ies rego de trabe (culleredo)...a competencia dixital é aquela que implica o uso creativo, crítico...

PROGRAMACIÓN DE XEOGRAFIA E HISTORIA CURSO 2017-18

IES REGO DE TRABE (CULLEREDO) DEPARTAMENTO DE XEOGRAFÍA E HISTORIA

PROGRAMACIÓN DE XEOGRAFÍA E HISTORIA | CURSO 2017-2018

P á x i n a 1 | 88

ÍNDICE

1. INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN ........................................................................................... ……... 2

2. CONTRIBUCIÓN DA MATERIA AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE. ............................. 3

3. OBXECTIVOS ................................................................................................¡Error! Marcador no definido.

3.1.-OBXECTIVOS XERAIS DE ETAPA …………………………………………………………………………………… 9

3.2.-OBXECTIVOS XERAIS DA MATERIA ……………………………………………………………………………. 11

3.2.-OBXECTIVOS DA MATERIA DE 1º ESO ………………………………………………………………………. 12

3.3.- OBXECTIVOS DA MATERIA DE 2º ESO ……………………………………………………………………… 14

3.4.- OBXECTIVOS DA MATERIA DE 3º ESO ……………………………………………………………………… 14

4. RELACIÓN DOS ASPECTOS CURRICULARES POR UNIDADE DIDÁCTICA DOS DIFERENTES CURSOS……. 15

4.1.- 1º ESO …………………………………………………………………………………………………………………… 15

4.2.- 2º ESO ……………………………………………………………………………………………………………………. 34

4.3.- 3º ESO …………………………………………………………………………………………………………………… 51

5. PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN……………………………………………………………………. 78

6. CONCRECIÓNS METODOLÓXICAS QUE REQUIRE A MATERIA………………………………………………………….. 80

7. MATERIAIS E RECURSOS…………………………………………………………………………………………………………………. 80

8. CRITERIOS SOBRE A AVALIACIÓN , CUALIFICACIÓN E PROMOCIÓN DO ALUMNADO.......................... 81

9. INDICADORES DE LOGRO PARA AVALIAR O PROCESO DE ENSINANZA E A PRÁCTICA DOCENTE ……….. 82

10.- ORGANIZACIÓN DAS ACTIVIDADES DE SEGUEMENTO, RECUPERACIÓN E AVALIACIÓN DAS MATERIAS PENDENTES ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 83

11.- DESEÑO DA AVALIACIÓN INICIAL E MEDIDAS INDIVIDUAIS OU COLECTIVAS QUE SE POIDAN ADOPTAR COMO CONSECUENCIA DOS SEUS RESULTADOS.MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE......................... 84

12.- CONTIDOS TRASVERSAIS …………………………………………………………………………………………………………………. 85

13.- ACTIVIDADES EXTRAESCOLARES E COMPLEMENTARIAS ………………………………………………………………….. 87

14.-MECANISMOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DA PROGRAMACIÓN …………………………… 87


P á x i n a 2 | 88

1.- INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN

O instituto Rego de Trabe inicia a súa andaina no curso 2015-16 por desegregación do I.E.S. Eduardo

Blanco Amor. No presente curso 2017-18 contamos con 4 grupos de 1º de ESO,4 grupos de 2º de

ESO ,3 grupos de 3º de ESO e 1 grupo de 4º de ESO.

A seguinte programación é resultante dun proceso de adaptación das programacións de referencia

das editoriais elexidas ao noso contexto educativo particular. Aínda así, somos conscientes de que

o plantexamento dos contidos , obxectivos, procedementos de avaliación etc., propostos quedan

formulados dun xeito amplo de cara a permitir que sexa cada docente, en función das características

de cada grupo, quen decida en última instancia, os aspectos a priorizar en cada caso, sen prexuizo

dos obxectivos mínimos esixidos que se especifican nesta mesma programación. En consecuencia,

é unha programación aberta ás posibles modificacións que a práctica diaria e a experiencia docente,

nos aconselle asumir como necesarias en aras de axudar ao noso alumnado na adquisición das

competencias básicas . As adaptacións desta programación xeral serán reflectidas nas

programacións de aula e nas diferentes medidas de atención á diversidade que se poidan adoptar

ao longo do curso. Estas modificacións quedarán recollidas na memoria de final de curso.

A lingua vehicular na materia de Xeografía e Historia será o galego, pero contemplarase a

posibilidade de empregar a lingua castelá para aqueles alumnos/-as extranxeiros ou que proceden

doutras Comunidades Autónomas e descoñecen o noso idioma.

Na ESO, a materia de Xeografía e Historia pretende afondar nos coñecementos adquiridos polo

alumnado na educación primaria; favorecer a comprensión dos acontecementos, os procesos e os

fenómenos sociais no contexto no que se producen, tendo sempre en consideración as escadas de

estudo ( o mundo, Europa, España e Galicia; analizar os procesos que dan lugar aos cambios

históricos e seguir adquirindo as competencias básicas necesarias para comprender a realidade do

mundo no que viven, as experiencias pasadas e presentes, a súa orientación no futuro, así como o

espazo en que se desenvolve a vida en sociedade.

A xeografía organízase, no primeiro ciclo, nos bloques titulados “ O medio físico” e “ O espazo

humano”, e en cuarto curso céntrase na globalización.

A historia estuda as sociedades ao longo do tempo, seguindo un criterio cronolóxico ao longo dous

dous ciclos de ESO.

Na secuencia dos contidos teremos en especial consideración os seguintes factores:

Procurar un reparto equilibrado entre a Xeografía e a Historia.

Procurar establecer unha secuenciación do xeral ao particular. En Xeografía traballaremos

con contidos máis globalizados para ir paulatinamente incrementando o nivel de

complexidade a medida que avancemos na etapa. En Historia partiremos dun enfoque máis

xeral, que abrangue o devir humano ata o século XVIII para adicar o derradeiro curso da

etapa a estudar a historia contemporánea.


P á x i n a 3 | 88

Incidir na contribución da muller no devir histórico e na sociedade actual para ir superando

os estereotipos sexistas na procura dunha sociedade baseada na igualdade real de dereitos

e oportunidades.

2.- CONTRIBUCIÓN DA MATERIA AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE.

As competencias clave establecidas pola LOMCE son:

Comunicación Lingïística ( CCL)

É a habilidade para expresar e interpretar conceptos, pensamentos, sentimentos, feitos e opinións de forma oral e/ou escrita e de interacturar lingüísticamente dunha maneira adecuada e creativa en todos os contextos.

Competencia matemática e

competencias básicas de

ciencia e tecnoloxía (CMCCT)

Integra a habilidade de aplicar os conceptos matemáticos, coa finalidade de resolver problemas en situacións cotiás xunto coa capacidade de aplicar o coñecemento e o método científico para explicar a natureza.

Competencia dixital ( CD)

Implica o uso seguro e crítico das tecnoloxías da información e da comunicación na formación, o traballo e o ocio.

Aprender a aprender ( CAA) Engloba as habilidades para aprender a aprender, organizar a propia aprendizaxe e xestionar o tempo e a información eficazmente, de xeito individual ou en grupo.

Competencia social e cívica Recolle os comportamentos que preparan as personas para participar dunha maneira eficaz e construtiva na vida social, profesional e cívica, nunha sociedade cada vez máis diversificada e plural.

Sentido de iniciativa e espíritu

emprendedor ( CSIEE)

Fai referencia a habilidade de cada persoa para transformar as ideas en actos, poñendo en práctica a súa creatividade, a capacidade de innovación e a asunción de riscos, e as aptitudes necesarias para a planificación e a xestión de proxectos.

Conciencia e expresións

culturais (CCEC)

Implica apreciar a importancia da expresión creativa de ideas, experiencias e emocións a través de distintos medios ( música, literatura,artes escénicas, artes plásticas…)

A achega da materia de Xeografía e Historia ao desenvolvemento das competencias clave é moi

saientable

Comunicación lingüística

Os contidos e metodoloxía da materia sitúan o alumnado en diversos contextos do uso da lingua,

tanto orais coma escritos, contribuíndo deste xeito á consecución desta competencia. Unha

importante cantidade das tarefas coas que ten que enfrontarse implica un contacto cotián cunha

gran diversidade de textos, o que facilita desenvolver habilidades no uso de distintos tipos de

discurso, tales como a narración, a disertación, a descrición e a argumentación. Igualmente,

preténdese que o alumnado adquira un vocabulario específico, non só para o seu uso académico

senón para que forme parte do seu rexistro expresivo habitual.


P á x i n a 4 | 88

Indicadores de desempeño para a competencia en comunicación lingüística S F AV N

Identifica en textos escritos e orais,os elementos de contido máis relevantes relacionados cos feitos e procesos xeográficos e históricos que se estudan na materia.

Participa en exposicións,debates e diálogos sobre cuestións de carácter xeográfico e histórico, mostrando fluidez verbal e un coñecemento adecuado do vocabulario básico da materia.

Le compresivamente diferentes tipos de textos,identificando o contido e sentido da información relacionada coa materia.

Escribe textos integrando informacións relacionadas coa materia,mostrando sistematización,rigor e respecto polas convecións ortográficas.

Aplica en situacións de intercambio,relacións entre distintas fontes de representación da información (mapas temáticos, gráficos,liñas do tempo,imaxes, fotografías,etc) para analizar, interpretar e valorar cuestións de carácter xeográfico ou histórico.

Utiliza un vocabulario específico para realizar unha descrición ou argumentación escrita adecuada dos grandes procesos xeográficos e históricos estudados.

Mostra interese por ler textos que conteñan informacións relacionadas cos contidos xeográficos, políticos e socioeconómicos propios da materia.

Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía

A contribución da materia á adquisición desta competencia favorécese a través da introdución nos

seus contidos de operacións sinxelas, magnitudes, porcentaxes e proporcións, nocións de estatística

básica, uso de escalas numéricas e gráficas, medicións, recoñecemento de formas xeométricas,

diferentes tipos de representación gráfica, sendo estas prácticas habituais no estudo da Xeografía e

da Historia. O feito de que estas destrezas matemáticas se apliquen á descrición e análise da

realidade social permítenlle ao alumnado ser consciente da súa utilidade e aplicabilidade e, por iso,

contribúen a construír unha competencia matemática realmente significativa e funcional.

As competencias básicas en ciencia e tecnoloxía inclúen, entre outros aspectos, un achegamento ao

mundo físico e á interacción responsable desde accións orientadas á conservación e mellora do

medio natural, pretendendo que o alumnado desenvolva actitudes e valores relacionados co

sentido da responsabilidade en relación coa conservación dos recursos naturais e a protección do

medio. Non en van, un dos obxectivos principais da materia é a comprensión do espazo no que

teñen lugar os feitos sociais. A dimensión espacial débese exercitar mediante tarefas relacionadas

coa localización, a orientación, a observación e a análise de diferentes paisaxes. O estudo do espazo

xeográfico debe suscitar unha reflexión sobre o seu aproveitamento e mais a sostibilidade.

Indicadores de desempeño para a competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía

S F AV N

Interpreta táboas,gráficas, mapas e informacións simbólicas que lle permitan analizar e expresar datos ou ideas relacionadas cos contidos da materia.

Selecciona a estratexia máis adecuada para interpretar fontes de información de carácter matemático ( mapas,climogramas,gráficos,paisaxes,imaxes, fotografías,etc.).

Aplica as ferramentas matemáticas necesarias para a realización de cálculos e operacións sinxelas de magnitudes e para a representación e interpretación da información xeográfica e histórica.


P á x i n a 5 | 88

Utiliza os conceptos e instrumentos propios da medida ( espazo e tempo) para explicar e resolver cuestións relacionadas con contidos xeográficos e históricos.

Segue procesos de razoamento deductivos para predecir as causas e consecuencias de feitos xeográficos e históricos ( o relevo,a composición da Terra,a dinámica atmosférica,os riscos naturais,a organización política,económica e social das sociedades prehistoria e dos distintos periodos históricos.

Expresa con claridade e precisión informacións,datos e argumentacións.

Explica a relación que existe entre contidos de carácter xeográfico e o medio físico ( o relevo, a composición da Terra, as augas, o clima, os recursos naturais, etc.)

Extrae causas e consecuencias da análise de feitos e procesos xeográficos e históricos e analiza a súa influencia e interacción co medio físico de cada época.

Analiza e explica de forma razoada as observacións, probas e evidencias de diferentes feitos e fenómenos xeográficos ( os cambios do relevo,a escaseza de auga,as modificacións da paisaxe natural, o efecto invernadoiro, o cambio climático,etc.)

Fai uso das técnicas intelectuais básicas da actividade investigadora que propicia o coñecemento e interacción co medio físico.

Analiza algunhas actividades económicas e actuacións humanas que poden provocar problemas ambientais e aquelas que resultan beneficiosas para o medio natural.

Identifica cambios e transformacións significativas que se están producindo na dinámica atmosférica e analiza os seus efectos .

Analiza situacións reais sobre as consecuencias ambientais das actividades económicas e os comportamentos de individuos ou grupos.

Busca información sobre as institucións nacionais e internacionais de defensa do medio natural, e elabora unha síntese das medidas que poden melloralo.

Analiza hábitos de consumo e argumenta consecuencias en relación con estes hábitos.

Competencia dixital

A competencia dixital é aquela que implica o uso creativo, crítico e seguro das TIC para alcanzar os

obxectivos relacionados co traballo, a aprendizaxe, o uso do tempo libre, a inclusión e participación

na sociedade. Esta competencia supón, ademais da adecuación aos cambios que introducen as

novas tecnoloxías na alfabetización, a lectura e a escritura, un conxunto novo de coñecementos,

habilidades e actitudes necesarias hoxe en día para ser competente nun contorno dixital.

Require de coñecementos relacionados coa linguaxe específica básica: textual, numérica, icónica,

visual, gráfica e sonora, así como as súas pautas de descodificación e transferencia. Isto implica o

coñecemento das principais aplicacións informáticas. Supón tamén o acceso ás fontes e o

procesamento da información, e o coñecemento dos dereitos e as liberdades que asisten as persoas

no mundo dixital.

A contribución da materia de Xeografía e Historia ao tratamento da información e competencia

dixital é decisiva, pois unha das súas metas cífrase en proporcionar coñecementos e destrezas para

a busca e selección de información relevante consonte diferentes necesidades, así como para a súa

reutilización na produción de textos orais e escritos propios. A busca e selección de moitas destas

informacións requirirá, por exemplo, o uso adecuado de bibliotecas ou a utilización da internet, e a

realización guiada destas buscas constituirá un medio para o desenvolvemento da competencia

dixital.


P á x i n a 6 | 88

O recurso a fontes diversas, accesibles a través das novas tecnoloxías, contribúe a que o alumnado

desenvolva progresivamente estratexias na xestión da información, seguindo criterios de

obxectividade e pertinencia, que lle permitan distinguir os aspectos máis relevantes, fiables e

adecuados en cada contexto. Igualmente, a análise crítica da información, mediante a comparación

e establecemento de relacións entre as fontes consultadas, permite que o alumnado transforme a

información en coñecemento. Por outra banda, a linguaxe non verbal que se utiliza frecuentemente

na análise da realidade social contribúe ao coñecemento e interpretación de linguaxes icónicas,

simbólicas e de representación, como son a linguaxe cartográfica e a da imaxe.

Indicadores de desempeño para a competencia dixital S F AV N

Busca información significativa en soporte impreso relacionada cos contidos da materia.

Busca información significativa en medios audiovisuais relacionada cos contidos da materia.

Busca información significativa empregando recursos informáticos sobre contidos da materia.

Seleccionar información da materia en enciclopedias multimedia e en Internet para analizar cuestións de carácter xeoráfico e histórico.

Presenta os traballos académicos integrando recursos propios das tecnoloxías da información e a comunicación.

Aprender a aprender

A competencia aprender a aprender supón que o alumnado desenvolva ferramentas que lle

permitan controlar os seus propios procesos de aprendizaxe e adquirir hábitos de traballo

autónomo cada vez máis eficaces. A materia contribúe á adquisición desta competencia porque

require aplicar diferentes tipos de razoamentos e reflexionar sobre a multicausalidade. Pono en

contacto con diferentes fontes de información e adéstrao na súa recompilación, análise e

comentario crítico. O manexo individual ou en grupo de distintas técnicas relacionadas co uso

adecuado das fontes (observación, tratamento, organización, representación gráfica e

comunicación da información) e a presentación das súas conclusións na aula deben servir para que

se reforce a súa confianza e, de forma progresiva, vaia asumindo un maior protagonismo no seu

proceso de aprendizaxe. O recurso a estratexias que faciliten a organización e asimilación do

coñecemento, tales como a realización de sínteses, esquemas ou mapas conceptuais, tamén

contribuirá a que mellore a súa capacidade de aprendizaxe autónoma.

Indicadores de desempeño para a competencia para aprender a aprender S F AV N

Formula hipóteses relacionadas co estudo dos feitos e procesos xeográficos e históricos.

Participa en coloquios e debates nos que expón,de forma fundamentada,o seu coñecemento das realidades xeográficas, sociais, políticas e económicas actuais.

Recoñece as súas posibilidades e limitacións no estudo de contidos relacionados coa materia.

Emprega técnicas variadas de análise e síntese na construción de contidos da materia como medio para desenvolver unha esratexia de traballo persoal.


P á x i n a 7 | 88

Identifica os aspectos esenciais para a aprendizaxe da matera ( atención,concentración, memoria,comprensión e expresión lingüística e matemática, motivación de logro...) e relacionaos con situación concretas propicias para o seu desenvolvemento.

Aplica as técnicas adecuadas para a interpretación e representación de datos xeográficos, históricos e artísticos.

Recoñece os métodos de traballo do xeográfo e do historiador comezando a utilizar algúns dos seus recursos.

Realiza esquematizacións, estudo comparativo,análise de cadros sinópticos e o resumo de ideas como metodoloxía básica de aprendizaxe.

Recoñece as súas posibilidades e limitacións para pór en práctica habilidades relacionadas coa planificación, a dedución ,a interpretación de diferentes tipos de informacións, a revisión, etc.

Competencias sociais e cívicas

O currículo da materia contribúe á adquisición das competencias sociais e cívicas por canto inclúe

conceptos básicos relacionados coa organización do traballo, a igualdade e non-discriminación entre

homes e mulleres, o respecto ás minorías étnicas ou culturais marxinadas ou excluídas, a dimensión

intercultural das sociedades actuais, etc. Igualmente, o estudo da evolución das sociedades e da súa

organización contribúe a que poida interpretar e integrarse no seu contexto social de forma eficaz

e construtiva. Pono en contacto con conceptos claves para a adquisición da competencia cívica,

como cidadanía, democracia, xustiza, dereitos humanos e civís, etc. Igualmente, fomenta valores

democráticos e cívicos ao propoñer traballos colaborativos ou a realización de debates que

desenvolvan destrezas comunicativas con tolerancia, respecto e empatía. Deste modo desenvolve

estratexias que lle permiten tomar decisións, resolver conflitos e interactuar, baixo o principio de

respecto mutuo, con outras persoas e grupos, o que contribúe a que sexa quen de albiscar que

actitudes e valores cómpren para convivir democraticamente nunha sociedade cada vez máis plural,

dinámica, cambiante e complexa.

Indicadores de desempeño para as competencias social e cívica S F AV N

Establece relacións positivas e responsables cos compañeiros.

Relaciónase e actúa con naturalidade e sen inhibición a partir do concepto que ten de si mesmo.

Enfróntase con madurez e responsabilidade aos conflitos relacionais xurdidos cos seus iguais no día a día.

Coopera cos seus compañeiros na preparación e desenvolvemento das actividades de traballo en equipo e aprendizaxe organizados a partir de investigacións e tarefas desenvolvidas na materia.

Argumenta as súas exposicións sobre contidos propios da materia de forma respectuosa,crítica e fundamentada como medio para previr conflitos.

Recoñece a existencia de diferentes perspectivas para analizar algúns problemas relacionados con feitos e fenómenos xeográficos ,económicos, sociais...

Exerce activa e responsablemente o dereito a expresar a súa opinión sobre estratexias para resolver problemas.

Respecta alternativas distintas ás propias nos debates ou coloquios desenvolvidos sobre contidos da materia.


P á x i n a 8 | 88

Analiza a multiplicidade de causas que inflúen nos feitos e procesos xeográficos e históricos.

Mostra comportamentos solidarios con aqueles compañeiros que teñen dificultades para avanzar na construción do seu coñecemento.

Manifesta interese e sensibilidade ante problemas do medio natural ( cambio climático, escasez de auga, a contaminación, a destrución de paisaxes, o uso indiscriminado dos recursos naturais,etc) e aplica medidas na súa contorna próxima.

Desenvolve actitudes de respecto cara a formas de organización sociais actuais que se atopan en estadios menos evolucionados de desenvolvemento.

É sensible ante algúns trazos que caracterizaban as civilizacións dos diferentes periodos históricos e analiza se segue sendo así nas sociedades actuais.

Compara as formas de organización das sociedades doutros periodos históricos cos sistemas políticos actuais.

Sentido de iniciativa e espírito emprendedor

A materia contribúe á adquisición desta competencia en tanto que aborda o estudo e comprensión

do contexto socioeconómico no que o alumnado se vai inserir. As destrezas relacionadas co sentido

de iniciativa estarán presentes nas tarefas e proxectos, ben sexa individuais ou en grupo, que

impliquen procesos de análise, planificación, organización, xestión e toma de decisións.


Esfórzase e persevera no coidado por buscar información sistemática e rigurosa.

Esfórzase e persevera na análise rigurosa de cuestións relacionadas coa materia.

Calcula riscos asociados a distintos tipos de decisións e actuacións.

Identifica ps factores que poden estar na base dos seus erros paa mellorar a súa aprendizaxe.

Deseña proxectos de traballo a curto, medio e longo prazo relacionados con cuestións de carácter xeográfico e histórico relacionados cos contidos da materia.

Busca distintos tipos de solucións alternativas a problemas para sopesar a mellor.

Toma decisións responsables e fundamentadas àra elexir a estratexia adecuada para resolver cuestións cotiás.

Conciencia e expresións culturais

Pola súa propia natureza, a contribución da materia á competencia conciencia artística e expresións culturais é significativa. O currículo inclúe contidos que abordan as expresións culturais desde a súa perspectiva histórica, como as principais manifestacións do talento humano, autores e autoras e obras, xéneros e estilos, técnicas e linguaxes artísticas, etc.

A través destes contidos conseguirase que o alumnado desenvolva a capacidade para expresarse e comunicar ideas e emocións propias ao tempo que se estimula a súa propia creatividade e imaxinación. Finalmente, favorécese que adquira habilidades perceptivas e de sensibilización cara ao patrimonio cultural, premisa necesaria para que se implique activamente no seu coñecemento, divulgación e conservación como legado dunha identidade que se debe preservar.


Valora a arte como unha necesidade de expresión intimamente unida ao ser humano desde os seus inicios e xa que logo, como parte integrante da súa propia condición.


P á x i n a 9 | 88

Aprecia as distintas formas artísticas dos diferentes periodos da humanidade,recoñecendo a súa vinculación coas formas culturais e artísticas posteriores.

Valora as manifestacións artísticas como forma de obter información non só estética, senón tamén histórica ( política, social, económica, relixiosa, cultural, etc.)

Aprecia os diferentes conceptos estéticos como modelo de posteriores realizacións e pola súa propia valía.

Identifica as principais manifestacións artísticas das sociedades dos diferentes periodos históricos ,e aplica as técnicas básicas do comentario das súas obras.

Valora o legado cultural das sociedades dos diferentes periodos históricos

Valora a riqueza do patrimonio cultural, especialmente o español, preservando a súa conservación.

Valora a orde e limpeza na presentación dos traballos tanto individuais como colectivos.

3.-OBXECTIVOS

3.1.- OBXECTIVOS XERAIS DE ETAPA

OBXECTIVOS COMPETENCIAS CLAVE

a) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto ás demais persoas, practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as persoas e os grupos, exercitarse no diálogo, afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade plural, e prepararse para o exercicio da cidadanía democrática.

Competencias sociais e cívicas.

Sentido de iniciativa e espírito

emprendedor.

b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo, como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.


Sentido de iniciativa e espírito emprendedor.

Aprender a aprender

c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller.



Aprender a aprender

Comunicación lingüística.

d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións coas demais persoas, así como rexeitar a violencia, os prexuízos de calquera tipo e os comportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflitos.



emprendedor.

e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información, para adquirir novos coñecementos con sentido crítico. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación.


Competencia dixital

Aprender a aprender.



P á x i n a 10 | 88

f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en materias, así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas en diversos campos do coñecemento e da experiencia.




g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades.



h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua galega e na lingua castelá, textos e mensaxes complexas, e iniciarse no coñecemento, na lectura e no estudo da literatura.



culturais.



i) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas extranxeiras de maneira apropiadas.


culturais.



l) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias e das outras persoas, así como o patrimonio artístico e cultural. Coñecer mulleres e homes que realizaran achegas importantes á cultura e á sociedade galega, ou a outras culturas do mundo.


culturais.



m) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar as diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais, e incorporar a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar criticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo á súa conservación e á súa mellora.

Competencia matemática e

competencias básicas en

ciencia e tecnoloxía.


emprendedor.


n) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das manifestacións artísticas, utilizando diversos medios de expresión e representación.

Comprender e expresarse nunha

ou máis linguas estranxeiras de

maneira apropiada.

ñ) Coñecer e valorar os aspectos básicos do patrimonio lingüístico, cultural, histórico e artístico de Galicia, participar na súa conservación e na súa mellora, e respectar a diversidade lingüística e cultural como dereito dos pobos e das persoas, desenvolvendo actitudes de interese e respecto cara ao exercicio deste dereito.



culturais.




P á x i n a 11 | 88

o) Coñecer e valorar a importancia do uso da lingua galega como elemento fundamental para o mantemento da identidade de Galicia, e como medio de relación interpersoal e expresión de riqueza cultural nun contexto plurilingüe, que permite a comunicación con outras linguas, en especial coas pertencentes á comunidade lusófona.



culturais.



3.2.- OBXECTIVOS XERAIS DA MATERIA

OBXECTIVOS COMPETENCIAS CLAVE

a) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto ás demais persoas, practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as persoas e os grupos, exercitarse no diálogo, afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade plural, e prepararse para o exercicio da cidadanía democrática.



b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo, como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal



Aprender a aprender

c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller.



Aprender a aprende

Comunicación lingüística. d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións coas demais persoas, así como rexeitar a violencia, os prexuízos de calquera tipo e os comportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflitos.


Sentido de iniciativa e espírito emprendedor

e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información, para adquirir novos coñecementos con sentido crítico. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación.


Competencia dixital



f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en materias, así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas en diversos campos do coñecemento e da experiencia.




g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades.




P á x i n a 12 | 88

h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua galega e na lingua castelá, textos e mensaxes complexas, e iniciarse no coñecemento, na lectura e no estudo da literatura.


Conciencia e expresións culturais.



l) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias e das outras persoas, así como o patrimonio artístico e cultural. Coñecer mulleres e homes que realizaran achegas importantes á cultura e á sociedade galega, ou a outras culturas do mundo.




m) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar as diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais, e incorporar a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar criticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo á súa conservación e á súa mellora.

Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía.



n) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das manifestacións artísticas, utilizando diversos medios de expresión e representación





ñ) Coñecer e valorar os aspectos básicos do patrimonio lingüístico, cultural, histórico e artístico de Galicia, participar na súa conservación e na súa mellora, e respectar a diversidade lingüística e cultural como dereito dos pobos e das persoas, desenvolvendo actitudes de interese e respecto cara ao exercicio deste dereito.





3.3.- OBXECTIVOS XERAIS DA MATERIA DE 1º DE ESO

Identificar e localizar a Terra e o seu satélite no sistema solar.

Comprender os mecanismos dos movementos da Terra e as súas consecuencias.

Distinguir e analizar as técnicas e as formas das representacións cartográficas: as proxeccións, as escalas, a simboloxía do mapa, os planos e tipos de mapas.

