Material osagarria

LEHEN HEZKUNTZA

Elikagaien

ekoizpena

2

HELBURUA

EDUKIAK

Higiene neurriak elikagaien manipulazioan.

Elikagai motak. Elikagaien osagaiak.

Elikagai bat fabrikatzeko prozesua.

Ontziratzea eta etiketatzea.

JARDUERA OSAGARRIAK

AURRETIKO JARDUERAK

1. ZIKLOA

1. Zer jaten dugu?

2. ZIKLOA

1. Supermerkatu bat bisitatzera.

3. ZIKLOA

1. Munduko ogiak

GEROKO JARDUERAK

1. ZIKLOA

1. Sukaldean

2. Antsu eta maltsu, biak igualtsu

2. ZIKLOA

1. Zerealak

2. Esne bizitza

3. ZIKLOA

1. Kontaguzu zure errezeta

2. Kontzeptuak bilatzen

Jateko produktu batek lehengai denetik kontsumitzailearengana iritsi arte izaten dituen

fabrikazio-urratsak zeintzu diren ezagutzea.

3

OINARRIZKO KONPETENTZIEKIKO LOTURA

Zie

ntz

ia

tekn

olo

gia

eta

osasu

n

Ku

ltu

rarako

gait

asu

na

Ikaste

n

ikaste

ko

gait

asu

-

na

Mate

mati

-

karako

gait

asu

na

Kom

un

ikazio

-

rako

gait

asu

na

Gait

asu

n

dig

itala

eta

In

form

a-

zio

aren

trata

erakoa

Giz

arte

ra-

ko e

ta

hir

itarta

-

su

nerako

gait

asu

na

Ku

ltu

ra

hu

man

isti

ko

eta

arti

sti

ko

ra-

ko

gait

asu

na

Norb

eraren

au

ton

om

ia-

rako e

ta

ekim

en

era-

ko

gait

asu

na

Zer

jate

n d

ugu

?

Su

perm

erk

atu

bat

bis

ita

tzera

Mu

nd

uk

o o

gia

k

Su

kald

ean

An

tsu

eta

malt

su, b

iak

igu

alt

su

Zere

ala

k

Esn

e b

izit

za

Kon

tagu

zu

zu

re

err

ezeta

Kon

tzep

tuak

bil

atz

en

4

AURRETIKO JARDUERAK

5

Gaia bideratu eta ikasleen arreta lortzeko, galdera sorta bat eginez has gaitezke.

Hauek, ikasleen adina eta jakintza mailaren araberakoak izango dira. Ondoren azaltzen

direnak izan daitezke baliagarri:

Prestatu al duzue inoiz elikagairik etxean?

Zuen ustez, fabriketan etxean bezala egiten al dute?

Ba al duzue eskuak garbitzeko ohiturarik elikagaia ukitu aurretik? Zuen ustez,

garrantzitsua al da hori? Zergatik?

Jan ohi dituzten elikagaiak zerrendatu beharko dituzte ikasleek. Irakasleen laguntzaz, eli-

kagai prozesatuak eta prozesatu gabeak bereizi beharko dituzte. Bitan zatituko dugu kar-

toi mehe bat. Alde batean “PROZESATU GABE” ipiniko dugu eta beste aldean “PROZESATUAK”. Gero, ikasle bakoitzak elikagai horietako bat marraztu eta dagokion le-

kuan itsatsiko du. Egindako lana tailerrera eraman dezakete.

ZER JATEN DUGU?

1. ZIKLOA

Hurbil dagoen supermerkatu (edo okindegi) bat bisitatuko dugu, eta han dauden ogi edo

jogurt motei (egin beharreko tailerraren arabera) erreparatuko diegu, zerrenda bat osa-

tzeko. Zerrenda horiek, gero, tailerrera eraman beharko dituzte.

SUPERMERKATU BAT BISITATZERA

2. ZIKLOA

3. ZIKLOA

MUNDUKO OGIAK (Fitxa 1)

Fitxan, munduko zenbait ogiren irudiak daude. Ogi horiek egiteko, irin mota eta errezeta

ugari erabili dira. Ikasleei munduko ogi motei buruz azterketa bat egitea proposatuko di-

egu: osagaiak, errezetak eta erabilerak aztertu eta ogien argazkiak munduko mapa ba-

tean kokatuko dituzte, jatorriaren arabera.

