re itzala izango balitz bezala.

• O r a i n o m e n a l d i a u n i t z j a s o d i t u z u . Z e r e s a n n a h i d u t e o m e n a l d i e k ? Zure egunerOko lanaren ones-

pea eta eskertzea dira. Pozgarria da zure aha leg ina sar i tzea e ta jendearenberotasuna sentitzea.

• G a r a i p e n h a n d i a k l o r t u d i t u z u a u r t e n , e t a p o z i k a m a i t u d u z u d e n b o r a l -d i a , b a i n a e z i n i z a n d u -z u M u n d u k o T x a p e l k e t a i r a b a z i .

Bai, hala da. Zapore mingotsa gelditu zait. Sailkapen proban au-rrenekoa gelditu nintzen, eta fi-nalean, uste dut epaileak ez zuela zuzen jokatu. Nire ustez, ez nuen zigortu zidaten akatsa egin. Colo-radon sekulan egin dudan laster-ketarik txukunena egin nuen, eta hi ru pun tu renga t i k ez n in tzen munduko txapelduna izan. Hu-rrengoan izan beharko du. Dena dela, Euskadiko eta Espainiako indoor txapelketak irabazi ditut. Urte ona izan da niretzat.

• T r i a l t x a p e l k e t e t a n a r i -t z e a z g a i n , m u n d u k o a l -t u e r a j a u z i k o m a r k a o n e n a z u r e a d a ; n o l a i z a n z e n h o r i ?

Duela hiru urte izan zen, nire herriko jaietan. Hiru epaile e ta notar io ba t bildu geni tuen, e ta errekorra hautsi nuen. 1,70 me-trotara zegoen espaloi bertika-lera jauzi egin nuen arrapala ba-tetikjaitsi ondoren. Orain gehia-go s a l t a t zen dut , b a i n a d e n a prestatzea ez da erraza izaten.

• E r r a t e n d u t e n e z , g e r o e t a m a i l a h o b e a d a g o t r i a l e a n .

Egia da. I rabazten du-gun di rurako, oso mai la handia dago. Badirudi de-na ematen dugula ezeren truke. Batzuetan ger ta tu izaten da guk ere pentsa-tzen dugula ezin izango dugu la p r o b a r e n b a t ga ind i tu e t a g e r o n i e re ha r r i tu ta geldi tzen gara p a s a t u dugula ikus tera-koan. Gainera, txirrindu-lari gazteak indarrez da-toz, eta norgehiagoka ge-ro eta handiagoa da. Txa-p e l k e t e t a n go ian m a n -tentzea zaila da, eta egunero lan egin behar duzu hor egoteko. • D i r u a a i p a t u d u z u . G o -

r e n m a i l a n e g o n d a , z a i l -t a s u n a k d i t u z u h o n e t a -t i k b i z i a h a l i z a t e k o ? Maila g o r e n e a n egon arren,

suben t z ioak ez dira n a h i k o a k i za t en g a s t a t z e n d u z u n diru guztiari aurre egiteko. Txapel-ke te tañ bakarr ik par te har tuko banu, diru anitz galduko nuke. Erakustaldiak egin behar izaten

ditut, u d a n batez ere, e ta hauei esker au r r e r a eg i ten aha l dut . Atzera begiratzen badugu, ego-era h o b e a n gaudela aitortu be-har dugu; izan ere, orain behin-tzat materiala oparitzen dizute, e t a h o r r e l a k o tx i r r indu b a t e k 200.000 pezetatik gora balio du (8.000 libera).

• Kirol h a u e z d a a s k i e z a -g u n a . Z u r e u s t e z z e r e g i -t e n a h a l d a j e n d e a k e z a -g u t d e z a n ?

• K R I S T I N A B E R A S A I N

A z k e n u r t e e t a n b u l t z a d a e m a n z a i o . N i r e e g u n e r o -ko lanak, e ta ba i t a Iker Leze-t a r e n a k ere, e z a g u n a g o a egin du kirol h a u gu re l u r r a l d e a n . J e n d e a r i i z u g a r r i g u s t a t z e n za io i k u s t e n d u e n e a n , b a i n a aukera gutxi iza ten du ikuste-ko , e t a o n d o r i o z , ez du ask i ongi ezagu tzen e ta konpren i -tzen kirola.

• N o l a k o a d a z e h a z k i k i r o l h a u ?

s o s l a i a

Abartzuza eta Irantzuko monasterioa batzen

dituen bidexkaren erdian kokatua dagoen

etxean bizi da Benito, bere familiarekin. Etxe

ondoan zuhaitz enborrez eta auto zaharrez

beterik dagoen zelaia atondu zuen aspaldi.

Han hasi zen entrenatzen, bere aitaren

laguntzarekin.

Jaunartzea egiterakoan oparitu zioten

aurreneko txirrindua. Orduan, Ot Pi izatea

zuen amets. Orain, aurreneko mailara iritsita,

bera da ume kozkor ugariren ametsa. Bere

anaia gazteenak ere, Raulek, lorpen handiak

egin ditu bere itzalari jarraituz.