Realizar unha correcta lectura de mapas e coñecer os procesos e mecanismos para localizar espazos xeográficos e lugares nun mapa utilizando datos de coordenadas xeográficas.

Describir e analizar os mecanismos da tectónica de placas e os seus movementos.

Comprender como se modela o relevo terrestre.

Identificar e analizar os tipos do relevo na Terra.

Coñecer e comprender as características básicas dos riscos xeolóxicos.


P á x i n a 13 | 88

Comprender o proceso do ciclo da auga.

Describir e analizar os movementos da auga nos océanos e mares.

Identificar e analizar os elementos das augas continentais.

Valorar a importancia da auga na vida dos seres humanos.

Comprender a atmosfera e o tempo atmosférico.

Analizar os elementos e factores do clima.

Confeccionar e identificar un clima por un climograma.

Describir os climas.

Coñecer os riscos meteorolóxicos.

Comprender o medio natural como o resultado da interacción do relevo, o clima, a hidrografía e a bioxeografía.

Identificar, localizar e analizar os elementos básicos que caracterizan o medio físico dos continentes: Europa, Asia, África, Oceanía e a Antártida.

Coñecer e comprender as características básicas dos riscos naturais.

Buscar, seleccionar, comprender e relacionar información verbal, gráfica, icónica, estatística e cartográfica de diversas fontes, procesala e comunicárllela aos demais.

Describir as peculiaridades do medio físico español e galego.

Situar nun mapa de España as principais unidades do relevo español e os elementos dos conxuntos bioclimáticos

Analizar e comparar as zonas bioclimáticas de España utilizando gráficos e imaxes

Coñecer os parques nacionais en España. Entender o proceso de hominización.

Entender que os acontecementos e os procesos ocorren ao longo do tempo e á vez no tempo

(diacronía e sincronía) e que estes cambios se producen a ritmos distintos en cada rexión.

Entender a importancia dos primeiros inventos e avances tecnolóxicos

Xerar interese e curiosidade por coñecer a orixe do ser humano e os seus primeiros

descubrimentos.

Coñecer a orixe, o desenvolvemento e as principais características do Neolítico e da Idade dos

Metais.

Entender a importancia das novidades que aparecen nesta época, especialmente a agricultura, a

gandaría e a metalurxia.

Coñecer a orixe, as etapas e as principais características das primeiras civilizacións urbanas:

Mesopotamia e Exipto. Diferenciar os aspectos económicos, sociais, políticos, relixiosos e

artísticos.

Entender a importancia das novidades que aparecen coas novas civilizacións como o

descubrimento da escritura.

Xerar interese e curiosidade por coñecer os diferentes aspectos das primeiras civilizacións.

Coñecer os trazos principais das polis gregas.

Entender os conceptos de colonización e democracia.

Distinguir o sistema político grego do helenístico.

Entender o alcance do «clásico» na arte occidental.

Identificar as etapas da historia da antiga Roma.

Describir a sociedade, a economía e a cultura romanas.

Explicar a situación social, económica e política dos reinos xermánicos.

Recoñecer os pobos que habitaban na península Ibérica antes da conquista romana.

Explicar os diferentes aspectos da presenza romana en Hispania.

Caracterizar a presenza visigoda na península Ibérica.


P á x i n a 14 | 88

Expresarse correctamente en presentacións orais e escritas utilizando con precisión o

vocabulario da área.

3.4.- OBXECTIVOS XERAIS DA MATERIA DE 2º DE ESO

Debuxar a situación económica, social e política dos reinos xermánicos.

Analizar as características da Alta Idade Media en Europa.

Identificar a problemática da falta de fontes históricas para a análise da Alta Idade Media.

Analizar as consecuencias da organización feudal.

Afondar nos aspectos socio-económicos, políticos e culturais no contexto da evolución dos

reinos cristiáns e musulmáns.

Analizar o proceso de conquistas e o repoboación dos reinos cristiáns na Península

Ibérica.

Establecer relacións entre os proceso de conquistas e repoboación dos reinos cristiáns e

al-Ándalus.

Apreciar o valor da arte na Idade Media e as súas diferentes funcións.

Comprender os efectos da crise da Baixa Idade Media na análise das consecuencias

económicas e sociais que derivan dela.

Describir as características concretas do medio físico de España e de Galicia.

Localizar no mapa de España e de Galicia as principais unidades e elementos do relevo.

Coñecer, describir e situar no mapa, os grandes conxuntos bioclimáticos que conforman o

espazo xeográfico español e galego.

Coñecer os riscos naturais e problemas medioambientais de España, e os principais

espazos naturais protexidos de España e de Galicia.

Afondar na análise da poboación, movementos migratorios, características e evolución.

Reflexionar sobre a distribución da poboación europea, a súa evolución, dinámica,

migracións ou políticas de poboación.

Identificar como se organiza o territorio español e galego.

Analizar as grandes zonas urbanas, a densidade de poboación e as migracións no

comentario de mapas do mundo.

Coñecer as características das cidades españolas e galegas, e a distribución urbana no

espazo.

Identificar os proles e as contras do proceso de urbanización en Europa.



3.5.-OBXECTIVOS XERAIS DA MATERIAS DE 3º ESO

Diferenciar os diversos sectores económicos europeos.

Coñecer as características dos diversos tipos de sistemas económicos.

Comprender a idea de «desenvolvemento sostible» e as súas implicacións.

Localizar e identificar os recursos agrarios e naturais no mapa mundial.

Identificar a distribución desigual das rexións industrializadas no mundo.

Comparar os datos do peso do sector terciario dun país fronte aos do sector primario e

secundario e extraer conclusións.


P á x i n a 15 | 88

Identificar o papel de grandes cidades mundiais como dinamizadoras da economía das súas

rexións.

Analizar gráficos onde se represente o comercio desigual e a débeda externa entre países en

desenvolvemento e os desenvolvidos.

Relacionar áreas de conflito bélico no mundo con factores económicos e políticos.

Comprender o significado histórico da etapa do Renacemento en Europa.

Relacionar a concepción do humanismo e o legado dos artistas e científicos do Renacemento

con etapas anteriores e posteriores.

Identificar o reinado dos Reis Católicos como unha etapa de transición entre a Idade Media

e a Idade Moderna.

Coñecer os procesos de conquista e colonización, e as súas consecuencias.

Comprender a diferenza entre os reinos medievais e as monarquías modernas.

Coñecer as características das políticas internas e as relacións exteriores dos séculos XVI e

XVII en Europa.

Coñecer a vida e obra dalgúns autores da Idade Moderna.

Apreciar a importancia da arte barroca en Europa e en América.



4.-RELACIÓN DOS ASPECTOS CURRICULARES POR UNIDADE DIDÁCTICA DOS DIFERENTES CURSOS.

Lenda competencias Lenda instrumentos de avaliación

CCL Comunicación lingüística P.E Proba escrita

CMCCT Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía.

P.O/D Proba oral /Debate

CD Competencia dixital T.I Traballo individual ( Portfolio)

CAA Competencia aprender a aprender T.G Traballo en grupo

CSC Competencias sociais e cívicas. Cader. Caderno

CSIEE Sentido de iniciativa e sentido emprendedor.

Obs Observación en aula

CCEC Competencia e expresión culturais

.

4.1.- RELACIÓN DOS ASPECTOS CURRICULARES POR UNIDADE. 1º DE ESO

1º DE ESO- 1º AVALIACIÓN

BLOQUE 1: O MEDIO FÍSICO UNIDADE 1: O PLANETA TERRA E A SÚA REPRESENTACIÓN MES: SETEMBRO-OUTUBRO SESIÓNS: 7-8

OBXECTIVOS: Identificar e Localizar a terra e o seu satélite no sistema solar.

Comprender os mecanismos dos movementos da Terra e as súas consecuencias.

Distinguir e analizar as técnicas e as formas das representacións cartográficas: as proxeccións, as escalas, a simboloxía do mapa, os planos, os tipos de mapas.

Realizar unha correcta lectura de mapas e coñecer os procesos e mecanismos para localizar espazos xeográficos e lugares nun mapa utilizando datos de coordenadas xeográficas. CONTIDOS CURRICULARES

B1.1. A Terra: a Terra no Sistema Solar.

B1.2. Representación da Terra. Escala e linguaxe

cartográfica.

B1.4. Localización. Latitude e lonxitude.

CONTIDOS DA UNIDADE A Terra no sistema solar.

A estrutura externa da Terra

A Terra en movemento. Movementos de rotación e translación.

As estacións do ano.

Representación da Terra.Escala e linguaxe cartográfica.

Proxeccións e sistemas de coordenadas.

Imaxes de satélite e os seus principais usos.

Localización.Latitude e lonxitude

CRITERIOS DE AVALIACIÓN CURRICULARES

B1.1. Coñecer o Sistema Solar e establecer as relacións entre os movementos da

terra e a existencia das estacións e do día e da noite, e comprender a súa

importancia na distribución dos climas e da Biota.

B1.2. Identificar e distinguir os sistemas de representación cartográfica, en

soporte analóxico e dixital, e as súas escalas.

B1.4. Localizar espazos xeográficos e lugares nun mapa ou imaxe de satélite,

utilizando datos de coordenadas xeográficas.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN

COMPETENCIAS CLAVE

ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE INDICADORES DE LOGRO

Grao min.

Peso Cualif

Instrumentos de avaliación

P.E P.O/D T.I T.G Cader Obs.

B1.1 CAA,CMCCT,

CD

B1.1.1. Coñece o Sistema Solar e Interpreta como inflúen os movementos astronómicos na distribución da radiación solar e nas zonas bioclimáticas do planeta

Enumera os planetas do Sistema Solar e sitúa a Terra e o seu satélite neste sistema.

70 % 40 %

70 % 20 % 10 %

Explica os movementos de rotación e translación. 70 % 20 % 10 %

Interpreta como inflúen os movementos astronómicos na distribución da radiación solar e nas zonas bioclimáticas do planeta

70 % 20 % 10 %

CAA,CMCCT,

CD

B1.1.2. Analiza un mapa de fusos horarios e diferencia zonas do planeta de similares horas.

Analiza información sobre os 24 fusos horarios, a súa relación co movemento de rotación da Terra e a razón de crealos

60 % 20 %

70 % 20 % 10 %

Interpreta imaxes sobre os fusos horarios e

transcribe os datos, que expón con precisión. 70 % 20 % 10 %


P á x i n a 17 | 88

Busca, localiza e identifica zonas do planeta coa

mesma hora, debido a estar dentro do mesmo

fuso horario.

100 %

Localiza diferentes cidades e sinala a súa hora

actual, en base ao fuso horario en que se

atopan.

70 % 20 % 10 %

B1.2 CAA,CMCCT,

CD

B1.2.1. Clasifica e distingue proxeccións, e compara unha proxección de Mercator con unha de Peters.

Busca, selecciona, organiza e clasifica a

información relevante sobre diferentes tipos de

mapas e distintas proxeccións.

Distigue os diferentes tipos de mapas

Identifica os elementos dun mapa.

Diferencia a escala numérica da escala gráfica

Calcula distancias nun mapa.

60 % 20 % 50 % 50 %

B1.4 CAA,CMCCT,

CD

B1.4.1. Localiza un punto xeográfico nun planisferio

e distingue os hemisferios da Terra e as súas

principais características.

Realiza a procura dun punto no planisferio,

identifícao e describe a súa situación no

hemisferio correspondente.

70 %

20 %

70 % 20 % 10 %

CAA,CMCCT,

CD

B1.4.2. Localiza espazos xeográficos e lugares nun

mapa, utilizando datos de coordenadas xeográficas.

Localiza lugares xeográficos, segundo as súas

coordenadas xeográficas.

50 %

70 % 20 % 10 %

Utiliza ferramentas dixitais para localizar lugares

no planeta e describe a súa situación 100 %

ELEMENTOS TRASVERSAIS: Comprensión lectora: lectura de textos de diferentes tipos en diferentes formatos. Expresión oral e escrita:Interpretar imaxes e gráficos.Debate sobre a necesidade de invertir en investigar o espazo.Produción de textos escritos. Comunicación audiovisual: A carreira pola conquista do espazo. TIC: Unha práctica con google maps. procura na web sobre os proxectos de investigación que leva a cabo o Instituto de Astrofísica de Canarias. Emprendemento:Utilizar mapas topográficos para organizar unha excursión (orientarse no plano,utilizar a escala). Educación e seguridade viaria: O uso dos sistemas de localización GPS na condución de vehículos. Técnicas de estudo: subliñado, esquema.


P á x i n a 18 | 88


BLOQUE 1: O MEDIO FÍSICO UNIDADE 2: O RELEVO TERRESTRE MES: OUTUBRO SESIÓNS: 7-8

OBXECTIVOS: Describir e analizar os mecanismos da tectónica de placas e os seus movementos.

Comprender como se modela o relevo terrestre.

Identificar e analizar os tipos de relevo na Terra e de Europa

Coñecer e comprender as características básicas dos riscos xeolóxicos e as súas consecuencias.

CONTIDOS CURRICULARES B1.4. Localización. Latitude e lonxitude.

B1.5. Trazos principais do relevo do mundo

B1.6. Medio físico do mundo e de Europa: relevo e

hidrografía.

B1.7. Medio natural europeo: principais trazos.

B1.8. Unidades do relevo do espazo xeográfico europeo

B1.11. Medio natural: áreas e problemas ambientais.

CONTIDOS DA UNIDADE A estrutura interna da Terra

A tectónica de placas

Os axentes da modelaxe terrestre.

A representación do relevo.

Os tipos de relevo terrestre:relevo continental,relevo costeiro,relevo submarino.

A influencia do relevo na nosa vida.

Trazos principais do relevo do mundo.

Medio físico do mundo e de Europa: relevo e hidrografía.

Os riscos xeolóxicos:volcáns,terremotos,maremotos, tsunamis.




B1.5. Localizar no mapamundi físico as principais unidades do relevo mundiais,

e identificar as súas características.

B1.6. Ter unha visión global do medio físico europeo e mundial, e das súas

características xerais.

B1.7. Ser capaz de describir as peculiaridades do medio físico europeo.

B1.8. Situar no mapa de Europa as unidades e os elementos principais do relevo

continental

B1.11. Coñecer, describir e valorar a acción do ser humano sobre o ambiente e as

súas consecuencias.


COMPETENCIAS CLAVE


Grao min.

Peso Cualif



B1.4 CAA,CMCCT

CD

B1.4.1. Localiza un punto xeográfico nun planisferio e distingue os hemisferios da Terra e as súas principais características.

Localiza nun planisferio os océanos e os continentes, descríbeos e compáraos 70 % 5 % 70 % 20 % 10 %

CAA,CMCCT,CCL

Describe a tectónica de placas e as forzas oroxénicas.

Identifica as capas internas da Terra e as características de cada unha delas.

50 %

10 %

70 % 20 % 10 % Localiza nun planisferio as placas tectónicas e en que áreas se localizan as grandes cordilleiras do mundo.

Describe os movementos da tectónica de placas e as consecuencias das forzas oroxénicas.

B1.5 CAA,CMCCT

CD

B1.5.1. Sitúa nun mapa físico as principais unidades do relevo europeo e mundial

Interpreta as distintas formas de representar o relevo: gamas de cor e curvas de nivel.

50 % 35 %

100 %

Identifica, describe e situa as formas e elementos do relevo continental, relevo costeiro e do relevo dos fondos mariños

70 % 20 % 10 %


P á x i n a 19 | 88

Localiza e sitúa nun mapa físico: continentes, océanos e mares, illas, arquipélagos, ríos, e cadeas de montañas.

70 % 20 % 10 %

B1.8 B1.8.1. Localiza no mapa as unidades e os elementos principais do relevo europeo.

Situa no mapa físico de Europa as unidades e os elementos principais do relevo continental e describe as súas características.

50 % 20 % 70 % 20 % 10 %

B1.11 CAA,CMCCT,CD

CCL

B1.11.1. Realiza procuras en medios impresos e dixitais referidas a problemas ambientais actuais, e localiza páxinas e recursos da web directamente relacionados con eles.

Busca información en medios impresos e dixitais

sobre a modificación do relevo e as súas causas.

50 % 10 % 100 %

Describe os axentes que modifican o relevo, valorando a influencia do relevo na nosa vida e a

influencia do ser humano sobre o relevo. 50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

Valora os riscos xeolóxicos e as súas consecuencias.

60 % 10 % 50 % 50 %

Comprensión lectora: análise de fontes diversas ( imaxes, fontes documentais). Expresión oral e escrita: elaboración de textos diversos orais e escritos. TIC: procuras de información,realización de presentacións sobre os riscos xeolóxicos e as súas consecuencias. Educación cívica: practicar protocolo de actuación ante un terremoto.Practicar protocolo de emerxencia do Centro.


BLOQUE 1: O MEDIO FÍSICO UNIDADE 3: A AUGA NA TERRA MES: NOVEMBRO SESIÓNS: 7-8

OBXECTIVOS: Comprender o proceso do ciclo da auga.

Describir e analizar os movementos da auga nos océanos e mares.

Identificar e analizar os elementos das augas continentais.

Coñecer os riscos por abundancia debido a fenómenos meteorolóxicos de auga.

Valorar a importancia da auga na vida dos seres humanos

CONTIDOS CURRICULARES


hidrografía.

B1.7. Medio natural europeo: principais trazos.

B1.8. Unidades do relevo do espazo xeográfico europeo.


CONTIDOS DA UNIDADE

A auga na Terra. O ciclo da auga

Os movementos dos océanos e os mares: ondas, mareas e correntes mariñas.

As augas continentais: ríos, lagos, glaciares e augas subterráneas

A auga na vida dos seres humanos. Riscos e problemas da auga: as inundacións catastróficas e a escaseza de auga.




B1.7. Ser capaz de describir as peculiaridades do medio físico europeo.

B1.8. Situar no mapa de Europa as unidades e os elementos principais do relevo

continental.



COMPETENCIAS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE INDICADORES DE LOGRO Peso Instrumentos de avaliación


P á x i n a 20 | 88


CLAVE Grao min.

Cualif P.E P.O/D T.I T.G Cader Obs.

B1.6 CAA,CMCCT,CD

CCL

B1.6.1. Localiza nun mapa físico mundial os elementos e as referencias físicas principais: mares e océanos, continentes, illas e arquipélagos máis importantes, ríos e cadeas montañosas principais.

Identifica os lugares onde se atopa a auga doce 60 % 5 % 70 % 20 % 10 %

Describe os movementos dos océanos e mares. 50 %

5 % 70 % 20 % 10 %

Sitúa nun mapamundi as principais correntes mariñas e relaciona estas correntes co clima e a poboación.

40 % 5 % 70 % 20 % 10 %

Coñece a estrutura e as dinámicas dos ríos e glaciares.

50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

Localiza nun mapamundi os principais ríos e lagos do mundo.

50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B1.7 CAA,CMCCT,CD

CCL,CAA

B1.7.1. Explica as características do relevo europeo. Explica as características dos ríos, os lagos e as augas mariñas de Europa. 50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B1.8 CAACMCCT,

CD

B1.8.1. Localiza no mapa as unidades e os elementos principais do relevo europeo.

Localiza nun mapa físico os ríos, os lagos e as augas mariñas de Europa. 50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B1.11 CAA,CMCCT,CD

CCL


Explica como se presenta a auga na Terra e o

ciclo da auga.

70 % 10 % 70 % 20 % 10 %

Analiza os riscos por abundancia de auga debidos a fenómenos meteorolóxicos,e os riscos da súa escaseza.

50 % 20 % 100 % Valora a acción do home sobre o medio ambiente e os seus efectos, relacionándoos coa construción

de presas nos ríos. Coñece e pon en práctica medidas para conservar e aproveitar a auga dispoñible

70 % 5 % 70 % 20 % 10 %

Busca e describe como afecta a contaminación

ás augas dos ríos e dos mares. 50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

Comprensión lectora: análise de fontes diversas ( imaxes, fontes documentais). Expresión oral e escrita: elaboración de textos diversos orais e escritos. Exposición de opinións sobre as causas da contaminación das augas e sobre as posibles accións colectivas e individuais para evitala Comunicación audiovisual: o ciclo da auga. Relación entre correntes mariñas,clima e poboación. TIC: procura de información sobre algunha vertedura de petróleo no mar e sobre as súas consecuencias ambientais, procura de información sobre A presa das Tres Gargantas

Educación cívica: Debate na aula sobre a conveniencia de utilizar as augas subterráneas e proposta de medidas alternativas para obter auga potable.


P á x i n a 21 | 88


BLOQUE 1: O MEDIO FÍSICO UNIDADE 4: O TEMPO E O CLIMA MES: NOV-DECEMBRO SESIÓNS: 7-8

OBXECTIVOS: Comprender a atmósfera e o tempo atmosférico.

Analizar os elementos e factores do clima.

Confeccionar e identificar un clima por un climograma.

Describir os climas.

Comprender os riscos meteorolóxicos. CONTIDOS CURRICULARES

B1.5. Trazos principais do relevo do mundo. Clima:

elementos e factores. Diversidade climática no planeta


hidrografía.

B1.9. Conxuntos bioclimáticos do espazo xeográfico

europeo.


CONTIDOS DA UNIDADE

A atmófera

O tempo atmosférico e o clima.

Elementos e factores que interveñen no clima.

Os climas da Terra: a zona cálida, as zonas temperadas, as zonas frías.

O clima na nosa vida.

A influencia humana na atmosfera: a contaminación atmosférica, o quecemento global e o cambio climático.

As catástrofes climáticas: as inundacións, as secas e os furacáns.


B1.5. Localizar no mapamundi físico as principais unidades do relevo mundiais, os

grandes ríos e as grandes zonas climáticas, e identificar as súas características.



B1.9. Coñecer, comparar e describir os grandes conxuntos bioclimáticos que

conforman o espazo xeográfico europeo.




COMPETENCIAS CLAVE


Grao min.

Peso Cualif



B1-5 CAA,CMCCT

CD

B1.5. Localizar no mapamundi físico as principais unidades do relevo mundiais, os grandes ríos e as grandes zonas climáticas, e identificar as súas características

Describe as capas de atmosfera,os factores que afectan á temperatura e ás precipitacións, a presión atmosférica e o vento, e relaciónaos cos conceptos de tempo e clima.

50 % 20 % 70 % 20 % 10 %

Interpreta un mapa do tempo 10 % 70 % 30 %

Localiza as grandes zonas climáticas e identifica

as súas características 50 % 20 % 70 % 20 % 10 %

B1.6 CAA,CMCCT,CD

CCL,CAA

B1.6.2. Elabora climogramas e mapas que sitúen os climas do mundo e reflictan os elementos máis

importantes.

Clasifica e relaciona os diferentes climas da Terra coas zonas climáticas, elaborando climogramas e mapas

50 % 15 % 70 % 20 % 10 %

B1.9 CAA,CMCCT,CD

CCL

B1.9.1. Clasifica e localiza nun mapa os distintos

tipos de clima de Europa. Clasifica e localiza nun mapa os diferentes climas

50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

CAA,CMCCT,CD B1.9.2. Distingue e localiza nun mapa as zonas bioclimáticas do noso continente

Clasifica e localiza nun mapa as zonas cálidas, as zonas temperadas e as zonas frías.

70 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B1.11 CAA,CMCCT,CD B1.11.1. Realiza procuras en medios impresos e dixitais referidas a problemas ambientais actuais, e

Coñece e describe a importancia do clima, das catástrofes climáticas, e da influencia humana

50 % 10 % 100 %


P á x i n a 22 | 88

CCL localiza páxinas e recursos da web directamente

relacionados con eles.

na vida do planeta e na conservación do medio ambiente

Busca en medios dixitais e impresos referencias aos problemas ambientais actuais e ás súas consecuencias.

50 % 5 % 50 % 50 %

Comprensión lectora: análise de fontes diversas ( imaxes, fontes documentais). Como nos afecta o cambio climático? Expresión oral e escrita: Interpretación dun mapa do tempo. Comunicación audiovisual: A estrutura da atmosfera, Construír e interpretar climogramas, riscos metereolóxicos.Quentamento global. TIC: procura na web de AEME, e anotación nunha táboa do tempo no propio municipio durante tres días. Emprendemento: Por parellas, elaboración de propostas que expliquen as medidas que poidan adoptar os concellos,ou o propio centro, para aforrar enerxía

Educación cívica: Debate na aula sobre a conveniencia de utilizar as augas subterráneas e proposta de medidas alternativas para obter auga potable.


BLOQUE 1: O MEDIO FÍSICO UNIDADE 5: O MEDIO NATURAL MES: NOV-DECEMBRO SESIÓNS: 7-8

OBXECTIVOS:

Comprender o medio natural como resultado da interacción do relevo, o clima, a hidrografía e a bioxeografía. Identificar, localizar e analizar os elementos básicos que caracterizan o medio físico dos continentes. Coñecer e comprender as características básicas dos riscos naturais. Buscar, seleccionar, comprender e relacionar información verbal, gráfica, icónica, estadística e cartoráfica de diversas fontes, procesala e comunicala aos demais.



B1.6. Medio físico do mundo e de Europa: relevo e hidrografía.

B1.9. Conxuntos bioclimáticos do espazo xeográfico

europeo.

B1.10. Diversidade de espazos naturais europeos.


CONTIDOS DA UNIDADE

Paisaxe natural e paisaxe transformada.

A análise do medio natural dos distintos continentes,o relevo, as augas, os climas e a bioxeografía.

A selva.

A sabana.

Os desertos.

A paisaxe mediterránea.

A paisaxe oceánica.

A paisaxe continental. As paisaxes frías: a paisaxe polar e a paisaxe de alta montaña. Medio natural:os riscos naturais e os problemas ambientais






B1.9. Coñecer, comparar e describir os grandes conxuntos bioclimáticos que

conforman o espazo xeográfico europeo.

B1.10. Coñecer os principais espazos naturais do noso continente.




COMPETENCIAS CLAVE


Grao min.

Peso Cualif



B1.4 CAA,CMCCT,CD B1.4.1. Localiza un punto xeográfico nun planisferio e distingue os hemisferios da Terra e as súas principais características

Analiza e localiza as grandes zonas bioclimáticas, identificando as súas principais características . 50 % 30 % 70 % 20 % 10 %


P á x i n a 23 | 88

B1.6 CAA,CMCCT.CD

CCL,CAA

B1.6.2. Elabora climogramas e mapas que sitúen os climas do mundo e reflictan os elementos máis importantes

Analiza e confecciona climogramas, reflectindo os elementos máis importantes do clima. 50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B1.9 CAA,CMCCT,CD

CCL

B1.9.1. Clasifica e localiza nun mapa os tipos de clima de Europa.

Interpreta mapas e gráficos, identificando os espazos bioclimáticos 40 % 10 % 70 % 20 % 10 %

CAA,CMCCT,CD B1.9.2. Distingue e localiza nun mapa as zonas bioclimáticas do noso continente.

Localiza,describe e compara as zonas bioclimáticas de Europa

40 % 10 % 70 % 10 % 20 %

B1.10 CAA,CMCCT,CD

CCL

B1.10.1. Localiza nun mapa e en imaxes de satélite de Europa os principais espazos naturais.

Localiza en mapas os principais espacios naturais. 50 % 10 % 70% 20 % 10 %

Traza unha ruta sobre o mapa dun continente e recolle información xeográfica de todo o que se observa sobre o terreo nesa ruta.

35 % 20 % 100 %

B1.11 CAA,CMCCT,CD

CCL


Busca información en páxinas web especializadas en problemas ambientais e en medios impresos, localízaa e utilízaa correctamente.

40 % 10 % 100 %

Comprensión lectora: análise de fontes diversas ( imaxes, fontes documentais). Estamos destruíndo a selva amazónica? Expresión oral e escrita: Interpretación de imaxes, cliseries. Comunicación audiovisual: Interpretar mapas e gráficos. TIC: Procura en Internet do «catálogo nacional de especies ameazadas en España», Procura na web de Paisaxes do mundo. Emprendemento: Resolución de casos para aaptarse ao medio. Trazar unha ruta sobre o mapa dun continente e recoller información xeográfica de todo o que se observa sobre o terreo nesa ruta. Educación cívica: Evolución dunha paisaxe a partir de imaxes aéreas.A protección do medio en Europa.


