kultura plana dokumentua...kultura plana 2019‐2023 1 gernika‐lumoko kultura plana 2019‐2023...

71
     www.kulturagernika‐lumo.eus               

Upload: others

Post on 05-Feb-2021

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  •      

    www.kulturagernika‐lumo.eus  

      

              

      

       

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

     GERNIKA‐LUMOKO  

    KULTURA PLANA 2019‐2023  

    Aurkibidea  

      

    1. SARRERA ......................................................................................................... 3 1.1. Kulturaren Garrantzia ............................................................................................... 3 1.2. Kultura anitza ............................................................................................................ 4 

    1.2.1. Herri Kultura eta herritarren parte‐hartzea .................................................... 4 1.2.2. Sormen eta kultura industria .......................................................................... 5 

    2. AURREKARIAK: 2009ko Kultura Batzordea ....................................................... 7 3. KULTURA PLANA 2019‐2023  ............................................................................ 9 

    3.1. Testuingurua ............................................................................................................. 9 3.2. Parte hartzaileak ..................................................................................................... 11 

    3.2.1. Kultura Batzordea ......................................................................................... 11 3.2.2. Herriko eragilea kulturalak ............................................................................ 11 3.2.3. Aholku Batzordea .......................................................................................... 12 

    3.3. Kronograma ............................................................................................................ 13 

    4. KULTURA MAPA ............................................................................................ 17 4.1. Eragileak ................................................................................................................. 17 4.2. Jarduerak ................................................................................................................ 18 4.3. Espazioak ................................................................................................................ 18 

    4.3.1. Kultur Etxea Herri Erakundea ........................................................................ 19 4.3.2. Kultur Etxea ................................................................................................... 19 4.3.3. Liburutegia .................................................................................................... 20 4.3.4. Antzokiak ....................................................................................................... 20 4.3.5. Astra .............................................................................................................. 21 4.3.6. Iparragirre ..................................................................................................... 22 4.3.7. Jai Alai ........................................................................................................... 22 4.3.8. Espazio irekiak ............................................................................................... 22 4.3.9. Museoak ........................................................................................................ 23 4.3.10. Abian dauden proiektuak ........................................................................... 23   

    4.4. Eragileen Mapa ....................................................................................................... 24 4.4.1. Memoria ondarearen mapa .......................................................................... 26 4.4.2. Musika sormenaren mapa ............................................................................ 27 

    4.5. Kultur Etxearen Finantziazioa ................................................................................. 28 4.6. Kultur Etxeak bideratzen dituen dirulaguntzak ...................................................... 28 

    5. LAN ILDOAK ................................................................................................... 29 5.1. Ildo Estrategikoak ................................................................................................... 29 

    5.1.1. Memoria ondarea ......................................................................................... 30 5.1.1.1. Zeregin nagusiak .................................................................................. 31 5.1.1.2. Egitasmoa ............................................................................................. 32 5.1.1.3. Gizateriaren ondare inmateriala .......................................................... 32 

    5.1.2. Musika Sormena ........................................................................................... 33 

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    5.1.2.1. Zeregin nagusiak .................................................................................. 33 5.1.2.2. Egitasmoa ............................................................................................. 34 5.1.2.3. Hiri sortzaileak ...................................................................................... 34 

    5.2. Ildo Transbertzalak ................................................................................................. 35 5.2.1. Agenda 2030 ................................................................................................. 35   

    5.2.1.1. Kultura eta Klima .................................................................................. 36 5.2.2. Kultura esperimentala (living lab/makerspaces) ........................................... 38 5.2.3. Publiko Estrategiak ........................................................................................ 38 

    5.2.3.1. Zabalkundea ......................................................................................... 39 5.2.3.2. Nori Zuzenduta  .................................................................................... 39 5.2.3.3. Nola (web,radio) .................................................................................. 42 

    5.2.4. Kultura Euskaraz ............................................................................................ 43 

    6. KULTUR PLANAREN HEDATZEA ..................................................................... 44 7. ERANSKINAK ................................................................................................ 50 

    Eranskina I:    Aktak ................................................................................................. 51 Eranskina II:   Kultur elkarteen zerrenda ................................................................ 62 Eranskina III:  La Memoria para la Paz en Gernika y el Patrimonio Cultural Inmaterial (UNESCO ETXEA) ..................................................................................................... 64 Eranskina IV:  Creative Cities Network (UNESCO ETXEA) ........................................ 67 Eranskina V:   Garapen Jasangarrirako Helburuak (GJH) ........................................ 68 Eranskina VI:  Gernika Silver Living Lab ................................................................... 69 

       

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    1. SARRERA   1.1. KULTURAREN GARRANTZIA 

    UNESCO‐  ren  arabera,  Kultura  gizarte  edo  talde  sozial  bat  bereizten  duen  ezaugarri bereizgarrien,  espiritualen  eta  materialen,  intelektualen  eta  afektiboen  multzoa  da. Horretaz  gain,  artea  eta  letrak,  bizimodua,  jardunbideak,  oinarrizko  eskubideak, baloreak,  tradizioak eta  sinismenak ere hartzen ditu bere baitan. Definizio horretatik abiatuta, Gernika‐Lumoko Plan Estrategikoaren oinarri izango diren printzipioetara iritsi gaitezke.  

    Kultura  esperientzi  eta  errealitatez  beteriko  mundo  zabal  eta  aldakorra  da.  Kultura garrantzizko  giltzarria  da  komunitate  baten  eraketan  eta  baita  gizarte  kohesion  ere. Kulturaren eremuan eraikitzen eta berreraikitzen da gizarte baten espazio sinbolikoa. Bertan  oinarritzen  dira  gizaki  izatearen  zentzuaren  inguruko  galde‐erantzunak historiaren une bakoitzean. Gizarteak berebiziko erronka du aurrez aurre kultura bizirik gorde  nahi  badu  eta,  aldi  berean,  mundu  garaikidean  kulturaren  konplexutasuna defendatu nahi badu. Herriak ezin dio uko egin ohitura, arte, musika, etabar, propioak izateari. Zentzu horretan, kultura garrantzizko kontua da gizarte osoarentzat, nola edo hala,  indar gehiagoz edo gutxiagoz pertsona ororen eta komunitate osoaren bizitzara iristen den jarduera delako. 

    Kultura etengabeko eraldaketa prozesu batean bizi da. Esan dezakegu gure gizarteak bizi duen  eraldaketa,  aldaketa  kulturala  dela  lehenik  eta  behin.  Kulturak  izugarrizko garrantzia  du  bizitzaren  alor  guztietan,  kulturatik  harago  joanda,  politikatik  hasi  eta ekonomiara. Aldi berean, kultur elkartrukeek dirutan duten balioa nagusitu da diskurtso orokorrean, berez kulturari dagozkion balioak edo berehalako etekin ekonomikoarekiko duen  autonomia  erlatibizatuz  eta  zalantzan  jarriz.  Bizi  dugun  mutazioak  kultura ekoizteko moduan, kultur ohituretan eta kultur industrien negozio ereduan du eragina. Esparru  berri  baten  agerpena,  kultur  sektorea  eta  sormen  sektorea  uztartzen  dituen korronte berri batek definitutako esparruarena, alegia, aldaketaren beste eragileetariko bat dugu. 

    Kultura  bi  esparru  nagusitan  banatzen  dela  esan  dezageku,  herri  kultura  eta  kultura industria. 

     

     

     

     

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    1.2. KULTURA ANITZA 

    Pertsonen eta herriaren garapenean funtsezko esparrua da kultura, baia baita jarduera sektore bat  ere,  bizia eta dinamikoa. Alde batetik,  kulturak  gizartearekiko berebiziko garrantzia du, eta bestetik gero eta nabarmenagoa da horren eragin ekonomikoa.  

    Hurrengo  lerroetan,  herri  kultura eta  sormen eta  kultur  industriari  buruz hitz  egingo dugu. Hauek biak izango baititugu oinarri proiektua garatzeko.  

     

    1.2.1. Herri Kultura eta herritarren parte‐hartzea 

    Kultura herrikoiak eta tradizionalak espazio publikoak ditu antzezleku eta herritar eta eragileak protagonista, gizarteak zuzenean parte hartzen duelako.  

    Herrian  eta  kulturan  dugu  herri  kulturaren  eta  herritarraren  inplikazioaren  behar berezia, neurri handi batean bertan adierazten eta gauzatzen direlako herriaren izaera eta  nortasuna.  Herri  kultura  Gernika‐Lumo  herria  irudikatzeko  eta  eraikitzeko  oso garrantzitsua izan da.  

    Kultura nagusien eta hizkuntza dominanteen aurrean ezaugarri propioak gorde eta sortu behar  ditugu,  leku  propioak  osatzeko,  eta  kontsumozko  kulturarengatik  irentsiak  ez izateko ere. 

    Kultura herrikoiak aurrera egitea  lortu badu, herritar eta eragileen  inplikazioari esker izan da. Musika, dantza, ahozko kultura, herri kirola, jantziak, musika tresnak, ohiturak… horiek  guztiek  ez  zuten  hainbeste  urte  iraungo,  herritar  eta  eragileen  parte  hartze, imajinazio eta gozamenik gabe. 

    Esan dezakegu herri kultura, gizakiaren berezko edo antzinako behar batetik datorrela: elkarri eta elkarrekin zerbait komunikatzeko beharra. Dantzak, kantak, antzezlanak edo ipuinak gizakiak bere egoera adierazteko tresnak dira, modu  indibidual edo kolektibo batean,  hartu  eta  emanez,  komunikazio  tresna  aberatsak  erabiliz:  ahotsa,  erritmoa, kolorea, zarata, doinua, mugimendua... 

    Elementu horiek gaur egun iraun dute, herritar eta eragileak belaunaldiz belaunaldi herri kulturari eutsi eta bertan inplikatu direlako. 

    Hala  ere,  iraute  horretan  eustea  ez  da  nahikoa,  bizirik  jarraitzeko  ezinbestekoa  da bilakaera. Horrela, belaunaldi bakoitzak bere ekarpen propioak egiten ditu, ezaugarri batzuk  desagertzen  dira,  berri  batzuk  sartu,  eta  beste  batzuk mantendu  egiten  dira. Eraldaketa  prozesu  horrek  egiten  du  herri  kultura  bizirik  jarraitzea.  Herri  kulturak, benetan herrikoia izateko, bizirik egon behar du. 

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

     

     

    1.2.2. Sormen eta Kultura industria 

    Kultur  industrien  kontzeptua  ez  da  berria,  1948an  hasi  ziren  lehen  aldiz  erabiltzen.  Mende erdi geroago, produktu kulturalak sortzeko, ekoizteko,  banatzeko eta gozatzeko moduak izugarri aldatu direla ikusi da. 

