guia de conversación

3
Guia de conversación Que tenga Usted buen día: Aski churatam wiraqocha Buenos días: Aski churatam ¿Cómo te llamas?: Kunsa tatása? Yo me llamo Alberto: Alberto satáwa ¿De dónde eres?: Kauki tatása? Yo soy de Vitoria: Vitoria markatátwa ¿Quieres trabajar?: Imaqaña muntati? Sí, quiero trabajar: Jisa. Imaqaña munta ¿Está tu padre en casa?: Tatamá utankaskiti? Si. Está en casa: Jisa. Utankaskiwa ¿Cómo estás?: Kamisaraki? Estoy bien: Walikisktua ¿Quieres invitarme un poco de agua?: Juk´a uma wajt´itasmati? Sácate con confianza: Ukhata apsusikákima Préstame una olla: Ma phukhu mayt ´ita Toma: Akája ¿No tienes una olla más grande?: Janiti jach´a phukhumaj utji? No. No tengo: Janiwa. Janiwa utjkiti Quisiera cocinarme: Phayasiña munta. Cocínate: Phayasiskákima Alójame por esta noche: Qorpacht ´ita jichha aru ma Pasa. Siéntate: Akharu. Qont´ásima Buenos días, señor: Aski churatam wiraqocha ¿Te has cansado?: Qaritatati? Sí, señor. Me he cansado: Jisa, wiraqocha. Qaritátwa ¿Eres de lejos?: Jayankiritati? Sí, señor. Soy de lejos: Jisa, tata. Jayankiritwa ¿Parece que estás enfermo? Usut jamakilasa? Sí, señor. Estoy enfermo: Jisa, tata. Usutátwa Debes ir al hospital: Hospitalaru sarasmája Iré, pues, al hospital: Sará hospitalaru ¿Sientes calor?: Junt´ujtamti? ¿Sientes frio?: Thayajtamti? Tengo calor: Junt´jitúwa Tengo frio: Thayjitúwa ¿Qué te has hecho?: Kamáchastasa? Me he torcido el pie: Kayu q ´ewsusta ¿Puedes caminar?: Sartasmati? No. No puedo: Janiwa. Janiwa sama qaña ¿Ya has avisado al doctor?: Janpiru yatiytati? No. No todavia: Janirawa Pasa. Siéntate, por favor: Akharu. Qont´ásim Gracias: Dios pagarakátam ¿Ya estás mejor?: Walikijtati Sí, señor. Ya estoy mejor: Jisa, wiraqocha. Walirta tajwa Ya me voy: Sarawayjá Que te vaya bien: Aski saráwi Hasta otro día, señor: Yaqha urukama, wiraqocha Los días de la semana Domingo: Inti uru Lunes: Phajsi uru Martes: Sajra uru Miércoles: Pacha uru Jueves: Illapa uru Viernes: Ñanqha uru Sábado: Sarmaña uru Los meses del año Mes: Phajsi Enero: Kamay phajsi Febrero:K´ajmay phajsi Marzo:Marka qholliwi Abril: Jupha llamayu Mayo: Amqa llamayu Junio: Jach´a auti Julio: Jach´a chimu Agosto: Jisk´a chimu Septiembre: Kasu laphaqa Octubre: Satawi laphaqa Noviembre: Waña pacha Diciembre: Uma pacha Los números 1 Maya 2 Paya 3 Kimsa 4 Pusi 5 Phisqa 6 Sojta 7 Paqallqo 8 Kimsaqallqo 9 Yatunka 10 Tunka 11 Tunka mayani 12 Tunka payani 13 Tunka kimsani 14 Tunka pusini 15 Tunka phisqani 16 Tunka sojtani 17 Tunka paqallqoni 18 Tunka kimsaqallqoni 19 Tunka yatunkani 20 Páatunka 21 Páatunka mayani 22 Páatunka payani 30 Kimsa tunka 40 Pusi tunka 50 Phisqa tunka 60 Sojta tunka 70 Paqallqo tunka 80 Kimsaqallqo tunka 90 Llatunka tunkani 100 Pataka 101 Pataka mayani 102 Pataka payani 200 Páapataka 300 Kimsa pataka 400 Pusi pataka 1000 Waranga 1001 Waranga mayani 2000 Páawaranga 1111 Waranga pataka tunka mayani 1000000 Waranga waranqap Los colores Rojo: Wila, chupica Amarillo: Q´ellu, yuri Verde: Ch´ojña Azul: Sajuna, larama Negro: Ch´iyara Negro obscuro: Ch´amaka Blanco: Janq´o Celeste: Janq´o lamara Albinegro: Allqa Café claro: Ch´unpi Castaño obscuro: Kuypa Ceniciento: Oqe, chhiku Gris: Ch´eje Tordo: Chuchi La familia Madre: Taika Padre: Auki Abuelo: Achachila Hijo: Yoqa Hija: Phucha Marido: Chacha Mujer: Warmi Sobrino: Jaqeri Tio: Auki Tia: Ipala Hermano: Jila Hermano (de la hermana): Jilata Hermana: Kullaka Primo: Jila El cuerpo humano Barba: Sunkha Barriga: Puraka Boca: Laka Brazo: Ampara Cabello: Ñik´uta Cabeza: Péqe Carne: Aycha Corazón: Chuyma Costilla: Jaraphi Cuello: Kunka Diente: Lakach´akha Excremento: Jama Garganta: Mall´qa Hueso: Ch´akha