Benito Ros Charralek 20 urte ditu, eta

elektromekanika ikasketak egin ondoren,

bere zaletasuna, trial txirrindularitza, lanbide

bihurtu nahi du. Txapelketetan diru asko

lortzen ez badu ere, udan egiten dituen

erakustaldiekin sosak biltzen ditu, gero urte

osoan diru aunitz ez galtzearren. #

Kirol s inp lea da : t x i r r i ndua e t a tx i r r indu la r i a b a i n o ez da b e h a r . Tx i r r i ndua be rez i a da, txikiagoa eta kolpeak j a sa t eko pres ta tua dago. Txapelketa zer izaten den? Hainbat gune gain-d i t z e a n d a t z a . L e h i a k e t a r e n arabera, bost, zortzi edo hamar gune daude , hoge i e ta hoge i t a

h a m a r m e t r o b i t a r t e k o a k e t a \

zai l tasun ezberd inekoak . Ere-m u horietan, hodiak, harkaitzak edo autoak ipintzen dituzte, eta o z t o p o h o r i e k t x i r r i n d u a r e n gainean gainditu beha r ditugu. Hanka, u k o n d o a edo eskua lu-r r e a n j a r t z e n b a d u g u , z igor tu eg i ten gai tuz te ; z e n b a t e t a zi-gor-puntu gutxiago, hainbat eta hobeto.

• Z u r e j a i o t e r r i a n , A b a r -t z u z a n , T r i a l T x i r r i n d u -l a r i t z a k o e s k o l a a b i a n j a r t z e k o a s m o a d u u d a -l a k .

Bai, hala da. Urtarrilean hasi-ko gara herr iko u m e kozkorre-kin l a n e a n . Kirola s a k o n e a n e z a g u t d e z a t e n e t a b e r a r e k i n goza dezaten nahi dut.

Kristina Berasain

ostirala, 2001 eko azaroaren 23a Egunkaria

NAFftRROA: Iratxe Monasterioa, 45-13.esk. (Irrintzi dofrea)31011 Iruñea. j > 948178078-79 Faxa: 948178077 Posta elektronikoa= nafarkaria@egunkaria.coni Webgunea: www.egunkaria.com/nalarroa KOORDINATZAILEA: Asier Azpil ikueta

Egunkaria • ostirala • 2001 eko azaroaren 30a

Aitor Arotzena

Sakana-Afganistan

Guardia Zibilak Sakanatik alde.egiteari buruzko erreferendumera deitu du Utzi

Bakean Sakana taldeak, eta Espainiako Go-bernuko Ordezkariak Nafarroan berehala de-bekua ezarri dio herri kontsulta horri, beti be-zala, demokraziaren izenean. Kasualidadeak - edo? - aginduta, aste berean ustezko ETAki-deen eta guardia zibilen arteko tiroketa gerta-tu da Iruñeko karriketan. Duela urtebete ihes egina zegoen iruinsemea atxilotu dute berde-ek, eta bertzeak ihes egiteko autoa bahitu du. Eta autoa non utziko eta Sakanako herrixka batean. Lehendik eltzetzuekin kokoteraino bazeuden, orain zapeletik goiti...

Aitzinetik iheslaria harrapatzen ez badute, Sakana aldean aste batez bederen lehengoa baino oraindik kontrol polizial handiagoa iza-nen dela iruditzen zait. Aitzakia iheslaria ha-rrapatzea izanen da, baina aitzakia horrekin, gizarte osoa kontrolatu, beldurtu, estutu, zan-patu eta mehatxatzeko aprobetxatuko dute.

Gerra guzietan gertatzen da. Afganista-nen ere, Bin Laden atxilotzeko asmoarekin hasi zuten guda. Geroztik hilabeteak joan dira, eta diotenez, kasik herrialde guzia men-pean duten honetan, ez dute oraindik Bin Laden harrapatu, ez Estatu Batuetako tro-pek, ezta Iparraldeko Aliantzakoek. Milaka izan dira hildakoak, baina Bin Laden nonbait hor dabil bizi-bizi eta xuelto-xuelto, edozein herritako bestetan jotzen duten jota edo po-rrusalda bezainbat. Nik dakidala, New Yor-keko dorre bixkien erorketaren errudun ez da Afganistan, ezta gobernu talibana ere. Baina beraiek dira ustez dirudun arabiar ba-tek egindakoa edo berak agindutakoa or-daintzen. Zergatik?

Nafar aunitzen ustez, ustezko ETAkideak Bin Laden bezain arriskutsuak izanen dira. Sakanako herriko etxe aunitz, talibanen go-bernua bezain bortitza eta itxia izanen da. Emakumeak burkarik gabe ez, baina Euskal Presoak Euskal Herrira pin-ik gabe ezin iza-nen dira atera etxetik, horien ustez. Hortaz, berdeen erasoa ez da sekulan neurriz kanpo-koa izanen, t a i iban-ba tasunoak gibelera bota eta gobernu demokratikoa berrezartze-ko (?) helburuarekin.

