lingua galega s.xvi ó xix (esquemas)
TRANSCRIPT
1. INTRODUCIÓN
2. SÉCULOS XVI – XVII (SÉCULOS ESCUROS)
3. SÉCULO XVIII (ILUSTRACIÓN)
4. SÉCULO XIX
4.1. PRERREXURDIMENTO
4.2. REXURDIMENTO
1
1. INTRODUCIÓN
2. SÉCULOS XVI – XVII
(SÉCULOS ESCUROS)
3. SÉCULO XVIII
(ILUSTRACIÓN)
4. SÉCULO XIX
4.1.PRERREXURDIMENTO
4.2. REXURDIMENTO
- Madurez das linguasrománicas: s. VIII.
- Primeiros documentos escritos en galego: s. XII.
- Monolingües en galego.
S. XIX:rexurdimento
lingüístico e cultural e o descubrimento
da propia identidade
S. XVIII: haicerta mudanza
na consideración da lingua
(Ilustrados).
Cos Reis Católicos : o
galego úsase nos rexistros
coloquiais da vida cotiá desde
o s. xv.
1.Introdución
2
2.Séculos
XVI-XVII
3
1. INTRODUCIÓN
2. SÉCULOS XVI – XVII
(SÉCULOS ESCUROS)
3. SÉCULO XVIII
(ILUSTRACIÓN)
4. SÉCULO XIX
4.1.PRERREXURDIMENTO
4.2. REXURDIMENTO
4
1. INTRODUCIÓN
2. SÉCULOS XVI – XVII
(SÉCULOS ESCUROS)
3. SÉCULO XVIII
(ILUSTRACIÓN)
4. SÉCULO XIX
4.1.PRERREXURDIMENTO
4.2. REXURDIMENTO
Intelectuais que estudan e buscan remedio á situación de marxinación e atraso en idioma, cultura, economía, técnica, educación, etc.
Apoio legal ó castelán. Continuación do prexuízo cara ó galego.
Prehistoria da normalización polo traballo, estudo, defensa e análise dos Ilustrados sobre a situación lingüística.
Destacan: padre Sarmiento, padre Sobreira, padre Feixoo e o cura de Fruíme.
Propostas:
- Ensino en galego.
- Galego no ensino e nadifusión da doutrina católica.
- Obrigatoriedade de saber galego por parte dos funcionarios.
- Estudos etimolóxicos e lexicográficos.
S. XVIII: Ilustración
3. Século
XVIII
5
1. INTRODUCIÓN
2. SÉCULOS XVI – XVII
(SÉCULOS ESCUROS)
3. SÉCULO XVIII
(ILUSTRACIÓN)
4. SÉCULO XIX
4.1.PRERREXURDIMENTO
4.2. REXURDIMENTO
XVI, XVII e XVIII : período do galego medio. A lingua sofre un
proceso de vulgarización e castelanización e desenvólvense os
principais fenómenos dialectais que caracterizan o galego moderno.
Fonoloxía
Vocalismo
Perda da nasalidade vocálica: man/mao…
Mantemento das vogais átonas.
Xeneralización dos ditongos –oi-, -ou-, -ei-: moito, ouro,
eira…
Consonantismo
Enxordecemento e redución do sistema de sibilantes,
dando lugar á situación actual:
Grafía s-, -s- /s/: saber, casa…
6
1. INTRODUCIÓN
2. SÉCULOS XVI – XVII
(SÉCULOS ESCUROS)
3. SÉCULO XVIII
(ILUSTRACIÓN)
4. SÉCULO XIX
4.1.PRERREXURDIMENTO
4.2. REXURDIMENTO
Grafías c, z /θ/:cento, caza.