Upload: carla-gutierrez-flores

Post on 23-Dec-2015

28 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Guia de Conversación

Guia de conversaciónQue tenga Usted buen día: Aski churatam wiraqochaBuenos días: Aski churatam¿Cómo te llamas?: Kunsa tatása?Yo me llamo Alberto: Alberto satáwa¿De dónde eres?: Kauki tatása?Yo soy de Vitoria: Vitoria markatátwa¿Quieres trabajar?: Imaqaña muntati?Sí, quiero trabajar: Jisa. Imaqaña munta¿Está tu padre en casa?: Tatamá utankaskiti?Si. Está en casa: Jisa. Utankaskiwa¿Cómo estás?: Kamisaraki?Estoy bien: Walikisktua¿Quieres invitarme un poco de agua?: Juk´a uma wajt´itasmati?Sácate con confianza: Ukhata apsusikákimaPréstame una olla: Ma phukhu mayt´itaToma: Akája¿No tienes una olla más grande?: Janiti jach´a phukhumaj utji?No. No tengo: Janiwa. Janiwa utjkitiQuisiera cocinarme: Phayasiña munta.Cocínate: PhayasiskákimaAlójame por esta noche: Qorpacht´ita jichha aru maPasa. Siéntate: Akharu. Qont´ásimaBuenos días, señor: Aski churatam wiraqocha¿Te has cansado?: Qaritatati?Sí, señor. Me he cansado: Jisa, wiraqocha. Qaritátwa¿Eres de lejos?: Jayankiritati?Sí, señor. Soy de lejos: Jisa, tata. Jayankiritwa¿Parece que estás enfermo? Usut jamakilasa?Sí, señor. Estoy enfermo: Jisa, tata. UsutátwaDebes ir al hospital: Hospitalaru sarasmájaIré, pues, al hospital: Sará hospitalaru¿Sientes calor?: Junt´ujtamti?¿Sientes frio?: Thayajtamti?Tengo calor: Junt´jitúwaTengo frio: Thayjitúwa¿Qué te has hecho?: Kamáchastasa?Me he torcido el pie: Kayu q´ewsusta¿Puedes caminar?: Sartasmati?No. No puedo: Janiwa. Janiwa sama qaña¿Ya has avisado al doctor?: Janpiru yatiytati?No. No todavia: JanirawaPasa. Siéntate, por favor: Akharu. Qont´ásimGracias: Dios pagarakátam¿Ya estás mejor?: WalikijtatiSí, señor. Ya estoy mejor: Jisa, wiraqocha. Walirta tajwaYa me voy: Sarawayjá

Que te vaya bien: Aski saráwiHasta otro día, señor: Yaqha urukama, wiraqochaLos días de la semanaDomingo: Inti uruLunes: Phajsi uruMartes: Sajra uruMiércoles: Pacha uruJueves: Illapa uruViernes: Ñanqha uruSábado: Sarmaña uruLos meses del añoMes: PhajsiEnero: Kamay phajsiFebrero:K´ajmay phajsiMarzo:Marka qholliwiAbril: Jupha llamayuMayo: Amqa llamayuJunio: Jach´a autiJulio: Jach´a chimuAgosto: Jisk´a chimuSeptiembre: Kasu laphaqaOctubre: Satawi laphaqaNoviembre: Waña pachaDiciembre: Uma pachaLos números1 Maya2 Paya3 Kimsa4 Pusi5 Phisqa6 Sojta7 Paqallqo8 Kimsaqallqo9 Yatunka10 Tunka11 Tunka mayani12 Tunka payani13 Tunka kimsani14 Tunka pusini15 Tunka phisqani16 Tunka sojtani17 Tunka paqallqoni18 Tunka kimsaqallqoni19 Tunka yatunkani20 Páatunka21 Páatunka mayani22 Páatunka payani30 Kimsa tunka40 Pusi tunka50 Phisqa tunka60 Sojta tunka70 Paqallqo tunka80 Kimsaqallqo tunka90 Llatunka tunkani