MUSIKA

> Burlata: Orbela otxoteak Axular elkartean kantatuko du gaur, 20:00etan.

» M u t i l o a g o i t i : Doctor Robert bi-koteak Strawberry Beatlesfore-ver ikuskizuna eskainiko du gaur, 22:00etan, kultur etxe-an.

> Ler in : Solbenzia Zero taldeak bere disko berria aurkeztuko du igandean, 23:30ean, Martino

. tabernan.

BERTSOLARIAK

» Arano: Bihar, 21:30ean, bertso afaria eginen du te e lkar tean Andoni Egaña eta Maialen Lu-janbiorekin.

> Etxalar: Bertso afaria eginen du-te bihar Xumai Murua, Miren Artetxe, Eneritz Zabaleta eta Jose Juan Zubieta 'Etxabe' ber-tsolariekin.

ANTZERKIA

> I rur tzun: Takolo, Pirritx eta Po-rrotx pai lazoak pi lo ta lekuan izanen dira as te lenean , 17:30ean.

I I ruñea: Haur programazioaren baitan, TEN Pinpilinpauxa tal-deak Oz aztia lana taularatuko du os t egunean , 12:00etan, Gaiarre antzokian.

HITZALDIAK

> Lizarra: Maeztutarren inguruko jardunaldienbaitan, Madrilgo Reina Sofia museoko zuzendari Juan Manuel Bonetek^/recfe-dordel viaducto: ia bohemia ul-traista madrileña izeneko hitzal-dia eskainiko du gaur, 20:00etan, Gustavo Maeztu museoan.

» Lizarra: Joaquin Cuberok Mon-tejurra en el marco de la violen-ciafascista izenburuko hitzal-dia e m a n e n du igande-an, 12:00etan, karlisten egoi-tzan.

IKASTAROAK

I I ruñea: Abenduaren lOetik 20ra, 14 eta 30 urte bitarteko gazteei ' zuzenduriko hiru ikastaro berrri eg inen di tuzte Gazte r ia ren Etxean: ipuin kontalaria, Urte Zahar gauerako makilajea eta mikologia. Izena abenduaren 9a baino lehen eman behar da.

ERAKUSKETAK

I I ruñea: Orreaga elkartearen Na-farroa aurkitzen erakusketaigan-dea arte egonen da Aldezar eus-

kaltegian, gaur eta bihar 18:00etatik 21:00etara, eta igan-dean 12:00etatik 14:00etara.

BESTELAKOAK

> Iruñea: Arrosadiako haurbehar-tsuei emateko jostailuak, libu-ruak.. . biltzeko kanpaina abia-tu du San Fermin peñak. Eman beharrekoa peñan (Gelbenzu, 13-15) edota Euskadiko Kutxa-ren Gaiarre kaleko aretoan uz-ten ahal da, astelehenetik oste-gunera, 18:00etatik20:00etara.

> Irurtzun: Aizpea euskara taldeak

antolatuta, txangoa eginen du-te ostegunean Orreaga eta Do-nibane Garazira. Martxuetan edo kultur etxean eman behar da izena. Helduentzako txarte-lak 1.000 peze taba l io du, eta haurrentzakoak 500.

oharra

10 urtel

Abenduaren 6an NAFARKARIAk hamar urte

beteko ditu. Hori dela eta, heldu den ostiraleko

gehigarria berezia izanen da, eta hamarkada

luzean NAFARKARIAn bildu ditugun zenbait

harribitxi eta harrikozkor jasoko ditu.

Erran patata! Badira zenbait politikari egunero prentsako argazkietan eta telebistako irudietan ikusten ditugunak.

Beste batzuek, aldiz, nahiago dute flashen jomugan ez izatea. Baliteke Alfredo Jaime azken horietako

bat izatea. Iruñeko alkatea zenean, karguak hala eskatuta, egunero zegoen hedabideetan. Gogoratzen

sanferminetako txosnen afera? Eta Mister %10 deitzen zutenekoa? Egun, ordea, UPNko foru parla-

mentaria da eta apenas ikusten dugun. Non dago Jaime? Zertan dabil?

Bada, gure argazkilariari esker jakin dugu zergatik ez dugun Jaime kameren aitzinean ikusten. Eta

hori hala da, hain zuzen ere, Jaime kameraren gibelean dagoelako. Jaime ez dago hedabideetan. Jai-

mek nahiago du bere lan parlamentarioari irudirik ez jartzea, existituko ez balitz bezala, ezkutukoa

balitz bezala. Hori bai, badakigu ez duela bazkari ofizial bakar bat ere galtzen. Ziurrenik, argazkiak

egitera joanen da.