FESTA DA ANGUÍA Dende o ano 19891989, Valga posúe a súa propia festa gastronómica. A iniciativa parteu da

corporación municipal, co obxetivo de potenciar o consumo da anguía como un producto típico

da zona. Dous anos máis tarde, no 19911991, acórdase completar a actividade gastronómica coa

exaltación da augardente da zona (das mellores de Galicia). Deste xeito, búscase dar saída a

unha produción de caña que, por mor da normativa promulgada pola Xunta de Galicia (prohíbe

a fabricación e a distribución artesanal da augardente) queda como un tesouro dun pasado

recente, acomodada nas adegas dos particulares.

As anguías que se ofrecen na festa son pescadas nas augas do Ulla e preparadas

fritidas ou en empanada. O visitante pode mercar, se o desexa, augardente en calquera das

modalidades presentadas a concurso, mesmo as calificadas de mellores.

►Praia fluvial de Vilarello (Valga).

A MISTERIOSA VIDA DA

ANGUIAAnguilla anguilla (Linnaeus, 1758)

INTRODUCIÓN

No ano 350 a.c., o naturalista Aristóteles expuxo no

seu “Tratado de la generación de los animales” os

seguintes xuízos en relación coa bioloxía da anguía:

• Todos os animais teñen semen ou ovos. A anguía non

ten.

• Certos peixes abandoan o mar para remontar os ríos. A

anguía , polo contrario, abandónaos para ir ó mar.

• As anguías nacen das chamadas entrañas da Terra, é

dicir, nos lugares fangosos onde se producen as

putrefaccións.

Isto fai pensar que Aristóteles cría que as anguías

xurdían por xeración espontánea, creencia que se

mantivo ata despois da Idade Media.

Descartadas as falsas teorías da antigüidade,

xorde no século XVII a figura de Francesco de Redi,

escritor, poeta e gran naturalista que cunha gran

facilidade de expresión, describe as fases da reprodución

das anguías.

Aristóteles (arriba) e Francesco Redi (abaixo).

IDENTIFICACIÓN DA ESPECIE¿Qué é unha anguía?

A anguía (o nome científico é Anguilla anguilla) é un

vertebrado acuático de temperatura variable, respira toda a

súa vida por branquias, as súas aletas pares son de eixo

curto e radios moi desenvolvidos, o esqueleto está

completamente osificado e as súas escamas, laminosas e

pequenas, encóntranse completamente afundidas na pel.

As anguías poden alcanzar unha talla importante,

chegando a superar amplamente o metro de lonxitude (ata

un máximo de 140 cm e máis de 10 Kg de peso). Leptocéfalo (arriba) e xuvenís (abaixo).

Respecto á súa cor, as anguías podémolas dividir en amarelas e prateadas:

As amarelas son todas elas

exemplares xuvenís, dedicados

exclusivamente a alimentarse e

medrar. Estas anguías amarelas

encóntranse na auga doce. É a

denominada “fase amarela”.

O dorso negro das prateadas

contrasta cos seus flancos cobrizos e co

seu ventre branco; son reproductores

capturados no curso da súa migración

xenética cara o mar dos Sargazos. Neste

estadío os ollos aumentan

considerablemente de tamaño. É a “fase

prateada”.

Características:• Corpo serpentiforme.

• Orificios nasais posteriores en forma de simples buracos; os anteriores, tubulares e

situados na extremidade do fuciño.

• Boca con unha fendidura moi ampla que se extende ata debaixo dos ollos.

• Beizo inferior sobresae por diante do superior.

• Dentes pequenos e cónicos, insertos nas mandíbulas e no paladar.

• Aletas dorsal, caudal e anal, forman unha única

lámina continua.

• Aberturas branquiais.• Carece de aletas pelvianas. • Aletas pectorais.

• Ollos

• Orificios nasais

• Boca

ZZOOOOMM!!!!!!

• Cola comprimida lateralmente.

CICLO BIOLÓXICO

DISTRIBUCIÓN

A anguía atópase nos ríos e lagos da costa átlántica de Europa, desde Escandinavia a

Marrocos, incluíndo a súa presencia nos mares Atlántico Norte e Báltico, así como no Mar

Mediterráneo. Prodúcense introducións continuas en Asia e no sur e centro de América.

Probabilidade relativa de aparición

Mapa de distribución da anguía.