100 Pataka101 Pataka mayani102 Pataka payani200 Páapataka300 Kimsa pataka400 Pusi pataka1000 Waranga1001 Waranga mayani2000 Páawaranga1111 Waranga pataka tunka mayani1000000 Waranga waranqapLos coloresRojo: Wila, chupicaAmarillo: Q´ellu, yuriVerde: Ch´ojñaAzul: Sajuna, laramaNegro: Ch´iyaraNegro obscuro: Ch´amakaBlanco: Janq´oCeleste: Janq´o lamaraAlbinegro: AllqaCafé claro: Ch´unpiCastaño obscuro: KuypaCeniciento: Oqe, chhikuGris: Ch´ejeTordo: ChuchiLa familiaMadre: TaikaPadre: AukiAbuelo: AchachilaHijo: YoqaHija: PhuchaMarido: ChachaMujer: WarmiSobrino: JaqeriTio: AukiTia: IpalaHermano: JilaHermano (de la hermana): JilataHermana: KullakaPrimo: JilaEl cuerpo humanoBarba: SunkhaBarriga: PurakaBoca: LakaBrazo: AmparaCabello: Ñik´utaCabeza: PéqeCarne: AychaCorazón: ChuymaCostilla: JaraphiCuello: KunkaDiente: Lakach´akhaExcremento: JamaGarganta: Mall´qa

Hueso: Ch´akhaIngle: Ch´illaLágrima: JachaLengua: LajraMano: AnparaMuerto: Jiwala, amayaNariz: NasaOjos: NayraOreja: JinchuOrina: ChhojoPantorrilla: TúsuPie: KayuPierna: Ch´araRodilla: QonqoriSaliva: ThusaSangre: WilaSebo, grasa: Lik´iSesos: LejwiSudor: Junp´iTripa: JiphillaUña: SilluAdverbiosHoy dia: HichuruAyer: HuaruruAnteayer: HualuruEn este acto: NiapiniOtra vez: AcamaAsí: UcamaquiAsí no más: HichaAhora: HichapachaAhora mismo: HuiñayaSiempre: HuiñayatataqiPara siempre: UcampiroEntre un rato: Hichat acaruEn adelante: AcatucaraDe mucho tiempo: HayapachataMañana: CararuPasado mañana: HurpuroA ocultas: HamasataClaramente: CanaquíRara vez: CauquinhamaP.D. Toda esta información ha sido recogida del "Diccionario Aymara Quechua Castellano" de Representaciones Editoriales VIBUPA.

Page 2: Guia de Conversación

CASTELLANO AYMARACómo te llamás? Cunasa sutimaja?De dónde eres? Cauquitaatasa?Dónde vas? Cauquirusa sarta?De dónde vienes? Cauquitsa juta?De qué país eres? Cauqui marcanitasa?Qué haces? Cunsa lurta?Qué quieres? Cunsa munta?Has de volver? Cutinitati?Qué vendes? Cunsa aljta?Quieres? Muntati?Ven acá Jutam acaruVe, anda SaramTrae ApanimHasta mañana CcarurucamaHaga, haz LuramHasta la noche JaipucamaQué te duele? Cunsa ustam?Ahora te vas? Hichati sarjata?Me conoces? Uñtistatti?Y tu madre y tu padre? Taicamasti auqui masti?Iremos juntos Tanta sarañaniEstán bien? Hualisipquihua?Como estás? Camisatassa?Estoy bien HualiquithuaDe dónde llegas? Cauquitsa purinta?Cuántos años tienes? Caucca maranitasa?Quieres comer? Mancaña muntati?Que traes? Cunsa apanta?Me quieres? Munistati?Por qué lloras? Cuntasa jachasta?Quieres casarte conmigo? Nayampi casarasini muntati?Qué he de comprar? Cunsa alajha?Cuándo te vas? Cunapachasa sarjata?Si, quiero Hisa, muntuaNo quiero Jani muntiNo llegará usted al pueblo, es muy lejos todavia Hania pureas mati marcaru jayasquihuaNo tengo Janihua utquitiSi, tengo UtjanatnaMañana llegarás al pueblo Caruru purita marcaruPronto llagarás al pueblo ya no es lejos Maqui puriti marcaru hanihua jayaquitiCuánto quieres? Caucasa munta?Descansa SamaramTienes huevos? Ccaunamaja utquiti?Mira quien es Uñtama quitisaCuanto le debo? Caucasa manumtua?Quien pelea? Quitisa nuasi?Vamos a cantar esta noche  Nos veremos mañana por tarde  Alojame por esta noche Qurpachitajichha arumaParece que estas enfermo ?. Usut jamakitasa ?Si señor estoy enfermo Jisa tatausutuwaSientes calor o frío? Juntujtampi thayajtam ti ?Tengo calor (frío) Juntjituwa (thayjituwa)Te sientes mejor ? Walikijtati ?Si señor Jisa wiragochay