IKT-ak, hezkuntza

aireberritzeko

aitzakia

IKT-ak, hezkuntza aireberritzeko aitzakia

1. Gaur egungo gizartea

Gaur egungo gizartea hobeto ulertzeko eta gaur egungo eskolaren zereginak

definitzeko, hainbat ezaugarri aipatu daitezke:

- Gizarte materialista: hau gizarte kontsumistarekin lotu daiteke eta materiala

pentsamenduaren gainetik jartzean datza.

- Gizarte globalizatua: globalizazioarekin gizartea eta kultura bateratzea da berau

eta gizarte bakoitzaren informazio eta komunikaziorako baliabideak funtzeskoak

dira bere eraginerako.

- Informazioaren eta ezagutzaren gizartea: informazio gehiago izateak baina, ez

du esan nahi ezagutza gehiago ditugunik.

- Komunikazioaren gizartea: gaur egungo komunikazio aniztasun handia dago,

inoiz baino hobeagoa gainera.

- Irudien gizartea: testu idatzia lekua galtzen ari den bitartean, irudien munduak

gero eta garrantzia gehiago dauka egungo gizartean. Honek gure hautemateak

aldatzen ditu (ikusten dugun irudien arabera)

- Gizarte digitala: gero eta denbora gehiago ematen denez teknologia berrien

aurrean, haurrak honekiko gero eta ezagutza gehiago dituzten bitartean, helduak

gero eta jakintza gutxiago dituzte.

2. Gaur egungo eskola

Egungo eskolari dagokionez, antzinako metodologia erabiltzen dela oraindik

esan dezakegu, hau da, liburuetan eta arkatzetan oinarritzen dira eta gainera, oraindik,

irakasleak hartzen du protagonismo guztia, umeek izan beharko luketeena.

Bestalde, teknologiaren erabilera oso urria da eta hori bai baliabide faltagaitik

eta bai irakasleek duten prestakuntza faltagaitik izan daiteke.

Eskolaren barruan eta eskolatik kanpo desoreka handiak nabarmendu daitezke.

Izan ere, eskolaren kanpotik daukagun perspektiba, oso desberdina da eskolako

egunerokotasunarekin, hau da, eskola kanpotik pentsatzen da barnean hainbat baliabide

teknologiko ezberdin dituztela, baina bertara hurreratzean hórrela ez dela nabaritu

daiteke.

Gaur eguneko helduei “imigrante digital” deitzen zaie, honekiko jakintzarik ez

duten heinean, eta haurrei aldiz, “natibo digitalak”, hauek baitira gure teknologien

etorkizun.

3. Eskolaren funtzioak

Teknologia berriak direla eta gizartean aldaketak eman dira, eta era berean,

Hezkuntzak ere aldaketa hauekin bat egin beharko luke. Horretarako eskolak funtzio

hauek, bete behar ditu:

- Alfabetatze digitala

- Eten digitala saihestea eta inklusio digitala bultzatzea

- Hezkuntza eredua berriztatzea

Alfabetatze digitalak esan nahi du, alfabetatze digitalaren bidez, ezagutzaren zati

handi bat eskuratzen da. Gainera IKT-en erabilera funtsezkoa izango da pertsonaren

garapenerako, eskolan zein eskolatik at. Horretarako eskolak esanguratsuki erabili

behar ditu informazio eta komunikazio teknologiak, modu horretan ezaugarriei hobeto

egokitzeko.

Eten digitala saihestea eta inklusio digitala bultzatzea ere funtzio garrantzitsua

liteke. Etxean teknologia eskuragarri ez dutenek, arrisku handia daukate askotan

definitutako eten digitala pairatzeko. Horregatik, inklusio digitala bultzatzeko eta

berdintasunezko gizartea lortzeko eskolak integratu behar ditu IKT-ak.

Hezkuntza eredu berriztatzeak, eredu tradizionalari buelta ematea esan nahi du.

IKT-ak aukera ematen dute ikasleek aktiboago egoteko, talde lana sustatzeko, aktiboago

egoteko gaien arteko eta errealitatearen arte loturak egiteko, eta ikasleak motibatzeko.

Honekin, ikaste esanguratsuan lortu nahi da.

4. Aukerak

Teknologia berri hauek, irakurle hutsa izatetik, idaztera, komentatzera… eraman

gaituzte gaur egun eta honek parte hartzaile aktibo bihurtu gaitu, ikasketa

esanguratsuaren oinarri nagusienetako bat. Web 2.0k aukera asko ditu plataforma

desberdinetan parte hartzeko:

- Blogak edo weblogak: interneteko webak dira non 2 ezaugarri dituzten, alde

batetik, dokumentuak, bideoak… ezarri daitezke eta bestetik, komentarioak egin.

Kronologikoki ordenaturik daude eta baliabide teknologikoak lantzeaz gaiz,

hizkuntza ere sustatzen dute. Blogak persona desberdinak egin ahal dituzte, bai

irakasleek (“egela” antzeko bat, ikasleek komentatu dezaketeena), bai ikasleek

beraiek, zein bai ikastetxeak gurasoekiko harremanak izateko.

- Wikiak: “Google docs” da ezagunena eta dokumentuak edonork sortu, aldatu eta

ezabatzeko balio du, hórrela lan talde bat alboan ez egonik ere, besteek zer egin

duten ikusteko eta aldatzeko aukera daukate eta elkar lana bultzatzen dute.