    Sormen‐industrien  kontzeptua  honela  ulertzen  da:  sormen  indibidualean, trebetasunean  eta  talentuan  jatorria  dutenak,  eta  jabetza  intelektuala  sortuz  eta ustiatuz aberastasuna eta enplegua sortzeko ahalmena dutenak. 

    Kultura‐industrien eta  sormen‐industrien multzoa honela uler daiteke:  kultura‐,  arte‐ edo  ondare‐edukia  duten  ondasunak,  zerbitzuak  eta  jarduerak  ekoiztea, erreproduzitzea, sustatzea, hedatzea eta/edo merkaturatzea helburu nagusitzat duten jarduera antolatzeko sektoreak. 

     

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    Kultura‐ eta sormen‐industrien ezaugarri nagusiak: 

    • Ekonomiaren, kulturaren eta zuzenbidearen arteko elkargunea • Sormena txertatzen dute ekoizpenaren osagai nagusi gisa • Eduki artistikoa, kulturala edo ondarezkoa • Jabetza intelektualak sarri babesten dituen ondasunak, zerbitzuak eta jarduerak 

    ‐ Egile‐eskubidea eta lotutako eskubideak • Izaera bikoitza: ekonomikoa (aberastasuna eta enplegua sortzea) eta kulturala 

    (balioak, zentzua eta nortasunak sortzea). Berrikuntza eta bersorkuntza 

    • Aurreikusten zailak diren publikoen eskaria eta portaera 

    Kultura sektore produktiboa da. Kulturaren egitura osatzen duten agenteek (banakako, elkarte, erakunde edo empresa) trebetasun, espezializazio eta profesionaltasun maila handiak dituzte. Baita prekaritate maila handia ere, askotan edo gehiegitan. Kulturak merkatuetan ere biziraun behar du.    

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    2. AURREKARIAK: 2009ko Kultura Batzordea   

    Aipatu  beharra  dago,  aurkeztuko  dugun  proiektu  honek  sustrai  sendoak  dituela, urteetan  bait  diardute  elkarlanean  Udaletxeak,  Kultur  Etxeak,  Gernika‐Lumoko herritarrak eta herriko eragileak gurea den kultura zaintzen eta aberasten. 

    2009an,  ordea,  eman  zen  aurrera  pausu  nabarmentsuena  Kultura  Batzordea  sortuz. 2009an,  Udaletxeko  Kultura  Sailetik,  herritarron  parte‐hartze  prozesua  jarri  zan martxan. Bertan, Kultura zinegotzia, Kultur Etxeko Zuzendaria, kultur arloko teknikariak eta  hainbat  kultur  eta  gizarte  elkarte  lanean  hasi  ziren.  Herritarren,  edo  herriko elkarteen ordezkariez osatutako batzordea sortu zuten.  Gernika‐Lumoko Udaleko kultur arloko  arduradun  politikoek,  herriko  baliabide  eta  espazio  kulturalak  herritarren beharretara egokitzea zuten helburu. Batzorde honen eginkizunetako bat kultur arloko diagnostikoa egitea  zen, baliabideen, espazioen eta kultura‐eskaintzaren aldetik. Hau izan  zen  lehen  urratsa.  Kultur  plangintza  bat  lantzen  hasi  ziren,  Gernika‐Lumoko eskaintza  kulturala  kontutan  izanda,  batetik,  zegoena  eta  indartu  beharrekoa,  eta bestetik faltan sumatzen zena zuzenduz. 

    Batzordeak kultur plangintza bat jarri zuen martxan balio hauek nabarmenduz:  

    • Aniztasuna, parte‐hartzea, errespetua 

    • Herriaren pluraltasuna egotea kultur plangintzan, lehentasuna emanaz kultur eragileei 

    • Herri aktibo eta partehartzaile bat lortzea 

    • Batzorde erabakigarria. Eskaintza ahalik eta zabalena. Herriko taldeei eta sortzaileei lehentasuna. 

     

    Lan ugari sustatu eta burutu zituzten, horietako batzuek hauek izanik: 

    • Elkarteen Gida  

    • 4 minutu ekimena  

    • Gernika  Sutan  herri  antzerkiaren  koordinazioan,  antolaketan  eta  sustapenean parte‐hartzea. 

    • Web orrialde baten eraketa (gaur egun ez dago erabilgarri) 

    • Pasilekuko  parte  hartze  prozesua.  Gazte  Asanbladak  Kultura  Batzordeari Pasilekuan  herritarrak  zer  nahi  zuen  erabakitzeko,  partehartze  prozesu  bat sustatzeko deialdia egin zion.  

     

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    Gaur egun oraindik mantentzen dira lan hartatik sortutako proiektuak.  

    Jasotako  informazio  horretatik  abiatuz  Kultura  Plana  2019‐2023  proiektua  eraiki  da abian  jarriko  diren  ardatz  estrategiko,  helburu  eta  ekintza  berriak  barneratuz. Daukaguna  eta  egindakoa  aintzat  harturik,  eta  ikasitakoa  ahaztu  gabe,  printzipio honekin  ikuspegi  berriak  bilatu  nahi  ditugu,  alde  batetik,  baina,  bestetik,  kulturaren berrikuntza sustatu nahi dugu sektorearen edozein eremutan. Kulturan, antolaketa eta eredu berriak bultzatu behar ditugu.      

     

       

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    3. KULTURA PLANA 2019‐2023    

    3.1. TESTUINGURUA 

    Aurrekari hauetatik abiatuz, legealdi barri honetako egungo erronka, eta ez da erronka txikia, gizartearen alderdi guztietara heltzea izango da hurbileko eta kalitatezko kultura bat eskeiniz. Kultura Plana irekia izan behar da, etengabeko hobekuntzarako programa bat. Kultura amaigabeko eboluzio eta eraldaketa batean bizi da, beraz, premia berriak ditu.    Proiektu  honen  bidez,  kulturaren  arloko  premiak  hauteman  eta  datozen urteetarako kultura‐politiken ildo orokorrak azalduko dira. 

    Kultura Plana Kultur Etxetik sortu den bide‐orri bat da, etorkizuneko ekintzen garapena ikuspuntu  estrategiko  eta  operatibotik  bideratzeko  eta  planteatuko  diren  beharrari erantzuna  emateko. 

    Kultura  Plana  Udaletxeko  beste  sail  batzuekin,  herritar  eta  eragileekin  egingo  den elkarlana izango da. Denon artean herrian beharrezkoak ikusten ditugun proiektu eta ideiak bideratzeko tresna bat.  

    Kultur  Etxeak  elkarlanean  garatu  duen  plan  honetan,  lortu  nahi  diren  helburuak  eta beharrezkoak  diren  baliabideak  (gizabaliabideak,  ekonomikoak,  espazialak…) identifikatuko  dira  kolaboratzaileekin  batera  ekintzen  ildo  nagusiak  diseinatu  eta garatzen  hasteko.  

    Kontuan  hartuko  ditugu  herriaren  izaera,  nortasuna  eta  tradizioak.  Era  berean, gogoetak, ikerketak eta berrikuntzak egiten lagunduko digu, hiriaren garapenerako oso beharrezkoak baitira. 

    Kultur  sorkuntzaren  eta  eskaintzaren  berrikuntza  eta  kalitatea  sustatu  nahi  ditugu, kultura Gernika‐Lumo herriaren garapenerako faktorea dela onartuta. Tokiko sorkuntza agerian  jarriz  eta  artisten  eta  taldeen  artean  espazioak  eta  ezagutzak  partekatuz. Jarduera horiek baitira kultur eta arte jarduera guztiek beharrezkoa duten oinarria.

    Aipatu  beharra  dago,  Gernika‐Lumoko  Kultur  Etxeak  kulturgintzan  egiten  duen  lana kalitatezko  ibilbidea eskainiz. Bikaintasuna du ardatz eta balio‐katearen maila guztiak hartzen ditu bere baitan.  

    Proiektu honekin kulturaren erreferente bilakatu nahi du Kultur Etxeak, eta horretarako  puntu hauek landu behar ditugu: 

    • Kalitatea,  bikaintasuna  eta  espezializazioa  transmititzea.  Horrela,  nazioarteko erreferentziak erakarriko ditugu.  

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    10 

    Halaber,  ezagutza  eta  emozioak  eragin  behar  ditu  herritarrengan  eta  gure sortzaileengan.  Ondorioz,  balio  instrumentala  erantsiko  die  Gernika‐Lumo “marka”‐ri eta kulturaren sustapenari.   

    • Espezializazioa sustatuta, sormenari laguntzeko tresna bilakatuko da. Balioa ere landu ahal izango da, erakargarri egingo dugu bizirik dagoen udalerria, industria sortzailearen  eredu  berriak  erakarri  ahal  izateko.  Industria  kultural  eta sortzaileak potentzialtasun handia dute Gernika‐Lumoko udalerriaren garapen ekonomikoan.   

     Aurrerabide horretan sormenak errentagarritasun sozial eta ekonomikoa eragin behar du (Gernika‐Lumoko Kultur Etxea buru‐belarri dago bideragarri izan nahian).   

    Plan estrategiko egoki bat  funtsezkoa  izango da Kultura Planaren arrakastarako. Hori aurrera  eramateko  gai  izango  den  talde/erakunde  bat  eraiki  beharko  da.  Baldintza garrantzitsua  da  talde  osoaren,  agente  laguntzaileen  eta  zuzendaritzaren  inplikazioa estrategiaren bultzatzaile bihurtzeko eta estrategia horretan aktiboki parte hartzeko, aldaketa bultzatuz. Gernika‐Lumoko planean lan‐taldearen inplikazioa, motibazioa eta elkarlana  funtsezko  elementuak  izango  dira.    Estrategia  hau  guztion  oinarri  bilakatu behar  da.  Udalerrian  garatu  beharreko  ekintzen  ardatz  egituratzaile  bihurtu  nahi  da kultura, jarrera proaktibo eta parte‐hartzaile batetik.  

    Planak barnean hartu behar dituen begirada integratzaileak: 

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

    Kohesioa eta aniztasuna Finantzaketa

    Informazioa, ezagutza,

    berrikuntza eta sormena

    Kultura artatzea, ikertzea, sortzea, ekoiztea,

    komertzializatzea eta hedatzea

    Zabalkundea

    Ekipamenduak:

    irisgarritasuna eta

    baliabideak

    Kultura-sektoreak eta balio-katea Kulturaren

    zeharkakotasuna

    Sentsibilizazioa eta partaidetza

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    11 

    Hurrengo  orrialdeetan,  proiektu  honetako  parte‐hartzaileak,  kronograma,  helburuak, eragileen mapa eta ildo estrategikoak azaltzen dira. Oraindik lan asko dago egiteko, baia bide  luze  baten  hasiera  baio  ez  da.  Denon  konpromiso  irmoarekin  Kultura  Plan  hau kulturaren  erreferente  izatea  lortuko  dogu.  Hori  gauzatzeko,  errealitate  bihurtzeko, beharrezkoa izango da talde kultural eta politiko desberdinen inplikazioa.  