BLOQUE 3: A HISTORIA UNIDADE 6: INTRODUCIÓN Á HISTORIA MES: XANEIRO SESIÓNS: 6

OBXECTIVOS: Valorar a importancia das fontes como medio para coñecer ao coñecemento do pasado.

Entender que os acontecementos e procesos ocorren ao longo do tempo e á vez no tempo (diacronía e sincronía) e que estas mudanzas se realizan a ritmos distintos en cada rexión. CONTIDOS CURRICULARES

B3.2. Fontes históricas.

B3.3. Cambio e continuidade.

B3.8. Prehistoria e Idade Antiga: visión global.

CONTIDOS DA UNIDADE

O traballo do historiador.

O historiador, detective do pasado.

As fontes históricas.

O tempo histórico.

A relación entre anos e séculos.

A liña do tempo.


B3.2. Identificar, nomear e clasificar fontes históricas, e explicar diferenzas entre

interpretacións de fontes diversas.

B3.3. Explicar as características de cada tempo histórico e certos acontecementos

que determinaron cambios fundamentais no rumbo da historia, diferenciando

períodos que facilitan o seu estudo e a súa interpretación.

B3.8. Identificar e localizar no tempo e no espazo os procesos e os

acontecementos históricos máis salientables da Prehistoria e da Idade Antiga, para

adquirir unha perspectiva global da súa evolución.

COMPETENCIAS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE INDICADORES DE LOGRO Peso Instrumentos de avaliación


P á x i n a 24 | 88


CLAVE

Grao min.

Cualif P.E P.O/D T.I T.G Cader Obs.

B3.2 CSC,CAA B3.2.1. Nomea e identifica catro clases de fontes históricas.

Identifica e describe distintos tipos de fontes

históricas.

60 % 20 % 100 %

CSC,CAA B3.2.2. Comprende que a historia non se pode escribir sen fontes, sexan estas restos materiais ou textuais.

Identifica e describe fontes primarias iconográficas e fontes secundarias escritas, explicando a necesidade de fontes para escribir a historia.

50 % 20 % 70 % 20 % 10 %

B3.3 CSC,CMCCT B3.3.1. Ordena temporalmente algúns feitos históricos e outros feitos salientables utilizando para iso as nocións básicas de sucesión, duración e simultaneidade.

Ordena feitos e datas, indicando a que século

pertencen.

50 % 100 %

B3.8 CSC,CMCCT,

CAA

B3.8.1. Realiza diversos tipos de eixes cronolóxicos e mapas históricos.

Interpreta unha liña do tempo e representa nela

os diferentes acontecementos históricos,

distinguindo as etapas correspondentes ás

épocas representadas.

50 % 70 % 20 % 10 %

Comprensión lectora: análise de fontes diversas . Expresión oral e escrita: Interpretación de imaxes. Comunicación audiovisual e TIC: Interpretar e elaborar liñas do tempo. Educación cívica: Valorar e respectar os restos do noso pasado.


BLOQUE 3: A HISTORIA UNIDADE 7: A PREHISTORIA MES:FEBREIRO SESIÓNS: 7-8

OBXECTIVOS:

Entender o proceso de hominización. Entender que os acontecementos e procesos ocorren ao longo do tempo e á vez no tempo (diacronía e sincronía) e que estas mudanzas se realizan a ritmos distintos en cada rexión. Entender a importancia dos primeiros inventos e avances tecnolóxicos. Xerar interese e curiosidade por coñecer a orixe do ser humano e os seus primeiros descubrimentos. Coñecer a orixe, o desenvolvemento e as principais características do Neolítico e da Idade dos Metais. Entender a importancia das novidades que aparecen nesta época,especialmente a agricultura, a gandería e a metalurxia. Xerar interese e curiosidade por coñecer os diferentes aspectos das primeiras civilizacións


P á x i n a 25 | 88




B3.5. Vocabulario histórico e artístico.

B3.6. Evolución das especies e a hominización.

B3.7. Periodización da Prehistoria e a Idade Antiga.

B3.8. Prehistoria e Idade Antiga: visión global.

B3.9.1. Paleolítico: etapas; características das formas de

vida; cazadores colectores.

B3.9.2. Neolítico: revolución agraria e expansión das

sociedades humanas; sedentarismo; artesanía e comercio;

organización social.

B3.9.3. Prehistoria galega: megalitos e petróglifos.

B3.10. Aparición dos ritos: restos materiais e artísticos;

pintura e escultura.

B3.12. Idade Antiga: invención da escritura.

CONTIDOS DA UNIDADE

A evolución das especies e o proceso de hominización.

Tempo e fontes históricas.A periodización da Prehistoria.

Economía e sociedade no Paleolítico.

As crenzas e a arte no paleolítico: as primeiras pinturas, esculturas e gravados.

A revolución neolítica: a aparición da agricultura e gandería; os cambios na forma de visa, os avances técnicos,as crenzas e a arte.

A aparición da metalurxia. A división do traballo e a aparición das diferencias sociais. O megalitismo..

A Prehistoria en España .

Prehistoria galega: megalitos e petroglifos

Vocabulario histórico e artístico







B3.5. Utilizar o vocabulario histórico e artístico con precisión, inseríndoo no

contexto adecuado.

B3.6. Entender o proceso de hominización.

B3.7. Datar a Prehistoria e a Idade Antiga, e distinguir a escala temporal de etapas

como estas.

B3.8. Identificar e localizar no tempo e no espazo os procesos e os

acontecementos históricos máis salientables da Prehistoria e da Idade Antiga, para

adquirir unha perspectiva global da súa evolución.

B3.9. Coñecer as características da vida humana correspondentes aos dous

períodos en que se divide a Prehistoria: Paleolítico e Neolítico.

B3.10. Identificar os primeiros ritos relixiosos.

B3.12. Recoñecer a importancia da descuberta da escritura.


COMPETENCIAS CLAVE


Grao min.

Peso Cualif



B3.2 CSC

CAA

B3.2.2. Comprende que a historia non se pode escribir sen fontes, sexan estas restos materiais ou textuais.

Analiza e expón exemplos sobre fontes para

coñecer a Prehistoria. 50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

B3.3 CSC

CMCCT

B3.3.1. Ordena temporalmente algúns feitos históricos e outros feitos salientables, utilizando para iso as nocións básicas de sucesión, duración e simultaneidade.

Escribe por orde as características fundamentais

dos feitos históricos e explica como era a forma

de vida durante cada período.

50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

B.3.5 CSC

CCL

B3.5.1. Utiliza o vocabulario histórico e artístico imprescindible para cada época.

Utiliza o vocabulario histórico e artístico da época

da prehistoria. 50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B3.6 CSC

CMCCT

B3.6.1. Recoñece os cambios evolutivos ata chegar á especie humana.

Identifica os principais cambios evolutivos ata

chegar á especie humana. 50 % 10 % 50 % 50 %


P á x i n a 26 | 88

B3.7 CSC,CMCCT B3.7.1. Distingue etapas dentro da historia antiga. Identifica e enumera as etapas da prehistoria,

sinalando a súa evolución e os feitos que marcan

o comezo e o final

60 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B3.8 CSC,CMCCT,

CAA

B3.8.1. Realiza diversos tipos de eixes cronológicos e mapas históricos.

Realiza,interpreta e compara diversos tipos de

eixes cronolóxicos e mapas históricos 50 % 10 % 100 %

B3.9 CSC,CCL,CAA B3.9.1. Explica a diferenza entre os dous períodos en que se divide a prehistoria e describe as características básicas da vida en cada un.

Identifica, compara e explica as características

básicas da vida no Paleolítico e no Neolítico;

sinalando as diferenzas.

50 % 20 % 70 % 20 % 10 %

Explica as causas e o desenvolvemento dos procesos que marcan o paso do Neolítico á Idade dos Metais.

50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

CSC,CAA B3.9.2. Analiza a transcendencia da revolución neolítica e o papel da muller nela.

Observa, identifica e explica o papel da muller na Prehistoria.

50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

B3.10 CSC,CCEC B3.10.1. Recoñece as funcións dos primeiros ritos relixiosos como os da “deusa nai”.

Recoñece as función dos primeiros ritos relixiosos

como os da deusa nai, os cambios relixiosos

vinculados coa difusión do Neolítico e da idade

dos metais.

50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B3.12 CSC,CAA,CCL

B3.12.1. Diferencia entre as fontes prehistóricas (restos materiais e ágrafos) e as fontes históricas (textos).

Identifica as diferenzas entre fontes prehistóricas

e fontes históricas, interpreta os datos que se

extraen delas e explícaos.

Identifica e describe os exemplos máis significativos de restos culturais e artísticos da Prehistoria.

50 % 10 % 50 % 50 %

Comprensión lectora: lecturas O clan do oso cavernario Expresión oral e escrita: Interpretación de imaxes. Comunicación audiovisual: elaborar unha presentación sobre restos prehistóricos en Galicia. TIC:Procura en Internet de información sobre construcións prehistóricas Emprendemento: Tras a visita a un museo,califica diversos aspectos,como as súas infraestruturas, a distribución dos obxectos que exponen,a claridade na presentación dos obxectos,etc.Elabora un informe sobre un dos obxectos. Educación cívica: Valorar e respectar o noso patrimonio cultural.


P á x i n a 27 | 88


BLOQUE 3: A HISTORIA UNIDADE 8: AS PRIMEIRAS CIVILIZACIÓNS URBANAS MES:FEBREIRO-MARZO SESIÓNS: 7-8

OBXECTIVOS:

Coñecer a orixe, as etapas e as principais características das primeiras civilizacións urbanas,Mesopotamia e Exipto, diferenciando os aspectos económicos, sociais, políticos, relixiosos e artísticos. Entender que os acontecementos e procesos ocorren ao longo do tempo e á vez no tempo ( diacronía e sincronía). Entender a importancia das novidades que aparecen coas novas civilizacións como o descubrimento da escritura. Xerar interese e curiosidade por coñecer os diferentes aspectos das primeiras civilizacións.




B3.4. Tempo histórico.


B3.7. Periodización da Prehistoria e a Idade Antiga.

B3.11. Idade Antiga: primeiras civilizacións urbanas.

Mesopotamia e Exipto. Sociedade, economía e política.

B3.12. Idade Antiga: invención da escritura.

B3.13. Idade Antiga: historia de Exipto.

B3.14. Idade Antiga: relixión exipcia.

B3.15. Idade Antiga: arte en Mesopotamia e Exipto.

CONTIDOS DA UNIDADE

As primeiras civilizacións urbanas (Mesopotamia e Exipto).A importancia do contexto xeográfico

Características comúns de ambas as dúas civilizacións. Organización política, aparición da escritura, sociedade escravista e aparición das primeiras leis.

Mesopotamia: a sociedade,a cultura e a arte mesopotámica.

O antigo Exipto o Contexto xeográfico. o Etapas da historia de Exipto. o goberno o A sociedade exipcia. o A relixión: deuses, e templos. o A vida despois da norte: as tumbas. o A arte exipxia: a escultura e a pintura.







B3.4. Entender que os acontecementos e os procesos ocorren ao longo do tempo

e á vez no tempo (diacronía e sincronía).


contexto adecuado.

B3.7. Datar a Prehistoria e a Idade Antiga, e distinguir a escala temporal de etapas

como estas.

B3.11. Coñecer algunhas características da vida humana neste período, así como o

establecemento e a difusión de diferentes culturas urbanas, despois do neolítico.

B3.12. Recoñecer a importancia da descuberta da escritura.

B3.13. Explicar as etapas en que se divide a historia de Exipto.

B3.14. Identificar as principais características da relixión exipcia.

B3.15. Localizar e describir algúns exemplos arquitectónicos de Exipto e de

Mesopotamia.


COMPETENCIAS CLAVE


Grao min.

Peso Cualif



B3.2 CSC,CAA B3.2.1. Nomea e identifica catro clases de fontes históricas.

Nomea e identifica as fontes históricas; xustifica a súa importancia, destacando o uso do papiro.

60 % 5 % 70 % 20 % 10 %


P á x i n a 28 | 88

B3.3 CSC,CMCCT B3.3.1. Ordena temporalmente algúns feitos históricos e outros feitos salientables, utilizando para iso as nocións básicas de sucesión, duración e simultaneidade.

Busca e ordena a información sobre feitos

históricos, sobre outros feitos relevantes e sobre

personaxes importantes. 50 % 10 % 100 %

Interpreta liñas de tempo. 50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

B3.4 CSC.CMCCT B3.4.1. Entende que varias culturas convivían á vez en diferentes enclaves xeográficos.

Recoñece e explica cales foron as primeiras

civilizacións e os seus enclaves xeográficos;

situándoas no mapa. 50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

B3.5 CSC,CCL B3.5.1. Utiliza o vocabulario histórico e artístico imprescindible para cada época.

Utiliza o vocabulario histórico e artístico da Idade

Antiga. 50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B3.7 CSC,CMCCT B3.7.1. Distingue etapas dentro da historia antiga. Coñece as etapas dentro da Idade Antiga;

represéntaas de forma esquemática e explica

algunhas características da vida humana neste

período.

50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B3.11 CSC,CAA,CCL B3.11.1. Describe formas de organización socio-económica e política, novas ata entón, como os diversos imperios de Mesopotamia e de Exipto.

Coñece e describe as formas de organización

socio-económica e política de Mesopotamia e de

Exipto. 50 % 15 % 20 % 10 %

B3.12 CSC,CAA B3.12.1. Diferencia entre as fontes prehistóricas (restos materiais, ágrafos) e as fontes históricas (textos).

Busca información sobre fontes escritas

históricas: xeroglíficos exipcios, escritura

cuneiforme , diferenza entre elas e explica en que

consistían.

50 % 5% 100 %

B3.13 CSC,CMCCT

CAA

B3.13.1. Interpreta un mapa cronolóxicoxeográfico da expansión exipcia.

Interpreta un mapa cronolóxico-xeográfico da

expansión exipcia. 50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

CSC,CCL B3.13.2. Describe as principais características

das etapas históricas en que se divide Exipto.

Busca información, comprende e describe os

principais feitos e as principais características

da historia de Exipto, das súas dinastías, das

raíñas e dos faraóns.

50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B3.14 CSC,CCEC,CCL B3.14.1. Explica como materializaban os exipcios a súa crenza na vida do alén.

Busca información sobre como materializaban os

exipcios a súa crenza na vida do alén; explícaa e

describe os principais elementos que utilizaban.

50 % 10 % 100 % CSC,CCEC,CAA B3.14.2. Realiza un mapa conceptual cos principais

deuses do panteón exipcio. Identifica os principais deuses exipcios; amplía a

información, buscando en Internet, anota e

representa cales son os seus símbolos.


P á x i n a 29 | 88

B3.15 CSC,CCEC,CAA B3.15.1. Localiza nun mapa os principais exemplos da arquitectura exipcia e da mesopotámica.

Identifica os principais exemplos das

construcións exipcia e mesopotámica; explica en

que se parecen e en que se diferencian, citando

exemplos.

50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

Comprensión lectora: lecturas Como se construíron as pirámides.Analizar O código de Hammurabi Expresión oral e escrita: Interpretación de imaxes. Escribir fichas biográficas. Comunicación audiovisual: Os deuses e tumbas exipcias. TIC: elaboración de liñas do tempo, mapas conceptuales, seleccionar información… Emprendemento: Tras a visita a un museo,califica diversos aspectos,como as súas infraestruturas, a distribución dos obxectos que exponen,a claridade na presentación dos obxectos,etc.Elabora un informe sobre un dos obxectos. Educación cívica: Valorar o patrimonio cultural das civilizacións antigas. O papel da muller da sociedade ( as raíñas de exipto)


BLOQUE 3: A HISTORIA UNIDADE 9: A ANTIGA GRECIA MES:ABRIL SESIÓNS: 7-8

OBXECTIVOS:

Coñecer os trazos principais das polis gregas. Entender os conceptos de colonización e democracia Coñecer os aspectos fundamentais da organización política, social e económica de Grecia na Idade Antiga

Distinguir o sistema político grego do helenístico. Entender o alcance do “clásico” na arte occidental



B3.16. Mundo clásico. Grecia: as "polis" gregas e a súa

expansión.

B3.17. Mudo clásico. Grecia: expansión comercial e política

das polis gregas.

B3.18. Mundo clásico. Imperio de Alexandre Magno e os seus

sucesores: helenismo.

B3.19. Mundo clásico. Grecia e o helenismo: arte, ciencia,

teatro e filosofía.

CONTIDOS DA UNIDADE

O medio xeográfico de Grecia

As etapas históricas de Grecia.

A época arcaica

O nacemento das polis e a súa expansión.

A época clásica:

Atenas ( a orixe da democracia),Esparta ( unha polis aristocrática).

A sociedade e a economía gregas.

Un periodo de guerras: as guerras médicas, as guerras do Peloponeso.

imperio de Alexandre e os seus sucesores. O helenismo.

As crenzas: os deuses e os héroes.O culto relixioso

A arquitectura grega: o templo, o teatro.

urbanismo grego.

A escultura.

A filosofía, a ciencia e a literatura.



contexto adecuado.

B3.16. Coñecer os trazos principais das polis gregas e a transcendencia do

concepto de democracia.

B3.17. Entender a transcendencia do concepto de colonización.

B3.18. Distinguir entre o sistema político grego e o helenístico.

B3.19. Entender o alcance do clásico na arte e na cultura occidentais.


COMPETENCIAS CLAVE


Grao min.

Peso Cualif




P á x i n a 30 | 88


Utiliza o vocabulario histórico e artístico da época

da Antiga Grecia. 50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B3.16 CSC,CAA B3.16.1. Identifica trazos da organización socio-política e económica das polis gregas a partir de fontes históricas de diferentes tipos.

Identifica e describe distintos trazos da orixe e da

evolución da organización socio-política e

económica dos polis gregas a partir de diferentes

tipos de fontes históricas.

40 % 20 % 70 % 20 % 10 %

CSC,CCL

CAA

B3.16.2. Describe algunhas das diferenzas entre a democracia grega e as democracias actuais.

Coñece e describe as características

fundamentais da democracia grega, sinalando

algunhas das diferenzas coas democracias

actuais.

50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B3.17 CSC.CAA B3.17.2. Localiza nun mapa histórico as colonias gregas do Mediterráneo.

Localiza nun mapa histórico as colonias gregas do Mediterráneo e explica a importancia das colonizacións de cara á civilización que se desenvolveu despois.

50 % 10 % 70 % 30 %

B3.18 CSC.CAA B3.18.1. Elabora un mapa do Imperio de Alexandre. Interpreta e elabora un mapa do Imperio de

Alexandre Magno; describe a ruta que seguiu e

enumera os territorios do seu imperio.

50 % 10 % 30 % 70 %

CCL,CSC,CCECE Contrasta as acción políticas da Atenas de

Pericles co imperio de Alexandre Magno

CSC,CAA B3.18.2. Contrasta as accións políticas da Atenas de Pericles co Imperio de Alexandre Magno.

Investiga e explica as principais diferenzas entre

a forma de goberno de Atenas e a de Esparta. 50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B3.19 CSC,CCEC,

CCL

B3.19.1. Explica as características esenciais da arte grega e a súa evolución no tempo.

Discrimina, identifica e explica as características

esenciais da arte grego e a súa evolución no

tempo. 50 % 20 % 50 % 50 %

CSC,CCEC,

CMCCT,CAA

CCL

B3.19.2. Dá exemplos representativos das áreas

do saber grego, e discute por que se considera que

a cultura europea parte da Grecia clásica

Identifica e valora o legado dos gregos.

50 % 10 % 50 % 50 %

Comprensión lectora: lecturas As mulleres en Grecia.Relatos mitolóxicos . Expresión oral e escrita: Interpretación de imaxes. Escribir fichas biográficas. Comunicación audiovisual: Interpretación de mapas, imaxes, gráficos e liñas do tempo da unidade TIC: elaboración de liñas do tempo, mapas conceptuales, seleccionar información… Visita en Internet a reconstrucción da cidade de Mileto Educación cívica: A democracia ateniense.


P á x i n a 31 | 88


BLOQUE 3: A HISTORIA UNIDADE 10: A ANTIGA ROMA MES:ABRIL-MAIO SESIÓNS: 7-8

OBXECTIVOS

Coñecer a sociedade,a economía e a cultura romanas. Valorar o legado da antiga Roma Explicar a situación social,económica e política dos reinos xermánicos


B3.1. Relación entre o pasado, o presente e o futuro a

través da historia.



B3.20. Mundo clásico: orixe e etapas da historia de Roma.

República e imperio: organización política e expansión

colonial polo Mediterráneo. Cristianismo.

B3.21. Mundo clásico. Arte romana: arquitectura, escultura

e pintura.

B3.22. Península Ibérica: pobos prerromanos; Hispania

romana; Gallaecia. Proceso de romanización. A cidade e o

campo.

CONTIDOS DA UNIDADE

O medio xeográfico de Roma

Evolución histórica da antiga Roma. Etapas históricas.

A monarquía (753 a.C-509 a.C)

A República (509 a.C.-27 a.C).

Expansión e crise da República.

imperio (27 a.C.- 476 d.C.).

Augusto, o primeiro emperador romano.

apoxeo do imperio (séculos I e II)

A crise do século III

A economía: a agricultura, a artesanía, a minaría e o comercio.

Grandes construtores e enxeñeiros.

Escultura,pintura e mosaico.

A relixión romana.

Unha nova relixión: o cristianismo


B3.1. Recoñecer que o pasado non está "morto e enterrado", senón que

determina o presente e os posibles futuros e espazos, ou inflúe neles.





contexto adecuado.

B3.20. Caracterizar os trazos principais da sociedade, a economía e a cultura

romanas, e recoñecer os conceptos de cambio e continuidade na historia da

Roma antiga.

B3.21. Identificar e describir os trazos característicos de obras da arte grega e

romana, diferenciando entre os que son específicos.

B3.22. Establecer conexións entre o pasado da Hispania romana e o presente.


COMPETENCIAS CLAVE


Grao min.

Peso Cualif



B3.1 CSC,CCEC B3.1.1. Identifica elementos materiais, culturais ou ideolóxicos que son herdanza do pasado.

Identifica, analiza e describe distintos exemplos

do legado romano que sobreviven na

actualidade. 50 % 10 % 70 % 20 % 10 %


Ordena cronoloxicamente e representa nunha

liña do tempo algúns feitos históricos sobre da

antiga Roma. 50 % 5 % 100 %


P á x i n a 32 | 88


Utiliza o vocabulario histórico e artístico

imprescindible da época romana. 50 % 10 % 50 % 20 % 10 %

B3.20 CSC,CAA B3.20.1. Confecciona un mapa coas distintas etapas da expansión de Roma.

Interpreta mapas e confecciónaos dos territorios

polos que se estendeu Roma na Monarquía, na

República e no Imperio. 60 % 10 % 50 % 50 %

CSC,CAA B3.20.2. Identifica diferenzas e semellanzas entre as formas de vida republicanas e as do imperio na Roma antiga.

Identifica diferenzas e semellanzas entre as

formas de vida e entre os gobernos nas etapas da

historia de Roma.

Describe os grupos sociais que había baixo a

República e o Alto Imperio.

50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

CCL, CD Describe como eran as cidades romanas 50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

CAA,CD, CSIEE Explica a relación entre a creación dunha extensa

rede de comunicacións e o desenvolvemento do

comercio 50 % 5 %

CCL, CD,

CSC,CAA

Procura información e realiza fichas bibliográficas

sobre os emperadores Augusto, Calígula, Nerón,

Claudio, Trajano e Adriano. 50 % 10 % 100 %

CCL,CCEC Explica como se organizaba o panteón romano 50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

CAA,CCL,CSC. Da máis dunha razón para explicar o éxito final do

cristianismo. 50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

B3.21 CSC,CCEC,CAA B3.21.1. Compara obras arquitectónicas e escultóricas de época grega e romana.

Identifica e describe e compara as obras

arquitectónicas e escultóricas grega e romana. 50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B3.22 CSC,CCEC,CAA B3.22.2. Analiza exemplos do legado romano que sobreviven na actualidade.

Recolle información de diferentes obras da arte

romana e elabora en equipo unha ficha de cada

unha (nome da obra, lugar onde se atopa, tipo de

obra, autoridade que a mandou construír, etc

50 % 10 100 %

CSC,CCEC B3.22.3. Entende o que significou a romanización en distintos ámbitos sociais e xeográficos.

Entende e explica a que chamamos romanización

en diferentes aspectos, como a economía, a

sociedade, a relixión, a arte 50 % 5 % 100 %

Comprensión lectora: lecturas de textos. Proxecto lector: Colección Misterios Romanos. Expresión oral e escrita: Escribir fichas biográficas.Facer un informe sobre os gladiadores.Debate sobre a escravitude e a situación da muller na antiga Roma.


P á x i n a 33 | 88

Comunicación audiovisual: Interpretación de mapas, imaxes, gráficos e liñas do tempo da unidade. Realizar unha presentación con obras representativas do legado romano TIC: elaboración de liñas do tempo, mapas conceptuales, seleccionar información… Procura en Internet sobre os emperadores Calígula, Nerón, Claudio, Traxano e Adriano. Educación cívica: A conservación do patrimonio cultural : Pompeia. A liberdade relixiosa.


BLOQUE 3: A HISTORIA UNIDADE 11: A HISPANIA ROMANA MES:ABRIL-MAIO SESIÓNS: 7-8

OBXECTIVOS

Recoñecer os pobos que habitaban napenínsula Ibérica antes da conquista romana. Explicar os diferentes aspectos da presenza romana en Hispania e valorar o seu legado


B3.1. Relación entre o pasado, o presente e o futuro a

través da historia.




B3.17. Mudo clásico. Grecia: expansión comercial e política

das polis gregas.

B3.22. Península Ibérica: pobos prerromanos; Hispania

romana; Gallaecia. Proceso de romanización. A cidade e o

campo.

CONTIDOS DA UNIDADE

Os pobos prerromanos: os iberos e os celtas.

Os pobos colonizadores (fenicios,gregos e cartaxineses) e Tartesos.

A conquista romana de Hispania.

Hispania romana: a sociedade hispanorromana, a economía e a

romanización.

A Galicia castrexa.

A Galicia romana


B3.1. Recoñecer que o pasado non está "morto e enterrado", senón que

determina o presente e os posibles futuros e espazos, ou inflúe neles.




B3.4. Entender que os acontecementos e os procesos ocorren ao longo do tempo

e á vez no tempo (diacronía e sincronía).


contexto adecuado.

B3.17. Entender a transcendencia do concepto de colonización.

B3.22. Establecer conexións entre o pasado da Hispania romana e o presente.


COMPETENCIAS CLAVE


Grao min.

Peso Cualif



B3.1 CSC,CCEC B3.1.1. Identifica elementos materiais, culturais ou ideolóxicos que son herdanza do pasado.

Identifica, analiza e describe distintos exemplos

do legado da Antigüidade que sobreviven na

actualidade. 50 % 10 % 70 % 20 % 10 %


Ordena cronoloxicamente e representa nunha

liña do tempo algúns feitos históricos sobre as

etapas da conquista romana en Hispania. 50 % 5 % 100 %


P á x i n a 34 | 88

B3.4 CSC,CMCCT B3.4.1. Entende que varias culturas convivían á vez en diferentes enclaves xeográficos.

Busca información, recoñece e explica a

existencia de diferentes pobos, as súas

características e as súas obras. 50 % 30 % 100 %


Utiliza o vocabulario histórico e artístico para a

época. 50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B3.17 CSC,CAA B3.17.1. Localiza nun mapa histórico as colonias gregas do Mediterráneo

Identifica e describe as características

fundamentais das colonizacións fenicia, grega e

cartaxinesa, sinalando as diferenzas coa

actualidade

50 % 20 % 70 % 30 %

B3.22 CSC,CAA B3.22.1. Fai un mapa da Península Ibérica onde se reflicten os cambios administrativos en época romana.

Comprende e explica a conquista romana a través

de mapas, reflectindo información sobre os

cambios administrativos, as distintas áreas de

influencia e as colonias en época romana.