Desde os anos 70 o número de anguías que chega a Europa é cada vez menor. Non

está claro si esta disminución débese a un ciclo vital normal ou, o máis probable, a

circunstancias externas como a sobrepesca, a contaminación, a introdución de barreiras nos

ríos (diques e presas), a cambios na corrente do Golfo e na corrente Noratlántica por efecto do

quencemento global do planeta, e tamén á extensión do parásito Anguillicola crassus, que

pode ser mortal para a anguía.

Recollida de anguilas na súa subida.

Anguillicola crassus.

HÁBITAT E COMPORTAMENTO

Á anguía é unha especie catádromcatádroma, o que significa que pasa a meirande parte da súa

vida nas augas doces e migra ao mar dos Sargazos para desovar. É particularmente activa de

noite, cando se alimenta de pequenos peixes, crustáceos, moluscos e larvas de insectos

acuáticos.

Durante o día adoita enterrarse no fango ou

refuxiarse entre as rochas. Inverna enterrada no

fango das augas profundas que non se conxelan.

O pequeno tamaño das súas aberturas

branquiais impiden que estas se desequen, o que

lles permite vivir un certo tempo fora da auga, de

xeito que poden superar obstáculos reptando por

terra nas noites de choiva.

PESQUERÍA A anguía adulta é moi

apreciada localmente, pero é raro

atopala nos mercados das grandes

cidades españolas, onde noutro

tempo era moi apreciada. Son

fáciles de manter en caixas

adecuadas, polo que se expiden

vivas.

A anguía pódese capturar no

río Ulla desde o estuario ata o

encoro de Portodemouros, ao igual

que a lamprea. Unha forma

tradicional da pesca da anguía era

con fisga,fisga, desde un bote.

Actualmente péscase con nasas

específicas chamadas butrónsbutróns.

Os meixóns son moi apreciados na alta cociña e captúranse en pequenas cantidades,

razóns polas que teñen unha alta cotización e son moi buscados. De novembro a nadal,

atráense ás beiras das rías con luces e son capturadas con grandes trueirostrueiros.

FISGA:: é un arte de pesca por

ferimento, constituida por un arpón con

varios dentes barbelados. Esta arte

utilízase pola noite, en augas pouco

profundas e desde unha embarcación.

Tamén pode ser practicada a pé nas

zonas máis baixas da ría.

TRUEIROTRUEIRO:: é un arte que está formado por un

aro metálico ao que se lle engade un copo de rede

e unha vara de lonxitude axeitada para manexalo.

BUTRÓNBUTRÓN:: é un arte que consta dunha

parte central rectangular de rede, chamada

paradaparada, con ambos extremos unidos a tres

funís concéntricos de rede que

desembocan nunha última cámara, onde

quedan atrapados os peixes.

GASTRONOMÍA A anguía pódese atopar no

mercado durante todo o ano, xa que o

cultivo non presenta estacionalidade.

A carne da anguía é branca, dura,

saborosa, fina, graxa e moi apreciada

gastronómicamente. O consumo é

tradicional na gastronomía galega. Pode

prepararse cocida, fritida, en salsa, asada

á grella ou ata en sopas e estofados. Así

mesmo, adoita prepararse con allo e

pemento, en arroces, con patacas,

pementos e tomates, e tamén en

empanada.

Anguía asada á grella.

Anguía fritida.

Empanada de anguía.

Anguía asada.

Pasta fresca con anguía .

Coca de anguía asada.

En xeral, recoméndase

consumila asada xa que isto permite

que a carne se faga na súa propia

graxa. En definitiva, a anguía acepta

unha gran variabilidade de

presentacións e receitas, convertíndose

nun peixe con gran plasticidade

gastronómica.Anguía fritida.

Anguía en salsa.

Anguía guisada.

Independentemente do tipo de preparación culinaria que se escolla, adóitase eliminar

primeiro a pel viscosa, isto lógrase fácilmente se se lle fai un corte debaixo da cabeza,

separando a pel algúns centímetros e arrincándolla do corpo ata chegar á cola.

Sacarlle a pel á anguía:Sacarlle a pel á anguía: Cun

pano agarre a cabeza da anguía e

corte a pel por detrás das agallas,

facendo unha circunferencia ata o

punto de partida do corte.

Arrancar a pel é difícil. Comece

desprendendo un pliegue da pel.

Limpiar a anguía:Limpiar a anguía: Suxeite o

pliegue da pel cun pano e afinque

o corpo con outro, tire

bruscamente da pel cara atrás.

Descabece a anguía practicando

no abdome unha incisión de 7,5

cm para sacar as vísceras.