     

     

    3.2. PARTEHARTZAILEAK 

     3.2.1. Kultura Batzordea 

    Kultura  Planaren  talde  traktorea  izango  den  honek,  Kultura  Etxeko  Zuzendaritza Batzordean  du  oinarria.  Kultur  Etxeko  Zuzendaritza  batzordeko  partaide  diren udaletxeko  hiru  zinegotziak, Kultur Etxeko Zuzendariak, Kultur Etxeko Teknikaria, Kultur Etxeko langileen ordezkariak eta Segundo Olaeta Musika Eskolako Zuzendariak osatzen dute  talde  hau.  Zeregin  bikoitza  izango  du,  prozesuan  parte  hartu,  baina  baita  hau zaintzeaz arduratu ere. Prozesua arrakastatsua izan dadin modu “pro‐aktiboan” jardun beharko du, prozesuaren diseinu eta garapenerako baliagarriak izango diren ezagutza eta informazioa eskeiniz.  

    Talde honen funtzioak hauek izango dira: 

    • Kudeaketa ekonomikoa eta kontratu‐kudeaketa. • Kultur  Etxeko  kideek  Planaren  antolaketaren  eta  garapenaren  funtsezko 

    alderdiak babesten dituzte. • Gizartearen inplikazioa sustatzea kultura‐plana eta kultura‐programa egitean, 

    elkarteak protagonista senti daitezen. • Kultura‐ekitaldietan herritarren erantzun handiagoa eta hobea sustatzea. • Jendearen interesak bertatik bertara ezagutzea. 

      

    3.2.2. Herriko Eragile Kulturalak (Elkarteak) 

    Proiektu  honetan  funtsezkoak.  Prozesuaren  bileretan  parte  hartu,  ideiak  eta proposamenak landu eta eztabaidatuko dituzte.  

    Kultura Batzordea

    Aholku Batzordea

    Eragile Kulturalak

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    12 

    Azken  finean,  beraiek  dira  proiektuaren  oinarria,  pieza  garrantzitsuena.  Herriko Kulturaren mamia. Herriko kultur elkarte, herriko eragile sozial eta eragile ekonomikoen ekarpenak kontutan izan beharrekoak dira.  

    Talde honen helburuak: 

    • Proiektua ezagutu • Planaren ildoak eta ekintzak proposatu • Ekarpenak egin 

      

    3.2.3. Aholku Batzordea 

    Kultura Batzordeak eta herriko eragileek eratuko dute. Kultura planaren helburua eta eginkizunen funtzionamendu egokia lortzeko, lan talde bat eratu behar izan da arazo eta gai  konkretuetaz  arduratzeko  eta  prozesuari  bide  guztian  laguntza  eskainiko  diona. Talde hau arduratuko da prozesuak bizirik iraun eta funtzionamendu egokia izan dezan arlo ezberdinak landuz: komunikazioa, difusioa...  

    Zereginak: 

    • Herritarren partaidetzarako bide izan behar du. • Legitimatzea lehenetsitako kultura‐proiektuetan. • Parte‐hartze horri berezko garrantzia ematea, eta kultura‐elkarteen eta beste 

    partikular  batzuen  ordezkagarritasuna  bermatzea,  kultura‐proiektuak antolatzen parte har dezaten. 

    • Lankidetzako  kultura‐programa  parte‐hartzailea  mantentzea  eta  hobetzea: Udala‐Aholku Batzordea‐Kultura Elkarteak. 

    • Herritarren onarpena lortzea. • Herritarren  eta  antolatzaile‐kideen  etengabeko  hobekuntza,  autoelikatzea, 

    Feed‐back. • Kultura‐planaren proposamena egitea, behin betiko onartzeko. • Kultura‐proiektuen jarraipena. 

      Proiektu  honetako  parte‐hartzaileak  printzipio  hauek  izan  beharko  dituzte  kontutan Kultura Plana arrakastatzua izateko: 

    • Ezagutza, esperientzia eta ibilbidea • Motibazio eta profesionaltasuna • Proposamentak egiteko gaitasuna. Gaitasun proaktiboa • Plana oportunitate moduan ikustea 

     

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    13 

    3.3. PROZESUAREN KRONOGRAMA 

    Bileretan parte hartuko duten pertsonen, hasierako aurre‐diagnostikoen eraikuntzan, oinarri kontzeptualen idazketan eta etorkizuneko erronken identifikazioan egingo dute lan. 

    Kultura Plana abiadan jartzeko azaroaren 4ean egin zen lehenengo bilkura. Bilera honen helburua,  planaren  hausnarketa,  izendapenak  eta  kronograma  bat  eratzea  izan  zen. Geroztik, beste 4 bileretarako deialdia egin da, prozesuan parte hartuko duten pertsona eta entitateen izenak ezagutuz, Aholku Batzordea sortuz,  partaideen iritzi eta ekarpenak barneratuz eta Plan estrategiko honen lan ildoak definituz.  Burutatako bileren aktak eranskinetan daude (Eranskina I).   1. Bilera: Kultura Batzordea (Azaroaren 4ean) 

    Lehen bilera honetan Kultura Batzordea bildu zen. Batzar honetara Plan Estrategikoaren eskema kontzeptual orokor bat eraman zen, lanaren zirriborro gisa; eskema hori oinarri hartuta lan egiten hasi ziren bertaratuek. 

    Puntu hauek jorratu ziren: • Memoriaren inguruan, Unescoren laguntzagaz  label edo akreditazioa, “Buenas 

    Prácticas” lortzeko prozesua landu. • Musika Sorkuntzaren inguruan, udalerriak duen musika sormena balorean jarri. 

    Proiektu honen helburuetariko bat “Red de Ciudades Musicales” sarean sartzea izango litzateke, honek ematen duen egitura garrantzitsuagaitik.

    • Inbertsore pribatuak lortu • Politika eta proiektu transbertsalak 

    2. Bilera: Kultura Batzordea (Azaroaren 18ean): 

    Kultura Batzordearen bigarren bilera honetan lan ildoak zehazten eta parte hartzaileen zerrenda eratzen hasi ziren.  

    • Unescoren dokumentazioa aurkeztu zen mahai batzordeari. Batetik “gizateriaren ondare  ukiezina"  bezalako  labela  lortzen  lagunduko  zigun  jarraibideekin  eta bestetik Ciudad Creativa izateko jarraibideekin. 

    • Prozesuan  parte  hartzera  gonbidatuko  ziren  entitate  edo  pertsonak  izendatu ziren 

    • Kronograma bat eratzen hasi ziren   

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    14 

    3. Bilera: Aholku Batzordea (Urtarrilaren 22an): 

    Bilera honetan, Kultura Batzordeak eta gonbidatutako pertsona eta elkarteak bildu ziren lehen  aldiz.  Aurreko  bilkuretan  egindako  diagnostikoaren  hasierako  proposamena kultura eragileekin kontrastatu eta balioztatu zen eta, hortik abiatuta, proiektua eratzen hasi ziren. Eragileak identifikatu eta bakotzak beraien ekarpenak eginez. Bilera  honen  helburu  nagusia,  Planari  buruz  partaideengan  sor  litezkeen  galdera nagusiei erantzuna ematea izan zan: 

    • Zergatik (zerk mugiarazten gaituen eta nora jo nahi dugun). • Zer eta zertarako (zeri erantzuten diogun eta zer eskaini dezakegun beharrizan 

    horiek asetzeko). • Nondik (zerk geldiarazten gaituen eta zerk aktibatzen). • Norentzat (nor den gure lehentasuna eta nola heldu harengana). • Norekin (zein aliantzarekin). • Nola (espazioak eta gaitasunak). 

     Honako puntuak garatu ziren: 

    • Prozesuan parte hartuko dutenen aurkezpena  • Aholku Batzordearen garrantzia  aipatu  zen.  Talde hau oso pieza  garrantzitsua 

    izango  da  proiektu  honetan.  Egoeraren  analisia  egiteko,  ideia  berriak eskuratzeko, esparru estrategikoaren aurrerapausoak  kontrastatu ahal izateko, erronkak  definitzeko  eta  oztopoak  zein  elementu  traktoreak  edo  aliatuak identifikatzeko 

    • Kultura Planaren zirriborroaren aurkezpena 

    • Partaideen dudak, galdera, iritziak…. Entzun  

    Kultura Planean sustatuko diren bi estrategiak bereizten hasten dira: Musika Sormena eta Memoria. 

     

    4. Bilera: Aholku Batzordea (Otsailaren 13an): 

    Kultur mapa bat  eratzeko abiapuntu  izango  ziren  taulak  aurkeztu  ziren. Mapa honek herrian  ditugun  eragileak  identifikatu  eta  zer  ekimen  garatzen  duten  informatzeko balioko du. Baita erabiltzen dituzten espazioak identifikatzeko ere. 

    Partaideei,  aurreko  bileretako  ekarpenekin,  ahal  den  heinean,  ekimen  gehiago  jaso, zuzendu edo komentatzeko eskatu zitzaien. Tailer desberdinak sortzeko proposamena aurkeztu zen eta baita bidean lagungarri izango litzatekeen kanpoko entitateak aipatu (Deustuko Unibertsitatea adibidez). Honetaz aparte: 

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    15 

    • Kultura Planaren zirriborroa partaide berriei azaldu zitzaien • Living‐Lab‐en adibide bi aurkeztu (Urdaibai Bird Center eta Silver Living Lab) ziren • Mapa eratzen hasi ziren 

      

    5. Bilera: Aholku Batzordea. (Martxoaren 5ean): 

    Azken bilera honetan, erronkak jorratzeko oztopo nagusiak antzeman ziren, baita horiek lortzeko elementu motorrak ere. Zer gaitasun  izan dezakegun  lagungarri, aliantza eta proiektu  traktoreak  aipatu,  egin  diren  ekimenak  aipatu  eta  beraien  garrantzia nabarmendu.    Gernika‐Lumon Memoria  historikoak  eta  kolektiboak  duen  garrantzia azaldu zen, foku honetan arreta jarriz eta babes publikoa emanez.  

    Baita ere: 

    • Liburutegian egin  zen hitzaldiari  buruzko hausnarketa bat egin  zen,  horrelako ekimenak antolatzearen garrantzia nabarmenduz.    Liburutegiaren etorkizunari buruzko hausnarketa bat ere egin zen. 