40 % 10 % 50 % 50 %

CSC,CCEC B3.22.3. Entende que significou a romanización en distintos ámbitos sociais e xeográficos.

Entende e explica a que chamamos romanización

en diferentes aspectos, como a economía, a

sociedade, a relixión, a arte… 70 % 5 % 70 % 20 % 10 %

Traballo de campo no castro de Viladonga. 50 % 10 % 100 %

Comprensión lectora: lecturas de textos diversos. Expresión oral e escrita: Debate sobre as formas de colonización Comunicación audiovisual: Interpretación de mapas, imaxes, gráficos e liñas do tempo da unidade. TIC: elaboración de liñas do tempo, mapas conceptuales, seleccionar información sobre a Galicia castrexa e romana. Educación cívica: A conservación do noso patrimonio cultural. Pompeia. A liberdade relixiosa.


1ª AVALIACIÓN BLOQUE 3: HISTORIA UNIDADE 1: O inicio da Idade Media MES: SETEMBRO-OUTUBRO SESIÓNS: 10

OBXECTIVOS DIDÁCTICOS Identificar os períodos históricos e os territorios, antes ocupados polos romanos, nos que se desenvolveron o imperio bizantino e os diferentes pobos xermanos.

Explicar os procesos de formación do imperio bizantino.Identificar a Xustiniano a figura máis importante e nos recoñecer nel o intento de restaurar o antigo Imperio romano reconquistando alguns territorios.

Sinalar o momento histórico e enumerar as causas que ocasionaron a desaparición do imperio bizantino.

Describir as características políticas, económicas y sociales do imperio bizantino

Recoñecer as características da arte bizantina e algunas das súas manifestacións máis importantes: Santa Sofía, mosaicos de San Vital de Rávena.


P á x i n a 35 | 88

Apreciar a importancia que tivo ol Código de Xustiniano.

Coñecer as características políticas, económicas, sociais dos pobos xermanos, en particular do pobo visigodo.

Valorar o legado artístico dos visigodos.

Localizar xeográficamente e identificar as características do medio natural da península arábiga.

Comprender o papel de Mahoma e do islam no desenvolvemento da civilización musulmá e describir as fases de expansión territorial do islam.

Recoñecer as características políticas, económicas e sociais da civilización islámica.

Valorar a importante labor cultural dos árabes e identificar os principais rasgos da arte musulmá.

Elaborar e interpretar mapas históricos, gráficos e eixes cronolóxicos .

Utilizar con propiedade o vocabulario específico da unidade. CONTIDOS CRITERIOS DE

AVALIACIÓN C.C

ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE/ INDICADORES DE LOGRO Grao min. Peso Cualif

Instrumentos de avaliación P.E P.O/D T.I T.G Cader Obs.

A fragmentación do imperio romano e a aparición dos reinos xermanos. O imperio visigodo O imperio Bizantino A evolución do imperio Bizantino A sociedade e cultura bizantinas. A orixe e expansión do islam A cultura e sociedade islámicas.

B.2.2 CAA,CCL,CSC

CD

B.2.2.1 Localiza nun mapa os distintos pobos xermanos que invadiron o Imperio romano e se asentaron no continente europeo. 70 % 5 % 100 %

B.3.1 CSC,CCEC B.3.1.1 Utiliza internet e outras fontes para obter información sobre o legado dos pobos xermanos e musulmáns

50 % 10 % 100 %

B.3.3 CSC,CMCCT B.3.3.1 Sitúa no tempo e recoñece nun mapa histórico os distintos reinos en que se fragmentou o Imperio romano de Occidente

50 % 5 % 100 %

CSC,CMCCT B.3.3.2 Ordena acontecementos cronoloxicamente e sitúaos nunha liña do tempo

60 % 5 % 100 %

B.3.5 CSC,CCL B.3.5.1 Coñece o significado de termos históricos e artísticos e emprégaos axeitadamente

70 % 10 % 50 % 50 %

B.3.6 CSC.CAA B.3.6.1 Utiliza internet e outras fontes para obter información sobre distintos elementos que caracterizan a Alta Idade Media en Europa

60 % 5 % 100 %

B.3.7 CSC.CAA B.3.7.1 Comprende e explica a vida cotiá nunha aldea xermana e compáraa cunha cidade romana

Comprende e explica a organización territorial e política dos reinos xermanos

75 %

5 %

90 % 10 %

40 % 80 % 20 %

B.3.8 CSC B.3.8.1 Coñece a organización social e económica, a cultura e a

arte do reino visigodo.

Coñece a organización social e económica, a cultura e a arte do Imperio bizantino.

40 % 5 % 80 % 20 %

40 % 10 % 80 % 20 %

B.3.9 CSC,CCL,CAA B.3.9.1 Comprende e explica a orixe do islam, os fundamentos da

relixión islámica e a expansión do islam ao longo da Idade Media 40 % 10 % 80 % 20 %

B.3.8 CSC,CAA B.3.9.2 Analiza a organización política, a sociedade, a cultura e a vida

cotiá no Imperio islámico durante a Alta Idade Media 40 % 5 % 80 % 20 %

B.3.10 CSC,CAA B.3.10.1 Interpreta mapas e liñas do tempo que describen a expansión do

islam na Idade Media e na actualidade. 50 % 5 % 80 % 20 %

B.3.11 CSC B.3.11.1 Comprende a situación de crise que comezou a sufrir o Imperio

romano no século III que favoreceu as invasións xermanas. 40 % 5 % 80 % 20 %


P á x i n a 36 | 88

B.3.12 CSC,CCEC

CCL

B.3.12.1 Describe algunhas características da arte xermana, bizantina e

islámica 40 % 15 % 80 % 20 %

ELEMENTOS TRASVERSAIS: Comprensión escrita: lectura de textos diversos. Expresión oral e escrita: elaboración de textos diversos orais e escritos. Comunicación audiovisual: interpretación de imaxes, mapas. Educación cívica e prevención da violencia: valorar a importancia do legado cultural e artístico do islam, a súa expansión no mundo actual e favorecer a convivencia pacífica fronte ao yihadismo. Emprendemento: reportaxe de culturas non europeas na Idade Media. Educación na igualdade: Valorar o papel da muller na sociedade bizantina e islámica. TIC: visita virtual da Igrexa de Santa Sofía, procuras de información.

1ª AVALIACIÓN BLOQUE 3: HISTORIA UNIDADE 2 : A EUROPA FEUDAL MES: OUTUBRO SESIÓNS: 9

OBXECTIVOS DIDÁCTICOS Describir las circunstancias que propiciaron a aparición do feudalismo en Europa e as consecuencias do sistema feudal.

Explicar a organización política na Europa feudal.

Distinguir as diferentes relacións de dependencia entre os membros da sociedad feudal e explicar cómo era a vida nun feudo, qué elementos o compoñían e qué actividades económicas se llevaban a cabo nel.

Recoñecer a relación que existe entre o feudo e o ámbito rural e os motivos que explican a escasa produción.

Definir o concepto de estamento e explicar as características que diferencian aos tres estamentos da sociedad feudal.

Identificar a importancia da nobreza, o clero e recoñecer a situación do campesiñado.

Recoñecer a gran influencia da Igrexa na sociedade medieval e identificar as peregrinacións e as Cruzadas.

Coñecer o labor de recuperación e transmisión da ciencia o pensamento da Antigüidade clásica realizada polos monxes cristians nos primeiros séculos da Idade Media. CONTIDOS CRITERIOS DE

AVALIACIÓN Competencias Clave



O legado da Europa

feudal.

O Imperio carolinxio.

As segundas invasións:

viquingos;maxiares;

sarracenos.

O feudalismo: Servos,

vasalos e señores; o

feudo.

A sociedade estamental:

B.2.2 CAA,CCL,CSC

CD

B.2.2.1 Localiza nun mapa as migracións de viquingos, maxiares e sarracenos, pobos que invadiron distintos reinos e se sentaron no continente europeo

50 % 5 % 80 % 20 %

B.3.1 CSC,CCEC B.3.1.1 Utiliza internet e outras fontes para obter información sobre distintos elementos que herdamos da época feudal

50 % 10 % 50 % 50 %

B.3.2 CSC,CAA B.3.2.2 Compara varios textos sobre as cruzadas analizando a súa procedencia e os diferentes puntos de vista que representan

35 % 15 % 40 % 60 %

B.3.3 CSC,CMCCT B.3.3.1 Sitúa no tempo e en distintos mapas históricos o Imperio Carolinxio e as invasións dos viquingos; dos maxiares; e dos sarracenos

40 % 20 % 80 % 20 %


P á x i n a 37 | 88

Os nobres, as damas da

nobreza, os campesiños,

a organización do clero.

Interpretar mapas da

Idade Media.

Confrontar textos sobre

as cruzadas.

Interpretar unha lenda.

Valorar novos usos de edificios antigos

B.3.5 CSC,CCL B.3.5.1 Coñece o significado de termos históricos e artísticos e emprégaos axeitadamente

50 % 10 % 80 % 20 %

B.3.6 CSC.CAA B.3.6.1 Utiliza internet e outras fontes para obter información sobre distintos elementos que caracterizan a Alta Idade Media en Europa.

50 % 10 % 100 %

B.3.8 CSC,CAA,CCL B.3.8.1 Coñece e describe as características dos distintos estamentos da sociedade feudal: a nobreza, os campesiños e o clero, e as relacións entre eles. 60 % 30 % 80 % 20 %

ELEMENTOS TRASVERSAIS:

Comprensión escrita: lectura de textos diversos. Interpretar unha lenda. Expresión oral e escrita: elaboración de textos diversos orais e escritos. Comunicación audiovisual: interpretación de imaxes, mapas,fotografías e infografías.Visionado da película O nome da Rosa Educación cívica e prevención da violencia: confrontar textos das cruzadas.valorar e respectar o legado da Europa feudal ( castelos e mosteiros,tradicións do Nadal,peregrinacións como o Camiño de Santiago, a poesía trovadoresca) Emprendemento: A reconversión dun edificio medieval. Educación na igualdade: Valorar o papel da muller na sociedade feudal. TIC: procuras de información, Proxecto lector: poesía trovadoresca. Lectura voluntaria: Thea Beckman. Cruzada en jeans.

1ª AVALIACIÓN BLOQUE 3: HISTORIA UNIDADE 3 : O DESENVOLVEMENTO DAS CIDADES NA IDADE

MEDIA MES: NOVEMBRO SESIÓNS: 9

OBXECTIVOS DIDÁCTICOS Identificar os avances da agricultura, o comercio e a artesanía como as causas que favoreceron o renacimiento urbano e o xurdimento das ciudades e da burguesía.

Explicar a importancia do comercio e das rutas comerciais terrestres.

Sinalar os principais cambios sociais que se produxeron nos últimos séculos da Idade Media , sobre todo arredor das ciudades.

Conocer a importancia das leis e dos cargos municipais para gobernar as cidades.

Identificar os cambios que se produxeron na monarquía feudal.

Valorar a renovación cultural e o xurdimento das universidades.

Coñecer as causas e as consecuencias da crise do século XIV

Interpretar textos, eixes cronolóxicos e coñecer o vocabulario propio da unidade.


P á x i n a 38 | 88

CONTIDOS CRITERIOS DE AVALIACIÓN

Competencias Clave



As causas do

desenvolvemento

urbano medieval

A organización das

cidades da Idade Media:

a sociedade urbana, o

foro, o concello. Os

artesáns e os gremios.

A renovación da cultura:

as escolas urbanas,

universidades...

A consolidación das

monarquías feudais

A crise do século XIV

Analizar gráficos, mapas

e textos sobre a Idade

Media.

B.2.2 CAA,CCL,CSC

CD

B.2.2.1 Analiza nun mapa as rutas comerciais que se abriron no século XII que propiciaron os movementos da poboación europea.

40 % 10 % 70 % 20 % 10 %

Obten información hisórica dun gráfico sobre a poboación europea na Idade Media

B.3.1 CSC,CCEC B.3.1.1 Utiliza internet e outras fontes para obter información sobre distintos elementos que herdamos dos séculos finais da Idade Media

50% 10 % 100 %

B.3.3 CSC,CMCCT B.3.3.1 Sitúa no tempo a guerra dos Cen Anos e o Cisma de Occidente analizando as súas consecuencias

40% 10 % 70 % 20 % 10 %

CSC,CMCCT B.3.3.2 Comenta o mapa histórico de Europa no século XIV

40% 10 % 70 % 20 % 10 %

B.3.5

CSC,CCL

B.3.5.1 Coñece o significado de termos históricos e artísticos e emprégaos axeitadamente

50% 10 % 70 % 20 % 10 %

B.3.6 CSC,CAA B.3.6.1 Describe a vida na cidade medieval

50% 15 % 70 % 20 % 10 %

B.3.8 CSC B.3.8.1 Analiza a evolución dos grupos sociais propiciada polo auxe das cidades en Europa a partir do século XI.

50% 20 % 70 % 20 % 10 %

B.3.11 CSC B.3.11.1 Comprende a situación de crise que padeceron as sociedades medievais europeas propiciada polas malas colleitas, as guerras e a peste.

50 % 15 % 70 % 20 % 10 %


Comprensión escrita: lectura de textos diversos. Análise dun fragmento do Decamerón de Giovanni Boccaccio. Expresión oral e escrita: elaboración de textos diversos orais e escritos. Comunicación audiovisual: interpretación de imaxes, mapas,fotografías e infografías. Educación cívica e prevención da violencia: reflexionar sobre a situación das minorías medievais. Emprendemento, TIC : percorrido virtual por Santiago de Compostela empregando Google Maps Educación na igualdade: Valorar o papel da muller na sociedade feudal.


P á x i n a 39 | 88

1ª AVALIACIÓN BLOQUE 3: HISTORIA UNIDADE 4 : A CULTURA E A ARTE NA IDADE MEDIA MES: NOVEMBRO-DECEMBRO SESIÓNS: 9

CONTIDOS CURRICULARES DO CURSO

B3.1.Relación entre o presente,o pasado e o

futuro.

B3.2.Fontes históricas.

B3.3. cambio e continuidade

B3.5.Vocabulario histórico e artístico.

B3.12-Arte románica, gótica e islámica.

CONTIDOS DA UNIDADE

O concepto de arte na Idade Media.

A arte románica: arquitectura, escultura e pintura.

A arte gótica: arquitectura, escultura e pintura.

Identificar unha igrexa románica.

Analizar unha pintura gótica.

Interpretar o alzado dunha igrexa gótica.

Obter información dun capitel románico.

Crear un escenario medieval.

O legado do románico e do gótico.


B3.1. Recoñecer que o pasado non está "morto e enterrado", senón que determina o

presente e os posibles futuros e espazos, ou inflúe neles.



B3.3. Explicar as características de cada tempo histórico e certos acontecementos que

determinaron cambios fundamentais no rumbo da historia, diferenciando períodos

que facilitan o seu estudo e a súa interpretación.

B3.5. Utilizar o vocabulario histórico e artístico con precisión, inseríndoo no contexto

adecuado.

B3.12. Comprender as características e as funcións da arte na Idade Media.


COMPETENCIAS CLAVE


Grao min.

Peso Cualif



B3.1 CSC,CCEC XHB3.1.1. Identifica elementos materiais, culturais ou ideolóxicos que son herdanza do pasado.

Utiliza internet e outras fontes para obter información sobre distintos elementos que herdamos do románico e do gótico

50 % 10 % 100 %

B3.2 CSC,CAA XHB3.2.2. Comprende que a historia non se pode escribir sen fontes, xa sexan estas restos materiais ou textuais

Describe unha igrexa románica e unha escultura gótica analizando fotografías dos monumentos 40 % 20 % 100 %

B3.3 CSC,CMCCT XHB3.3.1. Ordena temporalmente algúns feitos históricos e outros feitos salientables, utilizando para iso as nocións básicas de sucesión, duración e simultaneidade.

Sitúa no tempo e recoñece nas imaxes e nas fotografías distintas obras e monumentos da arte románica e gótica.

50 % 20 % 70% 20 % 10%

B3.5 CSC,CCL XHB3.5.1. Utiliza o vocabulario histórico e artístico imprescindible para cada época

Coñece o significado de termos históricos e

artísticos e emprégaos axeitadamente. 50 % 10 % 70% 20 % 10 %

B3.12 CSC,CCEC

CCL

XHB3.12.1. Describe características da arte románica gótica.

Coñece as principais características da pintura, da escultura e da arquitectura románicas e góticas e comprende as funcións que cumpriron na Idade Media.

50 % 40 % 70 % 20 % 10 %

ELEMENTOS TRASVERSAIS Comprensión escrita: lectura de textos diversos. Expresión oral e escrita: elaboración de textos diversos orais e escritos. Comunicación audiovisual: interpretación de imaxes, mapas,fotografías e infografías. Educación cívica : respectar o patrimonio cultural e artístico do románico e do gótico e valorar o seu legado. Emprendemento, TIC : A ambientación dunha película, O nome da Rosa


P á x i n a 40 | 88

2ª AVALIACIÓN BLOQUE 3: HISTORIA UNIDADE: 5 Al-ÁNDALUS. MES: XANEIRO SESIÓNS: 9

CONTIDOS DO CURSO Fontes históricas.

Cambio e continuidade.

Tempo histórico

Islam. Península Ibérica: invasión

musulmá. Evolución de al-

Andalus e dos reinos cristiáns.

Reconquista e repoboación.

Relación entre o pasado, o

presente e o futuro a través da

historia.

Vocabulario histórico e artístico

CONTIDOS DA UNIDADE A conquista e a evolución de al-Ándalus: Da conquista de al-Ándalus

ao califato; da fragmentación do califato ao reino nazarí.

A sociedade e a economía andalusís.

A cultura e a arte en al-Ándalus.5

Analizar a pervivencia da cidade e a vivenda andalusís.

Debater sobre a multiculturalidade.

Realizar un catálogo de monumentos hispanomusulmáns.

O legado de al-Ándalus.


B3.1. Recoñecer que o pasado non está "morto e enterrado", senón que determina o presente e os

posibles futuros e espazos, ou inflúe neles.

B3.2. Identificar, nomear e clasificar fontes históricas, e explicar diferenzas entre interpretacións de

fontes diversas.


determinaron cambios fundamentais no rumbo da historia, diferenciando períodos que facilitan o

seu estudo e a súa interpretación.

B3.4. Entender que os acontecementos e os procesos ocorren ao longo do tempo e á vez no tempo

(diacronía e sincronía)

B3.5. Utilizar o vocabulario histórico e artístico con precisión, inseríndoo no contexto adecuado.

B3.9. Analizar a evolución dos reinos cristiáns e musulmáns, nos seus aspectos socioeconómicos,

políticos e culturais.

B3.10. Entender o proceso das conquistas e a repoboación dos reinos cristiáns na Península Ibérica e as súas relacións con al-Ándalus


COMPETENCIAS CLAVE


Grao min.

Peso Cualif



B3.1 CSC,CCEC,CAA XHB3.1.1. Identifica elementos materiais, culturais ou ideolóxicos que son herdanza do pasado

Utiliza internet e outras fontes para obter información sobre distintos elementos que herdamos de al-Ándalus

50 % 10 % 30 % 30 % 20 % 20 %

B3.2 CSC,CAA XHB3.2.2. Comprende que a historia non se pode escribir sen fontes, xa sexan estas restos materiais ou textuais.

Describe construcións de Al-Andalus:Alhambra e xeneralife, a cidade de Medina Azahara, Mezquita de Córdoba .

50 % 10 % 100%

B3.3 CSC,CMCCT XHB3.3.1. Ordena temporalmente algúns feitos históricos e outros feitos salientables, utilizando para iso as nocións básicas de sucesión, duración e simultaneidade.

Sitúa en liñas do tempo e en distintos mapas

históricos as sucesivas etapas da historia de Al-

Ándalus. 50 % 10 % 80 % 20 %

CSC,CMCCT XHB3.3.2. Realiza diversos tipos de eixes cronolóxicos e mapas históricos.


P á x i n a 41 | 88

B3.5 CSC,CCL XHB3.5.1. Utiliza o vocabulario histórico e artístico imprescindible para cada época.

Coñece o significado de termos históricos e artísticos e emprégaos axeitadamente. 50 % 10 % 80 % 20 %

B.3.9 CSC,CCEC XHB3.9.1. Comprende as orixes do Islam e o seu alcance posterior.

Estuda nun mapa histórico a vía de entrada dos musulmáns na península no século VIII e o territorio que abarcaba o califato no século X.

50 % 10 % 80 % 20 %

CSC,CCEC

CMCCT

CCL

XHB3.9.2. Explica a importancia de Al-Andalus na Idade Media.

Comprende a importancia de al-Ándalus na Idade Media e estuda os monumentos arquitectónicos máis importantes desa época que quedan na península.

50 % 10 % 80% 20 %

Identifica os trazos máis característicos da arquitectura andalusí e os edificios máis relevantes de cada etapa.

50 % 10 % 80 % 20 %

Explica por que a Al-Andalus tivo unha cultura florecente e identifica algúns personaxes relevantes

40 % 5 % 80 % 20 %

Describe os aspectos socioeconómicos e políticos máis relevantes de Al-Andalus. 50 % 10 %

80 %

20 %

B.3.10 CSC,CAA XHB3.10.1. Interpreta mapas que describen os procesos de conquista e repoboación cristiás na Península Ibérica

Analiza nun mapa histórico o retroceso de al-Ándalus no século XII, no século XIII e a principios

do século XIV. 35 % 15 %

ELEMENTOS TRASVERSAIS: Comprensión escrita: lectura de textos diversos. Expresión oral e escrita: elaboración de textos diversos orais e escritos. Comunicación audiovisual: interpretación de imaxes, mapas,fotografías e infografías. Educación cívica : a convivencia multicultural, valorar a pegada de al-Ándalus na cultura española. Emprendemento, TIC : realizar un catálogo de monumentos musulmáns. Educación na igualdade: Valorar o papel da muller na sociedade andalusí.

2ª AVALIACIÓN BLOQUE 3: HISTORIA UNIDADE 6: OS REINOS CRISTIÁNS HISPÁNICOS MES: FEBREIRO SESIÓNS: 9

CONTIDOS DO CURSO Fontes históricas.

Cambio e continuidade.

Idade Media: concepto e

subetapas

(alta, plena e baixa Idade Media).

A evolución dos reinos cristiáns e

CONTIDOS DA UNIDADE O nacemento dos reinos cristiáns hispánicos: os núcleos de resistencia

cristiá. A creación do reino ástur-leonés. Da Marca Hispánica aos reinos e

condados pirenaicos.

Do reino de León á Coroa de Castela.

A evolución dos núcleos pirenaicos.





fontes diversas.


P á x i n a 42 | 88

musulmáns.

Feudalismo.

Reconquista e repoboación.

Arte románica, gótica e islámica.

Relación entre o pasado, o

presente e o futuro a través da

historia.

Tempo histórico.

Vocabulario histórico e artístico.

O desenvolvemento da reconquista e da repoboación.

A organización das Coroas de Castela e de Aragón.

A crise do século XIV nos reinos hispánicos.

O legado cultural da Idade Media: O legado prerrománico e románico; o

legado gótico e mudéxar.

Galicia na Idade Media: o reino suevo e a invasión musulmá; o reino de

Galicia; a sociedade feudal; a era compostelá e as crises baixomedievais, a

cultura.

Interpretar unha miniatura.

Preparar unha ruta a través do Camiño de Santiago.

O legado da Idade Media en España.

A convivencia das culturas.





(diacronía e sincronía).


B3.6. Caracterizar a alta Idade Media en Europa e recoñecer a dificultade da falta de fontes

históricas neste período.

B3.8. Explicar a organización feudal e as súas consecuencias.

B3.10. Entender o proceso das conquistas e a repoboación dos reinos cristiáns na Península Ibérica

e as súas relacións con al-Andalus.

B3.12. Comprender as características e as funcións da arte na Idade Media.


COMPETENCIAS CLAVE


Grao min.

Peso Cualif



B3.1 CSC,CCEC B3.1.1. Identifica elementos materiais, culturais ou ideolóxicos que son herdanza do pasado

Utiliza internet e outras fontes para obter información sobre a importancia do legado da Idade Media en España

50 % 10 % 100%

B3.2 CSC,CAA B3.2.2. Comprende que a historia non se pode escribir sen fontes, xa sexan estas restos materiais ou textuais.

Describe distintos aspectos da sociedade medieval analizando fotografías de miniaturas da época,esquemas ...

50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B3.3 CSC,CMCCT B3.3.1. Ordena temporalmente algúns feitos

históricos e outros feitos salientables, utilizando

para iso as nocións básicas de sucesión, duración e

simultaneidade.

Sitúa no tempo e recoñece nun mapa histórico os

territorios cristiáns hispánicos cara ao século X.

35 % 10 % 70 % 20 % 10 %

CSC,CMCCT B3.3.2. Realiza diversos tipos de eixes cronolóxicos e mapas históricos.

Realiza liñas do tempo coas datas de nacemento e a duración dos reinos cristiáns e cos feitos históricos máis importantes.

50 % 5 % 100 %


Identifica nunha imaxe personaxes e elemento de

culturas diferentes.

80% 5 % 100 %

Utiliza internet para obter información sobre a convivencia de tres culturas na cidade de Toledo na Idade Media

50% 5 % 100 %


P á x i n a 43 | 88


Coñece o significado de termos históricos e artísticos e emprégaos axeitadamente.

50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B3.6 CSC,CAA B3.6.1. Utiliza as fontes históricas e entende os límites do que se pode escribir sobre o pasado.

Utiliza internet e outras fontes para obter información sobre distintos elementos que caracterizan a Idade Media nos reinos cristiáns hispánicos.

50 % 5 % 100 %

B3.8 CSC B3.8.1. Caracteriza a sociedade feudal e as relacións entre señores e campesiños

Coñece e describe as características dos distintos estamentos da sociedade feudal nos reinos cristiáns hispánicos.

50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B3.10 CSC,CAA B3.10.1. Interpreta mapas que describen os procesos de conquista e repoboación cristiás na Península Ibérica.

Interpreta mapas e liñas do tempo que describen os procesos de conquista e repoboación cristiás

na Península Ibérica. 40 % 10 % 70 % 20 % 10 %

CSC,CCEC,

CCL

B3.10.2. Explica a importancia do Camiño de Santiago.

Coñece a importancia do Camiño de Santiago como ruta de peregrinación desde o século XI ata os nosos días.

60 % 10 % 50 % 50 %

B3.12 B3.12.1. Describe características da arte románica,

gótica e islámica. Analiza os principais aspectos do legado artístico prerrománico, románico, gótico e mudéxar en España.

50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

ELEMENTOS TRASVERSAIS: Comprensión escrita: lectura de textos diversos. Expresión oral e escrita: elaboración de textos diversos orais e escritos. Comunicación audiovisual: interpretación de imaxes, mapas,esquemas,fotografías e infografías. Educación cívica : Valorar o legado da Idade Media Emprendemento, TIC : Planificar unha ruta a través do Camiño se Santiago. Educación na igualdade: Valorar o papel da muller na sociedade andalusí.

2ª AVALIACIÓN BLOQUE 1: O ESPAZO FÍSICO. BLOQUE 2: O ESPAZO HUMANO

UNIDADE 7: O ESTUDO FÍSICO DE ESPAÑA E GALICIA MES: FEBREIRO-MARZO SESIÓNS: 9

CONTIDOS DO CURSO

BLOQUE 1. O MEDIO FÍSICO

Localización.

Características xerais do medio físico

de España e de Galicia.

Medio físico de España: relevo e

hidrografía.

Medio físico de Galicia: relevo e

CONTIDOS DA UNIDADE

A Meseta.

Os bordos da Meseta.

As unidades exteriores á Meseta.

relevo insular.

As costas.

Os ríos. A vertente cantábrica. As vertentes mediterránea e atlántica.

Medios naturais oceánico e mediterráneo.


B1.2. Ter unha visión global do medio físico de España e de Galicia, e das súas características xerais.

B1.3. Situar no mapa de España as unidades e os elementos principais do relevo peninsular, así

como os grandes conxuntos ou espazos bioclimáticos.