Jatorriaren soluzioa: arto ogia(Hegoamerika), txipa ogia (Paraguay), pannetonea

(Italia), strudela (Austria eta Alemania), sally lunna (Inglaterra), zekale ogia edo

landbrot (Alemania), marraketa (Chile, Bolivia, Perú, Argentina), sconesa (Inglaterra, Es-

cocia, Irlanda), pitta ogia (Ekialde Hurbila), Naan edo punjab ogia (India)

* Zuen “ogi-mapa”, programako aldizkarian agertzea nahi baduzue, bidali helbide honetara:

Santiago hiribidea, 11. 01002 VITORIA-GASTEIZ

“Kontsumobideko kontsumo prestakuntza ikastetxeetan aldizkaria” adieraziz

Posta elektronikoz ere bidal dezakezue: kontsumobide@kontsumobide.es

6

Zekale ogia strudela sally lunna

Fitxa 1: IKERKETA: MUNDUKO OGIAK

Ondorengo ogi mota desberdinen osagai, errezeta eta erabilpenen inguruan ikertu eta be-

raien jatorriaren arabera mapamundian kokatu.

Arto ogia Txipa ogia pannetonea

marraketa sconesa Pitta ogia Naana

7

AURRETIKO JARDUERAK

8

1. ZIKLOA

ANTSU ETA MALTSU BIAK IGUALTSU (Fitxa 2)

Karta-joko horretan, produktua eta dagokion lehengaia elkartu behar dituzte. Horreta-

rako, ikasle bakoitzak karta bat du, eta ikasgelan bikotea bilatu beharko dute. Jokatzen hasi aurretik, egokitu zaien karta margotu behar dute, eta, ahal izanez gero,

karta berriak ere sor ditzakete, irakasleen gomendioei jarraiki.

Soluzioa:

2. ZIKLOA

ZEREALAK (Fitxa 3)

Ikasleek irudi honetan ikusten diren zerealen izenak identifikatu behar dituzte. Zerealak

identifikatu ondoren, zerrendako zein produktu egiteko erabiltzen diren adierazi beharko

dute, gezien bidez.

Soluzioa:

Arroz:

Arroz -

esnea.

Artoa:

Krispeta,

talo, natxo,

gusanitoak.

Garia:

Txokolate pal-

mera, maka-

rroiak, ogia,

pizza, gaile-

tak.

Garagar:

Garagadoa.

Ikasleak sukaldari bat marraztu beharko du, bai eta sukaldariak errezeta

erraz bat egiteko (ogia, jogurta, pizza…) behar duena ere. Osagaiez gain,

gustura lan egiteko eta higiene-neurri egokiei jarraitzeko tresna eta espazio

egokiak erabili behar dituztela esan beharko diegu.

SUKALDEAN

9

Fitxa 2: ANTSU MALTSU BIAK IGUALTSU

Hurrengo produktuak egiteko zein lehengai behar ditugu? Kartak margotu eta

bakoitzaren bikotea bilatu.

10

Fitxa 3: ZEREALAK

Azpian agertzen diren irudietako zerealak izendatu eta osagai moduan erabiltzen diren

produktuekin lotu

Pizza Gailetak Arroz esnea Makarroiak Krispetak Gusanitoak

Txokolatedun palmera Talo Natxo Ogia Garagardo

11

ESNE BIZITZA

Jogurta fabrikatzeko tailerrean ikasitakoari jarraiki, kontzeptuak ordenatu eta kartoi mehe

batean itsatsi eta azaldu beharko dituzte.

hartzigarria laktikoak gehitzea inkubazioa behia

ontziratzea pasteurizazioa esnea osagaien nahasketa

hoztea eduki solidoa handitzea etiketatzea

3. ZIKLOA

KONTAGUZU ZURE ERREZETA (Fitxa 4)

Ikasle bakoitzak errezeta bat idatziko du, plater asmatua edo

ezaguna izan daiteke. Lana errestatzeko badute fitxa bat

prest.

KONTZEPTUAK BILATZEN

Ikasleek hiztegi batean edo Interneten kontzeptu hauen esanahia aurkitu beharko dute:

- janari katea - izozketa - bakterioa - egosketa

- hartzidura - galkorra - gehigarria - higienea

- hozketa - higienizazioa - kutsadura

gurutzatua

12

ERREZETAREN IZENA:

PERTSONA KOPURUA:

ERREZETA PRESTATZEKO URRATSAK: (adierazi urrats bakoi-

tzean behar den denbora eta errezeta hobeto ateratzeko trikimai-

luren bat baduzu kontaiguzu!).

1.

2.

3

ETIKETATZEA. (Asmatu prestatutakoa salgai jarri nahi duzula.

Idatzi jarriko zenukeen etiketa).

Fitxa 4: KONTAGUZU ZURE ERREZETA

Osagaiak Kantitatea