    • Espazioei buruzko gogoeta egin zen, herrian ditugun espazioak identifikatuz.  • Ekimenei buruzko ekarpena, burutzen diren ekimenak zerrendatuz eta burutu 

    ahal direnak aipatuz  • Planaren helburuak zehaztu • Partaideen ekarpenak kontutan izan 

     

    Herriko eragileekin egin diren bileretako analisiei, hausnarketei eta planaren zirriborroa aurkeztu  ostean  jasotako  ekarpenei  esker  fokua,  ildo  estrategikoak  eta  printzipio orientatzaileak  ezartzeko  beharrezko  elementuak  eskuratu  ditugu.  Proposatutako ekintzek hori guztia dute oinarri. 

    Aurrekariak,  egin  diren  bilerak  eta  Gernika‐Lumoko  ibilbide  historiko  eta  kulturala kontutan izanda, plangintzaren ildo estrategikoak eta proiektu eraginkorra izateko bete beharreko helburuak bereiztu dira: 

    • Ildoak: ‐ Musika Sormena ‐ Memoria (Ondarea)  

    • Helburuak: ‐ Herriaren  inplikazioa  edo  partaidetza  sustatzeko  metodo  desberdinak 

    ezartzea.  Kulturaren  balio  publikoaren  eta  kulturara  heltzeko  eskubide unibertsala defendatzea, berdintasunezko gizarte partehartzailea eraikitzeko funtsezko oinarri gisa. 

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    16 

    ‐ Eragileekin elkarrizketa zuzena, arina eta jarraitua ezartzea. Hauen kezkak eta beharrak  ezagutzeko  eta  horiei  erantzuna  eman  ahal  izateko  bideak, mekanismoak edo tresnak bilatzea. Eragileen arteko harreman‐eredu berriak sortzea, kultura‐jarduera horiek garatuz. 

    ‐ Hurbiltasuneko kulturaren eta etengabeko prestakuntzaren aldeko apustua ezartzea.  Kultur  Etxea,  liburutegi  publiko  eta  gainerako  hurbiltasuneko ekipamenduen aldeko apustu irmoa egitea, gizarte eta kultura mailan sektore babesgabeen maila kultural eta artistikoa igotzearen aldekoa. 

    ‐ Berrikuntzaren bultzatzaileak eta balio erantsiaren sortzaileak diren kultura eta sormen industrien aldeko apustu estrategikoa sustatzea. 

    ‐ Egungo ekintza batzuk lehenestea: Ildo horretan, musikaren eta memoriaren jarduera  garrantzitsuenetako  batzuk  lehenetsiko  dira,  aldaketaren  sinbolo izango direnak, eta, pixkanaka, beharrezkoak diren jarduera guztiak egokitzen joango dira. 

    ‐ Kultur  Etxearen  jardueran  musika‐  eta  ondare‐kulturaren  balio‐katearen katebegi guztiak garatzen lagunduko duten ekintzak sartzea, ekintza prozesu zirkular  batean  integra  dadin,  non  erreferentzia  gisa  eta  tokiko  talentuari laguntzeko ere balioko duen.  

    ‐ Tokiko  kulturaren  prestakuntza,  sorkuntza,  ekoizpena  eta  berrikuntza bultzatzea 

    ‐ Udalerriko  musikaren  eta  memoriaren/ondarearen  sektorea  kuantitatiboki eta kualitatiboki identifikatzea. 

    ‐ Ekitaldietan parte hartzeko kultura eragileek eta lotutako erakundeek duten interes naturala, kulturarekin eta sormenarekin lotutako ekintza ezberdinak sustatzea eta zabaltzea. 

    ‐ Garapen Jasangarrirako Helburuak (GJH) sustatzea.  

    ‐ Euskara: Euskararen erabilera bultzatu. Beharrezkoa da euskara eta kultura adierazpenak laguntzea.  

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    17 

    4. KULTURA MAPA    Hurrengo  lerroetan  Kultura  Maparen  ezaugarriak  definituko  ditugu.  Atal  honetan eragileei, jarduerei eta espazioei buruz hitz egingo dugu.  

    Herrian  dauden  eragileak  ezagutu  eta  hauek  burutzen  dituzten  eta  nun  burutzen dituzten jardueren informazioa izan behar dugu kontutan proiektu honetako helburuak era egoki batean bideratzeko.  

      

    4.1. ERAGILEAK 

    Kultura  Plana  herriko  banakako  eragileekin,  elkarteekin,  sortzaileekin,    konpainiekin, musika taldeekin eta abarrekin egingo den elkarlana izango da.  

    Eragileen  beharretara  eta  nahietara  moldatuko  den  kulturgintza  behar  dugu,  euren beharrak  ezagutu  eta  aintzat  hartuko  dituena,  baina  ikuspegi  kritikoarekin.  Bidea elkarrekin  egin  nahi  dugu,  horretarako  kultur  taldeak  gertuago,  koordinatuago  eta antolatuago izan behar ditugu. Eragileekin lankidetzan arituz gero, gai zehatzei buruzko ezagutza lortuko da, baita kalearekiko zuzeneko harremana ere.  

    Kultur  talde eta  sortzaile ugari ditugu herrian, herritarrengandik hurbil daudenak eta herritarrez osatuta daudenak. Eratuko ditugun mapekin, herriko eragileak identifikatu ahal izango ditugu eta egiten duten lana ezagutu. Gaur egun, 53 dira Udaletxean altan dauden  kultur  elkarteak  (arkeologi,  espeolologi,  koral,  musika  talde,  kultur  elkarte, historia  talde,  jai  batzorde,  aisialdi  elkarte,  emakume  elkarte,  antzerki  talde,  gazte elkarte, gastronomi elkarte, argazkilari, bertsolari etabar). Hauetaz gain, herriko banako eragileak  ere  aipatu  behar  ditugu,  Ziomara  Hormaetxe  eta  Aitor  Etxebarria  (beste askoren  artean)  dira  sormen  industrien  adibiderik  argienak.  Horietako  bakoitza beharrezkoa da herrian bere arloan egiten duen lanagatik. 

    Kultura  eragileek  egiten  dute  eta  gure  lana  beraiekin  batera  joatea,  babestea  eta laguntzea izango da. 

    Eranskinetan  aurkituko  duzue  Udaletxean  altan  dauden  kultur  elkarteen  zerrenda. (Eranskina II) 

     

     

     

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    18 

    4.2. JARDUERAK 

    Gernika‐Lumoko Udaletxean  altan dagoen  kultur  talde bakoitzak  kulturaren adar bat lantzen du. Kultur anitza daukagu herrian beraz. Herrian hainbat kultur ekintza burutzen dira urtean zehar (kontzertuak, antzerkiak, erakusketak, hitzaldiak etabar). 

    Musikak, adibidez, arlo zabala hartzen du Gernika‐Lumoko kulturaren munduan. Musika eskolak,  Iparragirre  Rock  Elkartea,  Trinkete,  Musika  Taldeak,  bertsolariak,  Korala, Lekuek, Urdaibai Kantagune etabar dira eta izan dira honen erakusgarri.  

    Ezagunak dira ere, bonbardaketaren urteurrenetan antolantzen diren ekimenak. Urtero legez, apirilean zehar hainbat ekitaldi antolatzen dira 1937ko apirilaren 26an Gernika‐Lumoko herriak sufritu zuen bonbardaketa oroitzeko. Urtean zehar ere aurki ditzageku bonbardaketari  zuzendutako  jardunaldiak.  Ekitaldi  hauetan  herriko  hainbat  elkartek hartzen  dute  parte  (Bakearen  Museoa,  Kultur  Etxea,  Gernikazarra,  Astra, Gernikagarretan, Lobak, Gernika Gogoratuz, Pipergorri, Gernika Batzordea etabar).   

    Arteak,  bere  zentzu  zabalean  aurkeztua  (pintura,  argazkilaritza,  ikus‐entzun,  arte eszenikoak  etabar),  ere  garrantzi  handia  du  herrian.  Arteskola,  Artedrama,  Photoka, Rossa dantza eskola, beste askoren artean,  buru‐belarri dabiltza arlo horretan.  

    Beharrezkoa  da  orainarte  antolatu  diren  eta  hemendik  aurrera  antolatuko  diren ekintzen informazioa ezagutzea.  Jardueren  informazioarekin, behar diren baliabideak identifikatu ahal izango dira.  

     

     

    4.3. ESPAZIOAK 

    Herrian ditugun espazioak edukia gauzatzeko gune bilakatuko dira. Planaren ondoriozko ekintzen hedapena ekintzek eskatzen dituzten  irizpideetara hobekien egokitzen diren espazioetan egin behar da, Kultur Etxeak eta Udalak dituzten ekonomia‐ eta ekoizpen‐baliabideen errealitateen arabera. 

    Eraikinak zein kalea izan behar dira ekimenak gauzatzeko gune. Gernikaldeko artea eta artisten  lana  kaleratu  behar  dugu  ahal  izateko  eta    gure  herria  erakusleku  bihurtuz: Photoka, Gernikazarra etabar 

    Eskura ditugun espazio fisiko, eraikin, plaza edo ekipamendu iragankorrak edukiz bete behar  dira.  Orain  dauzkagun  espazioetako  bakoitza,  eraikitzen  ari  direnak  eta etorkizunean egoitzetan planifikatuko ditugunak, edukia gauzatzeko zentro bilakatuko dira (dela prestakuntza‐ekintza bat, dela sortzaileen eskura jarritako espazio‐baliabide bat, dela publiko orokorrarentzat ikuskizun bat erakustea).  

     

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    19 

    Helburuak: 

    • Kultur Etxea guneen dinamizatzaile gisa jartzea 

    • Espazioetan garatuko diren proiektuak ezartzea 

    • Proiektu bakoitzaren ezaugarri indibidualak eta erlazionalak zehaztea 

    • Proiektuaren premiek espazio fisikoen errealitatearekin bat egiten duten edo ez zehaztea, horiek dauden egoeretan (egiten ari dira, eraikitzen ari dira, diseinu‐fasean daude) 

     

    4.3.1. Kultur Etxea Herri Erakundea 

    Gernika‐Lumoko  kultur  esparruaren  kudeaketan  arduratzen  da.  Bere  baitan,  Kultur Etxearen eraikinez gain, Segundo Olaeta Musika Eskola, Lizeo Antzokia, Elai‐alai Aretoak eta  Maria  Agirre  aretoa  aurkitzen  dire.  Kultur  Etxearen  eraikinaren  barruen,  berriz, erakusketa gela, Arteskola, Liburutegia, Gazteria zerbitzua eta Gaztelekua daude.  

     

    4.3.2. Kultur Etxea Egoitza 

    1987.  urtean  sortu  zen  egun  ezagutzen  dugun  Kultur  Etxea.  Demanda  handia  duen espazioa da. 