B1.4. Situar no mapa de Galicia as unidades e os elementos principais do relevo, así como os

grandes conxuntos ou espazos bioclimáticos.

B1.5. Coñecer e describir os grandes conxuntos bioclimáticos que conforman o espazo xeográfico

español e galego.


P á x i n a 44 | 88

hidrografía.

Clima: elementos e factores.

Diversidade climática da Península

Ibérica e de Galicia.

Diversidade de paisaxes. Zonas

bioclimáticas da Península Ibérica e de

Galicia.

Medio natural e problemas ambientais

en España.

BLOQUE 2. O ESPAZO HUMANO

Diversidade de medios naturais en

España e en Galicia.

Paisaxes no territorio español e

galego.

Principais retos e problemas

ambientais en España.

Medios naturais subtropical e de montaña.

relevo e a costa de Galicia.

Os ríos, os climas e as paisaxes de Galicia.

Os espazos protexidos.

A sustentabilidade ambiental en España.

A desertificación de España.

B1.6. Coñecer os principais espazos naturais de España e de Galicia.

B1.7. Coñecer, describir e valorar a acción do ser humano sobre o ambiente español e galego, e as


B2.8. Coñecer os principais espazos naturais protexidos a nivel peninsular e insular.

B2.9. Identificar as principais paisaxes humanizadas españolas e galegas, e identificalas por

comunidades autónomas.

B2.10. Coñecer e analizar os problemas e os retos ambientais que afronta España, a súa orixe e as

posibles vías para afrontar estes problemas.


COMPETENCIAS CLAVE


Grao min.

Peso Cualif



B1.2 CAA,CMCCT,

CD,CCL

B1.2.1. Enumera e describe as peculiaridades do

medio físico español e galego Identifica, rexistra e explica as características do

medio físico de España e de Galicia.

50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B1.3 CAA,CMCCT,

CD

B1.3.1. Sitúa nun mapa físico as principais unidades do relevo español

Sitúa, localiza e identifica nun mapa as principais

unidades do relevo español. 50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

CAA,CMCCT,

CD,CCL

B1.3.2. Describe as unidades de relevo con axuda do mapa físico de España.

Describe as unidades do relevo español con axuda dun mapa físico e de imaxes

50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

Localiza no mapa físico os ríos, os encoros e as

concas hidrográficas de España; descríbeos e

analiza as súas características.

50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

B1.4 CAA,CMCCT, B1.4.1. Sitúa nun mapa físico as principais unidades do relevo galego.

Sitúa, localiza e identifica nun mapa as principais unidades do relevo de Galicia.

50 % 5 % 70 % 20 % 10 %


P á x i n a 45 | 88

CD

CAA,CMCCT,

CD,CCL

B1.4.2. Describe as unidades de relevo con axuda do mapa físico de Galicia.

Explica e describe onde se sitúan os sistemas montañosos en Galicia. 50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

B1.5 CAA,CMCCT,

CD,CCL

B1.5.1. Localiza nun mapa os grandes conxuntos ou espazos bioclimáticos de España

Identifica nun mapa por onde se estende o medio

natural oceánico e o mediterráneo. 50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

CAA,CMCCT,

CD

B1.5.2. Analiza e compara as zonas bioclimáticas españolas utilizando gráficos e imaxes.

Identifica utilizando gráficos e/ ou imaxes as

diferentes zonas bioclimáticas españolas. 50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

CAA,CMCCT,

CD

B1.5.3. Localiza nun mapa os espazos bioclimáticos de Galicia.

Identifica nun mapa os climas que se dan en

Galicia 50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

B1.6 CAA,CMCCT,CD B1.6.1. Distingue e localiza nun mapa as paisaxes de España e de Galicia.

Identifica os espazos protexidos de Galicia. 50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

B1.7 CAA,CMCCT,

CD,CCL

B1.7.1. Realiza procuras en medios impresos e dixitais referidas a problemas ambientais actuais en España e en Galicia.

Explica a desertización.

50 % 10 % 100 %

Analiza o mapa de risco de desertización en

España.

Procura máis información na páxina web da

Organización Meteorolóxica Mundial.

B2.8 CAA,CMCCT,

CSC,CD,CCL

B2.8.1. Sitúa os parques naturais españois nun mapa, e explica a situación actual dalgúns deles.

Identifica os espazos protexidos de Galicia

50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

B2.9 CAA,CMCCT,

CSC,CD,CCL

B2.9.1. Clasifica as principais paisaxes humanizadas españolas a través de imaxes.

Identifica, analiza e explica as características do

medio físico de España e de Galicia a través de

imaxes.

50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B2.10 CAA,CMCCT,

CSC,CD,CCL

B2.10.1. Compara paisaxes humanizadas españolas segundo a súa actividade económica

Analiza o impacto humano nas paisaxes naturais

observando fotografías e as imaxes de satélite de

Google Maps.

50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

ELEMENTOS TRASVERSAIS: Comprensión escrita: lectura de textos diversos. Expresión oral e escrita: elaboración de textos diversos orais e escritos. Comunicación audiovisual: interpretación de imaxes, mapas,esquemas,fotografías e infografías. Educación cívica : a desertización. Problemas que afectan aos espacio natural. Emprendemento, TIC : situación dos encoros españois, os trasvases.


P á x i n a 46 | 88

3ª AVALIACIÓN BLOQUE 1: O MEDIO FÍSICO. BLOQUE 2: O ESPAZO HUMANO

UNIDADE 8: A POBOACIÓN NO MUNDO MES: MARZO SESIÓNS: 9

CONTIDOS DO CURSO BLOQUE 1. O MEDIO FÍSICO

Medio natural e problemas

ambientais.


Poboación mundial: modelos

demográficos e movementos

migratorios.

Proceso de urbanización no planeta.

CONTIDOS DA UNIDADE Problemas ambientais causados polo aumento desmesurado da

poboación.

A dinámica da poboación, a natalidade e a mortalidade.

Os movementos migratorios. As consecuencias das migracións.

A evolución desigual da poboación do mundo.

modelo demográfico nos países desenvolvidos.

modelo demográfico nos países en desenvolvemento.

A distribución da poboación mundial.

Interpretar unha pirámide de poboación.

Relacionar o índice de desenvolvemento humano coas características

demográficas.

Calcular a densidade de poboación.

Interpretar o mapa de densidade de poboación do mundo.


B1.7. Coñecer, describir e valorar a acción do ser humano sobre o ambiente español e galego, e as


B2.1. Comentar a información en mapas do mundo sobre a densidade de poboación e as migracións.

B2.5. Sinalar nun mapamundi as grandes áreas urbanas, e identificar e comentar o papel das cidades

mundiais como dinamizadoras da economía das súas rexións.


COMPETENCIAS CLAVE


Grao min.

Peso Cualif



B1.7 CAA,CMCCT,

CD,CCL

B1.7.1.Realiza procuras en medios impresos dixitais

referidas a problemas ambientais actuais en

España e en Galicia, e localiza páxinas e recursos da

web directamente relacionados con eles.

Busca información en internet para explicar os

problemas ambientais que podería causar un

gran aumento da poboación mundial. 50 % 10 % 100 %

B2.1 CAA,CMCCT,

CSC,CD

B2.1.1. Localiza no mapa mundial os continentes e

as áreas máis densamente poboadas.

Analiza o mapa de densidade de poboación do mundo localizando as grandes áreas de poboación e os baleiros demográficos dos cinco continentes

50 % 20 % 70 % 20 % 10 %

CAA,CMCCT,

CSC,CD

B2.1.2. Explica o impacto das ondas migratorias

nos países de orixe e nos de acollemento.

Estuda as consecuencias das migracións no mundo, nas zonas emisoras e nas zonas de recepción

50 % 20 % 50 % 50 %

Realiza un informe sobre a relación entre o crecemento demográfico e a pobreza, utilizando as TIC.

50 % 20 % 100 %


P á x i n a 47 | 88

B2.5 CAA,CMCCT,

CSC,CD,CCL

B2.5.1. Realiza un gráfico con datos da evolución do crecemento da poboación urbana no mundo

Interpreta pirámides de poboación e gráficos de

distintos tipos que reflicten a evolución da

poboación nos países desenvolvidos e nos países

en vías de desenvolvemento.

50 % 20 % 70 % 20 % 10 %

CAA,CMCCT,

CSC,CD,CCL

B2.5.2. Sitúa no mapa do mundo as vinte cidades máis poboadas, di a que país pertencen e explica a súa posición económica.

Interpreta o mapa de densidade de poboación do

mundo. 35 % 10 % 70 % 20 % 10 %

ELEMENTOS TRASVERSAIS: Comprensión escrita: lectura de textos diversos. Expresión oral e escrita: elaboración de textos diversos orais e escritos. Comunicación audiovisual: interpretación de imaxes, mapas,esquemas,fotografías e infografías. Educación cívica : A relación entre crecemento demográfico e pobreza, Didier, un exemplo de inmigrante integrado Emprendemento, TIC : Explicar cun SIX a relación entre a distribución da poboación e o medio físico.

3ª AVALIACIÓN BLOQUE 2: O ESPAZO HUMANO

UNIDADE 9: AS CIDADES MES: ABRIL SESIÓNS: 9

CONTIDOS DO CURSO Proceso de urbanización no planeta.

CONTIDOS DA UNIDADE espazo rural e o espazo urbano.

As funcións e estrutura das cidades.

A cidade modifica o espazo.

As cidades en países desenvolvidos e en países en desenvolvemento.

A área de influencia urbana.

A xerarquía das cidades.

Os problemas das cidades.

Identificar trazados urbanos.

Analizar a rede de cidades globais do mundo.

Interpretar o trazado urbano en Google Maps.


B2.1. Comentar a información en mapas do mundo sobre a densidade de poboación e as

migracións.

B2.5. Sinalar nun mapamundi as grandes áreas urbanas, e identificar e comentar o papel das

cidades mundiais como dinamizadoras da economía das súas rexións.

B2.6. Comprender o proceso de urbanización, os seus proles e os seus contras en Europa.

B2.7. Recoñecer as características das cidades españolas e galegas, e as formas de ocupación do

espazo urbano.


COMPETENCIAS CLAVE


Grao min.

Peso Cualif




P á x i n a 48 | 88

B2.1 CAA,CMCCT,

CSC,CD

B2.1.1. Explica o impacto das ondas migratorias nos

países de orixe e nos de acollemento.

Interpreta o plano da cidade de Toronto e analiza a súa multiculturidade producida polo fenómeno migratorio.

50 % 10 % 100 %

Sinala algúns efectos das ondas migratorias nos países de orixe e nos de acollemento

50 % 15 % 70 % 20 % 10 %

B2.5 CAA,CMCCT

CSC,CD,CCL

B2.5.1. Realiza un gráfico con datos da evolución do

crecemento da poboación urbana no mundo.

Realiza con TIC un gráfico con datos sobre a

evolución do crecemento urbano no mundo.

50 % 10 % 100 %

CAA,CMCCT,

CSC,CD,CCL

B2.5.2. Sitúa no mapa do mundo as vinte cidades

máis poboadas, di a que país pertencen e explica a

súa posición económica.

Sinala nun mapamundi, a rede de cidades globais, e comenta o seu papel como dinamizadoras da economía das súas rexións.

50 % 15 % 80 % 20 %

Estuda nun diagrama de barras a gran diferenza que existe entre o índice de desenvolvemento dalgunhas cidades e o do país ao que pertencen.

50 % 10 % 80 % 20 %

B2.6 CAA,CMCCT,

CSC,CD,CCL

B2.6.1. Resume elementos que diferencien o urbano e o rural en Europa.

Identifica os elementos que definen e diferencian o espazo rural e o espazo urbano. 50 % 15 % 70 % 20 % 10 %

B2.7 CAA,CMCCT,

CSC,CD,CCL

B2.7.1. Interpreta textos que expliquen as características das cidades de España e de Galicia, axudándose de Internet ou de medios de comunicación escrita.

Recoñece as características dalgunhas cidades españolas estudando o plano e as imaxes de satélite de Google Maps.

50 % 20 % 100 %

ELEMENTOS TRASVERSAIS: Comprensión escrita: lectura de textos diversos. Expresión oral e escrita: elaboración de textos diversos orais e escritos. Comunicación audiovisual: interpretación de imaxes, mapas,esquemas,fotografías e infografías. Educación cívica : A multiculturalidade das cidades. Emprendemento, TIC : As ciudades do futuro-

3ª AVALIACIÓN BLOQUE 2. O ESPAZO HUMANO

UNIDADE 10: O CONTINENTE EUROPEO.POBOACIÓN E CIDADES MES: ABRIL-MAIO SESIÓNS: 9

CONTIDOS DO CURSO Poboación mundial: modelos

demográficos e movementos

migratorios.

Poboación europea:

distribución e evolución.

Proceso de urbanización no planeta.

CONTIDOS DA UNIDADE O territorio de Europa.

A dinámica natural da poboación de Europa.

crecemento vexetativo de Europa.

Os movementos migratorios de Europa.

A evolución da poboación europea e o crecemento real.

A repartición da poboación europea.


B2.1. Comentar a información en mapas do mundo sobre a densidade de poboación e as migracións.

B2.2. Analizar a poboación europea no relativo á súa distribución, evolución e dinámica, e ás súas

migracións e políticas de poboación.

B2.5. Sinalar nun mapamundi as grandes áreas urbanas, e identificar e comentar o papel das cidades

mundiais como dinamizadoras da economía das súas rexións.


P á x i n a 49 | 88

A cidade e o proceso de urbanización

europeo

A estrutura demográfica de Europa.

A poboación urbana europea.

A evolución das cidades europeas.

Interpretar unha pirámide de poboación.

Calcular a densidade de poboación.

Analizar o crecemento dunha cidade.

Realizar un informe sobre as consecuencias demográficas das migracións

B2.6. Comprender o proceso de urbanización, os seus proles e os seus contras en Europa.


COMPETENCIAS CLAVE


Grao min.

Peso Cualif



B2.1 CAA,CMCCT,

CSC,CD

B2.1.2. Explica o impacto das ondas migratorias nos

países de orixe e nos de acollemento.

Localiza os destinos das correntes migratorias

que saíron de Europa entre 1800 e 1950 e

comprende a súa influencia na evolución da

poboación.

50 % 20 % 70 % 20 % 10 %

B2.2 CAA,CCL,CSC,

CD

B2.2.1. Explica as características da poboación

europea.

Describe as características da poboación europea

e a súa evolución desde o 1800 ata a actualidade. 50 % 20 % 70 % 20 % 10 %

CAA,CMCCT,

CSC,CD,CCL

B2.2.2. Compara entre países a poboación europea

segundo a súa distribución, a súa evolución e a súa

dinámica.

Analiza o crecemento da poboación nos países de

Europa e compara o ritmo de crecemento en

cada unha das rexións europeas.

50 % 15 % 100 %

B2.5 CAA,CMCCT

CSC,CD,CCL

B2.5.1. Realiza un gráfico con datos da evolución do crecemento da poboación urbana no mundo.

Estuda e analiza a xerarquía urbana de Europa a partir dun SIX utilizando internet. 50 15 % 100 %

B2.6 CAA,CMCCT,

CSC,CS,CCL

B2.6.1. Resume elementos que diferencien o

urbano e o rural en Europa.

Analiza a distribución do territorio rural e urbano

en Europa e relaciónao coa densidade de

poboación.

50 % 15 % 70 % 20 % 10 %

CAA,CMCCT,

CSC,CD,CCL

B2.6.2. Distingue os tipos de cidades do noso

continente.

Recoñece os distintos tipos de cidades que

existen no continente europeo. 50 % 15 % 70 % 20 % 10 %

ELEMENTOS TRASVERSAIS: Comprensión escrita: lectura de textos diversos. Expresión oral e escrita: elaboración de textos diversos orais e escritos. Comunicación audiovisual: interpretación de imaxes, mapas,esquemas,fotografías e infografías. Educación cívica : As cidades sustentables. Emprendemento, TIC : Análise comparativa de tres ciudades europeas.


P á x i n a 50 | 88

3ª AVALIACIÓN BLOQUE 1 O MEDIO FÍSICO. BLOQUE 2 ESPAZO HUMANO

UNIDADE 11. ESPAÑA E GALICIA: TERRITORIO,POBOACIÓN E CIDADES MES: MAIO-XUÑO SESIÓNS: 9

CONTIDOS CURRICULARES BLOQUE 1. O MEDIO FÍSICO

Localización. Latitude e lonxitude.


Poboación española: evolución,

distribución e dinámica. Movementos

migratorios.

Poboación de Galicia: evolución,

distribución e dinámica. Movementos

migratorios.

A cidade e o proceso de urbanización

en España e en Galicia.

CONTIDOS DA UNIDADE Mapas coropléticos de poboación.

A organización territorial de España.

As institucións españolas.

A dinámica natural da poboación española.

A estrutura da poboación española.

Os movementos migratorios en España.

A distribución da poboación española.

As cidades españolas.

A poboación en Galicia.

As cidades de Galicia.

Analizar a proxección da pirámide de poboación española.

Calcular a densidade de poboación das comunidades.


B1.1. Localizar espazos xeográficos e lugares nun mapa ou nunha imaxe de satélite, utilizando datos

de coordenadas xeográficas.

B2.3. Analizar as características da poboación española, a súa distribución, dinámica e evolución, e os

movementos migratorios.

B2.4. Analizar as características da poboación de Galicia, a súa distribución, dinámica e evolución, e

os movementos migratorios.

B2.7. Recoñecer as características das cidades españolas e galegas, e as formas de ocupación.


COMPETENCIAS CLAVE


Grao min.

Peso Cualif



B1.1 CMCCT,CAA,

CSC,CCEC

B1.1.1. Clasifica e distingue tipos de mapas e distintas proxeccións.

Interpreta e compara mapas coropléticos da poboación. 40 % 10 % 100 %

B2.3 CAA,CMCCT,

CSC,CD,CCL

B2.3.1. Explica a pirámide de poboación de España

e das súas Comunidades Autónomas.

Analiza a pirámide de poboación de España na

actualidade e compáraa coa súa proxección no

futuro.

40 % 20 % 70 % 20 % 10 %

CAA,CMCCT,

CSC,CD,CCL

B2.3.2. Analiza en distintos medios os movementos

migratorios nas últimas tres décadas en

España.

Estuda en distintos medios os movementos

migratorios en España desde o século XX ata os

nosos días, distinguindo a emigración e a

inmigración.

50 % 20 % 70 % 20 % 10 %

B2.4 B2.4.1. Coñece o proceso da emigración galega, as Explica as etapas e destiños principais da 50 % 20 % 70 % 20 % 10 %


P á x i n a 51 | 88

CAA,CMCCT,

CSC,CD,CCL

súas etapas e os destinos principais. emigración galega.

Analiza o mapa da densidade de poboación de

Galicia e explica como se distribúe a poboación

galega.

50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B2.7 CAA,CMCCT,

CSC,CD,CCL

B2.7.1. Interpreta textos que expliquen as

características das cidades de España e de Galicia,

axudándose de internet ou de medios de

comunicación escrita.

Recoñece as características das cidades

españolas e de Galicia e a orde ou xerarquía que

se establece entre elas. 50 % 20 % 70 % 20 % 10 %

ELEMENTOS TRASVERSAIS: Comprensión escrita: lectura de textos diversos. Expresión oral e escrita: elaboración de textos diversos orais e escritos. Comunicación audiovisual: interpretación de imaxes, mapas,esquemas,fotografías e infografías. Educación cívica : A dieta mediterránea e a espeanza de vida. Emprendemento, TIC : Enquisa de poboación.


1ª AVALIACIÓN BLOQUE 3: HISTORIA UNIDADE 0: INTRODUCIÓN Á HISTORIA MES: SETEMBRO SESIÓNS: 3





CONTIDOS DA UNIDADE

O significado da palabra historia.

O traballo do historiador.

As fontes históricas.

Localización temporal e espacial.

As idades da historia; liña do tempo.



fontes diversas.





( diacronía e sincronía)


COMPETENCIAS CLAVE


Grao min.

Peso Cualif




P á x i n a 52 | 88

B3.2 CSC,CAA B3.2.1. Nomea e identifica catro clases de fontes

históricas.

Identifica e describe as fontes históricas que

utilizan os historiadores, como bibliotecas,

arquivos, etc.

60 % 20 % 70 % 20 % 10 %

CSC,CAA B3.2.2. Comprende que a historia non se pode

escribir sen fontes, xa sexan restos materiais ou

textuais.

Identifica e describe fontes escritas e non

escritas, explicando a necesidade de fontes para

escribir a historia.

60 % 20 % 70 % 20 % 10 %

B3.3 CSC,CMCCT B3.3.1. Ordena temporalmente algúns feitos históricos e outros feitos relevantes utilizando para iso as nocións básicas de sucesión, duración e simultaneidade

Identifica e describe as formas de estudar a historia: diacrónica e sincrónica

50 % 20 % 70 % 20 % 10 %

Interpreta unha liña do tempo e responde preguntas sobre a información que reflicte, en referencia aos diferentes acontecementos históricos, distinguindo as etapas correspondentes ás épocas representadas.

50 % 20 % 70 % 20 % 10 %


Interpreta o mapa do mundo a comezos da Idade Moderna

40 % 20 % 70 % 20 % 10 %

ELEMENTOS TRASVERSAIS Comprensión lectora. Ciencias auxiliares da historia . Comunicación audiovisual. Interpreta a liña do tempo. O tratamento das Tecnoloxías da Información e da Comunicación. Proxecto TIC de Historia: Elaborar un informe a partir de documentos históricos. Educación cívica e constitucional. O traballo do historiador

1ª AVALIACIÓN BLOQUE 3: HISTORIA UNIDADE 1: HUMANISMO E RENACEMENTO MES: SETEMBRO /OUTUBRO SESIÓNS: 10

OBXETIVOS

Identificar as características principais dos Estados modernos para comprender como influíu na configuración da Europa actual

Definir as características esenciais do Humanismo,sinalar os principais cambios e as achegas ao pensamento e á cultura, e relacionar este movemento coa sociedade e coa mentalidade da época .

Distinguir as principais reformas relixiosas do século XVI e comprender como influíron na sociedade da época e no mapa relixioso actual.

Identificar as características da arte do Renacemento e coñecer os artistas máis importantes para poder analizar obras arquitectónicas, escultóricas e pictóricas.

Utilizar os recursos dixitais apropiados para poder elaborar unha revista interactiva.

Valorar o impacto do humanismo e do Renacemento na Europa moderna para poder comprender a súa influencia na cultura occidental de ápocas posteriores.


B3.1. Relación entre o pasado, o presente

e o futuro a través da historia.

B3.3. Cambio e continuidade


B3.6. Idade Moderna: concepto e datación.

CONTIDOS DA UNIDADE

A idade moderna.Un novo periodo histórico.Os cambios dos séculos XV e

XVI

A formación do Estado moderno: as monarquías autoritarias.

As transformacións económicas e os cambios sociais.en Europa .

humanismo e nova visión do ser humano.Conciencia e expresión culturai



posibles futuros e espazos, ou inflúe neles

B3.3. Explicar as características de cada tempo histórico e certos acontecementos que determinaron

cambios fundamentais no rumbo da historia, diferenciando períodos que facilitan o seu estudo e a

súa interpretación.


P á x i n a 53 | 88

B3.7. Renacemento e Humanismo: alcance

posterior.

B3.8. Arte renacentista e barroca.

B3.9. Principais manifestacións da cultura

dos séculos XVI e XVII.

B3.10. Estado moderno: monarquías

autoritarias, parlamentarias e absolutas.

A ruptura da unidade da Igrexa.

Renacemento

o Características xerais.

o A arquitectura, a escultura, a pintura.


B3.7. Relacionar o alcance da nova ollada dos humanistas, artistas e científicos do Renacemento


B3.8. Coñecer a importancia da arte renacentista e barroca en Europa e en América.

B3.9. Coñecer a importancia dalgúns autores e obras destes séculos.

B3.10. Comprender a diferenza entre os reinos medievais e as monarquías modernas


COMPETENCIAS CLAVE


Grao min.

Peso Cualif



B3.1 B3.1.1. Identifica elementos materiais, culturais ou ideolóxicos que son herdanza do pasado

Identifica o legado do Renacemento e da Reforma

50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

Distingue as características das principais reformas relixiosas do século XVI e como influíron na sociedade da época.

50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B3.3 B3.3.1. Ordena temporalmente algúns feitos



simultaneidade.

Identifica, explica e ordena temporalmente

algúns feitos históricos e outros feitos relevantes. 50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B3.5. Utilizar o vocabulario histórico e artístico

con precisión, inseríndoo no contexto adecuado.

Utilizar o vocabulario histórico e artístico da

Idade Moderna con precisión. 50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B3.6.1. Distingue modos de periodización histórica

(Idade Moderna, Renacemento, Barroco,

Absolutismo, etc.).

Distingue e explica diferentes trazos do

Renacemento e do Humanismo.

50 % 10 %

70 % 20 % 10 %

B3.7.1. Identifica trazos do Renacemento e do

Humanismo na historia europea, a partir de fontes

históricas de diversos tipos.

Distingue e explica diferentes trazos do

Renacemento e do Humanismo, utilizando

diferentes tipos de fontes.

70 % 20 % 10 %

B3.8.1. Coñece obras e legado de artistas,

humanistas e científicos da época.

Identifica e relaciona as obras cos artistas,

humanistas e científicos correspondentes. 50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

Utiliza Internet de maneira crítica para buscar

información e elaborar traballos e utiliza os 50 % 20 % 100 %


P á x i n a 54 | 88

recursos dixitais adecuados para elaborar unha

revista.

B3.9.1. Analiza obras, ou fragmentos delas,

dalgúns autores desta época no seu contexto.

Identifica e analiza as obras dos artistas,

humanistas e científicos correspondentes.

50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B3.10.1. Distingue as características de réximes

monárquicos autoritarios, parlamentarios e

absolutos.

Identifica e explica as características de réximes

monárquicos autoritarios en Europa.

60 % 10 % 70 % 20 % 10 %

CONTIDOS TRASVERSAIS: CL/EOE: análise de fontes históricas ( imaxes, fontes documentais), elaboración de textos diversos orais e escritos. TIC/CA: investigar en Internet.Visita virtual a galería dos Uffici para obter información.Elaborar unha revisa de arte coa ferramenta Calameo. EDUCACIÓN CÍVICA:reflexionar sobre a intolerancia relixiosa e as súas consecuencias. Valorar e respectar o patrimonio cultural e artístico. TÉCNICAS DE ESTUDO: esquema, mapa conceptual, resumo.

1ª AVALIACIÓN BLOQUE 3: HISTORIA UNIDADE 2: OS DESCUBRIMENTOS XEOGRÁFICOS MES: OUTUBRO/NOVEMBRO SESIÓNS: 6

Comprender o proceso de conquista e colonización de América para poder valorar as súas consecuencias demográficas,sociais, económcas e culturais. Coñecer os métodos de conquista que se empregaron no descubrimento do Novo Mundo para poder valorar o seu impacto sobre as sociedades indíxenas. Distinguir as características das distintas sociedades precolombinas para poder determinar, por unha banda, cal foi a súa achega nos paíse conquistadores e, pola outra, que impacto recibiron destes. Coñecer as principais institucións creadas para gobernar as terras conquistadas en América, para comprender o papel da coroa hispánica en terras americanas. Comparar fontes escritas como un medio para acceder á información histórica que se desprende delas. Utilizar as TIC de forma crítica,ética e responsable para a procura de información e a elaboración de traballos.





CONTIDOS DA UNIDADE

Exploracións e descubrimentos o As causas o As grandes rutas o Consecuencias

Conquista de América o Características e etapas. o As culturas precolombinas

A colonización e organización de América





B3.12. Entender os procesos de conquista e colonización, e as súas consecuencias.


P á x i n a 55 | 88

B3.12. Descubertas xeográficas: Castela e

Portugal. Conquista e colonización de

América.

o Goberno, Admon. e o Explotación económica.

A sociedade colonial

O impacto da colonización


COMPETENCIAS CLAVE


Grao min.