- Webquestak: Irakasleak sortutako webguneak dira eta ikasleak ikerketetara

bideratzea dute helburu, nozbehinka hezitzaileak esandako gaiak aurkitu behar

dituztelarik eta veste batzuetan bere interesen arabera. Honek, ikaslea aktibo

bihurtu eta autonomía bultzatzen du.

- Markagune sozialak: estekak gordetzeko, sailkatzeko eta partekatzeko

baliabideak dira, beraien helburua bilaketak erraztea delarik. Adibideirk

garrantzitsuena, del.icio.us da.

- Podcastak: audio artxiboak edo bideoak partekatzeko erabiltzen dira. Edonork

deskargatu ditzake eta nahi duenean ikusi, zein entzun. Horrela, aitzaki apropos

bihurtzen dira ikasleari video eta audio proiektu motibagarriak eskatzeko eta

edukiak esanguratsuki lantzen dira era berean.

- Mapa kontzeptualak: kontzeptuen artean loturak egiteko balio dute, ikasketa

esaguratsuaren oinarrietako bat. Honi esker, ikasleok, ideiak antolatu, eduki

garrantzitsuak sailkatu eta horien arteko loturak egin ditzakete, barneratzen

lagunduz.

- Moodle (batez ere DBH-tik aurrera): ikastaroak sortzeko eta kudeatzeko aukera

ematen duen plataforma da. Bertan galdetegiak, wikia, foroak… koka daitezke.

Gelatik kanpo irakurketak eskaintzeko bakarka, zein taldekako lanak

bideratzeko, eta eztabaidak bultzatzeko ere balio dute.

- Bideojokoak eta software didaktikoak: aukera ematen dute sarean lan egiteko eta

edozer gauza lantzeko: koloreak, matematikak, geografía, hizkuntzak… software

didaktikoak gero eta anitzagoak dira.

Ondorioz, argi ikusi daiteke ikasleen parte hartzea sustatzen duela, lankidetza,

talde lana, loturak… sortzen baititu.

Era berean, irakasleek jarrera arduratsua izan behar dute XXI. Mendeko ikasleek

eta gizarteak euren belaunaldiko eskola izan dezaten. Gainera, plataforma ezberdin

hauek, euskaraz izateko ahaleginak egin behar ditugu.

5. Hausnarketa eta ondorioak:

Teknologiaz inguraturiko gizarte batean bizi gara eta umeek txikitatik

teknologiekin harremana izatea ondo iruditzen zait. Hala ere, oso garrantzitsua iruditzen

zait ikasteko, teknologia ez diren beste material batzuk daudela ikustea, adibidez, betiko

arbela edo liburuak.

Curriculum berriaren oinarrizko konpetentzien artean “konpetentzia digitala”

dago eta haur hezkutzako edukietan tekonologia berrien erabilera topatu dezakegu

besteak beste . Hau guztia, gizartearen eboluzioarekin loturik doalako esaten dugu. Izan

ere, etorkizunean gizarteratuko diren haurren heziketaren ardura, hein handi batean

eskolaren menpe dago. Eskolak izango du haur hauen jakintza eta konpetentzia maila

ezberdinen ardura, ondoren gure gizartean konpetenteak izateko.

Esan beharra dago, erorkizuneko gizartean ere konpetentzia digitala eskatuko

dela, gaur egun gero eta gehiago eskatzen ari delako. Konpetentzia digitala ikus

entzunezko tresmekin konpente izatea da eta honako ezaugarriak eduki beharko dira:

• pentsamendu kritikoa izan, ezagutza eraiki eta teknologia erabiliz, produktu eta

prozesu berritzaileak garatu.

• Modu kolaborategian lan egin eta komunikatzeko digitalak erabili …

• Informazioa lortu, ebaluatu eta erabiltzeko tresna digitalak erabili

• Jokabide etiko eta legalak praktikatu

• pentsamendu kritikoan oinarritutako trebetasunak erabili ikerketa prosezuak

planifikatu eta bideratzeko.

• Teknologiak lotutako ezagutzak egiaztatu

Beraz, Konpententzia digitala ezagutza, trebetasun eta gaitasunen konbinazioa

dela esan daiteke, balore eta jarrerekin batera, testuinguru digitaletan eta tresna

digitalekin.

Bestalde, gaur egun nagusiak teknologiekiko atzeratuta geratzen ari dira, hau da,

imigrnte digitalak bihurtu dira. Beraz, teknologiak eguneroko bizitzan edukitzea oso

erabilgarria izan daiteke, haien funtzionamendua eta haien abantailak ezagutzeko.

Eskolara bueltatuz, irakasleek IKT-ei buruzko informazioa eta ezagutza eduki

behar dutela uste dut. Haiek izango dira umeei erabiltzen irakatsiko dietenak eta haien

esku dago, zati handi batean, etorkizuneko umeak natibo edo imigrante digitalak izatea.

Hala ere, teknologiei buruzko kontrako iritzia ere dago. Alde batetik, irakasle eta

ikasleen artean oso urruti daude eta bestalde, hiritar digitalki konpetenteak behar

baditugu, teknologia izan ezin ez duten pertsonek bazterturik geratu dira.

Honekin guztiarekin aipatu daiteke teknologien erabilera gero eta nabariagoa

dela gure gizartean baina nire ustez teknologiek ez gaituzte gure egunerokotasunean

baldintzatu behar, hau da, erabili, erabili behar dira baina kontrolatuz. Oso egokiak

iruditzen zaizkit bai egunerokotasunean erabiltzeko bai eskolan erabiltzeko baina

kontuan hartu behar da teknologia ez diren beste baliabide egoki asko ere daudela.