    Gernika‐Lumoko  Kultur  Etxea,  Herri  Erakunde  Publikoaren  administrazio  egoitza  da. Bertan kokatzen dira idazkaritza eta zuzendaritza bulegoak. Kultur Etxean, administrazio izapideak egiteaz gain, Lizeo Antzokia eta Elai Alai Aretoaren egitaraua kudeatzen da. Eraikinean honako espazioak aurki ditzakegu: 

    • Arte Eskola 

    • Erakusketa gela 

    • Maria Agirre Aretoa 

    • Gaztelekua 

    • Gazte Informazio bulegoa 

    Kultur Etxeko bulegoen egungo egoerak birmoldaketa bat behar du. Liburutegia eraikin berrira lekualdatuz gero, bertan jarduera ugari egitea lortuko litzateke, eta ordezkaritza irabaziko litzateke. 

    Egoitzaren edukiak: 

    • Kultura,  zientzia  eta  arte  alorretako  jarduerak  garatzea  eta  sustatzea,  arreta berezia jarriz euskal kulturaren agerpen guztien inguruan. 

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    20 

    • Herriko  talde  ezberdinek  dituzten  kultur  ekimenak  laguntzea  eta  bultzatzea, kulturako esparru guztietan herritarren parte hartzea sustatuz. 

    • Segundo Olaeta Musika Eskolaren garapena eta kudeaketa. 

    • Herriko  jaiak eta beste  jai eta ospakizunen antolakuntza sustatzea, herritarrek parte har dezaten bideak erraztuz. 

    • Gazteriari  bideraturiko  Informaizoa  eta  zerbitzuak  kudeatzea  eta  bereziki, Gazteen Informazio Bulegoa eta Gaztelekua. 

    • Jendearentzako arreta 

    • Kultur Etxeko bulegoak 

    • Artxibo historiko‐artistikoa eta erakusketen sustapena 

    • Oro har, jendearen prestakuntzarako sarbidearekin lotutako erabilera anitzeko prestakuntza‐ eta kultura‐gela 

     

     

    4.3.3. Liburutegia 

    Udal  Liburutegia  Kultur  Etxeko  instalazioen  barruen  kokaturik  dago.  Liburutegiak honako atalak eta zerbitzuak ditu: 

    • Kontsulta gela. • Familien Txokoa. • Gazteen liburutegia 11‐15 urte bitartekoei zuzenduta. • Castor Uriarte gela (lan taldeak eta ikertzaileak). • Hemeroteka 

     

    Liburutegiaren  espazio  falta  nabarmena  da.  Liburutegia  txiki  geratzen  ari  da  eta erabiltzaileen  behar  izanak  asetzea  gero  eta  zailagoa  bihurtzen  ari  da.  Hori  dela  eta hainbat kexa jaso dira azkenaldian.  

     

    4.3.4. Antzokiak 

    Lizeo  Aretoa  publiko  guztietara  iristen  den  espazio  eszenikoa  da,  tradizioa  eta garaikidetasuna uztartzen dituen kalitatezko eszena anitza eskaintzen duena. Antzerki, musika, dantza eta zinema egitarau egonkorra eta kalitatezkoa eskaintzea du helburu.  

    Elai Alai Aretoan, berriz, Kultur Etxearen egitarau nagusia burutzen da, baina ekimen pribatuak antolatzeko aukera ere badago alokairuaren bidez. 

     

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    21 

    Areto honetan antolatzen diren jarduerak hauek dira: 

    • Jardunaldiak eta hitzaldiak • Antzerki amateurra • Familientzako antzerkia. • Segundo Olaeta Musika Eskolako entzunaldiak. • Herriko elkarteen programazioa • Formatu txikiko erakusketak 

     

     

    4.3.5. Astra Jatorrizko  eraikina  1916koa  da.  Ondare  Historiko  izendatua.  Goitik  behera zaharberrituta dago aurrekaldea Liam Gillickn artistarengatik disenatua egonik. Funtzio anitzeko  gune  izatea  du  xede  nagusi,  joera  berrietan,  ikerkuntzan  eta  formazioan aitzindari. 

    Herritarrek eta eragileek autogestionatzen duten espazioa da.  

    Edukiek  inguruko  eragileekin  lankidetza  bilatu  behar  dute,  ez  bakarrik  baliabide espazialak  dituen  laguntza‐kontzeptu  batean,  baizik  eta  lankidetza  aktiboko  jarrera batean. "Eraikin handiegia" delako inpresioa izatetik,  ingurunea biziberritzeko espazio aktibo, hurbilekoa eta harremanetarako izatera igaro nahi da. 

    Ahal den neurrian,  jarduera hori hitzarmen berri batean haziz  joan beharko  litzateke, prestakuntza eta sorkuntza artistikoari laguntzeko jarrera proaktiboa duen aldaketa bat hautemateko  moduan.  Astraren  presentziak  Gernika‐Lumora  ekarriko  duen  itzulera soziala aurreratzen eta jakinarazten duen plan espezifiko bat diseinatuz. 

    Espazioaren helburuak: 

    • Sarbidea irekita duen eta kalerantz  irekita dagoen egoitza gisa aurkeztea. Non herritarrek arteekiko hurbiltasuna eta babesa modu argian hautematen duten 

    • Prestakuntza  eta  sorkuntza  artistikorako  baliabideak  eskaintzea,  alderdi guztietan. 

    • Erakustaldi‐ildo desberdinak hartzea, non tokiko talentuari ematen zaion babesa eta  publiko  orokorrarentzat  eta  sortzaileentzat  erreferentziazko  edukiak parekatzen diren. 

    • Gernika‐Lumoko beste kultura‐erakunde batzuekin elkarlanean aritzea. 

    • Sorkuntzari laguntzeko espazioa: orotariko lan‐ildoetan, sortzaile alternatiboak identifikatzeko eta laguntzeko. 

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    22 

    • Musika‐proiektuari laguntzeko gunea: funtsezkoa da jaialdien, kontzertuen eta beste egitura batzuen bidez kalera ateratzen den jarduera duen eraikina izatea. 

     

    4.3.6. Iparragirre Iparragirre  kontzertu  aretoa  eta  entsegu  lokala  da.  Lekuko  musika  eta  kanpokoa sustatzeko  entsegu  gela  eta  kontzertu  aretoa.  Duela  ia  bi  hamarkada  sortu  zen udalerriak sufritzen zuen entsaiatzeko lokal faltaren arazoari irtenbidea emateko.  

    Zalantzarik  gabe,  elkarte  honen  lana  goraipatzekoa  da  eta,  nola  ez,  herritarren erantzuna oso positiboa da. 

     

    4.3.7. Jai Alai 

    Gernikako Jai Alai frontoia munduan zabalik jarraitzen duen frontoirik handienetarikoen artean dago. Secundino Zuazok eginda, 1963an inauguratu zuten.  

    Pilotalekuan  zesta‐punta,  esku‐pilota  eta  pala  partiduak  jokatuz  gain,  jaialdiak antolatzeko gune ere bada. Gaudeamus koralak eta Udaletxeak kontzertu eta ekimen desberdinak antolatzen dituzte eraikin honetan. Jarduera anitzetarako erabili daitekeen espazioa da.  

     

    4.3.8. Espazio irekiak 

    Erreferentziazko  espazioak  Udaletxeko  plaza,  Pasealekua  eta  Auditorioa  izango litzateke. Kultur ekimenak, Gernikaldeko artea eta artisten lanak kaleratu behar ditugu. 

    Foru  plaza,  arte  plastikoak  sustatzeko,  tokiko  talentuaren  erakusketak  egiteko  eta Gernika kulturaren hiria dela adierazteko erabiltzen den espazioa da, museo‐espazioen, artearen eta erakusketaren inguruan antolatzen dena. Gure herria artearen erakusleku bihurtu behar dugu: adibidez Photokaren kale erakusketak 

    Auditorioa, antzerki eta udako filmetarako gune erabili ohi da.  

    Pasealekua berriz, espazio zabala da, fisikoki zein sinbolikoki. Pasealekua eraikinak dira, parkea da, igarobide, arkupeak, elkargunea, zerbitzuak… gauza ugari hartzen ditu bere baitan.  Gernikako  biztanleen  topagunea  da  eta  bertako  aniztasunak  herri  mailako garrantzia ematen dio gune honi. 

    Pasealekua,  bere  kokapenagatik,  historiagatik,  izandako  erabileragatik  eta  bere izaeragatik gernikarrentzako oso espazio garrantzitsua da. Beti hartu da herritarrentzako topagunetzat (ume, heldu zein nagusi). Pasealekuan hainbat proposamen planteatu eta garatu izan dira.  

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    23 

    Espazio hauen helburuak: 

    • Arte plastikoen eta bisualen bikaintasuna erakustea eta sustatzea 

    • Tokiko talentuaren balioa nabarmentzea eta sustatzea 

    • Instituzioak, eragile/talde eta herritarrak batuko dituen topaleku bihurtzea 

    • Herritar eta instituzioen begirada gune honetara erakartzea 

    • Erabilera eta ekintza ugari eskeintzea 

     

    4.3.9. Museoak  Bakearen Museoa 

    Gernikako Bakearen Museoa hiriko erdigunean kokatuta dago, Foru plazan hain zuzen ere. 1997. urterarte Epaitegia, Correos eta Telegrafos aurkitzen ziren eraikin honetan. Zaharberritze lanari ekin zioten eta 1998. urtean zabaldu zuten udal Museoa. Gaur egun ezagutzen dugun  Gernikako Bakearen Museoa, ordea, 2003ko urtarrilaren 8an ireki zen birmoldaketa baten ostean.  

    Dokumentazio Zentroa da eta interesaturiko pertsona orori zabaldutako ondarea dauka. Liburu, dokumentu, aldizkari eta material audiobisualez osaturiko ondare dokumentala biltzen ditu. Horretaz gain, azpimarratu behar da Gernikako bonbardaketa, Espainiako Gerra Zibila eta frankismoa ikertzeko duen balio historioagatik.  

    Euskal Herria Museoa 

    1733.  urtean  eraikitako  Alegria  Jauregi  barrokoan  kokatua  dago.  1982.  urtean zaharberritu  zuten  eraikina  eta  Museo  bihurtzeko  lanak  gauzatu  zituzten.  Euskal Herriaren esanahi historiko, politiko eta kulturala ulertzen lagunduko duen espazioa.  

    Museoa lau solairutan dago egituratuta, azkeneko solairua aldi baterako erakusketara zuzendutako espazioa izanik.   