Peso Cualif



B3.1 CSC,CAA

CCEC

B3.1.1. Identifica elementos materiais, culturais ou ideolóxicos que son herdanza do pasado

Identifica o legado da conquista de América. 50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B3.5 CSC,CCL B3.5. Utilizar o vocabulario histórico e artístico


Utilizar o vocabulario histórico e artístico da

Idade Moderna con precisión. 50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

3.12 CSC,CMCCT,

CAA,CCL

B3.12.1. Explica as causas que conduciron á

descuberta de América para Europa, a súa

conquista e a súa colonización.

Interpreta mapas sobre expansión colonial en

América,e liñas do tempo. 50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

Explica o proceso e consecuencias da conquista

e colonización de América. 50 % 15 % 70 % 20 % 10 %

Identifica os métodos de conquista empregados

no Novo Mundo.

50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

Distingue as distintas culturas precolombianas e

as súas achegas aos países conquistadores. 50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

Utiliza Internet de forma crítica para buscar

información sobre as distintas causas que

conduciron ao descubrimento de América, sobre

a súa conquista e colonización, e sobre os

conquistadores.

50 % 15 % 10 % 5 %

CSC,CAA,CCL B3.12.3. Sopesa interpretacións conflitivas sobre a

conquista e a colonización de América.

Interpreta e compara fontes históricas sobre a

conquista e colonización de América conflitivas. 35 % 10 % 70% 20 % 10 %

Valora o impacto que tivo a conquista nas culturas precolombianas.

50 % 10 % 70 % 20% 10 %

CL/EOE: análise de fontes históricas ( imaxes, fontes documentais), elaboración de textos diversos orais e escritos. CA/TIC: Elaborar entradas de blog ou presentación e editar un mapa temático con ferramentas TIC. EC: Dereitos Humanos e convivencia intercultural. O legado de América. PV: Solución de conflitos de forma pacífica. Técnicas de estudo: practicar unha técnica de estudo a partir da síntese.


P á x i n a 56 | 88

1ª AVALIACIÓN BLOQUE 3: HISTORIA UNIDADE 3: A MONARQUÍA HISPÁNICA MES: NOVEMBRO/DECEMBRO SESIÓNS: 7-8

OBXECTIVOS

Coñecer o proceso de constitución da monarquía hispánica por parte dos RRCC e as consecuencias que provocanos territorios peninsulares para comprender a realidade política actual.

Coñecer o proceso de constitución dos imperios de Carlos I e Filipe II,para comprender o peso político e económico do imperio hispánico durante o século XVI.

Analizar mapas históricos para recoñecer o proceso de expansión da monarquís hispánica no século XVI.

Identificar as principais características do Renacemento en España para poder analizar obras de arte deste estilo e relacionalas coa sociedade e mentalidade da época.

Obter información de distintas fontes, en distintos soportes,e sintetizala aplicando varias técnicas ( subliñado, esquemas...).

Desenvolver a importancia das comparacións en historia. A comparación nun cadro resumo e a comparación de mapas históricos.






B3.7. Renacemento e Humanismo: alcance

posterior.

B3.8. Arte renacentista e barroca.



CONTIDOS DA UNIDADE

Os Reis Católicos.A Construción dun Estado moderno

o A unión dinástica

o A unificación territorial

o reforzamento do poder real. o A unificación relixiosa o A política exterior

Carlos I e Felipe II. o Dominios de Carlos I e Filipe II o A política interior o A política exterior

Economía, sociedade e vida cotiá no século XVI

Renacemento en España o Arquitectura o Escultura e pintura o O Greco








B3.7. Relacionar o alcance da nova ollada dos humanistas, artistas e científicos do Renacemento



B3.10. Comprender a diferenza entre os reinos medievais e as monarquías modernas.

B3.11. Analizar o reinado dos Reis Católicos como unha etapa de transición entre a Idade Media e a

Idade Moderna.

B3.12. Entender os procesos de conquista e colonización, e as súas consecuencias.


COMPETENCIAS CLAVE


Grao min.

Peso Cualif



B3.1 CSC,CAA,CCEC B3.1.1. Identifica elementos materiais, culturais ou ideolóxicos que son herdanza do pasado

Explica a influencia da constitución da monarquía hispánica na realidade política actual.

50 % 10 % 100 %

B3.5 CSC,CCEC

CAA,CCL

B3.5. Utilizar o vocabulario histórico e artístico


Utiliza o vocabulario histórico da Idade

Moderna con precisión. 50 % 10 % 70 % 20 % 10 %


P á x i n a 57 | 88

B3.7 CSC,CCEC

CAA,CCL

B3.7.1. Identifica trazos do Renacemento e do

Humanismo na historia europea, a partir de fontes

históricas de diversos tipos.

Identifica as principais características,os autores

e obras saientables do Renacemento en España. 50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

B3.8 CSC,CCEC

CAA,CCL

B3.8.1. Coñece obras e legado de artistas,

humanistas e científicos da época.

Busca información en Internet, coñece e

describe obras e legado de artistas, humanistas

e científicos ( mural colaborativo)

50 % 10 % 100 %

Analiza obras de arte do Renacemento en

España e relaciónaas coa sociedade e

mantalidade da época.

50 % 15 % 70 % 20 % 10 %

B3.10 CSC,CAA B3.10.1. Distingue as características de réximes

monárquicos autoritarios, parlamentarios e

absolutos

describe os feitos históricos principais que

sucederon na época; interpreta mapas e elabora

eixos cronolóxicos sobre os territorios herdados

e os anexionados

50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

Analiza o mapa do Imperio español e explica a

información que observa nel. 50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

Explica as características dos mandatos de Carlos

I e Filipe II, e o seu desenvolvemento político e

económico para comprender a importancia do

imperio hispánico durante o século XVI.

50 % 15 % 70 % 20 % 10 %

B3.11 CSC,CAA B3.11.1Comprende os conceptos de cambio e

continuidade en relación co reinado dos Reis

Católicos.

Coñece o proceso de constitución da monarquía

hispánica e as consecuencias que provoca nos

territorios peninsulares.

50 % 15 % 70 % 20 % 10 %

B3.12 B3.12.2 Coñece os principais feitos da expansión

de Aragón e de Castela polo mundo

Identifica nun mapa histórico os principais feitos

da expansión de Aragón e de Castela polo

mundo.

50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

ELEMENTOS TRASVERSAIS CL/EOE: análise de fontes históricas ( imaxes, fontes documentais), elaboración de textos diversos orais e escritos. Ler o comezo da novela Rinconete e Cortadillo, escrita por Cervantes,e explica a que grupo pertencian estes personaxes. CA/TIC: Elaborar mural colaborativo con ferramentas TIC EC: Convivencia intercultural. Reflexionar sobre o papel da Inquisición.Valorar e respectar o patrimonio cultural.O papel da muller na monarquía hispánica. PV: A importancia da diplomacia na resolución de conflitos. Técnicas de estudo: practicar unha técnica de estudo a partir da síntese.


P á x i n a 58 | 88

2ª AVALIACIÓN BLOQUE 3: HISTORIA UNIDADE 4: A EUROPA DO SÉCULO XVII MES: XANEIRO SESIÓNS: 7-8

OBXECTIVOS Caracterizar a orixe,a evolución e os principios básicos do gobernó das monarquías absolutas europeas no século XVII,para entender que existen elementos de cambio e de continuidade nos procesos históricos.

Coñecer os principais conflitos entre as monarquías do século XVII para identificar as súas consecuencias nas relación internacionais e no equilibrio de poderes en Europa.

Explicar o proceso de decadencia da monarquía hispánica para comprender a sucesión de feitos polos que se produciu a implantación da dinastía borbónica en España.

Describir os trazos da sociedade, a economía, a cultura e a ciencia na Europa do século XVII, para comprender a mentaliade da época.

Coñecer as características da arte barroca para poder analizar obras arquitectónicas,escultóricas e pictóricas.

Valorar as obras da arte barroca para comprender a sociedade que as produce.

Utilizar recursos tecnolóxicos para elaborar un eixe cronolóxico da Europa do século XVII.

Buscar explicacións multicausais para os cambios producidos durante o século XVII e entender así que un feito non se debe únicamente a un único factor e que, á vez, pode xerar consecuencias.






B3.8. Arte renacentista e barroca

B3.9. Principais manifestacións da cultura

dos séculos XVI e XVII.



B3.13. Os conflitos europeos nos séculos XVI

e XVII a través das políticas dos Austrias:

reforma, contrarreforma e guerras de

relixión; loita pola hexemonía e guerra dos

Trinta Anos.

CONTIDOS DA UNIDADE

A pugna polo predominio europeo. O novo equilibrio continental.

A fin da hexemonía europea.

Absolutismo e parlamentarismo o Francia,primeira potencia europea. A monarquía absoluta de

Luis XIV. o O triunfo do parlamentarismo en Inglaterra.

Cultura e ciencia no século XVII.A revolución científica.

O Barroco europeo. o Arquitectura e urbanismo. o A escultura barroca.Características. o A pintura barroca. Características. o A escola italiana, a escola holandesa e a escola flamenga,

O barroco hispánico. O século de ouro español.

Galicia na Idade Moderna




B3.3. Explicar as características de cada tempo histórico e certos acontecementos que determinaron

cambios fundamentais no rumbo da historia, diferenciando períodos que facilitan o seu estudo e a

súa interpretación.



B3.9. Coñecer a importancia dalgúns autores e obras destes séculos.

B3.10. Comprender a diferenza entre os reinos medievais e as monarquías modernas.

B3.13. Coñecer trazos das políticas internas e as relacións exteriores dos séculos XVI e XVII en

Europa


COMPETENCIAS CLAVE


Grao min.

Peso Cualif



B3.1 CSC,CAA,

CCEC

B3.1.1. Identifica elementos materiais, culturais ou

ideolóxicos que son herdanza do pasado

Identifica o legado da época do Barroco.

50 % 5 % 70 % 20 % 10 % Distingue as dúas correntes nas que se basea a ciencia moderna: empirismo e racionalismo e identifica os máximos representantes destas correntes

Investiga en Internet sobre algún dos científicos destacados do século XVII e redacta un informe

50 % 5 % 100 %


P á x i n a 59 | 88

sobre a súa biografía e as súas teorías ou inventos principais

B3.3 CSC,CMCCT,

B3.3.1. Ordena temporalmente algúns feitos



simultaneidade.

Identifica, explica e ordena temporalmente

algúns feitos históricos e outros feitos relevantes.

Sinala as características da monarquía

española no século XVII, citar monarcas e

validos representativos e identificar os seus

problemas

Explica o ascenso ao poder da dinastía

borbónica en España.

50 % 20 % 70 % 20 % 10 %

Describe os grandes trazos da situación

política,económica e social de Galicia durante a

Idade moderna a partir de textos e imaxes.

50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B3.5 CSC,CCL B3.5. Utiliza o vocabulario histórico e artístico


Utilizar o vocabulario histórico da Idade

Moderna con precisión. 50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B3.8 CSC,CCEC

CAA,CCL

B3.8.1 . Coñece a importancia da arte renacentista

e barroca en Europa e en América.

Identifica as principais características da arte

barroca,os seus principais artistas e as súas obras

principais.

50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B3.9 CSC,CCEC

CAA,CCL

B3.9.1. Analiza obras, ou fragmentos delas, dalgúns autores desta época no seu contexto.

Analiza obras de arte do Barroco e relaciónaas

coa sociedade e mantalidade da época.

35 % 10 % 70 % 20 % 10 %

Explica a relevancia de Velázquez a través

dalgunha das súas obras. 40 % 10 % 100 %

B3.10 CSC,CAA B3.10.1. Distingue as características de réximes monárquicos autoritarios, parlamentarios e absolutos.

Identifica e explica as características de réximes monárquicos autoritarios, parlamentarios e absolutos, tendo en conta a Declaración de Dereitos de 1689 e a limitación do poder real 50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

Coñece as características do parlamentarismo e do absolutismo e sopesa fontes diversas a favor e en contra do absolutismo

B.3.13 CSC,CAA B3.13.1. Analiza as relacións entre os reinos europeos que conducen a guerras como a dos “Trinta Anos”.

Coñece as motivacións dos principais conflitos e obtén información histórica a partir de mapas históricos representativos.

40 % 10 % 70 % 20 % 10 % Obten información a partir de textos históricos e /ou mapas sobre Europa despois da Paz de Westfalia e do Tratado dos Pirineos.

CL/EOE: análise de fontes históricas ( imaxes, fontes documentais), elaboración de textos diversos orais e escritos.


P á x i n a 60 | 88

CA/TIC: Elaborar video coa visita a Santiago incorporando música barroca.Visita virtual ao Museo do Prado. EC: Convivencia intercultural. Valorar e respectar o patrimonio cultural e artístio PV: A importancia da diplomacia na resolución de conflito. EMP: Valorar o papel da ciencia e a tecnoloxía no desenvolvemeno e avance das sociedades.

2ª AVALIACIÓN BLOQUE 1: O espazo FÍSICO

UNIDADE 0: INTRODUCIÓN Á XEOGRAFÍA MES: Trasversal.

OBXECTIVOS O alumnado comprender que é a xeografía, que estuda e para que serve. Saberán cales son e para que serven as diferentes ferramentas que usa o xeógrafo: os mapas, os gráficos, as fotografías, as estatísticas, etc.

Identificarán e diferenciarán imaxes de satélites



CONTIDOS DA UNIDADE

Que é a xeografía?

Os mapas: tipos de mapas

Os gráficos.

Outras ferramentas: as imaxes aéreas, as imaxes satelitais, as estatísticas.


B1.1. Localizar e interpretar espazos xeográficos e lugares nun mapa ou imaxe satélite.


COMPETENCIAS CLAVE


Grao min.

Peso Cualif



CAA,CMCCT,

CCL,CD

B1.1.1. Clasifica e distingue tipos de mapas e imaxes satélite.

Observa e comprende os datos reflectidos en

distintos tipos de mapas para estudar a xeografía.

50 % 20 % 80 % 20 %

Identifica os elementos de dúas imaxes de satélite, reproducidas con diferentes técnicas.

50 % 20 % 80 % 20 %

CAA,CMCCT,

CD

B1.1.2. Localiza espazos xeográficos e lugares nun mapa utilizando datos de coordenadas xeográficas.

Localiza un lugar no mapa, segundo as súas

coordenadas xeográficas.

70 % 20 % 80 % 20 %

Utiliza ferramentas dixitais para localizar lugares

no planeta e describe a súa situación. 50 % 20 % 80 % 20 %

CAA,CMCCT,

CD,CAA,CSC

B1.1.3. Coñece e interpreta os tipos mapas temáticos.

Observa e comprende os datos reflectidos en

distintos tipos de mapas para estudar a xeografía. 50 % 20 % 80 % 20 %


P á x i n a 61 | 88

2ª AVALIACIÓN BLOQUE 2: O espazo humano

UNIDADE 5: A ORGANIZACIÓN POLÍTICA DAS SOCIEDADES MES: FEBREIRO SESIÓNS: 7-8

OBXECTIVOS Identificar os elementos que definen a configuración dun Estado.

Analizar diferentes modelos de organización plítica e territorial, e as desigualdades que xeran,`para valorar como afectan á vida das persoas.

Describir la organización política de España. Valorar la importancia de la Constitución española y reconocer sus principios básicos.

Citar las características de los tres poderes básicos del Estado español

Explicar el funcionamiento de las principales instituciones autonómicas españolas.

Situarse e comprometerse na defensa da xustiza, e a igualdade entre homes e mulleres.

Analizar críticamente a contorna social e política desde a perspectiva ética,individual e colectivamente.

Elaborar e interpretar gráficos representativos so espectro político e social.

Realizar actividades en grupo utilizando ferramentas e contornas virtuais de traballo colaborativo.


B2.1. Organización política e territorial de

España.

B2.13.Tensións mundiais e

subdesenvolvemento. Solucións ao

problema.

CONTIDOS DA UNIDADE

Que é un Estado. As funcións do Estado.

Os estados segundo a organización política o Estados democráticos.A democracia no mundo. o Ditaduras o Monarquías e repúblicas.

Os estados segundo a organización territorial o Estados centralizados o Estadaos descentralizados

Os estados segundo a relixión

A cooperación entre os Estados o As organizacións supranacionais: o ONU o A UE. A historia.Institucións e retos de futuro.

Os conflitos entre Estados.

A organización política e teritorial de España. Os contrastes territoriais.

Organización política e territorial de Galicia.

Os textos legais.


B2.1. Coñecer a organización administrativa e territorial de España

B2.13. Relacionar áreas de conflito bélico no mundo con factores económicos.


COMPETENCIAS CLAVE


Grao min.

Peso Cualif



B2 CCL,CAA,CSC, CMCCT

Identifica os elementos que definen a configuración dun Estado

Explica a configuración dun Estado a partir dos elementos que o definen e interpreta a súa continuidade no tempo ou nos cambios históricos producidos.

50 % 5 % 70 % 20 % 10 %


P á x i n a 62 | 88

Entende as formas de organización política e territorial.

Explica as diferenzas entre as formas de goberno democráticas e autoritarias e os modelos de división territorial;e os efectos que teñen sobre as persoas.

60 % 10 % 70 % 20 % 10 %

Identifica os elementos dunha democracia: constitución, separación de poderes, participación cidadá.

60 % 5 % 70 % 20 % 10 %

Analiza a partir dun mapamundi a situación da democracia no mundo.

50 % 10 % 100 %

B2.1 CCL,CMCCT

CD,CAA,CSC

Coñece a organización política e territorial do Estado español.

Clasifica o Estado español segundo a súa

organización política e territorial. 70 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B2.1.1. Distingue nun mapa político a distribución territorial de España: comunidades autónomas, capitais, provincias e illas.

Distingue nun mapa político a distribución

territorial de España e das diferentes

Comunidades Autónomas

80 % 5 % 70 % 20 % 10 %

Elabora e interpreta un gráfico da estrutura

territorial do Estado. 50 %

5 %

70 % 20 % 10 %

Explica a organización política e territorial de

Galicia: parroquias,concellos, comarcas e

provincias.

70 % 5 % 70 % 20 % 10 %

B2 CCL,CAA,CSC, CMCCT

Coñecer as principais organizacións supranacionais Sinalar os principais obxectivos da ONU e explica

como se organiza. 50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

Elaborar un mapa dinámico co proceso de

construción da UE 80 % 5 % 100 %

Identifica as principais institucións europeas e

explica as súas funcións 50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

Opina con fundamento sobre o Brexit 40 % 5 % 100 %

B2.13 B2.13.2. Sinala áreas de conflito bélico no mapamundi e relaciónaas con factores económicos

Interpreta un mapa sobre o impacto do

terrorismo no mundo. 50 % 5 % 100 %

Interpreta un gráfico de gastos militares e de

axuda oficial ao desenvolvemento, expresando a

súa opinión

40 % 5 % 100 %

CL: comprensión e interpretación de textos lexislativos. TIC: buscas de información, acceso a páx web oficiais da UE, CongresO,Xunta de Galicia Educación moral e cívica:


P á x i n a 63 | 88

Os contidos traballados na unidade permitirán ao alumnado coñecer os principios básicos dos sistemas políticos e este coñecemento contribuirá a que os rapaces valores de forma positiva a democracia, un sistema de goberno que permite a participación dos cidadáns na vida política por medio do sufraxio universal e garante a igualdade de todas as persoas ante a lei.A defensa dos Dereitos Humanos. Prevención da violencia:O diálogo e a colaboración como formas para superar os conflitos.


UNIDADE 6: A ACTIVIDADE ECONÓMICA MES: FEBREIRO/MARZO SESIÓNS: 7-8

OBXECTIVOS EN TERMOS DE COMPETENCIAS/ INTELIXENCIAS MÚLTIPLES Describir que é unha actividade económica,as súas fases e os factores necesarios para levala a cabo a partir de exemplos reais. (Competencias sociais e cívicas,intelixencia interpersoal)

Identificar as principais características da economía de mercado e comprender o vocabulario básico do ámbito económico.(Competencia lingüística,Intelixencia lingüística e verbal)

Explicar o papel que desempeñan na economía de mercado os principais axentes e institucións económicas para comprender a súa función.(Competencias sociais e cívicas/ Intelixenia interpersoal)

Distinguir os principais sectores económicos e a predominancia de cada un deles en distintas rexións do mundo para comprender a realidade económica actual. (Competencias sociais e cívicas/ Intelixenia interpersoal)

Coñecer a relación entre a distribución e o control dos recursos aplicando novos coñecementos a contextos diversos. ( Aprender a aprender/ Intelixencia interpersoal)

Valorar a importancia do desenvolvemento sustentable,xerando ideas e propostas que partan dunha información previa.( Sentido de iniciativa e espíritu emprendedor/ Intelixencia interpersoal)

Ler e interpretar esquemas e gráficas para analizar os daos dos principais indicadores económicos .( Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía/ Intelixencia lóxica e matemática)


B2.2.Sectores da actividade económica

B2.3. Sectores económicos en Europa, en


B2.4. Sistemas económicos do mundo.

B2.5. Aproveitamento e futuro dos recursos

naturais. Desenvolvemento sustentable.

CONTIDOS DA UNIDADE

A actividade económica. o Definición. o Clasificación das actividades económicas.

Os factores produtivos.

A economía de mercado. o Caracteristicas o As multinacionais. o As tendencias actuais da economía de mercado.

Os axentes e as institucións económicas o O papel dos consumidores, as empresas e o Estado na

economía. o Os bancos e a bolsa.

Os sectores da actividade económica e a súa distribución.

A economía actual e globalización. o As áreas económicas mundiais. o Factores que favorecen a globalización. Efectos da

globalización. o A distribución e control dos recursos. o Os retos do traballo nun mundo global.

Desenvolvemento sustentablle.

Indicadores económicos da riqueza dun país.


B2.2. Analizar os datos do peso do sector terciario dun país fronte aos do sector primario e

secundario, e extraer conclusións.

B2.3. Recoñecer as actividades económicas que se realizan en Europa nos tres sectores,

identificando distintas políticas económicas.

B2.4. Coñecer as características de diversos tipos de sistemas económicos.

B2.5. Entender a idea de desenvolvemento sustentable e as súas implicacións.


COMPETENCIAS CLAVE


Grao min.

Peso Cualif



P á x i n a 64 | 88

B2.2 CCL,CMCCT

CD,CAA,CSC

B2.2.1.Compara a poboación activa de cada sector en diversos países e analiza o grao de desenvolvemento que amosan estes datos

Recoñece os trazos que definen a actividade

económica, as súas fases e os sectores

económicos.

60 % 10 % 70 % 20 % 10 %

Analiza e compara grafícos sectoriais da poboación activa en diversos países e saca conclusións.

50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

B2.3 CCL,CMCCT,CAA

,CSC

B2.3.1. Diferencia os diversos sectores económicos europeos.

Diferencia os sectores económicos europeos.

60 % 5 % 70 % 20 % 10 %

B2.4 CCL,CSIEE,

CCL,CAA,CSC

B2.4.1. Diferencia aspectos concretos e a súa interrelación dentro dun sistema económico

Coñece as características e o vocabulario básico

da economía de mercado na actualidade.

60 % 10 % 70 % 20 % 10 %

Distingue os sistemas económicos e explica as

súas características.Comprende o concepto de

Estado do benestar

50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

Analiza a influenncia dos principais axentes

económicos na economía mundial. 50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

Identifica os principais organismos

supranacionais:FMI,OMC,OCDE ,e a súa función 50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

Obten información e realiza un informe sobre os

tipos de operacións e servizos que realizan os

bancos,as comisións que cobran por estes

servizos , a ética no seu funcionamento.

60 % 5 % 100 %

Sitúa nun mapa os principais sectores

económicos en distintas zonas do mundo para

comprender a realidade económica actual.

60 % 5 % 100 %

Describe a globalización económica e os seus

aspectos positivos e negativos. 50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

Procura información sobre a globalización

confrontando a visión da asociacón internacional

ATTAC e a visión da OMC para elaborar

conclusións a favor ou en contra da globalización

50 % 5 % 100 %


P á x i n a 65 | 88

Obten información de distintas fontes sobre o

funcionamento dunha multinacional, como Zara. 50 % 5 % 100 %

Explica os contrastes entre os países desenvolvidos e os emerxentes.

50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

Analiza e compara a economía de dous países,mediante táboas e gráficas, segundo diferentes indicadores económicos.

40 % 5 % 100 %

B2.5 CCL,CMCCT,

CD,CAA,CSC

B2.5.1.Define o desenvolvemento sustentable e describe conceptos clave relacionados con el.

Reflexiona sobre a importancia de controlar e distribuir os recursos e propón ideas para participar no desenvolvemento sustentable.

50 % 5 % 50 % 50 %

Diferencia recursos naturais renovables e non renovables e extrae conclusións sobre os problemas que poden derivarse da explotación excesiva destes recursos.

70 % 5 % 70 % 20 % 10 %

ELEMENTOS TRASVERSAIS

CL/EOE: análise de fontes históricas ( imaxes, fontes documentais), elaboración de textos diversos orais e escritos. Traballo coa prensa diaria para analizar temas económicos de actualidade. CA/TIC: procuras de información en Internet. EC: en relación co mundo laboral, reflexionar sobre a explotación infantil e a situación de desvantaxe da muller no ámbito laboral.Analizar o risco de pobreza no traballo.A economía somerxia.Ofraude fiscal EMP: elaborar un orzamento persoal. Educación para o consumo: Tomar conciencia do carácter limitado dos recursos, da necesidade de racionalizar o seu consumo ( Sete regras básicas do consumidor intelixente) Educación ambiental: Tomar conciencia sobre o impacto da actividade económica no medio físico.

3ª AVALIACIÓN BLOQUE 1: O medio físico BLOQUE 2: O espazo humano

UNIDADE 7: O SECTOR PRIMARIO MES: MARZO SESIÓNS: 7-8

OBXECTIVOS EN TERMOS DE COMPETENCIAS/ INTELIXENCIAS MÚLTIPLES Describir as actividades do sector primario para recoñecer as principais características deste sector na actualidade.( Competencias sociais e cívicas/ Intelixencia interpersoal)

Identificar os factores naturais e humanos para determinar a súa incidencia nas actividades agrarias. (Competencias sociais e cívicas/ Intelixencia interpersoal).

Analizar documentos gráficos para recoñecer os principais elementos da paisaxe agraria. ( Aprender a aprender/ Intelixencia interpersoal)

Recoñecer os principais sistemas agrarios segundo a súa localización para situalos nun mapa. ( Aprender a aprender/ Intelixencia interpersoal)

Analizar as características da pesca e da silvicultur para identificar os seus principais problemas actuáis.( Competencias sociais e cívicas/ Intelixencia interpersoal)

Valorar críticamente a acción dos seres humanos para recoñecer a súa incidencia na transformación do medio natural. ( Sentido de iniciativa e esíritu emprendedor/Intelixencia interpersoal)

Utilizar os recursos tecnolóxicos para buscar información sobre os problemas ambientais relacionados co sector primario.( Competencia dixital/ Intelixencia visual e espacial)


B1.1. Localización. Latitude e lonxitude

CONTIDOS DA UNIDADE

O sector primario nos nosos días.


B1.1. Localizar e interpretar espazos xeográficos e lugares nun mapa ou imaxe satélite.


P á x i n a 66 | 88

B2.2. Sectores de actividade económica.

B2.3. Sectores económicos en Europa, en





B2.6. Recursos naturais e actividades

agrarias.

B2.7. Pesca: tipos e problemática.

B2.13. Tensións mundiais e


problemas.

Factores e elementos da paisaxe agraria.

Os sistemas agrarios. Tipoloxía e localización

o Os sistemas agrarios tradicionais.

o Os sistemas agrarios tecnificados.

A gandaría nos nosos días, gandaría sedentaria, nómade e trashumante;

gandaría extensiva e intensiva; contraste entre países.

Os problemas da agricultura e da gandería actuais.

A silvicultura.

A pesca nos nosos días: características e tipoloxía.A localización das zonas

pesqueiras. Valoración dos problemas do mar.

A orixe dos produtos. Elaboración dunha presentación animada.

Analizar unha paisaxe agraria.