Grafía x /∫/: xadrez…
Conservación do fonema /t∫/ para a grafía ch: cheiro…
Aparece a gheada e o seseo: prólojos, faser…
Morfosintaxe
Distinción te (CD)/che (CI): vinte, díxenche…
Alternancia llo/llelo: dillo (a ela), díllelo (a elas)…
Xeneralización da desinencia –che(s) para a P2 dos Pt de
indicativo: cantaches…
Conservación da desinencia –des como MNP da P5: falades…
Léxico
Comezan a introducirse frecuentes castelanismos: *Dios,
*pueblo, *jueves…
7
1. INTRODUCIÓN
2. SÉCULOS XVI – XVII
(SÉCULOS ESCUROS)
3. SÉCULO XVIII
(ILUSTRACIÓN)
4. SÉCULO XIX
4.1.PRERREXURDIMENTO
4.2. REXURDIMENTO
4. Século
XIX
Prerrexurdimento
-Textos de propaganda en galegopara a causa antifrancesa.
- Incremento no ritmo de penetración do castelán: Ley Moyana.
- Nace: provincialismo – rexionalismo
Provincialismo: reivindicación da de Galicia como provincia única. Primeiro paso para unhatoma de conciencia política de carácter galeguista.
1861: Primeiros Xogos Florais, A Coruña.
1862: Álbum de la Caridad
8
1. INTRODUCIÓN
2. SÉCULOS XVI – XVII
(SÉCULOS ESCUROS)
3. SÉCULO XVIII
(ILUSTRACIÓN)
4. SÉCULO XIX
4.1.PRERREXURDIMENTO
4.2. REXURDIMENTO
9
Rexurdimento
1863, Cantares gallegos, Rosalía de Castro: Rexurdimento Pleno.
Importantes publicacións, primeirasgramáticas, primeiros dicionarios bilingües, prensa en galego.
1889: Rexionalismo, movemento herdeirodo Provincialismo.
Fenómenos contrapostos: perde falantes, recupera a categoría de lingua literaria e de cultura; descualificación, marxinación, desprezo; reivindicado e prestixiado por unha minoría culta.
Interferencia lingüísticas: castrapos.
1. INTRODUCIÓN
2. SÉCULOS XVI – XVII
(SÉCULOS ESCUROS)
3. SÉCULO XVIII
(ILUSTRACIÓN)
4. SÉCULO XIX
4.1.PRERREXURDIMENTO
4.2. REXURDIMENTO
Cando no Prerrexurdimento e no Rexurdimento se recupera o uso escrito e
culto do galego, este é moi próximo ó oral espontáneo. Por iso de
denomina galego popular.).
Os trazos característicos desta etapa son:
Grafía
Representación do seseo e da gheada: *jallegho, *lus… A gheada e o
seseo recúan cara á franxa máis occidental de Galiza.
Vacilacións: xente/gente, xa/ja…
Uso de apóstrofes e guións: n-a vila, d’a montaña…
Predominio dunha tendencia dialectalista.
10
1. INTRODUCIÓN
2. SÉCULOS XVI – XVII
(SÉCULOS ESCUROS)
3. SÉCULO XVIII
(ILUSTRACIÓN)
4. SÉCULO XIX
4.1.PRERREXURDIMENTO
4.2. REXURDIMENTO
11
Morfoloxía
Dialectalismos morfolóxicos: maus/maos/mans/mas, canciós…
Interdialectalismo: mestúranse formas das distintas áreas lingüísticas,
como plurais en –ns, -is e –s ou o plural –is coexiste con –les, -es,-s.
Léxico
Aparecen castelanismos en abundancia: *suelo, *nudo, *nombrar…
Popularismos: *probes (pobres), *millor (mellor)…
Diferecialismos *exempro (exemplo)…
Dialectalismos e vulgarismos: *piedá (piedade)…
Arcaísmos: *vegada (vez)…
1. INTRODUCIÓN
2. SÉCULOS XVI – XVII
(SÉCULOS ESCUROS)
3. SÉCULO XVIII
(ILUSTRACIÓN)
4. SÉCULO XIX
4.1.PRERREXURDIMENTO
4.2. REXURDIMENTO