    4.3.10. Abian dauden propiektuak Aipatutako  espazioetarako  proiektu  barriak  daude  mahai  gainean.  Hauek  dira aipagarrienak: 

     

    Liburutegi berria: 

    Esanguratsua da gaur egungo liburutegian dagoan espazio falta, hau da, hain zuzen ere, liburutegiak duen arazorik larriena.  Honi erantzuna emateko, eta herri honek behar eta 

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    24 

    merezi  duen  zerbitzua  eskaintzeko  Liburutegi  berri  bat  eraikitzeko  proiektua  dago martxan. 

    Hauek izango litzateke Liburutegi barriaren ezaugarriak: 

    • Liburutegi zabal bakarra 

    • Ikasketa‐gela komunak 

    • Tailerrak, hitzaldiak eta konferentziak, hasiera batean gaur egungo erabilerekin bat datozenak, eta oro har jendearentzako sarbidea bermatzen saiatzen direnak, baina  gero  liburutegiko  langileengana  hurbiltzen  joango  direnak,  eta literaturaren inguruko sortzaileei laguntza zehatzagoa ematen. 

    • Irisgarritasun‐arazoak gainditzea 

    • Liburutegietako langileen baliabideak optimizatzea 

    • Liburutegiak aukera ematen dio bere eremuko joera berrietan aurrera egiteko.  

    Kultur Etxea: 

    Liburutegia eraikin berrira lekualdatzearekin ekimen hauek bultzatzea lortuko litzateke: 

    • Kultur Etxea Kulturaren gune izatea 

    • Ordezkagarritasunean irabaztea 

    • Kultur  Etxeak  egunerokotasunean  identitatearekin,  memoriarekin  eta historiarekin  harremanetan  jartzeko  kulturarekin  zerikusi  handia  duela jakinarazten jarraitzea 

    • Living Lab espazioak sustatzea 

    • Arte plastikoak eta bisualak erakustea 

    • Sormen‐industriak proiekturako espazio bihurtzea 

    • Erakusketa anitzak eskeintzea 

    • Makerspaces guneak sortzea 

     

     

    4.4. ERAGILEEN MAPA 

    Eragileen mapak Gernika‐Lumoko kulturaren sektorera egindako lehen hurbilketa izan nahi du. Herriko eragileak identifikatu, garatzen dituzten jarduerak ezagutu, erabiltzen dituzten  espazioak  identifikatu  eta  zer  diziplinetan  (musika  sormena  edo  memoria) jarduten duten bereiztu. 

    Mapa hau sortzeak hurrengo helburuak gauzatzen lagunduko digu: 

    • Udalerriko kulturaren sektorea kuantitatiboki eta kualitatiboki identifikatzea. 

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    25 

    • Eragileen  kezkak  eta  beharrak  ezagutzea  eta  horieri  erantzuteko  bideak mekanismoak edo trensak bilatzea. 

    • Agenteekin elkarrizketa zuzena, arina eta jarraitua ezartzea. 

    • Lankidetza‐harreman bat ezartzea proiektu komunak aurrera eramateko 

    • Eragileen arteko loturak ezartzea, eta interesak, kezkak eta beharrak lotzea. 

     

    Garrantzitsua izango da plan honetan planteatzen diren lehenengo ekintzak modu berri batean  egitea,  eta,  bertan,  Udaleko    beste  arlo  batzuek,  elkarteek  eta  identifikatuta dauzkagun eta, aldi berean, beste batzuk identifika ditzaketen eragileek parte hartzea. Mapak  balio‐kateko  pertsona,  kolektibo,  empresa,  espazio,  tipología  eta  entitate juridiko guztietako proiektuei erreparatu behar die.  

    Maparen  lehen  fasean  udalerriko  sektoreko  eragile  guztiak  identifikatuko  dira; horretarako, erakundearen datu orokorrak baino ez dira jasoko. Bigarren fasean, datu kualitatiboagoak  bilduko  dira,  planaren  lana  garatzeko  eta  finkatutako  helburuak lortzeko gida eta laguntza gisa balio dezakenetak.  

    Aurreko  guztia  kontutan  izanda  (eragileak,  jarduerak,  espazioak),  Memoria/ondarea mapa eta Musika sormenaren mapa eratu ditugu: 

       

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    26 

    4.4.1. Memoria Ondarea Mapa ELKARTEA  PROIEKTUA  ESPAZIOA   

    Arkibai  Bonbardaketa mapa Pasilekua  Gernikazarra  Aldaba  Gernika Gogoratuz, Lobak?  Himmelstarsch‐Intercambio  de 

    cielos Astra  

    Gernika‐Lumoko Udala,… Gernika Sariak 

    Lizeoa  

    Lobak,   Gernika2037 Astra    Gernika sutan/garretan Pasilekua, Lizeoa, Jai Alai   Segundo Olaeta, Elai Alai, Ross...  Bakearen doinuak Jai Alai  Lobak  Lobak  Astra  Astra Koordinadora  Astra  Astra    Gernikazarra    Prentsa historikoa    Guernica Gernikara Astra    Herri  eragileen  unitate 

    didaktikoak Astra  

      Gernikaren egiak    Gernikar emakumeen historia    KIDs Gernika    Bonbardaketako ekimenak Astra, Pasilekua, Jai Alai,     Bonbardaketaren 

    dokumentazio zentrua Bakearen museoa   

      Gernika Gogoratuz Gernika Gogoratuz     Gernika Batzordea Astra    Dokumentalak  (Jai  Alai, 

    Amerikanuak,  Markak, Navearen  artxiboa,Gernika erraiak…) 

    Lizeoa  

      In illo tempore Oizmendi    Gernika  bibliografia, 

    artxiboak... Kultur txea, Liburutegia   

      Inbentarioa    Ahotsak.com  Agorria/Muinozguren  Gernika lehen/orain argazkiak Astra    Museoak Museoak    Eskolak (transmizio lana) Eskolak    Gernika Rock Liburua    Udal artxiboa Udaletxea    Kultur  Etxearen  bildumak 

    (kartelak, Programazioak…) Kultur Etxea  

      Gernika  oinarri  arte  lanak (margolanak,  antzerkiak, ipuinak…) 

    Kultur Etxea  

      Gernikako mugetatik ibilbideak    4 minutu Astra    Arrano Kultur Elkartea Arrano    Bakeleku Kultur Etxea    Bunkerrak  eta  gainontzeko 

    eraikin historikoak Pasilekua, Astra   

      Juntetxea  

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    27 

    4.4.2. Musika Sormena Mapa  ELKARTEA  PROIEKTUA  ESPAZIOAK   

    Musika Eskola, Elai Alai,… Bakearen doinuak Jai Alai  Astra,  Iparragirre  Rock  Elkartea, Trinkete Antitxokoa..,  

    Lekuek Festibala 

    Astra,  Trinkete, Iparragirre, Lizeoa. 

     

    Trinketea  Trinkieteko ekimenak Trinketea  Iparragirre  Iparragirreko ekimenak Iparragirre, Kalea   Biztu Irratia  Biztu Irratia Astra  Elai Alai  Elai Alai Pasilekua  Iparragirre  Musika Gida Morea Iparragirre  Segundo Olaeta M E  Segundo Olaetako ekimenak Segundo  Olaeta, 

    Astra, Kultur Etxea.  

      Txistulariak Errenteria    Rock and Rally Astra    Skate Blackeko kontzertuak Agarre  Jai Batzordea  Auzoetako jaiak Auzoetan    Txosna Batzordea Pasilekua  Astra  Metal Fabrika Astra    Ross eskola Ross Eskola  Andra  Mari,  Kantagunea, Arbolapera... 

    KORALAK Liburutegi  Zaharra, Harizpe 

     

      Foruria Musika eskola Juli Foruria Eskola,      Kalapitaka Kalapitaka    Musika taldeak Iparragirre  Eskolak  Eskolarteko koroak Eskolak  kultur etxea  Musika Jardunaldiak Auditorioa,  Europa 

    Parkea  

      Astra iluntzeak Astra  Marijesiak  Marijesiak Liburutegi zaharra   eskolak, Elai Alai, Musika eskola...  Santa  Ageda,  Santa  Zezizli, 

    Kandelerio... Pasilekua  

    Segundo Olaeta, Ross, Elai Alai...  Bakearen doinuak Jai Alai    Soinu teknikariak    Iparragirre figura moduan   

       

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    28 

    4.5. KULTUR ETXEAREN FINANTZIAZIOA 

    Kultur  Etxearen  diru  iturriak  hiru  multzotan  bereiz  ditzakeguz:  Udaletxeak  ematen dituen  diru‐ekapernak;  diru‐sarrerak,  egiten  diren  ekintzetatik  (ikuskizun,  kultur programazio etabar), lokalen alokairuetatik eta Segundo Olaeta Musika Eskolatik lortzen direnak; eta Kultur Etxeak jasotzen dituen dirulaguntzak. 

     

     

    4.6.  KULTUR ETXEAK BIDERATZEN DITUEN DIRULAGUNTZAK 

    Kultura plana herriko kultur eragileekin batera  landu beharko  litzatekeela uste dugu; hori dala‐eta, dirulaguntzak helburu honetara bideratu behar dira.  

    Diru  laguntza  hauek  emateko  azken  helburua  da  gure  udalerriko  kultura  esparruan zerbitzu eskaintza sustatu eta egonkortzea eta elkarteen mantenurako laguntza ematea. 

    Kulturaren esparruan  jarduera eta programak burutzeko, Gernika‐Lumoko Udalerrian diren diru irabazkin asmorik gabeko erakunde, elkarte eta norbanakoei diru laguntzak ematea zuzentzea du helburu ekimen honek. 

    Halaber,  Gernika‐Lumoko  udalerrian  eragina  izango  duten  musika  egitarau  edo jarduerak gauzatzeko, irabazi asmorik gabeko elkarteei diru laguntzak zuzendutzen dira ere.  Gernika‐Lumoko  Kultur  Etxea  Fundazioak,  eta  Segundo  Olaeta  Musika  Eskolak bereziki, konpromiso irmoa daukate herritarren heziketa musikalari ekiteko eta baita ere udalerriko musika talde zein elkarteak sustatzeko. 

    Ezin ditugu ahaztu, Gazte Zerbitzutik bideratzen diren dirulaguntzak. 

       

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    29 

    5. LAN ILDOAK   Plana behar bezala garatzeko definitu diren lan ildoak aurkezten ditugu hemen. Bi ildo nagusi  bereiztu  ditugu:  ildo  estrategikoak  eta  ildo  transbertzalak.  Ildo  estrategikoak planaren motorra izango dira eta ildo transbertzalak berriz, motor hori era egoki baten funtzionatzea arduratuko direnak. Biak garrantzitsuak Kultura Plana aurrera eramateko. 