B2.6. Localizar os recursos agrarios e naturais no mapa mundial.

B2.7. Explicar e localizar os tipos de pesca e os seus problemas.



COMPETENCIAS CLAVE


Grao min.

Peso Cualif



B1.1 CAA,CMCCT

CCL,CD

B1.1.1. Clasifica e distingue tipos de mapas e imaxes satélite.

Interpreta distintos tipos de mapas, identificando datos xeográficos, topográficos e de características xerais da superficie.

40 % 5 % 100 %

B2.2 CCL,CMCCT,

CD,CAA,CSC

B2.2.1. Compara a poboación activa de cada sector en diversos países e analiza o grao de desenvolvemento que amosan estes datos.

Analiza como evolucionou a poboación ocupada no sector primario en diversos países. 50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

B2.4 CCL,CMCCT

CD,CAA,CSC

B2.4.1. Diferencia aspectos concretos e a súa interrelación dentro dun sistema económico.

Recoñece as actividades do sector primario. 80 % 5 % 70 % 20 % 10 %

Recoñece a incidencia dos factores naturais e

humanos nas actividades agrarias. 50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

Localiza nun mapa e compara a agricultura e a gandería tradicionais e tecnificadas.

50 % 15 % 70 % 20 % 10 %

Analiza unha paisaxe agraria atendendo aos seguintes aspectos: factores físicos,elementos da acción humana,elementos da paisaxe agrícola e saca conclusión sobre o tipo de sistema e paisaxe agrarios

50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B2.5 CCL,CMCCT, B2.5.1. Define o desenvolvemento sustentable e describe conceptos clave relacionados con el.

Describe conceptos clave relacionados co desenvolvemento rural sustentable; analiza as teconoloxías agrarias e a súa repercusión no

50 % 10 % 70 % 20 % 10 %


P á x i n a 67 | 88

CD,CAA,CSC medio ambiente, así como a produción para combater a fame no mundo.

Utiliza as tIc para buscar información sobre os principais retos ambientais do sector primario.

50 % 10 % 100 %

B2.6 CAA,CD

CMCCT

B2.6.1. Sitúa no mapa as principais zonas

cerealistas, como exemplo de recurso agrario no

mundo, e as máis importantes masas forestais do

mundo.

Interpreta mapas dos usos do solo agrario, nos

que sitúa e enumera os principais cultivos e os

principais sistemas agrarios que predominan nas

distintas zonas do mundo.

50 % 10 % 70 % 20 % 10 % Extrae información dun mapa sobre os recursos

que se poden obter dos bosques e a superficie

forestal mundial (áreas cunha maior superficie

forestal,zonas onde se produciu maior retroceso

da masa forestal )

B2.7 CAA,CD

CMCCT

B2.7.1. Procura información sobre a

sobreexplotación dos caladoiros de pesca,

utilizando recursos impresos e dixitais.

Localiza as principais zonas pesqueiras,describe

os tipos de pesca,a tecnoloxía utilizada e o

destino do peixe, e reflexiona sobre as

consecuencias da sobreexplotación.

50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B2.13 CAA,CSC

CSIEE,CCL

B2.13.1. Realiza un informe sobre as medidas para tratar de superar as situacións de pobreza.

Busca información e realiza un informe sobre o comercio xusto e as medidas para tratar de superar as situacións de pobreza.

50 % 5 % 100 %

Elabora unha presentación animada sobre a orixe dos produtos da neveira.

50 % 10 % 100 %

ELEMENTOS TRASVERSAIS. CL/EOE: análise de fontes diversas ( imaxes, fontes documentais), elaboración de textos diversos orais e escritos. Traballo coa prensa diaria para analizar temas económicos de actualidade. CA/TIC: procuras de información en Internet, presentacións, realización de gráficos e mapas temáticos con ferramentas TIC. Educación moral e cívica: o estudo das características de certas prácticas agrícolas como a agricultura de subsistencia e de certos tipos de gandeía primitiva pode aproveitarse para reflexionar sobre as precarias condicións de vida da poboación que subsiste grazas a estas actividades, así como fomentar no alumnado a solidariedade coas persoas que sufren escasez de recursos e alimentos. Educación ambiental e consumo responsable: estimularase no alumno a conciencia das graves consecuencias que pode ter a sobreexplotación dos recursos naturais e a necesidade de racionalizar o seu uso e adoptar formas de vida respectuosas co medio ambiente. Educación para a saúde: alimentación saúdable. Educación para o consumo: Tomar conciencia do carácter limitado dos recursos, da necesidade de racionalizar o seu consumo .


P á x i n a 68 | 88


UNIDADE 8: 0 SECTOR SECUNDARIO MES: ABRIL SESIÓNS: 7

OBXECTIVOS EN TERMOS DE COMPETENCIAS/ INTELIXENCIAS MÚLTIPLES Distinguir os principais tipos de recursos naurais e a súa distribución no mundo para poder explicar a orixe dos mesmos e o seu proceso de extracción e transformación. ( Competencias sociais e cívicas/ intelixencia

interpersoal).

Clasificar as fontes de enerxía renovables e as non renovables para coñecer as vantaxes e os inconvenientes das mesmas poñendo exemplos da vida diaria . ( Sentido de iniciativa e espíritu emprendedor/ Intelixencia interpersoal).

Obter información relevantes sobre as actividades do sector secundario para coñecer e analizar a súa evolución e os factores de localizació industrial. (Competencias sociais e cívicas/ Intelixencia interpersoal).

Describir o proceso industrial para saber explicar a importancia de cada fase e os procesos que levan a cabo.( Competencias sociais e cívicas/ Intelixencia interpersoal).

Localizar e caracterizar as principais zonas e focos de actividade industrial coa finalidade de coñecer o desenvolvemento económico dunha zona. ( Competencias sociais e cívicas/ Intelixencia interpersoal).

Percibir e describir os efectos ambientais das actividades industriais para hacer propostas de desenvolvemento industrial sustentable. ( Senido de iniciativa e sentido emprendedor/ Intelixencia Interpersoal).






B2.6. Recursos naturais e actividades

agrarias.

B2.8. Sector industrial. Rexións

industrializadas do mundo.

B2.12. Causas do desenvolvemento

desigual no mundo. Débeda externa.

CONTIDOS DA UNIDADE

As materias primas.Conflitos xerados pola súa explotación.

As fontes de enerxía . Clasificación. Valoración do uso de enerxías

renovables.

Os desequilibrios entre produción e consumo.

Nacemento e desenvolvemento da industria.

Os tipos de industria. Tendencias actuais: a importancia da investigación,

a descentralización da produción, a automatización e terciarización

industrial e o crecemento das industrias multinacionais.

Novos factores de localización industrial.O proceso de deslocalización.

O proceso industrial e a empresa.

As grandes áreas industriais do mundo.








B2.6. Localizar os recursos agrarios e naturais no mapa mundial.

B2.8. Explicar a distribución desigual das rexións industrializadas no mundo.

B2.12. Analizar gráficos de barras por países e textos onde se reflictan os niveis de consumo, o

comercio desigual e a débeda externa entre países en desenvolvemento e os desenvolvidos.


COMPETENCIAS CLAVE


Grao min.

Peso Cualif



B2.2 CCL,CMCCT,

CD,CAA,CSC


Interpreta imaxes e gráficos sobre a poboación activa de cada sector en diversos países 60 % 5 % 70 % 20 % 10 %

B2.4 CCL,CSIEE,

CAA,CSC.


Define o concepto e vincula determinadas actividades co sector secundario e as describe.

50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

Define o concepto de materias primas e clasifica estas pola súa orixe.

70 % 5 % 70 % 20 % 10 %


P á x i n a 69 | 88

Relaciona as distintas materias primas cos diferentes tipos de industria.

Identifica os diferentes factores da produción industrial e explica a importancia de cada un deles

50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

Explica os elementos necesarios para levar a cabo un proceso industrial.

50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

Sinala as consecuencias positivas e negativas da práctica da deslocalización para os países de orixe e os de recepción

50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

Explica os tipos de concentración industrial: horizontal ( trust), vertical (cartel).Explica o concepto de monopolio e sinala as consecuencias negativas desta práctica.

50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

Analiza a imaxe dunha paisaxe industrial,observando os factores de localización que poden estar influíndo, o tipo de industria,os elementos do medio natural; e deduce a súa influencia na economía do lugar

40 % 10 % 70 % 20 % 10 %

B2.5 CCL,CMCCT,

CD,CAA,CSC.

B2.5.1. Define o desenvolvemento sustentable e describe conceptos clave relacionados con el.

Describe como inflúen as actividades económicas no medio ambiente e identifica un sistema produtivo sustentable desde unha óptica medioambiental.

50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

Obten información sobre a explotación dalgúnha materia materia de carácter estratéxico para a economía mundial ( o cotán) e os problemas da súa explotación.

50 % 10 %

100 %

Traballa con diversas fontes para obter información e opina con fundamento sobre as diferentes fontes de enerxía e as técnicas de extracción como o franking

B2.6 CAA,CSIEE,CD,

CMCCT

B2.6.2. Localiza e identifica nun mapa as principais

zonas produtoras de minerais no mundo.

Localiza e obten información de fontes diversas

(mapas,gráficos) sobre a produción de minerais e

saca conclusións sobre as principais áreas

produtoras,relación co grao de desenvolvemento

e industrialización deses países.

50 % 10 % 100 %

CD,CAA,CSIEE,

CMCCT.

B2.6.3. Localiza e identifica nun mapa as principais zonas produtoras e consumidoras de enerxía no mundo.

Interpreta táboas e gráficos sobre a produción e

o consumo de cada tipo de enerxía,os usos que se

lles dá, tendo en conta a súa interrelación dentro

do sistema económico.

50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

CCL,CAA,CSIEE, Interpreta gráficos sobre enerxías alternativas. 50 % 5 % 70 % 20 % 10 %


P á x i n a 70 | 88

CMCCT. B2.6.4. Identifica e nomea algunhas enerxías alternativas.

Identifica e nomea as principais formas de

enerxía renovable, indicando de cales se obtén un

maior rendemento na actualidade.

60 CCL,CAA,CSIEE. B2.8.1. Localiza nun mapa os países máis industrializados do mundo, a través de lendas e símbolos adecuados.

Interpreta un mapa coa nova localización

industrial. 5 %

Opina con fundamento sobre o paradoxo

industrial do continente africano,onde se dá unha

ausencia de industria e unha abundancia de

materias primas

5 %

B2.12 CAA,CCL,CSC,

CSIEE,CD.

B2.12.1. Comparar as características do consumo interior de países como Brasil e Francia.

Interpreta táboas e gráficos que rexistran datos

económicos sobre as principais potencias

económicas, comparando as súas características

de produción e consumo por sectores.

10 % 100 %

ELEMENTOS TRASVERSAIS: CL/EOE: análise de fontes diversas ( imaxes, fontes documentais), elaboración de textos diversos orais e escritos. Traballo coa prensa diaria para analizar temas económicos de actualidade. CA/TIC: procuras de información en Internet, presentacións, realización de gráficos e mapas temáticos con ferramentas TIC. Educación do consumidor: necesidade de adoptar un consumo racional dos recursos e fomentar o aforro enerxético. Educación ambiental: a análise do impacto ambiental que pode ter o sector secundario,debe dar pé a potenciar no alumnado actitudes de respecto cara o entorno.


UNIDADE 9: 0 SECTOR TERCIARIO MES: ABRIL/MAIO SESIÓNS: 7

OBXECTIVOS EN TERMOS DE COMPETENCIAS/ INTELIXENCIAS MÚLTIPLES Identificar a diversidade de actividades económicas que abarca o sector terciario ,co fin de analizar a súa expansión e a súa influencia no desenvolvemento económico en determinados países e zonas. ( Competencias

sociais e cívicas/ Intelixencia interpersoal).

Describir as características dos medios, infraestruturas e redes de transporte mediante a elaboración de textos, gráficos e mapas, para explicar como configuran os territorios e sinalar os principais centros de actividade económica,relacionándoos cos contrastes rexionais.( Competenciais sociais e cívicas/ Intelixencia interpersoal).

Identificar o desenvolvemento e a transformación recente das telecomunicacións,para entender os cambios que se están producindo, tanto nas relación económicas como sociais. ( Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía/ Intelixencia lóxica e matemática).

Coñecer as características,evolución e localización das actividades comerciais no mundo para analizar as relación de intercambio que se establecen no interior dos países e entre países e zonas. ( Competencias sociais e cívicas/ Intelixencia interpersoal).

Identificar as principais institucións e organismos que interveñen no comercio mundial e aplicar estes coñecementos á análise das interdependencias quese xeraron e á valoración da actual economía globalizada. ( Competencias sociais e cívicas/ Intelixencia interpersoal).

Coñecer os proles e os contras da actividade turístic do territorio (a para valorar a necesidade de promover un turismo sustentable que respecte as particularidades do patrimonio natural,cultural, histórico-artístico e lingüístico do territorio. ( Competencias sociais e cívicas/ Intelixencia interpersoal).

Utilizar as novas tecnoloxías da información e da comunicación para a xestión e a análise de datos e a presentación de traballos e informes. ( Competencia dixital/ Intelixencia visual e espacial).


P á x i n a 71 | 88

Buscar, seleccionar, comprender e relacionar información escrita, verbal, gráfica, icónica, estatística e cartográfica para interpretarla e tratala de acordó do fin perseguido, e comunicala de maneira organizada e intelixible ( Comunicación lingüística/ Intelixencia lingüística e verbal).





B2.9. Actividades terciarias: transporte.

B2.10. Actividades terciarias: comercio.

B2.11. Turismo.





problema.

CONTIDOS DA UNIDADE

O sector terciairo ou de servizos. Análise sobre a terciarización da

economía.

Os sistemas de transporte. Medios e infraestruturas de transporte. Os

transportes e o medio natural.

O transporte e as comunicacións.Análise do tráfico marítimo

internacional. Análise do mapa da rede mundial de transportes. Análise

das previsións do crecemento do tráfico aéreo.

O comercio.Factores e tipos.

Comercio interior e comercio exterior.A organización do comercio

mundial. Análise sobre a balanza comercial de diferentes países do

mundo.

O turismo: evolución e tipos de turismo. Análise dos fluxos do turiemo

internacional e os principais destinos. Reflexión dos efectos negativos do

turismo.

Outros servizos: os servizos financieiros, os servizos de información e

comunicación, os servizos de empresas e os servizos persoais.

Analizar un mapa de fluxos.




B2.9. Analizar o impacto dos medios de transporte no seu contorno.

B2.10. Entender os fluxos e os bloques comerciais.

B2.11. Analizar o desenvolvemento do turismo e a súa importancia económica.





COMPETENCIAS CLAVE


Grao min.

Peso Cualif


P.E P.O/D T.I T.G Cad. Obs.

B2.4 CCL,CSIEE

CAA,CSC


Identifica as actividades pertencentes ao sector terciario e as clasifica nun esquema e pon exemplos.

80 % 5 % 70 % 20 % 10 %

Argumenta que países presentan unha economía terciarizada a partir da análise dun gráfico

50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

Diferencia medios e infraestruturas de transporte.Identifica nunha imaxe os medios e as infraestruturas de cada tipo de transporte.

60 % 5 % 70 % 20 % 10 %

Observar as infraestuturas de transporte da entorna e argumentar as súas vantaxes e inconvenientes

50 % 5 % 100 %


P á x i n a 72 | 88

Realizar unha presentación sobre grandes infraestuturas de transporte indicando a súa importancia para o comercio e comunicacións ( canle de Panamá, canle de Suez, eurotúnel, viaduto de Milán…)

50 % 10 % 100 %

Describe os elementos do sector comercial e os factores que influen na localización do comercio.

50 % 5 % 70 % 20 % 10 % Describe comercio interior ,os seus espazos e as tendencias actuáis neste tipo de comercio.

B2.5 CCL,CMCCT,CD

CAA,CSC

B2.5.1. Define o desenvolvemento sustentable e describe conceptos clave relacionados con el.

Opina con fundamento a influencia dos medios de comunicación e das novas tecnoloxías sobre os nosos hábitos de consumo

50 % 5 % 100 %

B2.9 CD,CAA,CSC

CSIEE

B2.9.1. Traza sobre un mapamundi o itinerario que segue un produto agrario e outro gandeiro desde a súa colleita ata o seu consumo en zonas afastadas, e extrae conclusións.

Interpreta un mapa do mundo relacionado co transporte de mercadorías; identifica as principais rutas marítimas e os portos máis importantes.

50 % 5 % 100 %

B2.10 CAA,CD,CCL

CMCCT,CSIEE

B2.10.1. Define os indicadores que miden os intercambios económicos dun país.

Describe a evolución dos intercambios financeiros 50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

CAA,CCL

CSC,CSIEE

B2.10.2. Describe as características do comercio internacional na actualidade.

Describe o comercio exterior e identifica as tendencias actuáis nestes tipos de comercio.

50 % 10 % 70 % 20 % 10 % Explica a diferenza entre políticas proteccionistas e políticas librecambistas.Explica as principais medidas proteccionistas aplicadas polos Estados.

CAA,CD,CCL

CMCCT,CSIEE

B2.10.3. Enumera as características dos bloques comerciais e as razóns polas que se constitúen.

Sinala os obxectivos dos grandes bloques comerciais e explica o papel do OMC. 50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

B2.11 CAA,CCL

CCEC,CSIEE

CD

B2.11.1. Identifica os tipos de turismo e os seus efectos.

Sinala algúns dos factores que contribúen ao desenvolvemento do turismo e identifica as principais zonas emisoras e receptoras de turismo.

50 % 10 % 30 % 70 % Investiga e expresa opinións con fundamento sobre os beneficios do turismo, os seus aspectos negativos e posibles solucións para relizar un turismo sustentable

B2.12 CAA,CMCCT

CSIEE,CD,CCL

B2.12.3. Describe o funcionamento dos intercambios a nivel internacional, utilizando mapas temáticos e gráficos nos que se reflictan as liñas de intercambio.

Extrae información dun mapa de fluxos do comercio internacional

30 % 5 % 70 % 20 % 10 %

Analiza que países presentan maiores

investimentos en infraestructuras e comparao co

seu nivel de desenvolvemento.

40 % 5 % 70 % 20 % 10 %

Analiza que porcentaxe da poboación ten acceso a Internet nos países desenvolvidos e nos países en desenvolvemento e saca conclusións.

50 % 5 % 100 %


P á x i n a 73 | 88

B2.13 CCL,CAA,CSC

CSIEE

B2.13.2. Sinala áreas de conflito bélico no

mapamundi e relaciónaas con factores económicos

Analiza como afecta a inestabilidade política ao turismo 50 % 10 % 100 %

ELEMENTOS TRASVERSAIS: CL/EOE: análise de fontes diversas (imaxes, fontes documentais), elaboración de textos diversos orais e escritos. Traballo coa prensa diaria para analizar temas económicos de actualidade. CA/TIC: procuras de información en Internet, presentacións, realización de un videoclip,a netiqueta e seguridade en Internet PV: prevención do acoso en Internet.

Educación para o consumo: O tratamento do papel da publicidade e das novas tecnoloxías da comunicación pode servir de punto de partida para reflexionar sobre a súa influencia no consumo e na formación de opinión. Tamén pode despertar nos alumnos/as unha actitude crítica cara eles. Educación ambiental: a análise dos problemas medioambientais ocasionados polas actividades do sector teciario debeá levar ao alumnado a asimilar a necesidade de compatibilizar o desenvolvemento das actividades económicas coa conservación do medio ambiente.


UNIDADE 10: AS ACTIVIDADES ECONÓMICAS EN EUROPA,ESPAÑA E GALICIA

MES: MAIO SESIÓNS: 7

OBXECTIVOS EN TERMOS DE COMPETENCIAS/ INTELIXENCIAS MÚLTIPLES Identificar as características dos sectores económicos europeos, así como a súa localización mediante a interpretación de textos, gráficos e mapas para coñecer a súa evolución e identificar a orixe dalgúns dos

desequilibrios rexionais existentes ( competencias sociais e cívicas/ Intelixencia interpersoal).

Coñecer a situación económica europea mediante diversas fontes de información co fin de comparar a súa situación,en termos de producción,poboación ocupada,innovación tecnolóxica e competitividade,co resto das rexións económicas do planeta ( competencias sociais e cívicas/ Interpersoal).

Coñecer as características e localización das actividades primarias,secundarias e terciarias en España e Galicia,a través de fontes cartográficas,táboas de datos e textos, co fin de comprender as causas do desequilibrio rexional existente e as tendencias dos diferentes sectores económicos ( competencias sociais e cívicas/ Interpersoal).

Identificar os recursos enerxéticos, renovables e non renovables, do territorio español co obxectivo de analizar a situación actual e o seu nivel de dependencia doutros países. Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía/ Naturalista).

Identificar os riscos ambientais que suponen os accidentes enerxéticos co fin de valorar a necesidade de consolidar accións de prevención e promover actitudes críticas e responsables.competencia matemática e competencias básics en ciencia e tecnoloxía/ Naturalista).

Valorar a necesidade de transformar o sector turístico actual nun turismo sustentable co obxectivo de preservar, es particularidades do patrimonio natural, cultural, histórico-artístico e lingüístico do territorio . Competencias sociais e cívicas/ Interpersoal).

Utilizar os recursos tecnolóxicos (dispositivos e aplicación de edición de textos, imaxes e vídeos) apropiados para realizar unha reportaxe xornalística .Competencia dixital/ Visual e espacial).

Interpretar a información de imaxes para analizar as características das paisaxes humanizadas.Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía/Naturalista.



B2.3.Sectores económicos en Europa, en


B2.11. Turismo.

CONTIDOS DA UNIDADE

A poboación activa en Europa e en España

sector primario na Unión Europea: contrastes entre os países, Política

Agrícola Común (PAC) e Política Pesqueira Común (PPC).

sector primario en España.







P á x i n a 74 | 88

As paisaxes agrarias españolas; a paisaxe da España húmida; a paisaxe

mediterránea cálida; a paisaxe mediterránea fresca; a paisaxe agraria

canaria; a paisaxe da montaña húmida.

A industria e os servizos en Europa.

Minaría, enerxía e industria en España.

sector terciario en España.

Análise da economía galega.

Analizar unha paisaxe humanizada.


B2.9. Analizar o impacto dos medios de transporte no seu contorno.

B2.11. Analizar o desenvolvemento do turismo e a súa importancia económica.


COMPETENCIAS CLAVE


Grao min.

Peso Cualif



B2.2 CCL,CMCCT

CD,CAA,CSC


Analiza gráficos de poboación activa e extrae conclusións. 50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

B2.3 CCL,CMCCT

CAA,CSC

B2.3.1. Diferencia os sectores económicos europeos.

Identifica a orixe e evolución dos desequilibrios rexionais nos sectores económicos europeos.

40 % 10 % 70 % 20 % 10 % Coñece as características, localiza os sectores económicos en España e en Galicia e comprende as causas dos desequilibrios rexionais.

Extrae información de mapas e gráficos e saca conclusións sobre os trazos fundamentais da producción agropecuaria europea.

40 % 5 % 100 %

Explica os obxectivos da PAC e da PPC e as medidas adoptadas para alcanzar eses obxectivos.

40 % 10 %

Elabora un informe do sector agrario español e galego a partir de datos obtidos en fontes diversas (mapas, gráficos).

35 % 10 % 100 %

Describe os problemas que afronta o sector pesqueiro español

50 % 5 %

Analiza a situación actual dos recursos enerxéticos,renovables e non renovables, de España e saca conclusións sobre a dependencia enerxética.

50 % 5 %

Explica as características actuais da industria europea e a súa distribución .

50 % 5 %

Describe o proceso de industrialización en España sinalando os momentos clave

50 % 10 %


P á x i n a 75 | 88

Analiza o mapa industrial español e valora a súa distribución.Identifica os sectores industriais máis competitivos e os puntos débiles da industria española.

50 % 10 %

Utiliza datos da web oficial e explica a situación do comercio en España

40 % 10 % 100 %

B2.11 CAA,CCL,CCEC

CSIEE,CD

B2.11.2. Valora a importancia do turismo na

economía española e galega. Identifica e explica modalidades turísticas en España

50 % 10 %

Obten información de fontes diversas sobre a procedencia dos turistas que visitan España e valorar a importancia do turismo para a economía española.

Describe as ventaxes e inconvenientes do modelo turístico español e posibles alternativas para conseguir un turismo sustentable.


CL/EOE: análise de fontes diversas ( imaxes, fontes documentais), elaboración de textos diversos orais e escritos. Traballo coa prensa diaria para analizar temas económicos de actualidade. TIC: procuras de información en Internet, presentacións, realización dun videoclip,a netiqueta e seguridade en Internet

Educación ética e moral: o coñecemento dos desiguais niveis de desenvolvemento a nivel europeo e español debe fomentar actitudes de solidariedade cara aos menos favorecidos. Educación ambiental: a análise dos problemas medioambientais ocasionados polas actividades económicas debeá levar ao alumnado a asimilar a necesidade de compatibilizar o desenvolvemento destas actividades coa conservación do medio ambiente. Respecto ao patrimonio cultural que permite o desenvolvemento económico con actividades como o turismo.


UNIDADE 11: UN MUNDO DESIGUAL MES: XUÑO SESIÓNS: 7

OBXECTIVOS EN TERMOS DE COMPETENCIAS/ INTELIXENCIAS MÚLTIPLES Coñecer as causas do desenvolvemento desigual entre os países desenvolvidos e os países do Terceiro Mundo e tomar conciencia das súas consecuencias. ( Sociais e cívicas/ Intelixencia interpersoal).

Analizar datos socioeconómicos para captar as diferenzas entre países desenvolvidos e subdesenvolvidos. (Matemática.Ciencia e te noloxía/ Inelixencia lóxica e matemática).

Valorar o subdesenvolvemento como un problema global e adoptar actitudes de compromiso para favorecer a súa solución.( Sociais e cívicas/Intelixencia interpersoal).

Comprender co concepto de país emerxente e relacionalo cunhas determinadas características económicas e sociais. (Aprender a aprender/ Intelixencia interpersoal).

Utilizar as TIC de forma crítica,ética e responsable para a procura de información e a elaboración de traballos ( Dixital/ Intelixencia lingüísticas).

Analizar as causas e consecuencias dos conflitos do mundo actual para tomar consciencia da súa incidencia na sociedade. ( Sociais e cívicas/ intelixencia interpersoal).





CONTIDOS DA UNIDADE

Os países segundo o seu desenvolvemento.

Causas do atraso económico: o peso do legado

colonial, o desfasamento tecnológico, o peso da

poboación, a carga da débeda externa e as guerras.







P á x i n a 76 | 88



problema.

A pobreza extrema e a fame.

O acceso á auga potable.

As desigualdades de saúde e benestar.

As desigualdades económicas.

As desigualdades sociais: a desigualdade de xénero, a explotación

infantil e a educación da poboación.

Como avanzar no desenvolvemento: a axuda exterior, a xestión dos

propios gobernos e unha organización do comercio máis xusta.

Pobreza e desenvolvemento en España.



COMPETENCIAS CLAVE


Grao min.

Peso Cualif



B2.2 CCL,CMCCT

CD,CAA,CSC

B2.2.1. Compara a poboación activa de cada sector

en diversos países e analiza o grao de

desenvolvemento que amosan estes datos.

Interpreta textos, gráficos e mapas, comparando

as características de cada tipo de poboación en

diversos países e analizando o grao de

desenvolvemento que mostran estes datos.

50 % 15 % 70 % 20 % 10 %

Define os conceptos de sociedade do benestar , Terceito mundo e cuarto mundo. 50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

Explica o que son os países emerxentes e sinala algunas das súas características

50 % 5 % 70 % 20 % 10 %

B2.12 CAA,CCL,CSC

CSIE,CD

B2.12.1. Comparar as características do consumo interior de países como Brasil e Francia.

Analiza gráficos para comparar o PIB e a débeda

externa de diferentes países.

50 % 10 % 70 % 20 % 10 %

Compara o desenvolvemento de dous países con diferentes indicadores

40 % 10 % 100 %

B2.13 CAA,CSC

CSIEE,CCL

B2.13.1. Realiza un informe sobre as medidas para tratar de superar as situacións de pobreza.