    Ildo  estrategikoak  hausnarketarako,  eztabaidarako  eta  ekintzarako  estrategia  eta proposamen  zehatzen  garapenerako  tresnak  dira.  Herriko  eragile  publiko  eta pribatuekin batera, kultura politikaren helburu partekatuak definitzen dituzte. Egiten ari garena  ordenatzera  eta  zentzua  ematera  laguntzen  dute  eta  etorkizuneko  erronkei aurre  egitea  ahalbidetzen  dute.  Ildo  Estrategikoen  bitzartez  garatuko  diren  ekintzak jarriko dira abian. Ekintza‐gune nagusiak izan arren, proiektua irekita dago beste eremu batzuetara. Guneak aukera ematen digu  lana eta ahalegina egituratzeko eta  lan‐lerro nagusiak finkatzeko. 

    Ildo  transbertzalak  berriz,  ekintza  guztiek  iraungarritasuna  eta  ingurumenaren  eta gizartearen babesa izatea bermatuko dute.  

     

     

    5.1. ILDO ESTRATEGIKOAK 

    Memoria ondarea eta Musika Sorkuntza dira plan honen ardatz. Funtsean, erabaki hori bi arrazoitan oinarritu dugu: alde batetik, memoria ondare gisa duen garrantziagatik eta udalerriko  musikaren  eta  arteen  eremuan  duen  tradizioagatik,  eta,  bestetik,  horien inguruan mugitzen den masa kritikoagatik, aukera handia baita Kultura Plana 2019‐2023 proiektu honetan jarduera‐ildo berriak planteatzeari dagokionez. 

    Foku  horietan  zentratuz,  proiektua  gaur  egun  garatzen  ari  diren  Kultur  Etxeko  beste diziplina artistiko eta jarduera batzuetara zabaltzen da. Foku horrek ahalbidetzen duena da lana eta ahalegina egituratzea eta lan‐ildo zehatz batzuetan lehenestea. 

    Ildo  horretan,  musikaren  eta  memoriaren  jarduera  garrantzitsuenetako  batzuk lehenetsiko dira, aldaketaren sinbolo izango direnak, eta, pixkanaka, beharrezkoak diren jarduera guztiak egokitzen joango dira. 

    Helburuak: 

    • Kultur  Etxearen  jardueran  musika‐  eta  ondare‐kulturaren  balio‐katearen katebegi  guztiak  garatzen  lagunduko  duten  ekintzak  sartzea,  ekintza  prozesu 

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    30 

    zirkular  batean  integra  dadin,  non  erreferentzia  gisa  eta  tokiko  talentuari laguntzeko ere balioko duen. 

    • Kultura‐jardueren  txertaketa  bilatzea,  beste  udal‐arlo  batzuetako  helburuak garatzeko tresna gisa. 

    • Eragileen  arteko  harreman‐eredu  berriak  sortzea,  kultura‐jarduera  horiek garatuz. 

     

    Jarduerak hautatzeko erabiltzen diren irizpide nagusiak honako hauek dira: 

    • Espezializatzeko  eta  lehenesteko  beharra  dago.  Planerako  fokua  musika  eta memoria dira. 

    • Bi fokuen jardueraren inpaktua Gernika‐Lumon eta haren ingurunean 

    • Eduki  mota:  Industria  sortzailea  erlazionatzeko  eta  sortzeko  gaitasunean zentratua 

    • Ingurunearekin eta udal‐arloekin lankidetzan aritzeko aukera. 

     

    Ekintza‐gune  nagusiak  horiek  izan  arren,  proiektua  irekita  dago  beste  arte‐eremu batzuetara eta orain Kultur Etxean gauzatzen ari diren beste ekintzetara. Ildo nagusiak finkatzeak aukera ematen digu  lana eta ahalegina egituratzeko eta  lan‐lerro nagusiak finkatzeko. 

     

     

    5.1.1. Memoria / Ondarea 

    Memoria  da  “marka”‐rik  onena  Gernika‐Lumoko  ondare  ukiezin  gisa  (tokikoa  eta nazioartekoa). Gernika‐Lumoko memoria  historikoa  eta  ondare material  eta  ukiezina aldarrikatu behar ditugu.  

    Kultura  ondarea,  bere  zentzurik  zabalenean,  iraganean  jasotako  baliabide  ugari eskaintzen  dituen  produktua  eta  prozesua  da,  orainean  sortu  eta  etorkizuneko belaunaldiari transmititzen dena. Garrantzitsua da ezagutzea ondare materiala ez ezik, ondare naturala eta ukiezina ere barne hartzen dituela.  

    Ezinbestekotzat  jotzen dugu memoriaren gaia arrakastaz  lantzen duten erakundeekin (Bakearen Museoa, Euskal Herria Museoa, Pipergorri, Gernikazarra, Gernika Gogoratuz, Lobak,  Astra,  etab.)  batera  lan  egiteko  eta  laguntzeko  ildoari  eustea,  planaren testuinguruan  dagozkion  ekintzak  eginez.  Ildo  horrek,  alde  batetik,  kultura  planaren erreferentzia  eta  eduki  gisa  balioko  du  eta,  beste  aldetik,  Gernika‐Lumo  “marka”‐k 

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    31 

    nazioarte mailan duen harremana indartuko du. Lerro horiez gain, beharrezkoa izango da  tokian  tokikoa  sustatzeko  ildoa  azpimarratzea  eta  garatzen  jarraitzea.  Ildo  horrek "UNESCOren gizateriaren ondare ukiezina" bezalako labela lortzen lagunduko du, eta, aldi berean, udalerria oso baliabide gutxirekin dinamizatzen lagunduko duten jarduera berriak sortzeko tresna izango da.  

    Memoria aipatzen dugunean burura datorkigun lehen hitza “Bonbardaketa” da. 1937ko apirilaren 26‐a egun beltza da gure historian. Egun horretan Gernika bonbardatu zuten, herria erabat suntsitu eta ehunka bizilagun hil zituzten. Gernika, aro berriko gerratearen izugarrikerien  sinbolo  bihurtu  zen.  Gertaera  honek  izugarrizko  eragina  izan  zuen  bai herrian eta baita munduan zehar ere. Horren adibide, Picassok margotutako “Guernica” irudia,  monumentuak  (Eduardo  Chillidaren  “Gure  Aitaren  Etxea”  adibidez),  artista ezberdinen obrak, argitaratu diren liburuak, antzerkiak edo musika letrak.  

    Herriko  kultur  elkarteek  eta  herritarrek  gogo  handiz  egiten  dute  lan  gertaera  hori oroitzen eta salatzen jarraitzeko urterik urte. Memoria bizirik mantendu behar dugu eta bonbardaketa gure herriaren historiaren parte da. 

    Urtean  zehar  eta  batez  ere  apiriliean  ekimen  ugari  egiten  dira  Kultur  Etxea,  herriko eragile  eta  herritarren  parte‐hartzearekin:  herri‐antzerkiak,  hitzaldiak,  manifestazio isila, 4minutu ekimena, erakusketak, kontzertu bereziak, ikuskizunak, elizkizuna eta lora eskaintza, etbar.  

    Aipatu  beharra  dago,  bonbardaketaren  urteurreneko  ospakizunen  barruan  burutzen den  “Gernika  Sariak”.  Esanahi  handiko  ekitaldia.  2004ean  UNESCO‐ren  Europako eskualdeko  Bakearen  Hiriak  Saria  2002‐2003  jasotzeak,  hiribilduak  Bakearen  eta Berradiskidetzearen alde egin duen lana legitimatu egiten du, 2005eko urtetik aurrera Bakearen  eta  Berradiskidetzearen  Sariaren  aldeko  proposamena  eginez,  Bakearen Kulturaren balioak sustatuko dituena. 

     

    5.1.1.1. Zeregin nagusiak: 

    • Etengabe harremanetan jartzea memoria/ondarea elkarte‐sistemarekin, bai eta udalerriko kultura‐boluntarioekin ere. Ondare‐politikan proiektuen plangintzari eta ondorengo programazioari dagokienez garatu diren esku‐hartzeak ebaluatu ahal izateko informazioa biltzea.  

    • Ekimen  eta  proposamen  bateratuak  mantentzea,  elkarteen  arteko  sare  bat ezarriz. 

    • Beste udal‐arlo batzuekin  lankidetzan aritzea, helburu  indibidual  eta  komunei erantzuna emango dieten ondare‐programak diseinatzen.  

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    32 

    • Herritarrek ondare‐jardueretan duten parte‐hartzea areagotzen  laguntzea, eta horretarako,  lan  erabakigarria  egitea  herritarren  eskariaren  eta  Kultur  Etxeak proposatutako kultura‐eskaintzaren arteko gizarte eta ondare bitartekaritzako agente gisa. 

     

    5.1.1.2. Egitasmoa: 

    GERNIKA‐LUMO GIZADIAREN ONDARE 

    INMATERIALA 

    EDUKIAK 

    HELBURUAK  Gizateriaren ondare inmaterialaren labela lortzea  DESKRIBAPENA  Memoriaren gaineko erakundeen katalogoa egituratzea 

    Memoriari buruzko ekintzen mapa Ekintzen gainean lan egitea. UNESCOn aurkezteko memoria 

    AGENTE LAGUNTZAILEA  UNESCO,  memoriarekin  zerikusia  duten  erakundeetako pertsonak, teknikariak, beste zinegotzi batzuk 

    BALIABIDEAK  200.000 euro DENBORA  4 urte 

     

     

    5.1.1.3. Gizateriaren ondare inmateriala 

    Kultura‐ondare  immateriala  edo  "ondare  bizia"  belaunaldiz  belaunaldi  komunitateek transmititutako praktika, adierazpen, jakintza edo teknikei dagokie. 

    Ondare  immaterialak  identitate  eta  iraunkortasun‐sentimendua  ematen  die komunitateei:  sormena  eta  gizarte‐ongizatea  sustatzen  ditu,  ingurune  naturala  eta soziala kudeatzen laguntzen du, eta diru‐sarrerak sortzen ditu. Jakintza tradizional edo autoktono asko  integratuta daude edo egon daitezke osasun‐politiketan,  hezkuntzan edo baliabide naturalen kudeaketan. 

    Kultura  Ondare  Immaterialaren  Babeserako  UNESCOren  2003ko  Konbentzioaren helburua  ondare  ahul  hori  kontserbatzea  da;  horrez  gain,  haren  bideragarritasuna bermatu  eta  garapen  jasangarrirako  duen  potentziala  optimizatu  nahi  du.  UNESCOk babesa  ematen  die  estatu  kideei  esparru  horretan,  babeserako  nazioarteko lankidetzaren  bidez,  eta  ondare  bizi  horren  babes  iraunkorraren  aldeko  esparru instituzional eta profesionalak ezarriz. 

    Honen arira UNESCO ETXEAK proposatzen duen lana duzue (ERANSKINA III) 

     

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    33 

    5.1.2. Musika Sormena  

    Gernika‐Lumok  egitura  eta  musika  sortzaile  asko  ditu,  nola  profesionalak,  hala amaterurrak. Kultur Etxeak, hortaz,  lagundu eta babestu egin behar ditu, eta erraztu ezagutza/trebakuntza eta sortzaileen sortze eta ekoizpen artistikorako. 

    Gernikako kultura munduan musikak garrantzi handia du. Herrian ditugun musika eskola pribatu zein publikoak (Juli Foruria Musika Ikastegia, Kalapitaka akademia eta Segundo Olaeta Musika Eskola) eta hainbat kultur taldek (Trinkete, Iparragirre, Musika taldeak, Koroak, Astra etabar) urteetan diardute lanean musika gure herriaren parte izan dadin. Eragile  hauei  esker  jarraitzen  du  musikak  bizirik  gure  herrian,  urtean  zehar  hainbat ekimen burutuz.  

    Zentzu  honetan,  herriko  dinamismo musikala  funtsezko  faktorea  da  sormen‐ingurua sortzeko. Hiriko kultura‐jarduera izatea da industria sormenaren sektorea bultzatzeko baldintzetako bat.   

    Musikaren  sormen‐sektorea  sustatzeak,  programazio  kultura‐musikal  indartsua  eta anitza duen ingurune dinamikoa bultzatzea dakar. 

    Abiapuntu  gisa,  musika  sormenean  diharduten  agenteak  identifikatzea    da,  eta musikaren mapa bat egitea. Lan hori udaleko beste arlo batzuekin eta inguruko beste eragile batzuekin lankidetzan egingo da, udalerriko errealitateari buruz dagoen ezagutza guztia batzeko.  

     

    5.1.2.1. Zeregin nagusiak: 

    • Etengabe  harremanetan  jartzea  musika‐elkarteekin  eta  udalerriko  kultura boluntarioekin.  Musika‐politikan  proiektuen  plangintzari  eta  ondorengo programazioari dagokienez garatu diren esku‐hartzeak ebaluatzea ahalbidetuko duen informazio biltzea. 

    • Musika‐ekimen eta proposamen bateratuak mantentzea, elkarteen arteko sare bat ezarriz. 

    • Udaleko beste arlo batzuekin lankidetzan aritzea helburu indibidual eta komunei erantzuna emango diente musika‐programak diseinatzen. 

    • Musikako  jardueretan  herritarren  parte‐hartzea  areagotzen  laguntzea, herritarren  eskariaren  eta  Kultur  Etxeak  proposatutako  musika‐eskaintza kulturalaren artean bitartekartiza soziomusikaleko agente gisa lan erabakigarria eginez. 

    • Talentua, proiektuak, produktuak eta zerbitzuak erakartzea. 

     

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    34 

    5.1.2.2. Egitasmoa:  

    LIVING LAB MUSIKA GERNIKA‐LUMO 

    EDUKIAK 

    HELBURUAK  UNESCO‐ren Ciudades Creativas sareko kide izan DESKRIBAPENA  Musika‐erakundeen katalogoa 

    Ekintza musikalen mapa Living lab bat diseinatzea, teknologiak, talentua eta musika erakartzeko. 

    AGENTE LAGUNTZAILEA  Musikarekin  zerikusia  duten  pertsonak  eta  erakundeak, teknikariak, beste zinegotzi batzuk. 

    BALIABIDEAK  150.000 euro DENBORA  4 urte 

     

     

    5.1.2.3. Hiri sortzaileak: 

    UNESCOren  Sormen  Hirien  Sarea  2004an  sortu  zen,  sormena  hiri‐garapen iraunkorrerako faktore estrategiko gisa identifikatzen duten hiriekiko eta hirien arteko lankidetza sustatzeko. Gaur egun Sarea osatzen duten 180 hiriek elkarrekin lan egiten dute  helburu  komun  bat  lortzeko:  sormena  eta  kultura‐industriak  tokiko  garapen‐planaren erdigunean jartzea eta nazioartean arlo horretan aktiboki lankidetzan aritzea. 

    Sarearekin  bat  egitean,  hiriek  beren  jardunbide  egokiak  partekatzeko  eta  sektore publikoa eta pribatua eta gizarte zibila lotuko dituzten lokarriak garatzeko konpromisoa hartzen dute, honako helburu hauekin: 

    • Kultura‐jardueren, ‐ondasunen eta ‐zerbitzuen sorkuntza, ekoizpena, banaketa eta hedapena indartzea; 

    • Sormen‐ eta berrikuntza‐poloak garatzea eta sortzaileen eta kultura‐sektoreko profesionalen aukerak areagotzea; 

    • Bizitza  kulturalerako  sarbidea  eta  partaidetza  hobetzea,  bereziki  talde behartsuen eta pertsona kalteberen mesedetan; 

    • Kultura eta sormena erabat integratzea garapen iraunkorreko planetan. 

    Sareak  zazpi  sormen‐eremu  hartzen  ditu:  artisautza  eta  herri‐arteak,  arte  digitalak, zinema, diseinua, gastronomia, literatura eta musika. 

    Hiri  Sortzaileen  Sarea  UNESCOren  bazkide  pribilegiatua  da,  bai  sormenak  garapen iraunkorraren  sustatzaile  gisa  betetzen  duen  zereginari  buruzko  hausnarketa‐plataforma gisa, bai berrikuntzarako ekintza‐laborategi gisa, besteak beste, 2015aren ondoren Garapen Programa aplikatzeko. 

    Eranskinetan aurkituko duzue UNESCO‐ren dokumentazioa (ERANSKINA IV) 

     

     

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    35 

    5.2. ILDO TRANSBERTZALAK 

     5.2.1. Agenda 2030 

    2015eko irailaren 25ean, Nazio Batuen Erakundearen Batzar Nagusiak aho batez onartu zuen  Garapen  Jasangarrirako  2030  Agenda.  Ekintza‐plan  unibertsal,  integral  eta eraldatzaile bat da, helburutzat duena giza garapena bultzatzea gizarte, ekonomia eta ingurumenaren alorretan. 

    Kulturak 2030 Agendarako duen garrantzia funtsezkoa da. Garapen mota bat ere ez da jasangarria kultura kontuan hartzen ez bada. 

    Kultura  babestea  eta  sustatzea  berez  dira  helburu  eta,  aldi  berean,  GJH  (Garapen Jasangarriaren  Helburuak)  asko  zuzenean  lortzen  laguntzeko  baliabide  ere  bai:  hiri seguruak  eta  jasangarriak  lortzea,  hazkunde  ekonomikoa  eta  lan  duina  sustatzea, desberdintasuna  murriztea,  ingurumenaren  degradazioa  geldiaraztea,  genero‐berdintasuna  lortzea  eta  gizarte  baketsuak  eta  inklusiboak  sustatzea.  Garapen jasangarriaren  funtsezko  hiru  zutabeen  inguruan  (ekonomikoa,  soziala  eta ingurumenekoa)  biltzen  baditugu  GJHak,  konturatzen  gara  kulturak  eta  sormenak zeharkako  zeregina  dutela  horietan  guztietan.  Kultura‐ondarea,  bai  materiala  bai immateriala, eta sormena kontu handiz kudeatu eta babestu behar diren baliabideak dira. Biak izan daitezke GJHak lortzea bultzatzen eta errazten duten elementuak. 

    Nahiz  eta  17  GJH‐ak  horietako  bakar  bat  ere  ez  den  kulturan  bakarrik  oinarritzen, Garapen  jasangarrirako 2030 Agenda Globala‐k aintzat hartzen ditu alderdi kulturalei buruzko hainbat aipamen esplizitu. Hauek nabarmenduko ditugu:  

    • 4.7  helburuak  lortu  nahi  duena  da  ikasle  guztiek  bereganatzen  dituztela beharrezko ezagutzak teorikoak eta praktikoak garapen jasangarria sustatzeko, besteak  beste,  munduko  herritarrentzako  hezkuntzaren  bitartez  eta  Kultura‐aniztasuna eta kulturak garapen jasangarriari egiten dion ekarpena baloratuz.  

    • 8.3 xedeak garapenera bideratutako politikak sustatzea du helburu, ekoizpen‐jarduerak indartu asmoz, eta, besteak beste, sormena eta berrikuntza.  

    • 8.9 eta 12.b helburuek turismo jasangarria sustatzeari egiten diote erreferentzia, Kulturaren eta tokiko produktuen bidez, eta horretarako egokiak diren tresnak egiteko beharrari ere bai.  

    • 11.4 helburuak nabarmentzen du ahaleginak areagotu behar direla babesteko munduko kultur‐ eta natura‐ondarea.  

    Eranskinetan Garapen Jasagarrriraren 17 helburuak aurkituko dituzue. (Eranskina V) 

  •                                                                                                   KULTURA PLANA 2019‐2023   

      

    36 

    Hau guztia kontutan izanik, Kultur Etxeak, Kultura eta Klima programari ekin dio. Hona hemen proiektuaren deskribapena: 

     

    5.2.1.1. Kultura eta Klima 

    Gernika K2K (Gernika Kultura eta Klima) foro honen helburua, GJH‐ak Kulturaren bidez sustatu  asmoz,  kulturaren  garrantzia  sendotzea  da,  horren  inguruko  politikak  elkar trukatuz,  ikerketa‐proiektuak  eta  jardunbide  egokien  bitartez,  eta  hori  guztia GJH‐ak eurak eta aldaketa klimatikoa lorgarriak izan daitezen.  

    Ekintza desberdinetan landuko dira garapen jasangarrirako 2030 Agendaren funtsezko gaiak, erakundeek (tokiko elkarteek) eta lurralde egiturek klima aldaketan eragina duten GJH‐etan  egindako  ekintzak  aurkeztuz.  Helburuetako  ekintza  horiek  lagundu  egingo dute ulertzen zergatik den garrantzitsua kultura GJHak sustatzeko orduan eta nola egin daitekeen harekiko konexio eraginkorra toki‐eremuan.  

    Proposamenaren helburu orokorra: 

    Gernika foroa, UNESCOren Bakearen eta Kulturaren egoitza eta hiri gisa, eta Biosfera‐erreserbako lurraldean kokatua, bere ekintzen hedapena sustatuko du, 2030 Agendaren 16. Helburua kontuan hartuta: Garapen jasangarrirako gizarte baketsu eta inklusiboak sustatzea, guztientzako justizia eskura jartzea eta erakunde eraginkorrak, arduratsuak eta inklusiboak eraikitzea maila guztietan.  

    Gernika K2K foroaren buru Gernikako Udaleko kultura zinegotzia eta Kultura Planeko Aholku  Batzordearekin  batera  ekingo  dio,  Gernika‐Lumoko  Kultura  eta  e