Recompila datos sobre as características e as

causas do subdesenvolvemento e realiza un

informe sobre as medidas para tratar de superar

as situacións de pobreza e conseguir os

obxectivos de desenvolvemento.

35 % 10 % 100 %

Investiga sobre a pobreza en España e crea unha miniweb colaborativa

35 % 15 % 100 %

Coñece os Obxectivos do Milenio e investiga os avances acadados desde a súa aprobación.

50 % 10 % 100 %


P á x i n a 77 | 88

CCL,CAA

CSC,CSIEE

XHB2.13.2. Sinala áreas de conflito bélico no mapamundi e relaciónaas con factores económicos.

Localiza os conflitos no mundo actual e explicar algunhas causas deses conflitos. 40 % 15 % 70 % 20 % 10 %

CONTIDOS TRASVERSAIS CL/EOE: análise de fontes diversas ( imaxes, fontes documentais), elaboración de textos diversos orais e escritos. Traballo coa prensa diaria para analizar temas económicos de actualidade. CA/TIC: procuras de información en Internet, elaborar una miniweb. Educación moral e cívica: O alumno debe ser consciente dos graves problemas xurdidos polos desequilibrios económicos existentes entre países con diferentes niveis de desenvolvemento ,pero tamén dos desequilibrios económicos e sociais nos países desenvoltos e debe mostrar unha actitude solidaria cos máis desfavorecidos. Educación para a igualdade: reflexionaremos sobre a vida laboral feminina nun país subdesenvolvido , nun país desenvolvemento e noutro desenvolto.

5.- PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN

A avaliación será un PROCESO continuo, formativo e integrador a desenvolver ao longo do curso e

contemplará as particularidades de cada alumno/a ,a súa dedicación, esforzo e rendemento, pero tamén o

propio proceso de ensino aprendizaxe e a nosa práctica docente.

FASES DO PROCESO

¿QUE AVALIAMOS? INSTRUMENTOS

Avaliación de diagnóstico (Setembro)

Competencias básicas

Coñecementos previos relacionados cos contidos a traballar ao longo do curso.

Actitudes ante a aprendizaxe.

Organización e planificación do traballo persoal.

-Observación directa do grupo -Probas obxectivas. -Revisión dos expedientes académicos. -Aportacións do titor/a do grupo e do Departamento de Orientación,Xunta de avaliaicón inicial

Avaliación formativa ( ao longo do curso)

Avaliación inicial ao inicio de cada unha das unidades didácticas para detectar os coñecementos previos e realizar os axustes precisos.

Grao de consecución dos estándares de avaliación propostos para cada unha das unidades didácticas e progreso na adquisición de competencias básicas.

Traballo desenvolvido na aula a nivel individual e colectivo.

Capacidade de indagación e procura de información en traballos e actividades así como as conclusións e reflexións ás que chegan.

A organización e responsabilidade no traballo persoal e en grupo.

Lecturas voluntarias relacionadas coa materia dada.

Traballos de reforzo ou ampliación.

Actitude ante a aprendizaxe.

-Observación directa do grupo. -Diario de aprendizaxe do alumno. -Portafolio ( caderno, traballos individuais e en grupo) dos alumnos/-as. -Probas obxectivas seguindo os estándares de aprendizaxe establecidos . -Rúbricas. -Rexistros de control e escalas de estimación.

Avaliación final Xuño

Avaliación sumativa de todo o proceso anterior.

Avaliación extraordinaria Setembro

Proba obxectiva seguindo os estándares de aprendizaxe establecidos.

Avaliación inicial

Ao longo do mes de setembro realizaremos unha serie de actividades ( tarefas en clase e probas obxectivas)

para avaliar competencias básicas e os coñecementos previos relacionados cos contidos a traballar ao longo

do curso de cara a adoptar as medidas educativas necesarias en cada caso.

Paralelamente faremos un seguimento de cada alumno na aula respecto a súa actitude respecto á

aprendizaxe, a organización e o coidado dos materiais, nivel de comunicación oral e escrita, empatía,

autonomía e iniciativa persoal, integración no grupo.

Completaremos esta información coas aportacións do titor/a ( historial académico dos alumnos,

circunstancias familiares que poidan incidir na súa aprendizaxe, etc.) , do equipo docente e do Departamento

de Orientación.


P á x i n a 79 | 88

Na xunta de avaliación inicial decidiranse as medidas a adoptar en cada caso e procederemos a implementar

as medidas específicas na área de Xeografía e Historia que se consideren pertinentes ( medidas organizativas

e medidas curriculares- itinerarios de reforzo ou ampliación, adaptacións do currículo etc).

Avaliación ao longo do curso

Ao longo do curso realizarase unha avaliación continua e individualizada de cada alumno/a . Pese a ser un

proceso continuo, contemplaranse tres avaliacións parciais ao longo do curso cun carácter informativo para

o alumnado e as súas familias sobre o proceso de aprendizaxe e tamén como indicadores de logro para avaliar

o proceso de ensinanza e a práctica docente e implementar as medidas correctoras que se consideren

pertinentes.

En cada avaliación o alumnado realizará probas obxectivas . Cada docente, en función do nivel impartido e

das características do seu alumnado, decidirá o número e tipo de probas que considere axeitado, tomando

como referencia os estándares de avaliación establecidos. O profesorado acordará co alumnado as datas de

realización das probas procurando unha equilibrada distribución das mesmas ao longo do curso e tratando

de evitar a coincidencia coas probas doutras materias ou con actividades complementarias ou extraescolares

programadas.

Ademáis das probas obxectivas, avaliarase tamén o portafolio individual do alumno/a que conterá diversas

tarefas relacionadas cos contidos de cada avaliación, e os traballos de investigación individual e/ ou grupal

propostos por cada profesor ao grupo-clase. Na avaliación destas actividades e traballos introduciremos as

rúbricas de avaliación cunha dobre finalidade: guiar o proceso de aprendizaxe e estimular a reflexión e

autoavaliación do alumnado.

Para fomentar a reflexión sobre o propio proceso de ensino-aprendizaxe introduciremos o diario de clase do

alumnado e do profesor. Nestes diarios, os alumnos/-as recollerán ao remate de cada unidade didáctica as

valoracións sobre o traballo realizado e o seu grao de satisfacción en relación ás actividades propostas, o seu

desenvolvemento e os logros acadados; así como propostas de mellora. Pola súa banda, os profesores

recollerán tamén as observacións sobre o funcionamento do grupo, as posibles incidencias que poideran ter

afectado positiva ou negativamente ao logro dos obxectivos previstos ,etc.

Avaliación final:

É o resultado final do proceso evolutivo do alumno/a ao longo do curso en relación co grao de consecución

dos obxectivos formulados no conxunto das unidades didácticas programadas e o grao de desenvolvemento

de competencias mínimas establecidas para o seu nivel de referencia e atendendo ás súas particularidades

individuais.

Proba extraordinaria de setembro

Os/-As alumnos/-as que non acadaran avaliación positiva en xuño, terán dereito a realizar unha proba

extraordinaria de setembro .Nesta proba os/-as alumnos/-as deberán demostrar que acadan, alomenos,

un grao mínimo en relación cos obxectivos e competencias básicas establecidas para o nivel de referencia

ou, se é o caso, aos establecidos na correspondente adaptación curricular. Segundo a normativa vixente, non

se contemplarán máis elementos de avaliación que a propia proba.


P á x i n a 80 | 88

6.-CONCRECIÓNS METODOLÓXICAS QUE REQUIRE A MATERIA

A metodoloxía a empregar en todos os niveis será activa e participativa promovendo a metodoloxía

por proxectos e o traballo en equipo para que os alumnos/-as poidan aprender a aprender por si

mesmos ao tempo que desenvolven estratexias de traballo en equipo .

De cara a favorecer no alumnado a autoavaliación da propia aprendizaxe incorporaremos o

portafolio e o diario de clase. Estes instrumentos tamén permitirán ao profesor/-a o seguimento e

evolución de cada alumno/-a ao tempo que poden servir como indicadores de logro para avaliar o

propio proceso de ensino-aprendizaxe.

Para ter en conta as diferentes capacidades e ritmos de aprendizaxe do alumnado, poderán

programarse actividades de reforzo ou ampliación, adaptación de contidos e/ou materiais. No caso

de alumnos/-as con necesidades educativas especiais, traballaremos en colaboración co

Departarmento de Orientación de cara a implementar as adaptacións curriculares que se consideren

precisas. En calquera caso potenciaremos o traballo en equipos cooperativos heteroxéneos e

flexibles ao longo do curso para favorecer a tutorización entre os propios alumnos e afianzar valores

como o respecto á diferenza e a solidariedade.

Na práctica de ensino-aprendizaxe integrarase, na medida que o permitan os recursos disponibles,

o uso das tecnoloxías da información e da comunicación, facendo especial fincapé na educación

informacional e no uso seguro de Internet.

A lectura ocupará un lugar importante no desenvolvemento curricular, como tempo de lectura en

clase , e mediante a lectura voluntaria de libros da biblioteca relacionada cos centros de interés de

cada nivel.Propoñeremos un amplo abano de lecturas voluntarias de diferente tipo e dificultade para

poder atender a diversidade de intereses e niveis lectores dos nosos alumnos/as.

7.-MATERIAIS E RECURSOS

Ao seren un centro de recente creación, os recursos materiais dispoñibles son limitados: as aulas de 1º e de

2º de ESO , pantalla interactica ,proxector e ordenador.Estes recurso,xa iniciado o curso non están

dispoñibles nas aulas de 3º e 4º de ESO. Para o traballo dos alumnos coas novas tecnoloxías só podemos coa

disponibilidade da aula de informática e os ordenadores dispoñibles na biblioteca. Pero cabe sinalar que a

ocupación da aula de informática vai a limitar considerablemente o noso acceso. A biblioteca foi dotada con

catro ordenadores de mesa e catro portátiles coa finalidade de apoiar ao traballo por proxectos.Os portátiles

deberon ser cedidos a algunhas aulas que foron equipadas con pantalla e canón pero non cun ordenador. En

consecuencia,tamén esta posibilidade estará moi limitada.

Os recursos da biblioteca aínda son escasos a nivel bibliográfico,pero farase o esforzo para poder cubrir as

nosas necesidades.

Contamos cos libros de texto e estamos a implementar outros recursos como as aulas virtuales.

Os libros de texto cos que traballaremos neste curso na materia de Xeografíae Historia son:

XEOGRAFÍA

HISTORIA

1º ESO Proxecto Inicia de Xeografía e Historia de 1º de ESO de Oxford Educación

2º ESO Xeografía e Historia.Saber Facer. Obradoiro. Santillana


P á x i n a 81 | 88

3º ESO Ciencias Sociais.Xeografía e Historia.Rodeira.Edebé

8.- CRITERIOS SOBRE A AVALIACIÓN , CUALIFICACIÓN E PROMOCIÓN DO ALUMNADO.

Actitude,participación,traballo diario 10 % Portfolio e traballos de investigación individuais ou en equipo 20 % Probas obxectivas 70 %

Este Departamento quere deixar constancia escrita dos seguintes aspectos:

Por norma xeral, no apartado de probas obxectivas precisarase un mínimo de 3,5 no conxunto de probas realizadas, para poder facer promedio cos outros criterios. Os controis que non acaden un mínimo de 3 deberán ser recuperados; aínda que a media obxectiva poidera alcanzar o 3,5 mínimo esixido no conxunto de probas realizadas. En calquera caso, estes mínimos poderán ser modificados si algún profesor/a o considera necesario . Si concurre esta circunstacia, o profesor/a deberá comunicalo aos alumnos/as convenientemente ao inicio de cada avaliación.

Para acadar avaliación positiva, non só se contemplarán os resultados das probas obxectivas, senón tamén o desenvolvemento do traballo diario na clase e a presentación e execución axeitada das tarefas e traballos programados para cada nivel de refencia ou nas correspondentes adaptacións curriculares. A non presentación dos traballos ou a execución descoidada dos mesmos serán motivo dunha cualificación negativa na avaliación correspondente, e susceptibles de recuperación.

Dentro do marco referencial exposto anteriormente, os profesores poderán facer o número de traballos, exercicios e probas que consideren convenientes para avaliar ou recuperar a asignatura.

O alumnado con avaliación positiva , poderá mellorar a súa cualificación global en cada avaliación realizando lecturas voluntarias relacionadas cos contidos traballados na materia. Cada libro lido pode chegar a representar 0,5 puntos na cualificación final de cada avaliación. Esta mellora tamén será contemplada no caso dos alumnos con cualificación negativa cando recuperen a avaliación correspondente.

O alumnado que teña unha ou máis avaliacións suspensas poderá realizar no mes de xuño unha proba de recuperación das devanditas avaliacións .

Os alumnos/as que non acaden avaliación positiva en xuño, terán a posibilidade de realizar unha proba extraordinaria en setembro. Esta proba realizarase en función da normativa vixente e nela os alumnos/as deberán demostrar que dominan os mínimos establecidos para obter unha cualificación positiva . O alumnado será avaliado na proba de setembro diferenciando as partes de xeografía e historia. O alumnado non obterá cualificación positiva na área cando nalgunha das dúas partes non obteña un mínimo de tres puntos sobre un total de 10 posibles.A partir desta puntuación poderá compensar coa puntuación obtida na outra parte. O alumno acadará avaliación positiva cando a media das súas partes sexa igual ou superior a 5 puntos sobre os 10 posibles.


P á x i n a 82 | 88

9.- INDICADORES DE LOGRO PARA AVALIAR O PROCESO DE ENSINANZA E A PRÁCTICA DOCENTE.

a) INDICADORES DE LOGRO DO PROCESO DE ENSINO

INDICADORES ESCALA PROPOSTA DE MELLORA

O clima da clase é adecuado para o desenvolvemento do proceso de ensino-aprendizaxe?

10.

Os materiais e recursos disponibles son suficientes ,

atractivos, accesibles e adecuados aos obxectivos de

aprendizaxe?

O nivel de dificultade doi adecuado ás características

do alumnado

Conseguiuse a participación activa de todo o

alumnado

Mantívose un contacto periódico coa familia por parte

do profesorado.

Adoptáronse as medidas curriculares adecuadas para

atender ao alumnado con NEAE

Adoptáronse as medidas organizativas adecuadas para

atender ao alumnado con NEAE

As medidas de atención a diversidade son adecuadas e

suficientes?

Os medios persoais e materiais son suficientes e

axeitados para dar resposta á diversidade?

O programa de reforzo a alumnos/-as con materia

pendente resulta adecuado e facilita a recuperación por

parte do alumnado?

Usáronse distintos instrumentos de avaliación.

Os criterios, procedementos e instrumentos de

avaliación programados son coñecidos e comprendidos

por parte dos alumnos e as súas familias?

Os procedementos e instrumentos de avaliación

permiten que esta se convirta nun elemento de

carácter formativo para o alumnado?

Dáse un peso real á observación do traballo na aula

Valorouse adecuadamente o traballo colaborativo do

alumnado dentro do grupo.

b)INDICADORES DE LOGRO DA PRÁCTICA DOCENTE


Como Norma xeral,fanse explicacións xerais para todo o alumnado.

Ofrécese a cada alumno/a as explicacións individualizadas que precisa.


P á x i n a 83 | 88

Elabóranse actividades atendendo á diversidade.

Elabóranse probas de avaliación adaptadas ás necesidades do alumnado con NEAE

Utilízanse distintas estratexias metodolóxicas en función dos temas a tratar.

Combínase o traballo individual e en equipo.

Poténcianse estratexias de animación á lectura

Poténcianse estratexias tanto de expresión como de comprensión oral e escrita.

Incorpóranse as TIC nos procesos de ensino-aprendizaxe.

Préstase atención aos elementos trasversais vinculados aos estándares establecidos.

Ofréceselle ao alumnado de forma rápida os resultados das probas,traballos,etc.

Analízanse e coméntanse co alumnado os aspectos mási significaticos derivados da corrección das probas,traballlos,etc.

Dáselle ao alumnado a posibilidade de visualizar e comentar os seus acertos e erros.

Grao de implicación nas función de titoría e orientación

As medidas de apoio,reforzó,etc.Están vinculadas aos estándares.

Adecuación das ACS propostas e aprobadas.

Avalíase a eficacia dos programas de apoio,reforzó,recuperación,ampliación.

10.- ORGANIZACIÓN DAS ACTIVIDADES DE SEGUEMENTO, RECUPERACIÓN E AVALIACIÓN DAS

MATERIAS PENDENTES

O departamento de Xeografía e Historia, deseñará un programa de reforzo para que os alumnos poidan

traballar ao longo do curso e recuperar a materia pendente.

O alumnado traballara o programa correspondente co seguemento do/a profesor/a do grupo no que se

atope matriculado . Este profesor/a fará un seguimento individualizado do alumno propoñendo se, é o caso,

máis actividades de reforzo e informará ao titor/a do alumno sobre os avances ou dificultades do alumno/a

, coa finalidade de manter informadas ás familias.

O alumnado con materias pendentes terá a posibilidade de presentarse a dúas probas obxectivas parciais ao

longo do curso. Na nota destas probas de avaliación contemplarase o traballo realizado ata ese momento

polo alumno: a entrega das tarefas poderá supor ata un máximo de 1 punto na cualificación.

O alumnado que teña cualificación negativa nun parcial ou nos dous, terá a posibilidade de presentarse a

unha proba final para recuperarlos.

O alumnado que teña cualificación negativa na materia pendente no mes de xuño, terá a posibilidade de

presentarse a unha proba extraordinaria no mes de setembro.

CALENDARIO DE ACTUACIÓNS sería, salvo cambio por axustes de funcionamento de centro, o seguinte:

Elaboración do programa de cada curso e probas obxectivas cos criterios de avaliación.

Mes de setembro ( membros do departamento)


P á x i n a 84 | 88

Entrega dos programas aos alumnos/as e da información para as familias

Primeira quincena de outubro

Data límite de entrega dos traballos por parte do alumnado (1º parcial)

9 de decembro

Data do primeiro parcial Propoñemos data entre o 16 e o 20 de xaneiro

Data límite de entrega dos traballos por parte do alumnado (2ª parte)

7 de abril

Segundo parcial Última semana de abril.

Proba de maio ( para o alumnado que aínda non teña acadado avaliación positiva)

A determinar pola xefatura de estudios.

Proba extraordinaria de setembro A determinar pola xefatura de estudos

11.- DESEÑO DA AVALIACIÓN INICIAL E MEDIDAS INDIVIDUAIS OU COLECTIVAS QUE SE POIDAN

ADOPTAR COMO CONSECUENCIA DOS SEUS RESULTADOS.MEDIDAS DE ATENCIÓN Á

DIVERSIDADE.

O deseño da avaliación inicial está xa tratado no punto 5 ( procedementos e instrumentos de avaliación)

desta programación.

Pola experiencia de cursos anteriores sabemos que podemos atoparnos nas aulas con alumnos de diversa

procedencia xeográfica ( algúns con escasa competencia lingüística nas linguas oficiais da nosa comunidade).

Os alumnos presentan tamén diferentes niveis de madurez, ás veces, polas difencias de idade que pode haber

en niveis como 2º da ESO, nos que poden concurrir alumnos cunha escolarización acorde coa idade, con

alumnos repetidores de primeiro , alumnos que repiten 2º e mesmo alumnos que repetiron 1º e están a

repetir 2º; diferentes niveis de competencias básicas e intereses tamén moi diferentes.

Atendendo,pois a esta experiencia, contemplamos a posibilidade de aplicar as seguintes medidas individuais

e/ou colectivas.

MEDIDAS ORDINARIAS

Organizativas Curriculares

Adecuación para algún alumno/a ou grupo da

estrutura organizativa

o Tempos diferenciados.

o Espazos.materiais e recursos didácticos

diferenciados.

Adaptacións metodolóxicas : titoría entre

iguais,traballo colaborativo…

Adaptación dos tempos e/ou instrumentos de

avaliación para algún alumno/a.

Programa de reforzo para o alumnado que tivo

promoción sen superar a materia.

Programa específico para alumnado repetidor da

materia.

MEDIDAS EXTRAORDINARIAS

Apoio de PT/AL Adaptacións curriculares da materia.


P á x i n a 85 | 88

Agrupamento flexible ou específico ( non é posible

por falta de persoal).

Alumnado con flexibilización na escolarización.

Descrición do protocolo de coordinación do profesorado que comparte co titular da materia os

reforzos, adaptacións…

O/A profesor/a titular da materia, proporá en función dos resultados da avaliación inicial, un

programa de apoio,reforzo ou adaptación curricular,respetando os estándares establecidos para o

nivel de referencia.Este programa será consensuado co/a profesor/a de apoio e,cando sexa

pertinente,co/a xefe/a do departamento de orientación.

O/A profesor/a titular e o profesor/a de reforzo ou PT, reuniranse mensualmente para realizar o

seguimento da evolución do alumno e a adecuación ou modificación do programa a desenvolver.

Antes das xuntas de avaliación, o/a profesor/a titular da materia e o profesor/a de apoio

consensuarán, á vista dos resultados, a cualificación do alumno e posibles medidas a adoptar n

avaliación seguinte.

Na avaliación ordinaria de Xuño, ambos profesores/as consensuarán a cualificación final .

O exame de setembro poderá ser diferenciado , pero deberá respectar os estándares establecidos

para o nivel de referencia e será elaborado e avaliado por acordo do profesor da materia e do

profesor de apoio.

12.- CONTIDOS TRASVERSAIS

Os contidos trasversais quedan reflectivos nas diferentes unidades didácticas. Estes contidos xiran

arredor dos seguintes eixes básicos:

Comprensión lectora e expresión oral e escrita. Contribución ao proxecto lector

o Adicarase parte do tempo lectivo á lectura comprensiva de textos de diversa índole

en soportes diversos e con diversas finalidades ( adquirir novos coñecementos,

contrastar fontes, realizar esquemas , resumos…). Adicarase especial atención ao

traballo coa prensa na aula coma fonte de información en relación cos contidos

traballados na aula.

o Respecto aos textos históricos, pretendemos que os alumnos aprendan a lelos e

interpretalos dunha maneira pautada: en 1º os alumnos aprenderán a situar os

textos no seu contexto histórico e a seleccionar as ideas principais. A partir de 2º

realizarán actividades de contraste de fontes e de integración da información de

varias fontes.

o O alumnado deberá elaborar, individualmente ou en grupo, traballos escritos de

distinto tipo e participar en debates ou exposicións orais sobre temas da materia

utilizando o vocabulario pertinente e a corrección formal axeitada.

o En colaboración coa biblioteca do centro, elaboraremos guías de lectura con

propostas de lectura relacionadas cos contidos traballados nos diferentes niveis. A


P á x i n a 86 | 88

lectura destes libros terá un carácter voluntario, pero contemplarase como elemento

positivo na avaliación do alumnado.

O traballo con tecnoloxías da información e da comunicación

Pese a falta dos recursos cos que estamos a traballar,fomentaremos na medida do posible

os seguintes aspectos:

Procura eficaz de información.

Selección de fontes fiables.

Ferramentas de curación de contidos ( Pinterest,Scoop.it)

Navegar con seguridade en Internet.

Respecto ás normas da netiqueta.

Respecto aos dereitos de autor.

Ferramentas para crear presentacións (Prezi…),murales

(Padlet,mural.ly,…),mapas conceptuais, liñas do tempo…

Traballo cooperativo en rede

Educación en valores

o Liberdade responsable,respecto e colaboración,o traballo en equipo.

o Os desastres medioambientais ( incendios forestais, vertidos contaminantes,

deforestación…) , as catástrofes naturais ( terremotos, erupcións volcánicas…) ou os

conflitos armados e as inxustizas sociais estudiadas ao longo do curso servirán para

desenvolver no alumnado actitudes de apoio e solidariedade cara as persoas ou

colectivos afectados por estas situación.

o Educación para la igualdad de oportunidades de ambos sexos.

Reivindicaremos o papel da muller nas diferentes etapas históricas coa finalidade de

promover entre o alumnado actitudes de rechazo cara calquera tipo de

discriminación e o fomento da igualdade entre homes e mujeres en todos os ámbitos

da vida, incluíndo o doméstico.

o Respecto á diversidade e educación para a paz

Fomentaremos o traballo colaborativo con grupos heteroxéneos para que o

alumnado aprecie a diferenza como unha oportunidade de enriquecemento mutuo

e non como un problema.

A guerra foi unha constante ao longo da historia. Aproveitaremos estos

enfrontamentos para que o alumnado comprenda que os problemas deben

resolverse mediante o diálogo, a tolerancia e o respecto ás leis e os dereitos humanos

e non coa utilización da violencia.

o Respecto ao patrimonio cultural Aspiramos a fomentar no noso alumnado unha valoración positiva do noso patrimonio

cultural para que o respecte e contribúa a súa conservación.

o Respecto ao patrimonio natural:

É importante que o alumnado tome conciencia da necesidade de protexer o entorno

natural e evitar a súa contaminación e/ou degradación; xa que as consecuencias do

deterioro ambiental non son só negativas para o medio, senon tamén para a saúde

das persoas. Por iso potenciaremos no alumnado actitudes de protección e respecto

polo medio e trataremos de facerlles partícipes da búsqueda de solución aos


P á x i n a 87 | 88

problemas existente.Tamén fomentaremos actitudes de consumo responsable que

contribúan a reducir a sobreexplotación dos recursos en aras dun desenvolvemento

sustentable.

13.- ACTIVIDADES EXTRAESCOLARES E COMPLEMENTARIAS

1º ESO Visita ao Museo Arqueolóxico da Coruña

Visita a un castro ( Elviña, Viladonga, Baroña…)

Visita ao xacemento arqueolóxico de Cambre.

2º ESO Visita ao xacemento arqueolóxico e a Igrexa de Santa Maria ( Cambre)

Visita Santiago de Compostela : Parlamento, catedral,Museo do pobo galego …

3º ESO Visita relacionada coas fontes de enerxía e/ou sectores económicos: térmica das Pontes ou Meirama,explotación agrícola ou gandeira representativas,fábrica de conserva, multinacional como Inditex …

Visita, en colaboración con outros departamentos, a museos e/ou exposicións temporais, que poideran ter

relación cos contidos traballados ao longo do curso.

Contemplarase a posibilidade de solicitar a incorporar ao programa do Proxecto terra.

14.-MECANISMOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DA PROGRAMACIÓN

Realizarase ,alomenos unha reunión trimestral do departamento para analizar os resultados obtidos e

adoptar decisións sobre as medidas de mellora. Ao remate de curso reflictiranse na memoria o resultado

final deste proceso de revisión e avaliación da programación facendo constar as modificacións que se

consideren pertinentes para o seguinte curso


Adecuación do deseño das unidades didácticas, ou proxectos a partir dos elementos do currÍculo.

Adecuación da secuenciación e temporalización das unidades didácticas/proxectos.

O desenvolvemento da programación respondeu á secuenciación e a temporalización previstas.

Asignación de cada estándar do peso correspondente na cualificación.

Asociación de cada estándar cos elementos trasversais a desenvolver.

Adecuación dos materiais didácticos utilizados.

Adecuación do libro de texto

Adecuación do plan de avaliación inicial deseñado.

Adecuación da proba de avaliación inicial ,elaborada a partir dos estándares.

Adecuación dos criterios establecidos para a recuperación dunha avaliación.

Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación final.


P á x i n a 88 | 88

Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación extraordinaria.

Adecuación dos criterios establecidos para atender o seguimento das materias pendentes.

Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación das materias pendentes.

Adecuación das medidas de atención á diversidade

Grao de desenvolvemento das actividades complementarias e extraescolares previstas.

Contribución da materia ao plan de lectura do centro.

Grao de integración das TIC no desenvolvemento da materia.

Culleredo a 30 de setembro de 2017

Asdo.: Carlos Vera Domínguez Rosa Mª Loriga Tomé

Asdo.Montserrat Varela Cambeiro Leandro A. Ponce Couce

X.D

ies rego de trabe (culleredo)...a competencia dixital é aquela que implica o uso creativo, crítico...

Documents